รายงานภาวะเศรษฐกิจท่องเที่ยว ฉบับที่ 3 HEALTH TOURISM

รายงาน 3ฉบบั ที่ ม.ค. - มี.ค. 2559 InteRrencaetiipontsnQal1T2o5u5ri9sm Others Europe 119,955 MB 154,037 MB 25.9% 33.2% Asean 12.9% 28.0% China 59,744 MB 129,971 MB ทอ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพ โอกาสทพ่ี ลาดไมไ ด SHARING ECONOMY ใครปน ใครแชร ใครไดป ระโยชนทองเที่ยวโลก คนจีนออกเดินทาง ทองเที่ยวไทยเติบโตตอเนื่อง แต WTTC ปรับลด ทองเที่ยวนอกประเทศลดลง ไตรมาสแรก ขยายตัวตอเนื่องประมาณการ GDP ทองเที่ยวโลก รัสเซียกลับมาแลว

บทบรรณาธิการรายงานภาวะเศรษฐกจิ ทอ่ งเทยี่ วฉบบั ท่ี 3 น�าเสนอสถานการณ์การทอ่ งเทย่ี วของโลกทม่ี กี ารขยายตวั อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ในขณะทอ่ี ตั ราการเดนิ ทางออกนอกประเทศของคนจนี ขยายตวั ลดลง สถานการณ์การท่องเท่ียวของไทยที่มีรายได้จากการท่องเที่ยวในไตรมาสที่ 2คดิ เปน็ รอ้ ยละ51 ของเปา้ หมายรายไดจ้ ากการทอ่ งเทย่ี วในปี2559ซ่ึงเป็นผลมาจากการท่ีนักท่องเท่ียวยุโรปปรับตัวเป็นบวกจากที่ติดลบในไตรมาสท่ีแล้ว และการเพ่ิมขึ้นของนักท่องเท่ียวรัสเซียท่ีตดิ ลบในหลายไตรมาสทผี่ า่ นมา ในขณะทนี่ กั ทอ่ งเทย่ี วจากภมู ภิ าคอาเซียน ในชว่ ง 2 ไตรมาส มกี ารเตบิ โตเฉล่ยี รอ้ ยละ 10 คิดเปน็มูลค่า 1.18 แสนล้านบาท รวมไปถึงการคาดการณ์แนวโน้มการทอ่ งเทยี่ วของปี 2559 ท่คี าดว่าจะมีนกั ทอ่ งเที่ยวชาวตา่ งชาติ 32ล้านคนเดินทางมาทอ่ งเทย่ี วในประเทศไทยนอกจากน้ี ในรายงานภาวะเศรษฐกจิ ทอ่ งเท่ยี วฉบับท่ี 3 นี้ ยังได้ WELLNESSน�าเสนอบทความท่ีจะช่วยให้ข้อมูล ความรู้ และแนวทางการพฒั นาการทอ่ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพทง้ั ของไทยและตา่ งประเทศ ตลอด TOURISMจนข้อเสนอแนะในการพัฒนาการเชิงสุขภาพ ให้มีคุณภาพและมาตรฐาน โดยเนน้ การใชภ้ มู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ กระจายรายไดส้ ชู่ มุ ชนท่ีเป็นเจา้ ของภมู ปิ ญั ญาท้องถ่ินขณะท่บี ทความเศรษฐกจิ แบ่งปนั กับการทอ่ งเทีย่ ว ซ่ึงเป็นรปู แบบการให้บริการท่ีเก่ียวเน่ืองกับการท่องเท่ียวท่ีได้รับความนิยมและขยายตวั สงู ในต่างประเทศ และเริม่ ไดร้ บั ความสนใจมากขน้ึ ในไทยชง่ึ การเตบิ โตของเศรษฐกจิ แบง่ ปนั ทางการทอ่ งเทยี่ วเปน็ ผลมาจากความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสารสนเทศและพฤติกรรมต้องการความสะดวกและรวดเรว็ ของคนในยคุ ปจั จุบนักระทรวงการท่องเท่ียวและกีฬาหวังเป็นอย่างย่ิงว่ารายงานภาวะเศรษฐกจิ ท่องเท่ยี วนี้ จะเป็นประโยชน์กบั ผูส้ นใจทุกท่าน หากมีข้อติชมประการใดทีมบรรณาธิการยินดีและพร้อมที่จะรับฟังเพื่อน�าไปปรับปรุงแก้ไขให้เกิดความสมบูรณ์มากข้ึนส�าหรับน�าไปใช้ประโยชน์ได้อย่างกว้างขวางตอ่ ไปสำ� นักงำนปลัดกระทรวงกำรท่องเท่ียวและกีฬำ

สารบญั รายงาน02 หนาเปด เรอื่ ง 3ฉบับท่ี03 สถานการณการทองเทย่ี วโลก10 สรุปสถานการณนกั ทอ งเทย่ี วระหวางประเทศ ม.ค. - ม.ี ค. 2559 ของไทย ไตรมาสที่ 1 ป 2559 InteRrencaetiipontsnQal1T2o5u5ri9sm20 แนวโนมสถานการณทองเท่ียว Others Europe ไตรมาสที่ 2 ป 2559 119,955 MB 154,037 MB22 โครงการ 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด + พลสั30 การทองเทยี่ วเชิงสขุ ภาพ (Wellness Tourism) 25.9% 33.2%44 Tourism Sharing Economy Asean 12.9% 28.0% China เศรษฐกจิ แบงปน กับการทองเทยี่ ว 59,744 MB 129,971 MB54 ตัวชวี้ ัดเศรษฐกจิ การทองเที่ยว ทอ งเทีย่ วเชงิ สขุ ภาพ 03 22 โอกาสท่พี ลาดไมได 30 44 SHARING ECONOMY ใครปน ใครแชร ใครไดประโยชน ทองเที่ยวโลก คนจีนออกเดินทาง ทองเที่ยวไทย เติบโตตอเนื่อง แต WTTC ปรับลด ทองเที่ยวนอกประเทศลดลง ไตรมาสแรก ขยายตัวตอเนื่อง ประมาณการ GDP ทองเที่ยวโลก รัสเซียกลับมาแลว ฉบบั ท่ี 3 มกราคม - มนี าคม 2559 คณะท่ีปรกึ ษา: นายพงษภาณุ เศวตรณุ ห ปลัดกระทรวงการทอ งเท่ยี วและกฬี า นางธิดา จงกอ งเกยี รติ รองปลัดกระทรวงการทองเท่ยี วและกฬี า นายนเร เหลา วิชยา รองปลัดกระทรวงการทองเทีย่ วและกีฬา บรรณาธิการอํานวยการ: นางธิดา จงกอ งเกยี รติ รองปลัดกระทรวงการทอ งเท่ยี วและกีฬา กองบรรณาธิการ: คณะทํางานพัฒนาขอมูลรายงานภาวะเศรษฐกิจ การทอ งเทย่ี วรายไตรมาส เพอื่ สนบั สนนุ ขดี ความสามารถ ในการเขา สูป ระชาคมเศรษฐกิจอาเซยี น (AEC) สํานกั เศรษฐกจิ การทองเทย่ี วและกฬี า สาํ นกั ปลัดกระทรวงการทอ งเท่ียวและกีฬา จดั ทําโดย: สาํ นกั งานปลัดกระทรวงการทองเทย่ี วและกีฬา เลขท่ี 4 ถนนราชดาํ เนนิ นอก แขวงวดั โสมมนสั เขตปอ มปราบศตั รพู า ย กรงุ เทพฯ 10100 ภายใตโครงการรายงานภาวะเศรษฐกิจการทองเที่ยว รายไตรมาส เพอื่ สนับสนุนขีดความสามารถ ในการเขาสปู ระชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน (AEC) บรษิ ทั เอ็กเซลเลนท บสิ เนส แมเนจเมน ท จํากัด

