ลุกมานสอนลูก

0

1 เขยี นโดย ผศ. มัสลัน มาหะมะ, สาขาวชิ ารัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลยั ฟาฏอนี ความหมายอัลกรุ อานซเู ราะฮฺ ลุกมาน โองการ 12-19 ‫ﱩ ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝﭞ ﭟ ﭠ‬ ‫ﭡﭢﭣﭤﭥ‬ 12 .และโดยแน่นอน เราได้ใหฮ้ ิกมะฮฺ แกล่ กุ มานว่า จงขอบพระคณุ ต่ออลั ลอฮฺ และผูใ้ ดขอบคณุ แท้จรงิ เขากข็ อบคุณตัวของเขาเอง และผู้ใด ปฏิเสธแท้จริงอลั ลอฮนฺ ้ันทรงร่ารวยและทรงได้รับการสรรเสริญ ‫ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ‬ 13 .และจงราลึกเม่ือลุกมานได้กล่าวแกบ่ ตุ รของเขา โดยส่ังสอนเขาวา่ “โอ้ ลูกเอย๋ เจ้าอย่าได้ต้ังภาคใี ดๆต่ออลั ลอฮฺ เพราะแท้จรงิ การตัง้ ภาคีน้ันเป็น ความผดิ อย่างมหันต์โดยแนน่ อน ‫ﭶﭷﭸﭹﭺﭻﭼﭽﭾﭿﮀﮁﮂﮃ‬ ‫ﮄﮅﮆﮇ‬ 14 .และเราได้ส่ังการมนษุ ย์เก่ียวกับบิดามารดาของเขา โดยมีมารดาของ เขาได้อมุ้ ครรภ์เขาอ่อนเพลียลงครั้งแลว้ ครั้งเล่า และการหยา่ นมของเขา ในระยะเวลาสองปี เจ้าจงขอบคณุ ข้า และบิดามารดาของเจา้ ยังเรานั้นคอื การกลบั ไปสู่

2 ‫ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔﮕ ﮖ ﮗ ﮘ‬ ‫ﮙﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ‬ 15 .และถ้าเขาท้ังสองบังคบั เจ้าใหต้ ัง้ ภาคตี ่อข้า โดยที่เจา้ ไม่มคี วามรูใ้ น เรื่องนั้น เจ้าอย่าไดเ้ ชือ่ ฟั งปฏิบัติตามเขาทั้งสอง และจงอดทนอยู่กับเขา ทง้ั สองในโลกนี้ด้วยการทาความดีและจงปฏิบตั ติ ามทางของผู้ท่ีกลบั ไปสู่ ขา้ และยังเรานน้ั คือทางกลับของพวกเจ้า ดังนั้น ข้าจะบอกแกพ่ วกเจ้าใน ส่งิ ทพ่ี วกเจ้าได้กระทาไว้ ‫ﮩﮪﮫﮬﮭﮮﮯﮰﮱﯓﯔﯕﯖﯗﯘﯙﯚ‬ ‫ﯛ ﯜ ﯝﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ‬ 16.โอล้ กู เอ๋ย แท้จรงิ (หากว่าความผิดนนั้ ) มนั จะหนักเทา่ เมล็ดผักสกั เมล็ดหนึง่ มันจะซ่อนอยู่ในหิน หรอื อย่ใู นชั้นฟ้าท้งั หลายหรืออยใู่ น แผน่ ดิน อลั ลอฮกฺ ็จะทรงนามนั ออกมาแท้จรงิ อัลลอฮฺเป็นผ้ทู รงเมตตา ผู้ ทรงรอบรู้ย่ิง ‫ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ‬ ‫ﯵﯶ‬ 17 .โอล้ กู เอ๋ย เจ้าจงดารงไว้ซึ่งการละหมาดและจงใชก้ ันให้กระทาความดี และจงห้ามปรามกันใหล้ ะเว้นการทาความช่ัว และจงอดทนต่อส่ิงท่ปี ระสบ กับเจ้า แท้จริง น่ันคือส่วนหนึ่งจากกิจการที่หนักแน่น ม่นั คง

