กลุ่มที่ 2 เรื่อง การศึกษาผลของสารสกัดหยาบร่วมกับไคโตซาน

โครงงานวิทยาศาสตร. เรื่อง การศกึ ษาสารเคลอื บจากสารสกัดหยาบใบพลู ใบสะระเเหนAเเละ ใบกะเพรารAวมกับไคโตซานในการปอF งกนั เเละยบั ยง้ั เเบคทีเรียในถงุ เทาK Study on coatings from crude extracts of betel leaves, mint leaves and basil leaves together with chitosan to prevent and inhibit bacteria in socks. โดย นายทรงโปรด รักษาภกั ดี นายพสั กร ทองจรัส นายภาสวฒั น6 สนามแจง รายงานนี้เปน; สว< นหนึง่ ของรายวิชาโครงงานวทิ ยาศาสตร6 1 ตามหลกั สตู รหIองเรียนพิเศษวทิ ยาศาสตร6ของ สสวท. โรงเรียนปทมุ วไิ ล ภาคเรียนที่ 2 ชนั้ มธั ยมศึกษาปทO ่ี 5 ปOการศึกษา 2565

โครงงานวทิ ยาศาสตร. เรอ่ื ง การศึกษาสารเคลอื บจากสารสกดั หยาบใบพลู ใบสะระเเหนเA เละ ใบกะเพรารวA มกบั ไคโตซานในการปFองกนั เเละยบั ยั้งเเบคทเี รียในถงุ เทาK Study on coatings from crude extracts of betel leaves, mint leaves and basil leaves together with chitosan to prevent and inhibit bacteria in socks. โดย นายทรงโปรด รกั ษาภักดี นายพสั กร ทองจรัส นายภาสวฒั น6 สนามแจง ครูทป่ี รกึ ษา นางสาวจรรยารักษ4 มหคั ฆพงศ4 นางสาวสุพรรณี พงษส4 วุ รรณ รายงานนี้เปน; ส<วนหนงึ่ ของรายวชิ าโครงงานวิทยาศาสตร6 1 ตามหลักสูตรหอI งเรียนพเิ ศษวทิ ยาศาสตรข6 อง สสวท. โรงเรียนปทุมวไิ ล ภาคเรยี นท่ี 2 ชัน้ มธั ยมศึกษาปOท่ี 5 ปกO ารศึกษา 2565

ก ช่อื เร่อื ง การศกึ ษาสารเคลือบจากสารสกัดหยาบใบพลู ใบสะระเเหนDเเละใบกะเพรารวD มกับ ไคโซานในการปอH งกันเเละยับยง้ั เเบคทีเรียในถุงเทาK ผจ+ู ดั ทำโครงงาน นายทรงโปรด รกั ษาภักดี โทร 0653263457 E-mail: [email protected] นายพสั กร ทองจรสั โทร 0958581568 E-mail: [email protected] นายภาสวฒั น4 สนามแจง โทร 0835959454 E-mail:[email protected] ครูทปี่ รกึ ษา นางสาวจรรยารกั ษ4 มหคั ฆพงศ4 โทร 0958581568 E-mail:[email protected] นางสาวสพุ รรณี พงษ4สวุ รรณ โทร 0918109095 E-mail:[email protected] บทคัดยAอ งานวจิ ยั น้ีมวี ัตถุประสงค4เพ่อื ศกึ ษาสารเคลือบจากสารสกัดหยาบใบพลู ใบสะระเเหนDเเละ ใบกะเพรารวD มกับไคโตซานในการปHองกันและยับยัง้ เชอื้ แบคทเี รีย Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus ท่ีไดKจากถงุ เทาK โดยใชKสารสกดั หยาบรDวมกบั ไคโตซาน เม่อื นำไปการ ทดสอบดวK ยวิธี Agar disc-diffusion method ตรวจผลดKวยการวัดขนาดเสKนผDานศูนย4กลางวงใสของ สารสกดั สมุนไพรท่ผี สมรวD มกับไคโตซานทม่ี คี วามเขKมขนK 3%, 5% และ 7% ซึง่ รวมความกวKางของ paper disc ผลการทดลองพบวDาสารสกัดสมนุ ไพรทผ่ี สมรDวมกับไคโตซาน ทสี่ ามารถยบั ย้งั การเจรญิ ของเชอ้ื Staphylococcus epidermidis ไดดK ที ่สี ุดคือ สารสกดั จากใบสะระแหนDท่ีผสมรวD มกบั ไคโต ซานที่มีความเขKมขKน 3% ซงึ่ มีคDาเฉล่ียเสKนผDานศนู ย4กลางวงใสกวKางท่สี ุด 7.72 เซนตเิ มตร รองลงมาคอื สารสกัดจากใบพลูทผ่ี สมรวD มกับไคโตซานทีม่ คี วามเขมK ขนK 5% มีคDาเฉลยี่ เสKนผDานศนู ย4กลางวงใสกวKาง 7.46 เซนตเิ มตร สาํ หรับสารสกัดที่สามารถยบั ยง้ั การเจรญิ ของเชอ้ื Staphylococcus aureus ไดKดี ที่สุดคอื สารสกดั จากใบพลทู ผ่ี สมรDวมกบั ไคโตซานทม่ี คี วามเขมK ขKน 7% ซงึ่ มคี Dาเฉล่ยี เสKนผDานศนู ย4กลาง วงใสกวาK งทส่ี ุด 7.48 เซนติเมตร รองลงมาคือสารสกดั จากใบกะเพราที่ผสมรวD มกับไคโตซานทีม่ ีความ เขKมขนK 3% มีคDาเฉลี่ยเสKนผDานศนู ย4กลางวงใสกวKาง 7.43 เซนติเมตร ผลการศึกษาครงั้ นีส้ ามารถนำไป ตDอยอดความรสKู รKางผลิตภณั ฑท4 ่ใี ชแK กปK ญ‚ หาจากกลิ่นถุงเทKาโดยใชสK ารสกดั หยาบใบพลู ใบสะระเเหนD เเละใบกะเพรา รDวมกับไคโตซานไดอK กี ดKวย

ข กติ ติกรรมประกาศ โครงงานเรื่องนี้ประกอบไปดKวยการดำเนินการหลายขั้นตอน นับตั้งแตDศึกษาคKนควKาหาขKอมูล ทำการทดลอง การวิเคราะห4ผลการทดลอง การจัดทำโครงงานเปƒนรูปเลDม จนถึงกระทั่งโครงงานเลDมนี้ สำเร็จไปดKวยดี ตลอดระยะเวลาดังกลDาวคณะผูKจัดทำโครงงานไดKรับความชDวยเหลือและคำแนะนำ ตลอดจนไดKรับกำลังใจจากบุคคลหลาย ๆ ทDาน ซึ่งผูKจัดทำขอขอบพระคุณทุกทDาน ณ ที่นี้ ดKวยความ เคารพย่ิง ดงั น้ี ขอขอบพระคุณ ดร.เอกพรต สมุทธานนท4 ผูKอำนวยการโรงเรียนปทุมวิไล ที่ใหKการสนับสนุน งบประมาณในการจัดทำโครงงาน ขอขอบพระคณุ คุณครูจรรยารกั ษ4 มหัคฆพงศ4 และคณุ ครูสพุ รรณี พงษส4 วุ รรณ คณุ ครูท่ี ปรกึ ษาในการทำโครงงาน ใหคK ำปรึกษา คำแนะนำ ขKอเสนอในดKานตาD ง ๆ ในการทำโครงงานน้ี ตลอดจนแลวK เสร็จไปอยDางดKวยดี สดุ ทาK ยนขี้ อขอบพระคณุ พอD แมD และเพือ่ น ๆ ทุกคน ท่ีมีสวD นชDวยเหลือและเปƒนกำลังใจ ตลอดมาจนทำใหโK ครงงานน้ีสำเร็จไปไดดK Kวยดี จงึ ขอขอบพระคณุ มา ณ โอกาสน้ี

ค สารบัญ หน+า บทคดั ยอD ..............................................................................................................................................ก สารบัญ.................................................................................................................................................ค สารบญั ตาราง.......................................................................................................................................ฉ สารบัญรูปภาพ.....................................................................................................................................ช บทที่ 1 บทนำ.....................................................................................................................................1 1.1 ท่มี าและความสำคญั .................................................................................................................1 1.2 วตั ถุประสงค4.............................................................................................................................2 1.3 ขอบเขตของการศึกษา..............................................................................................................2 1.4 สมมตฐิ าน.................................................................................................................................2 1.5 ตวั แปรทศ่ี กึ ษา..........................................................................................................................2 1.6 นยิ ามเชิงปฏบิ ัติการ..................................................................................................................3 1.7 ประโยชน4ท่ีจะไดKรับ..................................................................................................................3 บทที่ 2 .................................................................................................................................................4 เอกสารและงานวจิ ัยทเี่ ก่ียวขอK ง ...........................................................................................................4 2.1 งานวิจัยทเ่ี กยี่ วขKอง...................................................................................................................4 2.2 ไคตินและไคโตซาน (Chitin and Chitosan)...........................................................................6 2.3 ป‚จจัยทมี่ ีผลตอD คณุ ภาพไคโตซาน .............................................................................................7 2.4 สมบัตทิ ่สี ำคญั ของไคติน-ไคโตซาน ...........................................................................................8 2.5 พลู ............................................................................................................................................9 2.5.1 องคป4 ระกอบทางเคมี........................................................................................................9 2.5.2 สารชวคิ อล (Chavicol) หรอื แอลลลี ฟ•นอล( p -allylphenol ) .....................................9

