การบริหารการคลังและการงบประมาณ2564-9

การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ บรรยายโดย อ. ดร. ชญาพฒั น์ เลศิ อานาจกิจเสรี มหาวิทยาลยั ราชภฏั พระนครศรอี ยธุ ยา

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การบรหิ ารหนีส้ าธารณะ  พระราชบญั ญตั ิหนีส้ าธารณะ พ.ศ. 2548 มาตรา 4 ระบคุ า นิยามของหนีส้ าธารณะไวว้ ่า “เป็นหนีท้ ่ีกระทรวงการคลงั หน่วยงานของรฐั หรอื รฐั วิสาหกิจกู้ หรอื ท่ีกระทรวงการคลงั คา้ ประกนั แตไ่ มร่ วมถงึ หนีข้ องรฐั วิสาหกิจท่ีทาธรุ กิจใหก้ ยู้ ืม โดย กระทรวงการคลงั มไิ ดค้ า้ ประกนั ”  หนีส้ าธารณะหรอื หนีร้ ฐั บาล เป็นหนีท้ ่ีรฐั บาลสรา้ งขนึ้ หรอื กอ่ หนี้ ขนึ้ เพ่อื มาชดเชยงบประมาณสว่ นท่ีขาดดลุ หรอื กมู้ าใชจ้ า่ ยใน โครงการตา่ งๆ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การบรหิ ารหนีส้ าธารณะ  ประชาชนเป็นผใู้ ชห้ นีใ้ หร้ ฐั บาล(จ่ายภาษี)  รฐั บาลกภู้ ายในประเทศเทา่ นนั้ ถา้ กจู้ ากตา่ งประเทศถือว่าเป็น เงินนอกงบประมาณ  ภาระหนีม้ ีผลผกู พนั ทกุ รฐั บาล  การกอ่ หนีเ้ ป็นการผลกั ภาระไปใหล้ กู หลานในอนาคต จงึ มีทงั้ ประโยชนแ์ ละเป็นความเสยี หายแกป่ ระเทศชาติได้

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ  การขาดดลุ งบประมาณของรฐั บาลจงึ มีทงั้ การขาดดลุ เงินใน งบประมาณ ท่ีเรยี กวา่ งบประมาณขาดดลุ และการขาดดลุ เงิน นอกงบประมาณ  เม่อื นาการขาดดลุ เงินในงบประมาณรวมกบั การขาดดลุ เงินนอก งบประมาณ เรยี กว่า การขาดดลุ เงินสด (cash deficit)

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ วตั ถปุ ระสงคก์ ารกอ่ หนีแ้ ละประเภทหนีส้ าธารณะ  หนีส้ าธารณะ หมายถงึ หนีท้ ่ีกระทรวงการคลงั หน่วยงานของรฐั หรอื รฐั วิสาหกิจ หรอื หนีท้ ่ีกระทรวงการคลงั คา้ ประกนั แตไ่ ม่ รวมถงึ หนีข้ องรฐั วิสาหกิจท่ีทาธรุ กิจใหก้ ยู้ ืมเงินโดย กระทรวงการคลงั มิไดค้ า้ ประกนั  การบรหิ ารหนีส้ าธารณะ จงึ หมายถงึ การก่อหนีโ้ ดยการกู้ การคา้ ประกนั การชาระหนี้ การปรบั โครงสรา้ งหนีแ้ ละการดาเนินการ อ่นื ท่ีเก่ียวขอ้ งกบั หนีส้ าธารณะ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การกอ่ หนีม้ ีวตั ถปุ ระสงคเ์ พ่อื  ชดเชยการขาดดลุ งบประมาณหรอื เม่อื มีรายจ่ายสงู กวา่ รายได้  เพ่อื พฒั นาเศรษฐกิจและสงั คม เสรมิ สรา้ งความม่นั คงทางการ เงินของประเทศ  เพ่อื ปรบั โครงสรา้ งหนี้ อตั ราแลกเปล่ยี น  เพ่อื ใหห้ นว่ ยงานอ่ืนกตู้ อ่