องคการการทองเที่ยวโลก (UNWTO) คาดการณทองเท่ียวโลกป 2559 ยังคง เติบโตตอเน่ือง ขยายตัวรอยละ 3.5-4.5 ในขณะท่ีสภาการทองเท่ียวและ การเดินทางโลก (WTTC) ปรับลดคาดการณอัตราการเติบโต ของ GDP ทองเที่ยวลงเหลือรอยละ 3.3 ผลจากการปรับลด การคาดการณอัตราการเติบโตของเศรษฐกิจโลก โดยทวีปตางๆ ท่ัวโลกตางมีการเติบโตของจํานวนนักทองเท่ียวระหวางประเทศ เพิ่มข้ึน โดยจํานวนนักทองเที่ยวระหวางประเทศยังคงเปน นักทองเที่ยวจากประเทศที่พัฒนาแลว ในสัดสวนที่สูงกวา นักทองเที่ยวจากประเทศที่กําลังพัฒนา แตสัดสวนดังกลาว มีแนวโนมใกลเ คยี งกนั มากขึ้น จากการประชุม ITB Berlin 2016 มีประเด็นท่ีตองติดตามดาน การทอ งเทยี่ วคอื การนาํ เอาหนุ ยนตเ ขา มาใชใ นการใหบ รกิ ารโรงแรมและการเดินทางออกนอกประเทศเพ่ิมขึ้นของชาวจีนที่มีอัตราลดลง ในขณะท่ีประเทศไทยเปนจุดหมายปลายทางท่ีคนจีนนิยมมากที่สุดและการเดินทางออกนอกประเทศของคนในเมืองรองของจีนมีอตั ราการเพม่ิ สงูสถานการณการทองเท่ียวของไทยในไตรมาส 1 ป 2559 จํานวนนักทองเที่ยวตางชาติยังคงขยายตัวตอเน่ืองในอัตรารอยละ 15.45 ซึ่งชะลอตัวลงเม่ือเทียบกับไตรมาสเดียวกันของปทีแ่ ลว แตส ูงกวาไตรมาสสดุ ทา ยของป 2558จากจํานวนนักทองเที่ยวตางชาติ 9 ลานคน สวนใหญเปนนักทองเที่ยวจากภูมิภาคเอเชียตะวันออกจํานวน 5.8 ลานคน ขยายตัวสงู สดุ รอยละ 19.6 รองลงมาไดแก นักทอ งเทีย่ วในภูมภิ าคยุโรป จาํ นวน 2.1 ลา นคน ขยายตัวรอ ยละ 8.6 จากนักทอ งเท่ียวตลาดหลกัอยา งเชน สหราชอาณาจกั ร สวเี ดน ฝรง่ั เศส และเยอรมนั รวมทงั้ นกั ทอ งเทย่ี วรสั เซยี ทเี่ รมิ่ มกี ารฟน ตวั หลงั จากทมี่ แี นวโนม ตดิ ลบตอ เนอ่ื งในปท่ีผานมา สง ผลใหไตรมาส 1 ป 2559 มรี ายไดจ ากการทอ งเที่ยวมูลคา 463.7 พันลา นบาท ขยายตวั รอ ยละ 20.1 ตามการขยายตวัของจํานวนนักทองเท่ียวและคาใชจายเฉลี่ยของนักทองเที่ยวในทุกภูมิภาคท่ีเพ่ิมข้ึน ในขณะที่จํานวนวันพักเฉลี่ยใกลเคียงกับชวงเวลาเดียวกันของปท่ีแลว โดยนักทอ งเท่ียวยโุ รปยงั คงใชเ วลาพาํ นกั ในประเทศไทยนานทสี่ ุดการทองเทยี่ วเชงิ สุขภาพ (Wellness Tourism)จากรายงานของ Global Wellness Institute เศรษฐกิจเชิงสุขภาพของโลก (Global Wellness Economy) มมี ลู คา ตลาดประมาณ 3.4ลา นลานดอลลารส หรฐั ฯ โดยเปนสว นของการทองเทย่ี วเชงิ สุขภาพ (Wellness Tourism) ถงึ 494.1 พนั ลา นดอลลารสหรฐั ฯ ในขณะท่ีการทองเที่ยวเชิงการแพทย (Medical Tourism) มีขนาด 50-60 พนั ลา นดอลลารสหรฐั ฯ หรอื อัตรา 7.3 : 1 ในสวนของประเทศไทยพบวาการทองเท่ียวเชิงการแพทยมีขนาดประมาณ 100,000 ลานบาท ในขณะที่การทองเที่ยวเชิงสุขภาพมีมูลคา 25,090 ลานบาทหรืออัตรา 1 : 4 ซึ่งสวนทางกับขนาดการทองเที่ยวเชิงสุขภาพของโลก ดังน้ันในรายงานฉบับนี้จึงนําเสนอสถานการณ และแนวทางการพฒั นาการทองเที่ยวเชิงสุขภาพของไทยใหส อดคลองกับแนวโนม ของตลาดโลกTourism Sharing Economy (เศรษฐกจิ แบงปนกับการทอ งเท่ยี ว)เปน รปู แบบบรกิ ารทอ งเทยี่ วแบบใหมท ม่ี าพรอ มกบั ความกา วหนา ทางเทคโนโลยสี ารสนเทศ และการเปลยี่ นแปลงพฤตกิ รรมของนกั ทอ งเทย่ี วแมป จ จบุ นั เศรษฐกจิ แบงปนยงั เปนสัดสวนนอยในอุตสาหกรรมทองเทีย่ วไทย แตม แี นวโนม เพม่ิ ข้ึนอยา งรวดเร็ว มผี ลกระทบทัง้ ดา นบวกและดา นลบตอ ระบบเศรษฐกจิ และการดแู ลความปลอดภยั ในระบบการทอ งเทยี่ ว ในขณะทปี่ ระเทศไทยยงั ไมม กี ารศกึ ษาและแนวทางรองรบัรวมทงั้ กฎหมายและกฎระเบยี บตา งๆ ยงั ไมส ามารถนาํ มาบงั คบั ใชก บั ระบบเศรษฐกจิ แบง ปน ไดอ ยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ ดงั นนั้ ในรายงานฉบบั น้ีจงึ นาํ เสนอเร่ืองราวความเปน มา การเติบโตของระบบเศรษฐกิจแบง ปนในระดบั นานาชาติ นโยบายของประเทศตางๆ ตอระบบเศรษฐกจิแบงปน เพือ่ นํามาสกู ารจัดทําขอเสนอแนะสาํ หรบั การดําเนนิ การอยา งเหมาะสมเก่ยี วกบั เศรษฐกิจแบงปนทางการทอ งเทีย่ วของไทย02 รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ งเทย่ี ว

