ฝึกคัดลายมือ

คูม ือการสอนเขียนอกั ษรไทย เขียนอกั ษรไทย อยางไร สาํ นักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแหง ชาติ กระทรวงศึกษาธิการ



สารบาญ หนา เรอื่ ง ๑ ๒ การเขียนลายมือ ๓ รูปแบบตวั อักษรไทย ๕ ๑๐ ประเภทตวั กลมหรือมน ๑๒ ประเภทตวั เหล่ียม ๑๓ การเลอื กรูปแบบตวั อกั ษร ๑๙ ลักษณะและการเขียนอกั ษรแบบตัวเหล่ยี ม ๒๑ การเขยี นหวั พยัญชนะ ๒๑ การเขยี นตัวอักษรไทย ๒๒ พยญั ชนะ ๒๓ งจ ๒๔ วร ๒๕ ธบ ๒๖ ปษ ๒๗ กถ ๒๘ ภฝ ๒๙ พผ ๓๐ ฟย ๓๑ ฬค ๓๒ ดต ๓๓ ฅศ ๓๔ ขฃ ๓๕ ชซ มน ฆฉ

เร่อื ง หนา ทห ๓๖ ฑล ๓๗ สอ ๓๘ ฮญ ๓๙ ฌณ ๔๐ ฒฎ ๔๑ ฐฏ ๔๒ สระ ๔๓ เคร่อื งหมาย ๔๕ วรรณยกุ ต ๔๖ เขยไทย ๔๖ เลขอารบิค ๔๗ การประสมคาํ ๔๘

๑ การเขยี นลายมอื ความสําคญั โดยที่ภาษาไทยเปนภาษาประจําชาติของคนไทย เปนเคร่ืองหมายแสดงความเปน ชาติ เปนเคร่ืองยึดเหน่ียวน้ําใจคนท้ังชาติ เปนเอกลักษณของชาติ เปนเครื่องมือการ ติดตอสอื่ สาร และเปน มรดกทางวฒั นธรรมของชาติท่ีคนไทยควรภูมิใจท่ีจะใชและธํารงไวให อยูค กู บั ความเปนไทย การเขียนเปนการถายทอดความรู ความคิด การบนั ทึก เปนลายลักษณอกั ษรเพื่อให ผูอานเขาใจ ลามมือที่หวัดไมชัดเจน ไมมีผูใดสามารถอานเขาใจได การเขียนน้ันก็ไมมี คุณคา ครูผูสอนระดับประถมศึกษาควรตระหนักในเรื่องนี้ เพราะลายมือของครูตองเปน แบบอยางที่ดีแกเด็ก และเนื่องจากการฝกคัดลายมือมีกําหนดไวเฉพาะในหลักสูตรระดับ ประถมศกึ ษาเทา น้ัน ดงั นั้น ครูผูสอนระดับประถมศึกษาจึงจําเปนตองมีความรูความเขาใจ ในการฝกเด็กระดบั ประถมศกึ ษา ซง่ึ ถือวา เปน ปวงชนชาวไทยใหสามารถเขียนอักษรไทยได ถกู ตอง รวดเรว็ และสวยงาม

๒ รูปแบบตัวอกั ษรไทย ตัวอกั ษรไทยท่ีใชกันอยใู นปจ จบุ ัน เทาที่รวบรวมไดม ี ๗ แบบ คอื ๑. แบบขุนสัมฤทธวิ์ รรณการ ๒. แบบอาลกั ษณ ๓. แบบพระยาผดุงวิทยาเสรมิ ๔. แบบโรงเรยี นทุง มหาเมฆ ๕. แบบโรงเรียนสายน้ําทพิ ย ๖. แบบภาควชิ าประถมศึกษา คณะครุศาสตร จฬุ าลงกรณมหาวิทยาลัย ๗. แบบกระทรวงศกึ ษาธิการ ตัวอกั ษรท้ัง ๗ แบบ สามรถจดั ตามลักษณะตวั อกั ษรไดเ ปน ๒ ประเภท ใหญ ๆ คอื ประเภทตัวกลมหรอื ตวั มน และประเภทตวั เหลี่ยม ประเภทตัวกลมหรือตัวมน ไดแก แบบขุนสัมฤทธ์ิวรรณการ และแบบ กระทรวงศึกษาธิการ ประเภทตัวเหลี่ยม ไดแก แบบอาลักษณ แบบพระยาผดุงวิทยาเสริม แบบ โรงเรียนทุงมหาเมฆ แบบโรงเรียนสายน้ําทิพย และแบบภาควิชาประถมศึกษา คณะครุ ศาสตร จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลัย

๓ ประเภทตัวกลมหรอื ตวั มน มเี สนโคง เปนสว นประกอบ๑ ไดแก ๑. แบบขุนสัมฤทธิ์วรรณการ กระทรวงธรรมการใชเปนแบบฝกหัดลายมือของ นกั เรียนในสมยั กอน

๔ ๒. แบบกระทรวงศึกษาธิการ กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการไดดัดแปลงจาก ตัวอักษรแบบขุนสัมฤทธิ์วรรณการเพื่อทําเปนแบบฝกหัดคัดลายมือใชในโรงเรียน ประถมศึกษาของรฐั บาลทวั่ ประเทศ

๕ ประเภทตวั เหลย่ี ม มีเสนตรงเปน สว นประกอบ๑ ไดแ ก ๑. แบบอาลักษณ แผนกอาลักษณ กองประกาศิต สํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ใชเปนแบบคัดของทางราชการ เปนลายมือไทยท่ีสวยงามใชเขียนเพ่ือการเกียรติยศตาง ๆ

๖ ๒. แบบพระยาผดุงวิทยาเสริม (กําจัด พลางกรู) อยูในแบบหัดอานท่ีพระยาผดุง วิทยาเสริมเขียนข้ึน คือ แบบหัดอานหนังสือไทยภาคตน แบบหัดอาน ก ข ก กา และหนังสือแบบหัดอานเบื้องตน ซ่ึงพิมพขึ้นใชเมื่อพ.ศ. ๒๔๗๑, ๒๔๗๓ และ ๒๔๗๖ ตามลาํ ดับ เพอ่ื ใชฝ ก เดก็ ใหเขยี นหรอื คดั ลายมือหลังจากเรียนอานพยัญชนะแตละครั้ง หรือ หลังจากฝกแจกลกู แลว

๗ ๓. แบบโรงเรียนทุงมหาเมฆ คลายแบบของพระยาผดงุ วิทยาเสริม ซง่ึ อาจารย สูริน สุพรรณรัตน อาจารยใ หญทานแรกของโรงเรียน ไดนําลายมือของบิดา คือ อาจารย มงคล สุพรรณรัตน เจาของและอาจารยใหญโรงเรียนสุพมาศพิทยาคม(ตรอกวัดราชนัดดา จ.พระนคร) มาเปน ตน แบบใหอ าจารย พูนสุข นีลวัฒนานนท( บุณยสวัสดิ์) จัดทําเปนแบบ คดั ลายมอื ของโรงเรียนตง้ั แต พ.ศ. ๒๕๐๙

๘ ๔. แบบโรงเรียนสายนํ้าทิพย คลายแบบของพระยาผดุงวิทยาเสริม ซ่ึงอาจารย อไุ ร ศรีธวชั ณ อยธุ ยา อาจารยใ หญ และอาจารยสูริน สุพรรณรัตน ผูชวยอาจารยใหญ ไดดําริใหลายมือของครูทุกคนเปนแบบเดียวกัน และคณะครูของโรงเรียนไดนําลายมือของ อาจารยมงคล สพุ รรณรัตน มาดัดแปลงและทาํ แบบฝกคัดลายมือของโรงเรียน ต้ังแต พ.ศ. ๒๕๑๐

๙ ๕. แบบภาควิชาประถมศึกษา คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย คลาย แบบของพระยะผดุงวิทยาเสริม เกิดข้ึนจากดําริของศาสตราจารยอําไพ สุจริตกุล หัวหนา แผนกวิชาประถมศกึ ษา ทีต่ อ งการใหม ีตัวอกั ษรของแผนวชิ าที่งายตอการฝกเด็กเขียน และ เพ่ือใชเปนแบบฝกลายมือของนิสิตทุกคนของแผนกวิชาท่ีจะนําไปสอนศิษยเม่ือจบเปนครู แลว

๑๐

๑๑

๑๒

๑๓ การเขียนหวั พยญั ชนะ ๑. หัวอยใู นสวนที่ ๑ กลมเตม็ ๑ สวน ๑.๑ หวั เขา ไดแ ก ผ ฝ ย ๑. จรดเครอื่ งเขยี นทเี่ สน บนของสว นท่ี ๑ เขียนวงกลมทวนเขม็ นาฬิกา เต็ม ๑ สว น ๒. ลากทับรอยเดิมอีกประมาณ ๑/๒ ของสวนท่ี ๑ แลวจึงลากเสนตอไปตาม ลกั ษณะตวั พยัญชนะ