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การก่อหนีม้ ีวตั ถปุ ระสงคเ์ พ่อื  เพ่อื ก่อใหเ้ กิดรายไดแ้ ละการจา้ งงาน  เพ่อื เสรมิ สรา้ งความม่นั คงทางเศรษฐกิจของชมุ ชน  เพ่อื การประกนั สงั คมในรูปแบบตา่ งๆ  เพ่อื กอ่ ใหเ้ กิดการกระจายความเป็นธรรม เชน่ รายได้ บริการ สาธารณะ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ประเภทหนีส้ าธารณะ แบง่ ตามระยะเวลาการกอ่ หนี้  หนีร้ ะยะสนั้ อายไุ ถถ่ อนคนื 1 ปี ทาไดโ้ ดยการออกต๋วั เงินคลงั (Treasury Bill) หรอื การเบิกเงินเกินบญั ชี (Overdraft หรอื O/D)  หนีร้ ะยะกลาง อายไุ ถถ่ อนคนื อยรู่ ะหวา่ ง 1 ปี ถงึ 5 ปี  หนีร้ ะยะยาว อายกุ ารไถ่ถอนคนื ตงั้ แต่ 5 ปีขนึ้ ไป การกอ่ หนี้ ประเภทนีร้ ฐั บาลจะออกเป็นพนั ธบตั รรฐั บาล

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ประเภทหนี้  ต๋วั เงินคลงั คือ หลกั ทรพั ยท์ ่ีรฐั บาลโดยกระทรวงการคลงั ออกมา เพ่อื กยู้ ืมระยะสนั้ อายไุ มเ่ กิน 1 ปี จดั อยใู่ นประเภทต๋วั สญั ญาใช้ เงิน  การกยู้ ืมโดยเบิกเงินเกินบญั ชี ซง่ึ เป็นการก่อหนีร้ ะยะสนั้ อีกวิธี หน่งึ โดยมกี ารกาหนดวงเงิน ระยะเวลาไถ่ถอน อตั ราดอกเบีย้ ท่ี แนน่ อน  พนั ธบตั รรฐั บาล คือ ตราสารท่ีรฐั บาลโดยกระทรวงการคลงั เป็น ผอู้ อก ซง่ึ สญั ญาว่าจะจา่ ยดอกเบยี้ เม่อื ครบกาหนดหรอื จา่ ยเป็น งวดๆ ถา้ มีอายมุ ากกวา่ 5 ปีเป็นหนีร้ ะยะยาว

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ประเภทหนี้  ตราสารทางการเงินท่ีเป็นหนีร้ ะยะกลาง อาจเป็นพนั ธบตั ร ต๋วั สญั ญาใชเ้ งิน และตราสารหนีอ้ ยา่ งอ่ืน ถา้ รฐั บาลออกตราสาร หนีก้ ็เพ่อื ชดเชยการขาดดลุ งบประมาณ ถา้ ธปท.ออกกเ็ พ่ือเป็น เครอ่ื งมือในการดาเนินนโยบายทางการเงินใหส้ อดคลอ้ งกบั สภาพคลอ่ งทางเศรษฐกิจ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ประเภทหนีส้ าธารณะ แบง่ ตามแหลง่ ท่ีมาของเงินกู้  หนีภ้ ายในประเทศ  หนีภ้ ายนอกประเทศ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ความแตกตา่ งระหว่างการกอ่ หนีภ้ ายในประเทศและหนีภ้ ายนอก ประเทศ  เงินตราท่ีใชช้ าระหนี้  การเปล่ยี นแปลงของปรมิ าณเงิน  ความเส่ียงตอ่ อตั ราแลกเปล่ยี น  เง่ือนไขขอ้ ผกู พนั ในการกเู้ งิน

