หน่วยที่ 2

หนว่ ยท่ี 2 ขน้ั ตอนการพฒั นาโปรแกรมและการแกป้ ญั หา สาระการเรียนรู้ 1. ขน้ั ตอนการพัฒนาโปรแกรม 2. การเขยี นผังงาน สาระสำคัญ ขั้นตอนการพัฒนาโปรแกรมนั้นประกอบด้วย 6 ขั้นตอน ได้แก่ การวิเคราะห์ปัญหา การ ออกแบบโปรแกรม การเขียนโปรแกรมด้วยภาษาคอมพิวเตอร์ การทดสอบและแก้ไขโปรแกรม การ จัดทำเอกสารประกอบโปรแกรม และการบำรุงรักษาโปรแกรม ควรทำตามแต่ละขั้นตอนให้เรียง ตามลำดับ ไม่ข้ามขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่ง หรือทำไม่ครบขั้นตอน เพื่อความถูกต้องและสมบูรณ์ของ โปรแกรมนั้น ๆ ในกระบวนการของขั้นตอนการพฒั นาโปรแกรม การออกแบบโปรแกรมถือว่าเป็นขน้ั อีกขั้นตอนหนึ่งที่สำคัญ และเครื่องมือที่ใช้ในขั้นตอนนี้คือการเขียนผังงาน คือการเอาสัญลักษณ์มา แสดงแทนขั้นตอนการทำงานของโปรแกรม ซึ่งโครงสร้างของผังงานจะแบ่งออกได้ 3 ลักษณะ คือ โครงสรา้ งแบบลำดับ โครงสร้างแบบการเลือกทำตามเงอื่ นไข และโครงสร้างแบบทำซ้ำ จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม 1. แสดงความรเู้ ก่ยี วกบั ขัน้ ตอนการพัฒนาโปรแกรมได้ 2. อธบิ ายถึงขน้ั ตอนการพฒั นาโปรแกรมได้ถูกต้อง 3. บอกความหมายของผงั งานไดถ้ ูกตอ้ ง 4. บอกความหมายของสัญลักษณผ์ ังงานไดถ้ กู ตอ้ ง 5. อธิบายโครงสรา้ งผังงานแบบตา่ ง ๆ ไดถ้ ูกตอ้ ง คุณลักษณะทพ่ี ึงประสงค์ 1. ความรบั ผดิ ชอบ 2. ความมีวินยั ตรงตอ่ เวลา 3. ความสนใจใฝร่ ู้ 4. ความขยัน หมัน่ เพียร 5. ความคิดริเริ่มสรา้ งสรรค์ 6. ความเช่อื มน่ั ในตนเอง 7. ความซอ่ื สตั ย์สจุ รติ 8. การพง่ึ ตนเอง 9. ความมีมนษุ ยสัมพนั ธ์ 10. ความเสยี สละ

การเขยี นโปรแกรมภาษาคอมพวิ เตอร์ ผงั มโนทศั น์ • การวิเคราะห์ปญั หา ข้นั ตอนการ การเขยี นผงั งาน • การออกแบบโปรแกรม พฒั นา • การเขยี นโปรแกรมดว้ ยภาษา • ผงั งานโครงสรา้ งแบบลำดบั คอมพวิ เตอร์ โปรแกรมและ • ผงั งานโครงสรา้ งแบบเลอื กทำ • การทดสอบและแกไ้ ขโปรแกรม การแก้ปัญหา • ผังงานโครงสรา้ งแบบทำซำ้ • การทำเอกสารประกอบ โปรแกรม • การบำรุงรักษาโปรแกรม ขน้ั ตอนการพัฒนาโปรแกรม หนว่ ยที่ 2 ขัน้ ตอนการพฒั นาโปรแกรมและการแก้ปญั หา เรยี บเรยี งโดย นายไฟซอล มะแซ 3

การเขียนโปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์ 2.1 ขน้ั ตอนการพฒั นาโปรแกรม การเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ให้ทำงานเพื่อแก้ปัญหา หรือสนองความต้องการของเราน้ัน ผู้เขียนต้องรู้ว่าจะให้โปรแกรมทำงานอะไร มีข้อมูลอะไรที่ต้องป้อนให้กับโปรแกรม (Input) และ ต้องการได้อะไรเป็นผลลัพธ์ (Output) มีการแสดงผลอย่างไร ผู้เขียนโปรแกรมต้องทราบขั้นตอน วิธีการของการแก้ปัญหาของโปรแกรมด้วยว่าต้องทำอย่างไร อาจเขียนเป็นลำดับขั้นตอนมาก่อนและ จดบันทึกไว้ จากนั้นจึงนำลำดับขั้นตอนนั้นมาพัฒนาเป็นโปรแกรม หากไม่ได้มีการวางแผนการเขียน โปรแกรมไว้ก่อน เมื่อต้องการแก้ไข หรือปรับปรุงโปรแกรมในภายหลังจะทำได้ยาก เสียเวลามากใน การมาศึกษาทุกขั้นตอน โดยเฉพาะโปรแกรมที่มีความซับซ้อนมาก โดยทั่วไปขั้นตอนการพัฒนา โปรแกรมจะประกอบดว้ ย • การวิเคราะหป์ ัญหา • การออกแบบโปรแกรม • การเขียนโปรแกรมด้วยภาษาคอมพวิ เตอร์ • การทดสอบและแกไ้ ขโปรแกรม • การทำเอกสารประกอบโปรแกรม • การบำรุงรักษาโปรแกรม การ การ บารุงรักษา วเิ คราะห์ โปรแกรม ปญั หา การทา การ เอกสาร ออกแบบ โปรแกรม การทดสอบ การเขียน และแกไ้ ข โปรแกรม โปรแกรม ภาพท่ี 2.1 วงจรการพฒั นาโปรแกรม หนว่ ยท่ี 2 ขัน้ ตอนการพัฒนาโปรแกรมและการแกป้ ญั หา เรยี บเรียงโดย นายไฟซอล มะแซ 4

การเขยี นโปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์ 2.1.1 การวิเคราะห์ปัญหา การวิเคราะห์ปญั หา ประกอบดว้ ยข้ันตอนต่างๆ ดงั นี้ 1) กำหนดวตั ถุประสงค์ของงาน เพ่ือพจิ ารณาวา่ โปรแกรมต้องทำการประมวลผล อะไรบ้าง 2) พิจารณาข้อมูลนำเข้า เพือ่ ให้ทราบวา่ จะต้องนำข้อมลู อะไรเขา้ คอมพิวเตอร์ ข้อมลู มคี ุณสมบัติเปน็ อย่างไร ตลอดจนถึงลกั ษณะและรูปแบบของขอ้ มูลทีจ่ ะนำเขา้ 3) พิจารณาการประมวลผล เพ่ือใหท้ ราบว่าโปรแกรมมีข้นั ตอนการประมวลผลอยา่ งไร และมีเง่อื นไปการประมวลผลอะไรบา้ ง 4) พิจารณาข้อมูลนำออก เพอื่ ให้ทราบว่ามขี ้อสนเทศอะไรท่ีจะแสดง ตลอดจน รปู แบบและสือ่ ที่จะใช้ในการแสดงผล 2.1.2 การออกแบบโปรแกรม การออกแบบขั้นตอนการทำงานของโปรแกรมเป็นขั้นตอนที่ใช้ เป็นแนวทางในการลง รหสั โปรแกรม ผู้ออกแบบข้ันตอนการทำงานของโปรแกรมอาจใช้เคร่ืองมือตา่ งๆ ช่วยในการออกแบบ อาทิเช่น คำสั่งเทียม (Pseudo code) หรือ ผังงาน (Flowchart) การออกแบบโปรแกรมนั้นไม่ต้อง กังวลกับรปู แบบคำส่ังภาษาคอมพิวเตอร์ แตใ่ หม้ ุ่งความสนใจไปทีล่ ำดับข้นั ตอนในการประมวลผลของ โปรแกรม เคร่ืองมอื ทน่ี ิยมมากที่สุดในการออกแบบขัน้ ตอนการทำงานของโปรแกรมคือ ผงั งาน 2.1.3 การเขยี นโปรแกรมด้วยภาษาคอมพิวเตอร์ การเขียนโปรแกรมจะต้องเขียนตามภาษาที่คอมพิวเตอร์เข้าใจ โดยอาจใช้ภาษา ระดับสูงหรือระดับต่ำซึ่งสามารถเลือกได้หลาย ภาษาการเขียนโปรแกรมแต่ละภาษาจะต้องทำตาม หลักไวยากรณ์ (Syntax) ที่กำหนดไว้ในภาษานั้น นอกจากนี้ การเลือกใช้ภาษาจะต้องพิจารณาถึง ความถนัดของผู้เขยี นโปรแกรมดว้ ย <?php echo \"Hello Benz.\"; echo \"<br>I'am fine.\"; ?> ภาพท่ี 2.2 ตวั อยา่ งการเขียนโปรแกรมภาษา PHP 2.1.4 การทดสอบและแก้ไขโปรแกรม ขั้นตอนนี้เป็นการตรวจสอบจุดผิดพลาดของโปรแกรม (Bugs) ที่เขียนขึ้น และ ดำเนินการแก้ไขข้อผิดพลาดนั้น เรียกกระบวนการนี้การ Debugs โปรแกรมที่ทำงานไม่ได้ตาม วัตถปุ ระสงค์ เรยี กว่าโปรแกรมมี Error เกิดขน้ึ Error ของโปรแกรมมักมมี าจาก 3 สาเหตใุ หญ่ ๆ คือ 1) ขอ้ ผดิ พลาดทางไวยากรณข์ องภาษา (Syntax Error) 2) ขอ้ ผดิ พลาดที่เกิดจากตรรกะโปรแกรมผดิ (Logical Error) 3) ข้อผิดพลาดในระหวา่ งการรนั โปรแกรม (Run-time Error) หน่วยที่ 2 ขัน้ ตอนการพฒั นาโปรแกรมและการแก้ปัญหา เรยี บเรียงโดย นายไฟซอล มะแซ 5

การเขยี นโปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์ 2.1.5 การทำเอกสารประกอบโปรแกรม การทำเอกสารประกอบโปรแกรมเป็นงานที่สำคัญของการพัฒนา โปรแกรม เอกสาร ประกอบโปรแกรมช่วยให้ผู้ใช้โปรแกรมเข้าใจวัตถุประสงค์ ข้อมูลที่จะต้องใช้กับโปรแกรม ตลอดจน ผลลัพธท์ ีจ่ ะไดจ้ ากโปรแกรม การทำโปรแกรมทกุ โปรแกรมจงึ ควรต้องทำเอกสารกำกับ เพอ่ื ใช้สำหรับ การอ้างอิงเมื่อจะใช้งานโปรแกรมและเมื่อต้องการแก้ไขปรับปรุง โปรแกรม เอกสารประกอบ โปรแกรมทจี่ ดั ทำ ควรประกอบด้วยหวั ข้อต่อไปน้ี 1) วัตถปุ ระสงค์ 2) ประเภทและชนิดของคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ทีใ่ ช้ในโปรแกรม 3) วิธกี ารใชโ้ ปรแกรม 4) แนวคดิ เกย่ี วกบั การออกแบบโปรแกรม 5) รายละเอียดโปรแกรม 6) ข้อมลู ตวั แทนทใ่ี ชท้ ดสอบ 7) ผลลัพธ์ของการทดสอบ 2.1.6 การบำรุงรกั ษาโปรแกรม เมอื่ โปรแกรมผ่านการตรวจสอบตามขน้ั ตอนเรียบรอ้ ยแลว้ และถกู นำมาใหผ้ ้ใู ช้ไดใ้ ช้ งาน ในชว่ งแรกผ้ใู