ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ป.4

คำนำ การมีนิสัยรักการอ่านจะส่งผลต่อการพัฒนาเยาวชนในด้านต่าง ๆ ตามมา ทั้งด้านการเขียน และการคิดวิเคราะห์ตามลำดับ ทักษะดังกล่าวทำให้ผู้เรียนเข้าใจใน องค์ความรู้ที่ได้รับ และเปรียบเสมือนการติดอาวุธทางปัญญาที่เข้มแข็งให้กับตัวนักเรียน การอ่าน การเขียนและการคิดวิเคราะห์มีความสัมพันธ์และมีอิทธิพลต่อผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียน ดังนัน้ หากเยาวชนไทยได้รับการพัฒนาทักษะเหล่านี้ กจ็ ะส่งผลต่อการพัฒนา ความสามารถในการศึกษาหาความรู้ตอ่ ไป สาขาวิชาภาษาไทย วิทยาลัยการฝึกหัดครู มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร จัดโครงการ “ยกระดับคุณภาพการเรียนรู้ด้านการอ่านการเขียนและการคิดวิเคราะห์ ของนักเรียนในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน” (กิจกรรมยกระดับคุณภาพการเรียนรู้ด้าน การอา่ นการเขียนและการคดิ วิเคราะห์ของนกั เรียนในระดับการศกึ ษาข้ันพ้ืนฐานในเขตพื้นที่ รับผิดชอบ) ขึ้น โดยจัดทำชุดกิจกรรมการเรียนรู้ “การอ่าน การเขียน และการคิด วิเคราะห์” ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๑-๖ เพื่อใช้กิจกรรมการเรียนรู้เสริมหลักสูตร ที่เหมาะสมกับช่วงวัย และนอกเวลาเรียนปกติ แล้วประยุกต์ให้เข้ากับบริบทของพื้นท่ี จังหวัดนครนายก สร้างเป็นแนวทางการพัฒนาทักษะการอ่าน การเขียน และการคิด วิเคราะห์ โดยผู้มีส่วนสำคัญในโครงการฯ ประกอบด้วยคณาจารย์ นักศึกษาประจำ สาขาวิชาภาษาไทย และสาขาวิชาหลักสูตรและการสอน วิทยาลัยการฝึกหัดครู มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร ร่วมกันพัฒนายกระดับคุณภาพการเรียนรู้ด้านการอ่าน การเขียน และการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน เป็นต้นแบบ สำหรบั การนำไปใชใ้ นโรงเรียนต่าง ๆ ใหเ้ กิดขนึ้ อยา่ งยง่ั ยนื ตอ่ ไป สาขาวิชาภาษาไทย วิทยาลัยการฝึกหดั ครู มหาวทิ ยาลัยราชภฏั พระนคร ๒๕๖๒

สำรบัญ หนา้ เรื่อง ก ข คำนำ ๑ สารบัญ ๔ มาอ่านกันเถอะ ๕ การอ่านจบั ใจความสำคัญ ๘ อักษร ๓ หมู่ (ไตรยางศ์) ๑๐ สระไทย ๑๓ ตารางอักษร ๑๕ ฉนั คือใคร ใครคอื ฉนั ๑๗ ประเอ๋ยประโยค ๑๙ คำไหนความหมายถกู ๒๑ ให้ภาพเล่าเรอื่ ง ๒๖ ผีนอ้ ยใส่เสือ้ ลายผเี สอื้ ๒๘ ต้งั ใจเรยี น ... เพียรศึกษา ๒๙ มดขึ้น ๓๐ หมาจอมซน ๓๓ บงึ พระอาจารย์ ตำนานมหศั จรรย์ ๓๖ ดงละคร เมอื งลึกลบั แห่งนครนายก ๔๑ คำที่หนูอา่ นออกเขยี นได้ บรรณานกุ รม