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ลกั ษณะการกอ่ หนี้  รฐั บาลมกั ก่อหนีร้ ะยะยาวหรอื ระยะสนั้ ขนึ้ อย่กู บั - หนีร้ ะยะสนั้ ถา้ รฐั บาลกจู้ ากเอกชนแลว้ ใชจ้ า่ ยออกไปสภาพ คลอ่ งจะกลบั คนื มา - หนีร้ ะยะยาวเหมาะกบั การควบคมุ ภาวะเงินเฟ้อหรอื ควบคมุ ความรอ้ นแรงของเศรษฐกิจ แตถ่ า้ ไมไ่ ดน้ าเงินมาใชจ้ ่ายสภาพ คลอ่ งของระบบเศรษฐกิจจะลดลงมาก

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ แหลง่ เงินกู้  ธปท.  ธนาคารพาณิชย์  ธนาคารท่ีมีวตั ถปุ ระสงคเ์ ฉพาะ  สถาบนั การเงินท่ีมใิ ช่ธนาคาร  จากประชาชนท่วั ไป

การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ แนวคิดของนกั เศรษฐศาสตรใ์ นการก่อหนีส้ าธารณะ ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี 1752 David Hume ไมเ่ ห็น Neo-classic ยอมรบั 1800 Thomas Robert ดว้ ยกบั การกอ่ หนีส้ าธารณะ สรา้ ง วา่ การกเู้ งินเป็นสง่ิ จาเป็น Malthus สนบั สนนุ การกอ่ หนี้ ภาระ ใชไ้ มถ่ กู ทาง อาจเกดิ การ แต่ตอ้ งใชเ้ งนิ กอู้ ย่างมี สาธารณะ เพราะเพม่ิ การใชจ้ า่ ย ลม้ ละลาย ประสทิ ธิภาพ กระตนุ้ ใหเ้ ศรษฐกจิ เติบโต 1776 Adam Smith ไมเ่ หน็ ดว้ ย 1790 Alexander กบั การกอ่ หนีส้ าธารณะ แสดงถึงการไม่ Hamilton เห็นดว้ ยกบั การกอ่ หนี้ รบั ผดิ ชอบตอ่ ประชาชน ใชจ้ ่ายฟ่มุ เฟื อย สาธารณะเพราะชว่ ยเพมิ่ ปรมิ าณเงิน และเครดติ ภาระหนีส้ นิ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การก่อหนีท้ ่ีกอ่ ใหเ้ กิดการขยายตวั ทางเศรษฐกิจ  ก่อหนีร้ ะยะสนั้ หรอื ขายต๋วั เงินคลงั  กจู้ ากธปท.  กจู้ ากธ.พาณิชยโ์ ดยอนญุ าตใหใ้ ชห้ ลกั ทรพั ยร์ ฐั บาลเป็นทนุ สารองเงินฝากตามกฎหมาย  กจู้ ากประชาชน โดยใหป้ ระชาชนนาเงินมาซือ้ หลกั ทรพั ยร์ ฐั บาล (ผลตอบแทนสงู )

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การกอ่ หนีท้ ่ีไมก่ ่อใหเ้ กิดการขยายตวั ทางเศรษฐกิจ  ก่อหนีร้ ะยะยาวหรอื ขายพนั ธบตั ร  กจู้ ากธนาคารพาณิชยโ์ ดยไมอ่ นญุ าตใหใ้ ชพ้ นั ธบตั รรฐั บาลเป็น ทนุ สารองเงินฝากตามกฎหมาย  กจู้ ากธนาคารท่ีมีวตั ถปุ ระสงคเ์ ฉพาะ กจู้ ากสถาบนั การเงินท่ี ไมใ่ ชธ่ นาคาร  กจู้ ากประชาชน โดยประชาชนนาเงินสว่ นท่ีจะใชจ้ ่าย/สว่ นท่ีจะ ฝากธนาคารมาซอื้ หลกั ทรพั ยร์ ฐั บาล