สถานการณก ารท‹องเท่ียวโลกสถานการณก ารทอ งเที่ยวโลกUNWTO คาดการทอ่ งเทยี่ วโลกปี 2559 ยงั คงเตบิ โตตอ่ เนอ่ื งรอ้ ยละ 3.5-4.5 ในขณะที่ WTTCปรบั ลดคาดการณอ์ ตั ราการเตบิ โตของ GDP ทอ่ งเทยี่ ว จากรอ้ ยละ 3.6 เหลอื 3.3 เปน็ ผลจากการปรับลดการคาดการณ์เศรษฐกจิ โลกทคี่ าดว่าจะเตบิ โตเพียงรอ้ ยละ 2.8 จากเดิมท่คี าดไว้ร้อยละ 3.1 รวมทง้ั Travel Weekly เว็บไซดด์ ้านการทอ่ งเท่ยี วคาดว่า ในปี 2559 การเดินทางระยะไกล (Long Haul) จะเปน็ ทน่ี ยิ มของนกั ทอ่ งเทย่ี วในสหรฐั อเมรกิ าและยโุ รปมากขน้ึ สง่ ผลให้รายได้ด้านการท่องเทยี่ วโลกขยายตวัจำกรำยงำนของ World Tourism Barometer ของ UNWTO 2030 ของ UNWTO ที่คำดวำ่ กำรเติบโตของตลำดกำรท่องเท่ียวคำดกำรณจ์ ำ� นวนนกั ทอ่ งเทยี่ วทเ่ี ดนิ ทำงระหวำ่ งประเทศในปี2559 เฉลยี่ ในชว่ ง 10 ปี (2553-2563) ในอตั รำรอ้ ยละ 3.8 โดยทวปี ตำ่ งๆเติบโตขึ้นในอัตรำร้อยละ 3.5-4.5 ใกล้เคียงกับร้อยละ 4.4 ของ ท่ัวโลกต่ำงมีกำรเติบโตของจ�ำนวนนักท่องเที่ยวระหว่ำงประเทศกำรเติบโตในปี 2558 สะท้อนให้เห็นว่ำตลำดกำรท่องเท่ียวโลกมี เพมิ่ ขน้ึ รวมถงึ ทวปี แอฟรกิ ำทปี่ ี 2558 มจี ำ� นวนลดลง (รอ้ ยละ 2.9)กำรเติบโตอย่ำงต่อเนื่อง แม้จะมีกำรเติบโตในอัตรำท่ีไม่สูงเช่น โดยภูมิภำคเอเชียและแปซิฟิค รวมทั้งทวีปอเมริกำยังคงมีกำรในชว่ ง6 ปที ผี่ ำ่ นมำ แตย่ งั คงอย่ใู นกรอบรำยงำนTourismTowards เตบิ โตทส่ี ูงเทำ่ กนั และใกล้เคยี งกบั ของทวปี ยโุ รป (รอ้ ยละ 5.0)International Tourist Arrivals. World (% change)12 10.410 7.88 6.4 5.9 5.7 6.6 6.56 1.9 4.6 4.7 4.6 4.2 4.44 4.5 2.7 3.9 3.020 0.2-2 -0.6-4-6 -5 -3.9 96/95 97/96 98/97 99/98 00/99 01/00 02/01 03/02 04/03 05/04 06/05 07/06 08/07 09/08 10/09 11/10 12*/11 13*/12 14*/13 15*/14 Farecast 2016Source : World Tourism Organization (UNWTO)@ Long - term everage รายงานภาวะเศรษฐกจิ ท่องเทยี่ ว 03

สถานการณก์ ารทอ่ งเท่ยี วโลกสัดส่วนของจำ� นวนนักทอ่ งเทีย่ วระหวำ่ งประเทศ เป็นนกั ทอ่ งเทีย่ ว ด้ำนกำรท่องเที่ยวและเดินทำงของโลกในปี 2559 ลงจำกเดิมจำกประเทศทพี่ ฒั นำแลว้ มำกกวำ่ ประเทศกำ� ลงั พฒั นำ(รอ้ ยละ54.8 ทีค่ ำดวำ่ จะเติบโตรอ้ ยละ 3.6 เปน็ รอ้ ยละ 3.3 ตำมกำรลดลงของเทียบกับร้อยละ 45.2) แต่ชอ่ งว่ำงดังกล่ำวลดลงคอ่ นข้ำงมำกจำก กำรคำดกำรณอ์ ตั รำกำรเพ่ิมข้นึ ของเศรษฐกิจโลก จำกเดิมทส่ี งู ข้ึนปี2558 ทม่ี สี ดั สว่ นรอ้ ยละ64.8: รอ้ ยละ53.6 แสดงใหเ้ หน็ ถงึ บทบำท ร้อยละ 3.1 ลำ่ สุดขยับลงเปน็ ร้อยละ 2.8 แต่ยงั อยู่ในอตั รำทสี่ งู กว่ำด้ำนกำรท่องเท่ียวที่เพ่ิมข้ึนของประเทศที่ก�ำลังพัฒนำ ทั้งนี้ กำรเตบิ โตในช่วง 6 ปที ผี่ ำ่ นมำ ซ่งึ กำรเพ่ิมข้นึ ดังกลำ่ วคำดวำ่ เป็นแหล่งท่องเท่ียวของประเทศในทวีปยุโรปยังคงเป็นที่ดึงดูดของ ผลมำจำกเศรษฐกจิ ภำคครัวเรอื นท่ปี รบั ตวั ดีข้นึ ประกอบกับรำคำนักท่องเท่ียวทั่วโลกได้มำกท่ีสุดในสัดส่วนร้อยละ 51.4 ประกอบ น้�ำมันท่ีลดลงต่�ำสุดในรอบสิบปีและคำดว่ำจะยังคงลดต�่ำลงตลอดกบั ภำวะคำ่ เงนิ ยูโรทลี่ ดลงทำ� ใหจ้ ำ� นวนนกั ทอ่ งเทยี่ วระหวำ่ งประเทศ ปี 2559 ส่งผลให้ค่ำโดยสำรเคร่ืองบินยังคงอยู่ในระดับที่จูงใจให้ทิ้งห่ำงประเทศในภูมิภำคอย่ำงเอเชียและแปซิฟิคที่ถึงแม้จะมีกำร มีกำรเดินทำงอย่ำงต่อเนื่อง กำรลงทุนด้ำนกำรท่องเท่ียวยังคงเติบโตสงู มำโดยตลอด แตม่ สี ดั สว่ นเพียงรอ้ ยละ 23.4 ทวปี อเมรกิ ำ เติบโตสูงร้อยละ 4.7 เช่นเดียวกับค่ำใช้จ่ำยในกำรเดินทำงและรอ้ ยละ16.1 ตะวนั ออกกลำงรอ้ ยละ4.6 และทวปี แอฟรกิ ำรอ้ ยละ4.5 ท่องเที่ยวทั้งในประเทศและต่ำงประเทศท่ีคำดว่ำจะสูงข้ึนตำมลำ� ดบั รอ้ ยละ 3.3 และ 3.0 ตำมล�ำดับ โดยกำรเตบิ โตของคำ่ ใชจ้ ำ่ ยในกำรกำรปรับลดประมำณกำรจ�ำนวนนักท่องเท่ียวของ UNWTO เดนิ ทำงภำยในประเทศยงั คงสงู กวำ่ ของกำรเดนิ ทำงระหวำ่ งประเทศสอดคลอ้ งกับ World Travel & Tourism Council (WTTC) ทป่ี รบั จนถึงปี 2561 ท่ี WTTC คำดกำรณ์ว่ำกำรเติบโตของกำรใช้จ่ำยลดประมำณกำรกำรขยำยตัวของผลิตภัณฑ์ประชำชำติ (GDP) ในกำรเดนิ ทำงระหวำ่ งประเทศจะแซงหนำ้ กำรเดนิ ทำงภำยในประเทศ04 รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ่ งเท่ยี ว