มาอ่านกนั เถอะ การอ่าน เป็นพ้นื ฐานทส่ี ำคญั ของการเรียนรู้และพัฒนาสติปัญญาของคนใน สังคม การอา่ นทำให้เกิดการพฒั นาดา้ นสติปัญญา ความรู้ ความสามารถ พฤติกรรม และค่านิยมต่าง ๆ รวมทั้งช่วยในการเปลี่ยนแปลงการดำรงชีวิต พัฒนาไปสู่สิ่งที่ดี ที่สุดของชีวิต การอ่านจึงมีความสำคัญต่อชีวิตมนุษย์อย่างยิ่ง (สำนักงาน คณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพ้ืนฐาน, ๒๕๕๐: ๑) นอกจากนี้ การอา่ นยังเปน็ เครือ่ งมือ ที่สำคัญที่ใช้ในการเสาะแสวงหาความรู้ การรู้และใช้วิธีการอ่านที่ถูกต้อง จึงเป็น สิ่งจำเป็นสำหรับผู้อ่านทุกคน การรู้จักฝึกฝนอ่านอย่างสม่ำเสมอก็จะช่วยให้ผู้อ่าน มีพื้นฐานในการอ่านที่ดี (สุนันทา มั่นเศรษฐวิทย์, ๒๕๔๓: ๑) อีกทั้งยังช่วยให้ คนเรียนเก่ง เพราะการเรียนวิชาต่าง ๆ จำเป็นต้องอาศัยการอ่านช่วยให้ผู้อ่าน ประสบความสำเร็จในการประกอบอาชีพ โดยการนำความรู้จากเอกสารที่ได้อ่านมา ปรับปรุงงานของตน การอา่ นทำใหไ้ ด้รบั ความบันเทิงในชีวิตมากข้นึ ทำให้ผู้อ่านเป็น ที่ยอมรับของสังคม เป็นคนที่นา่ สนใจ เนื่องด้วยการอา่ นหนังสือมากทำให้มีความคิด ลึกซึ้งกว้างขวาง สามารถแสดงความรู้ ความคิดเห็นได้ดี (ฐะปะนีย์ นาครทรรพ, ๒๕๔๕: ๒๐) การอ่านออกเสียง เป็นการอ่านที่ผู้อ่านเปล่งเสียงออกมาให้ผู้อื่นได้ยิน เป็นถ้อยคำ ประโยค หรือเรื่องราว โดยมีหลักในการอ่านออกเสียง เช่น ไม่อ่านเร็ว หรือช้าเกินไป อ่านด้วยความดังที่เหมาะสมไม่ดังหรือเบาเกินไป อ่านถูกต้องตาม อักขระวิธี แบ่งวรรคตอนในการอ่านให้ถูกต้อง อ่านให้ชัดเจน ไม่อ่านออกเสียงในที่ ทีไ่ มค่ วรอ่าน เชน่ ในหอ้ งสมดุ เปน็ ต้น แต่กอ่ นที่ จะอ่านออกเสียงได้คล่องนั้น ควรฝึกอ่านสะกด คำให้ได้เสียกอ่ น การอ่านจากคำอ่าน เป็นการอา่ นคำ จากคำอ่านซึ่งถอดเสียงจากการเขียนที่กำกับไว้ ต่อจากคำที่ให้ฝึกอ่านนั้น ๆ การเขียนคำอ่านมี ความซบั ซอ้ นหลายประการ โดยมหี ลักการเขียน คำอา่ น ดังนี้ (ปราณี ปราบรปิ ,ู ๒๕๕๙: ๒๔-๒๘) ๑

๑. พยัญชนะต้น เสียงพยัญชนะเดียวกันในกลุ่มอกั ษรเดียวกัน ใช้เสียง พยัญชนะเดยี วกนั เช่น ข ใช้ ข ค ฆ ใช้ ค ฐ ถ ใช้ ถ ฑ ฒ ท ธ ใช้ ท พ ภ ใช้ พ ผ ใช้ ผ ซ ทร ใช้ ซ ศ ษ ส ใช้ ส ตวั อย่าง ขาล = ขาน คุณภาพ = คุน - นะ - พาบ โฆษณา = โคด - สะ - นา ฐานนั ดรศักด์ิ = ถา - นนั - ดอน - สัก ถาวรวตั ถุ = ถา - วอ - ระ - วดั - ถุ ถา - วอน - วดั - ถุ ณรงค์ = นะ - รง นามธรรม = นาม - มะ - ทำ พลวตั = พน - ละ - วดั ภาพลกั ษณ์ = พาบ - ลกั ศีลธรรม = สนี - ละ - ทำ / สนี - ทำ ษมา = สะ - มา สถานภาพ = สะ - ถา - นะ - พาบ พยัญชนะต้นเสียงพยัญชนะเดียวกันในกลุ่มอักษรต่างกนั ใช้รูปของ พยัญชนะน้ัน ๆ เชน่ ขะมกั เขมน้ = ขะ - มัก - ขะ - เม่น ครุภณั ฑ์ = คะ - รุ - พนั หริ โิ อตตปั ปะ = หิ - หฺริ - โอด - ตบั - ปะ ฮอร์โมน = ฮอ - โมน ๒

๒. คำควบกลำ้ ทม่ี ี ห นำ และคำที่มอี กั ษรนำ หรอื คำที่ออกเสียงเหมือน มี ห นำ ให้มีเครื่องหมาย ฺ ที่พยัญชนะตัวแรกของพยัญชนะควบกล้ำ ที่มี ห นำ หรือที่อ่านเหมือนมี ห นำ เช่น กรมพระ = กฺรม - มะ - พรฺ ะ หลอมตวั = หฺลอม - ตัว ถลก = ถะ - หลฺ ก อนาถ = อะ - หฺนาด รงั สฤษฎ์ = รัง - สะ - หฺรดิ อุปโลกน์ = อบุ - ปะ - โหฺลก สารประโยชน์ = สา - ระ - ปรฺ ะ - โหฺยด ๓. สระที่ออกเสยี งซำ้ กัน เช่น เสียง /อำ/ ไม่วา่ จะใชร้ ูปสระ -ำ หรือ -ัม ให้เขียนเสียงอ่านเป็น -ำ เสียง /ไอ/ ไม่ว่าจะใชร้ ปู สระ ใ-, ไ-, ไ-ย, -ัย ให้เขียนคำ อ่านเป็น ไ- เชน่ กำเนดิ = กำ - เหนฺ ดิ สมั ปทาน = สำ - ปะ - ทาน อำมหิต = อำ - มะ - หดิ ภูมิใจ = พูม - ไจ (ราชบัณฑิตยส ถ าน อ่านอยา่ งไร เขียนอย่างไร หน้า ๒๖ ใช้ พมู - ใจ แตย่ อมรบั ว่าพิมพผ์ ดิ ) ไสยาสน์ = ไส - ยาด ไชยสถาน = ไช - สะ - ถาน (เชยี งใหม่) ชัยบาดาล = ไช - บา - ดาน (ลพบรุ )ี ชยั พฤกษ์ = ไช - ยะ - พฤกษ์ ๔. คำที่ใชต้ ัวสะกดหรือพยัญชนะสะกดไมต่ รงมาตรา การเขียนคำอ่าน ให้ใชต้ วั สะกดแม่น้ัน ๆ ตรงมาตรา เชน่ คุณโทษ = คุน - โทด สุขศกึ ษา = สกุ - ขะ - สกึ - สา / สกุ - สึก - สา สุนทรียภาพ = สนุ - ทะ - รี - ยะ - พาบ ๓

