การบริหารการคลังและการงบประมาณ2564-8ใหม่

การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ บรรยายโดย อ. ดร. ชญาพฒั น์ เลศิ อานาจกิจเสรี มหาวิทยาลยั ราชภฏั พระนครศรอี ยธุ ยา

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ รายจา่ ยสาธารณะ (Public expenditure) หมายถงึ การใชจ้ า่ ยของ รฐั บาลเพ่อื รกั ษาระดบั การดาเนินงานของรฐั และเพ่อื ผลประโยชน์ ของสงั คมโดยสว่ นรวม อาจจาแนกออกมาเป็นสามแนวทาง  การใชจ้ ่ายเพ่อื การรกั ษาระดบั การบรหิ ารงานของรฐั บาล เช่น การใชจ้ า่ ยเพ่อื การบรหิ าร การรกั ษาความสงบภายใน  การใชจ้ ่ายเพ่อื ผลประโยชนท์ างเศรษฐกิจโดยสว่ นรวม เช่นการ จดั สรรการกระจายรายได้ การรกั ษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ  การใชจ้ า่ ยเพ่อื ช่วยเหลอื ตา่ งประเทศ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ลกั ษณะของรายจา่ ยสาธารณะ  รายจ่ายท่ีเพ่มิ พนู ประสิทธิภาพการผลติ โดยตรง เป็นรายจา่ ยเพ่อื การลงทนุ ของรฐั บาล ทาใหม้ ีความสามารถในการผลิตเพ่มิ ขนึ้ เช่น การสรา้ งถนน ระบบคมนาคม ระบบชลประทาน  รายจ่ายท่ีไมไ่ ดเ้ พ่มิ ประสทิ ธิภาพการผลิตโดยตรง เชน่ การรกั ษา ความสงบภายใน คา่ การบรหิ าร

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ลกั ษณะของรายจา่ ยสาธารณะ พิจารณาจากการเคล่ือนยา้ ยการใช้ ทรพั ยากรระหว่างภาคเอกชนกบั ภาครฐั บาล  การใชจ้ ่ายท่ีมกี ารเคล่ือนยา้ ยทรพั ยากรโดยตรง เป็นรายจ่ายท่ี เก่ียวกบั การซอื้ สินคา้ และบรกิ าร เป็นการดงึ เอาทรพั ยากร บางสว่ นของภาคเอกชนมาท่ีภาครฐั บาลเชน่ การรกั ษาความ สงบภายใน  การใชจ้ า่ ยท่ีไมม่ กี ารเคล่ือนยา้ ยทรพั ยากรโดยตรง เป็นรายจ่ายท่ี เก่ียวกบั การโอนเงินของรฐั บาลกบั เอกชน เชน่ การใหเ้ งิน สวสั ดกิ าร รายจ่ายเก่ียวกบั บาเหนจ็ บานาญ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ จาแนกตามลกั ษณะเศรษฐกิจ  รายจ่ายประจา ไดแ้ ก่ เงินเดือนและคา่ จา้ ง ซอื้ สินคา้ และบรกิ าร ดอกเบยี้ จา่ ย เงินอดุ หนนุ และเงินโอนเพ่อื ใชจ้ ่ายประจา  รายจ่ายเพ่อื การลงทนุ เชน่ จดั หาสนิ ทรพั ยถ์ าวร เงินโอนเพ่อื การ ลงทนุ การใหก้ ยู้ ืมกบั หน่วยงานอ่นื

