หน่วยที 5

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความร้อน

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความรอ้ น เม่ือเครอื่ งยนตท์ างานยอ่ มจะเกิดความรอ้ นข้ นึ เน่ืองจากการเผาไหมข้ องเช้ อื เพลิงหรอื เกดิ การเสียดสีระหวา่ งช้ นิ สว่ นตา่ ง ๆ เชน่ ระหวา่ งลกู สูบกบั กระบอกสูบ หรอื ระหว่างเฟื องเกียร์ เป็ นตน้ หากไมม่ กี ารถ่ายเทความรอ้ นอุณหภูมิในขณะท่ีเครอ่ื งยนตท์ างานจะสงู ถึง 4,000 - 4,500 องศาฟาเรนไฮด์ (°F) สูงกวา่ จุดหลอมละลายของเหล็กถึงสองเท่า ซง่ึ จะทาให้ ช้ นิ ส่วนของเครอ่ื งยนตเ์ สียหาย ฉะน้ันจึงจาเป็ นท่ีจะตอ้ งมีระบบระบายความรอ้ น เพอื่ ให้ อุณหภูมขิ องเคร่อื งยนตเ์ หมาะสม คือประมาณ 400-500 องศาฟาเรนไฮด์ (°F) วิชา งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบูรพาปราจีนบรุ ี ผูส้ อน นายศริ ิศักดิ์ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความรอ้ น การระบายความรอ้ นสามารถระบายออกไดห้ ลายทาง เชน่ ออกไปทางน้ามนั เช้ อื เพลิง น้ามนั หล่อล่ืนหรือออกไปทางท่อไอเสียบา้ ง แตก่ ารระบายความรอ้ นดงั กล่าวไมส่ ามารถจะ ลดอุณหภมู ิใหเ้ หมาะสมได้ จงึ ตอ้ งออกแบบเครือ่ งยนตใ์ หม้ ีระบบระบายความรอ้ นข้ นึ ระบบระบายความรอ้ นสามารถแบ่งออกไดเ้ ป็ น 2 แบบตามชนิดของสารหล่อเยน็ คอื 1. ระบบระบายความรอ้ นดว้ ยอากาศ (Air Cooling System) 2. ระบบระบายความรอ้ นดว้ ยน้า (Water Cooling System) วชิ า งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนคิ บรู พาปราจนี บุรี ผ้สู อน นายศริ ิศกั ดิ์ ทิพมาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น ระบบระบายความรอ้ นดว้ ยอากาศ (Air Cooling System) ระบบระบายความรอ้ นแบบน้ ีอาศยั หลกั การง่ายๆที่วา่ อากาศโดยรอบตวั เครอ่ื งยนตจ์ ะมี อุณหภมู ิตา่ กวา่ เครอ่ื งยนตเ์ มื่อเครื่องยนตท์ างาน ดงั น้ันจึงจาเป็ นที่จะตอ้ งหาทางใหอ้ ากาศ ไหลเวยี นเขา้ ระบายความรอ้ นโดยเรว็ หรือใหม้ ากที่สุดเท่าที่จะทาได้ ซึง่ พอจะแบง่ ออกได้ เป็ น 2 แบบคือ 1. แบบธรรมดา 2. แบบกงั หนั วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบรู พาปราจนี บุรี ผู้สอน นายศริ ิศักด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น แบบธรรมดา คือ การระบายความรอ้ นแบบธรรมดา โดยออกแบบเส้ ือสบู และฝาสบู ใหม้ ี ลกั ษณะเป็ นครีบ (FIN) เพอ่ื ใหอ้ ากาศพดั ผ่านเขา้ ปะทะใน ขณะรถวงิ่ และเพิม่ พ้ ืนที่ในการ ระบายความรอ้ น หากครีบยงิ่ มีความสงู มากหรือมีหลายครีบยงิ่ ทาใหม้ พี ้ ืนที่ผิวสมั ผสั กบั อากาศมากทาใหร้ ะบายความรอ้ นไดด้ ีข้ นึ การระบายความรอ้ นท่ีดีน้ันเส้ ือสูบและฝาสบู จะ หล่อข้ นึ รปู ดว้ ยวสั ดุอลมู นิ ัม่ อลั ลอยดม์ ีระยะหา่ งของครีบ 8-15 