ช้อาจจะยงั ไม่คุ้นเคยก็อาจทำให้เกิดปญั หาขึน้ มาบา้ ง ดงั น้ันจึงตอ้ งมผี คู้ อย ควบคุมดูแลและคอยตรวจสอบการทำงาน การบำรงุ รกั ษาโปรแกรมจงึ เป็นขน้ั ตอนที่ผเู้ ขยี นโปรแกรม ต้องคอยเฝ้าดแู ละหา ข้อผดิ พลาดของโปรแกรมในระหว่างทผ่ี ใู้ ชใ้ ชง้ านโปรแกรม และปรบั ปรงุ โปรแกรมเมือ่ เกิดขอ้ ผิดพลาดข้นึ หรือในการใช้งานโปรแกรมไปนานๆ ผู้ใชอ้ าจตอ้ งการเปลย่ี นแปลง การทำงานของระบบงานเดิมเพอื่ ให้เหมาะกบั เหตุการณ์ นกั เขยี นโปรแกรมก็จะต้องคอยปรบั ปรงุ แก้ไขโปรแกรมตามความต้องการของผูใ้ ช้ที่ เปลีย่ นแปลงไปนัน่ เอง 2.2 การเขียนผงั งาน ผังงาน (Flowchart) คือ เป็นเครื่องมือแสดงขั้นตอน หรือกระบวนการทำงานที่กระชับ เข้าใจงา่ ย โดยใชส้ ัญลักษณ์ท่ีเป็นมาตรฐานเดยี วกัน และใช้ขอ้ ความสั้น ๆ อธิบายข้อมูล ผลลัพธ์ คำสงั่ หรือจดุ ตดั สนิ ใจของขน้ั ตอน และเช่ือมโยงข้นั ตอนเหลา่ น้ันดว้ ยเส้นที่มลี ูกศรชี้ทศิ ทางการทำงานตั้งแต่ เริม่ ต้นจนจบกระบวนการ 2.2.1 ประเภทของผงั งาน สามารถแบ่งออกไดเ้ ป็น 2 ประเภท คอื 1) ผงั งานระบบ (System Flowchart) คือ ผังแสดงขั้นตอนการทำงานภายในระบบ นั่นหมายรวมถึง ส่วนต่าง ๆ ท่ี เกี่ยวข้องกบั งานท้ังหมด ทง้ั วสั ดุ เคร่ืองจกั รอุปกรณ์ และบคุ ลากร ผงั ระบบงานจะแสดงขั้นตอนตั้งแต่ ต้นว่ามีเอกสารเบื้องต้นเริ่มตน้ จากส่วนใดของระบบงานและผ่านไปยังหน่วยงานใดมีกิจกรรมอะไรใน หน่วยงานน้ัน และส่งต่อไปที่ใดจึงจะเสร็จสิ้น ดังนั้นบางส่วนจะเกี่ยวข้องกับคน ในขณะบางส่วนจะ เป็นวิธีการที่ต้องใช้คอมพิวเตอร์ซึ่งจะต้องนำส่วนที่ใช้กับเครื่องคอมพิวเตอร์มาแยกเขียนโปรแกรม รวมทัง้ แสดงรายละเอียดการทำงานแยกมาเปน็ ผงั งานโปรแกรม (Program Flowchart) หน่วยท่ี 2 ข้นั ตอนการพฒั นาโปรแกรมและการแก้ปญั หา เรียบเรยี งโดย นายไฟซอล มะแซ 6

การเขียนโปรแกรมภาษาคอมพวิ เตอร์ 2) ผังงานโปรแกรม (Program Flowchart) คือ ผังแสดงลำดับขั้นตอนการทำงานโปรแกรม ดังนั้นจึงมีส่วนการทำงานใน ขั้นตอน การรับข้อมูล การคำนวณหรอื การประมวลผล และการแสดงผลลัพธ์ ผังงานโปรแกรมนี้อาจ เรียกอกี อย่างหนึ่งวา่ ผังงานเขยี นโปรแกรม 2.2.2 สญั ลกั ษณ์ในการเขียนผังงาน การเขยี นผังงาน นนั้ ได้มีการกำหนดสญั ลักษณ์ทีใ่ ช้งานใหเ้ ป็นสากล และเป็นมาตรฐาน เดียวกัน