ง 2.5.3 ประโยชนท4 างดKานสมนุ ไพร...............................................................................................9 2.6 สะระแหนD...............................................................................................................................10 2.6.1 องค4ประกอบทางเคมี......................................................................................................10 2.6.2 เมนทอล (menthol)......................................................................................................10 2.6.3 ประโยชน4ทางดาK นสมุนไพร.............................................................................................10 2.7 กะเพรา...................................................................................................................................11 2.7.1 องค4ประกอบทางเคมี......................................................................................................11 2.7.2 ยจู นี อล (eugenol).........................................................................................................11 2.7.3 ประโยชนท4 างดKานสมุนไพร.............................................................................................11 2.8 Staphylococcus epidermidis...........................................................................................12 2.9 Bacillus subtilis...................................................................................................................12 2.10 Escherichia coli ................................................................................................................12 2.11 Staphylococcus aureus..................................................................................................13 2.12 การเคลือบผิว .......................................................................................................................13 บทที่ 3 ...............................................................................................................................................14 วธิ ดี ำเนนิ การทดลอง..........................................................................................................................14 3.1 เครือ่ งมือในการจดั ทำโครงงาน...............................................................................................14 3.2 ข้ันตอนการดำเนนิ งาน............................................................................................................14 3.2.1 เกบ็ ตัวอยาD งเเบคทเี รยี ....................................................................................................14 3.2.2 ทดสอบประสทิ ธภิ าพสารสกัดเเละสารละลายเเยกกนั ....................................................15 3.2.3 ทดสอบประสิทธภิ าพสารสกัดเเละสารละลายรวD มกัน ....................................................15 3.2.4 การเตรยี มสารสกดั หยาบสมุนไพร..................................................................................15 3.2.5 การเตรยี มสารละลายไคโตซาน.......................................................................................16 3.2.6 การเตรียมสารละลายสมุนไพรไคโตซาน.........................................................................16 3.2.7 การเตรียมอาหารเล้ยี งเช้ือ..............................................................................................16 3.2.8 การวเิ คราะห4ขKอมูล.........................................................................................................17

จ บทที่ 4 ...............................................................................................................................................18 ผลการทดลอง ....................................................................................................................................18 4.1 การสกัดสารสกดั หยาบ .........................................................................................................18 4.2 การทดสอบฤทธ์ใิ นการยับยั้งเช้ือแบคทีเรยี ............................................................................18 บทที่ 5 สรุปผลการวิจัยและขอK เสนอแนะ..........................................................................................23 5.1 สรปุ ผลการวจิ ัย.......................................................................................................................23 5.2 ขKอเสนอแนะ...........................................................................................................................23 -บรรณานุกรม-...................................................................................................................................24

ฉ สารบญั ตาราง ตารางท่ี 1 ขนาดเสนK ผDาศูนยก4 ลาง clear zone การยบั ย้ังเชื้อแบคทเี รีย Staphylococcus aureus ของสารละลายไคโตซานความเขมK ขนK ตDางๆ ..............................................................................19 ตารางท่ี 2 ขนาดเสนK ผDาศูนยก4 ลาง clear zone การยับยง้ั เชือ้ แบคทีเรีย Staphylococcus epidermidis ของสารละลายไคโตซานความเขKมขนK ตDางๆ .......................................................19 ตารางท่ี 3 ขนาดเสนK ผาD ศนู ยก4 ลาง clear zone การยับยง้ั เชอ้ื แบคทเี รยี Staphylococcus epidermidis ของสารสกัดสมุนไพร.........................................................................................19 ตารางท่ี 4 ขนาดเสนK ผDาศูนยก4 ลาง clear zone การยบั ยัง้ เชอ้ื แบคทีเรยี Staphylococcus aureus ของสารสกัดสมุนไพร................................................................................................................20 ตารางท่ี 5 ขนาดเสKนผาD ศูนยก4 ลาง clear zone การยบั ยั้งเชื้อแบคทเี รยี Staphylococcus epidermidis ของสารสกดั หยาบผสมรวD มกับไครโตซานความเขมK ขKน 3%...............................20 ตารางท่ี 6 ขนาดเสนK ผDาศนู ยก4 ลาง clear zone การยบั ย้งั เชื้อแบคทีเรยี Staphylococcus aureus สารสกดั หยาบสมนุ ไพรรDวมกับไคโตซานความเขKมขนK 3 % ......................................................20 ตารางที่ 7 ขนาดเสนK ผาD ศนู ย4กลาง clear zone การยบั ย้ังเช้อื แบคทีเรีย Staphylococcus epidermidis สารสกัดหยาบผสมรDวมกบั ไครโตซานความเขมK ขKน 5 %....................................21 ตารางที่ 8 ขนาดเสKนผDาศูนย4กลาง clear zone การยับยัง้ เชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus aureus ของสารสกดั หยาบสมุนรวD มกับไครโตซานความเขมK ขKน 5 %....................................................21 ตารางท่ี 9 ขนาดเสKนผาD ศนู ย4กลาง clear zone การยบั ย้งั เชอื้ แบคทีเรยี Staphylococcus epidermidis ของสารสกัดหยาบผสมรวD มกับไครโตซานความเขมK ขKน 7 % .............................21 ตารางที่ 10 ขนาดเสนK ผDาศนู ยก4 ลาง clear zone การยับยง้ั เช้อื แบคทีเรยี Staphylococcus aureus ของสารสกดั หยาบผสมรวD มกบั ไครโตซานความเขมK ขKน 7 % ....................................................22

ช สารบัญรปู ภาพ ภาพท่ี 1 ใบของสมนุ ไพรทีผ่ Dานการบดละเอยี ด..................................................................................16 ภาพที่ 2 ข้นั ตอนการเตรียมอาหารเลยี้ งเชือ้ ......................................................................................17 ภาพท่ี 3 ลกั ษณะของ Clear zone ท่เี กิดจากฤทธใิ์ นการยับย้งั เชื้อแบคทเี รยี ..................................18

1 บทที่ 1 บทนำ 1.1 ท่มี าและความสำคัญ ถุงเทKา เปƒนเเหลDงของแบคทีเรียหลายชนิด บางชนิดของแบคทีเรียในถุงเทKาสามารถกDอใหKเกิดโรค ในมนุษย4ไดK เชDน Escherichia coli , Staphylococcus aureus และบางชนิดแบคทีเรียเปƒนหนึ่งใน ป‚จจัยที่ทำใหKเกิดกลิ่นไมDพึงประสงค4 เช9น Staphylococcus epidemidis , Bacillus subtilis เนื่องจากเทKาเปƒนอวัยวะที่มีตDอมเหงื่อจำนวนมากเมื่อเทียบกับอวัยวะอื่นๆ ซึ่งเหงื่อที่ผลิตออกมาทำใหK เทKาของเราเกิดความชุDมชื้นและอDอนนุDมแตDถKาหากไมDมีเหงื่อผิวหนังบริเวณเทKาก็จะแตกและทำใหKรูKสึก เจ็บเวลาเดิน แบคทีเรียบางชนิดนั้นจะใชKเหงื่อจากเทKาเราในการยDอยสลายใหKเปƒนพลังงานในการ ดำรงชีวิต ผลผลิตที่ไดKจากการยDอยสลายจะมี Methanethiol gas และ Propionic acid เปนƒ ผลิตภัณฑ4ดKวย ซง่ึ ทั้งคDเู ปƒนสารทีม่ กี ลิน่ สงD ผลใหKเกดิ กลนิ่ ไมพD ึง่ ประสงคใ4 นรองเทาK และถงุ เทKาท่ใี สDไดK ป‚จจุบันมีการคKนพบคุณสมบัติของสมุนไพรไทยหลายชนิดในแงDของการยับยั้งการเจริญเติบโต ของจุลินทรีย4 สามารถประยุกต4ใชKไดKหลากหลาย ไมDสDงผลเสียตDอมนุษย4 อีกทั้งยังเปƒนการเพิ่มคุณคDาใหK สามารถใชKประโยชน4อยDางเเพรDหลาย งานวิจัยนี้ผูKจัดทำจึงเล็งเห็นการใชKสารสกัดสมุนไพรคือ ใบพลู สะระแหนD และกะเพรา เนื่องจากมีสารสำคัญที่มีฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อจุลินทรีย4 คือ Chavicol menthol และ Eugenol ตามลำดับรDวมกับสารสกัดธรรมชาติที่มีคุณสมบัติคลายคลึงกัน คือ ไคโตซาน ซึ่งเปƒนพอลิเมอร4ธรรมชาติที่สกัดไดKจากเปลือกกุKง ปู เนื่องจากไคโตซานเปƒนสารที่มี ประจุบวก แตDผนังเซลล4ของจุลินทรีย4มีประจุเปƒนลบ ประจุบวกของไคโตซานจะจับกับประจุลบของ ผนังเซลล4จุลินทรีย4ทำใหKเกิดการแตกตัวและรั่วไหลของสารโปรตีนและสารอื่นๆของจุลินทรีย4 จึงมีคุณสมบัติยับยั้งการเจริญของจุลินทรีย4และสามารถใชKเปƒนสารเคลือบเพื่อปHองกันแบคทีเรียไดK จุลินทรีย4ที่คาดวDาจะพบมากใตK ถุงเทKาไดKแกD Staphylococcus epidermidis, Escherichia coli Staphylococcus aureus เเละ Bacillus Subtilis ซึ่งเปƒนแบคทีเรียที่เปƒนสาเหตุของการเกิดโรคใน มนษุ ยแ4 ละตนK ตอของการเกิดภาวะเทKาเหมน็ ดังนั้น จากคุณสมบัติของสารทั้ง 2 ชนิดที่มีฤทธิ์ยับยั้งและปHองกันโดยการเคลือบจึงเปƒน แนวคิดหลักในการผลิตสารเคลือบปHองกันการสะสมแบคทีเรียใตKถุงเทKา เพื่อลดการสะสมของ แบคทีเรียและเคลือบไมDใหKมีแบคทีเรียมาเกาะซ้ำเพิ่มเติม เมื่อไมDมีการสะสม ป‚ญหากลิ่นเทKาที่เกิดจาก แบคทีเรียก็จะลดลง โดยงานวิจัยนี้จะสนใจสารสกัดสมุนไพรทั้ง 3 ชนิดที่สามารถพบไดKทั่วไปและมี ความสามารถในการยบั ย้งั แบคทีเรยี

