URINESTOOL-2

ก า ร ต ร ว จ ท า ง ห้ อ ง ป ฏิ บั ติ ก า ร URINE+STOOL

คํานํา หนังสืออเิ ล็กทรอนกิ ส์เลม่ นี หรอ E-book เล่มนีมเี นอื หาเกียวกับการตรวจทางหอ้ งปฏบิ ตั กิ าร (urine + stool) เช่น การตรวจวเคราะห์น้าปสสาวะ และอุจจาระเพือดลู กั ษณะทางกายภาพ สารเคมี และ ตรวจทางกล้องจลุ ทรรศน์ เพอื คน้ หาความผิดปกตแิ ละ ประเมนิ ความเสียงในบางโรคเบืองตน้ และการเตรยม ตัวในการตรวจ ถา้ หากมีขอ้ บกพร่องประการใดต้อง ขออภยั ไว้ ณ ทนี ีดว้ ย

สารบัญ เรอง หน้า 1 2 การตรวจปสสาวะ 3 การเตรยมตวั กอ่ นตรวจปสสาวะ 4 วธีการเก็บปสสาวะ 6 การตรวจปสสาวะทางกายภาพ 6 การตรวจอจุ จาระ 8 ขันตอนและการตรวจอจุ จาระ 10 การตรวจอจุ จาระทางกายภาพ อ้างอิง

การตรวจทางห้องปฏิบัติการ หรอทเี รยกกันวา่ ตรวจแล็บ 1 (Laboratory investigation) เรยกย่อวา่ Lab test) อาทิ การตรวจเลอื ด การตรวจพนั ธุกรรม (DNA) การตรวจปสสาวะ การตรวจอุจจาระ การตรวจเชอื โดยแพทย์และเจ้าหน้าทีเทคนิค การแพทยผ์ เู้ ชยี วชาญในแต่ละสาขา การตรวจทางหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารเปนวธกี ารหนึง ของการสบื คน้ การตรวจวเคราะห์นาํ ปสสาวะและอุจจาระเพือดลู ักษณะทาง กายภาพ สารเคมี และตรวจทางกล้องจุลทรรศน์ เพือคน้ หาความผดิ ปกติและ ประเมินความเสยี งในบางโรคเบอื งต้น การตรวจปสสาวะ ปสสาวะ (Urine) เปนสารของเสียภายในร่างกายทไี ตไดก้ รองออกจากเลอื ด แลว้ ปล่อยทิงออกมานอกร่างกายในรูปของของเหลว โดยสารของเสยี ภายในร่างกาย นันอาจเกดิ ขนึ จากอาหารทีกนิ ในทกุ มอื ในแต่ละวนั (เชน่ สารยูเรยไนโตรเจน) หรอ เกิดจากการออกก้าลงั กาย เช่น ครอะตินนี (Creatinine) จึงมีผลทาํ ใหน้ าํ ปสสาวะ เกดิ ความเปลียนแปลงลักษณะเฉพาะในดา้ นต่าง ๆ ทงั สี กลิน ความใส/ขนุ่ ฯลฯ การตรวจปสสาวะ คอื การตรวจวเคราะห์น้าปสสาวะเพือดลู กั ษณะทาง กายภาพ สารเคมี และตรวจทางกลอ้ งจุลทรรศน์ เพอื ค้นหาความผิดปกติและ ประเมนิ ความเสยี งในบางโรคเบอื งตน้ จากน้าปสสาวะเปนการตรวจทางห้องปฏิบัติ การทีมปี ระโยชน์อย่างมาก จัดเปนการตรวจพนื ฐานทแี พทยท์ ีนิยมใช้ เนอื งจาก เปนการตรวจทีทา้ ไดง้ า่ ย สะดวก รวดเร็ว และรู้ผลไดเ้ ร็วภายใน 1-2 ชัวโมง นอกจากนีตัวผเู้ ข้ารับการตรวจก็ไมจ่ ้าเปนตอ้ งงดนา้ งดอาหารหรอยาทกี ินเปน ประจาํ อยู่กอ่ นด้วย ภาพจาก: internationalhighlife.com

