การบัญชีต้นทุนช่วงการผลิต-ธิดารัตน์

นางสาวธดิ ารตั น์ รักษาศิล เลขที่ 1 แผนก พณิชยการ วิทยาลัยเทคนิคเทงิ

สารบัญ หนา้ สาระการเรยี นรแู้ ละจุดประสงค์การเรียนรู้ 1 ความหมายของการบัญชีต้นทุนชว่ งการผลติ (Process Costing) 2 ขอ้ แตกตา่ งระหวา่ งการบญั ชีตน้ ทุนงานสงั่ ทาและการบัญชีตน้ ทุนชว่ งการผลติ 5 การคานวณหนว่ ยเทียบเท่าหน่วยสาเร็จรูป (Equivalent unit) 6 รายงานตน้ ทนุ การผลิต (Production Cost Report) 8 การทารายงานตน้ ทนุ การผลิตตามวิธถี ัวเฉลย่ี ถ่วงนาหนัก (Weighted Average Method) 11 การทารายงานต้นทุนการผลิตตามวธิ ีเขา้ กอ่ นออกกอ่ น (First-in, First-out Method) 20 การบนั ทึกบัญชตี ามระบบตน้ ทนุ ชว่ งการผลิต 29 การทารายงานต้นทุนการผลิตกรณีทม่ี ีการโอนระหว่างแผนก 33 การคานวณหนว่ ยเสียตามระบบบัญชตี น้ ทุนชว่ งการผลิตและการบนั ทกึ บญั ชี 38 บทสรปุ 42 คาศัพทท์ เ่ี กี่ยวขอ้ ง 43

สาระการเรียนรู้ จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1.ความหมายของการบัญชตี ้นทนุ ชว่ งการผลิต 1.ความหมายของการบัญชีตน้ ทุนช่วงการผลติ 2. ข้อแตกต่างระหว่างการบญั ชตี น้ ทนุ งานสั่งทา 2. ข้อแตกต่างระหว่างการบญั ชตี น้ ทุนงานส่งั ทา และการบัญชีต้นทุนช่วงการผลิต และการบญั ชตี ้นทนุ ชว่ งการผลิต 3. การคานวณหนว่ ยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเร็จรปู 3. การคานวณหน่วยเทยี บเทา่ หน่วยสาเรจ็ รปู 4. รายงานตน้ ทนุ การผลิต 4. รายงานต้นทุนการผลติ 5. การทารายงานต้นทุนการผลิตตามวิธถี วั เฉลีย่ ถ่วงนาหนกั 5. การทารายงานต้นทุนการผลติ ตามวิธถี ัวเฉลี่ยถว่ งนาหนัก 6. การทารายงานตน้ ทุนการผลติ ตามวิธเี ข้าก่อนออกกอ่ น 6. การทารายงานต้นทุนการผลิตตามวธิ เี ขา้ กอ่ นออกกอ่ น 7. การบันทึกบญั ชตี ามระบบตน้ ทุนช่วงการผลติ 7. การบนั ทึกบัญชีตามระบบตน้ ทุนชว่ งการผลิต 8. การทารายงานต้นทนุ การผลติ กรณีมกี ารโอน 8. การทารายงานตน้ ทุนการผลิตกรณมี ีการโอน ระหว่างแผนก ระหวา่ งแผนก 9. การคานวณหน่วยเสยี ตามระบบบัญชีต้นทนุ 9. การคานวณหน่วยเสียตามระบบบญั ชตี น้ ทุน ช่วงการผลติ และการบนั ทึกบัญชี ชว่ งการผลติ และการบนั ทึกบัญชี 1

ความหมายของการบัญชีตน้ ทนุ ช่วงการผลิต (Process Costing) การบัญชตี น้ ทุนชว่ งถกู นามาใช้ในการผลติ เมอื่ กจิ การผลติ สินคา้ เป็นจานวนมาก (Mass production) และเป็นสนิ ค้าทีม่ ีลักษณะเหมอื นๆกนั เชน่ กจิ การผลิตอาหารกระปอ๋ ง กจิ การผลิตตุ๊กตาพลาสติก กิจการผลิต รถยนต์ เปน็ ต้น ต้นทุนชว่ งจะแบ่งแผนกผลิตตามหนา้ ทง่ี าน หรอื เรียกว่า ศูนยต์ ้นทุน (Cost center) โดยแตล่ ะแผนกจะ ทาการผลติ และบันทึกตน้ ทนุ ทเี่ กิดขึน (วตั ถดุ บิ ทางตรง คา่ แรงงานทางตรง และคา่ ใช้จา่ ยการผลติ ) ซ่งึ เรียกว่า “งานระหว่างผลติ ” เมอ่ื งานเสรจ็ ในแผนกของตนก็จะโอนงานไปยังแผนกต่อไปพรอ้ มโอนต้นทนุ ของงาน ไปดว้ ย ผลผลิตของแผนกสุดท้ายจะมสี ินค้าสาเร็จรูปเพ่อื รอการขาย การบญั ชตี น้ ทนุ ช่วงการผลติ มีวิธีการคานวณได้ 2 วธิ คี ือ 1. วธิ ถี วั เฉลย่ี ถว่ งนาหนกั (Weighted-Average Method) 2. วธิ เี ขา้ ก่อนออกก่อน (First-in, First-out Method) 2

1.วธิ ถี วั เฉลย่ี ถว่ งนาหนกั (Weighted-Average Method) การคานวณต้นทนุ การผลติ ตามวิธถี วั เฉลย่ี ถ่วงนาหนกั คอื การนาเอาต้นทุนงานระหว่างทาต้นงวดมา รวมกับต้นทุนการผลิตทเ่ี กดิ ขึนในระหว่างงวดหารด้วยหน่วยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูปซง่ึ หน่วยเทยี บเท่าหน่วย สาเร็จรปู ตามวิธนี ี ดงั นันหน่วยเทยี บเท่าหนว่ ยสาเรจ็ รปู ทกุ หนว่ ยจะต้องมีต้นทุนการผลิตเท่ากันเมอ่ื สนิ งวดสนิ ค้าท่ี ผลติ จะถกู แยกออกเปน็ 2 ส่วน คือ สว่ นท่ี 1 หน่วยทผ่ี ลิตเสร็จโดยไมค่ านงึ วา่ เปน็ หนว่ ยทย่ี กมาจากงวดก่อนหรอื เปน็ หนว่ ยทีเ่ รมิ่ ผลิตในงวด ปัจจุบันทุกหนว่ ยมีต้นทนุ เทา่ กนั สว่ นที่ 2 หนว่ ยท่ีผลิตไมเ่ สร็จให้คานวณเป็นหนว่ ยเทยี บเทา่ หน่วยสาเรจ็ รปู 3