สถานการณก์ ารท่องเทย่ี วโลก เฮติ รวมท้งั ประเทศในเอเชียอยำ่ ง ญ่ปี ุน่ เป็นต้น โดยนกั ทอ่ งเท่ียว มรี ะยะเวลำในกำรจองกำรเดนิ ทำง 2-3 สปั ดำห์เทำ่ นน้ั ซง่ึ ในเดือน มกรำคมและไตรมำสที่ 1 ปี 2559 เปน็ ชว่ งระยะเวลำทน่ี กั ทอ่ งเทย่ี ว อเมริกันเดินทำงไปยังต่ำงประเทศมำกท่ีสุด และจะมีกำรเดินทำง มำกอีกคร้ังในช่วงวันหยุดฤดูร้อนเดือนกรกฎำคมและสิงหำคม ซง่ึ ส่วนใหญ่จะใชเ้ วลำในกำรทอ่ งเทย่ี วอยำ่ งน้อย 12 วนัทั้งนเ้ี ป็นทคี่ ำดกำรณ์วำ่ ทุกภูมภิ ำคทั่วโลกมกี ำรเติบโตของ GDP ส�ำหรับนักท่องเที่ยวยุโรป ประเทศสหรัฐอเมริกำและประเทศไทยด้ำนกำรทอ่ งเท่ยี วและเดนิ ทำงในปี 2559 ยกเว้นในลำตนิ อเมริกำ เป็นประเทศท่ีนักท่องเท่ียวกลุ่มนี้นิยมมำกที่สุด โดยมีลักษณะทม่ี กี ำรเตบิ โตลดลงรอ้ ยละ0.5 เนอ่ื งจำกภำวะถดถอยทำงเศรษฐกจิ เช่นเดียวกับปี 2558 ที่ผ่ำนมำ โดยมีประเทศท่ีได้รับควำมนิยมกำรท่องเที่ยวของบรำซิลท่ีมีสัดส่วนสูงถึงประมำณครึ่งหน่ึง เพ่ิมข้ึนในกลุ่มนักท่องเท่ียวยุโรป คือบรำซิลท่ีได้รับควำมนิยมของภมู ภิ ำค แมแ้ หลง่ ทอ่ งเทยี่ วอนื่ ในภมู ภิ ำค เชน่ ชลิ แี ละโคลมั เบยี เพ่ิมขึ้นจำกอนั ดับ 17 เปน็ อนั ดบั 5 และดูไบ ท่ีได้รบั ควำมนยิ มคำดว่ำจะเติบโตก็ตำม เพ่ิมขึ้นจำกอันดับ 11 มำเป็นอันดับ 6 โดยในปี 2559 คำดว่ำ นักท่องเที่ยวยุโรปจะเดินทำงออกนอกประเทศตลอดปี และจะมี กำรเดินทำงออกนอกประเทศสูงในช่วงวันหยุดฤดูร้อนของเดือน กรกฎำคมและสิงหำคม เช่นเดียวกับนักท่องเที่ยวอเมริกัน โดยกำรท่องเท่ียวของกลุ่มคู่รักและครอบครัวใช้เวลำใน กำรท่องเท่ียวอย่ำงน้อย 12 วันเช่นกันยุโรปและสหรัฐอเมริกำนับว่ำเป็นตลำดท่องเที่ยวส�ำคัญของโลก กำรท่องเที่ยวโลกที่ยังขยำยตัวต่อเน่ือง และพฤติกรรมกำรพฤติกรรมกำรเดินทำงท่องเที่ยว ย่อมมีผลต่อกำรท่องเท่ียวของ เดนิ ทำงระยะไกลของนกั ทอ่ งเทย่ี วยโุ รป นบั เปน็ ปจั จยั บวกทชี่ ว่ ยใหม้ ีประเทศเป้ำหมำยกำรเดินทำง ล่ำสุด Travel Weekly เว็บไซด์ นักท่องเที่ยวมำประเทศไทยเพ่ิมข้ึนอย่ำงต่อเนื่องในปี 2559แสดงควำมคิดเหน็ ดำ้ นกำรทอ่ งเทยี่ ว ไดเ้ ปดิ เผยผลจำกกำรสำ� รวจ จึงเป็นสิ่งส�ำคัญท่ีประเทศไทยจะต้องพัฒนำบริกำรให้มีคุณภำพขอ้ มลู กำรเดนิ ทำงออกนอกประเทศ(Outbound) ของนกั ทอ่ งเทยี่ ว พัฒนำสิ่งอ�ำนวยควำมสะดวกเพ่ือรองรับกำรเพิ่มข้ึนของอเมริกนั และนกั ทอ่ งเที่ยวยุโรป พบว่ำ ปี 2559 นกั ท่องเทีย่ วกลมุ่ น้ี นักท่องเที่ยว ตลอดจนต้องให้ควำมส�ำคัญกับกำรขยำยตลำดนยิ มกำรเดนิ ทำงทอ่ งเทยี่ วระยะไกล (Long Haul) โดยนกั ทอ่ งเทย่ี ว นักท่องเท่ียวยุโรปมำกขึ้น เน่ืองจำกประเทศไทยเป็นจุดหมำยอเมริกันนิยมเดินทำงไปสหรำชอำณำจักร และอินเดีย มำกท่ีสุด ปลำยทำงยอดนิยมของนักท่องเทย่ี วชำวยุโรปนอกน้นั กจ็ ะเปน็ บรำซิล สเปน ควิ บำ และประเทศหมเู่ กำะอยำ่ ง รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ่ งเท่ียว 05