มม. และความยาวครบี อยู่ ระหวา่ ง 50-80 มม. เพอื่ เป็ นการลดเสียงดงั ที่เกดิ ข้ นึ เมือ่ เมอ่ื ลมพดั ผ่านไปตามครบี จะ ใชย้ างใส่ไวร้ ะหวา่ งครบี ระบายความรอ้ นที่เส้ ือสบู และฝาสูบ วิชา งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนคิ บรู พาปราจนี บรุ ี ผู้สอน นายศริ ิศกั ดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น แสดงการระบายความรอ้ นดว้ ยอากาศแบบธรรมดา วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนคิ บูรพาปราจีนบุรี ผสู้ อน นายศริ ศิ กั ดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น แบบกงั หนั (Jet Cooled) คอื เน่ืองจากการระบายความรอ้ นแบบธรรมดาจะระบายความ รอ้ นไดด้ ีในขณะท่ีรถวง่ิ เพราะมอี ากาศวง่ิ ไหลวนเขา้ มาปะทะ แตใ่ นขณะท่ีจอดรถอยกู่ บั ที่ หรอื ขบั ข่ีรถดว้ ยความเรว็ ตา่ การระบายความรอ้ นไมไ่ ดเ้ ต็มที่ทาใหเ้ ครอื่ งยนตร์ อ้ นจดั (Over Heat)เป็ นเหตุใหก้ าลงั เคร่อื งยนตต์ กส้ ินเปลืองน้ามนั เช้ อื เพลิงดงั น้ันจงึ ไดน้ ากงั หนั พดั ลมเขา้ ชว่ ยการทางานกงั หนั พดั ลมจะติดต้งั อยทู่ ี่ลอ้ แมเ่ หล็กและมฝี าครอบเป็ นทางเดินของอากาศ เมื่อเคร่ืองยนตท์ างานกงั หนั พดั ลมจะหมุนไปกบั ลอ้ แมเ่ หล็กและดดู อากาศจากภายนอกให้ วงิ่ ผ่านไปตามทางเดินอากาศท่ีบงั คบั ไว้ ผ่านดา้ นซา้ ยของเส้ ือสูบแลว้ ผ่านข้ นึ ไปส่วนบน อากาศจะพาความรอ้ นที่เกดิ ข้ นึ ระบายออกไปทางดา้ นขวาขา้ งล่างของเส้ ือสูบบรเิ วณปากขอ งอท่อไอเสีย ส่วนบริเวณฝาสูบจะอาศยั อากาศภายนอกที่มาปะทะในขณะรถวงิ่ วชิ า งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนคิ บูรพาปราจีนบรุ ี ผู้สอน นายศิริศกั ดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น แสดงการระบายความรอ้ นแบบ Jet Cool (Suzuki RC 80) วชิ า งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนคิ บูรพาปราจนี บุรี ผู้สอน นายศิริศกั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความรอ้ น ขอ้ ดีของระบบระบายความรอ้ นแบบกงั หนั (Jet Cooled) 1. การระบายความรอ้ นไดด้ ีสามารถออกแบบเครอื่ งยนตใ์ หม้ ชี อ่ งวา่ งระหวา่ งลูกสบู กบั กระบอกสบู นอ้ ยลง กาลงั อดั ของเครื่องยนตจ์ งึ เพิ่มข้ นึ 2. ลดการสึกหรอของเคร่ืองยนต์ อายุการใชง้ านจะยาวนานข้ นึ 3. ลดปัญหาเรอ่ื งเสียงดงั ของแหวนลกู สบู 4. สามารถระบายความรอ้ นไดแ้ มใ้ นขณะติดเครือ่ งยนตอ์ ยกู่ บั ท่ี 5. การระบายความรอ้ นกระทาไดโ้ ดยตรงกบั บริเวณที่เกิดความรอ้ นมากท่ีสุด คือบริเวณ เส้ ือสูบและชอ่ งพอรท์ ไอเสีย วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนคิ บูรพาปราจนี บุรี ผู้สอน นายศริ ศิ ักดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความรอ้ น ระบบระบายความรอ้ นดว้ ยน้า (Water Cooling System) เป็นระบบระบายความ รอ้ นท่ีสามารถระบายความรอ้ นไดด้ ี และรกั ษาอุณหภูมขิ องเครอื่ งยนตใ์ หค้ งที่ตลอดเวลา การระบายความรอ้ นแบบน้ ีจะใชน้ ้าหมุนเวยี นเพื่อระบายความรอ้ นจากกระบอกสูบและฝา สบู โดยการถ่ายเทอุณหภมู นิ ้าท่ีไดร้ บั ความรอ้ นจะไหลกลบั เขา้ หมอ้ น้าเพื่อใหอ้ ากาศเยน็ ไหลผ่านระบายความรอ้ นออกจากหมอ้ น้า เพอ่ื ลดอุณหภูมิของน้าในระบบ วิชา งานจกั รยานยนต์ วิทยาลยั เทคนคิ บรู พาปราจีนบรุ ี ผูส้ อน นายศริ ิศักด์ิ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความรอ้ น ดงั แสดงในภาพ ระบบระบายความรอ้ นดว้ ยน้าน้ ี ประกอบดว้ ย ป๊ัมน้า เทอรโ์ มสตทั หมอ้ น้า ท่อน้า และสว่ นประกอบอื่น ๆ เพ่ือเพม่ิ ประสิทธิภาพของ การระบายความรอ้ นดว้ ยน้า เราอาจจะติดต้งั พดั ลมหมอ้ น้าเพิม่ เขา้ ไปดว้ ยกไ็ ด้ วิชา งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนคิ บรู พาปราจนี บุรี ผูส้ อน นายศริ ศิ กั ดิ์ ทิพมาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น ส่วนประกอบท่ีสาคญั 1. หมอ้ น้า (Radiator) หมอ้ น้า ทาหนา้ ท่ีระบาย ความรอ้ นของน้าจากอุณหภูมสิ งู ใหล้ ดตา่ ลง ซ่ึง ประกอบ ดว้ ยถงั ส่วนบน ถงั สว่ นล่าง แผงรงั ผ้ ึง ฝาปิ ดหมอ้ น้า และสว่ นประกอบอ่ืน ๆ วิชา งานจักรยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบรู พาปราจนี บรุ ี ผู้สอน นายศริ ศิ ักด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น สว่ นประกอบท่ีสาคญั 1.1 แผงรงั ผ้ ึงหมอ้ น้า (Radiator Core) แผงรงั ผ้ ึงหมอ้ น้าประกอบดว้ ยท่อทางเดินของน้า ภายในหมอ้ น้า ซง่ึ ทาหนา้ ท่ีใหน้ ้าไหลผ่านและมี ครบี ระบายความรอ้ นติดอยู่ การระบายความ รอ้ นทาไดโ้ ดยใหอ้ ากาศไหลผ่านครบี ระบาย ความรอ้ นและพาเอาความรอ้ นออกไป วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลยั เทคนิคบรู พาปราจีนบรุ ี ผู้สอน นายศริ ิศกั ด์ิ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น ส่วนประกอบท่ีสาคญั 1.2 ฝาปิ ดหมอ้ น้า (Radiator Cap)ทาหนา้ ที่ ปิ ดชอ่ งเติมน้าและควบคุมแรงดนั ภายใน หมอ้ น้า ฝาหมอ้ น้าจะมลี ้ ินอยู่ 2 ตวั คือล้ ินแรงดนั (Pressure Value) และล้ ินสุญญากาศ (Vacuum Value) เมอื่ น้าเกิดการขยายตวั และมีความดนั สูงข้ นึ เราใชฝ้ าปิ ดหมอ้ น้าในการ รกั ษาแรงดนั ในระบบระบายความรอ้ น เพ่ือป้องกนั การเดือดของน้าในหมอ้ น้าท่ีอุณหภูมิ 100°C หรอื สงู กวา่ น้ัน วชิ า งานจกั รยานยนต์ วิทยาลยั เทคนคิ บรู พาปราจีนบรุ ี ผูส้ อน นายศิรศิ กั ด์ิ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความรอ้ น วชิ า งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนคิ บูรพาปราจนี บุรี ผ้สู อน นายศริ ิศกั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น