2. วิธเี ข้ากอ่ นออกกอ่ น (First-in, First-out Method) การคานวณตน้ ทุนชว่ งการผลติ ตามวิธีเข้ากอ่ นออกกอ่ นคอื การคานวณตน้ ทนุ การผลิตท่ีแยกหน่วยของ งานระหวา่ งทาต้นงวดและต้นทนุ ของงานระหวา่ งทาตน้ งวดออกจากหนว่ ยทผ่ี ลติ ในงวดปจั จบุ ัน ต้นทนุ การผลติ ของงานระหวา่ งทาต้นงวดทย่ี กมาถูกแยกออกจากต้นทนุ งวดปจั จุบันเมือ่ สินงวดสนิ คา้ ทผี่ ลติ จะถกู แยกออกเปน็ 2 ส่วน คือ สว่ นท่ี 1 หน่วยทผ่ี ลติ เสร็จประกอบด้วย 1.1 หนว่ ยของงานระหว่างทาต้นงวดประกอบไปดว้ ยตน้ ทนุ ดังนี 1) ตน้ ทุนของงานระหวา่ งทีย่ กมาจากงวดกอ่ น 2) ตน้ ทนุ ของงวดปจั จบุ ันท่ใี ชเ้ พม่ิ เตมิ 1.2 หน่วยทเี่ ริ่มผลิตและเสรจ็ ในงวดปัจจุบนั ประกอบดว้ ยตน้ ทุนท่เี กดิ ขนึ ในงวดปัจจบุ ัน สว่ นที่ 2 หน่วยท่ีผลติ ไมเ่ สร็จใหค้ านวณเป็นหน่วยเทยี บเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูปประกอบด้วยตน้ ทนุ ทเี่ กิดขึน ในงวดปัจจุบัน 4

ขอ้ แตกต่างระหวา่ งการบญั ชตี ้นทุนงานส่งั ทาและการบญั ชตี น้ ทนุ ช่วงการผลติ การบัญชีตน้ ทุนงานสง่ั ทา การบัญชตี น้ ทนุ ช่วงการผลิต 1.ผลิตสนิ คา้ พเิ ศษลักษณะเฉพาะเจาะจงตามคาสั่ง 1. ผลิตสินคา้ อย่างตอ่ เนือ่ งสินค้าเหมือนกันผู้บรโิ ภค ลูกคา้ ใชโ้ ดยทั่วไป 2. ตน้ ทนุ สนิ คา้ ต่อหน่วยเทา่ กันเฉพาะงาน 2. ตน้ ทุนสนิ ค้าทกุ หน่วยเท่ากัน 3. คานวณต้นทุนการผลิตและโอนสนิ คา้ ทผ่ี ลติ เสร็จ 3. คานวณต้นทุนการผลิตและโอนสนิ คา้ ที่ผลิตเสรจ็ ได้ทันทีท่ีผลติ เสรจ็ ในวันสนิ งวด 4. ใช้บตั รต้นทุนงานเกบ็ ตน้ ทุนแยกเปน็ งานและเก็บ 4. ทารายงานต้นทนุ การผลิตเพือ่ คานวณตน้ ทุน รายละเอยี ดเกี่ยวกับตน้ ทนุ การผลติ จากบัตรต้นทนุ สินคา้ ที่ผลติ เสร็จตามงวดเวลาแบ่งตามแผนกผลติ งาน 5

การคานวณหนว่ ยเทียบเท่าหน่วยสาเร็จรูป (Equivalent unit) ในการคานวณตน้ ทนุ ของงานทีเ่ สรจ็ เน่อื งจากวธิ กี ารผลิตแบบต้นทนุ ชว่ งนันจะเป็นการผลิตติดตอ่ กนั ไป เรือ่ ยๆ เม่ือถึงสนิ งวดเวลาหนง่ึ กิจการตอ้ งคานวณตน้ ทุนทีเ่ กดิ ขนึ ในการผลิต ซ่ึงอาจมงี านระหวา่ งผลิตเกิดขนึ (งานทีย่ ังผลติ ไม่เสรจ็ ) โดยทง่ี านระหว่างผลติ นนั จะได้รับต้นทนุ ในการผลิตไปบางส่วนแล้ว ดงั นนั ในการคานวณ ตน้ ทนุ ทเี่ กดิ ในงวดนนั จะตอ้ งนาต้นทุนที่เกดิ ขนึ หารด้วย “หน่วยเทียบเทา่ สาเรจ็ รูป” แทนการหารด้วยหน่วย สินค้าสาเรจ็ รูป โดยมสี ูตรการคานวณดงั นี หนว่ ยเทยี บเท่าสาเร็จ=จานวนหนา่ ยนบั ได้xขนั ความสาเร็จ 6

หนว่ ยเทยี บเทา่ หน่วยสาเร็จรปู หมายถงึ หนว่ ยนบั ของสินค้าท่ีผลิตเสร็จบวกกบั หนว่ ยเทยี บเทา่ หนว่ ย ผลติ เสร็จของงานระหว่างทาปลายงวดโดยเทยี บหนว่ ยของสนิ คา้ ทผี่ ลติ เสรจ็ เป็นหน่วยเทยี บเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูป ตามหน่วยทีผ่ ลติ เสรจ็ ส่วนหนว่ ยของงานระหวา่ งทาปลายงวดใหค้ านวณย้อนกลบั ว่าหากนาต้นทนุ การผลติ แต่ละ ส่วนประกอบทีใ่ ชไ้ ปในงานระหวา่ งทาเทียบว่าถ้าทาใหเ้ สรจ็ เป็นหน่วยจะได้สินคา้ ที่ผลติ เสร็จท่ีหน่วยโดยเทียบแยก ตามสว่ นประกอบของตน้ ทนุ อยู่ 2 วงเมอื่ นามารวม ตวั อยา่ งเช่น จากรปู 13 มรี ปู วงกลมครงึ่ วงกลมอยู่ 2 วง เมื่อนามารวมกนั จะไดว้ งกลมเต็มวง 1 วงรูป ครง่ึ วงกลมคอื หน่วยท่ีทาเสร็จเพียง หนว่ ยละ 50% เม่อื นาหน่วย ท่ีทาเสร็จเพยี งหนว่ ยละ 50% มารวมกันกจ็ ะได้ หนว่ ยเทยี บเท่าหนว่ ยสาเร็จรปู 1 หนว่ ย 50% 50% 100% 7 รปู ที่ 1.1 แสดงการเทยี บหนว่ ยเทียบเท่าหน่วยสาเร็จรปู

รายงานตน้ ทุนการผลติ (Production Cost Report) ในการผลติ แบบต้นทนุ ชว่ งการผลิตนี จะจัดทารายงานการผลิตขึนมาเพ่ือแสดงต้นทนุ ทเ่ี กดิ ขนึ ในการผลิตของงวดเวลาหน่ึง โดยจะมี 5 ขนั ดงั นี ข้ันตอนท่ี 1 รายงานจานวนหน่วย (Number of Units) ขน้ั ตอนที่ 2 คานวณหน่วยเทียบเท่าหนว่ ยสาเรจ็ รูป (Equivalent Units) ขั้นตอนท่ี 3 รายงานต้นทุนการผลิตที่เกดิ ขนึ ตามส่วนประกอบตน้ ทุน (Cost Report) ข้นั ตอนที่ 4 คานวณต้นทุนต่อหน่วยเทยี บหน่วยสาเร็จรูป (Cost per Equivalent Unit) ข้ันตอนที่ 5 การจดั สรรตน้ ทุนการผลติ (Cost Assignment) 8

