วิชานวัตกรรมวันเสาร์

ความหมายของคาว่า \"นาฏยศัพท์“ การศึกษา์างด้านนาฏศิลปไ์ย ไม่ว่าจะเป็ นการแสดงโขน ละคร หรือระบาเบ็ดเตลด็ ต่างๆ กด็ ี ์่า์าง์ผ่ี ้แู สดงแสดงออกมาน้ันย่อมมีความหมายเฉพทาะ ยงิ่ หากได้ศึกษาอย่างดแี ล้ว อาจ์า ให้เข้าใจในเรื่องการแสดงมากยงิ่ ขึน้ ์้งั ในตัวผู้แสดงเอง และผ้์ู ช่ี มการแสดงน้ันๆ ส่ิง์เ่ี ข้ามา ประกอบเป็ น์่า์างนาฏศิลปไ์ยน้ันกค็ ือ เร่ืองของนาฏยศัพท์ ซึ่งแยกออกได้เป็ นคาว่า \"นาฏย\" กบั คาว่า \"ศัพท์\"ดังนี้ นาฏย หมายถึง เกยี่ วกบั การฟ้อนรา เกย่ี วกบั การแสดงละคร ศัพท์ หมายถงึ เสียง คา คายาก์ต่ี ้องแปล เร่ือง เม่ือนาคาสองคามารวมกนั ์าให้ได้ความหมายขึน้ มา ซึ่งมผี ้กู ล่าวไว้ดังนี้ นาฏยศัพท์ หมายถงึ ศัพท์์เี่ กย่ี วข้องกบั ลกั ษณะ์่ารา์ใ่ี ช้ในการฝึ กหัด เพท่ือใช้ในการ แสดงโขน ละคร เป็ นคา์ใี่ ช้ในวงการนาฏศิลปไ์ย สามารถส่ือความหมายกนั ได้์กุ ฝ่ ายในการ แสดงต่างๆ

ประเภ์ของนาฏยศัพท์ นาฏยศัพท์แบ่งออกได้เป็ น 3 ประเภ์ คือ 1. นามศัพท์ หมายถงึ ศัพท์์เ่ี รียกช่ือ์่ารา หรือชื่อ์่า์บ่ี อกอาการกระ์าของผู้น้ัน เช่น วง จีบ สลดั มือ คลายมือ กรายมือ ฉายมือ ปาดมื กระ์บ กระดก ยกเ์้า ก้าวเ์้า ประเ์้า ตบเ์้า กระ์ุ้ง กระเ์าะ จรดเ์้า แตะเ์้า ซอยเ์้า ขยน่ั เ์้า ฉายเ์้า สะดุดเ์้า รวมเ์้า โย้ตวั ยกั ตัว ตีไหล่ กล่อมไหล่ 2. กริ ิยาศัพท์ หมายถึง ศัพท์์ใ่ี ช้เรียกในการปฏิบัติบอกอาการกริ ิยา ซึ่งแบ่งออกเป็ น • ศัพท์เสริม หมายถึง ศัพท์์ใ่ี ช้เรียกเพท่ือปรับปรุง์่า์ใี ห้ถูกต้องสวยงาม เช่น กนั วง ลดวง ส่งมือ ดงึ มือ หักข้อ หลบศอก เปิ ดคาง กดคาง ์รงตวั เผ่นตัว ดึงไหล่ กดไหล่ ดงึ เอว กดเกลยี วข้าง ์บั ตัว หลบเข่า ถีบเข่า แขง็ เข่า กนั เข่า เปิ ดส้น ชักส้น • ศัพท์เส่ือม หมายถงึ ศัพท์์ใี่ ช้เรียกชื่อ์่าราหรือ์่วง์ีของผู้รา์ไี่ ม่ ถูกต้องตามมาตรฐาน เพทื่อให้ผู้รารู้ตวั และแก้ไข์่า์ขี องตนให้ดขี ึน้ เช่น วงล้า วงควา่ วง เหยยี ด วงหกั วงล้น คอดื่ม คางไก่ ฟาดคอ เกร็งคอ หอบไหล่ ์รุดตัว ขย่มตัว เหลยี่ มล้า ราแอ้ ราลน ราเลือ้ ย ราลา้ จังหวะ ราหน่วงจังหวะ 3. นาฏยศัพท์เบด็ เตลด็ หมายถงึ ศัพท์ต่างๆ์ใี่ ช้เรียกในภาษานาฏศิลป นอกเหนือไปจากนาม ศัพท์ และกริ ิยาศัพท์ เช่น จีบยาว จีบส้ัน ลกั คอ เดินมือ เอยี ง์างวง คืนตัว อ่อนเหลย่ี ม เหล่ียมล่าง แม่์า ์่า-์ี ขึ้น์่า ยืนเข่า ์ลาย์่า นายโรง พทระใหญ่ - พทระน้อย นาง กษัตริย นางตลาด ผ้เู มยี ยืนเคร่ือง ศัพท์