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การบรหิ ารหนีต้ า่ งประเทศ  เป็นหนีท้ ่ีรฐั บาลกยู้ ืมโดยตรง  เป็นหนีท้ ่ีรฐั บาลคา้ ประกนั ใหก้ บั สว่ นราชการและรฐั วิสาหกิจ  หนีท้ ่ีเอกชนกยู้ ืมกนั เอง

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ วิกฤตหนี้ เกิดจาก  กอ่ หนีน้ อกงบประมาณตอ่ เน่ือง  การเปล่ียนแปลงอตั ราแลกเปล่ยี น  การเก็งกาไรจากคา่ เงิน

การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี ผลกระทบ เกิดวกิ ฤต อตั ราแลกเปลีย่ น สงุ กวา่ ขาดดลุ เงินบญั ชี ขีดความสามารถ เดนิ สะพดั ในการชาระหนีต้ ่า ลดคา่ เงินปรบั อตั ราแลกเปล่ียน ดลุ การชาระเงนิ คา่ เงินเสอ่ื มคา่ ขาดดลุ ประชาชนเดอื น รอ้ น ปัญหาเรอื้ รงั

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ กรณีประเทศไทย ช่วงลดคา่ เงินบาทปีพ.ศ. 2540  ภาระหนีต้ า่ งประเทศของภาครฐั ท่ีเกิดจากดลุ การคา้ การนาเขา้ นา้ มนั (ราคาสงู )  การก่อหนีข้ องภาคเอกชน  เศรษฐกิจขยายตวั ต่ากวา่  การโจมตคี า่ เงินบาทจากกองทนุ เก็งกาไรจากคา่ เงิน (hedging funds)

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การจดั ว่ามหี นีต้ า่ งประเทศวิกฤตมากนอ้ ยเพียงใดดจู าก  สดั สว่ นหนีต้ อ่ การสง่ ออกสนิ คา้ และบรกิ าร (เงินตราตา่ งประเทศ ท่ีเขา้ มาเพยี งพอชาระหนีห้ รอื ไม่)  สดั สว่ นทนุ สารองตอ่ หนีต้ า่ งประเทศทงั้ หมด (ธปท.มเี งินสารอง พอชาระหนีห้ รอื ไม่)  สดั สว่ นหนีต้ อ่ ผลิตภณั ฑม์ วลรวมภายในประเทศ (ภาระหนีต้ อ่ ปี และภาระหนีท้ ่ีจะเกิดกบั ภาคตา่ งประเทศ)  สดั สว่ นหนีท้ งั้ หมดท่ีตอ้ งชาระตอ่ การสง่ ออกสินคา้ และบรกิ าร (ภาระหนีต้ อ่ ปีตอ่ รายไดจ้ ากการสง่ ออก)

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การจดั วา่ มีหนีต้ า่ งประเทศวิกฤตมากนอ้ ยเพียงใดดจู าก  สดั สว่ นหนีท้ งั้ หมดท่ีตอ้ งชาระตอ่ ผลติ ภณั ฑม์ วลรวม ภายในประเทศ (วดั สดั สว่ นของหนีต้ า่ งประเทศของรฐั บาลทงั้ เงิน ตน้ และดอกเบยี้ ท่ีตอ้ งชาระ)

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ กรอบกฎหมายและหลกั เกณฑท์ ่ีเก่ียวขอ้ ง  กรอบความย่งั ยืนทางการคลงั ประกอบดว้ ยตวั ชีว้ ดั และ เปา้ หมายดงั นี้ - ยอดหนีส้ าธารณะคงคา้ งตอ่ GDP ไมเ่ กินรอ้ ยละ 60 - ภาระหนีต้ อ่ งบประมาณไมเ่ กินรอ้ ยละ 15 - การจดั ทางบประมาณสมดลุ - สดั สว่ นงบลงทนุ ตอ่ งบประมาณรายจ่ายไมต่ ่ากว่ารอ้ ยละ 25