3 ‫ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ ﰇ ﰈ‬ 18 .และเจ้าอย่าหนั แก้ม (ใบหนา้ ) ของเจ้าให้แกผ่ คู้ นอยา่ งยะโส และอย่า เดินไปตามแผ่นดินอยา่ งไร้มารยาท แทจ้ ริง อลั ลอฮฺ มทิ รงชอบทุกผู้หย่งิ จองหอง และผู้คยุ โวโออ้ วด ‫ﰉ ﰊ ﰋ ﰌ ﰍ ﰎﰏ ﰐ ﰑ ﰒ ﰓ ﰔ ﰕ ﱨ‬ 19.และเจ้าจงก้าวเทา้ ของเจ้าพอประมาณและจงลดเสียงของเจ้าลง แท้จรงิ เสียงที่น่าเกลียดย่งิ คอื เสยี ง (ร้อง) ของลา -คอื บุคคลที่อลั ลอฮกฺ ล่าวถงึ ในอลั กุรอาน และเป็นช่ือซูเราะฮฺลาดับท่ี 31 -ลกุ มานเป็นทาสชาวเอธโิ อเปยี มอี าชีพเป็นช่างไม้ (ความเหน็ ของ Ibnu Abbas) -ลุกมานเป็นชาวซูดาน มรี า่ งกายท่ีแข็งแรง อัลลอฮทฺ รงประทานฮกิ มะฮฺ (วิทยปัญญา)แก่เขา แต่ไม่แตง่ ตงั้ เขาให้เป็นนบี (ความเห็นของ Said bin Musayyab) -ลุกมานเป็นทาสที่ศอลิหฺ ไมใ่ ชน่ บี มีรมิ ฝีปากหนา เท้าใหญ่และเป็นผู้ ตดั สินคดี (ผู้พิพากษา) ชาวบะนอี สิ รออีล (ความเห็นของ Mujahid) ใน สมัยนบีดาวูด -เจ้านายเคยสง่ั ใช้ให้ลกุ มาน เชอื ดแพะตวั หนึ่งและใหเ้ ขาเก็บเน้อื ท่ีดที ี่สุด จานวน 2 ช้ิน ลกุ มานจงึ เก็บล้นิ และหัวใจ พอเวลาผ่านไประยะหนงึ่

4 เจ้านายได้สัง่ ใหเ้ ขาเชอื ดแพะอีกตัวหน่ึงพร้อมสง่ั ใหเ้ กบ็ เนื้อทไี่ ม่ดที ี่สุด จานวน 2 ช้ิน ลกุ มานจึงเก็บล้ินและหวั ใจ เชน่ เดียวกัน เม่อื เจา้ นายถาม เหตุผลของการกระทาดังกลา่ ว ลกุ มานจงึ ตอบว่าไม่มีอวัยวะอืน่ ใดท่ี ประเสรฐิ สดุ มากกว่าล้นิ และหัวใจ ถา้ หากทงั้ สองอยู่ในสภาพดี และไม่มี อวัยวะอนื่ ใดที่ช่วั ช้ามากกวา่ ล้ินและหัวใจ หากทง้ั สอง อย่ใู นสภาพท่ีชว่ั รา้ ย

5 -เป็นคนทศ่ี อลิห -อัลลอฮทฺ รงประทานฮิกมะฮฺใหแ้ กเ่ ขา ซง่ึ ทาให้เขามสี ติปัญญาอนั เฉียบ แหลม มคี วามรู้ท่ีลุ่มลกึ และมีคาพูดที่เตม็ ไปด้วยสาระและความหมาย -มีอะกดี ะฮทฺ ี่ถูกต้อง เข้าใจในศาสนา 1 .ฐานแห่งอะกีดะฮฺ 2 .ฐานแห่งอบิ าดะฮฺ 3 .ฐานแห่งคณุ ธรรมจรยิ ธรรม จากรากฐานท้ัง 3 ประการดงั กลา่ วข้างตน้ ลกุ มานได้สง่ั เสยี แกล่ ูกให้ยึด มั่นคาสอน 10 ประการดงั น้ี 1 จงอย่าตงั้ ภาคีต่ออลั ลอฮฺ มาตรการและแนวปฏิบตั ิ -พอ่ แมต่ อ้ งสงั่ สอนและอบรมลกู ให้มอี ะกีดะฮฺทีถ่ ูกต้อง มอบความรัก ต่ออัลลอฮฺ รักท่านนบี วงศ์วานของท่านนบี และรักการอ่านอัลกรุ อาน ดัง หะดษี ท่ีรายงานโดยอัต-เฏาะบะรอนี ความว่า “ท่านจงอบรมบรรดาลูกๆ