นาฏยศัพท์เบื้องต้น ์น่ี ักเรียนควรรู้มดี งั นี้ 1. การจีบ คือ การใช้นิว้ หวั แม่มือ จรด์ปี่ ลายนิว้ ชี้กรีดให้ตึง นิว้ ์เ่ี หลือ์้งั สามนิว้ คือ นิว้ กลาง นิว้ นางและนิว้ ก้อย ต้องกรีดให้ตึงเช่นกนั จะคล้ายรูปพทดั หักข้อมือเข้าหาลาแขน ได้แก่ จีบควา่ จีบหงาย จีบส่งหลงั จีบล่อแก้ว จีบปรกหน้า จีบปรกข้าง 2. การต้ังวง คือ ส่วนโค้งของลาแขน นิว้ ์้งั ส่ีชิดตดิ กนั เกบ็ หัวแม่มือ์ฝ่ี ่ ามือ หักข้อมือ เข้าหาลาแขน ได้แก่ ต้งั วงบน ต้งั วงกลาง ต้งั วงล่าง ต้งั วงหน้า ซ่ึงตัวพทระและตวั นางจะมีระดับ วง์แี่ ตกต่างกนั

จีบควา่ เป็ นลกั ษณะของการจบี ์ี่ให้ควา่ ฝ่ ามือ นิว้ หัวแม่มือ จรด์ข่ี ้อแรกของนิว้ ชีใ้ ห้ปลายนิว้ ชี้ลงข้างล่าง หักข้อมือ จบี หงาย เป็ นลกั ษณะของการจบี หงายมือขนึ้ ให้ปลายนิ้วชีข้ นึ้ ข้างบน หกั ข้อมือ

จบี ส่งหลงั เป็ นลกั ษณะของการจบี ควา่ แล้วส่งไปด้านหลงั ห่าง จากลาตวั ลาแขนเหยยี ดตงึ หกั ข้อมือ ปลายนิว้ ชีข้ นึ้ ข้างบน จีบล่อแก้ว เป็ นลักษณะของการจีบลักษณะพทิเศษ เป็ นการจีบ โดยให้นิ้วหัวแม่มือกดปลายนิ้วกลาง์านิ้วเป็ นรูปวงกลม นิ้ว์่ี เหลือ์้งั สามนิว้ กรีดออกให้ตงึ หักข้อมือเข้าหาลาแขน

จบี ปรกหน้า เป็ นลกั ษณะของการจบี หงาย ต้งั ลาแขนขนึ้ ไว้์ี่ ด้านหน้า นิว้ ชีช้ ี้เข้า์ี่ใบหน้า จบี ปรกข้าง เป็ นลกั ษณะของการจบี หงายข้างลาตวั แล้วยก์่อน แขนล่างต้งั ฉากกบั ศีรษะ ให้ปลายนิว้ ชี้ชีเ้ ข้าหา์ศี่ ีรษะ ในระดบั ศีรษะ

ต้งั วงบน ตวั นาง ลกั ษณะของวงอยู่ระดบั หางควิ้ ส่วนโค้งของลาแขนจะแคบกว่าตวั พทระ แล้วหักข้อมือเข้าหาลาแขน ตวั พทระ ลกั ษณะของวงจะอยู่ระดบั แง่ศีรษะ ส่วนโค้งของลาแขนจะกว้างกว่า ตวั นาง ์ีเ่ รียกกนั ว่า กนั ศอก แล้วหกั ข้อมือเข้าหาลาแขน ต้งั วงกลาง ตวั นาง ลกั ษณะของวงอยู่ระดบั ไหล่ ส่วนโค้งของลาแขนจะแคบกว่าตวั พทระ ค่อนมา์างด้านหน้าเลก็ น้อยแล้วหักข้อมือเข้าหาลาแขน ตวั พทระ ลกั ษณะของวงจะอยู่ระดบั ไหล่ ส่วนโค้งของลาแขนจะกว้างกว่าตวั นาง ์่เี รียกกนั ว่า กนั ศอก แล้วหกั ข้อมือเข้าหาลาแขน

ต้งั วงล่าง ตัวนาง การต้งั วงโดย์อดส่วนโค้งของลาแขนไปด้านล่าง ปลายนิว้ มืออย่รู ะดบั หน้า์้อง หรือ ระดับสะเอว ภาษา์างนาฏศิลป เรียกว่าชายพทก ตวั นางไม่ต้องกนั ศอก ปลายนิว้ อยู่ระดบั หัวเขม็ ขัด ตวั พทระ การต้งั วงโดย์อดส่วนโค้งของลาแขนไปด้านล่าง ปลายนิว้ มืออย่รู ะดับหน้า์้อง หรือ สะเอวกนั ศอก ปลายนิว้ อย่รู ะดบั หวั เข็มขดั อ้างองิ https://th.wikipedia.org/wiki/ รูปภาพทการตูนนาราจาก Facebook Worawitnu Photobook Facebook ครูแอนนา