ขั้นตอนที่ 1 รายงานจานวนหนว่ ยแสดงรายละเอียดเกยี่ วกับหนว่ ยทีอ่ ย่ใู นกระบวนการผลิตทงั หมดวา่ มหี น่วยทผ่ี ลติ ไมเ่ สร็จมาจากงานต้นงวดกหี่ นว่ ยเรมิ่ ทาการผลติ ในงวดนกี ห่ี นว่ ย ผลิตเสรจ็ กห่ี น่วย มีงานทผ่ี ลติ ไม่ เสร็จคงเหลือเปน็ งานปลายงวดกห่ี นว่ ย และรวมถึงหนว่ ยทสี่ ูญเสียระหวา่ งการผลติ ก่ีหน่วย ขน้ั ตอนท่ี 2 คานวณหนว่ ยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเรจ็ รปู เป็นขันตอนทท่ี าการคานวณหาหนว่ ยเทียบเทา่ หน่วยสาเร็จรปู คานวณจากหนว่ ยสาเรจ็ รูปที่ผลิตเสร็จทังหมดรวมกับหนว่ ยเทียบเท่าหน่วยสาเร็จรูปของงาน ระหวา่ งทาปลายงวด ขนั้ ตอนท่ี 3 รายงานตน้ ทนุ การผลิตทเี่ กิดขึนตามส่วนประกอบตน้ ทนุ เปน็ ขนั ตอนท่ีทาการรวบรวม ตน้ ทุนการผลิตของวตั ถุดิบทางตรง แรงงานทางตรงและคา่ ใชจ้ ่ายการผลติ ขัน้ ตอนที่ 4 คานวณตน้ ทนุ ต่อหน่วยเทียบหน่วยสาเรจ็ รูปเปน็ การคานวณตน้ ทนุ การผลิตตอ่ หนว่ ย เทยี บเทา่ หนว่ ยสาเรจ็ รปู โดยนาตน้ ทนุ การผลิตรวมท่ีได้จากขันตอนท่ี 3 หารด้วยหน่วยเทยี บเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูป ทไ่ี ดจ้ ากขันตอนที่ 2 9

ข้นั ตอนท่ี 5 การจดั สรรต้นทุนเป็นขันตอนสุดท้ายในการทารายงานตน้ ทนุ การผลิต ทาโดยจดั สรร ตน้ ทุนการผลิตใหก้ บั สินคา้ ท่ีผลติ เสร็จในแผนกผลิตเพือ่ โอนออกไปแผนกผลิตถัดไปหรือโอนออกไปเป็นสนิ ค้า สาเร็จรปู และจัดสรรตน้ ทุนการผลติ ให้กบั งานระหวา่ งทาปลายงวด โดยจัดสรรตามต้นทนุ ตอ่ หน่วยเทียบเท่า หน่วยสาเร็จรูปตามขันตอนที่ 4 การทารายงานต้นทุนการผลิตจดั ทาได้ 2 วิธีคือ 1.วิธถี ัวเฉลีย่ ถ่วงนาหนกั (Weighted-Average Method)) 2.วธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน (First-in, First-out Method) กิจการจะเลอื กคานวณต้นทุนการผลิตตามวิธีใดขึนอยกู่ ับนโยบายบญั ชที เ่ี ลือกใช้การทารายงาน ต้นทนุ การผลติ ทัง 2 วธิ ดี งั กล่าวจะไดต้ น้ ทนุ การผลิตต่อหน่วยทแ่ี ตกต่างกัน 10

การทารายงานตน้ ทุนการผลิตตามวธิ ถี วั เฉล่ียถ่วงน้าหนัก (Weighted Average Method) การทารายงานต้นทุนการผลิตตามวิธถี ัวเฉล่ียถว่ งนาหนกั นกี จิ การจะนาหนว่ ยและตน้ ทนุ การ ผลิตของงานระหว่างทาต้นงวดรวมเขา้ กับหนว่ ยและตน้ ทนุ การผลิตทีเ่ กิดขนึ ในงวดปจั จุบันเพอ่ื คานวณ ตน้ ทนุ ตอ่ หนว่ ยเทียบเท่าหนว่ ยสาเรจ็ รปู หนว่ ยทผี่ ลติ เสรจ็ จะมตี ้นทุนต่อหนว่ ยเทา่ กนั ทกุ หน่วยโดยไม่แยก ว่าเปน็ หนว่ ยท่ยี กมาจากงานระหวา่ งทาต้นงวดนามาทาตอ่ ให้เสร็จในงวดนีหรอื เปน็ หน่วยทีเ่ รม่ิ ทาและ เสรจ็ ในงวดนี 11

ตัวอย่างที่ 1 บรษิ ัท รักษโ์ ลก จากัด ทาการผลติ สินค้าชนดิ เดยี วต้นทนุ การผลติ ทังหมด เกดิ ขึนสมา่ เสมอตลอดช่วงการผลติ ข้อมลู เกี่ยวกบั จานวนหนว่ ยและตน้ ทุนการผลติ ระหว่างเดือน ตลุ าคม 2556 ดังนี รายการ หนว่ ย วตั ถุดบิ ทางตรง ตน้ ทนุ แปรสภาพ ข้ันสาเรจ็ ต้นทนุ (บาท) ขนั้ สาเรจ็ ตน้ ทุน(บาท) งานระหวา่ งทาต้นงวด 3,000 80% 4,110 30% 3,150 หนว่ ยเรมิ่ และตน้ ทุนงวด ? - 95,790 - 97,650 ปัจจบุ ัน หนว่ ยผลติ เสรจ็ โอนออก 27,000 100% ? 100% ? งานระหว่างทาปลายงวด 9,000 70% ? 20% ? 12

จากตัวอย่างท่ี 1 แสดงเป็นตารางสะท้อนให้เห็นแนวคดิ เก่ียวกบั จานวนหน่วยและต้นทุนการผลติ ตามวิธถี ัวเฉลีย่ ถว่ งนาหนักไดด้ ังนี ตารางแสดงแนวคดิ ตามวธิ ีถัวเฉลีย่ ถ่วงนาหนกั ต้นทุนแปรสภาพ หน่วยท่จี ัดให้ครบ วัตถุดบิ ทางตรง (แรงงานทางตรง + หน่วยท่จี ัดได้ คาใช้จ่ายการผลิต) งานระหวา่ งทายกมา ต้นทนุ 4.1 10 บาท ต้นทนุ 3,150 บาท หน่วยหน่วยท่ีผลติ เสร็จ จานวน 3,000 หน่วย 27,000 หนว่ ย งานระหวา่ งทายกมา ต้นทนุ 95,790 บาท ต้นทนุ 97,650 บาท หนว่ ยปลายงวด 9,000 จานวน 3,000 หน่วย หน่วย รวม 36,000 หนว่ ย รวม 99,900 บาท รวม 100,800 บาท รวม 36,000 บาท 13

จากตวั อยา่ งที่ 1 แสดงการคานวณเพือ่ จดั ทารายงานต้นทนุ การผลติ เป็นลาดบั มี 5 ขนั ตอน ดังนี ขั้นตอน 1 รายงานจานวนหนว่ ย หนว่ ยงานระหว่างทาต้นงวด 3,000 หนว่ ย หน่วยที่เริม่ ผลิต 33,000 หน่วยทีต่ อ้ งจัดให้ครบ 36,000 หนว่ ยทผ่ี ลติ เสร็จ 27,000 หน่วยงานระหวา่ งทาปลายงวด 9,000 หนว่ ยทจี่ ดั ได้ 36,000 หน่วย คานวณโดยใช้สมการบัญชี ดงั นี หนว่ ยตน้ งวด + หนว่ ยท่เี ริม่ ผลิต = หน่วยทผ่ี ลิตเสรจ็ + หน่วยปลายงวด 14