โดยการกำหนดมาตรฐานนี้ได้ถูกกำหนดตามแบบของ ANSI (American National Standards Institute) และ ISO (International Standard Organization) เพ่ือส่ือความหมาย และ ให้เกิดความเข้าใจในสัญลักษณ์ที่ใช้ในการเขียนผังงาน Flowchart ทั่วโลก โดยสัญลักษณ์ต่าง ๆ น้ัน สามารถแบ่งออกได้เป็นหลายสัญลักษณ์ ดงั นี้ ตารางที่ 2.1 สญั ลกั ษณ์ในการเขยี นผงั งาน ความหมายและการใชง้ าน สัญลักษณ์ ใชเ้ ริม่ ตน้ และสนิ้ สุดการทำงานของโปรแกรม ใชป้ ระมวลผลการทำงานของโปรแกรม เพอื่ กำหนดทางเลอื ก หรอื ตดั สินใจการทำงานของโปรแกรม ใชเ้ พอ่ื แสดงผลลัพธอ์ อกทางเคร่อื งพิมพ์ (Printer) ใช้เพอ่ื รบั หรือแสดงผลโดยไม่กำหนดชนิดของอุปกรณใ์ น การทำงาน ใช้เพ่ือรับขอ้ มูลเข้ามาในระบบ เชน่ ค่าของตวั แปร ใช้เพอื่ แสดงผลลัพธ์ออกทางจอภาพ (Monitor) ใชเ้ พื่อเช่อื มตอ่ การทำงานภายในหน้าเดยี วกนั ใช้เพ่อื เชือ่ มต่อผงั งานทีม่ คี วามยาวมากกวา่ 1 หนา้ ใหส้ ามารถเชื่อมโยงกันได้ ใชเ้ ช่อื มตอ่ ระหวา่ งสัญลกั ษณห์ นึง่ ไปยังอีกสัญลักษณห์ นึ่ง เพื่อให้ทราบการไหลและทศิ ทางของข้อมลู หน่วยที่ 2 ขนั้ ตอนการพฒั นาโปรแกรมและการแกป้ ัญหา เรยี บเรยี งโดย นายไฟซอล มะแซ 7

การเขียนโปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์ 2.2.3 โครงสร้างของผังงาน ผังงานสามารถแบ่งได้ 3 โครงสร้างหลัก ๆ คือ โครงสร้างแบบลำดับ (Sequence) โครงสร้างการเลอื กทำตามเง่อื นไข (Decision) และโครงสร้างแบบทำซ้ำ (Loop) 1) ผังงานโครงสร้างแบบลำดับ (Sequence) คือ ผังงานที่มีโครงสร้างแบบลำดับ เปน็ ผังงานทเ่ี ขยี นเรยี งลำดับการทำงานไลล่ งมาตรงๆ จากบนลงลา่ ง ไมม่ คี วามซับซอ้ น ดังภาพ Start Read height, base area = 0.5 * height * base Write area Stop ภาพท่ี 2.3 ตวั อยา่ งผังงานโครงสรา้ งแบบลำดับ 2) ผังงานโครงสร้างการเลือกทำตามเงื่อนไข (Decision) คือ การเขียนโปรแกรม เพื่อนำค่าไปเลือกกระทำ โดยปกติมีเหตุการณใ์ ห้ทำ 2 กระบวนการ ได้แก่ เงื่อนไขเป็นจริงจะกระทำ กระบวนการหนึ่ง และเป็นเท็จจากกระทำอีกกระบวนการหนึ่ง แต่ถ้าซับซ้อนมากขึ้น จะต้องใช้ เง่อื นไขหลายขัน้ ดังภาพ หนว่ ยที่ 2 ขั้นตอนการพฒั นาโปรแกรมและการแกป้ ัญหา เรียบเรยี งโดย นายไฟซอล มะแซ 8

N start การเขยี นโปรแกรมภาษาคอมพวิ เตอร์ z=x+y read x,y Y X>Y z=x*y write z stop ภาพที่ 2.4 ตวั อยา่ งผงั งานโครงสร้างแบบการเลอื กทำตามเง่อื นไข 3) ผังงานโครงสรา้ งแบบทำซ้ำ (Loop) คอื ผังงานท่ีมีโครงสร้างแบบทำซำ้ เปน็ ผัง งานทแ่ี สดงกระบวนการทำงานทีม่ ีการกำหนดเงื่อนไขเพื่อจะทำอะไรซ้ำๆ จนกวา่ จะพอใจ หรอื ทำ จนกว่าจะไมต่ รงตามเงอ่ื นไข ดงั ภาพ start I=1 write I * 5 I=I+1 N I > 12 Y stop ภาพท่ี 2.5 ตวั อยา่ งผงั งานโครงสรา้ งแบบทำซำ้ หน่วยที่ 2 ข้ันตอนการพฒั นาโปรแกรมและการแก้ปัญหา เรยี บเรียงโดย นายไฟซอล มะแซ 9

การเขียนโปรแกรมภาษาคอมพวิ เตอร์ สรุปสาระสำคัญทา้ ยหน่วย หน่วยที่ 2 ขั้นตอนการพฒั นาโปรแกรมและการแก้ปัญหา 1. ขนั้ ตอนการพฒั นาโปรแกรม 1.1 การวิเคราะห์ปัญหา ประกอบด้วยข้ันตอนต่างๆ ดงั นี้ 1. กำหนดวัตถปุ ระสงค์ของงาน 2. พิจารณาขอ้ มลู นำเข้า 3. พจิ ารณาการประมวลผล 4. พิจารณาขอ้ มูลนำออก 1.2 การออกแบบโปรแกรม การออกแบบขั้นตอนการทำงานของโปรแกรมเป็นขั้นตอน ที่ใช้ เปน็ แนวทางในการเขียนโปรแกรม ใชเ้ คร่อื งมือต่างๆ ชว่ ยในการออกแบบ ผังงาน (Flowchart) 1.3 การเขียนโปรแกรมด้วยภาษาคอมพิวเตอร์ การเขียนโปรแกรมโดยใช้ภาษาท่ี คอมพิวเตอร์เข้าใจ โดยอาจใช้ภาษาระดับสูงหรือระดับต่ำ ภาษาการเขียนโปรแกรมแต่ละภาษา จะตอ้ งทำตามหลกั ไวยากรณ์ (Syntax) ท่กี ำหนดไว้ในภาษานนั้ 1.4 การทดสอบและแกไ้ ขโปรแกรม เปน็ ขั้นหาจดุ ผิดพลาดของโปรแกรม และแก้ไข โปรแกรมทท่ี ำงานผดิ พลาดที่เรียกวา่ Error มกั มมี าจาก 3 สาเหตุใหญ่ ๆ คือ 1. ขอ้ ผิดพลาดทางไวยากรณ์ของภาษา (Syntax Error) 2. ข้อผิดพลาดท่เี กิดจากตรรกะโปรแกรมผดิ (Logical Error) 3. ขอ้ ผิดพลาดในระหวา่ งการรนั โปรแกรม (Run-time Error) 1.5 การทำเอกสารประกอบโปรแกรม เอกสารประกอบโปรแกรมชว่ ยใหผ้ ใู้ ช้โปรแกรม เข้าใจวตั ถุประสงค์ ข้อมูลทีจ่ ะตอ้ งใชก้ บั โปรแกรม ตลอดจนผลลัพธท์ ่จี ะไดจ้ ากโปรแกรม 1.6 การบำรุงรักษาโปรแกรม เป็นขั้นตอนที่ผู้เขียนโปรแกรมต้องคอยเฝ้าดูและหา ขอ้ ผิดพลาดของโปรแกรมในระหว่างทผ่ี ้ใู ช้ใชง้ านโปรแกรม และปรับปรงุ โปรแกรมเมอ่ื เกดิ ข้อผดิ พลาด ขึ้น หรือในการใช้งานโปรแกรมไปนานๆ ผู้ใช้อาจต้องการเปลี่ยนแปลงการทำงานของระบบงานเดิม เพือ่ ให้เหมาะกับเหตุการณ์ 2. การเขยี นผังงาน ผังงาน (Flowchart) คือ เป็นเครื่องมือแสดงขั้นตอน