การเตรยมตวั ก่อนตรวจปสสาวะ 2 การตรวจปสสาวะไม่ต้องมีการเตรยมตัวเปนพิเศษ แตม่ ีข้อควรระวงั บางอย่าง ทีอาจทาํ ให้ผลการตรวจปสสาวะคลาดเคลอื นหรอผดิ เพียนไม่ถูกต้อง มีดงั นี 1.แจ้งให้แพทยห์ รอพยาบาลทราบก่อนการตรวจปสสาวะหากมีการกินยาหรอ วตามินเสรมบางชนิด เช่น วตามินบี, กล่มุ ยาขบั ปสสาวะ (Diuretics) 2.ผู้หญิงทีอยูใ่ นช่วงมีประจ้าเดอื นหรอใกล้มีประจ้าเดอื นควรเลือนการตรวจ ปสสาวะออกไปก่อนจนกวา่ ประจ้าเดอื นจะหมด แลว้ จงึ ค่อยมาทา้ การตรวจในภาย หลงั 3.ผทู้ ีได้รับการตรวจเอกซเรย์ (X-ray) และไดร้ ับสารสะท้อนรังสหี รอสารทึบ รังสีเพอื การตรวจอวยั วะภายในบางจุดในชว่ งระยะเวลาทีผ่านมายังไมเ่ กิน 3 วนั 4.ในกรณที ีผูเ้ ขา้ รับการตรวจเกบ็ ตวั อยา่ งปสสาวะในชว่ งเช้าตรู่หลังตืนนอน ในกรณที เี ก็บเพอื สง่ ตรวจวเคราะห์ปสสาวะ (UA) มคี ้าแนะนา้ วา่ ให้ถา่ ยปสสาวะ แรกของวนั ทิงไปก่อน เพราะปสสาวะแรกในชว่ งเชา้ หลงั ตืนนอนนันจะมคี วามเข้มข้น ของสารเคมีตา่ ง ๆ มากกวา่ ปกติ 5.ในขนั ตอนการเก็บปสสาวะนันจะนยิ มใช้ปสสาวะช่วงกลาง (Midstream urine) ในการส่งตรวจ ซงึ หมายถงึ ปสสาวะทไี ม่ใช่ชว่ งแรกและ ชว่ งทา้ ยของล้าปสสาวะทีออกมา 6.การปลอ่ ยทิงปสสาวะเพือการสง่ ตรวจวเคราะห์ไวน้ านกวา่ 1 ชวั โมง อาจ ทําให้ผลการตรวจคลาดเคลอื นได้

วธกี ารเกบ็ ปสสาว 3 1.ทาํ ความสะอาดบรเวณทขี บั ถา่ ยปสสาวะ 2. ปสสาวะส่วนแรกทิงไป 3. เกบ็ ปสสาวะสว่ นกลางประมาณ 10-30 ml (1/2 กระปอง)ลงในภาชนะที สะอาด ปดฝาสนทิ 4. นําสง่ เจา้ หนา้ ที ** กรณีเก็บมาจากบ้าน ควรสง่ ตรวจภายใน 2 ชัวโมง ** กรณีทีต้องเพาะเลยี งเชือ จะต้องใสภ่ าชนะทปี ราศจากเชือทจี ัดให้ - การเก็บปสสาวะแบบ 24 ชัวโมง (24-hour Urine collection) เปนการเกบ็ ปสสาวะเพอื การตรวจวนจิ ฉัยบางโรค เชน่ การตรวจในผูป้ วยโรคไต - การเกบ็ ปสสาวะโดยใสส่ ายสวน (Catheter collection) สามารถเกบ็ ไดท้ ังการใส่สายสวน แบบชัวคราว และเก็บจากสายสวนปสสาวะเดิมทคี าอยใู่ นทอ่ ปสสาวะของผู้ปวย เพอื น้าไปเพาะเชือในกรณีทีคาดวา่ เกดิ การติดเชอื ในระบบทางเดนิ ปสสาวะ - การเก็บปสสาวะด้วยการเจาะหนา้ ทอ้ ง (Suprapubic aspiration) เปนวธีการเกบ็ ปสสาวะที เกิดการปนเปอนได้น้อยเมือเทยี บกบั วธีอืน ๆ แต่วธกี ารท้าก็อาจส่งผลรุนแรงได้ สว่ นใหญ่จะเหมาะกบั เดก็ ทารกแรกเกดิ ในผู้ปวยทีไมส่ ามารถปสสาวะได้เอง ภาพจาก : passionscienceblog.com