ข้นั ตอนที่ 2 คานวณหนว่ ยเทียบเท่าหน่อยสาเร็จรปู วัตถุดิบทางตรง ตน้ ทนุ แปรสภาพ 27,000 หน่วย หนว่ ยผลติ เสร็จ 27,000 หนว่ ย 1,800 28,800 หนว่ ย หนว่ ยเทยี บงานปลายงวด 6,300 รวม 33,300 หน่วย คานวณโดยใชส้ มการบญั ชี ดงั นี หนว่ ยเทียบเทา่ หน่อยสาเรจ็ รปู =หน่วยผลิตเสรจ็ + หน่วยเทียบเท่าหน่อยสาเร็จงานปลายงวด 15

รายละเอยี ดการคานวณทาดังนี้ 1.หนว่ ยผลติ เสรจ็ จานวน 27,000 หน่วย เทียบเป็นหนว่ ยเทยี บเทา่ หน่วยสาเรจ็ รปู ได้ 27,000 หนว่ ย 2.หนว่ ยเทยี บเทา่ หนว่ ยสาเร็จรูปงานปลายงวดจานวน 9,000 หน่วยคานวณดังนี - วตั ถดุ บิ ผลิตเสร็จ 70% คานวณเป็นหนว่ ยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเร็จรปู ได้เท่ากับ 9,000 x 70% = 6,300 หน่วย - ค่าแรงงงานและคา่ ใช้จ่ายการผลิตผลติ เสรจ็ 20% คานวณเป็นหน่วยเทยี บเทา่ หน่วยสาเรจ็ รปู ไดเ้ ทา่ กบั 9,000 x 20% = 1,800 หน่วย ข้อสงั เกต การคานวณหนว่ ยเทยี บเทา่ หนว่ ยสาเร็จรปู ตามวธิ ถี ัวเฉลยี่ ถว่ งนาหนักหนว่ ยเทียบเท่า หน่วยสาเรจ็ รปู ที่ไดจ้ ะรวมหน่วยเกา่ ที่ยกมาจากงวดก่อนและหน่วยใหม่ท่ีเร่มิ ผลิตในงวดนี 16

ขั้นตอนท่ี 3 รวบรวมต้นทนุ การผลิต วตั ถดุ ิบทางตรง ตน้ ทุนแปรสภาพ 4,110 บาท 3,150 บาท ตน้ ทนุ ของงานตน้ งวด 95,790 บาท 95,650 บาท ต้นทุนเกดิ ขนึ ระหวา่ งงวด 99,900 บาท 100,800 บาท ต้นทุนรวมทังสนิ ข้อสงั เกต ในขนั้ ตอนนีต้ ้นทนุ การผลติ ของงานระหวา่ งทาต้นงวดยกมาจะต้องแสดง รายละเอียดต้นทนุ การผลติ โดยแยกสว่ นประกอบของต้นทนุ ออกจากกนั อยา่ งชดั เจนจงึ จะคานวณ ตามวธิ ีถวั เฉลยี่ ถว่ งนา้ หนกั ได้ 17

ขน้ั ตอนที่ 4 คานวณต้นทุนต่อหน่วยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเรจ็ รูป วัตถดุ ิบทางตรง ตน้ ทนุ แปรสภาพ 100,800 บาท ต้นทุนการผลิตรวมทังสนิ 99,900 บาท 28,800 หน่วย หนว่ ยเทียบเท่าหนว่ ยสาเรจ็ รปู 33,300 หนว่ ย 3.50 บาท ต้นทนุ ตอ่ หน่วย 3.00 บาท สรปุ ตน้ ทนุ การผลติ ต่อหน่วย = 3.00 + 3.50 = 6.50 บาท นาต้นทนุ ที่ไดต้ ามขันตอนท่ี 3 หารดว้ ยหน่วยเทียบเท่าหนว่ ยสาเรจ็ รปู ทไ่ี ด้ตามขันตอนที่ 2 โดยแยกตามส่วนประกอบของต้นทุนการผลติ คานวณดงั นี - วตั ถดุ บิ ทางตรง = 99,900/33,300 = 3.00 บาท/หน่วย - ตน้ ทุนแปรสภาพ = 100,800/28,800 = 3.50 บาท/หนว่ ย 18

ขน้ั ตอนท่ี 5 จัดสรรต้นทุนให้สินคา้ ท่ผี ลิตเสร็จและงานระหว่างทาปลายงวด สนิ คา้ ทีผ่ ลติ เสรจ็ (27,000 x 6.50) 175,500 บาท งานระหวา่ งทาปลายงวด ประกอบดว้ ย วตั ถดุ บิ {(9,000 x 70%) x 3} 18,900 ตน้ ทุนแปรสภาพ {(9,000 x 20%) x 3.50} 6,300 25,200 บาท รวมต้นทุนท้งั สน้ิ 200,700 บาท นาต้นทนุ ต่อหน่วยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเรจ็ รปู ที่คานวณไดใ้ นขนั ตอนท่ี 4 มาจดั สรรให้หน่วยท่ี ผลิตเสร็จและงานระหวา่ งทาปลายงวดตามหน่วยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเรจ็ รปู เม่อื จดั สรรแล้วต้นทุนรวม ทงั สนิ จะตอ้ งเท่ากบั ตน้ ทุนยกมาจากงานระหวา่ งทาต้นงวดบวกกบั ต้นทนุ ท่เี กดิ ขนึ ระหวา่ งงวด 19

การทารายงานต้นทุนการผลิตตามวธิ เี ขา้ กอ่ นออกกอ่ น (First-in, First-out Method) การคานวณต้นทุนการผลติ ตามวิธีเขา้ กอ่ นออกกอ่ นนมี ีแนวคิดว่ากิจการจะนาหน่วยของงานระหวา่ งทา ตน้ งวดมาทาตอ่ ก่อนโดยเตมิ ต้นทุนการผลติ ของงวดใหมเ่ ขา้ ไปตามสว่ นทผ่ี ลิตค้างอยจู่ นเสร็จแลว้ จงึ เริ่มต้นผลิต หน่วยใหม่ หน่วยเทยี บเท่าหนว่ ยสาเร็จรปู ของงวดปจั จบุ ันเทา่ นันวิธนี จี ะแบง่ สนิ คา้ สาเร็จรปู เปน็ 2 กล่มุ กลุ่มท่ี 1 เปน็ สินค้าสาเร็จรปู ได้จากการงานระหวา่ งทาต้นงวดมาผลติ ต่อสนิ คา้ กลมุ่ นปี ระกอบดว้ ย ต้นทนุ การผลิตทังงวดกอ่ นและงวดปัจจุบนั กลมุ่ ที่ 2 เป็นสินคา้ สาเรจ็ รปู ทไี่ ด้จากหนว่ ยทเี่ ริม่ ผลิตและผลิตเสรจ็ ในงวดปัจจุบนั ต้นทุนการผลิต ประกอบดว้ ยตน้ ทนุ การผลิตเฉพาะของงวดปัจจุบนั เทา่ นนั 20