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การจาแนกประเภทรายจ่ายตาม พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่าย  รายจา่ ยงบกลาง คอื รายจ่ายท่ีตงั้ ไวเ้ พ่อื จดั สรรใหส้ ่วนราชการ และรฐั วิสาหกิจเบกิ จ่าย เช่น เงินเบยี้ หวดั และบานาญ เงิน ช่วยเหลือ/เงินเพ่มิ ชว่ ยคา่ ครองชีพขา้ ราชการและลกู จา้ ง คา่ ใชจ้ า่ ยเก่ียวกบั การเสดจ็ พระราชดาเนินและตอ้ นรบั ประมขุ ตา่ งประเทศ เงินราชการลบั ในการรกั ษาความม่นั คงของประเทศ คา่ ทดแทนสาหรบั ผไู้ ดร้ บั อนั ตรายในการรกั ษาความม่นั คงของ ประเทศ ฯลฯ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การจาแนกประเภทรายจา่ ยตาม พ.ร.บ.งบประมาณรายจา่ ย  รายจา่ ยของสว่ นราชการและรฐั วิสาหกิจ จาแนกออกเป็นหมวด เช่น หมวดเงินเดอื น หมวดคา่ จา้ งประจา หมวดคา่ จา้ งช่วั คราว หมวดคา่ ตอบแทน หมวดคา่ ใชส้ อย หมวดสาธารณปู โภค หมวด คา่ วสั ด/ุ ครุภณั ฑ์ หมวดคา่ ท่ีดนิ และส่งิ กอ่ สรา้ ง หมวดเงิน อดุ หนนุ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ลกั ษณะของรายจ่ายสาธารณะ จาแนกตามลกั ษณะงาน  รายจ่ายเก่ียวกบั บรกิ ารเศรษฐกิจ เช่น เกษตรกรรม เชือ้ เพลงิ แร่  รายจา่ ยเก่ียวกบั บรกิ ารสงั คม เช่น การศกึ ษา สาธารณสขุ  รายจา่ ยเก่ียวกบั การปอ้ งกนั ประเทศ  รายจ่ายเก่ียวกบั บรกิ ารท่วั ไป เช่น การตารวจ ตลุ าการ  รายจา่ ยท่ีจาแนกไมไ่ ด้

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ลกั ษณะของรายจ่ายสาธารณะ จาแนกตามลกั ษณะงานของประเทศ ไทย  รายจ่ายดา้ นเศรษฐกิจ  รายจา่ ยดา้ นการศกึ ษา  รายจ่ายดา้ นสาธารณสขุ  รายจา่ ยดา้ นสวสั ดกิ ารสงั คม  รายจ่ายดา้ นการปอ้ งกนั ประเทศ  รายจ่ายดา้ นการรกั ษาความสงบภายใน  รายจ่ายดา้ นการบรหิ าร  รายจา่ ยดา้ นการชาระหนีเ้ งนิ กู้  ดา้ นอ่ืนๆ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ หลกั การท่ีดีเก่ียวกบั การใชจ้ า่ ยสาธารณะ  หลกั ของการประหยดั  หลกั ของผลประโยชน์  หลกั ของการกล่นั กรอง  หลกั ของการสรา้ งสว่ นเกิน

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การขยายบทบาททางเศรษฐกิจของรฐั บาล มที ฤษฎีท่ีมกั จะ กลา่ วถงึ คือ  ขอ้ สมมตฐิ านของวากเนอร์ (Wagner’s law of increasing state activities)  ขอ้ สมมติฐานของไวสแ์ มนและพีคอ็ ก (Wiseman-Peacock hypothesis)  ขอ้ สมมตฐิ านของคลารก์ (Clark’s hypothesis)

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ขอ้ สมมตฐิ านของวากเนอร์ (Wagner’s law of increasing state activities)  ศกึ ษาการใชจ้ า่ ยรฐั บาลเยอรมนั จากประวตั ศิ าสตร์  หนา้ ท่ีงานของรฐั ขยายขอบขา่ ยมากขนึ้ เชน่ การปอ้ งกนั ประเทศ  ขอบเขตการบรหิ ารงานของรฐั ขยายใหญ่ขนึ้ เชน่ การแกไ้ ข ส่งิ แวดลอ้ มท่ีเป็นพิษ  ลงทนุ สรา้ งรากฐานทางเศรษฐกิจมากขนึ้ เช่น โครงการขนาด ใหญ่  การเพ่มิ ขนึ้ ของประชากร การขยายตวั ของเมือง

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ขอ้ สมมติฐานของไวสแ์ มนและพีคอ็ ก (Wiseman-Peacock hypothesis)  ศกึ ษาการใชจ้ า่ ยรฐั บาลองั กฤษในปี 1890 – 1955  พบว่าชว่ งการใชจ้ า่ ยขยายตวั สงู ขนึ้  ชว่ งของการตรวจสอบการใชจ้ า่ ย เกิดการขาดดลุ ทาใหต้ อ้ งมีการ ตรวจสอบการใชจ้ ่าย  ชว่ งของระดบั ภาษีท่ียอมรบั ได้ ปรบั กรุงการจดั เก็บภาษีเพ่มิ ขนึ้  การเพ่มิ บทบาทของรฐั บาลกลาง

