หน่วย 2

หนว่ ยท่ี 2 ระบบเครอ่ื งยนต์

หน่วยท่ี 2 ระบบเครื่องยนต์ เครือ่ งยนต์ คือ อุปกรณท์ ่ีใชส้ ำหรบั เปลี่ยนพลงั งำนควำมรอ้ นใหเ้ ป็ นพลงั งำนกล ถำ้ แบ่งชนิดของเครือ่ งยนตต์ ำมลกั ษณะกำรเผำไหมแ้ ลว้ สำมำรถแบ่งไดเ้ ป็ น 2 ชนิดใหญ่ ๆ คือ 1. เครือ่ งยนตส์ นั ดำปภำยนอก (External Combustion Engine) 2. เคร่ืองยนตส์ นั ดำปภำยใน (Internal Combustion Engine) วชิ า งานจกั รยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบรู พาปราจนี บรุ ี ผสู้ อน นายศิรศิ กั ดิ์ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 2 ระบบเคร่ืองยนต์ 1. เครือ่ งยนตส์ นั ดำปภำยนอก (External Combustion Engine) เป็ นเคร่ืองยนตท์ ี่มีกำรเผำไหมห้ รือกำรเกิดพลงั ควำมรอ้ นอยภู่ ำยนอกระบอกสบู เชน่ กำร ขบั เคล่ือนของรถไฟ วิชา งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนคิ บูรพาปราจีนบรุ ี ผู้สอน นายศริ ศิ ักด์ิ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเคร่ืองยนต์ 2. เครื่องยนตส์ นั ดำปภำยใน (Internal Combustion Engine) เป็ นเคร่อื งยนตท์ ่ีมกี ำรเผำไหมห้ รือกำรเกิดพลงั งำนควำมรอ้ นอยภู่ ำยในกระบอกสบู โดยตรง ชนิดของเคร่ืองยนต์ สำมำรถแบง่ ออกได้ เชน่ 1. แบง่ ตำมชนิดของน้ำมนั เช้ อื เพลิง 2. แบง่ ตำมกลวตั รกำรทำงำน วชิ า งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบรู พาปราจีนบุรี ผู้สอน นายศิริศักด์ิ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 2 ระบบเคร่ืองยนต์ 2.1 แบ่งตำมชนิดของน้ำมนั เช้ ือเพลิง แบง่ ไดเ้ ป็ น - เคร่อื งยนตแ์ กส๊ โซลีน - เคร่อื งยนตด์ ีเซล 2.2 แบง่ ตำมกลวตั รกำรทำงำน แบง่ ไดเ้ ป็ น เครอื่ งยนต์ 2 , 4 จงั หวะ และ เคร่อื งยนตโ์ รตำรี่ เป็ นตน้ วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนิคบูรพาปราจนี บรุ ี ผู้สอน นายศิริศักดิ์ ทิพมาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเคร่ืองยนต์ เคร่ืองยนต์ 4 จงั หวะ เคร่ืองยนต์ 2 จงั หวะ วชิ า งานจกั รยานยนต์ วิทยาลยั เทคนิคบูรพาปราจีนบุรี ผูส้ อน นายศิริศกั ดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเครื่องยนต์ ตำแหน่งท่ีสำคญั ต่ำง ๆ ของเคร่อื งยนต์ ศนู ยต์ ำยบน (TDC = Top Dead Center) คือ ตำแหน่งลูกสบู เคลื่อนที่ข้ นึ สูงสุดและไม่ สำมำรถจะเคล่ือนท่ีตอ่ ไปไดอ้ ีก ศนู ยต์ ำยล่ำง (BDC = Bottom Dead Center) คือ ตำแหน่งที่ลูกสบู เคลื่อนที่ตำ่ สุดและ ไมส่ ำมำรถเคล่ือนที่ตอ่ ไปไดอ้ ีก ระยะชกั (Stroke) หมำยถึง ระยะกำรเคลื่อนที่ของลูกสบู