จากตวั อย่างที่ 1 บริษทั รกั ษโ์ ลก จากัด แสดงเปน็ รปู ภาพสะท้อนให้เห็นแนวคดิ เกย่ี วกบั จานวน หนว่ ยตามวิธีเขา้ กอ่ นออกก่อนได้ดังนี ตารางแสดงแนวคดิ ตามวธิ เี ขา้ ก่อนออกกอ่ น หน่วยทีจ่ ดั ใหค้ รบ วตั ถดุ บิ ต้นทุนแปรสภาพ หน่วยท่ีจัดได้ ต้นทนุ 3,150 บาท งานระหวา่ งทา ตน้ ทุน 4,110 บาท งานระหว่างทา ตน้ งวดยกมา เตมิ ตน้ ทุน เตมิ ต้นทนุ ตน้ งวด ผลติ เสร็จ จานวน 3,000 หน่วย งวดปจั จุบนั งวดปจั จุบนั จานวน 3,000 หน่วย หน่วยท่ีเริ่มผลติ จานวน ต้นทนุ งวดปัจจุบัน ต้นทนุ งวดปจั จุบนั หนว่ ยเรมิ่ ผลติ และผลติ เสร็จ (97,650) 24,000 หน่วย 33,000 หน่วย (95,790) รวม 97,650 บาท หน่วยงานระหว่างทาปลาย รวม 36,000 หน่วย รวม 95,790 บาท งวด 9,000 หนว่ ย 21 รวม 36,000 หนว่ ย

จากตวั อยา่ งที่ 1 แสดงการคานวณเพอ่ื จดั ทารายการต้นทนุ การผลติ เป็นลาดบั มี 5 ขันตอนดงั นี ขัน้ ตอนท่ี 1 รายงานจานวนหนว่ ย หน่วยงานระหว่างทาต้นงวด 3,000 หน่วย หนว่ ยทเ่ี ริม่ ผลติ 33,000 หนว่ ยท่ีต้องจัดให้ครบ 36,000 หน่วยทผ่ี ลิตเสร็จจากงานต้นงวด 3,000 หน่วยทีเ่ รมิ่ ผลติ และเสร็จในงวดนี 24,000 หน่วยงานระหว่างทาปลายงวด 9,000 หนว่ ยทจ่ี ัดได้ 36,000 หน่วย 22

จากตวั อยา่ งท่ี 1 งวดปัจจบุ ันกจิ การผลติ สนิ คา้ เสรจ็ จานวน 27,000 หนว่ ย เปน็ หนว่ ยยกมาจากงาน ระหวา่ งทาตน้ งวด 3,000 หนว่ ย และเป็นหนว่ ยท่เี ริ่มและผลิตเสร็จในงวดนีจานวน 24,000 หนว่ ย ขั้นตอนท่ี 2 คานวณหนว่ ยเทียบหน่วยสาเร็จรูป วตั ถดุ ิบทางตรง ตน้ ทุนแปรสภาพ หน่วยเทียบเท่าหน่วยสาเร็จรูป ทเ่ี ติมให้งานตน้ งวด 600 หน่วย 2,100 หน่วย หนว่ ยท่ีเรม่ิ ผลิตและเสร็จ 24,000 24,000 หนว่ ยเทยี บเทา่ งานปลายงวด 6,300 1,800 รวม 30,900 หนว่ ย 27,900 หนว่ ย หนว่ ยเทียบเทา่ หน่วยสาเรจ็ รปู = หน่วยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเร็จรปู ที่เติมให้งานตน้ งวด+ หน่วยทีเ่ ริ่มผลติ และเสร็จ+หนว่ ยเทียบเท่าหน่วยสาเร็จรูปของงานปลายงวด 23

รายละเอยี ดการคานวณท่าดงั น้ี 1.หน่วยเทยี บเทา่ หน่วยสาเร็จรปู ทเ่ี ตมิ ใหง้ านต้นงวดคานวณดังนี - วตั ถดุ บิ ผลติ เสรจ็ มาแล้ว 80% ตอ้ งเติมอกี 20% คานวณหน่วยเทยี บเท่าหนว่ ยสาเรจ็ รูปได้เท่ากบั 3,000 หน่วย x 20% = 600 หน่วย - ต้นทุนแปรสภาพผลิตเสร็จมาแลว้ 30% ต้องเติมอีก 70% คานวณหนว่ ยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเร็จรปู ไดเ้ ทา่ กนั 3,000 หนว่ ย x 70% = 2,100 หน่วย 2.หน่วยทเ่ี รม่ิ ผลิตและเสร็จในงวดนีจานวน 24,000 หน่วยเทยี บเป็นหนว่ ยเทียบเทา่ หน่วยสาเรจ็ รปู ได้ 24,000 หนว่ ย 3. หนว่ ยเทยี บเทา่ หน่วยสาเร็จรูปงานปลายงวดจ้านวน 9,000 หน่วย คานวณดงั นี - วตั ถดุ บิ ชนั ความสาเร็จ 70% คานวณหน่วยเทยี บเทา่ หน่วยสาเร็จรูปได้เท่ากบั 9,000 หน่วย x 70% = 6,300 หน่วย 24

- ตน้ ทนุ แปรสภาพ ขันความสาเร็จ 20% คานวณหน่วยเทยี บเท่าหน่วยสาเรจ็ รูปได้เทา่ กบั 9,000 หน่วย x 20% = 1,800 หนว่ ย สรปุ หน่วยเทียบเทา่ หนว่ ยสาเรจ็ รปู ตามวธิ เี ขา้ กอ่ นออกกอ่ นจะถกู จัดไว้ 3 ส่วนดงั นี ส่วนท่ี 1 เป็นหน่วยเทยี บเทา่ หน่วยสาเรจ็ รูปท่ีเติมใหง้ านระหวา่ งทาต้นงวด สว่ นที่ 2 เปน็ หน่วยทเ่ี ร่ิมผลติ และเสรจ็ ในงวดนี ส่วนที่ 3 เปน็ หนว่ ยเทียบเทา่ หน่วยสาเร็จรปู ของงานระหว่างทาปลายงวด ขอ้ สงั เกต ในขันตอนนจี ะต้องทราบขันความสาเรจ็ ของตน้ ทุนงานระหวา่ งทาต้นงวดตามส่วนประกอบ ของต้นทุนการผลติ อย่างชดั เจนจึงจะคานวณหน่วยเทยี บเท่าหนว่ ยสาเรจ็ รูปทีต่ อ้ งเติมใหก้ บั งานระหวา่ งทา ตน้ งวดได้ 25

ข้ันตอนที่ 3 รวบรวมตน้ ทนุ การผลิต วัตถุดิบทางตรง ตน้ ทนุ แปรสภาพ 95,790 บาท 97,650 บาท ตน้ ทนุ เกิดขนึ ระหว่างงวด 95,790 บาท 97,650 บาท รวมตน้ ทนุ ท้งั สิ้น ขนั ตอนนเี ป็นการรวบรวมต้นทุนการผลติ เฉพาะต้นทนุ ท่เี กิดขึนในงวดปัจจุบนั เทา่ นนั โดย แยกตามสว่ นประกอบของตน้ ทุนการผลติ 26

ขน้ั ตอนท่ี 4 คานวณต้นทุนต่อหนว่ ยเทียบเทา่ หน่วยสาเร็จรูป วัตถุดบิ ทางตรง ตน้ ทนุ แปรสภาพ ต้นทุนการผลติ ทังสิน 95,790 97,650 หน่วยเทียบเท่าหนว่ ยสาเรจ็ รปู 30,900 27,900 ต้นทุนตอ่ หน่วย 3.10 3.50 ต้นทุนการผลติ ต่อหน่วย = 3.10 + 3.50 = 6.60 นาตน้ ทุนท่ไี ด้ตามขันตอนท่ี 3 หารด้วยหน่วยเทียบเท่าหนว่ ยสาเรจ็ รูปที่คานวณไดต้ ามขนั ตอน ที่ 2 โดยแยกตามสว่ นประกอบของต้นทนุ การผลติ 27