6 ของท่านใน 3 ประการ คือให้มคี วามรักต่อนบีของพวกทา่ น ให้มคี วามรกั ต่อวงศว์ านของนบี และใหม้ ีความรักในการอ่านอัลกุรอาน” -การอะซานและอิกอมะฮฺแก่ทารกแรกเกิด -จงเปดิ หลู ูกนอ้ ยของทา่ นด้วยคากล่าววา่ “ลาอิลาฮะ อิลลลั ลอฮฺ (ไมม่ ี พระเจ้าอื่นใดนอกจากอลั ลอฮ)ฺ ” (รายงานโดยอัล-หากมิ ) -การปอ้ งกันกลลวงและภยั คุกคามจากชยั ฏอนด้วยวธิ ีการดังน้ี: *อา่ นดอุ าก่อนมเี พศสัมพันธ์กบั ภรรยา *ดอุ าให้แกล่ กู *อา่ นซเู ราะฮอฺ ิคลาศ อลั ฟะลัก และอันนาส พรอ้ มเปา่ ทั่วร่างกายของลกู ระมัดระวังไม่ใหล้ ูกออกจากบ้านในเวลาค่าคนื โดยเฉพาะช่วงพลบค่า เพราะชว่ งดังกลา่ วญนิ มกั กระจายเพน่ พ่านเป็นจานวนมาก(ความหมาย หะดษี รายงานโดยอัลบุคอร)ี *หลีกเลย่ี งจากความเชื่อและประเพณีที่นาไปส่ชู ิรกฺ อาทิ ความเช่ือในโชค ลาง เวทมนต์ ไสยศาสตร์ หมอดู ประเพณีตา่ งๆท่นี ิยมปฏิบตั ิชว่ งตั้งครรภ์ และหลังคลอดทีข่ ัดกบั อิสลาม ความเชื่อในการตงั้ ช่ือท่ีมีผลต่อสุขภาพ เด็ก *ไมเ่ ชื่อในส่งิ ปาฏิหารยิ ์ของนวนิยายอันไรส้ าระ ความเชื่อในภูตผี ปศี าจ

7 2 จงทำความดีตอ่ พอ่ แม่ มาตรการและแนวปฏิบตั ิ -ลกู ไม่สามารถทดแทนบุญคณุ ของพอ่ ได้เว้นแต่เขาเจอพอ่ ในสภาพท่ี เป็นทาส และเขาจ่ายค่าตวั ของพ่อพรอ้ มท้งั ปล่อยพอ่ เป็นไท (หะดีษ) -ลกู ต้องทาความดีตอ่ แม่มากกว่าพอ่ ถึง 3 เท่า (ความหมายจากหะดษี ) -เช่อื ฟั งพ่อแม่ตราบใดท่ีท่านไมส่ ง่ั ใช้ใหก้ ระทาส่งิ ที่ขัดกับหลกั การอิสลาม -พอ่ แมต่ ้องใหค้ วามยุติธรรมตอ่ บรรดาลูกๆแมก้ ระทัง่ ส่ิงเล็กๆน้อยๆ เชน่ การจุมพิต การมอบของขวัญ การซื้อเสื้อผา้ และเคร่ืองแตง่ กายเป็นต้น พอ่ แมไ่ ม่ควรเป็นต้นเหตใุ ห้บรรดาลูกๆ ต้องเนรคณุ และมีเร่อื งบาดหมาง ระหวา่ งกันเนอ่ื งจากความไมย่ ตุ ิธรรมและความลาเอยี งของพ่อแม่ หา่ งไกลจากการเป็นลกู เนรคณุ ทม่ี สี ญั ญานตา่ งๆ 33 ประการ ดังน้ี 1 .ทาให้พ่อแมเ่ สยี ใจหรือเสียน้าตาเนื่องจากคาพูด การกระทาหรือ พฤตกิ รรม 2 .ตะคอก ทะเลาะวิวาทหรือขึ้นเสียงตอ่ หน้าพ่อแม่ 3 .กลา่ วคาว่า “อฟุ ” ดือ้ หรือไมท่ าตามคาสงั่ ใช้ของพ่อแม่ 4 .หน้าบูดบ้งึ ขมวดค้วิ แสดงไมพ่ อใจพ่อแม่ 5 .มองพอ่ แม่ด้วยหางตา หรอื มองดว้ ยสายตาแสดงความไมพ่ อใจ