สถานการณก์ ารท่องเทยี่ วโลกITB Berlin 2016 : การน�าเอาหุ่นยนต์มา ใช้หุ่นยนต์ ในกำรให้บริกำรต้ังแต่ต้อนรับแขกท่ีมำพัก เช็คอินใช้ในการให้บริการโรงแรม และการเดินทาง ยกกระเป๋ำให้แขก และงำนท�ำควำมสะอำดเมื่อเดือนกรกฎำคมออกนอกประเทศเพ่ิมขึ้นของคนจีนในอัตรา ปที ี่ผำ่ นมำ ซ่ึงจำกกำรวิจัยของ Travelzoo พบวำ่ เกอื บ 3 ใน 4ลดลง จากร้อยละ 19.5 มาเป็นร้อยละ 12.1 ของลูกค้ำมีควำมเชื่อถือในประสิทธิภำพกำรท�ำงำนของหุ่นยนต์ในปีที่ผ่านมา และคาดว่าจะขยายตัวเพียง ในกำรใหบ้ รกิ ำร โดยบรกิ ำรในฐำนะพนกั งำนยกกระเปำ๋ (รอ้ ยละ73)รอ้ ยละ 8 ในอีก 4-5 ปขี า้ งหน้า ที่ลูกค้ำมองถึงควำมสำมำรถของหุ่นยนต์ในกำรรองรับสัมภำระ ได้มำกที่สุด รองลงมำ คือ กำรท�ำหน้ำท่ีพนักงำนเสิร์ฟอำหำรกำรประชมุ ITB Berlin (Internationale Tourismus-Borse Berlin) (ร้อยละ 69) Room Service (ร้อยละ 68) ซ่ึงมองในประเดน็ ควำมนิทรรศกำรด้ำนกำรท่องเท่ียวท่ีใหญ่ที่สุดของโลก ปี 2559 เม่ือ ปลอดภัยที่น่ำจะมีมำกกว่ำกำรใช้คน และร้อยละ 62 พอใจกับเดือนมีนำคมท่ีผ่ำนมำ (9-13 มีนำคม 2559) ในส่วนของ ITB กำรใช้หุ่นยนต์ในกำรต้อนรับ (เช็คอิน) ท่ีลูกค้ำส่วนใหญ่เห็นว่ำConvention ซง่ึ เป็นเวทที ่เี รียกว่ำ “Think Tank” ของงำน มผี ้เู ข้ำ ยังต้องใช้คนในกำรให้บริกำรคู่กันไป ทั้งนี้ กำรยอมรับของลูกค้ำร่วมถึง 26,000 คน โดยประเด็นกำรท่องเท่ียวที่ให้ควำมส�ำคัญหลักส�ำหรับปีนี้คือ กำรท่องเท่ียวด้วยดิจิตอล (E-Travel World:Digitalization) นอกจำกนัน้ ยังมีประเดน็ อืน่ ๆ อำทิ กำรเดนิ ทำงทำงธรุ กิจและ MICE ควำมรับผดิ ชอบทำงสังคม (CSR) ด้วยกำรอนุรักษ์ธรรมชำติและสิ่งแวดล้อม กำรบริหำรจัดกำรแหล่งทอ่ งเทย่ี ว กำรรกั ษำสขุ ภำพ(Wellness) รวมถงึ แนวคดิ เกย่ี วกบั กำรใช้หนุ่ ยนต์ในกำรใหบ้ รกิ ำรดำ้ นกำรท่องเทย่ี ว และเรอ่ื งของกำรตลำดแต่ท่ีจะน�ำมำกล่ำวถึงในรำยงำนฉบับน้ีมี 2 เร่ืองคือ กำรน�ำเอำหนุ่ ยนตเ์ ขำ้ มำใชใ้ นกำรใหบ้ รกิ ำรโรงแรม และกำรทอ่ งเทยี่ วของจนีในอนำคตท่ำมกลำงเศรษฐกิจขำลงการนา� เอาหุ่นยนตเ์ ข้ามาใช้ในการใหบ้ ริการโรงแรม (Robots andArtificial Intelligence in the Hotel Industry) (นำ� เสนอโดย RichardSinger ประธำนTravelzooEurope) โรงแรมใหญใ่ นเครอื ตำ่ งประเทศอย่ำงเชน่ Marriott / Hilton / aloft / Holiday Inn / Starwood Hotelและโรงแรมในญ่ีปุ่น อำทิ Henn na Hotel เร่ิมเปิดตัวในกำร06 รายงานภาวะเศรษฐกิจท่องเที่ยว

สถานการณก์ ารทอ่ งเท่ยี วโลกในกำรบรกิ ำรขนึ้ อยกู่ บั ระดบั กำรพฒั นำเทคโนโลยขี องแตล่ ะประเทศ มำกกว่ำคน ท่ีตอบไดเ้ ฉพำะบำงคำ� ถำมเทำ่ นน้ั ขอ้ ดขี องหุ่นยนต์ทีม่ ีควำมแตกต่ำงกัน เหล่ำน้ี ในมุมมองของเจ้ำของธุรกิจโรงแรม คือ ควำมสำมำรถจำกกำรสำ� รวจพบวำ่ นกั ทอ่ งเทยี่ วชำวจนี ตอบรบั กบั กำรใชห้ นุ่ ยนต์ ในกำรอ่ำนและโต้ตอบภำษำกำยของแขกได้ เช่นเดียวกันกับในกำรใหบ้ ริกำรสูงสุด ขณะทน่ี ักทอ่ งเที่ยวจำกยโุ รปอย่ำงเยอรมนั กำรใชส้ ำยตำในกำรสอื่ สำรกบั แขกไดเ้ หมอื นคน แถมยงั ไมต่ อ้ งกงั วลและฝร่งั เศสไม่ชอบกำรใชห้ นุ่ ยนต์ในกำรบรกิ ำร สว่ นนักท่องเทีย่ ว เรอ่ื งขอ้ จำ� กดั ทำงภำษำ เพรำะหนุ่ ยนตส์ ำมำรถสอ่ื สำรไดห้ ลำยภำษำเมืองผู้ดีอย่ำงอังกฤษร้อยละ 50 ยอมรับได้ในกำรให้บริกำร รูปร่ำงหน้ำตำของหุ่นยนต์เหล่ำนี้จะถูกออกแบบมำให้ใกล้เคียงของห่นุ ยนต์ ในฐำนะพนกั งำนต้อนรับแต่ต้องมคี นทำ� งำนรว่ มด้วย กับมนุษย์มำกที่สุด ท�ำให้ลดข้อจ�ำกัดเรื่องกำรขำดแคลนแรงงำนเชน่ เดยี วกับนกั ทอ่ งเท่ยี วสเปน ขณะทีน่ ักท่องเท่ยี วบรำซิล ญป่ี ่นุ ลดต้นทุนกำรจ้ำงงำน รวมท้ังไม่ต้องกังวลเรื่องขำด ลำ มำสำยและสหรัฐอเมริกำชอบให้หุ่นยนต์ท�ำหน้ำที่พนักงำนต้อนรับโดย ของพนกั งำนไม่ต้องร่วมท�ำงำนกับคน เพรำะมองว่ำสำมำรถตอบค�ำถำมได้ รายงานภาวะเศรษฐกจิ ทอ่ งเทีย่ ว 07