ข้นั ตอนท่ี 5 จัดสรตน้ ทุนให้สินค้าท่ีผลติ เสร็จและงานระหว่างทาปลายงวด หน่วยจากงานตน้ งวด 3,000 หนว่ ย มีตน้ ทนุ ยกมา 7,260 เตมิ วตั ถดุ บิ {{3,000 x 20%) x 3.10) 1,860 เติมแรงงานและคา่ ใช้จ่ายการผลิต {(3,000 x 704) x 3.50) 7,350 16,470 หน่วยทเี่ รม่ิ และเสร็จ (24,000x 6.60) 158,400 รวมต้นทนุ สินคา้ สาเรจ็ รปู ทงั สิน 174,870 งานระหวา่ งทาปลายงวดประกอบดว้ ย วตั ถดุ บิ {(9,000 หนว่ ย x 70%) x 3.10} 19,530 ต้นทนุ แปรสภาพ {(9,000 หน่วย x 20%) x 3.50) 6,300 25,830 รวมตน้ ทุนท้งั ส้นิ 200,700 28

การบันทกึ บญั ชีตามระบบตน้ ทุนช่วงการผลิต เม่อื ทารายงานต้นทนุ การผลิตแลว้ กจิ การจะบนั ทึกบัญชีสนิ ค้าท่ผี ลติ เสรจ็ และโอนออกโดยนาตน้ ทุน สนิ คา้ สาเร็จรูปทีค่ านวณไดต้ ามวิธีทเ่ี ลอื กใช้บันทกึ บัญชีทาได้ดงั นี วนั เดอื น ปี รายการ เลขทีบ่ ัญชี เดบิต เครดิต xx xx สนิ ค้าสาเร็จรูป งานระหว่างทา โอนสนิ ค้าท่ผี ลติ เสรจ็ 29

จากตวั อย่างท่ี 1 เมอื่ ทาการผลติ สนิ ค้าเสรจ็ ก็โอนสนิ คา้ ออกไปบญั ชสี ินคา้ สาเรจ็ รูปแสดงการบันทกึ บญั ชี และรายละเอียดของบัญชงี านระหว่างทาได้ดังนี 1.วธิ ีถวั เฉลยี่ ถ่วงนา้ หนัก วัน เดอื น ปี รายการ เลขทบ่ี ญั ชี เดบติ เครดติ สินค้าสาเรจ็ รูป 175,500 - 175,500 - งานระหวา่ งทา โอนสนิ ค้าทีผ่ ลติ เสร็จ 30

ยอดยกมา บญั ชีงานระหวา่ งทา 175,500 วัตถดุ บิ ทางตรง 7,260 สินคา้ สาเร็จรปู แรงงานและคา่ ใช้จา่ ยการผลติ 95,790 25,200 97,650 ยอดยกไป 200,700 200,700 1.วิธเี ข้าก่อนออกกอ่ น วนั เดอื น ปี รายการ เลขทบ่ี ญั ชี เดบติ เครดิต 174,870 - 174,870 - สินคา้ สาเรจ็ รูป งานระหวา่ งทา โอนสินคา้ ทผี่ ลติ เสร็จ 31

ยอดยกมา บญั ชงี านระหวา่ งทา 174,870 วตั ถดุ บิ ทางตรง 7,260 สนิ ค้าสาเร็จรูป แรงงานและค่าใชจ้ า่ ยการผลติ 95,790 25,830 97,650 ยอดยกไป 200,700 200,700 32

การทารายงานตน้ ทุนการผลิตกรณที ี่มกี ารโอนระหว่างแผนก กรณีทกี่ จิ การทาการผลติ มากกว่า 1 แผนกจะโคนต้นทุนการผลติ ระหว่างแผนก ทุกแผนกผลิตตอ้ งจัดทา รายงานตน้ ทนุ การผลิตเพ่ือแสดงรายละเอียดเกี่ยวกับตน้ ทุนการผลติ ของแผนกผลิตโดยแผนกผลิตที่ 1 มีวิธีการ จดั ทา โอนสนิ คา้ ท่ีผลิตเสร็จส่งตอ่ ไปยังแผนกผลติ ถดั ไปส่วนแผนกผลิตที่รบั โอนจะเริม่ สะสมตน้ ทนุ การผลติ ตงั แต“่ ต้นทุนรบั โอน (Prior Department Cost) บวกกบั ต้นทุนการผลิตทเ่ี กิดขนึ ในแผนกจนกระท่งั ทาการผลติ เสร็จก็ โอนต้นทนุ การผลติ ทังหมดออกไปบญั ชีสินค้าสาเร็จรูปหรอื อาจโอนไปบญั ชงี านระหว่างทาแผนกผดั ไปเพื่อส่ง ตอ่ ไปผลิตในแผนกผลิตถัดไปก็ได้ 33

ตวั อย่างเชน่ กจิ การผลิตตุก๊ ตาพลาสติกท่ีแตง่ ตัวด้วยเสอื ผา้ และบรรจกุ ล่องอย่างดีแบ่งการผลิตเปน็ 3 แผนก ดงั นคี อื 1.แผนกผลติ ตุ๊กตา ใชเ้ มด็ พลาสติกเป็นวตั ถุดิบทางตรงผา่ นกระบวนการผลติ เพือ่ ทาการผลิตตกุ๊ ตาแล้ว ส่งตอ่ ไปยังแผนกผลติ ท่ี 2 รูปท่ี 1.2 แสดงการผลิตสนิ ค้าของแผนกผลติ ตุ๊กตา 34

ต้นทนุ การผลิตของแผนกผลิตต๊กุ ตาประกอบดว้ ยวัตถุดิบทางตรง แรงงานทางตรง และค่าใชจ้ ่ายการ ผลิตงานทีผ่ ลติ เสร็จในแผนกนคี ือ ตกุ๊ ตาพลาสติก ส่วนงานระหว่างทาก็คือเมด็ พลาสติกที่เรม่ิ ทาการผลติ ยังไม่เสรจ็ ต้นทุนงานระหวา่ งทาประกอบดว้ ยวตั ถุดิบทางตรงแรงงานทางตรงและคา่ ใช้จา่ ยการผลิต 2. แผนกแต่งตัวตุก๊ ตา รับต๊กุ ตามาจากแผนกผลติ ตกุ๊ ตาแลว้ ตดั เย็บเสอื ผ้าใสใ่ หต้ ุ๊กตาเมือ่ ผลิตเสรจ็ ก็ ส่งไปผลติ ตอ่ ในแผนกบรรจุกล่อง รปู ท่ี 1.3 แสดงการผลติ สินคา้ ของแผนกแตง่ ตวั ตุ๊กตา 35