2 1.2 วัตถปุ ระสงค8 1.2.1 เพื่อศึกษาประสทิ ธภิ าพการยับยง้ั จลุ นิ ทรยี 4เมื่อใชสK ารสกัดหยาบจากสมุนไพรรDวมกบั สารละลายไคโตซาน 1.2.2 เพ่ือศกึ ษาประสิทธภิ าพการยับยงั้ จุลินทรยี ข4 องสารสกดั หยาบสมนุ ไพรแตDละชนิด 1.2.3 เพอ่ื หาสารสกดั สมุนไพรไคโตซานทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพดีที่สุดในการยับยงั้ จลุ ินทรีย4 1.3 ขอบเขตของการศกึ ษา 1.3.1 เเบคทเี รียจากถุงเทKาของนกั เรียน 3 คน 1.3.2 สมนุ ไพรสDวนใบทัง้ 3 ชนดิ ไดKเเกD ใบพลู ใบกะเพรา เเละใบสะระเเหนD 1.4 สมมตฐิ าน ถKาสารสกดั ใบพลู ใบกะเพรา ใบสะระแหนD มคี ุณสมบตั ิในการยับยงั้ จลุ นิ ทรยี แ4 ละไคโตซานมี ความคณุ สมบตั ิในการเปƒนสารเคลือบยับยัง้ จลุ ินทรีย4 ดังน้ันสารสกัดสมุนไพรแตDละชนิดเมือ่ ใชKกับไคโต ซานจะสามารถบงD บอกถึงประสทิ ธิภาพในการยับยง้ั จลุ นิ ทรียแ4 ละคณุ สมบัติสารเคลอื บ 1.5 ตัวแปรทศ่ี กึ ษา ตัวแปรตKน ความเขKมขKนไคโตซานเเละสารสกดั สมุนไพร ตัวแปรตาม การยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ตวั แปรควบคุม อาหารเลีย้ งเช้อื ปริมาณ/ความเขKมขนK สารละลายกรดอนิ ทรยี 4ที่ใชใK นการ ละลายไคโตซานและระยะเวลาการหมกั และสกดั

3 1.6 นิยามเชิงปฏบิ ัตกิ าร จลุ ชพี หมายถึง ส่ิงมชี ีวิตขนาดเลก็ ๆท่ีมีโครงสราK งซับซKอน เชDน แบคทีเรีย ไคโตซาน หมายถงึ อนุพนั ธข4 องไคตนิ ที่เตรียมจากกระบวนการตัดหมูD อะซทิ ิลของไคตนิ Clear zone , Inhibition zone หรือ วงกลมใส หมายถึง บรเิ วณที่มลี ักษณะใสรอบๆ บรเิ วณ เชือ้ ทน่ี ำมาทดสอบบอกถึงความสามารถในการยบั ย้งั การยบั ยัง้ จุลนิ ทรยี 4 หมายถึง การหยดุ การเจริญของแบคทเี รียหรอื เชอ้ื รา 1.7 ประโยชนท8 ี่จะไดPรบั 1.7.1 ไดปK ระยกุ ตใ4 ชKสารเคมจี ากธรรมชาตทิ ีป่ ลอดสารพิษใหKเกิดประโยชน4สงู สุด 1.7.2. ไดแK นวทางการผลิตสารยบั ยัง้ จลุ นิ ทรยี 4ปลอดสารพิษทีป่ ลอดภัยตอD ผบKู ริโภค

4 บทที่ 2 เอกสารและงานวิจยั ทเี่ กย่ี วขอK ง 2.1 งานวจิ ัยท่เี กยี่ วขอP ง ฐติ มิ า สขุ มาก พรชยั ราชตนะพันธ4ุ และ จติ ศริ ิ ราชตนะพันธุ4 (2553) ศกึ ษาประสิทธิภาพของ ไคโตซานโอลิโกเมอร4และพอลิเมอร4จากกุKง ปู หรือ ปลาหมึก ตDอการยับยั้งแบคทีเรียกDอโรคแกรมบวก ที่มีอาหารเปƒนพาหะ 7 สายพันธ4 ประกอบดKวยแบคทีเรีย Listeria monocytogenes สายพันธ4 101, 310, 108, Scott A และ V7,Staphylococcus aureus และ Bacillus cereus และแบคทีเรีย แกรมลบ 8 สายพันธ4 ประกอบดKวยแบคทีเรีย Vibrio parahaemolyticus สายพันธ4 BCC 24339, FS 004, TDH 293, TDH 330 และ FS 015, Escherichia coli, Salmonella enterica serotype Weltevreden และ Salmonella enterica serotype Typhimurium โดยเปรียบเทียบคDาความ เขKมขKนต่ำสุดในการยับยั้งการเจริญแบคทีเรีย (minimum inhibitory concentration, MIC) ของไค โตซาน ดKวยวิธี agar dilution และคDาความเขKมขKนที่ทำลายแบคทีเรีย (minimum bactericidal concentration, MBC) ดKวยวิธี broth dilution พบวDา ไคโตซานพอลิเมอร4จากปูมีประสิทธิภาพใน การยับยั้งการเจริญ L. monocytogenes ดีที่สุด ในขณะที่ ไคโตซานพอลิเมอร4จากปลาหมึกมี ประสิทธภิ าพในการยับยัง้ การเจริญ S. aureus และ B. cereus ดที ส่ี ุด และไคโตซานออลิโกเมอรจ4 าก ปลาหมึกมีประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญ V. parahaemolyticus ดีที่สุด นอกจากนี้พบวDา Sal. Weltevreden ตKานทานตอD ไคโตซานไดKดีท่สี ดุ (MIC = 0.15 เปอร4เซน็ ต4 v/v) ดังน้ันประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียจากไคโตซานขึ้นอยูDกับชนิดของแบคทีเรีย แหลงD ทม่ี าของไคโตซาน และขนาดโมเลกลุ Roller และ Covill (2000) ศึกษาผลของไคโตซานกลูตาเมต (Chitosan Glutamate) ตDอการ ยับยั้งการเจริญของ Salmonella enteritidis, Zygosaccharomyces bailii และ Lactobacillus fructivorans ในมายอง-เนสที่อุณหภูมิ 5 และ 25 องศาเซลเซียส พบวDามายองเนสที่มีสDวนผสมของ ไคโตซาน 0.3 เปอร4เซ็นต4และกรดอะซิติกเขKมขKน 0.16 เปอร4เซ็นต4ที่เก็บไวKที่อุณหภูมิ 25 องศา เซลเซียสสามารถยับยั้งการเจริญของ Z. bailii ไดโK ดยจากจำนวนเซลลล4 ดลงภายในวนั แรกของการบมD แตDจะสามารถกลบั มาเจริญไดKใหมD สำหรับทอ่ี ุณหภมู ิ 5 องศาเซลเซียส ไมDพบความแตกตDางระหวDางตัวอยDางที่เติมหรือไมDเติมไคโตซาน นอกจากนี้มายองเนสที่มีสDวนผสมของ น้ำมะนาวความเขKมขนK 1.2 และ 2.6

5 กานดา คำทมูล (2004) ศึกษาประสิทธิภาพของสารสกัดจากพืชสมุนไพร 5 ชนิด คือ ขDา ทองพันชั่ง ขิง ไหลและฟHาทะลายโจร โดยใชK 95% เอทานอลเปƒนตัวทำละลาย ทำการหมักที่ ระยะเวลาการหมัก 10 และ 20 วัน ที่ระดับความเขKมขKน 10,000-20,000-30,000 และ 40,000 ppm นำมาทดสอบประสิทธิภาพการยับยั้งการเจริญของเชื้อรา 2 ชนิด คือ Phomopsis cassaragi และ Colletotrichum gloeosporioides ซึ่งเปƒนสาเหตุกDอใหKเกิดโรคลำตKนไหมKและโรคแอนแทรค โนสในหนDอไมKฝรั่ง พบวDา เมื่อระยะเวลาการหมักและระดับความเขKมขKนเพิ่มขึ้นประสิทธิภาพการ ยับยั้งการเจริญของเชื้อราทั้ง 2 ชนิด จะเพิ่มขึ้นตามลำดับ สารสกัดจากขิงสามารถยับยั้งการเจริญของ เชื้อราไดK 100 เปอร4เซ็นต4 ที่ระยะเวลาการหมัก 0 วัน ที่ระดับความเขKมขKน 40,000 ppimsและที่ ระยะเวลาการหนัก 10 วนั ท่ีระดับความเขKมขKน 10,000 ppm ของเช้อื P. asparagi และ C. gloeosporioides ตามลำดบั เม่ือนำสารสกดั จากขิงทรี่ ะยะเวลาการหมักและท่รี ะดบั ความเขมK ขKน ที่เหมาะสมขKางตKนมาเปรียบเทียบกับสารคาร4เบนดาซิม ที่ความเขKมขKน 2,500 ppm -สามารถยับยั้ง การเจริญของเชื้อ P. asparagi และ C. gloeosporioides ไดดK เี ทาD กนั คือยบั ย้งั ไดK 100 เปอร4เซน็ ต4 ดร.บุญศรี จงเสรีจิตต4 และคณะ (2547) ศึกษาฤทธิ์ของไคโตซาน ในการยับยั้งเชื้อจุลินทรีย4ชนิด ตDางๆ ที่พบในอาหารที่ความเขKมขKน 40-750 mg/l พบวDาไคโตซานที่ความเขKมขKน 100-3,000 สDวนใน ลKานสDวน (part permillion, ppm) สามารถยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย S.aureus, E.coli, S.typhimurium ไดKอยDางมีประสิทธิภาพโดยมีคDาความเขKมขKนนKอยที่สุดของไคโตแซน (minimal inhibitory concentration,MIC) ในการยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียเทDากับ 100, 500 และ 1,000 ppm ตามลำดับ แตDสามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อ V.parahaemolyticus ไดKเพียง 70% และยับยั้งเชื้อ V. cholerae ไดKต่ำมาก แบคทีเรียแกรมลบมีความไวสูงตDอไคโตแซน ในขณะที่ความไวของแบคทีเรีย แกรมบวกจะแตกตDางกันมากและยีสต4มีความไวปานกลาง นอกจากนี้ยังพบวDาประสิทธิภาพในการ ยับยั้งเชื้อจุลินทรีย4ของไคโตแซนลดลงเมื่อคDาความเปƒนกรด-ดDาง (pH) สูงขึ้น องค4ประกอบของอาหาร เชDน แปHง โปรตีน และเกลือโซเดียมคลอไรด4 (NaCl) มีผลเสียตDอการยับยั้งเชื้อจุลินทรีย4 สDวนไขมันไมD พบวDามผี ลกระทบใดๆ ยุพา เที่ยงลาย (2558) นำสมุนไพร 3 ชนิดคือ ใบพลู ใบฝรั่ง และขมิ้นมาสกัดหยาบ และสกัด แบบตDอเนื่อง ดKวยแอลกอฮอล4 95 เปอร4เซนต4 เฮกเซนและน้ำกลั่น จากนั้นนำสารสกัดดังกลDาวมา ทดสอบออกฤทธิ์ยับยั้ง Escherichia coli ที่ไดKแยกจากอุจจาระผูKปŸวยโดยวิธี Disc diffusion method พบวDาสารสกัดหยาบจากใบพลู ใบฝร่ัง และหัวขมิ้น ที่สกัดดKวยแอลกอฮอล4 95 เปอร4เซนต4 มีความเขKมขKนต่ำสุดที่สามารถยับยั้ง Escherichia coli เทDากับ 70 , 60 และ 100 เปอร4เซนต4 ของ สารสกัด ตามลำดับ สDวนใบพลู ใบฝรั่ง ที่สกัดดKวยเฮกเซนมีคDาความเขKมขKนต่ำสุดที่สามายับย้ัง Escherichia coli เทาD กับ 80 และ 60 เปอร4เซนตข4 องสารสกัด ตามลำดับสวD นหัวขม้นิ ที่