สถานการณก ารทอ‹ งเท่ียวโลกนอกจำกกำรใช้หุ่นยนต์แล้ว หลำยโรงแรมยังน�ำนวัตกรรมทำงเทคโนโลยดี ำ้ นอน่ื มำใชใ้ นกำรใหบ้ รกิ ำร เชน่ ระบบกำรเปดิ -ปดิ ลอ็ กประตูห้องพกั ด้วยระบบกำรจดจ�ำใบหน้ำแทนคีย์กำรด์ โดย ภำยในห้องจะมีแท็บเล็ตส�ำหรับควบคุมอุปกรณ์อ�ำนวยควำมสะดวกทกุ อยำ่ ง เชน่ เปลย่ี นชอ่ งโทรทศั น์ โทรศพั ท์ และเครอื่ งปรบั อำกำศยังปรับอุณหภูมิโดยอัตโนมัติ โดยจะค�ำนวณจำกควำมร้อนของรำ่ งกำยผทู้ เ่ี ขำ้ พกั เปน็ ตน้กำรน�ำหุ่นยนต์มำใช้ในงำนโรงแรม เป็นจุดเร่ิมต้นของกำรน�ำ Individual Tourism) และกำรเดินทำงเพ่ือเยี่ยมเพ่ือนและเทคโนโลยมี ำใชใ้ นกำรบรกิ ำรทอ่ งเทยี่ วเทำ่ นนั้ ในอนำคตอำจขยำย ครอบครัว (Visiting Friends and Relatives : VFR) ในปี 2558ไปสู่บริกำรด้ำนกำรท่องเท่ียวอื่น ซึ่งอำจมีผลต่อศักยภำพ ประเทศไทยคือจุดหมำยปลำยทำงที่นิยมมำกท่ีสุดของคนจีนกำรแข่งขันด้ำนกำรท่องเท่ียว จึงเป็นส่ิงส�ำคัญที่ท้ังภำครัฐ (รอ้ ยละ 14) รองลงมำคอื ฮอ่ งกง ญป่ี ุน่ เกำหลีใต้ ไต้หวนั มำเกำและภำคเอกชนจะต้องร่วมกัน พิจำรณำควำมเหมำะสมในกำร สิงคโปร์ ฝร่ังเศส อิตำลี และเวียดนำม ตำมล�ำดับ โดยเมืองน�ำมำใช้ ซ่ึงมีท้ังข้อดีและข้อเสีย รวมท้ังจะต้องมีกำรศึกษำวิจัย หลักของจีนที่มีนักท่องเที่ยวเดินทำงมำกท่ีสุดคือ นครเซี่ยงไฮ้เพอื่ เปน็ ข้อมลู ส�ำหรับกำรสง่ เสริมและพัฒนำตอ่ ไป (ร้อยละ 27.6) สูงกว่ำเมืองปักก่ิงเพียงเล็กน้อย (ร้อยละ 24.8)อนาคตการท่องเท่ียวของจีนท่ามกลางเศรษฐกิจขาลง (The นอกนั้นมีกำรเดินทำงจำกเมืองกวำงเจำ (ร้อยละ 5.7) เซินเจิ้นFuture of China’s Outgoing Tourism in Times of Economic (รอ้ ยละ4.3) เฉงิ ตู(รอ้ ยละ3.5) และหำงโจว(รอ้ ยละ3.2) ตำมลำ� ดบัDownturn) (นำ� เสนอโดย CEO ของ Travel Daily และผทู้ ่อี ยู่ ขณะที่กำรเดินทำงออกนอกประเทศจำกเมืองรองตำ่ งๆ เช่น เมืองในวงกำรท่องเที่ยวของจีน) ต้ังแต่ปี 2557 เป็นต้นมำ คนจีน เทยี นจนิ ฉำงชำ ฮำร์บิน ฝูโจว เจิ้งโจว มกี ำรเติบโตสงู และเปน็เดินทำงออกนอกประเทศเพม่ิ ขึน้ ในสดั สว่ นลดลง จำกรอ้ ยละ 19.5 ที่น่ำจับตำมอง โดยคนจีนส่วนใหญ่นิยมซื้อแพคเกจทัวร์ผ่ำนทำงมำเปน็ รอ้ ยละ12.1 ในปที ผี่ ำ่ นมำ และคำดวำ่ จะขยำยตวั เพยี งรอ้ ยละ8 ในอกี 4-5 ปขี ำ้ งหนำ้ (ปี2563) โดยรอ้ ยละ70 ของนกั ทอ่ งเทยี่ วจนีเดนิ ทำงไปยงั ประเทศในแถบเอเชยี มรี ปู แบบกำรเดนิ ทำงทอ่ งเทย่ี วของชำวจีนส่วนใหญ่เป็นกำรเดินทำงด้วยตนเอง (FIT: Foreign08 รายงานภาวะเศรษฐกจิ ทอ่ งเท่ยี ว

สถานการณการทอ‹ งเที่ยวโลก Tianjin The Fastest Growing Secondary Markets Changsha 1 Harbin 2 Fuzhou 3 Zhengzhou 4 5 Hefei 6 Qingdao 7 Chongqing 8 9 Xi’an 10 WuhanSource : CtripTop 10 Destinations for Tourists Organized by Travel Agencies (2015Q3) อนาคตด้านการทอ่ งเทย่ี วของจีน นโยบำยกำรผ่อนปรน (วีซ่ำ) เป็นแรงผลักดันส�ำคัญส�ำหรับ Vietnam 2% Thailand 14% นกั ทอ่ งเทยี่ วจนี ใหเ้ ดนิ ทำงไปยงั ตำ่ งประเทศมำกขน้ึ ประกอบกบั กำร Italy 2% พัฒนำกำรเชอ่ื มโยงทำงอำกำศระหวำ่ งเมืองรองของจีน ผนวกกบั Singapore 4% กำรเติบโตของชนช้ันกลำง ส่งผลให้เกิดกำรเดินทำงท่องเท่ียว France 3% นอกประเทศของจีนมำจำกเมอื งรองมำกขึน้ สำยกำรบินชั้นน�ำของจีน โรงแรมท่ีเป็นเครือข่ำยต่ำงประเทศFrance 3% ตวั แทนทำงกำรทอ่ งเทย่ี วออนไลน์(OTAs:OnlineTravelAgency) และบริษัทน�ำเท่ียวจะมีกำรกระจำยตัวไปยังต่ำงประเทศ ท่ีเป็นMacau 7% แหล่งท่องเท่ียวที่เป็นท่ีนิยมของคนจีนอย่ำงรวดเร็วเน่ืองจำก สำมำรถให้บรกิ ำรนักท่องเทีย่ วจีนไดด้ ีกวำ่ ผู้ใหบ้ รกิ ำรท้องถิน่Taiwan 8% แนวโน้มกำรเดินทำงออกนอกประเทศของคนจีนเพ่ิมข้ึนใน สัดส่วนลดลง เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อกำรท่องเที่ยวของประเทศไทย Hong Kong 12% เนือ่ งจำกนักท่องเทีย่ วจำกจนี มีจ�ำนวน 1 ใน 3 ของนักทอ่ งเท่ียว ทง้ั หมด อยำ่ งไรกต็ ำมจำกกำรทป่ี ระเทศไทยเปน็ จดุ หมำยปลำยทำง Korea 9% ทค่ี นจนี นยิ มเดนิ ทำงทอ่ งเทยี่ วมำกทส่ี ดุ กำรเพม่ิ ขนึ้ ของกำรเดนิ ทำง ออกนอกประเทศของคนจนี ในเมอื งรอง ควำมนยิ มซอ้ื แพคเกจทวั ร์Source : CNTA Japan 11 % ผ่ำนทำงเครอ่ื งคอมพวิ เตอร์ และประเภทบรกิ ำรท่ีนกั ทอ่ งเท่ียวจีน ช่ืนชอบ เป็นข้อมูลส�ำคัญท่ีภำครัฐและภำคเอกชนจะต้องน�ำมำเครื่องคอมพิวเตอร์ รองลงมำคือ ผ่ำนเว็บไซต์ในมือถือ ค�ำนึงถึงและจัดท�ำกำรตลำดและสินค้ำบริกำรทำงกำรท่องเที่ยวให้และแอพพลิเคชั่นของมือถือ นักท่องเท่ียวชำวจีนร้อยละ 45 สอดคลอ้ งกับควำมต้องกำรของคนจนีนิยมเข้ำพักโรงแรมหรือรีสอร์ทระดับ 3 ดำว รองลงมำคือระดับ 4 ดำว (ร้อยละ 34) โรงแรมแบบประหยัดหรือโมเต็ลร้อยละ 24 มีเพียงส่วนน้อยที่นิยมพักร่วมกับคนอ่ืนหรือเจ้ำของบ้ำนในลักษณะ Sharing หรือ B&B โดยกิจกรรมท่ีนักท่องเท่ียวจีนชอบที่สุดคือ กำรช้อปปิง กำรชมสถำนท่ีต่ำงๆกำรกนิ อำหำร กำรเลน่ เครือ่ งเลน่ ในสวนสนกุ กำรเลน่ นำ�้ ชำยหำดและกำรเข้ำคลบั บำร์ ตำมล�ำดบั มเี พยี งสว่ นน้อยทีส่ นใจเรื่องของกีฬำ ทัง้ กำรเข้ำชมและกำรเลน่ รวมถึงกำรใชบ้ ริกำรสปำ รายงานภาวะเศรษฐกิจท่องเทยี่ ว 09