๕. คำที่มีตัวการันต์ จะไม่ปรากฏตัวการันต์ และเครื่องหมาย -์ (ทณั ฑฆาต) ในการเขยี นคำอ่าน เช่น ทิวทศั น์ = ทวิ - ทดั ทุนทรัพย์ = ทุน - นะ - ซับ (ทร ออกเสียง /ซ/) ๖. คำทม่ี ี รร เขียนคำอ่านตามหลักการอ่าน รร เช่น กรรไกร = กนั - ไกร เวรกรรม = เวน - กำ กรรมวธิ ี = กำ - มะ - วิ - ที กรรมาธิการ = กำ - มา - ทิ - กาน กนั - มา - ทิ - กาน การอา่ นจับใจความสำคญั การอ่านจับใจความสำคัญ คือ การอ่านที่มุ่งเน้นค้นหาสาระของเรื่องหรือ หนังสือแต่ละเล่มว่าคืออะไร ซึ่งแบ่งออกได้เป็น ๒ ส่วน (แววมยุรา เหมือนนิล, ๒๕๔๑: ๑๒) ดงั น้ี ๑. สว่ นที่เป็นใจความสำคญั ๒. สว่ นทีข่ ยายใจความสำคญั หรอื ส่วนประกอบ ผู้สอนภาษาไทยโดยทั่วไป มักแนะนำให้ใช้หลักการในการฝึกจั บใจ ความสำคัญของเรอื่ งโดยใช้หลกั ๕W๑H คอื ๑) Who: ใคร ๒) What: ทำอะไร ๓) Where: ทีไ่ หน ๔) When: เม่ือไหร่ ๕) Why: เพราะเหตใุ ด/ทำไม ๖) How: อยา่ งไร ๔

อกั ษร ๓ หมู่ (ไตรยางศ)์ ไตรยางศ์ คือ อักษร ๓ หมู่ ซึ่งจัดแบ่งพยัญชนะไทย ๔๔ ตัว ได้แก่ อักษรสูง อักษรกลาง อักษรต่ำ โดยยึดเอา________ของ พยัญชนะที่ยงั ไมไ่ ด้ผนั วรรณยกุ ตเ์ ปน็ เกณฑ์ คำส่ัง ให้นกั เรียนเติมพยัญชนะในอักษร ๓ หมใู่ หค้ รบ และ ฝกึ ทอ่ งวิธจี ำอกั ษร ๓ หมู่ อกั ษรกลาง _____ ตัว กจฎ ดต ป อ ๕

อักษรสูง _____ ตวั ผฝถฐ ฃสศ ษห อักษรต่ำ (เดย่ี ว) _____ ตวั ง นย ณร วม ล ๖

อักษรตำ่ (ค่)ู _____ ตวั พภฟฑ ฒท ค ฅ ซฮ ชฌ วธิ ีจำง่าย ๆ อกั ษรกลาง : ไก่จกิ เดก็ (ฎ)ตาย(ฏ)บนปากโอง่ อักษรสูง : ผฝี ากถงุ (ฐ)ขา้ ว(ฃ)สาร(ศ,ษ)ใหฉ้ นั อกั ษรตำ่ (เดีย่ ว) : งูใหญน่ อนอยู่ ณ รมิ วัดโมฬโี ลก อกั ษรต่ำ (ค)ู่ : พี่(ภ)แฟนเธอ(ฑ,ฒ,ท)คง(ฅ)แซว เฮยี ช้นั (ฌ) ๗

สระไทย คำส่งั ให้นักเรียนทบทวนสระไทยที่มีทั้งหมด..................รูป................เสียง แลว้ คดั ลายมือให้สวยงาม โดยแบ่งเป็นสระเสยี งสั้นและสระเสยี งยาว ดังน้ี เสียงสั้น เสยี งยาว เสียงส้ัน ยาว -ะ -า -ิ -ี -ึ -ื -ุ -ู เ-ะ เ- แ-ะ แ- โ-ะ โ- เ-าะ -อ ๘

เสียงสน้ั เสียงยาว เ-อะ เ-อ สระประสม เ-ือะ เ-อื เ-ยี ะ เ-ยี -วั ะ -วั สระเกนิ -ำ ใ- ไ- เ-า ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ ๙

ตารางอกั ษร คำสง่ั ใหน้ กั เรยี นเขียนคำลงในช่องวา่ งใหต้ รงกับความหมาย และเขียนคำอา่ นใหถ้ กู ตอ้ ง ตวั อยา่ ง ค ๐) สละให้, เสียสละ บ ริ จ า อา่ นวา่ บอ - ริ - จาก ๑) ปฏบิ ัตริ ับใช้, ให้ความสะดวกต่าง ๆ ิ บา อา่ นวา่ ๒) ขาดความรอบคอบ, ขาดความระมดั ระวังเพราะทะนงตวั ะ อา่ นวา่ ๑๐

๓) ช่อื กฬี าชนิดหนง่ึ แบง่ ผเู้ ล่นเปน็ ๒ ฝา่ ย ฝา่ ยละ ๑๑ คน ุตบ อา่ นวา่ ๔) บากบ่นั , พยายาม, มุ่งทำไมท่ อ้ ถอย ี พ เย อ่านวา่ ๕) คนมง่ั มี ี ษ เ อา่ นวา่ ๖) ชอ่ื หอยทะเลเปลอื กสขี าว ใชส้ ำหรบั หลงั่ น้ำพระพุทธมนต์ หส อา่ นวา่ ๑๑