8 6 .สงั่ ใช้พ่อแม่ทาส่ิงท่ีไม่ใชห่ น้าท่ีของท่าน เช่น ซักเส้ือผ้าของเรา หุงหา อาหาร โดยเฉพาะอยา่ งย่ิงยามทา่ นแก่ชรา แต่ถ้าหากทง้ั สองยินดใี หค้ วาม ชว่ ยเหลือดว้ ยความสมคั รใจก็ไม่ถอื วา่ เนรคุณ แตล่ กู ๆ ควรตอบแทนด้วย การขอบคุณและดุอาแก่ท่านทงั้ สองตลอดเวลา 7 .ตาหนอิ าหารท่ีเตรยี มโดยคณุ แม่ การกระทาเช่นน้ี มคี วามผิด 2 ประการ ประการแรก ฝ่าฝืนสุนนะฮฺท่านนบี(ขอความสันติสุขจงมแี ดท่ ่าน) เพราะ ท่าน นบีฯไมเ่ คยตาหนิอาหารเลย หากท่านชอบ ท่านก็จะทานอาหารนั้น หากทา่ นไมช่ อบ ท่านจะไมท่ านโดยไม่ตาหนิอะไรเลย ประการท่ีสอง แสดง กริ ยิ ามารยาทท่ไี มด่ ีต่อคุณแม่ 8 .ไม่ช่วยเหลือพอ่ แมท่ างานบา้ น เชน่ ซกั เส้ือผ้า หงุ อาหาร เลีย้ งดูน้องๆ เป็ นต้น 9 .ตดั คาพูดของพ่อแม่ กล่าวหาพ่อแมว่ ่าพูดโกหกหรอื โต้เถยี งกับพอ่ แม่ 10 .ไม่ปรกึ ษาหารือพ่อแม่ ไมข่ ออนุญาตพ่อแมย่ ามออกนอกบ้านหรอื เที่ยวตามบา้ นเพื่อน 11 .ไมข่ ออนุญาตยามเข้าห้องนอนพ่อแม่ 12 .ชอบเล่าเรือ่ งท่ีสร้างความไมส่ บายใจแก่พอ่ แม่ 13 .ทาลายช่ือเสียงหรอื นินทาพ่อแมล่ บั หลงั 14 .แชง่ หรอื ดา่ พ่อแมท่ ้งั ทางตรงหรอื ทางออ้ ม ด่าพ่อแมท่ างตรงคือด่า พอ่ แม่ต่อหน้าทง้ั สอง สว่ นดา่ พ่อแม่ทางออ้ มคอื การที่เราด่าพอ่ แมเ่ พื่อน ของเราและเพอ่ื นคนน้นั ก็ด่าพ่อแมเ่ รากลบั ดังนั้นคาด่าของเพ่ือนเรา

9 เปรียบเสมอื นเราด่าพ่อแมโ่ ดยทางออ้ มเพราะเราเป็นต้นเหตุที่ทาให้เพ่อื น ด่าพอ่ แม่เรา 15 .นาพาส่ิงหะรอมเขา้ มาในบ้าน เช่น เคร่อื งดนตรี ทาให้พอ่ แม่พลอยรบั ความไม่ดีจากส่งิ หะรอมนน้ั ด้วย 16 .กระทาส่งิ หะรอมต่อหน้าพ่อแม่ เช่น สบู บหุ ร่ี ฟั งเพลง ไมล่ ะหมาด ไม่ ลกุ ขนึ้ เมื่อทัง้ สองปลกุ ให้ต่ืนละหมาด 17 .ทาให้ช่ือเสียงพ่อแมด่ ่างพรอ้ ยเพราะการกระทาของเรา เช่น เมอื่ ลูกๆ ชอบลักเล็กขโมยน้อย ติดยาเสพติด เลน่ การพนัน ซ่ิงมอเตอรไ์ ซค์ ทาให้ พอ่ แมต่ ้องอับอายหรอื เสยี ช่ือเสยี งไปด้วย 18 .ทาให้พ่อแม่ยากลาบาก บางครง้ั พ่อแม่ต้องระเหเร่ร่อนตามหาลกู ๆท่ี หนีออกจากบ้านหรือตอ้ งขึ้นลงโรงพกั เพือ่ ให้ประกันลูกๆท่ีกระทาผิด กฎหมายซง่ึ สร้างความลาบากแก่พอ่ แม่เป็นอย่างย่งิ ทาให้พอ่ แม่เสียเวลา และเงนิ ทองเพอ่ื เป็นธรุ ะแก่ลูกรัก 19 .ออกจากบ้านหรอื เทยี่ วบา้ นเพ่อื นเป็นเวลานาน ทาให้พ่อแม่เป็นห่วง บางทพี ่อแม่ต้องการความช่วยเหลือจากลูกหรือประสบกบั ความ ยากลาบากและเหน็ดเหนือ่ ยจากการทางานหนัก แตล่ กู ๆกาลังสนุกสนาน กับเพื่อนๆท่สี ถานเรงิ รมย์หรืองานเลยี้ งฉลองในโอกาสตา่ งๆ 20 .ชอบให้พอ่ แม่ทาโน่นทานเ่ี ป็นประจา ให้ซ้ือของเป็นประจา และไม่ รกั ษาส่งิ ของทพ่ี ่อแมซ่ ือ้ คะยัน้ คะยอพ่อแมซ่ อ้ื ส่ิงของทแ่ี พงๆทง้ั ทพ่ี อ่ แม่มี รายไดท้ ่ีไมเ่ พยี งพอ