6 สกัดดKวยเฮกเซนและสมุนไพรทั้ง 3 ชนิด ที่สกัดดKวยน้ำกลั่นไมDสามารถยับยั้ง Escherichia coli ไดK เมื่อนำสมุนไพรมาสกัดตDอเนื่องแลKวทดสอบฤทธิ์การยับยั้ง Escherichia coli พบวDาสารสกัดใบพลู ใบ ฝรั่ง และหัวขมิ้นชันที่สกัดดKวยแอลกอฮอล4 95 เปอร4เซนต4 มีความเขKมขKนตำสุดที่สามารถยับย้ัง Escherichia coli เทDากับ 30,70,และ90 เปอร4เซนต4 ของสารสกัด ตามลำดับสDวนใบพลู ใบฟรั่งที่สกัด ดKวย เฮกเซน มีคDาความเขKมขKนต่ำที่สุดที่สามารถยับยั้ง Escherichia coli เทDากับ 80 และ 70 เปอร4เซนต4 ตามลำดับ สDวนหัวขมิ้นที่สกัดดKวยเฮกเซน และ สมุนไพรทั้ง 3 ชนิดที่สกัดดKวยน้ำกลั่น ไมD สามารถยับยั้ง Escherichia coli ไดK เมื่อนำมาเปรียบเทียบผลการยับยั้ง Escherichia coli ที่ไดKจาก อุจจาระผูKปŸวย ระหวDางการสกัดหยาบและสกัดตDอเนื่อง พบวDา ใบพลู ใบฝรั่ง และขมิ้นชัน ที่สกัด แบบตDอเนื่องดKวยน้ำกลั่นและขมิ้นที่สกัดดKวยเฮกเซนรไมDสามารถยับยั้ง Escherichia coli ไดK สวD นสาร สกดั จากใบพลู ใบฝรงั่ และหวั ขม้ินชันท่ีสกัดดวK ย เเอลกอฮอล4 95 เปอร4เซนต4 และใบพลู ใบฝร่งั ท่ี สกัดดวK ยเฮกเซนทส่ี ามารถยบั ยั้ง Escherichia coli ทแ่ี ยกไดKจากอุจจาระผปKู วŸ ยไดK 2.2 ไคตนิ และไคโตซาน (Chitin and Chitosan) ไคตนิ เปƒนพอลิเมอรท4 มี่ ีโครงสรKางทางเคมคี ลาK ยเซลลูโลส แตกตDางกันทหี่ นวD ยยอD ยหรอื มอนอเมอร4 (Monomer) ของเซลลโู ลสคือ D-glucose สDวนหนวD ยยDอยหรือมอนอเมอร4ของไคตนิ คอื N-acetyl-d-glucosamine (2-acetamido-2-deoxy-D-glucose) ซึง่ เปƒนอนุพนั ธห4 นึ่งของกลูโคส โดยไคตนิ มีช่อื ทางเคมคี ือ Poly β-(1,4)-2-acetamido-2-deoxy-D-glucose ไคโตซานเปนƒ อนพุ นั ธ4 หนึง่ ของไคตินทไี่ ดจK ากปฏกิ ริ ิยาการกำจดั หมูอD ะซิติล (Deacetylation) ของไคตนิ โดยไคโตซานนนั้ เปƒนไคตินในรปู แบบท่ีมีปรมิ าณหมูอD ะซิตลิ ตำ่ ซ่งึ เกิดจากปฏิกิริยาการกำจัดหมูDอะซติ ลิ ของไคตินดKวย ดDางเขKมขKนทำใหKโครงสรKางทางเคมขี องไคตินเปลยี่ นไป โดยมกี ารเปลี่ยนแปลงโครงสราK งของหมูD อะซิตามโิ ด (-NHCOCH3) เปนƒ หมูอD ะมโิ นหรอื หมDูเอมีน (-NH2) ที่คารบ4 อนตำแหนDงที่ 2 และ ไคโต ซาน คอื พอลเิ มอรข4 องหนDวยยDอยหรือมอนอเมอร4 D-glucosamine (2-amino-2-deoxy-D-glucose)

7 2.3 ป]จจยั ทม่ี ผี ลตอ_ คุณภาพไคโตซาน ชนดิ ของสารละลายโดยทวั่ ไปสารละลายดาD งท่ีนิยมใชKในการกำจัดหมDอู ะเซทลิ ในไคตนิ คือ สารละลายโซเดยี มไฮดรอกไซด4 นอกจากน้ี ไดKแกD สารละลายโพแทสเซียมไฮดรอกไซด4ในการกำจัดหมDูอะ เซทลิ มผี ลทำใหKไดสK ารละลายไคโตซานทม่ี ีความหนืดดีกวาD การใชสK ารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด4 1. ความเขมK ขKนของสารละลายดาD ง โดยทั่วไปนยิ มใชดK Dางในการกำจดั หมอูD ะเซทลิ ในรูปสารละลาย โดยทว่ั ไปมคี วามเขมK ขKนอยใูD นชDวงรKอยละ 40-60 โดยนำ้ หนกั นอกจากน้ยี งั มีการใชดK าD ง ในรูปอืน่ ๆ เชนD การเตรียมไคโตซานดKวยวิธีอลั คาไรด4ฟ£วชัน โดยหลอมไคติน 30 กรัม กับ โพแทสเซยี มไฮดรอกไซด4 150 กรัม ในนิคเกิลครูซิเบลิ ภายใตKบรรยากาศของกา¤ ซไนโตรเจน นอกจากนีก้ ารเตรียมไคโตซานในหลอด ทดลองโดยผสม ไคตนิ 10-15 มิลลกิ รัม กบั โซเดียมไฮดรอกไซด4 40 มิลลิกรมั และเบนซนิ ไทออล 100 มิลลิกรัม ละลาย ในนำ้ 1 มลิ ลลิ ติ ร แลวK ใชK ความรอK นภายใตKบรรยากาศของกา¤ ซไนโตรเจน ซึ่งการใชสK ารละลายดาD งที่มี ความเขมK ขนK สูงเกนิ ไปจะทำใหไK คโตซานทีผ่ ลติ ไดKสญู เสยี สภาพธรรมชาติไดK เน่ืองจากสภาวะท่ีใชใK นการ กำจดั หมอDู ะเซทิลเปƒนสภาวะทรี่ ุนแรงทัง้ อณุ หภูมิท่สี ูงและเวลาทค่ี อD นขาK งนาน แตDการใชKสารละลายดDางที่ มคี วามเขKมขKนต่ำเกินไปกม็ ผี ลตอD สมบตั กิ ารละลายของไคโตซานในสารละลายกรดอDอนโดยจะทำใหK ละลายไดKยากขึน้ หรือไมDสามารถละลายไดเK ลย 2. อัตราสDวนของไคตนิ และสารละลายดาD ง อัตราสDวนของไคตนิ และสารละลายดาD ง เปนƒ ปจ‚ จัยหนงึ่ ท่ีมผี ลตอD คณุ ภาพของไคโตซานทไี่ ดK โดยทส่ี ารละลายดาD งทีใ่ ชKควรจะมีปริมาณมากพอทีจ่ ะทำใหKสามารถ เกิดปฏกิ ริ ิยากบั ไคตินไดอK ยาD งท่ัวถงึ อยDางไรก็ตามอัตราสวD นของไคตนิ ตอD สารละลายดDางทส่ี งู กวDา 1 ตอD 10 จะไมDมีผลในการเพิ่มประสทิ ธิภาพการเกดิ ปฏิกริ ยิ าดอี ะเซทเิ ลชันของไคตนิ 3. อณุ หภูมใิ นการกำจดั หมูDอะเซทิล อุณหภูมทิ ี่ใชKในการกำจดั หมอDู ะเซทลิ โดยมาก จะใชอK ุณหภมู ิ คอD นขKางสูง ไดแK กD ทอ่ี ณุ หภูมิ 80-100°C, 100°C และท่ีสูงกวาD 100°C เชDน 145 150°C, 180°C อตั ราเรว็ ในการกำจัดหมูDอะเซทิล ทีอ่ ุณหภมู ิ 110°C มากกวาD ทอี่ ุณหภูมิ 60°C เกอื บ 2 เทาD ตัวแตDทีอ่ ุณหภมู สิ งู คอื 110 °C จะทำใหKไดKไคโตซานทม่ี ีมวลโมเลกุลลดลง การใชอK ณุ หภูมิในการกำจัดหมDูอะเซทิลท่ีสูงเกนิ ไปจะ ทำใหKไคโตซานทีผ่ ลิตไดสK ญู เสยี สภาพธรรมชาติไดK และทำใหโK มเลกลุ ของไคโตซานเกิดปฏิกิริยาดกี ราเดชนั ไดK ทำใหKไคโตซานมีมวลโมเลกลุ ลดลง ถาK ใชคK วามเขKมขKนของสารละลายดDางสงู ข้ึน อณุ หภูมทิ ใี่ ชKในการ กำจัดหมอDู ะเซทลิ ควรจะลดลง เพ่ือไมใD หสK ภาวะในการกำจดั หมูอD ะเซทลิ รุนแรงเกนิ ไป