๗) ช่อื ขนมอยา่ งหนึง่ มหี ลายสี กินกับนำ้ กะทิผสมน้ำเชื่อมใสน่ ำ้ แขง็ ่ิ ซม อ่านวา่ ๘) สิ่งสำหรับเขยี น ง ่ื ร อ่านวา่ ๙) สัตว์ยุคดึกดำบรรพห์ ลายชนิด ไ นเ อา่ นวา่ ๑๐) เครือ่ งกลที่ทำให้ผา้ ตดิ กนั ้ ผ ั็ จเ อ่านวา่ ๑๒

ฉันคือใคร ใครคือฉนั คำสั่ง ใหน้ ักเรียนเตมิ คำให้สอดคลอ้ งกับภาพทก่ี ำหนดแลว้ อา่ นคำและความหมายใหถ้ ูกต้อง ตวั อยา่ ง ๐. ____ร_ะ_ฆ__ัง____ เปน็ เครื่องใช้ตี ๑. ใหเ้ กดิ เสยี ง ____________ เปน็ ของกนิ ๒. ____________ เครอ่ื งตกั ขา้ ว รูปร่างคลา้ ยชอ้ น ๓. ____________ เครอื่ งมือสอ่ื สาร ๔. ____________ ส่วนของพืชที่ เกิดจากรังไข่ ๑๓

๕. ____________ พระภกิ ษุ สามเณร รบั ของทีน่ ำมาใส่บาตร ๖. ____________ การละเลน่ ไทยชนิดหนง่ึ ทำจากส่วนของตน้ กลว้ ย ๗. ____________ การละเลน่ ไทย ใชผ้ า้ เปน็ อปุ กรณ์การเล่น ๘. ____________ ศนู ย์กลางระบบสุริยะ จักรวาล ๙. ____________ เขตแดนท่พี น้ จาก เมอื งหลวงออกไป ๑๐. ____________ รา้ นคา้ ปลีกขนาดใหญ่ ๑๔

ประเอย๋ ประโยค คำสงั่ ใหน้ กั เรียนแตง่ ประโยคจากคำทกี่ ำหนดให้ ขอ้ ละ ๑ ประโยค ตัวอย่าง บรรพบุรษุ / ทาส (…ต…ัวอ…ย…า่ …ง)……บ…รร…พ…บ…ุร…ษุ …ข…อง…ช…า…วไ…ท…ย…ได…ร้ …ับ…ก.า…ร…เล…กิ …ท…าส…… ๑. แอปเปลิ / รสชาติ …………..………………………………………………………………………… ๒. ทัพพี / บาตร …………..………………………………………………………………………… ๓. สุนขั / สนาม …………..………………………………………………………………………… ๔. โรคภัย / วัคซนี …………..………………………………………………………………………… ๕. เชี่ยวชาญ / ตะกรา้ …………..………………………………………………………………………… ๑๕

๖. ผลไม้ / ฤดกู าล …………..………………………………………………………………………… ๗. ฉนั เพล / นิมนต์ …………..………………………………………………………………………… ๘. โทรศัพท์ / สื่อสาร …………..………………………………………………………………………… ๙. ประมาท / ชวี ติ …………..………………………………………………………………………… ๑๐. อาหาร / ยีราฟ …………..………………………………………………………………………… ๑๖

คำไหนความหมายถูก คำสง่ั ให้นักเรียนทำเครื่องหมาย ✓ หน้าคำที่ให้ความหมาย ไว้ถูกต้อง และทำเครื่องหมาย  หน้าคำที่ให้ ความหมายไม่ถูกต้อง พร้อมเขียนคำอ่านให้ถูกต้อง ตัวอยา่ ง ๐.  สุนขั หมายถึง แมว ๐๐. ✓ อา่ นว่า สุ - นัก แพทย์ หมายถึง หมอรกั ษาโรค อา่ นว่า แพด ๑. สญั ญาณ หมายถงึ เครอ่ื งหมายหรือเครอื่ งแสดงไวใ้ หเ้ หน็ อา่ นว่า ๒. อพยพ หมายถึง ย้ายจากถ่นิ หนึง่ ไปอยอู่ กี ถ่ินหนง่ึ อ่านวา่ ๓. ประเสริฐ หมายถงึ หาอย่างละเอยี ดถ่ถี ้วน อา่ นว่า ๔. สนิท หมายถึง อยา่ งใกลช้ ิด, กลมกลืน อ่านว่า ๑๗

๕. เชย่ี วชาญ หมายถงึ ตม้ ให้เดือดนาน ๆ อา่ นวา่ ๖. บันดาล หมายถึง พนื้ ทใี่ ต้ระดบั ผวิ ดินลงไป อ่านวา่ ๗. ทรัพยส์ ิน หมายถงึ วตั ถุทีม่ ีราคา อา่ นว่า ๘. เคารพ หมายถงึ แสดงอาการนับถือ, ไม่ล่วงเกนิ อ่านว่า ๙. กญุ ชร หมายถึง เครือ่ งสำหรับใสป่ ระตูหนา้ ตา่ ง อ่านว่า ๑๐. ทายาท หมายถึง ผสู้ บื สันดาน, ผสู้ บื สกลุ อ่านว่า คำไหนผดิ บา้ ง ? ........................................... ........................................... ........................................... ๑๘