10 21 .รักภรรยาหรือสามมี ากกวา่ พอ่ แม่ ทะเลาะกบั พ่อแมเ่ นอ่ื งจากภรรยา หรือสามีทไี่ มด่ ี อ่อนโยนต่อภรรยาหรอื สามี แต่แข็งกรา้ วต่อหน้าพอ่ แม่ 22 .ปลีกตัวจากพ่อแม่ ไมอ่ าศัยอยู่พรอ้ มกนั กับพ่อแมโ่ ดยเฉพาะยามที่ ทัง้ สองแก่เฒา่ 23 .ลกู บางคนรูส้ ึกอับอายหรือกระดากใจทจ่ี ะแนะนาพ่อแมใ่ หค้ นอ่นื รูจ้ ัก บางครั้งก็ไม่ยอมรบั เป็นพ่อแมข่ องตนเองเนอื่ งจากต้องการปดิ บัง รากเหง้าของตนเอง 24 .ตบตหี รือทาร้ายพ่อแม่ 25 .ให้พอ่ แม่พานักท่ีบ้านพกั คนชราหรือสถานสงเคราะห์คนชราโดยท่ี ลูกๆ ไม่ย อม ดูแล แล ะป ร นนิบั ติ พ่ อ แม่ เ ร ามั กไ ด้ยิน ว่ าพ่อ แม่มี ความสามารถเลี้ยงลกู 10 คนได้ แตบ่ างทีลกู ทง้ั 10 คน ไมส่ ามารถดแู ล ปรนนบิ ัตพิ ่อแม่ได้ 26 .ไมใ่ ห้ความสาคัญต่อกิจการของพอ่ แม่ ไม่แนะนาหรือตักเตือนพอ่ แม่ ยามที่ท้งั สองผดิ พลาดหรือกระทาบาป 27 .ตระหน่ขี ีเ้ หนียวและไม่ยอมใช้จ่ายแก่พ่อแม่แต่ชอบแสดงตนเป็นคน ใจกวา้ งยามเข้าสังคมกบั เพ่ือนๆ 28 .ชอบทวงบุญคุณที่ได้กระทาต่อพอ่ แม่ ท้ังๆทพ่ี อ่ แมไ่ มเ่ คยทวงบุญคณุ ของตนเองที่ได้กระทาตอ่ ลูกๆเลย 29 .ขโมยทรพั ย์สนิ เงินทองของพ่อแม่ หลอกใชเ้ งนิ ของพอ่ แม่

11 30 .ชอบทาตัวงอแงจนเกินเหตุ ทาให้พอ่ แมไ่ มส่ บายใจ เชน่ เวลาปว่ ยไข้ก็ มกั จะทาไมส่ บายจนเกินเหตุ เป็นต้น 31 .ท้งิ พอ่ แม่อาศัยที่บา้ นตามลาพงั โดยท่ตี นเองอาศัยทีอ่ น่ื โดยไม่ขอ อนญุ าตพอ่ แมก่ ่อน 32 .ลูกบางคนตง้ั ภาวนาให้พ่อแมห่ ่างไกลใหพ้ ้นจากตวั เอง โดยเฉพาะ เมอื่ พ่อแม่ปว่ ยเป็นโรคหรอื แก่ชรา 33 .ลกู บางคนยอมแมก้ ระท่งั ต้องฆ่าพ่อแม่เนื่องจากความโกรธเคอื ง เมา หรอื หวงั มรดกของพอ่ แม่