การทางานของฝาปิ ดหมอ้ น้าควบคุมแรงดนั เมอื่ น้าหล่อเยน็ มอี ุณหภมู แิ ละความดนั สงู ข้ นึ จะดนั ใหล้ ้ ินแรงดนั เปิ ดออก น้าจะระเหยไป เกบ็ ไวใ้ นถงั น้าสารอง แตเ่ มือ่ เคร่ืองยนตเ์ ยน็ ลงจะเกดิ สุญญากาศข้ นึ ในหมอ้ น้า ดึงล้ ิน สุญญากาศใหเ้ ปิ ดออก น้าในถงั น้าสารองก็ จะไหลเขา้ ไปในหมอ้ น้าตามเดิม วิชา งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบรู พาปราจนี บุรี ผูส้ อน นายศริ ิศักดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความรอ้ น สว่ นประกอบท่ีสาคญั 2. เทอรโ์ มสตทั (Thermostat)มีหนา้ ที่สองอยา่ ง คอื ทาใหเ้ คร่อื งยนตถ์ ึงจุดอุณหภมู ทิ างานไดเ้ ร็ว ข้ นึ และรกั ษาอุณหภูมขิ องเครอื่ งยนตใ์ หค้ งที่ ตลอดเวลา ซ่งึ ภายในจะบรรจุข้ ผี ้ ึง และทางาน ร่วมกบั กลไก วิชา งานจกั รยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบูรพาปราจนี บุรี ผู้สอน นายศริ ศิ ักด์ิ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความรอ้ น การทางาน เทอรโ์ มสตทั จะติดต้งั อยภู่ ายในชอ่ งทางเดินของน้าหล่อเย็น เมอ่ื เครื่องยนตเ์ ยน็ อุณหภมู ิตา่ ปริมาณของข้ ผี ้ ึงจะเล็กลงล้ ินจะปิ ดชอ่ งทางน้าไมใ่ หน้ ้า จากเครื่องยนตเ์ ขา้ ไปในหมอ้ น้า จนกระทงั่ อุณหภมู ิเครือ่ งยนตส์ ูงข้ ึน ปริมาณ ของข้ ีผ้ ึงจะขยายตวั เพ่มิ ข้ ึนล้ ินจะเปิ ด น้าหล่อเยน็ ไหลเขา้ ไปในหมอ้ น้าได้ วชิ า งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนคิ บรู พาปราจีนบุรี ผู้สอน นายศิริศกั ดิ์ ทิพมาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น ส่วนประกอบท่ีสาคญั 3. หมอ้ น้าสารอง (Reservoir Tank) ทาหนา้ ท่ีสองอยา่ ง คือ เป็ นท่ีเกบ็ น้าท่ีลน้ ออกมาเน่ืองจากน้าที่รอ้ นจะขยายตวั ลน้ ออก และเป็ นหมอ้ น้าสารองเมื่อน้าภายในหมอ้ น้า เกิดแหง้ หรอื ระเหยออกไป วิชา งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนคิ บรู พาปราจนี บรุ ี ผู้สอน นายศิรศิ กั ดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น ส่วนประกอบที่สาคญั 4. ป๊ัมน้า (Water Pump) ใชใ้ นรถจกั รยานยนต์ จะเป็ นป๊ัมแบบแรงเหวย่ี ง (Centrifugal Pump) มหี นา้ ที่ทาใหเ้ กดิ แรงดนั น้าจงึ จะสามารถ หมุนเวยี นในวงจรการระบายความรอ้ นได้ หากการหมุนเวยี นของน้ารวดเรว็ เพียงใดการ ระบายความรอ้ นก็ยง่ิ ดีข้ นึ เพยี งเท่าน้ัน วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลัยเทคนคิ บรู พาปราจีนบรุ ี ผสู้ อน นายศริ ิศักดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น สว่ นประกอบท่ีสาคญั 5. ทางเดินของน้า (Water Jackets) ทาหน้าท่ีเป็ นทางผ่านของน้าใหไ้ หลเขา้ ไประบาย ความรอ้ น และหมุนเวยี นเป็ นวงจร วิชา งานจักรยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบูรพาปราจีนบุรี ผสู้ อน นายศิริศักด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น ส่วนประกอบท่ีสาคญั 6. พดั ลมไฟฟ้า (Electric Fan) ทาหนา้ ที่ ระบายความรอ้ นออกจากหมอ้ น้า เพ่ือเพม่ิ ประสิทธิภาพในการระบายความรอ้ นใหด้ ียงิ่ ข้ นึ วิชา งานจกั รยานยนต์ วิทยาลัยเทคนคิ บรู พาปราจนี บรุ ี ผ้สู อน นายศิริศักดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความรอ้ น ส่วนประกอบที่สาคญั 7. น้าหล่อเยน็ (Cooling Water) มีหนา้ ที่ ป้องกนั สนิมการกดั กร่อน การเกดิ ฟอง และป้องกนั การแขง็ ตวั ของน้า น้ายาหล่อเยน็ มีอายกุ ารใชง้ านยาวนานถึง 2 ปี วชิ า งานจกั รยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบรู พาปราจนี บุรี ผสู้ อน นายศิรศิ กั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 5 ระบบระบายความรอ้ น มาตรฐานสดั ส่วนของการผสมระหวา่ ง น้ากบั น้ายาหล่อเยน็ คอื 1:1 (50%) สดั สว่ นของน้าและ น้ายาหล่อเยน็ น้ายาหล่อเยน็ ที่ใช้ 50% สดั ส่วนของน้าและ น้ายาหล่อเยน็ 1:1 วิชา งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนิคบรู พาปราจนี บุรี ผูส้ อน นายศริ ิศักดิ์ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความรอ้ น ขอ้ ควรจา น้าท่ีใชผ้ สมควรเป็ นน้าที่สะอาด เชน่ น้าดื่มหรือน้ากอ๊ ก ขอ้ ควรระวงั น้ายาหล่อเยน็ มีสารพษิ อนั ตราย และควรใชอ้ ยา่ งระมดั ระวงั - ถา้ น้ายาหล่อเยน็ ถูกผิวหนังหรือเส้ ือผา้ ใหท้ าความสะอาดทนั ทีดว้ ยสบู่ และลา้ งน้าให้ สะอาด - ถา้ น้ายาหล่อเยน็ กระเด็นเขา้ ตา ใหล้ า้ งดว้ ยน้าสะอาด แลว้ รบี ไปพบแพทยท์ นั ที - ถา้ บงั เอิญกลืนน้ายาหล่อเยน็ เขา้ ไป ทาใหอ้ าเจยี นโดยทนั ทีแลว้ รีบไปพบแพทย์ - น้ายาหล่อเยน็ ควรเก็บไวใ้ หม้ ดิ ชดิ และพน้ จากมือเด็ก วชิ า งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบรู พาปราจนี บุรี ผ้สู อน นายศริ ศิ กั ดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 5 ระบบระบายความรอ้ น การบารุงรกั ษาระบบระบายความรอ้ นดว้ ยน้า 1. เติมน้าใหเ้ ต็มหมอ้ น้าอยเู่ สมอ น้าท่ีเติมจะตอ้ งเป็ นน้าที่สะอาด เชน่ น้าฝน เป็ นตน้ น้าประปาก็พอใชไ้ ด้ แต่ไมด่ ี สว่ นน้าคลองหา้ มเติม 2. ลา้ งหมอ้ น้าเป็ นครง้ั คราว โดยใชน้ ้ายาจาพวกลา้ งหมอ้ น้า ถา้ จาเป็ นอาจถอดเทอรโ์ ม สตทั ออกมาทดลอง เพ่ือใหแ้ น่ใจวา่ ยงั ทางานถกู ตอ้ งอยู่ 3. หากมีรอยรวั่ ในระบบหล่อเยน็ ใหร้ ีบแกไ้ ขโดยเร็ว 4. ใชล้ มเป่ าภายนอกของหมอ้ น้าเมอื่ เห็นวา่ มีผงหรือมีฝ่ ุนจบั มาก เพราะสิ่งเหล่าน้ ีจะทาให้ ความสามารถในการระบายความรอ้ นของหมอ้ น้าลดลง วิชา งานจกั รยานยนต์ วิทยาลยั เทคนิคบรู พาปราจนี บุรี ผสู้ อน นายศิริศักด์ิ ทิพมาลา