ใหภ้ าพเล่าเรือ่ ง คำสงั่ ให้นกั เรียนแต่งเร่อื งตามจินตนาการจากภาพทกี่ ำหนดให้ และเลา่ ให้เพ่อื น ๆ ฟงั ชือ่ เรอ่ื ง .............................................................. ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ๑๙

............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ............................................................................................................ ๒๐

ผีน้อยใสเ่ สื้อลายผเี สอ้ื คำสั่ง ใหน้ ักเรยี นอ่านออกเสยี งเร่ือง “ผนี ้อยใสเ่ สื้อลายผเี สอื้ ” ให้คุณครูฟัง แลว้ ตอบคำถาม ผีน้อยตนหนึ่งล่องลอยหลงทาง มาถึงกลางสวนดอกไม้ ลอยเข้าไปหาเหล่า แมลงแสนสวยท่ีบนิ ตอมดอกไม้หลากสีสัน แมลงเหล่านั้นไม่ได้ตกใจกลัว กลับกล่าว ทักทาย “เธอเป็นตัวอะไร จะไปไหนหรอ ? หรอื ว่าหลงทาง” ผีนอ้ ยย้ิมดีใจทเ่ี หล่าแมลงไมก่ ลัวและอยากเปน็ เพอ่ื นดว้ ย “เราคือผีน้อย... พอมีคำว่าผี เด็ก ๆ ก็มักจะกลัว ไม่มีใคร กล้ามอง กล้าเล่นกับเรา แลว้ พวกเธอละ่ มีชื่อเรยี กว่าอะไร...” เหลา่ แมลงประสานเสยี งตอบ “เราคอื ผเี สอ้ื ” ผีน้อยแปลกใจกับชื่อผีเสื้อ “แล้วเด็ก ๆ กลัวเธอหรือไม่ พวกเธอเป็นเสื้อที่ตายแล้วใช่ ไหมจึงเรยี กผีเสื้อ” เหล่าผีเสื้อพากันหัวเราะชอบใจผีน้อย น่ารักแสนซ่อื แล้วอธบิ ายให้ฟงั วา่ “เธอน่ตี ลกจริง ๆ เราไม่เก่ียวอะไรกับเสอ้ื ท่ตี ายแลว้ เส้ือผ้า เครอื่ งนุ่งห่มไมม่ ชี ีวติ จะตายเป็นผีไปได้อย่างไร” ๒๑

“ความจริงแล้วเราเป็นแมลง สวยงามชนิดหนึ่ง มีหลาย สายพันธุ์ หลากลวดลายและสีสัน มีทั้งหา กนิ กลางวันและกลางคืน” มีเรอื่ งเล่าวา่ เวลามคี นที่รักเสียชีวิตไป ญาติพี่น้องก็คิดว่าคงโบยบินเป็นอิสระ เหมือนแมลงแสนสวย คิดแบบนั้นเป็นการปลอบใจตนให้รู้สึกดี เลยเรียกแมลงนัน้ วา่ ผีเชื้อ พูดกันไปพูดกันมากก็ ลายเปน็ “ผเี ส้อื ” บางตำนานก็บอกว่า คำว่า “ผีเชื้อ” มาจากที่แมลงอย่างเรา บินกนั มาเปน็ จำนวนมาก ทำใหผ้ ูค้ นเกิดติดโรค ไม่สบาย จึงโทษว่าเป็น ผเี ชอื้ นำเชอ้ื โรคมาสูค่ น” ผีนอ้ ยฟังแล้วก็ร้องแย้งว่า “อ้าว! ทำไมอยู่ดี ๆ มาโทษพวกเธอละ่ ทำไมไม่หาสาเหตทุ ่ี แทจ้ ริง อาจเปน็ ความบงั เอญิ ก็ได้” คนรุ่นใหม่ก็พูดกันไปว่าอาจเป็นเพราะรูปร่างเราสวยงามเหมอื น เส้อื ผ้า แล้วก็บนิ โฉบลอยไปมาไดเ้ หมอื นมีผีสงิ อยู่ เลยเรยี กวา่ ผีเสื้อ ผีน้อยนั่งฟังเรื่องราวของเพื่อน ๆ อย่างตั้งใจ ไม่นานผีเสื้อก็ ชักชวนให้ผีนอ้ ยลอยตามไปยงั บ้านเลก็ ๆ หลังหน่ึงทม่ี ีเด็กน้อยน่ารักกับ พ่อแม่ใจดี อาศัยอยู่ และมีเสื้อผ้าสีสัน ส ว ย ง า ม ต า ก อ ย ู ่ บ น ร า ว ต า ก ผ้ า เหลา่ ผีเสอื้ บอกให้ผีนอ้ ยลองไปสวมใส่ดู ผีน้อยตัวโปร่งแสงมองเห็นเป็น สีฟ้าอ่อนเหมือนท้องฟ้า และสวมเสื้อ ลายผีเสื้อบนิ เหมอื นผีเสอื้ แสนสวยหลาย ตวั กำลังบนิ อยู่บนทอ้ งฟ้า ๒๒