8 4. เวลาท่ใี ชKในการกำจดั หมอูD ะเซทลิ ผลของเวลาทใ่ี ชKในการกำจดั หมูอD ะเซทลิ ในการ และขนาด โมเลกุลลดลงแตมD ี ความหนาแนนD สูงขนึ้ และพบวDาการใชKเวลามากกวาD 2 ช่ัวโมงไมไD ดKมีผลตอD การเพม่ิ องศาของการกำจัดหมูอD ะเซทลิ มากเวลาที่ใชKในการกำจดั หมDอู ะเซทิลมี ตง้ั แตD 5-10 นาที ถึง 2-15 ช่วั โมง ข้นึ อยDกู ับปจ‚ จยั อื่นท่มี ผี ลตอD การกำจดั หมDอู ะเซทลิ อาทิเชนD ความเขมK ขนK ของสารละลายตาD งอุณหภูมิ 5. คุณภาพของไคติน มีผลตอD คณุ ภาพของไคโตซานทผ่ี ลติ ไดK เนือ่ งจากไคตินเปƒนสารต้ังตนK ในการ ผลติ ไคโตซาน สมบตั ิของไคตนิ ท่ีมีผลตอD การกำจัดหมDอู ะเซทลิ ทส่ี ำคญั ไดKแกD ขนาดของไคติน และความ หนาแนDน โดยมีผลตอD อตั ราการซมึ ผาD นของดDางในข้นั ตอนการกำจัดหมอูD ะเซทลิ เปƒนอยDางยงิ่ โดยทวั่ ไป สมบตั ิและคณุ ภาพของไคตนิ จะขึ้นกับปจ‚ จยั สำคญั 2 อยาD ง คอื แหลDงของ ไคตนิ หรอื วตั ถดุ ิบทนี่ ำมาแยก ไคตนิ และกรรมวิธีท่ใี ชใK นการแยกไคตนิ 2.4 สมบัตทิ ส่ี ำคญั ของไคติน-ไคโตซาน 1. เปนƒ วสั ดทุ างชีวภาพ (Biomaterial) ที่มีความเขKากันไดทK างชีวภาพ (Biocompatibility)และเปนƒ สารทม่ี สี วD นรDวมในกจิ กรรมทางชวี ภาพ (Bioactivity) อีกทง้ั ยอD ยสลายไดKเองตามธรรมชาติ (Biodegradable) สามารถนำมาเปƒนสารต้ังตนK (Precursor) ในการแปรรูปไปเปนƒ ผลิตภัณฑม4 ูลคDาเพ่มิ (Value Added Product) ตาD ง ๆ และสารอนพุ ันธอ4 ื่น ๆ ไดมK ากมาย ดังนนั้ จึงปลอดภยั ในการใชKกบั มนษุ ย4 สัตว4 และสงิ่ แวดลอK ม (Chang et al., 1997; Hirano, 1996, Muzzarelli, 1977) 2. ไคโตซานเปนƒ สารพอลเิ มอร4ท่ีมปี ระจบุ วก (Positive Charge) สามารถท่ีจะเกิดปฏิกิรยิ ากบั ของแขง็ อินทรีย4 (Organic Solid) และพ้ืนผวิ เซลล4 (Cell Surface) ทม่ี ปี ระจุลบ ดังนั้นจงึ นิยม ประยกุ ตใ4 ชไK คโตซานในอสุ าหกรรมบำบัดน้ำเสีย (เยาวภา, 2534; Hirano, 1996, Win, 1996) 3. สามารถขึน้ รปู ไดหK ลายแบบ เชนD เปนƒ เจล (Gel) เม็ด (Bead) เสนK ใย (Fiber) สารละลาย (Solution) คอลลอยด4 (Colloid) ฟ£ลม4 (Film) และสารเคลือบ (Coat) เปนƒ ตKน

9 2.5 พลู ชอื่ วทิ ยาศาสตร4 Piper betel Linn. วงศ4 Piperaceae 2.5.1 องค?ประกอบทางเคมี ใบพลมู นี ้ำมันหอมระเหย ประกอบดKวย chavicol, chavibetol, eugenol, P - Cymene,cucole,allylpyrocatechol, carvierol, cugenol methiyl ether, caryophyllene the endinero 2.5.2 สารชวิคอล (Chavicol) หรือ แอลลีลฟนS อล( p -allylphenol ) เปนƒ ฟ•นลิ โพรพนี ธรรมชาตซิ ่ึงเปนƒ สารประกอบอนิ ทรยี ช4 นดิ หนึ่งโครงสราK งทางเคมี ประกอบดวK ยวงแหวนเบนซนี แทนที่ดKวยหมDูไฮดรอกซีและหมDูโพรเพนิล เปƒนของเหลวไมมD ีสีทพ่ี บรDวมกบั เทอร4พนี ในนำ้ มันพลู 2.5.3 ประโยชน?ทางด+านสมุนไพร ใบเปนƒ ยากระตุนK นำ้ ลายขบั เสมหะ ขับเหง่ือ แกปK วดทKอง ปวดทKองเพราะพยาธิเปนƒ ยาฆDา เชอ้ื และสมพิษ นำ้ มนั จากไป ทำใหผK ิวหนังรKอนแดง แกKคดั จมูกและใชเK ปƒนยาอมกลวั้ คอแกKเจ็บคอ

10 2.6 สะระแหน_ ช่อื วทิ ยาศาสตร4 Mentha cordifolia Opiz. วงศ4 Lamiaceae 2.6.1 องค?ประกอบทางเคมี น้ำมนั หอมระเหยประกอบดKวย menthol, iso-menthone, limonene, methyl acetate, cadinene, carvone และcoumarin เปนƒ ตนK และ ในใบสะระแหนDมี amino acid ไดKแกD leucine, methionine, proline, asparagine 2.6.2 เมนทอล (menthol) เปนƒ สารประกอบอนิ ทรีย4ที่มพี ันธะโควาเลนซ(4 covalent Bond) เกดิ จากการสังเคราะห4 หรือสกดั ไดKจากพืชจำพวกมน้ิ ท4เชนD เปปเปอร4มนิ้ ท4 เมนทอลมลี กั ษณะเปนƒ ไขรวมเปนƒ ผลึกสีขาว เปนƒ ของแขง็ ทอ่ี ณุ หภมู หิ อK ง โดยธรรมชาติเมนทอลจะอยูในรูป (-) menthol เมนทอลมีคณุ สมบตั ิทำใหKเกดิ อาการชาและลดอาการระคายเคอื ง นอกจากนี้ยังใชKกนั แพรหD ลายในการบรรเทาอาการระคายคอ 2.6.3 ประโยชน?ทางด+านสมนุ ไพร ใบมีสDวนชวD ยในการขับลม ชวD ยยDอยอาหาร บรรเทาอาการลำไสแK ปรปรวน แกปK วดหัว คลื่นไสK ฆDาเชื้อในชDองปาก ลดอาการคดั จมกู ใชเK ปนƒ ยาเย็นชDวยดับรอK นและขบั เหง่อื ในราD งกาย บำรุง สายตา รักษาโรคหอบหืดชDวยระงบั กล่ิน

11 2.7 กะเพรา ช่อื วทิ ยาศาสตร4 Ocimum tenuiflorum L. วงศ4 Lamiaceae 2.7.1 องค?ประกอบทางเคมี น้ำมนั หอมระเหยประกอบดKวย methyl eugenol, chavinol, borneol , linalool anethole, benzaldehyde, ascorbic acid, essential oil, eugenol13 2.7.2 ยจู นี อล (eugenol) เปƒนน้ำมนั หอมระเหยทีส่ กดั ไดจK ากพืชธรรมชาตใิ นกลุมD ของสารประกอบอะโรมาตกิ ลกั ษณะ ทางกายภาพ จะมีลักษณะเปƒนของเหลวไมมD สี จี นถึงสีเหลอื ง สามารถละลายน้ำไดKเล็กนอK ย แตลD ะลายไดKดใี นตัวทำละลายอินทรีย4มฤี ทธิใ์ นสารตKานอนุมูลอิสระ ทเี่ ปƒนสาเหตกุ ารเกิดโรคตาD งๆ เชนD โรคมะเร็ง โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ โรคความจำเสอ่ื ม และยังมฤี ทธิต์ Kานการอักเสบ และฤทธติ์ Kานจุลชพี ชนิดตาD งๆ 2.7.3 ประโยชน?ทางด+านสมุนไพร สDวนใบเปƒนยาขบั ลม แกทK Kองอืด ทอK งเฟอH แกKปวดทอK ง บำรุงธาตุน้ำค้ันจากใบใชเK ปนƒ ยาขบั เสมหะ ขบั เหงอ่ื ขับนำ้ ดี ชวD ยยDอยไขมัน นำ้ คั้นจากใบใชทK าภายนอกแกKโรคผวิ หนัง กลากเกล้ือน รักษา หูด หยอดหูแกอK าการปวดหู ใบแหKงใชKชงดมื่ กบั นำ้ แกทK Kองอืด ทKองเฟอH นอกจากนใ้ี บกระเพราจะยงั มฤี ทธ์ิ ในการยบั ยง้ั จลุ ินทรยี 4บางชนดิ ทเ่ี ปนƒ สาเหตุของโรค

12 2.8 Staphylococcus Epidermidis เปนƒ แบคทีเรยี แกรมบวก รูปรDางกลม ขนาด 0.5-1.5 ไมโครเมตร อาจจะอยเDู ปนƒ เซลล4เดี่ยว หรอื อยDู รวมกันเปนƒ กลมุD คลKายพวงองุนD ลกั ษณะโคโลนีขนาดเลก็ สขี าว สามารถเจริญไดKทัง้ ในสภาวะที่มีออกซเิ จน หรอื มีออกซเิ จนพียงเล็กนอK ย เจริญไดดK ที ่ี 37°C เปนƒ แบคทเี รียท่ีพบบDอยท่สี ดุ ใน กลุDม Staphylococcus พบมากบรเิ วณผวิ หนงั เพราะสามารถปรับตวั อยูDรDวมกับเซลล4ของรDางกายไดK โดยเช้ือนจี้ ะสราK งฟล£ ม4 ชวี ภาพท่ีมีคณุ สมบัตลิ าK งออกยาก และทำหนKาทเ่ี สมือนเปƒนเกราะปอH งกนั การแทรก ซึมของสารเคมไี ดดK Kวย บางสายพนั ธุ4ยDอยสลายเหง่อื ทำใหKเกดิ กลนิ่ ไดK 2.9 Bacillus subtilis เปƒนแบคทีเรีย (bacteria) รปู รDางเปƒนทDอน (rod shape) ยอK มตดิ สแี กรมบวก (gram positive bacteria) อยใDู นวงศ4 Bacillaceae สามารถสราK งแคปซูลเเละสปอร4ไดKซึ่งเปƒนโครงสรKางทีม่ ีความทนทาน ตDอสภาวะแวดลอK มที่ไมเD หมาะสมตDอการเจริญไดดK ี ลกั ษณะโคโลนสี ขี าวขDุน ขอบไมDเรยี บ ผวิ หนKาหยาบ ดาK น แหลงD ทอี่ ยDูอาศยั พบไดทK ั่วไปในดนิ เเละบรเิ วณพนื้ ทางเดิน 2.10 Escherichia coli เปƒนแบคทีเรีย กลDุมโคลฟิ อร4ม รปู แทDง แบบแกรมลบ ทสี่ ามารถเจรญิ ไดทK ้ังในสภาวะท่มี ีออกซิเจน และไมมD ีออกซเิ จน (facultative anaerobic) ในสกุล Escherichia ซ่ึงมกั พบในลำไสKสDวนลาD งของ สง่ิ มชี ีวิตเลือดอDุน (endotherms) เช้อื อีโคไลสDวนใหญDไมDเปนƒ อนั ตราย แตซD ีโรไทปบª างชนดิ (EPEC, ETEC และอ่นื ๆ ) อาจทำใหKอาหารเปนƒ พษิ รKายแรงในโฮสต4 และในบางครั้งอาจเปนƒ เหตขุ องการปนเปอ-¬ นใน อาหารทที่ ำใหตK Kองเรียกคืนผลิตภัณฑ4 สายพนั ธท4ุ ไี่ มเD ปƒนอันตรายเปƒนสDวนหนึ่งของจลุ ินทรยี 4ปกติของลำไสK และสามารถใหปK ระโยชนแ4 กโD ฮสตโ4 ดยการผลิตวิตามนิ K2 (ซึ่งชDวยใหเK ลอื ดจบั ตวั เปนƒ กKอน) และปHองกนั การขยายจำนวนของแบคทเี รียท่ีทำใหเK กิดโรคในลำไสK

13 2.11 Staphylococcus aureus เปนƒ แบคทเี รยี กDอโรค (pathogen) ทส่ี ำคญั ในอาหาร แบคทีเรยี ชนิดนย้ี อK มตดิ สแี กรมบวก (Gram positive bacteria) มรี ูปรDางเปนƒ ทรงกลม (cocus) อยรDู วมกันเปนƒ พวงคลาK ยพวงองนุD ไมDสรKางสปอร4 (non-spore forming bacteria ดู bacterial spore ดวK ย) ไมDเคล่ือนไหว สวD นใหญDไมDมี แคพซลู ใหผK ลบวกในการทดสอบ catalase และในภาวะท่ไี มDมีออกซิเจนจะสลายนำ้ ตาลกลูโคสใหKกรด อนิ ทรยี 4 จัดอยDูในกลDมุ facultative anaerobe คอื เจริญไดKในทมี่ อี ากาศและไมDมีอากาศ แตDเจรญิ ไดKดกี วาD ในสภาวะทมี่ อี ากาศ 2.12 การเคลอื บผวิ มวี ัตถปุ ระสงค4อยูD 2 ประการ คือ 1. เพ่อื ปอH งกนั พ้ืนผิววัสดจุ ากมลภาวะตาD งๆ สารเคลือบผิวจะชDวยใหKผิวหนังของวสั ดทุ ถี่ กู เคลอื บ มคี วามทนทานตอD อากาศ น้ำ และสารเคมตี าD งๆ นอกจากน้ี สารเคลอื บผวิ ยงั ชDวยใหKผวิ หนKาของวสั ดมุ ี ความแขง็ แรงขน้ึ ทนทานตDอการขดั สีไดมK ากขน้ึ และอายกุ ารใชงK านยาวนานข้นึ ตวั อยาD งของการปHองกัน พ้นื ผิววัสดุ เชDน การใชKสีทาไมเK พือ่ ปอH งกันการผุพงั ของไมอK ันเนือ่ งมาจากความช้นื หรอื การเคลอื บผวิ ภายในกระปอ¯ งโลหะ เพือ่ ปHองกันการกัดกรอD นจากอาหารหรอื สารเคมีทบี่ รรจอุ ยภูD ายใน หรือการเคลอื บ ผวิ ชน้ิ สDวนอุปกรณ4ไฟฟHา เพอ่ื ไมใD หสK มั ผัสกับความชนื้ หรือสารเคลือบผวิ ประเภทสีหนDวงการตดิ ไฟ (fire retardant paint) ชDวยปHองกันไมDใหเK กิดการลกุ ไหมบK นผวิ หนาK เปนƒ ตนK 2. เพือ่ ตกแตDงใหKแลดูสวยงาม ความสวยงามของวัสดหุ ลังการเคลอื บผิวหนKาดวK ยสาร เคลือบผิว อาจมาจากสี (color) จากความเงา (gloss) จากลวดลายตกแตงD (texture) หรอื จากความ สวDาง (lighting) หรือจากทง้ั หมดรวมกนั สีของผวิ หนKามีผลตอD การสะทอK นแสงของผิวหนKานัน้ ๆ สขี าวจะ สะทอK นแสงไดKสูงสุด และสดี ำจะสะทอK นแสงไดKต่ำสุด

14 บทที่ 3 วิธีดำเนินการทดลอง 3.1 เครอื่ งมอื ในการจัดทำโครงงาน 3.1.1 วัสด/ุ อปุ กรณ? -ไคโตซาน -กรดแอซิตกิ -อาหารเลีย้ งเชอ้ื แบบผง -สมนุ ไพร ไดแK กD ใบพลู สะระแหนD และกะเพรา -เอทานอล 95% -เครื่อง Autoclave -กระดาษกรอง -จานเพาะเช้อื -ขวดรูปชมพDู -แทDงแกวK คนสาร -น้ำกลน่ั -บกี เกอร4 -ทค่ี ีบ -ตะเกยี งแอลกอฮอร4 -ตบKู Dมเช้ือ 3.2 ข้ันตอนการดำเนินงาน 3.2.1 เก็บตัวอยาh งเเบคทีเรีย 3.2.1.1 นำเเทงD สำลีปHายใตพK ื้นถุงเทKาของนกั เรียนทัง้ 4 คน เเลวK นำมาปาH ยบนอาหาร เลยี้ งเชื้อ 3.2.1.2 นำเขKาตเKู พาะเชอื้ 24 - 48 ช่ัวโมง

15 3.2.1.3 สงั เกตุลกั ษณะโคโลนขี องเชื้อบนอาหารเลี้ยงเชอ้ื ทงั้ 4 จาน บันทึกผล 3.2.1.4 ทำซำ้ ขKอ 1 - 3 จำนวน 3 ครง้ั 3.2.2 ทดสอบประสิทธภิ าพสารสกดั เเละสารละลายเเยกกัน 3.2.2.1 นำเชอ้ื จากการเก็บตัวอยาD งมาเเยกเชอ้ื บรสิ ทุ ธ์ิในอาหารเลี้ยงเชือ้ เเลKวขดี เสKนเเบงD สวD น 3.2.2.2 นำ disc มาหยดดวK ยสารสกดั ใบพลู กะเพรา สะระเเหนD เเละสารละลาย ไคโตซาน วางบนอาหารเล้ียงเช้ือในเเตDละสDวน 3.2.2.3 บมD ในตKเู พาะเชอื้ 24 - 48 ชั่วโมง 3.2.2.4 สังเกตุบริเวณ Clear zone บันทกึ ผล 3.2.2.5 ทำซำ้ ขอK 1 - 4 จำนวน 3 คร้ัง 3.2.3 ทดสอบประสิทธภิ าพสารสกดั เเละสารละลายรวh มกนั 3.2.3.1 นำเชอื้ จากการเก็บตวั อยDางมาเเยกเชื้อบรสิ ทุ ธิใ์ นอาหารเล้ียงเชอ้ื เเลวK ขดี เสนK เเบDง 4 สวD น 3.2.3.2 นำสารสกัดสมนุ ไพรทงั้ 3 ชนิดที่ละลายในสารละลายไคโตซานเเลวK มาหยด บน disc เเลวK วางบนอาหารเล้ยี งเชื้อเเตลD ะสDวน 3.2.3.3 บมD ในตเูK พาะเช้ือ 24 - 48 ชัว่ โมง 3.2.3.4 สังเกตุบริเวณ Clear zone รอบๆ บันทกึ ผล 3.2.3.5 ทำซ้ำขอK 1 - 4 จำนวน 3 ครั้ง 3.2.4 การเตรียมสารสกดั หยาบสมุนไพร 3.2.4.1 เตรยี มใบพลู สะระแหนD และกะเพรา ทำความสะอาด ตากใหแK หKง แลKวห่นั เปƒนชิ้นเลก็ ๆ 3.2.4.2 นำเขKาตอKู บ 50-60 องศา เปƒนเวลา 12 ชวั่ โมง หลงั จากอบเสร็จแลKว บดใหK เปƒนผงละเอยี ด 3.2.4.3 เตรยี มผงละเอยี ดของสมนุ ไพรในขวดรปู ชมพู 3 ชดุ ไดแK กD ชุดที่ 1 พลู 100 กรมั , ชุดท่ี 2 กะเพรา 100 กรมั , ชดุ ที่ 3 สะระแหนD 100 กรัม 3.2.4.4 นำแตDละชุดมาสกดั ดวK ยเอทานอล 95 อตั ราสวD น 1 : 2 เปƒนเวลา 2 วนั 3.2.4.5 กรองดKวยกระดาษกรอง 2 ครงั้ 3.2.4.6 ระเหยเอทานอลออกดKวย Hot plate ที่ 60 องศา