12 3 จงเจริญรอยตามกล่มุ ผศู้ รัทธาและบรรดาผูไ้ ดร้ ับ ทางนำ มาตรการและแนวปฏิบัติ -คบเพือ่ นท่ีดี ห่างไกลจากเพือ่ นทไ่ี มด่ ี -บุคคลยอ่ มมนี สิ ัยและมีพฤติกรรมทเี่ หมือนกับเพื่อนผู้ใกล้ชดิ ของเขา ดังนนั้ ทา่ นจึงมองเพ่ือนผ้ใู กล้ชิดของเขา ทา่ นก็จะรู้นิสัยท่ีแท้จรงิ ของ บคุ คลนนั้ (หะดีษรายงานโดยอัต-ติรมีซีย)์ -ระมัดระวงั แนวคิด คาสอนหรือทฤษฎีทค่ี ิดค้นโดยบรรดาผู้ปฏเิ สธอัลลอ ฮฺ ไมใ่ ห้เข้ามามีอิทธพิ ลต่อความคดิ ของลูกๆ เช่นทฤษฎีววิ ัฒนาการของ ดาร์วนิ ท่เี ช่ือวา่ มนุษย์มีต้นกาเนดิ มาจากลงิ ทฤษฎีของซิกสม์ นั ฟรอยด์ท่ี พยายามเกย่ี วโยงพฤติกรรมของมนษุ ย์กับเซ็กส์ ทฤษฎีแม็คคิววิลลที่ สี่ อน ใหม้ นษุ ย์ทาอะไรด้วยวิธีการใดกไ็ ด้ ถ้าหากมีวัตถุประสงค์ท่ีดี (ดงั กรณีหวย บนดิน การเปดิ บอ่ นคาสิโนเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ หรือการใชว้ ิชามารเพื่อ เอาชนะการเลือกตั้ง เป็นต้น) -ศกึ ษาและปฏบิ ัติตามแนวทางของผู้ทีอ่ ลั ลอฮฺทรงประทานฮิดายัต เชน่ บรรดานบี บรรดาเศาะฮาบะฮฺ บรรดาศอลฮิ ีน เป็นตน้ “เศาะฮาบะฮฺของ ฉนั เปรียบเสมอื นดวงดาว ทา่ นจะพบกับทางนาตราบใดที่ทา่ นยดึ มน่ั ปฏิบัติตามดาวดวงใดดวงหนง่ึ ในจานวนดวงดาวเหลา่ น้ัน” (รายงาน โดยอัล-บัยฮะกยี )์ อบิ นุ มัสอูด กล่าวว่า ใครก็ตามท่ีต้องการเอา เยย่ี งอย่าง ก็จงปฏิบตั ิตามเยย่ี งอยา่ งของบรรดาเศาะฮาบะฮขฺ องทา่ นนบีมู ฮามดั (ขอความสันตสิ ุขจงมแี ดท่ ่าน)

13 -ระมัดระวังและสอดส่องพฤติกรรมของลูกมใิ ห้ตกเป็นเหยื่อของการลอก เลยี นต้นแบบอันจอมปลอม อาทิ ดารานักแสดง นักร้อง นกั กีฬาทมี่ ี ประวัติด่างพร้อย ส่ือลามกอนาจาร สอื่ อเิ ล็กโทรนิกส์ทั้งหลาย เว็บไซต์ แช็ ตรูม มือถือ เป็นต้น พ่อแมต่ อ้ งร้เู ท่าทันโลกและรู้เท่าทันลูกดว้ ย

14 4 การซึมซบั และปลกู ฝังความรอบรขู้ องอัลลอฮแฺ ละ การตรวจสอบของพระองค์ มาตรการและแนวปฏบิ ตั ิ - ปลกู ฝั งในความรอบรู้ของอัลลอฮฺทีค่ รอบคลมุ ท้ังส่งิ ท่ีเปดิ เผยและซ่อนเร้น - ปลกู ฝั งในความสาคัญของอคิ ลาศ - ปลกู ฝั งการสอบสวนของอัลลอฮใฺ นทุกกิจการของมนุษย์ - การตักเตือนลูกในเร่ือง การลกั เล็กขโมยนอ้ ย การไม่ยอมรับผิด การ พดู จาโกหก การรงั แกพ่ีนอ้ งด้วยกัน - พ่อแม่ตอ้ งหมั่นเลา่ เรือ่ งแก่ลูกๆเกยี่ วกับความเกรงกลัวต่ออัลลอฮขฺ อง บรรดาบรรพชนท่ีทรงคณุ ธรรม(สะลัฟศอลิหฺ)