ฝูงผีเสื้อจึงพาผีน้อยบินชมสวนดอกไม้อย่างมีความสุข หารู้ไม่วา่ เด็กน้อยคนหนึ่งกำลังมองหาฝูงผีเสื้อด้วยความสงสัยและรำพึงกับ ตวั เองว่า “ทำไมเราร้สู กึ คนุ้ ๆ วา่ ในฝงู ผีเส้อื ท่บี ินอยู่มีผเี สอื้ กลมุ่ หน่งึ ดู ชนิ ตาเหมือนเคยเห็นบ่อย ๆ คล้าย ๆ ลายเส้ือทแ่ี ม่ซอื้ ใหเ้ ลยนะ” (นที หอมจนั ทร์, ๒๕๖๑: ๒๘-๓๒) ๑. จากเรื่อง “ผีนอ้ ยใสเ่ สอ้ื ลายผเี ส้ือ” ใหน้ ักเรียนจบั ใจความสำคญั ดังนี้ ๑.๑ ตัวละครมีใครบ้าง ............................................................ ............................................................................................................ ๑.๒ ตัวละครกำลงั ทำอะไร ....................................................... ................................................................................................................ ๑.๓ ตัวละครอยู่ทีไ่ หน .............................................................. ................................................................................................................ ๑.๔ เรื่องราวเกดิ ขึ้นเม่ือใด ....................................................... ................................................................................................................ ๑.๕ เพราะเหตุใดจึงเกดิ เรือ่ งนี้ขึ้น ............................................. ................................................................................................................ ................................................................................................................ ๒๓

๑.๖ เรื่องราวเกิดขึน้ อย่างไร ...................................................... ................................................................................................................ ................................................................................................................ ๒. ถ้ามคี นกลัว ไม่กลา้ คยุ กบั นกั เรยี น นกั เรียนจะทำอย่างไร ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ๓. นักเรียนเชื่อหรือไม่ว่าเวลามีคนที่รักเสียชีวิตไป ญาติพี่น้องก็ คดิ วา่ คงโบยบินเป็นอิสระเหมือนผีเสอื เพราะเหตใุ ดจงึ คดิ เชน่ นนั้ ............................................................................................................ ................................................................................................................ ........................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ๒๔

๔. จากเร่ือง “ผีน้อยใส่เสอ้ื ลายผีเสือ้ ” สอนให้รวู้ ่าอย่างไรบ้าง ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ๒๕

ตัง้ ใจเรยี น ... เพยี รศึกษา ๏ “นกั เรยี น หมายความวา่ ผศู้ ึกษา ชอบเล่าเรยี น จำตอ้ ง ขยันหมัน่ เพยี ร ฝึกอ่านเขยี น เพ่มิ ความรู้ เม่อื สงสยั ถามคุณครู ๏ ศึกษา ค้นควา้ ไว้ จงชวนกัน ขยันเรยี น หน้าท่ี เป็นของหนู ทม่ี า: มณรี ตั น์ สกุ โชติรัตน์, (๒๕๖๐: ๕๗) คำถามชวนคดิ ๑. คำว่า “ศกึ ษา” หมายความว่าอยา่ งไร ................................................................................................................ ................................................................................................................ ............................................................................................................... ๒. กลอนบทนส้ี อนใหร้ ู้วา่ อยา่ งไร ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ๒๖

๓. นกั เรียนมีวิธแี สดงออกว่าต้งั ใจเรียนอยา่ งไร ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ๒๗

มดข้ึน คำสง่ั ให้นกั เรยี นอา่ นเรื่อง “มดขึ้น” แลว้ ตอบคำถาม มดตัวน้อย ตัวนิด มีฤทธิ์น่าดูแต่น้อง ๆ คงไม่สนุกแน่ ๆ ถ้าโดนมดกดั วันนี้พี่จอ้ ยมวี ิธีทำให้ มดไม่มายุ่งกับถังขยะของน้อง ๆ เพียงแค่น้อง ๆ ขอแอมโมเนียจากห้องพยาบาลมาหยดไว้รอบ ๆ ถังขยะ รับรองว่ามดเหม็นกลิ่น ไม่มายุ่งกับถังขยะ ของน้อง ๆ เวลาทิ้งขยะไมโ่ ดนกัดแน่นอน คำถามชวนคิด อรญิ ชย์ สงวนวงษ์ : เรียบเรียง นอ้ ง ๆ คดิ ว่าพีจ่ ้อยสามารถนำแอมโมเนยี ไปใช้กบั ทอ่ี นื่ นอกจาก ถังขยะไดห้ รือไม่ เพราะเหตุใด ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ๒๘

หมาจอมซน คำสง่ั ให้นักเรยี นอา่ นเรื่อง “หมาจอมซน” แลว้ ตอบคำถาม อีกแล้ว! น้องหมากัดโซฟา กัดรองเท้า กัดเฟอร์นิเจอร์ในบ้าน ทำอย่างไรดี พี่จ๋าแนะนำ ได้จ้า น้อง ๆ ลองนำน้ำมันยคู าลปิ ตัสทาที่สิง่ ของ เหล่านั้นทิ้งไว้ น้องหมาได้กลิน่ น้องหมาก็ไมม่ ายุ่ง กับของน้อง ๆ แลว้ จา้ อริญชย์ สงวนวงษ์ : เรียบเรยี ง คำถามชวนคิด น้อง ๆ คดิ วา่ เราสามารถใช้อะไรแทนได้อีก เพราะเหตใุ ด ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ................................................................................................................ ๒๙