16 ภาพที่ 1 ใบของสมุนไพรทผ่ี Dานการบดละเอียด 3.2.5 การเตรยี มสารละลายไคโตซาน 3.2.5.1 ชง่ั ผงไคโตซาน 5 กรัม 3.2.5.2 เตรยี มกรดเเอซิตกิ เขมK ขนK 5 % 50 ml 3.2.5.3 ละลายไคโตซานลงกรดเเอซิติก 3.2.5.4 คนใหไK คโตซานละลาย 3.2.6 การเตรียมสารละลายสมนุ ไพรไคโตซาน 3.2.6.1 ผสมสารสกัดสมนุ ไพรชดุ ท่ี 1 กบั สารละลายไคโตซาน อตั ราสDวน 1 : 3 3.2.6.2 ผสมสารสกัดสมนุ ไพรชดุ ที่ 2 กบั สารละลายไคโตซาน อตั ราสDวน 1 : 3 3.2.6.3 ผสมสารสกัดสมนุ ไพรชุดที่ 3 กบั สารละลายไคโตซาน อัตราสวD น 1 : 3 3.2.7 การเตรยี มอาหารเลี้ยงเชือ้ 3.2.7.1 ตวงผงเลยี้ งเชื้อ 15 กรัมในขวดรปู ชมพDู 3.2.7.2 เทนำ้ กล่ัน 5 ml ลงในขวดรูปชมพทDู บี่ รรจุผงเลี้ยงเชือ้ 3.2.7.3 โยกขวดรปู ชมพDเู พื่อใหKผงละลาย 3.2.7.4 เตมิ นำ้ กล่ันอีก 5 ml แลวK โยกขวด 3.2.7.5 วางบน Hot plate แลวK คนอกี 5-7 นาที 3.2.7.6 สงั เกตผุ งเล้ียงเชอื้ ไมDใหตK ิดกันเปƒนกKอน 3.2.7.7 เอาลงจาก Hot plate แลวK ปด£ ฝาขวดรูปชมพDูดKวยฟรอย

17 3.2.7.8 นำ้ ไปนึง่ ฆาD เชือ้ ดวK ยเคร่อื ง Autoclave เปนƒ เวลา 15 นาที 3.2.7.9 หลังจาก 15 นาที นำออกจากเครือ่ งแลKววางพกั ใหKอณุ หภูมลิ ดลง 3.2.7.10 เตรียมจานใสอD าหารเลีย้ งเช้อื 3.2.7.11 เทอาหารลงบนจานอาหารเลย้ี งเช้อื ภาพท่ี 2 ขั้นตอนการเตรียมอาหารเล้ยี งเชอ้ื 3.2.8 การวิเคราะห?ขอ+ มูล ขนาดเสKนผDานศูนยก4 ลาง Clear zone เมอ่ื ใชสD ารสกดั หยาบสมุนไพรทัง้ 3ชนดิ กับ สารละลายไคโตซานแยกกนั และเมอื่ ใชสK ารสกัดหยาบสมนุ ไพรกับสารละลายไคโตซานรวD มกนั

18 บทท่ี 4 ผลการทดลอง การศกึ ษาผลของการยับย้ังเช้ือแบคทีเรยี จากสารสกดั หยาบจากใบกะเพรา ,ใบสะระแหนDและใบพลู รวD มกับไคโตซาน ในการยบั ยงั้ การเจรญิ เตบิ โตของเชอ้ื แบคทีเรยี 2 ชนิด คอื Staphylococcus epidermidis และ Staphylococcus aureus 4.1 การสกัดสารสกัดหยาบ จากการท่ีนำใบสมุนไพรทงั้ 3 ชนิด มาบดและอบ และนำมาหมักดKวยเอทานอลเปนƒ เวลา 24 ช่ัวโมง แลวK ผDานการระเหยเอทานอล และนำมาผสมกับไคโตซานทง้ั 3 เขมK ขนK จะพบวDาแตDละความเขKมขนK สารสกัดที่ไดK จะ มคี วามหนืดท่แี ตกตDางกนั 4.2 การทดสอบฤทธใิ์ นการยบั ยั้งเช้ือแบคทีเรีย จากการทดลองโดยวธิ ี disc diffusion โดยสังเกตลกั ษณะ clear zone ทีเ่ กิดขนึ้ ของสารสกดั หยาบ สมุนไพรทงั้ 3 ชนดิ ท่ใี ชรK Dวมกับไคโตซานทม่ี ี 3 ความเขKมขนK พบวDาสารสกัดหยาบสมุนไพรใชรK Dวมกับไคโตซาน มีแสดงฤทธใ์ิ นการยบั ย้ังเชือ้ แบคทีเรยี Staphylococcus aureus และ Staphylococcus aureus ไดK ภาพท่ี 3 ลักษณะของ clear zone ท่เี กดิ จากฤทธิใ์ นการยับย้ังเชอื้ แบคทีเรีย

19 Chitosan 3 % คร้ังท่ี 1 Staphylococcus aureus เฉลย่ี Chitosan 5 % 1.60 1.7 3.20 ครงั้ ที่ 2 ครง้ั ท่ี 3 3.00 Chitosan 7 % 1.7 1.80 3.30 3.10 2.90 3.13 2.90 3.20 ตารางท่ี 1 ขนาดเสKนผาD ศนู ย4กลาง Clear zone การยับยัง้ เชือ้ แบคทีเรีย Staphylococcus aureus ของสารละลายไคโตซานความเขKมขนK ตDาง ๆ Chitosan 3 % ครัง้ ท่ี 1 Staphylococcus epidermidis เฉลี่ย Chitosan 5 % 1.80 ครัง้ ท่ี 2 ครัง้ ท่ี 3 1.80 1.90 1.86 Chitosan 7 % 2.30 1.90 1.70 2.30 1.80 1.90 2.90 2.20 ตารางท่ี 2 ขนาดเสKนผาD ศนู ยก4 ลาง Clear zone การยับย้งั เชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus epidermidis ของสารละลายไคโตซานความเขมK ขKนตาD ง ๆ สารสกดั ใบกะเพรา คร้ังที่ 1 Staphylococcus epidermidis เฉลีย่ สารสกดั ใบพลู 1.7 1.86 2.30 ครัง้ ท่ี 2 ครงั้ ท่ี 3 2.43 สารสกดั ใบสะระแหนD 1.90 2.00 2.40 12.30 2.70 2.53 2.50 2.70 ตารางท่ี 3 ขนาดเสKนผาD ศูนยก4 ลาง Clear zone การยบั ยงั้ เชือ้ แบคทเี รยี Staphylococcus epidermidis ของสารสกัดสมนุ ไพร

20 สารสกดั ใบกะเพรา ครง้ั ที่ 1 Staphylococcus aureus เฉลย่ี 3.40 3.30 สารสกัดใบพลู คร้งั ที่ 2 ครัง้ ท่ี 3 สารสกดั ใบสะระแหนD 2.50 3.20 3.30 2.43 2.70 2.76 2.30 2.50 2.80 2.80 ตารางท่ี 4 ขนาดเสนK ผDาศนู ย4กลาง Clear zone การยบั ยั้งเชอ้ื แบคทเี รยี Staphylococcus aureus ของสารสกัดสมุนไพร Chitosan 3 % + กะเพรา ครง้ั ท่ี 1 Staphylococcus epidermidis เฉลย่ี Chitosan 3 % + สะระแหนD 4.30 ครง้ั ท่ี 2 ครัง้ ที่ 3 4.30 7.65 7.72 Chitosan 3 % + พลู 5.50 5.30 4.60 5.76 7.77 7.75 5.60 6.20 ตารางท่ี 5 ขนาดเสKนผาD ศนู ย4กลาง Clear zone การยบั ยง้ั เชอ้ื แบคทเี รยี Staphylococcus epidermidis ของสารสกดั หยาบผสมรวD มกับไครโตซานความเขมK ขKน 3% Chitosan 3 % + กะเพรา ครัง้ ที่ 1 Staphylococcus aureus เฉลย่ี Chitosan 3 % + สะระแหนD คร้งั ที่ 2 ครง้ั ที่ 3 7.42 7.43 Chitosan 3 % + พลู 7.00 7.40 7.48 6.86 3.80 6.60 7.00 4.26 4.20 4.80 ตารางท่ี 6 ขนาดเสนK ผDาศนู ยก4 ลาง Clear zone การยบั ย้ังเชื้อแบคทเี รีย Staphylococcus aureus ของสารสกัดหยาบผสมรวD มกบั ไครโตซานความเขมK ขนK 3%