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ขอ้ สมมตฐิ านของคลารก์ (Clark’s hypothesis)  ศกึ ษาการใชจ้ า่ ยรฐั บาลองั กฤษในชว่ งสงครามโลกครงั้ ท่ี 1-2  เม่อื การขยายบทบาททางเศรษฐกิจของรฐั บาลขยายตวั เกินกว่า รอ้ ยละ 25 ของรายไดป้ ระชาชาติ จะทาใหเ้ กิดเงินเฟ้อ และ ทาลายแรงจงู ใจในการทางานเพราะตอ้ งเสียภาษีมาก

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การบรหิ ารรายจ่าย  งบประมาณมจี ากดั จงึ ตอ้ งบรหิ ารจดั การใหเ้ กิดประโยชนส์ งู สดุ  การใชจ้ ่ายเงินตอ้ งตระหนกั ถงึ ปัญหา ความตอ้ งการของ ประชาชนหรอื ความจาเป็นท่ีแทจ้ รงิ แลว้ จงึ วางแผนการใชจ้ า่ ย  รฐั บาลกลางเนน้ รกั ษาเสถียรภาพและความเจรญิ เตบิ โตทาง เศรษฐกิจ  รฐั บาลทอ้ งถ่ินเนน้ บรกิ ารสาธารณะ(จดั สรรทรพั ยากร)และ กระจายรายได(้ ความเป็นธรรม)

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ปัจจยั ท่ีกาหนดรายจา่ ยของรฐั บาล  การขยายขอบเขตกิจกรรมทางเศรษฐกิจ  ขดี ความสามารถในการหารายได้  ขนาดและโครงสรา้ งของประชากร  รายไดต้ อ่ หวั ของประชากร  การเปล่ยี นแปลงเทคโนโลยี  การเพ่มิ ขนึ้ ของระดบั ราคา

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ปัจจยั ท่ีกาหนดรายจ่ายของรฐั บาล  การขยายเมือง  การเปล่ียนแปลงรูปแบบการใหส้ วสั ดกิ ารสงั คม  ปัญหาและความตอ้ งการระดบั ชาตแิ ละระดบั ทอ้ งถ่ิน  การกระจายรายได้  ปัจจยั ดา้ นการเมอื ง

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การประมาณงบประมาณรายจา่ ยและประเภทรายจา่ ย  ใชง้ บประมาณปีกอ่ นเป็นฐานแลว้ ประมาณการการเพ่มิ ขึน้ ของ งบประมาณปีปัจจบุ นั วา่ ควรเพ่มิ ขนึ้ เท่าไร  ถา้ ผลติ ภณั ฑม์ วลรวมในประเทศ (gross domestic product : GDP) เพ่มิ ขนึ้ งบประมาณรายจา่ ยก็จะเพ่มิ ขนึ้ ตาม

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ปัญหา อปุ สรรคของการจดั ทางบประมาณโดยรวม  ผบู้ รหิ ารทอ้ งถ่ินขาดความรูค้ วามเขา้ ใจดา้ นงบประมาณ  ขาดความรู้ ความเขา้ ใจดา้ นการประมาณการงบประมาณ  ขาดความสามารถในการจดั เก็บภาษี  ขาดความรูค้ วามเขา้ ใจในการกเู้ งินและหารายไดจ้ ากแหลง่ อ่นื ท่ี มิใชภ่ าษี

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ปัญหา อปุ สรรคของการจดั ทางบประมาณโดยรวม  ใชจ้ ่ายงบประมาณฟ่ มุ เฟือย ขาดประสิทธิภาพ  มกี ารร่วั ไหลของงบประมาณ  มกี ารใชง้ บประมาณเพ่อื เป็นฐานเสยี งทางการเมอื ง  ทอ้ งถ่ินขาดกลไกทางการคลงั (fiscal machinery) ในดา้ นของ ขอ้ มลู และทรพั ยากรบคุ คล

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ผลกระทบจากการใชจ้ ่ายของรฐั บาล  รายจ่ายไมก่ อ่ ใหเ้ กิดความเป็นธรรม  รายจ่ายกอ่ ใหเ้ กิดการจา้ งงานและรายไดต้ ่า  รายจ่ายก่อใหเ้ กิดการสนิ้ เปลอื งทรพั ยากร  รายจา่ ยสง่ เสรมิ การพฒั นาคณุ ภาพชีวิตของประชาชนในระดบั ต่า