การตรวจดลู ักษณะทางกายภาพทวั ไป 4 การตรวจดลู ักษณะทางกายภาพ หรอการตรวจดดู ้วยสายตา (Visual examination) เปนการสังเกตสีและความใสของปสสาวะเปนหลัก ซงึ สแี ละความใสอาจช่วยบง่ บอก ถงึ ความผดิ ปกติบางอยา่ งได้ แตก่ ็มหี ลายปจจัยทสี ามารถส่งผลตอ่ ลกั ษณะของน้า ปสสาวะได้ไม่วา่ จะเปนอาหารทกี นิ ปรมาณนา้ ทีดืม ยา หรอโรคประจําตัว สีปสสาวะ (Color) โดยปกตจิ ะมสี เี หลอื งอ่อน แตถ่ ้าดืมน้านอ้ ยสีจะเหลือง เข้มขึน หรอถา้ ดมื น้ามากสีปสสาวะกอ็ าจออกไปทางใสหรอไมม่ สี เี ลยก็ได้ แต่อย่างไร ก็ตาม สขี องปสสาวะกย็ งั ขนึ อยกู่ ับอาหาร ยา หรอการปวยเปนโรคด้วย สีของปสสาวะปกติ คอื สีเหลอื ง (Yellow) หรอสเี หลืองอ่อน (Pale yellow) ถ้าดืมนา้ น้อยสีปสสาวะจะออกไปทางเขม้ แต่ในผู้ทีดืมน้ามากปสสาวะอาจ จะใสไมม่ สี ี (Colorless) กไ็ ด้ ปสสาวะสีเหลืองเขม้ (Dark yellow) ไปจนถึงสีเหลืองอาํ พัน (Dark amber) ถา้ เข้มไมม่ ากก็ อาจเกิดการดืมนาํ น้อยหรอจากภาวะขาดนํา แต่ถ้าเขม้ มากจนคลาํ กอ่ เกิดจากโรค ไวรัสตบั อกั เสบโรคตับอกั เสบจากสาเหตุอนื ๆ ดีซ่าน ปสสาวะสเี หลืองสวา่ ง (Bright yellow) อาจเกดิ จากการกินวตามินรวม (Multivitamin) หรอวตามินบรี วม (B complex) ปสสาวะสสี ้ม (Orange) อาจเกดิ จากการขาดน้าหรอกินแครอท วตามนิ ซี หรอวตามนิ บี 2 เปนจาํ นวนมาก หรอเกิดจากการกนิ ยาบางชนดิ เชน่ ยารักษา วณั โรค (Rifampicin) ปสสาวะสีแดง (Red) อาจเกิดจากการกินหวั บีทรูท แกว้ มังกรแดง หรอแบล็คเบอร์รในปรมาณมาก (เนอื งจากสารแอนโทไซยานนิ ) หรอเกิดจากการได้ รับยาสลบ (Propofal) ยาต้านชักเฟนิโทอนิ ปสสาวะสนี ําตาล (Brown) สนี าํ ตาลเข้ม (Dark brown) หรอสีโค้ก (Cola-colored) อาจเกิดจากการกนิ ถัวปากอ้าในปรมาณมาก การกนิ ยาบางชนดิ เช่น ยาคลายกลา้ มเนือเมโทคาร์บามอล

5 ปสสาวะสดี ํา (Black) พบได้ในโรคแอลแคปโตนเู รย (Alkaptonuria) ซงึ เปนโรคทางพนั ธกุ รรมทีพบได้ไมบ่ อ่ ย ปสสาวะสีขาว (White) อาจเกดิ จากการมหี นองปนในปสสาวะ คือมีเซลล์ เม็ดเลอื ดขาวปนอย่ใู นปสสาวะจา้ นวนมาก มักเกดิ จากการติดเชือในระบบทางเดิน ปสสาวะ เชน่ กรวยไตอกั เสบ กระเพาะปสสาวะอกั เสบ หรอในผ้ปู วยทตี ดิ เชือใน กระแสเลอื ดอย่างรุนแรง ปสสาวะสเี ขียว (Green) อาจเกดิ จากการกนิ อาหารบางอย่าง เชน่ หนอ่ ไม้ ฝรังจํานวนมาก หรอเกิดจากการไดร้ ับยาบางชนดิ เชน่ ยาสลบ (Propofal), เมทลิ ีนบล(ู Methylene blue) ปสสาวะสีนาํ เงนิ (Blue) อาจเกดิ จากยาเมทลิ นี บล(ู Methylene blue), อะ มทิ รปไทลนี (Amitriptyline) หรออนิ โดเมธาซนิ (Indomethacin), รซอร์ซิ นอล (Resorcinol), ฯลฯ ปสสาวะใสไม่มสี ี (Colorless) ในกรณีทีไมไ่ ดด้ ืมนา้ มากกอ็ าจเกดิ จากโรคไตหรอ โรคเบาจดื กลินของปสสาวะ (Odor) กลนิ ปสสาวะทีปกติ คือ มกี ลนิ แอมโมเนยี จาง ๆ ไม่แรงนกั (เกิดจากการ เปลยี นแปลงของสารยูเรยในปสสาวะไปเปนแอมโมเนยี ) หรออาจไม่มกี ลนิ กลนิ ปสสาวะทผี ดิ ปกติ คอื กลนิ หวานเหมือนผลไม้ (อาจเปนโรคเบาหวานที ควบคมุ ไดไ้ มด่ )ี , กลินเหม็นเนา่ (อาจมีการตดิ เชอื ของระบบทางเดินปสสาวะ), กลินเหม็นอับ (อาจเกดิ จากโรคตับเรอรังเช่น โรคตบั แข็ง)