21 Chitosan 5 % + กะเพรา ครั้งที่ 1 Staphylococcus epidermidis เฉลยี่ Chitosan 5 % + สะระแหนD 7.00 7.00 7.00 ครัง้ ที่ 2 ครงั้ ที่ 3 7.16 Chitosan 5 % + พลู 6.90 7.10 7.46 7.00 7.50 7.46 7.47 7.45 ตารางท่ี 7 ขนาดเสนK ผาD ศนู ยก4 ลาง Clear zone การยับยง้ั เชื้อแบคทเี รยี Staphylococcus epidermidis ของสารสกัดหยาบผสมรDวมกบั ไครโตซานความเขKมขKน 5 % Chitosan 5 % + กะเพรา คร้ังที่ 1 Staphylococcus aureus เฉลยี่ Chitosan 5 % + สะระแหนD ครั้งท่ี 2 คร้งั ท่ี 3 7.40 7.30 Chitosan 5 % + พลู 7.00 7.20 7.30 7.10 7.30 7.00 7.30 7.26 7.30 7.20 ตารางท่ี 8 ขนาดเสKนผาD ศนู ยก4 ลาง Clear zone การยบั ย้งั เชอ้ื แบคทีเรีย Staphylococcus aureus ของสารสกัดหยาบผสมรวD มกับไครโตซานความเขมK ขนK 5% Chitosan 7 % + กะเพรา ครง้ั ท่ี 1 Staphylococcus epidermidis เฉล่ยี 6.00 6.46 Chitosan 7 % + สะระแหนD คร้งั ที่ 2 ครั้งที่ 3 Chitosan 7 % + พลู 6.00 6.40 7.00 6.30 6.60 6.80 6.30 6.60 7.00 6.80 ตารางท่ี 9 ขนาดเสนK ผDาศูนยก4 ลาง Clear zone การยับยั้งเชอื้ แบคทเี รยี Staphylococcus epidermidis ของสารสกดั หยาบผสมรวD มกับไครโตซานความเขKมขKน 7 %

22 Chitosan 7 % + กะเพรา ครั้งท่ี 1 Staphylococcus aureus เฉลย่ี Chitosan 7 % + สะระแหนD ครงั้ ที่ 2 ครงั้ ท่ี 3 7.50 7.43 Chitosan 7 % + พลู 4.50 7.50 7.30 4.73 7.47 4.50 5.20 7.48 7.48 7.50 ตารางท่ี 10 ขนาดเสKนผาD ศูนย4กลาง Clear zone การยบั ย้งั เช้อื แบคทเี รยี Staphylococcus aureus ของของสารสกดั หยาบผสมรวD มกับไครโตซานความเขมK ขนK 7% จากการทดลองพบวDา สารสกัดจากใบสะระแหนDที่ใชKรDวมกับไคโตซานที่มีความเขKมขKน 3% แสดงฤทธ์ิ ในการยับยั้งการเจริญของเชื้อ Staphylococcus epidermidis ไดKมากที่สุด โดยมีคDาเฉลี่ยเสKนผDานศูนย4กลาง Clear zone กวาK ง 7.72 เซนติเมตร และสารสกัดจากใบพลทู ใ่ี ชรK วD มกับไคโตซานท่มี ีความเขมK ขนK 7% แสดงฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญของเชื้อ Staphylococcus aureus ไดKมากที่สุด โดยมีคDาเฉลี่ยเสKนผDาน ศูนยก4 ลาง Clear zone กวKาง 7.48 เซนติเมตร

23 บทท่ี 5 สรปุ ผลการวิจยั และขKอเสนอแนะ 5.1 สรุปผลการวิจยั จากการทดลองประสทิ ธิภาพการยบั ยง้ั เเบคทเี รียจากสารสกดั สมนุ ไพร 3 ชนิด ไดเK เกD พลู กะเพรา สะระเเหนD เเละสารละลายไคโตซานกับเชื้อเเบคทีเรีย Staphylococcus aureus เเละ Staphylococcus epidermidis พบวDา สารสกัดจากสมุนไพรทั้ง 3 ชนิดเเละสารละลายไคโตซานสามารถยับยั้งเเบคทีเรียไดK ทัง้ หมด จากผลการทดลองเหลDานี้สามารถช้ใี หKเหน็ วDา สารธรรมชาติท้งั สองชนดิ ไดKเเกD สารสกดั สมุนไพรทั้ง 3 ชนิดเเละไคโตซานสามารถเขาK กันไดKทางชีวภาพเเละอาจสงD ผลยบั ยง้ั ประสิทธิภาพการทำงานกันและกันไดK โดยจะทำลายโครงสราK งสารภายในของกันเเละกนั ทำใหสK DงผลตอD ประสิทธิภาพการยบั ยัง้ เเบคทีเรียทต่ี Dางกันไป 5.2 ขอP เสนอแนะ 1. ทดสอบกับแบคทีเรียชนิดอนื่ เพิม่ เตมิ 2. ศกึ ษาความเขKมขนK ของสารสกดั สมุนไพรเพมิ่ เติม

24 -บรรณานกุ รม- ณัฐธิดา รกั กะเปา,บญุ ภพ ไชยศรขี วัญ,อติพล พฒั ยิ ะ,จรสั ลักษณ4 เพชรวงั ,อไุ รวรรณ วีระพนั ธ4. กลไกการยบั ย้ัง. จลุ ินทรียข4 องไคโตซานตลอดจนอนพุ นั ธ4 และคอมพอสติ ของไคโตซาน.วารสารวทิ ยาศาสตร4 มศว, 2560, ป•ที่ 33 ฉบับที่ 1 อัญชลี ทวสี จุ ินนั ทส4 กลุ . อทิ ธิพลของ pH และอณุ หภมู ิทีม่ ีตDอประสิทธิภาพการยับยงั้ ยสี ตข4 องไคโตซาน. สาขาวชิ าวศิ วกรรมอาหาร . คณะวศิ วกรรมศาสตร4 มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีพระจอมเกลาK ธนบุรี, 2546. จริ าภรณ4 บุราคร และ เรือนแกวK ประพฤต.ิ ผลของสารสกดั สมุนไพรพ้ืนบาK นไทย 7 ชนิด ตอD การยบั ยั้งเชอื้ แบคทีเรีย. วารสารการแพทยแ4 ผนไทบและการแพทย4ทางเลือก, 2555, 10(1): 11-22. วันทนี สวDางอารมณ4 และพาฝ‚น จนั ทรเ4 ลก็ . การเปรยี บเทียบผลของสารสกดั จากพืชสมุนไพรตอD การยบั ยงั้ เชื้อแบคทีเรยี Staphylococcus aureus และ Eschericha coli กาK วทนั โลกวิทยาศาสตร4, 2555 ,47-51. ดนยั บณุ ยเกียรติ และ พิมพ4ใจ สีหะนาม. ผลของการเคลือบผิวดKวยไคโตซานตอD คุณภาพของผลสตรอเบอร.่ี วารสารเกษตร, 2546,ป•ท่ี 19, ฉบับท่ี 2, หนKาท่ี 100-106. นภาพร เชย่ี วชาญ และ ธนารตั น4 ศรีธุระวานิช. ไคโตซานกับการยบั ย้งั จลุ ินทรียใ4 นอาหาร. อาหาร, เมษายน-มถิ ุนายน, 2547,ปท• ี่ 34, ฉบบั ท่ี 2, หนาK 120-124. บญุ ศรี จงเสรจี ิตต4, ผสุ ดี นาคพลายพนั ธุ4 และสวุ บุญ จิรชาญชัย. การยับยั้งแบคทีเรียในอาหารโดยไคโตซาน Antibacterial activity of chitosan against food microorganisms. วารสารวิทยาศาสตรc, มนี าคม-เมษายน, 2547, หนาK 88-94. ฐติ มิ า สุขมาก, พรชยั ราชตนะพันธุ4 และจิตศิริ ราชตนะพนั ธุ4. ประสิทธภิ าพของไคโตซานออลโิ กเมอร4และ พอลิเมอรจ4 ากแหลDงตDางๆ ในการยับยั้งแบคทีเรยี กอD โรคท่พี บในอาหาร. สาขาอสุ าหกรรมเกษตร. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร4, 2553.

25 \"Strategies in (-)-Menthol Synthesis\". Chemistry LibreTexts. March 14, 2018. Talapatra, Sunil Kumar; Talapatra, Bani (2015). Chemistry of Plant Natural Products: Stereochemistry, Conformation, Synthesis, Biology, and Medicine. Springer. p. 388. Eccles, R. (1994). \"Menthol and Related Cooling Compounds\". J. Pharm. Pharmacol. 46 (8): 618–630. ดรุณ เพช็ รพลาย และคณะ, สมนุ ไพรในประเทศไทย สถาบันวจิ ัยสมุนไพรกรมวิทยาศาสตรก4 ารแพทย4 กระทรวงสาธารณสขุ . 2544. นพมาศ สุนทรเจริญนนท4. สมุนไพรในตำรบั ยาหอม : กานพลู. จลุ สารขอK มูลสมนุ ไพรปท• 2ี่ 9. ฉบบั ท่ี 3, เมษายน 2553. หนาK 16-20. จตุรงค4 สภุ าพ และคณะ.รายงานการวจิ ยั ฉบับสมบูรณ4 โครงการการสังเคราะห4ยูจีนอลและอนุพนั ธ4. มหาวิทยาลัยนเรศวร.กมุ ภาพนั ธ4 2552.

ลงชือ่ (นายทรงโปรด รกั ษาภักดี) ผทูK ำโครงงาน (นายพสั กร ทองจรัส) ผKทู ำโครงงาน (นายภาสวฒั น4 สนามแจง) ผูKทำโครงงาน .........../................................/............... ลงช่อื (คุณครูจรรยารกั ษ4 มหัคฆพงศ4) ครูทปี่ รกึ ษา (คณุ ครูสุพรรณี พงษ4สวุ รรณ) ครทู ป่ี รึกษา .........../................................/................