บึงพระอาจารย์ ตำนานมหศั จรรย์ คำสั่ง ให้นักเรียนอ่านออกเสียงเรื่อง “บึงพระอาจารย์ ตำนาน มหศั จรรย์” ใหค้ ุณครูฟัง และตอบคำถาม ขอบคณุ ภาพจาก : www.phra-arjan.go.th เล่ากันว่า บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้เป็นบึงขนาดใหญ่ มีพระอาจารย์รูปหนึ่ง อาคมเก่งกล้าจนเป็นที่เล่ืองลือ มีทั้งคนเชื่อและ ไม่เชื่อ วันหนึ่งพระอาจารย์ตัดสินใจแปลงกายเป็นจระเข้ให้ชาวบ้าน ได้เห็นเหมือนทุกครั้ง และสั่งลูกศิษย์ไว้ว่า “เมื่อชาวบ้านได้เห็นแล้ว ให้เอาน้ำมนต์ที่เตรียมไว้ในโถรดลงที่ตัวจระเข้ให้หมดโถ” จระเข้ก็จะ กลับร่างเป็นพระอาจารย์เช่นเดิม ปรากฏว่าลูกศิษย์ตกใจกลัวจึงชน น้ำมนตห์ กแตกกระจาย ไมม่ ีน้ำมนต์รดร่างจระเข้ ในทส่ี ดุ พระอาจารย์ ก็ไม่สามารถจะกลับร่างได้ จึงจำใจลงไปอยู่และแสดงปาฏิหาริย์ใน บงึ น้ำใหญ่แหง่ น้ี จงึ ไดช้ อ่ื ว่า “บึงพระอาจารย์” ตั้งแต่นั้นมา ดัดแปลงจาก: ทมี่ า: www.phra-arjan.go.th ๓๐

อา่ นจรงิ หรือเปล่า คำสงั่ ให้นักเรียนกากบาท  ทับตวั เลือกทถ่ี กู ต้องที่สดุ (ขอ้ ละ ๑ คะแนน) ตวั อย่าง ๐. “นกกระจอก” เป็นสตั ว์ชนิดใด ก. สตั วบ์ ก ข. สัตวน์ ำ้ ค. สัตว์ปีก ๑. พระอาจารยส์ ามารถแปลงกายเปน็ อะไร ก. งใู หญ่ ข. จระเข้ ค. เสอื โครง่ ง. พญานาค ๒. พระอาจารย์ไมส่ ามารถแปลงกายกลบั รา่ งได้ เกิดจากสาเหตุใด ก. ไม่มนี ำ้ มนต์รดร่างงูใหญ่ ข. ไม่มนี ำ้ มนตร์ ดร่างจระเข้ ค. ไม่มนี ้ำมนตร์ ดรา่ งเสอื โครง่ ง. ไม่มีน้ำมนต์รดร่างพญานาค ๓๑

๓. บึงขนาดใหญ่นี้มชี ่อื เรยี กอกี อยา่ งหน่ึงวา่ อะไร ก. บึงพญานาค ข. บึงสระนำ้ ใหญ่ ค. บึงจระเข้แปลง ง. บึงพระอาจารย์ ๔. เพราะเหตุใดพระอาจารยจ์ งึ ตดั สนิ ใจแปลงกายเป็น จระเข้ให้ชาวบา้ นเหน็ ก. ต้องการใหช้ าวบา้ นศรัทธา ข. ต้องการแสดงละครให้ดู ค. ตอ้ งการแสดงปาฏหิ ารยิ ์ ง. ตอ้ งการทำพธิ กี รรม ๕. “ลกู ศษิ ยต์ กใจกลัวจงึ ชนน้ำมนต์หก” แสดงว่าลูกศษิ ย์ กำลังขาดส่งิ ใดมากที่สดุ ก. ขาดการวางแผน ข. ขาดสติสัมปชญั ญะ ค. ขาดความยบั ยง้ั ช่งั ใจ ง. ขาดความเชือ่ มั่นในตนเอง ๓๒

ดงละคร เมืองลึกลับแหง่ นครนายก คำสงั่ ให้นักเรียนอ่านออกเสียงเรื่อง “น้ำตกสาริกา อุทยาน แห่งชาตเิ ขาใหญ่” ให้คุณครูฟงั และตอบคำถาม “เมืองดงละคร” คือดงที่มีเสียงละคร หรือเมืองลับแล หากใครพลัดหลงเขา้ ไปก็ยากทจี่ ะหาทางกลบั ออกมาได้ ปัจจุบันที่น่คี ือ ตำบลดงละคร อำเภอเมืองนครนายก ห่างจากตัวเมืองนครนายก ประมาณ ๑๒ กโิ ลเมตร ยงั คงเป็นเมืองโบราณที่มีผงั เมืองเปน็ รปู ไข่หรือ วงรี มีคันดิน และคูน้ำล้อมรอบ ทำให้เมืองมีลักษณะคล้ายกระทะคว่ำ มีเนนิ สูงราว ๓๐ เมตร ทางดา้ นตะวนั ออกเรยี กวา่ “หนองกระพอ้ ” ดัดแปลงจาก: https://travel.kapook.com/view141195.html ๓๓

อ่านจริงหรอื เปล่า คำสง่ั ใหน้ กั เรียนกากบาท  ทบั ตวั เลอื กทถี่ กู ต้องที่สุด (ขอ้ ละ ๑ คะแนน) ตัวอยา่ ง ๐. “นกกระจอก” เป็นสัตวช์ นิดใด ก. สตั วบ์ ก ข. สตั วน์ ำ้ ค. สตั ว์ปกี ๑. เมอื งโบราณดงละคร ห่างจากตัวเมอื งนครนายก กี่กโิ ลเมตร ก. ๑๐ กิโลเมตร ข. ๑๑ กโิ ลเมตร ค. ๑๒ กโิ ลเมตร ง. ๑๓ กโิ ลเมตร ๒. ดงละครมีชอื่ เรียกอกี ช่ือว่าอยา่ งไร ก. เมืองลบั แล ข. เมอื งทา่ ชา้ ง ค. เมอื งเขาพระ ง. เมอื งท่าเรือ ๓๔