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ผลกระทบจากการใชจ้ ่ายของรฐั บาล  รายจ่ายใหค้ วามสาคญั กบั สวสั ดกิ ารและการประกนั สงั คมต่า  การใชจ้ ่ายขาดประสทิ ธิภาพ  การใชจ้ ่ายเออื้ อานวยตอ่ การพฒั นาเศรษฐกิจและสงั คมต่า

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ การจดั ซือ้ จดั จา้ งในภาครฐั McCue and Prier (2007) กลา่ วว่า กระบวนการจดั ซอื้ จดั จา้ งภาครฐั ประกอบไปดว้ ย 5 ขนั้ ตอน  วางแผนการจดั ซอื้ จดั จา้ ง  ประเมินความเส่ียงในการจดั ซือ้ จดั จา้ ง  กาหนดคณุ สมบตั แิ ละดาเนินการจดั ซอื้ จดั จา้ ง  บรหิ ารสญั ญาและตดิ ตามผลการจดั ซือ้ จดั จา้ ง  บรู ณาการระบบงานจดั ซือ้ จดั จา้ ง

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ เง่อื นไขที่กาหนดในการจดั ซือ้ จดั จา้ งในภาครฐั ตามระเบยี บสานกั นายกรฐั มนตรวี า่ ดว้ ยพสั ดุ พ.ศ.2535  วธิ ีตกลงราคา ไดแ้ กก่ ารซอื้ การจา้ งครงั้ หนงึ่ ซงึ่ มีราคาไม่เกินหน่งึ แสนบาท  วิธีสอบราคา ไดแ้ ก่การซือ้ การจา้ งครงั้ หนึง่ ซงึ่ มีราคาตงั้ แตห่ นึ่งแสนบาทแต่ ไมเ่ กินสองลา้ นบาท  วิธีประกวดราคา ไดแ้ ก่การซือ้ การจา้ งครงั้ หนึง่ ซง่ึ มีราคาเกินสองลา้ นบาท  วธิ ีประมลู ดว้ ยระบบอิเล็กทรอนิกส์ ไดแ้ ก่การซอื้ การจา้ งครงั้ หนึง่ ซงึ่ มีราคา ตงั้ แตส่ องลา้ นบาทขนึ้ ไป  วธิ ีพเิ ศษ ไดแ้ กก่ ารซอื้ การจา้ งครงั้ หนึ่งซงึ่ มรี าคาเกินหนึ่งแสนบาทและเป็น พสั ดทุ ตี่ อ้ งซือ้ เป็นการเรง่ ดว่ น เป็นท่จี าเป็นตอ้ งใชใ้ นราชการลบั  วิธีกรณีพเิ ศษ ไดแ้ กก่ ารซอื้ การจา้ งจากสว่ นราชการ หนว่ ยงานตามกฎหมาย วา่ ดว้ ยระเบยี บบรหิ ารราชการสว่ นทอ้ งถิ่น หรอื รฐั วสิ าหกิจ

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ ชอ่ งทางในการทจุ รติ เชิงนโยบายจากการจดั ซอื้ จดั จา้ งในภาครฐั  การกาหนดคณุ สมบตั ิในการจดั ซอื้ จดั จา้ งท่ีเอือ้ ประโยชนแ์ กผ้ คู้ า้ เฉพาะราย  การกีดกนั ผคู้ า้ บางราย  การสมยอมราคา แนวทางแกไ้ ข  การใหป้ ระชาชนมีสว่ นรว่ ม เชน่ ตง้ั เป็นคณะกรรมการ  ขนึ้ ทะเบียนผคู้ า้ กบั กรมบญั ชีกลาง  จดั ทาราคากลางแต่ละโครงการ  ประเมนิ ผลและกาหนดโทษทางวนิ ยั และอาญา

ผู้บรรยาย อ. ดร. ชญาพัฒน์ เลิศอานาจ ิกจเสรี การบรหิ ารการคลงั และงบประมาณ โครงสรา้ งรายรบั และรายจ่ายของไทย ดตู ามเอกสารท่ีแจก

ผบู้ รรยาย อ. ดร. ชญาพฒั น์ เลศิ อานาจกิจเสรี จบการบรรยาย