สรปุ สถานการณ์การทอ่ งเท่ียวระหวา่ งประเทศของไทยสขอรปุงไสทถยานไตกรามรณาสก์ทาี่ ร1ทป่อี ง2เ5ท5่ีย9วระหว่างประเทศ“ทอ่ งเทยี่ วระหวา่ งประเทศของไทย ไตรมาส 1 ปี 2559 ปรบั ตวั ดขี น้ึ จากชว่ งปลายปี 2558จากนกั ทอ่ งเทยี่ วทม่ี กี ารเตบิ โตเกอื บทกุ ประเทศ”ไตรมาส 1/2559P ตลาดนักทอ่ งเทย่ี วตา่ งชาตขิ ยายตวั ต่อเนอื่ งไตรมาส 1/2559 ตลาดนักท่องเที่ยวต่างชาติของไทยยังคง ในสว่ นของรายไดด้ า้ นการทอ่ งเทย่ี วจากตลาดนกั ทอ่ งเทย่ี วตา่ งชาติขยายตวั ตอ่ เน่ืองจากปีทผี่ า่ นมา แต่เปน็ อัตราการขยายตวั ที่ชะลอ ของไทยในไตรมาส 1/2559 ขยายตัวต่อเนื่องจากปีที่ผ่านมาโดยตัวลง ส่วนหนง่ึ เปน็ ผลจากการเปรียบเทียบไตรมาส 1 ปนี ้กี บั ช่วง การขยายตวั นม้ี อี ตั ราชะลอตวั ลงเชน่ กนั โดยอตั ราการขยายตวั ของเดียวกันของปีก่อนหน้าซ่ึงมีการเติบโตสูงกว่าปกติ โดยเฉพาะ รายได้จากนกั ทอ่ งเท่ียวภมู ิภาคเอเชยี ตะวนั ออก มกี ารเตบิ โตตามนักท่องเที่ยวจีนที่ปรับตัวสู่แนวโน้มปกติ แต่ยังคงขยายตัวใน จ�านวนนักท่องเทยี่ วโดย จนี รัสเซีย และมาเลเซีย เป็นประเทศที่อัตราทสี่ ูง นักท่องเทยี่ วท่ีมจี �านวนมากท่สี ดุ 3 อันดบั แรก ไดแ้ ก่ นักทอ่ งเท่ยี วสร้างรายไดส้ งู สดุ 3 อันดับแรกจนี มาเลเซีย และเกาหลีใต้จา� นวนและรายไดจ้ ากการทอ่ งเทย่ี วของนกั ทอ่ งเทย่ี วชาวตา่ งชาติไตรมาส1/2557ถงึ 1/2559Pหนว ย : จำนวนนกั ทอ งเทย่ี ว (คน) หนวย : รายไดจากการทอ งเท่ียว (ลา นบาท)500,000 500,000.00450,000 450,000.00400,000 400,000.00350,000 350,000.00300,000 300,000.00250,000 250,000.00200,000 200,000.00150,000 150,000.00100,000 100,000.0050,000 50,000.000 0.00 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 2557 2558 2559P จำนวนนักทอ งเที่ยว (คน) รายไดจากการทองเท่ยี ว (แกนขวา)หมายเหตุ : P ขอ้ มลู เบือ้ งต้นท่มี า : กรมการท่องเท่ียว10 รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ่ งเทีย่ ว

สรปุ สถานการณ์การท่องเทย่ี วระหวา่ งประเทศของไทยประเทศที่มนี ักทอ่ งเทยี่ วมาประเทศไทยมากทีส่ ดุ 10 อันดับแรก ในไตรมาส 1/2559Pหนว ย : จำนวนนักทองเท่ียว (คน) China (%Share : 29.09%) หนวย : อตั ราการเปลยี่ นแปลง (Y-o-Y)2,629,473 Malaysia (%Share : 9.80%) +31.18 Korea (%Share : 4.71%) จำนวน : 6,107,169 คน 885,977 Japan (%Share : 4.21%) +8.85 %Share : 67.57% Russia (%Share : 3.96%) 425,947 Laos (%Share : 3.68%) +14.93 380,318 United Kingdom (%Share : 3.19%) +2.96 358,109 Germany (%Share : 3.14%) 332,843 USA (%Share : 2.90%) +9.73 288,216 France (%Share : 2.88%) 283,380 +28.33 262,488 260,418 +14.01 +7.95 +15.27 +9.94หมายเหตุ : P ข้อมลู เบอื้ งตน้ท่ีมา : กรมการทอ่ งเท่ียวประเทศทนี่ กั ทอ่ งเทย่ี วสรา้ งรายได้ใหป้ ระเทศไทยมากทสี่ ดุ 10 อนั ดบั แรก ในไตรมาส 1/2559Pหนวย : รายไดจ ากการทองเที่ยว 29,072.78 China (%Share : 28.03%) หนวย : อัตราการเปลย่ี นแปลง (Y-o-Y) (ลา นบาท) 24,567.32 Russia (%Share : 6.27%) +39.02 21,328.01 Malaysia (%Share : 5.30%)129,971.11 18,640.27 United Kingdom (%Share : 4.60%) +14.15 18,403.09 USA (%Share : 4.02%) +14.07รายได : 307,415.34 ลา นบาท 18,123.56 Germany (%Share : 3.97%) %Share : 66.30% 18,099.46 Korea (%Share : 3.91%) +18.81 15,085.05 France (%Share : 3.90%) +20.62 14,124.69 Japan (%Share : 3.25%) +12.60 Australia (%Share : 3.05%) +20.15 +14.72 +7.88 +2.27หมายเหตุ : P ข้อมลู เบอ้ื งต้นท่มี า : กรมการทอ่ งเทย่ี วโครงสรา้ งตลาดนกั ท่องเท่ยี วตา่ งชาติของไทย ในไตรมาส 1/2559Pไตรมาส 1/2559 มีนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติเดินทางเข้ามายัง นกั ทอ่ งเทย่ี วจากภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออก มจี า� นวน 5,797,621 คนประเทศไทยจ�านวน 9,038,893 คน ขยายตัวร้อยละ 15.45 ขยายตัวรอ้ ยละ 19.63 ปรบั ตัวดีขน้ึ จากรอ้ ยละ 8.76 ในไตรมาสสงู ขน้ึ จากไตรมาสกอ่ นหนา้ ทข่ี ยายตวั รอ้ ยละ3.73 ตามทศิ ทางของ ที่แล้ว โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวจากจีน กัมพูชา และเมียนมานกั ทอ่ งเท่ยี วจากทกุ ภูมภิ าค และคาดวา่ นักท่องเทยี่ วตา่ งชาติของ นอกจากน้ี คาดว่าจ�านวนรวมของนักท่องเท่ียวจะเติบโตต่อเน่ืองไทยจะยงั คงขยายตวั ตอ่ เนอ่ื ง โดยมีปจั จยั บวกทส่ี �าคัญ คอื ราคา ตามการขยายตวั ของนกั ทอ่ งเที่ยวจีนค่าโดยสารเคร่ืองบินที่ลดลงตามราคาน�้ามันดิบในตลาดโลก และการเตบิ โตของนกั ท่องเทีย่ วจากภูมภิ าคตา่ งๆ รายงานภาวะเศรษฐกิจท่องเทย่ี ว 11