15 5 จงดำรงละหมาด มาตรการและแนวปฏิบัติ - “ทา่ นทั้งหลายจงส่ังใชล้ ูกๆของท่านให้ดารงละหมาดเมื่อเขามีอายคุ รบ 7 ขวบ และจงเฆ่ียนตี (หากพวกเขาไมล่ ะหมาด) เม่อื อายุครบ 10 ขวบ และจงแยกเตียงนอน (ใหพ้ วกเขานอนในห้องส่วนตัวต่างหาก)” (รายงาน โดยฮากิม) - พอ่ แม่ควรเป็นแบบอย่างที่ดีสาหรบั ลูกในการดารงละหมาด - การอบรมลูกๆให้มีความสมั พนั ธ์กับมสั ยิดตลอดเวลา - การปลูกฝั งใหล้ ูกๆรกั ษาละหมาดทั้งฟั รฎูและสุนัตตา่ งๆ โดยเฉพาะ ละหมาดกอ่ นหลังละหมาดฟั รฎู ละหมาดฎูฮา ละหมาดหลงั เทีย่ งคนื และ ละหมาดวิตรฺ

16 6 จงใช้กันใหก้ ระทำความดแี ละจงหา้ มปรามกนั ใหล้ ะ เวน้ การทำความชั่ว มาตรการและแนวปฏบิ ตั ิ - ปลูกฝั งใหล้ ูกๆทาแต่ความดแี ละเผยแผค่ วามดีสมู่ วลมนุษย์ - ช่วยเหลือสนบั สนุนในกิจการความดีและการตักวา ไม่ชว่ ยเหลือ สนับสนุนในกิจการที่นาไปสู่อบายมขุ และการลว่ งละเมิด - ปลูกฝั งในมารยาทการเชิญชวนสู่ความดแี ละการห้ามปรามความช่ัวร้าย - อิสลามส่งเสริมการทาความดีและมีมารยาททป่ี ระเสริฐต่อมนุษย์ และ ถือว่ามนษุ ยค์ ือพี่น้องทมี่ าจากบดิ ามารดาคนเดยี วกัน - อิสลามส่งเสรมิ ให้กระทาความดีต่อส่งิ แวดลอ้ ม ต้นไม้ สงิ สาราสัตว์ ส่งิ ของสาธารณะ และถอื ว่าบุคคลที่ประเสริฐสุดคือบคุ คลท่สี ร้าง คณุ ประโยชน์แก่มวลมนษุ ยม์ ากที่สุด - จงระวังการหา้ มปรามและการยบั ย้ังความชั่วร้ายที่อาจก่อความช่ัวร้าย หรอื ภยั ที่รนุ แรงกวา่

17 7 จงอดทนต่อสิง่ ท่ีประสบกับเจา้ มาตรการและแนวปฏิบัติ - การอดทนมี 3 ประเภท คอื การอดทนต่อความทุกข์ยากทป่ี ระสบ การ อดทนเพือ่ กระทาส่ิงฏออตั และการอดทนไม่กระทาส่งิ ตอ้ งหา้ มหรอื อบายมขุ - อิบาดัตทุกประการมผี ลตอบแทนทอ่ี ัลลอฮกฺ าหนดไว้อย่างแน่นอน เว้น แต่การอดทน (ศอบรั ) “แท้จริงผูอ้ ดทนนั้นจะได้รบั การตอบแทนรางวลั ของพวกเขาอยา่ งสมบูรณ์โดยประมาณการไมไ่ ด้” (ความหมายจากสู เราะฮฺ อัซ-ซมุ ัร : 10) - ลกั ษณะการศอบัรฺที่ดี คอื การศอบัรฺในช่วงแรกทปี่ ระสบความทุกขย์ าก