6 การตรวจอุจจาระ (Stool Examination) คอื การตรวจสขุ ภาพพืนฐานอย่าง หนึงทีช่วยให้แพทยว์ นิจฉัยความผิดปกตหิ รอโรคพนื ฐานในระบบทางเดินอาหารได้ มากมายเช่น โรคพยาธติ ่าง ๆ ของระบบทางดินอาหาร การมีแผลในระบบทางเดนิ อาหาร ฯลฯ โดยการตรวจอจุ จาระนนั จะแบง่ เปนการตรวจดูลกั ษณะของอุจจาระดว้ ย ตาเปลา่ การส่องตรวจดว้ ยกล้องจุลทรรศน์ และการตรวจทางห้องปฏบิ ตั กิ าร ประโยชนข์ องการตรวจอุจจาระ 1. ตรวจสขุ ภาพของระบบทางเดนิ อาหาร เช่น กระเพาะอาหาร ลาํ ไส้ 2. ตรวจระบบการยอ่ ยและดดู ซมึ อาหารของกระเพาะอาหารและลาํ ไส้ 3. ตรวจการมีแผลเรอรังในระบบทางเดนิ อาหาร เช่น แผลในกระเพาะอาหาร หรอ แผลจากโรคมะเร็งทางเดนิ อาหาร (เชน่ โรคมะเร็งลา้ ไส้ใหญ)่ 4. ตรวจหาไข่พยาธิ ตวั ออ่ นพยาธิ ปลอ้ งพยาธิ รวมทงั หาโปรโตซัว 5. ตรวจเพาะเชอื วา่ โรคทางเดนิ อาหารนนั ๆ เกิดจากการตดิ เชือแบคทเี รย เชือไวรัส เชอื รา หรอเชือปรสิต เชน่ ในกรณที ้องเสียหรออาหารเปนพษิ ขนั ตอนและการเตรยมตวั ก่อนตรวจอุจจาระ 1.ปรกษาหรอพบกับแพทย์ก่อนการตรวจอจุ จาระ แพทย์หรอพยาบาลจะให้ภาชนะและ อุปกรณส์ า้ หรับเก็บอจุ จาระ ถ้าต้องมกี ารงดอาหารและ/หรอยาบางชนิดกใ็ ห้ปฏิบัติ ตามทแี พทยพ์ ยาบาลแนะนํา 2.กอ่ นการเกบ็ ตัวอยา่ งอุจจาระ ควรปสสาวะทิงไปก่อนให้เรยบร้อยเพอื ปองกันการปน เปอนของปสสาวะทอี าจสง่ ผลใหก้ ารตรวจอุจจาระนันผดิ พลาดได้ 3.ล้างมอื ใหส้ ะอาดกอ่ นเกบ็ เนอื งจากอุจจาระอาจเปนแหล่งแพร่กระจายของเชอื โรคได้ และใส่ถุงมือยางเพือปองกันอุจจาระเปอนมือ 4.เตรยมทีปายอจุ จาระและภาชนะทเี ก็บอจุ จาระทที างโรงพยาบาลเตรยมไวใ้ ห้ 5.ถ่ายอุจจาระลงในถุงพลาสติกปากกวา้ งทแี หง้ และสะอาด หรออาจใช้ พลาสตกิ สาํ หรับห่อห้มุ วางพาดโถสว้ มเพือไม่ให้อุจจาระตกลงนาํ 6.จากนันให้ใช้ไม้หรอช้อนพลาสติกปายอจุ จาระเก็บใส่ภาชนะใหไ้ ดป้ ระมาณ ขนาดนิวหวั แม่มอื และเลือกเก็บอจุ จาระในบรเวณทมี สี แี ตกต่างกัน