ตน้ ทนุ การผลิตของแผนกแต่งตัวตุ๊กตาประกอบด้วย \"ต้นทนุ รบั โอน” คือตกุ๊ ตาพลาสตกิ ทร่ี ับมาจากแผนก ผลติ ตกุ๊ ตาบวกดว้ ยวตั ถดุ ิบทางตรง (ผา้ ) แรงงานทางตรงและคา่ ใช้จ่ายการผลติ ที่เกดิ ในแผนกแตง่ ตัวตุ๊กตางานที่ ผลิตเสร็จในแผนกนีคอื ตกุ๊ ตาพลาสตกิ ท่ใี สเ่ สือผ้าแลว้ สว่ นงานระหว่างทาปลายงวดกค็ ือตกุ๊ ตาพลาสติกท่รี ับมาจาก แผนกผลิตตุ๊กตาที่ยงั ไมไ่ ด้ใส่เสอื ผา้ และเสอื ผา้ ท่เี ร่มิ ตดั แล้วแตย่ ังไม่เสรจ็ ประกอบไปด้วยสว่ นประกอบของตน้ ทุนคอื ตน้ ทุนรับโอน (ตุก๊ ตาพลาสตกิ ) มีขันความสาเรจ็ 100% วตั ถดุ บิ ทางตรงแรงงานทางตรงและค่าใชจ้ ่ายการผลิต ขัน ความสาเร็จ ตามสว่ นทท่ี าได้ 3. แผนกบรรจุกล่อง รบั ตุ๊กตาที่ใส่เสือผา้ เรียบรอ้ ยแลว้ มาบรรจกุ ล่องผลิตเสร็จเปน็ สินค้าสาเร็จรปู รูปที่ 1.4 แสดงการผลติ สินคา้ ของแผนกบรรจกุ ลอ่ ง 36

ตน้ ทนุ การผลิตของแผนกบรรจุกล่องประกอบด้วย \"ตน้ ทุนรับโอน” คือตกุ๊ ตาท่ีใสเ่ สือผา้ แลว้ รับมาจาก แผนกแตง่ ตัวตุ๊กตาบวกดว้ ยวัตถดุ ิบทางตรง (กระดาษทากล่อง) แรงงานทางตรงและคา่ ใชจ้ ่ายการผลติ ท่ีเกิดขึนใน แผนกบรรจกุ ลอ่ งงานทีผ่ ลติ เสร็จในแผนกนคี ือตุก๊ ตาที่ใสเ่ สือผ้าและบรรจกุ ลอ่ งแลว้ ส่วนงานระหวา่ งทาปลายงวดก็ คือต๊กุ ตาทใ่ี สเ่ สอื ผา้ แลว้ ที่รับมาจากแผนกแต่งตัวตกุ๊ ตา แตย่ ังไม่ไดบ้ รรจกุ ลอ่ งกระดาษทตี่ ัดทากล่องแล้วแตย่ งั ทา ไม่เสรจ็ ตน้ ทนุ งานระหว่างทาปลายงวดประกอบดว้ ยต้นทุนรับโอน (ตุก๊ ตาทใี่ ส่เสอื ผา้ แลว้ ) มีขันความสาเรจ็ 100% วตั ถดุ บิ ทางตรงแรงงานทางตรงและคา่ ใช้จา่ ยการผลติ ขนั ความสาเรจ็ ตามสว่ นทท่ี าได้ ข้อสงั เกต การผลิตทม่ี ีการโอนตน้ ทุนการผลิตระหวา่ งแผนกแผนกผลิตทรี่ บั ชว่ งการผลติ ตอ่ จากแผนก ผลติ ท่ีส่งต้นทุนการผลติ มาใหน้ ันอาจจะมกี ารรวบหนว่ ยหรอื เพิ่มหนว่ ยการผลิตกไ็ ด้เช่นจากตัวอย่างกิจการผลติ ตกุ๊ ตาพลาสตกิ บรรจกุ ลอ่ งสมมติวา่ แผนกแต่งตัวต๊กุ ตาส่งตกุ๊ ตาทีแ่ ต่งตวั เรยี บรอ้ ยแลว้ มาใหแ้ ผนกบรรจุกลอ่ ง 100 ตัวแผนกบรรจุกล่องทาการบรรจตุ ุก๊ ตากล่องละ 2 ตัวถอื วา่ แผนกบรรจุกล่องทาการรวบหนว่ ยต้นทุนรบั โอนของ แผนกบรรจตุ อ้ งนับตกุ๊ ตาท่ีแต่งตัวแล้ว 2 ตวั เป็น 1 หน่วยในทางตรงกนั ขา้ มหากแผนกรบั โอนทาการผลิตโดยเพ่มิ หน่วยตน้ ทุนตอ่ หน่วยของแผนกรบั โยนกจ็ ะถูกเฉลี่ยตอ่ หนว่ ยตามหนว่ ยที่ขยายเชน่ แผนกผสมรบั นาเชือ่ มเขม้ ขน้ 1 ลติ รแล้วเตมิ นาเปลา่ 1 ลิตรทาให้ได้นาหวาน 2 ลติ รเป็นตน้ 37

การคานวณหนว่ ยเสียตามระบบบัญชตี ้นทนุ ชว่ งการผลิตและการบันทกึ บัญชี เนอ่ื งจากกระบวนการผลิตสนิ ค้ามกั จะมหี น่วยเสยี เกิดขึนเสมอเพราะการผลติ มกั จะมีข้อบกพรอ่ งซึ่งไม่ สามารถแก้ไขไดใ้ นกระบวนการผลติ ปกตกิ ิจการควรกาหนดระดบั หนว่ ยเสียท่ีเกดิ ขนึ เปน็ ประจาที่ไมส่ ามารถแกไ้ ข ได้เพื่อเป็นประโยชนใ์ นการวางแผนต้นทุนการผลติ บางครังหน่วยเสยี อาจเกดิ ขึนมากกว่าที่กาหนดไว้หนว่ ยเสีย แบง่ เป็น 2 ประเภทคือหน่วยเสียปกตแิ ละหน่วยเสียเปน็ ปกติ 1. หนว่ ยเสยี ปกติ หนว่ ยเสียปกติ หมายถงึ สนิ ค้าทีเ่ สียจากการผลิตในจานวนทีก่ าหนดไวเ้ กดิ จากกระบวนการผลติ ตามปกติไมส่ ามารถควบคมุ ไดย้ กตวั อย่างงา่ ยๆ เมอ่ื นักศึกษาทอดไข่ดาวเป็นประจาตังมาตรฐานไว้วา่ เมอื่ ทอดแล้ว ไขด่ าวท่เี ป็นของดไี ขแ่ ดงต้องไม่แตก 38

แตท่ กุ ครัง้ ที่ทอดไขจ่ านวน 12 ฟองจะมีไขแ่ ดงแตกจานวน 2 ฟองเสมอไมว่ า่ จะเลอื กซือ้ ไขส่ ด (วตั ถดุ บิ ทางตรง) อยา่ งดีควบคมุ ระดบั ความร้อนอยา่ งสม่าเสมอ (กระบวนการผลิต) กย็ งั มีไขแ่ ดงแตก 2 ฟองเสมอ ไมส่ ามารถแก้ไขได้ไขด่ าวที่ไข่แดงแตก 2 ฟองนีถ้ ือเป็นหนว่ ยเสยี ปกตเิ กิดจากกระบวนการผลิตปกตดิ งั นนั้ ถ้าเราต้องการไข่ดาวท่ีสมบรู ณ์จานวน 10 ฟองเราต้องเริ่มทาการผลติ ท่ี 12 ฟองเสมอ วัตถดุ ิบ 12 หนว่ ย หนว่ ยดี 10 หน่วย หนว่ ยเสียปกติ 2 หน่วย รูปท่ี 1.5 แสดงจานวนหนอ่ ยเสยี ปกติ 39