หรือกระบวนการทำงานที่กระชับ เขา้ ใจง่าย โดยใชส้ ัญลักษณ์ทเ่ี ปน็ มาตรฐานเดียวกนั และใช้ข้อความสั้น ๆ อธบิ ายข้อมลู ผลลัพธ์ คำสงั่ หรอื จุดตัดสนิ ใจของขั้นตอน และเชอ่ื มโยงข้นั ตอนเหล่าน้ันดว้ ยเส้นท่มี ีลูกศรช้ีทิศทางการทำงานต้ังแต่ เรม่ิ ตน้ จนจบกระบวนการ 2.1 ประเภทของผงั งาน สามารถแบ่งออกไดเ้ ปน็ 2 ประเภท คือ 1. ผงั งานระบบ (System Flowchart) 2. ผังงานโปรแกรม (Program Flowchart) หน่วยท่ี 2 ข้ันตอนการพฒั นาโปรแกรมและการแก้ปัญหา เรียบเรยี งโดย นายไฟซอล มะแซ 10

การเขียนโปรแกรมภาษาคอมพวิ เตอร์ 2.2 สญั ลกั ษณ์ในการเขยี นผงั งาน การเขยี นผงั งาน น้ันไดม้ กี ารกำหนดสัญลักษณ์ทใี่ ช้งานให้เป็นสากล และเป็น มาตรฐานเดียวกนั โดยการกำหนดมาตรฐานนีไ้ ดถ้ กู กำหนดตามแบบของ ANSI (American National Standards Institute) และ ISO (International Standard Organization) เพ่ือสื่อความหมาย และ ให้เกิดความเข้าใจในสัญลกั ษณ์ทใ่ี ช้ในการเขียนผงั งาน Flowchart ทั่วโลก 2.3 โครงสร้างของผังงาน ผังงานสามารถแบ่งได้ 3 โครงสร้างหลัก ๆ คือ โครงสร้างแบบลำดับ (Sequence) โครงสรา้ งการเลือกทำตามเงื่อนไข (Decision) และโครงสรา้ งแบบทำซำ้ (Loop) 1. ผังงานโครงสรา้ งแบบลำดับ (Sequence) คอื ผังงานท่มี โี ครงสร้างแบบลำดบั เป็นผงั งานทีเ่ ขยี นเรียงลำดับการทำงานไล่ลงมาตรงๆ จากบนลงล่าง ไมม่ คี วามซบั ซ้อน 2. ผังงานโครงสรา้ งการเลือกทำตามเง่ือนไข (Decision) คอื การเขียนโปรแกรมเพื่อ นำค่าไปเลือกกระทำ โดยปกติมีเหตุการณ์ให้ทำ 2 กระบวนการ ได้แก่ เงื่อนไขเป็นจริงจะกระทำ กระบวนการหนึ่ง และเป็นเท็จจากกระทำอีกกระบวนการหนึ่ง แต่ถ้าซับซ้อนมากขึ้น จะต้องใช้ เงอ่ื นไขหลายขน้ั 3. ผังงานโครงสร้างแบบทำซ้ำ (Loop) คือ ผังงานที่มีโครงสร้างแบบทำซ้ำ เป็นผัง งานที่แสดงกระบวนการทำงานที่มีการกำหนดเงื่อนไขเพื่อจะทำอะไรซ้ำๆ จนกว่าจะพอใจ หรือทำ จนกวา่ จะไม่ตรงตามเงอื่ นไข Web Guide 1. http://areerat.phana.ac.th/it3/unit-1/structure 2. https://www.lkp.ac.th/basic_c/unit4_3.html 3. https://www.rw.ac.th/jetavat/?web=les04.2 4. https://www.rw.ac.th/jetavat/?web=les01.3 5. http://www.bankhai.ac.th/dev_c/step_develop_program.html หนว่ ยที่ 2 ขนั้ ตอนการพัฒนาโปรแกรมและการแกป้ ญั หา เรยี บเรยี งโดย นายไฟซอล มะแซ 11

การเขียนโปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์ คำสง่ั จงตอบคำถามต่อไปน้ีใหไ้ ด้ใจความที่สมบูรณ์ 1. จงบอกข้นั ตอนการพฒั นาโปรแกรมมีกข่ี น้ั ตอน อะไรบา้ ง (2 คะแนน) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. ขน้ั ตอนการวิเคราะหป์ ญั หาประกอบด้วยขัน้ ตอนอะไรบ้าง (2 คะแนน) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3. จงอธิบายความหมายของผังงาน (2 คะแนน) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. จงบอกความหมายของสัญลกั ษณผ์ งั งานดงั ตอ่ ไปนี้ (2 คะแนน) = ……………………………………………………………………………………………………….. = ……………………………………………………………………………………………………….. = ……………………………………………………………………………………………………….. = ……………………………………………………………………………………………………….. หน่วยท่ี 2 ข้นั ตอนการพฒั นาโปรแกรมและการแกป้ ัญหา เรยี บเรียงโดย นายไฟซอล มะแซ 12

การเขียนโปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์ 5. โครงสรา้ งของผงั งานมีกีแ่ บบ อะไรบา้ ง (2 คะแนน) ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ หนว่ ยท่ี 2 ข้นั ตอนการพฒั นาโปรแกรมและการแก้ปญั หา เรยี บเรยี งโดย นายไฟซอล มะแซ 13

การเขียนโปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์ ใบงาน สญั ลักษณ์ในการเขียนผังงานและโครงสรา้ งผังงาน จุดประสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรม เพือ่ ให้นกั เรียนสามารถ 1. เขยี นสญั ลักษณ์ในการเขยี นผังงานได้ 2. สามารถบอกรูปแบบโครงสรา้ งของผังงานได้ วัสด/ุ อุปกรณ์ 1. เครอ่ื งคอมพวิ เตอร์ ส่อื การเรยี น การสอน 1. โปรแกรมเวบ็ บราวเซอร์ 2. เอกสารประกอบการสอนวิชาการเขยี นโปรแกรมภาษาคอมพวิ เตอร์ รหัสวิชา 20204-2107 คำช้แี จง 1. จากผังงานดังกล่าวให้นักเรียนบอกว่ามีสัญลักษณ์ในการเขียนผังงานอะไรบ้าง พร้อมทั้ง ความหมาย และให้นักเรียนอธิบายวา่ โครงสร้างของผงั งานน้เี ป็นโครงสร้างแบบใด Start Read X,Y N X>Y Y Z = X +10 Z=X*Y Display Z Stop 2. บนั ทกึ ช่ือไฟล์ช่อื job2_1.pdf เมอ่ื จดั ทำเสรจ็ เรยี บรอ้ ยแล้ว ส่งไฟล์งานผา่ น Classroom หนว่ ยที่ 2 ขนั้ ตอนการพัฒนาโปรแกรมและการแกป้ ญั หา เรียบเรียงโดย นายไฟซอล มะแซ 14