7.ปดฝาทเี กบ็ อุจจาระใหส้ นทิ เช็ดภาชนะทบี รรจอุ ุจจาระใหส้ ะอาด 7 8.ถอดถงุ มอื และทงิ ถงุ มอื รวมทงั ทีปายอุจจาระลงในถุงพลาสติก ปดปากถงุ ให้ แน่นและนา้ ไปทิงในถงั ขยะสา้ หรับสงิ ตดิ เชอื แล้วลา้ งมือใหส้ ะอาดดว้ ยนา้ กบั สบู่ 9.เขียนชือนามสกลุ วนั ที เวลาในการเก็บ เลขประจ้าตัวผปู้ วย (HN) และวนั เดอื นป เกดิ (ถ้ามี) ให้ถกู ต้องชัดเจนบนภาชนะเก็บอจุ จาระ 10.เกบ็ ภาชนะทใี สอ่ ุจจาระในถงุ พลาสตกิ 2 ชนั ปดปากถงุ ทีละชนั ใหแ้ นo่ เรยบร้อย แล้วจึงนา้ ส่งเจ้าทหี อ้ งตรวจ 11.ในการแปลผลตรวจนนั จะดจู ากลกั ษณะภายนอกของอจุ จาระวา่ เปนก้อนแขง็ ปกติ มมี ูกเลือด หรอมีสีปกติหรอไม่ 12.ระยะเวลาตังแตร่ ับสิงส่งตรวจจนถงึ รายงานผลปกติจะใช้เวลาประมาณ 2 ชวั โมง หรอภายใน 2-3 13.หลังการตรวจอุจจาระผ้เู ข้ารับการตรวจสามารถใช้ชวี ตได้ตามปกติทังกอ่ น และหลังการตรวจ ไมม่ ขี อ้ ต้องระวงั หรอข้อกา้ จัดใด ๆ

การตรวจอุจจาระ (Stool Examination) 8 การตรวจทางกายภาพ(Physical examination) 1.ลักษณะของอุจจาระ (Consistency) ลกั ษณะของอจุ จาระนันสามารถ แบ่งได้เปน ดังนี อุจจาระอ่อนน่มุ (Soft) คือ อจุ จาระทปี กติทเี มอื อยู่ในภาชนะ ฐานจะแผอ่ อกแต่ สว่ นบนยังเปนกอ้ นอยู่ อจุ จาระปกติ (Formed) คอื อุจจาระทีมรี ูปร่างเปนทรงกระบอก ใช้ไมจ้ ิมอจุ จาระ ตดั ได้ อุจจาระกอ้ นแขง็ มาก (Hard) เปนอุจจาระทีมีนา้ หนกั นอ้ ยมาก ใช้ไม้ตัดไม่ได้ สว่ นใหญม่ กั พบในผกู้ ินผกั นอ้ ย กินเนือมาก หรอมีภาวะทอ้ งผูก อจุ จาระเปนมูก (Mucus) อุจจาระเปนมูกและมีเลือดปน (Mucus and Bloody) ซงึ อาจมีสาเหตมุ าจาก โรคไทฟอยด์ อหิวาตบ์ ิดมตี วั และมะเร็งล้าไส้ใหญ่ อุจจาระเหลวเปนนํา (Watery) 2. สขี องอุจจาระ (Color) อุจจาระสแี ดง (Red) มีสาเหตุมาจากการมีเลอื ดออกในระบบทางเดนิ อาหารส่วน ปลาย หรอเกิดจากการกินอาหารจําพวกเนอื ววั ในปรมาณมาก อุจจาระสีดาํ (Black) สาเหตมุ าจากการมีเลอื ดออกในระบบทางเดนิ อาหารส่วนต้น หรอเกดิ เนืองจากการกนิ อาหารบางอยา่ ง เช่น ธาตุเหลก็ อจุ จาระสีเขยี ว (Green)มีสาเหตุมาจากการกนิ ผักทีมีสีเขยี วหรอมีคลอโรฟลล์สงู หรอ เกิดจากอาการทอ้ งเสียอยา่ งรุนแรง อุจจาระสขี าว (White) มสี าเหตมุ าจากกนิ แบเรยมหรอกนิ ยาลดกรด อจุ จาระสเี หลอื ง ถึง เหลืองอมเขยี ว มสี าเหตมุ าจากเดก็ ทารกทขี าดแบคทีเรยประจํา ถนิ ในลาํ ไส้หรอการกินยาปฏชิ วี นะทที าํ ใหเ้ ชือแบคทีเรยประจาํ ถนิ ในลาํ ไส้ตายหมด 3. มูกหรอเยือเมือก (Mucus) ปกตจิ ะไม่พบหรอพบไดน้ อ้ ยมากในระบบทางเดินอาหาร (มองไม่เห็นดว้ ยตาเปลา่ ) แตห่ ากมองเห็นด้วยตาเปล่าได้ก็จะบ่งบอกถึงสิงผิดปกติ (ถา้ ตรวจอุจจาระด้วยตา เปลา่ พบมูกจะรายงานผลเปน Mucus : Positive แตถ่ ้าไมพ่ บจะรายงานเปน Mucus : Negative) 4. เลือด (Blood) ปกติจะไม่พบ ถา้ มีเลอื ดออกมาปนกบั อุจจาระเกินกวา่ 3 มลิ ลิลติ ร ภายใน 24 ชัวโมงแลว้ กแ็ สดงวา่ มโี รคในระบบทางเดินอาหาร