2.หนว่ ยเสยี เกนิ ปกติ หนว่ ยเสียเกนิ ปกติ หมายถงึ สินคา้ ทเ่ี สยี จากกระบวนการผลติ มากกวา่ จานวนท่ีกาหนดไว้เปน็ หน่วย เสยี ทค่ี วบคมุ ได้ แตอ่ าจเกดิ จากความบกพร่องของการจัดหาวตั ถดุ ิบหรือความบกพรอ่ งเนอ่ื งจากกระบวนการ ผลิตจากตัวอย่างการทอดไขด่ าวหากวา่ เมือ่ ทอดไข่ดาวเสร็จแล้วปรากฏว่าได้ไข่ดาวท่สี มบูรณ์ 9 ฟองไดไ้ ขด่ าวท่ี ไข่แดงแตก 3 ฟองไข่ดาวท่ีแตก 3 ฟองนถี ือว่าเปน็ หนว่ ยเสยี ปกติ 2 หน่วยและเปน็ หน่วยเสยี เกนิ ปกติ 1 หน่วย หนว่ ยเสยี ปกติ 2 หนว่ ย วตั ถดุ ิบ 12 หนว่ ย หน่วยดี 9 หนว่ ย หน่วยเสยี เกนิ ปกติ 1 หนว่ ย รูปท่ี 1.6 แสดงจานวนหน่วยเสียเป็นปกติ 40

การทารายงานต้นทุนการผลติ ก็ใช้หลกั การเดมิ ทีก่ ล่าวไว้ข้างต้นไมว่ า่ จะเลอื กใช้วธิ ถี วั เฉลยี่ ถ่วงนาหนัก หรอื วธิ เี ขา้ กอ่ นออกกอ่ นโดยเพ่ิมการแสดงรายละเอยี ดเกีย่ วกบั การคานวณต้นทนุ ของหนว่ ยเสียปกตแิ ละหน่วย เสียเกนิ ปกติไวใ้ นรายงานตน้ ทนุ การผลิตด้วยกิจการจะกาหนดจุดตรวจสอบของเสียไวใ้ นกระบวนการผลิตใน ขันตอนใดขึนอย่กู บั ลักษณะการผลติ ของแต่ละกิจการการกาหนดจุดตรวจสอบของเสียกระทาได้ 2 จุดดงั นี 1.ตรวจสอบของเสยี ณ ปลายชว่ งการผลิต การตรวจสอบของเสยี ณ ปลายช่วงการผลติ หมายถึงการตรวจสอบสินคา้ ทเี่ สยี เมือ่ ทาการผลิตเสรจ็ ดังนันสนิ คา้ ทีผ่ ลติ เสรจ็ ครบกระบวนการผลติ เทา่ นนั ทีจ่ ะได้รบั การตรวจสอบหาหนว่ ยเสยี ส่วนงานระหวา่ งทา ปลายงวดเป็นสินคา้ ทยี่ งั ไมผ่ ่านการตรวจสอบของเสยี ต้นทนุ การผลิตของหน่วยเสยี ทงั หมด 2. ตรวจสอบของเสียระหว่างชว่ งการผลติ การตรวจสอบของเสียระหว่างชว่ งการผลิตหมายถึงการตรวจสอบของเสียเม่ือทาการผลิตถึงขัน ความสาเรจ็ ระดบั หนึ่งเช่นกาหนดว่าทาการตรวจสอบของเสียเมอื่ ใชต้ น้ ทุนแปรสภาพได้ 50% ดงั นนั สินค้าหน่วยท่ี ใชต้ ้นทุนแปรสภาพครบ 50% ต้องถกู ตรวจสอบของเสยี สว่ นงานระหว่างทาปลายงวดถา้ ใช้ต้นทุนแปรสภาพถึง 50% ก็ตอ้ งตรวจสอบของเสยี ตน้ ทุนหนว่ ยเสียทงั หมดจะถูกจดั สรรให้กับสินคา้ ทีผ่ ่านการตรวจสอบหนว่ ยเสยี เท่านัน 41

บทสรปุ การบญั ชตี น้ ทุนช่วงการผลิตเป็นระบบบัญชีทีใ่ หค้ วามสาคัญในการจัดทารายงานตน้ ทนุ การผลติ เพ่อื คานวณต้นทุนการผลิตของสินคา้ ซึ่งมลี กั ษณะเหมอื นกันมกี ารผลิตเป็นจานวนมากและทาการผลติ อย่างตอ่ เนื่อง โดยไมต่ ้องรอรับคาสงั่ จากลกู ค้ากอ่ นหลักสาคัญของการบญั ชตี น้ ทนุ ชว่ งการผลิตคือการจดั ทารายงานตน้ ทุนการ ผลติ ในวันสนิ งวดบัญชเี พอ่ื คานวณตน้ ทุนการผลิตของสนิ คา้ ท่ผี ลิตเสร็จและตน้ ทุนการผลติ ของงานระหวา่ งทา ปลายงวดการผลิตอาจแบง่ เป็นแผนกเดียวหรือมากกวา่ หน่งึ แผนกก็ได้ขึนอยกู่ บั กระบวนการผลิตของสนิ คา้ แต่ ละชนดิ หากมกี ารผลิตตอ่ เนอ่ื งหลายแผนกกโ็ อนต้นทุนการผลติ ของแผนกทีผ่ ลิตก่อนสง่ ต่อให้แผนกผลิตถดั ไป การทารายงานตน้ ทนุ การผลติ มี 2 วธิ ีคือวิธีถวั เฉล่ยี ถว่ งนาหนกั และวธิ เี ขา้ กอ่ นออกกอ่ น รายงานต้นทุนการผลิตจะแสดงใหเ้ ห็นรายละเอยี ดเกยี่ วกับจานวนหนว่ ยทีอ่ ยใู่ นกระบวนการผลติ ต้นทุนต่อหนว่ ยเทียบเทา่ หน่วยสาเรจ็ รูปและสรุปต้นทุนการผลติ ท่ีจดั สรรให้กับสนิ ค้าท่ีผลติ เสร็จและงาน ระหว่างทาปลายงวดการบนั ทึกบญั ชเี ก่ยี วกบั ต้นทนุ การผลิตตามระบบการบัญชตี ้นทุนช่วงการผลิตมขี ันตอน การบนั ทึกบญั ชีโดยใชห้ ลกั การบันทึกบญั ชตี น้ ทนุ ตามปกติคือเร่มิ บันทึกตังแต่การจัดหาวตั ถดุ บิ ทางตรงการ คานวณแรงงานทางตรงการเกิดค่าใช้จา่ ยการผลิตและในวันสนิ งวดบญั ชจี ะโอนสนิ คา้ ที่ผลติ เสรจ็ ตามตน้ ทนุ การ ผลติ ทคี่ านวณไดจ้ ากรายงานต้นทุนการผลิต 42

คาศพั ทท์ เ่ี กี่ยวข้อง ตน้ ทุนแปรสภาพ 43 Conversion Cost การจดั สรรตน้ ทุน Cost Assignment หน่วยเทยี บเทา่ หน่วยสาเร็จรูป Equivalent Unit วธิ ีเขา้ ก่อน-ออกก่อน First-in, First-out Method ตน้ ทนุ งานสง่ั ทา Job Costing บตั รตน้ ทนุ งาน Job Cost Sheet รายงานจานวนหน่วย Number of Units ต้นทุนรบั โอนจากแผนกกอ่ น Prior Department Cost ตน้ ทนุ ช่วงการผลติ Process Costing รายการตน้ ทนุ การผลิต Production Cost Report วธิ ีถวั เฉล่ียถว่ งนาหนัก Weighted Average Method

บรรณานกุ รม ประคอง เจนคุณาวฒั น์ การบัญชตี น้ ทุน 2 https://docs.google.com/presentation/d/1CsxtZ2rVTPelkbwngCxR5soNDPilLff2 W3e_7hfW8p0/htmlpresent