18 8 อยา่ หยง่ิ ยะโส โอ้อวด และดูถกู คนอนื่ มาตรการและแนวปฏิบัติ - ปลกู ฝั งลกู ๆใหร้ ู้จักขอบคุณอลั ลอฮใฺ นความดีที่ได้รับ เช่น เรยี นเกง่ มี หนา้ ตาน่ารัก ความสขุ สบายทไ่ี ด้รับ - ใหโ้ อกาสลกู ๆ คบเพอ่ื นในวัยเดยี วกนั อย่างสร้างสรรค์ - ปลูกฝั งการให้ทานและให้ความช่วยเหลือแก่คนยากจน คนอนาถา - การหย่งิ ยะโส คอื การปฏิเสธความจริง และการดถู ูกคนอ่ืน - “จะไม่มีสทิ ธิเขา้ สวรรค์สาหรับผู้หย่ิงยะโสแมเ้ พยี งน้อยนิดเท่าเมลด็ ผกั ก็ ตาม” (หะดษี รายงานโดยอบู ดาวดู ) - การปลกู ฝั งนิสยั การอ่อนน้อมถ่อมตน - รูจ้ กั ตักเตือนลูกๆ อย่างเหมาะสม และถูกต้องตามกาลเทศะ

19 9 จงก้าวเท้าพอประมาณ มาตรการและแนวปฏบิ ัติ - ปลูกฝั งมารยาทการเดินในอิสลาม - ปลูกฝั งนิสัยพอประมาณ ความพอดี - ปลกู ฝั งให้ยดึ ม่ันแนวคดิ สายกลาง ไม่สุดโตง่ สุดขอบ รู้จักเดนิ บน เสน้ ทางชีวิตด้วยความพอดี - ปลูกฝั งนสิ ัยประหยัดอดออม ไมส่ ุรุ่ยสรุ ่าย และไมต่ ระหนี่ขีเ้ หนียว - สร้างความพร้อมแก่ลกู ๆท่ีจะเผชิญหนา้ กับชีวติ ในอนาคตอนั หลากหลาย อย่างเท่าทัน และมสี ติ - อัลลอฮทฺ รงปรานีแก่ผูท้ ่ีร้จู ักประมาณตนในศกั ยภาพของตนเอง

20 10 จงลดเสียงของเจ้า มาตรการและแนวปฏิบตั ิ - ปลูกฝั งมารยาทการพูดและการทักทาย - การลดเสียงขณะพดู เป็นสว่ นหนึ่งของคณุ ลักษณะของผ้ถู ่อมตน - ปลูกฝั งในคาสอนของอิสลามที่ว่าด้วยการรกั ษาล้ิน - บุคคลย่อมไม่สามารถเป็นนักพูดที่ดี ตราบใดทเี่ ขาไมส่ ามารถยกระดบั การเป็นนักฟั งทีด่ ี

21 - แกว้ ตาดวงใจ - บททดสอบ - ศตั รผู ู้เป็นสุดที่รกั - ผทู้ ีส่ ามารถเพ่ิมพูนความดีของพ่อแม่ยามท่ีท่านทงั้ สองเสยี ชีวติ แล้ว - ลกู ทุกคนเกดิ มาในสภาพบริสุทธ์ พอ่ แมต่ ่างหากที่เป็นผู้ทาสีให้เป็นยิว ครสิ เตยี น หรือมาญซู ี(ลัทธบิ ูชาไฟ) - พอ่ แม่ควรรู้ว่า การอบรมสง่ั สอนคือการให้ ดังนัน้ บคุ คลไม่สามารถท่จี ะ ให้ในส่ิงท่ตี นไม่มี - ครอบครวั คุณภาพ สอ่ื คณุ ภาพ พื้นทคี่ ณุ ภาพและการศึกษาคุณภาพ มี ส่วนสาคัญย่ิงในการเสรมิ สรา้ งลกู ศอลิหฺ ดังน้ันทุกฝ่ายจงึ ต้องร่วมมอื กนั ไม่ใช่มอบภาระใหแ้ กฝ่ ่ายใดฝ่ายหน่ึง ดงั กลอนอาหรับกล่าวไวค้ วามว่า “อาคารหลังหนึ่งจะไมส่ ามารถสร้างแลว้ เสร็จอย่างสมบูรณไ์ ด้ ถา้ หากคณุ เป็นผสู้ ร้างเพยี งผูเ้ ดยี ว แต่คนอื่นพากันทุบท้ิงทาลาย”