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ กรอบกฎหมายและหลกั เกณฑท์ ่ีเก่ียวขอ้ ง  พ.ร.บ.การบรหิ ารหนีส้ าธารณะ พ.ศ.2548 และท่ีแกไ้ ขเพ่มิ เติม กาหนดใหก้ ระทรวงการคลงั กเู้ งินเพ่อื วตั ถปุ ระสงค์ - ชดเชยการขาดดลุ งบประมาณหรอื เม่อื มีรายจ่ายสงู กวา่ รายได้ ไมเ่ กินรอ้ ยละ 20 ของงบประมาณรายจา่ ย - พฒั นาเศรษฐกิจและสงั คม ไมเ่ กินรอ้ ยละ 10 ของงบประมาณ รายจ่าย - ปรบั โครงสรา้ งหนีส้ าธารณะ - ใหห้ นว่ ยอ่ืนกตู้ อ่

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ กรอบกฎหมายและหลกั เกณฑท์ ่ีเก่ียวขอ้ ง  ระเบียบกระทรวงการคลงั วา่ ดว้ ยการบรหิ ารหนีส้ าธารณะ พ.ศ.2549 กาหนดสดั สว่ นภาระหนีต้ า่ งประเทศวา่ “สดั สว่ นหนี้ ตา่ งประเทศตอ่ รายไดจ้ ากการสง่ ออกและบรกิ ารตอ้ งมีอตั ราโดย เฉล่ยี ไมเ่ กินเกา้ ”  Debt service ratio = Debt service payment Foreign exchange earning โดยท่วั ไปประเทศท่ีมฐี านะทางเศรษฐกิจดี จะมี Debt service ratio ต่า

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ กรอบกฎหมายและหลกั เกณฑท์ ่ีเก่ียวขอ้ ง  ระเบียบกระทรวงการคลงั วา่ ดว้ ยการบรหิ ารหนีส้ าธารณะ พ.ศ.2549 ยงั กาหนดหลกั เกณฑใ์ นการพจิ ารณาการกเู้ งินจาก ตา่ งประเทศไวด้ งั นี้ - เป็นโครงการท่ีสอดคลอ้ งกบั ยทุ ธศาสตรข์ องประเทศ - มกี ารศกึ ษาความเหมาะสมดา้ นเทคนิค เศรษฐกิจ สงั คม ส่ิงแวดลอ้ มและการเงิน - เป็นโครงการท่ีคณะรฐั มนตรไี ดอ้ นมุ ตั แิ ลว้

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ กรอบกฎหมายและหลกั เกณฑท์ ่ีเก่ียวขอ้ ง  ระเบียบกระทรวงการคลงั วา่ ดว้ ยการบรหิ ารหนีส้ าธารณะ พ.ศ.2549 ยงั กาหนดหลกั เกณฑใ์ นการพจิ ารณาการกเู้ งินจาก ตา่ งประเทศไวด้ งั นี้ - เป็นโครงการท่ีไดร้ ายไดต้ อบแทนอย่างคมุ้ คา่ - รฐั วิสาหกิจและสถาบนั การเงินภาครฐั ท่ีจะกอ่ หนีต้ อ้ งมี ความสามารถในการชาระหนีค้ นื ในอตั ราไมต่ ่ากว่า 1.5 เท่า - ตอ้ งสามารถควบคมุ โครงการและเงินกตู้ ามท่ีเสนอ

การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ หนีส้ าธารณะ(ลา้ นบาท) 8,000,000.00 7,000,000.00 ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี 6,000,000.00 5,000,000.00 4,000,000.00 3,000,000.00 2,000,000.00 1,000,000.00 0.00 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 หนีส้ าธารณะ(ลา้ นบาท)

ผบู้ รรยาย อ. ดร. ชญาพฒั น์ เลศิ อานาจกิจเสรี จบการบรรยาย