9 การส่องตรวจดว้ ยกลอ้ งจลุ ทรรศนแ์ ละการตรวจอจุ จาระแบบเฉพาะเจาะจง การสอ่ งตรวจดว้ ยกลอ้ งจุลทรรศน์ (Microscopic examination) เปนการตรวจหาไขพ่ ยาธิ ตวั อ่อนพยาธิ ปล้องพยาธิ รวมทงั หาโปรโตซวั เม็ดเลือด ขาว และเม็ดเลอื ดแดง การตรวจอุจจาระแบบเฉพาะเจาะจง (Comprehensive digestive stool analysis : CDSA) คือ การตรวจทเี ฉพาะเจาะจงมากขนึ บางการตรวจ จะมกี ารตรวจเตรยมตัวก่อนตรวจทีแตกต่างกนั ไป - การตรวจเลอื ดในอจุ จาระขนั ละเอยี ด (Stool guaiac test) เปนการตรวจเพือ ชว่ ยคัดกรองโรคมะเร็งลา้ ไส้ใหญ่ - การเพาะเชอื เพอื ให้ทราบวา่ การติดเชือในระบบทางเดนิ อาหารนนั เกดิ จากชนดิ ใด เช่น เชอื โรคบิด เชอื โรคไทฟอยด - การตรวจหาปรมาณของไขมันทังหมดในอจุ จาระเพือช่วยวนิจฉยั ภาวะความผดิ ปกติในการดดู ซึมอาหาร (Malabsorption syndrome) - การตรวจหานํายอ่ ยหรอเอนไซม์ในการย่อยอาหารต่าง ๆ เพือดูวา่ การยอ่ ย อาหารทีผดิ ปกตนิ ันเกดิ จากเอนไซมต์ ัวใด เช่น เอนไซม์ไคโมทรปซิน ของตับอ่อนที จะช่วยวนิจฉยั โรคตบั อ่อนอกั เสบเรอรังได้

10 อา้ งองิ ธรี วทย์ บญุ ราศร. (2020). ตรวจอจุ จาระ(Stool Analysis). สืบคน้ เมือ 7 กุมภาพันธ์ 2564. จาก https://hellokhunmor.com/สขุ ภาพก-ฮ/ตรวจ อจุ จาระ เมดไทย. (2020). การตรวจอุจจาระ (Stool Examination) ประโยชน์, วธเี ก็บอจุ จาระส่งตรวจ ฯลฯ. สบื คน้ เมือ 7 กุมภาพนั ธ์ 2564. จาก https://medthai.com/การตรวจอจุ จาระ/ เมดไทย. (2020). การตรวจปสสาวะ (Urinalysis หรอ Urine analysis : UA) มีประโยชน์อย่างไร ?. สบื ค้นเมอื 7 กุมภาพันธ์ 2564. จาก https://medthai.com/การตรวจปสสาวะ/ LAB-KHUANDOON. (ม.ป.ป.). การเกบ็ สิงส่งตรวจทางด้านจลุ ทรรศน์ศาสตร์ (MICROSCOPY). สบื คน้ เมอื 7 กมุ ภาพันธ์ 2564. จาก http://lab- kd.blogspot.com/p/microscopy.html