ท่ีวดั จำกจุดศนู ยต์ ำยบนไปยงั จุดศนู ยต์ ำยล่ำงท่ีมีระยะชดั ของลูกสูบหน่วยวดั เป็ น มลิ ลิเมตร วิชา งานจกั รยานยนต์ วิทยาลัยเทคนคิ บูรพาปราจนี บุรี ผู้สอน นายศิรศิ กั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 2 ระบบเคร่ืองยนต์ 2.2.1 ช้ ินส่วนและหนำ้ ที่สำคญั ของเคร่อื งยนต์ - ฝำสบู (Cylinder Head) ทำหนำ้ ท่ีปิ ดสว่ น Q ของ กระบอกสบู เป็ นสว่ นหนึ่งของหอ้ งเผำไหม้ เป็ นท่ีติดต้งั ของหวั เทียน ฝำสูบส่วนใหญจ่ ะมำจำกอะลมู เิ นียมผสม (Aluminium Alloy) วิชา งานจักรยานยนต์ วิทยาลัยเทคนคิ บรู พาปราจีนบุรี ผู้สอน นายศริ ศิ ักด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเคร่ืองยนต์ 2.2.1 ช้ ินส่วนและหนำ้ ท่ีสำคญั ของเคร่อื งยนต์ - เส้ ือสูบและกระบอกสูบ (Jacket And Cylinder) เป็ นส่วนประกอบเขำ้ ดว้ ยกนั โดยกระบอกสูบจะสวม อดั อยใู่ นเส้ ือสบู ทำหน้ำที่เป็ นส่วนหน่ึงของหอ้ งเผำ ไหมแ้ ละประคองกำรเคลื่อนที่ข้ นึ ลงของลกู สูบ วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบรู พาปราจนี บุรี ผู้สอน นายศริ ศิ ักดิ์ ทิพมาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเครื่องยนต์ 2.2.1 ช้ ินสว่ นและหนำ้ ที่สำคญั ของเครือ่ งยนต์ - ลกู สูบ (Piston) เป็ นช้ นิ ส่วนท่ีเคล่ือนที่ข้ นึ ลงภำยใน กระบอกสูบ เป็ นส่วนหน่ึงของหอ้ งเผำไหม้ ทำหนำ้ ที่รบั เรง่ ที่เกิดจำกกำรเผำไหมส้ ่งไปยงั กำ้ นสบู ไปยงั เพลำขอ้ เหวย่ี ง วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลัยเทคนคิ บรู พาปราจีนบรุ ี ผูส้ อน นายศิรศิ กั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 2 ระบบเคร่ืองยนต์ 2.2.1 ช้ ินสว่ นและหนำ้ ท่ีสำคญั ของเครอื่ งยนต์ - แหวนลกู สบู (Piston Ring) ประกอบอยใู่ นรอ่ งสว่ นบน รอ่ งสว่ นบนของลูกสบู ทำหนำ้ ที่ ป้องกนั กำรไหลของแกส๊ ภำยในกระบอกสบู ไมใ่ หร้ วั่ ไหลลงสหู่ อ้ งเพลำขอ้ เหวย่ี ง และยงั ชว่ ย ลดกำรเสียดสีระหวำ่ งลกู สูบกบั กระบอกสบู ใหน้ อ้ ยลง วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลยั เทคนิคบูรพาปราจนี บรุ ี ผสู้ อน นายศริ ศิ ักด์ิ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเครื่องยนต์ 2.2.1 ช้ นิ สว่ นและหนำ้ ที่สำคญั ของเครื่องยนต์ - สลกั สบู (Piston Pin) ทำหนำ้ ท่ียดึ ระหวำ่ งลูกสูบกบั กำ้ นสบู ใหเ้ ช่อื มต่อกนั เพอ่ื ถ่ำยถอด กำลงั งำน วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลยั เทคนคิ บูรพาปราจนี บรุ ี ผู้สอน นายศิรศิ กั ด์ิ ทพิ มาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเคร่ืองยนต์ 2.2.1 ช้ ินสว่ นและหนำ้ ที่สำคญั ของเครื่องยนต์ - กำ้ นสบู (Connecting Rod) ทำหนำ้ ที่ถ่ำยทอดกำลงั จำกลกู สูบในแนวตรง แลว้ สง่ ไปยงั เพลำขอ้ เหวย่ี ง วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนคิ บูรพาปราจนี บรุ ี ผู้สอน นายศิริศกั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเครื่องยนต์ 2.2.1 ช้ ินสว่ นและหนำ้ ที่สำคญั ของเครื่องยนต์ - เพลำขอ้ เหวย่ี ง (Crankshaft) ทำหน้ำที่รบั กำลงั ออกจำกลกู สูบแลว้ เปลี่ยนกำรเคล่ือนท่ีใน แนวเสน้ ตรงจำกกำ้ นสูบ ใหเ้ ป็ นกำรเคลื่อนท่ีใน แนววงกลมเพอื่ ส่งไปใชง้ ำน วชิ า งานจกั รยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนิคบูรพาปราจีนบรุ ี ผสู้ อน นายศริ ศิ กั ดิ์ ทิพมาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเคร่ืองยนต์ 2.2.1 ช้ ินสว่ นและหนำ้ ที่สำคญั ของเครอ่ื งยนต์ - ลอ้ แมเ่ หล็ก (Flywheel Magneto) ในรถจกั ยำนยนตส์ ่วน ใหญ่จะใชล้ อ้ แมเ่ หล็กเป็ นลอ้ ชว่ ยแรง ประกอบดว้ ยแมเ่ หล็ก ถำวร 2 คู่ เพ่อื หมุนตดั กบั ขดลวดผลิตกระแสไฟฟ้ำและทำ หนำ้ ท่ีตุนกำลงั งำนจำกกำรหมุนของเพลำขอ้ เหวยี่ ง เพ่อื ใช้ ในจงั หวะท่ีเครื่องยนตไ์ มม่ ีกำลงั วิชา งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนิคบูรพาปราจีนบรุ ี ผูส้ อน นายศริ ศิ กั ดิ์ ทิพมาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเครื่องยนต์ 2.2.2 หลกั กำรทำงำนของเครื่องยนต์ 4 จงั หวะ กำรทำงำนของเคร่ืองยนต์ 4 จงั หวะ แยกเป็ นแตล่ ะจงั หวะไดด้ งั น้ ี 1. จงั หวะดดู (Intake Stoke) 2. จงั หวะอดั (Compression Stroke) 3. จงั หวะระเบิดหรือจงั หวะงำน (Power Stroke) 4. จงั หวะคำย (Exhaust Stroke) วชิ า งานจกั รยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบูรพาปราจีนบุรี ผู้สอน นายศิริศกั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเครื่องยนต์ 2. จงั หวะอดั 1. จงั หวะดูด วชิ า งานจกั รยานยนต์ วิทยาลัยเทคนคิ บูรพาปราจีนบรุ ี ผูส้ อน นายศริ ศิ กั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเครื่องยนต์ 4. จงั หวะคำย 3. จงั หวะระเบิดหรือจงั หวะงำน วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลยั เทคนิคบรู พาปราจีนบรุ ี ผู้สอน นายศิรศิ กั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 2 ระบบเครื่องยนต์ ไดอะแกรมแสดงกำรปิ ด-เปิ ดของวำลว์ (Valve Timing Diagram) 1. ล้ ินไอดีเปิ ด (Inlet Valve 2. ล้ ินไอดีปิ ด (Inlet Valve