๑๔ ๑.๒ หวั ออก ไดแก ง บ ป น ม ท ห พ ฟ ษ ฬ ๑. จรดเครอ่ื งเขียนทีเ่ สน บนของสวนที่ ๑ เขยี นวงกลมตามเขม็ นาฬกิ า เต็ม ๑ สว น ๒. ลากทับรอยเดมิ อีกประมาณ ๑/๒ ของสวนท่ี ๑ แลว จงึ ลากเสนตรงตอ ไปตาม ลกั ษณะตัวพยัญชนะ ๒. หัวอยูในสวนท่ี ๒ กลมเตม็ ๑ สวน ๒.๑ หวั เขา ไดแก ค ต ศ อ ฮ จรดเคร่ืองเขียนท่ีเสนบนของสว นที่ ๒ แลว เขียนเหมือนขอ ๑.๑ หนา ๑๓

๑๕ ๒.๒ หวั ออก ไดแ ก จ ฉ ด ต ฒ ฐ จรดเครอ่ื งเขียนทเี สนบนของสวนที่ ๒ แลว เขียนเหมอื นขอ ๑.๒ หนา ๑๔ ๓. หวั อยใู นสวนท่ี ๔ กลมเต็ม ๑ สวน ๓.๑ หวั เขา ไดแก ถ ล ส ฌ ณ ญ ๑. จรดเครื่องหมายที่เสนลา งของสว นที่ ๔ เขียนวงกลมตามเขม็ นาฬิกา เต็ม ๑ สวน ๒. ลากทับรอยเดิมอีกประมาณ ๑/๒ ของสวนท่ี ๔ แลวจึงลากเสนตรงตอไป ตามลักษณะตัวพยญั ชนะ

๑๖ ๓.๒ หวั ออก ไดแ ก ว ร ภ ฎ ฏ ๑. จรดเคร่อื งเขยี นท่เี สน ลางของสวนท่ี ๔ เขียนวงกลมทวนเข็มนาฬิกา เตม็ ๑ สว น ๒. ลากทบั รอยเดิมอีกประมาณ ๑/๒ ของสวนที่ ๔ แลวจึงลากเสนตรงตอไปตาม ลักษณะตัวพยญั ชนะ

๑๗ ๓. พยัญชนะท่มี ีหัว ๒ ชัน้ ๔.๑ หัว ๒ ชน้ั เต็ม ๑ สวน ไดแก ข ช ๑. จรดเคร่ืองเขียนที่เสนลางของสวนท่ี ๑ เขียนวงกลมตามเข็มนาฬิกาขนาด ๑/๒ สวน เปน หัวช้นั ใน ๒. ลากเสน ตรงเฉียงซายขนึ้ ใหย าวเสมอสว นบนสุดของหัวชั้นในหา งจากเสนรอบ วงดานซายของหวั ชน้ั ใน ๑/๒ สว น ๓. ลากเสนเปน จ่ัวเตม็ คร่งึ สวน ใหยอดจวั่ จรดเสนบนของสวนท่ี ๑ และอยูตรง กบั เสนศูนยก ลางของหวั ชั้นใน ๔. ลากเสนตรงเฉียงซายลงจรดเสนลางของสวนท่ี ๑ ตรงจุดเสนผาศูนยกลาง ของหัวช้ันใน แลวจงึ ลากเสน ตรงตอไปตามลักษณะตวั พยญั ชนะ

๑๘ ๔.๒ หวั ๒ ชัน้ เตม็ ๑ สวน ทมี่ หี ัวชั้นนอกเปน หวั หยกั หรอื หัวแตก ไดแ ก ฃซฆฑ ๑. เขยี นเหมือน ขอ ๑ – ๒ ของหัว ข หนา ๑๗ ๒. ลากเสน ตรงเฉียงขวาข้นึ จรดเสน บนของสว นที่ ๑ แนวเดียวกับเสนรอบวง ดายซา ยของหัวชน้ั ใน ๓. เขียนหยักฟนปลามีขนาดเทาชวงหัวชั้นในโดยใหสวนแหลมลางของฟน ปลาตรงกบั เสน ผาศนู ยก ลางของหวั ชนั้ ใน ฟนปลายาว ๑/๔ ของสวนที่ ๑ ๔. เขยี นตอ เหมือนหวั ข

๑๙

๒๐

๒๑

๒๒

๒๓

๒๔

๒๕

๒๖

๒๗

๒๘

๒๙

๓๐

๓๑

๓๒

๓๓

๓๔

๓๕

๓๖

๓๗

๓๘

๓๙

๔๐

๔๑

๔๒

๔๓

๔๔

๔๕