๓. เพราะเหตุใดทำให้เมืองมีลักษณะคล้ายกระทะควำ่ ก. มกี ระทะคว่ำลอ้ มรอบ ข. มกี ำแพงเมืองลอ้ มรอบ ค. มคี นั ดินและคูนำ้ ล้อมรอบ ง. มสี ระนำ้ กระจายลอ้ มรอบ ๔. เมอื งโบราณดงละครมีลักษณะอยา่ งไร ก. รูปไขห่ รือวงรี ข. รปู วงกลมซ้อนกนั ค. รปู สเี่ หล่ียมจัตุรสั ง. รูปสี่เหลย่ี มผนื ผา้ ๕. นักเรียนคดิ ว่า “หากใครพลัดหลงเขา้ ไปกย็ ากทจี่ ะ หาทางกลับออกมาได้” หมายความว่าอยา่ งไร ก. ดงละครไมม่ ที างออก ข. ดงละครมีพน้ื ที่ซบั ซอ้ น ค. ดงละครเต็มไปด้วยปา่ ไม้ ง. ดงละครปกคลุมด้วยความมืด ๓๕

คำท่ีหนูอา่ นออกเขยี นได้ คำสงั่ ให้นกั เรียนคัดลายมือคำทห่ี นูอ่านออกเขยี นไดจ้ ากใน หนงั สือเลม่ น้ี อย่างนอ้ ย ๑๕ คำ .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .................................................................................................................................................... ............... ................................................................................................................................. .................................. .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .................................................................................................................................................... ............... ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ๓๖

.............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .................................................................................................................................................... ............... ................................................................................................................................. .................................. .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .................................................................................................................................................... ............... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .......................... .............................................................................................................................................. ..................... ............................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .................................................................................................................................................... ............... ..................................................................................................................................... .............................. .............................................................................................................................................. ..................... ๓๗

................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .................................................................................................................................................... ............... ................................................................................................................................. .................................. .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ............................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .................................................................................................................................................... ............... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... ๓๘

................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .................................................................................................................................................... ............... ............................................................................................................................... .................................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .................................................................................................................................................... ............... ................................................................................................................................. .................................. .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ................. .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ๓๙

.............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .................................................................................................................................................... ............... ................................................................................................................................. .................................. .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... .................................................................................................................................................... ............... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................. ................. .................................................................................................................................................... ............... .................................................................................................................................... ............................... .............................................................................................................................................. ..................... ................................................................................................................................................................... ๔๐

บรรณานุกรม ฐะปะนีย์ นาครทรรพ. (๒๕๔๕). การสอนภาษาไทยระดับประถมศึกษา. กรุงเทพฯ: ศูนย์ส่งเสริม วิชาการ. นที หอมจนั ทร์. (๒๕๖๑). นิทานกอ่ นนอน สอนเชาวนป์ ัญญา คิดวเิ คราะห.์ ปทุมธานี: สกายบ๊คุ ส.์ ปราณี ปราบรปิ ู. (๒๕๕๙). ความรูส้ ำหรับครู : วธิ สี อนอา่ น. (ม.ป.ท.) มณีรตั น์ สกุ โชติรัตน.์ (๒๕๖๐). ร้อยกรองสอนคิด (ชดุ อา่ นออก อา่ นได้ อา่ นเปน็ ). กรงุ เทพฯ: นานมีบุค๊ ส์. แววมยรุ า เหมอื นนลิ . (๒๕๔๑). การอา่ นจบั ใจความ. (พมิ พ์ครั้งท่ี ๒). กรงุ เทพฯ : สุวีรยิ าสาส์น, สุนันทา มั่นเศรษฐวิทย์. (๒๕๔๓). หลักและวิธีการสอนอ่านภาษาไทย. (พิมพ์ครั้งที่ ๕). กรุงเทพฯ: ไทยวฒั นาพานิช. สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพืน้ ฐาน. (๒๕๕๐). หนงั สือคู่มือการเรยี นการสอนภาษาไทย เร่ือง สร้างเด็กไทยให้อ่านเก่ง อ่านเร็ว ช่วงชั้นที่ ๒ (ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔-๖). กรุงเทพฯ: องค์การค้าสำนักงาน สกสค. ทรูปลูกปัญญา. (๒๕๕๗). การอ่านออกเสียง. (ออนไลน์). เข้าถึงได้จาก https://www.trueplook panya.com/learning/detail/27844/040172 (สืบค้นเมือ่ วนั ที่ ๓๐ กรกฎาคม ๒๕๖๒). ๔๑

ชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ “การอา่ น การเขยี น และการคดิ วเิ คราะห”์ ระดับชัน้ ประถมศกึ ษาปีที่ ๑-๖ กิจกรรมยกระดบั คณุ ภาพการเรียนรู้ด้านการอา่ น การเขียน และการคิดวเิ คราะห์ ของนกั เรียนในระดบั การศึกษาขั้นพน้ื ฐานในเขตพื้นท่ีจังหวัดนครนายก คณะผจู้ ดั ทำ รองศาสตราจารย์ ดร.ศุภวรรณ์ เล็กวไิ ล อาจารยป์ รัชญา ใจภักดี อาจารย์กญั จณป์ ภัสส์ สุวรรณวหิ ค ออกแบบปกและรูปเล่ม นายอรญิ ชย์ สงวนวงษ์ นางสาวณัฐริกา คำเตอื นใจ