Open) เปิ ดกอ่ น TDC Close) ปิ ดหลงั BDC 3. ล้ ินไอเสียเปิ ด (Exhaust วิทยาลัยเทคนิคบูรพาปราจีนบุรี 4. ล้ ินไอดีปิ ด (Inlet Valve Valve Open) เปิ ดหลงั BDC Open) ปิ ดกอ่ น TDC วิชา งานจกั รยานยนต์ ผูส้ อน นายศริ ิศกั ด์ิ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 2 ระบบเคร่ืองยนต์ 2.3 หลกั กำรทำงำนของเครอื่ งยนต์ 2 จงั หวะ เครื่องยนต์ 2 จงั หวะไมม่ วี ำลว์ สำหรบั กำรปิ ด-เปิ ดไอดี ไอเสีย ซ่ึงแตกต่ำงจำกเคร่ืองยนต์ 4 จงั หวะ กลไกต่ำง ๆ จะงำ่ ยกวำ่ โดยจะตอ้ งใชช้ อ่ ง (Port) แทนในกำรบรรจุไอดีและคำย ไอเสีย เชน่ -ชอ่ งไอดี (Intake Port) -ชอ่ งทำงไอดี (Transfer Port) -ชอ่ งไอเสีย (Exhaust Port) วชิ า งานจกั รยานยนต์ วิทยาลัยเทคนิคบรู พาปราจนี บรุ ี ผู้สอน นายศริ ศิ กั ด์ิ ทิพมาลา

หน่วยที่ 2 ระบบเครื่องยนต์ วชิ า งานจักรยานยนต์ วิทยาลยั เทคนิคบรู พาปราจีนบรุ ี ผู้สอน นายศริ ศิ ักด์ิ ทิพมาลา

หน่วยท่ี 2 ระบบเครื่องยนต์ เครือ่ งยนต์ 2 จงั หวะ สำมำรถแบง่ ไดเ้ ป็ น 4 แบบ 1. แบบลกู สูบ (Piston Valve Type) เครื่องยนตแ์ บบน้ ี กำรบรรจุไอดี และกำรถ่ำยไอเสีย จะใชส่ ว่ นบนและล่ำงของลกู สูบเป็ น ตวั กำหนด เวลำชอ่ งปิ ดเปิ ดช่องไอดี-ไอเสีย ดงั น้ันตำแหน่งกำรบรรจุไอดี และคำยไอเสียจึง คงที่ตลอดเวลำ 2. แบบรีดวำลว์ (Reed Valve) เคร่ืองยนตแ์ บบน้ ีไดม้ ีกำรปรบั ปรุงเพ่อื ป้องกนั สำเหตุที่ไอดีสำมำรถไหลยอ้ นกลบั ไปทำง คำรบ์ เู รเตอร์ โดยกกำรติดต้งั ล้ ินกบั กลบั ที่เรยี กวำ่ \"รดี วำลว์ “ (Reed \"Valve) ซึง่ ทำจำก แผ่นเหล็กสปรงิ ที่มคี วำมเหนียวและแข็งแรงต่อแรงกระแทกไดด้ ี วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลัยเทคนคิ บูรพาปราจีนบรุ ี ผู้สอน นายศิริศักดิ์ ทพิ มาลา

หน่วยท่ี 2 ระบบเคร่ืองยนต์ เครอื่ งยนต์ 2 จงั หวะ สำมำรถแบง่ ไดเ้ ป็ น 4 แบบ 3. แบบโรตำร่ี (Rotary Valve) เคร่ืองยนตแ์ บบน้ ีกำรคำยไอเสียจะใชส้ ว่ นบนของลกู สูบเปิ ดหรอื ปิ ดชอ่ งไอเสีย กำรบรรจุไอ ดีเขำ้ หอ้ งเพลำขอ้ เหวย่ี งจะใชแ้ ผ่นโรตำรีว่ ำลว์ เปิ ดหรือปิ ดชอ่ งไอดี ดงั น้ันกำรบรรจุไอดีเพิ่ม หรอื ลดจึงทำไดโ้ ดยงำ่ ย อตั รำแรง่ และกำลงั ของเครื่องยนตจ์ ะมมี ำกท่ีควำมเร็วตำ่ และสงู 4. แบบเพำเวอรร์ ดี (Power Reed) เครือ่ งยนตแ์ บบน้ ีจะเป็ นกำรทำงำนรว่ มกนั ระหวำ่ งแบบลูกสูบกบั แบบรีดวำล์ว ซึง่ ทำให้ ประสิทธิภำพของเคร่อื งยนตส์ ูง ท้งั ขณะท่ีเคร่อื งยนตม์ คี วำมเร็วรอบตำ่ และสูง วชิ า งานจักรยานยนต์ วทิ ยาลยั เทคนคิ บูรพาปราจนี บรุ ี ผู้สอน นายศริ ศิ กั ดิ์ ทิพมาลา