สรปุ สถานการณก์ ารท่องเที่ยวระหวา่ งประเทศของไทยนักทอ่ งเท่ียวจากภูมิภาคยโุ รป มีจ�านวน 2,095,250 คน ขยายตวั นกั ท่องเทย่ี วจาก ภมู ิภาคอ่นื ๆ มจี า� นวน 1,146,022 คน ขยายตัวรอ้ ยละ 8.56 ปรบั ตัวดีข้ึนจากเดิมทหี่ ดตวั ร้อยละ 7.84 ในไตรมาส ร้อยละ 8.85 ปรับตัวดีข้ึนจากร้อยละ 2.41 ในไตรมาสท่ีแล้วที่แล้ว จากการปรับฐานของจ�านวนนักท่องเท่ียวรัสเซียท่ีมีผลต่อ โดยเฉพาะนักท่องเท่ียวจากภูมิภาคอเมริกาท่ีขยายตัวสูงถึงเนื่องจากปีท่ีผ่านมา ประกอบกับการขยายตัวของนักท่องเที่ยว ร้อยละ 15.25 มีเพียงนักท่องเท่ียวภูมิภาคโอเชียเนียเท่านั้นภมู ภิ าคยุโรปอ่นื ๆ โดยเฉพาะในตลาดหลัก เช่น สหราชอาณาจักร ทหี่ ดตวั เลก็ นอ้ ย เนอื่ งจากบางสว่ นเปลยี่ นจดุ หมายทอ่ งเทย่ี วไปยงัสวเี ดน ฝร่ังเศส เยอรมนี เป็นต้น นอกจากนี้ คาดวา่ นักท่องเท่ียว แหลง่ ทอ่ งเท่ยี วอ่ืน เช่น เกาะบาหลียุโรปจะยังคงเติบโตต่อเนื่องจ�านวนนักทอ่ งเทยี่ วชาวต่างชาตจิ ากภูมภิ าคตา่ งๆ ไตรมาส 1/2557 ถึงไตรมาส 1/2559Pหนวย : จำนวนนกั ทอ งเทีย่ ว (คน) Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q110,000,000 2558 2559 9,000,000 8,000,000 7,000,000 6,000,000 5,000,000 4,000,000 3,000,000 2,000,000 1,000,000 0 Q1 2557 East Asia Europe Other Grand Totalหมายเหตุ : P ข้อมลู เบือ้ งตน้ที่มา : กรมการทอ่ งเทีย่ วอัตราการเปลี่ยนแปลงของจา� นวนนกั ทอ่ งเทยี่ วชาวตา่ งชาติจ�าแนกตามภมู ิภาคไตรมาส 1/2557 ถึง ไตรมาส 1/2559Pหนว ย : % การเปลยี่ นแปลงจำนวน นกั ทองเทย่ี ว (Y-o-Y)+70.00+60.00+50.00+40.00+30.00+20.00+10.00+0.00-10.00-20.00-30.00 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 2557 2558 2559P East Asia Europe Other Grand Totalหมายเหตุ : P ขอ้ มลู เบอ้ื งตน้ท่ีมา : กรมการทอ่ งเทย่ี ว12 รายงานภาวะเศรษฐกิจท่องเท่ยี ว

สรปุ สถานการณก์ ารท่องเทยี่ วระหว่างประเทศของไทยรอ้ ยละของจ�านวนนักท่องเที่ยวชาวตา่ งชาตจิ า� แนกตามภูมภิ าคไตรมาส 1/2557 ถึงไตรมาส 1/2559Pหนวย : % ของจำนวนนักทอ งเทยี่ ว ทง้ั หมด70.0060.0050.0040.0030.0020.0010.000.00 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q1 2558 2559P 2557 East Asia Europe Otherหมายเหตุ : P ขอ้ มูลเบ้อื งตน้ทมี่ า : กรมการทอ่ งเทย่ี ววันพกั เฉล่ียของนกั ทอ่ งเทย่ี วชาวต่างชาติ ไตรมาส 1/2559Pวันพักเฉล่ียของนักทอ่ งเทย่ี วตา่ งชาตทิ ่เี ดนิ ทางมายังประเทศไทยในช่วงไตรมาส 1 ปี 2559 มจี า� นวน 9.80 วนั ใกล้เคยี งกบั ชว่ งเวลาเดยี วกันของปที ่ีผ่านมา โดยนักทอ่ งเทยี่ วภมู ภิ าคยุโรปมีวนั พกั เฉลี่ยนานทส่ี ดุ 16.97 วัน นกั ท่องเทีย่ วภูมภิ าคเอเชียตะวันออกมวี ันพกัเฉลยี่ 6.86 วัน และนักทอ่ งเทย่ี วภมู ภิ าคอ่นื มวี นั พกั เฉล่ยี 11.57 วนัจ�านวนวันพักเฉล่ียของนกั ทอ่ งเทีย่ วชาวตา่ งชาติจ�าแนกตามภมู ิภาคไตรมาส 1/2557 ถงึ ไตรมาส 4/2558Pหนวย : จำนวนวนั พักเฉลี่ย (วัน) 20.00 18.00 16.00 14.00 12.00 10.00 8.00 6.00 4.00 2.00 0.00 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 2557 2558 2559P East Asia Europe Other Grand Totalหมายเหตุ : P ขอ้ มลู เบือ้ งตน้ทม่ี า : กรมการท่องเท่ยี ว รายงานภาวะเศรษฐกจิ ทอ่ งเทยี่ ว 13

สรปุ สถานการณก์ ารทอ่ งเท่ยี วระหวา่ งประเทศของไทยคา่ ใชจ้ า่ ยเฉลี่ยของนกั ทอ่ งเท่ยี วชาวตา่ งชาติ ไตรมาส 1/2559Pไตรมาส 1/2559 ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยของนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ ภมู ภิ าคยโุ รป นกั ทอ่ งเทย่ี วมคี า่ ใชจ้ า่ ยเฉลย่ี คนละ4,332.19 บาท/วนัคนละ 5,234.83 บาท/วนั ขยายตวั ร้อยละ 6.41 ปรับตวั ดีข้นึ จาก ขยายตัวร้อยละ 4.47 ปรับตัวดีขึ้นจากเดิมท่ีหดตัวร้อยละ 1.92ไตรมาสท่แี ล้วทีข่ ยายตวั รอ้ ยละ 2.15 ตามการใชจ้ ่ายท่เี พ่ิมขน้ึ ของ ในไตรมาสท่ีแล้ว ตามการใช้จ่ายที่เพ่ิมขึ้นของนักท่องเที่ยวทุกนักท่องเทยี่ วในทกุ ภมู ิภาคที่เดนิ ทางเข้ามาท่องเทยี่ วในไทย ประเทศภูมิภาคเอเชียตะวันออก นักท่องเท่ียวมีค่าใช้จ่ายเฉล่ียคนละ ภมู ภิ าคอน่ื นกั ทอ่ งเทยี่ วมคี า่ ใชจ้ า่ ยเฉลยี่ คนละ 5,227.90 บาท/วนั5,937.31 บาท/วัน ขยายตัวร้อยละ 6.58 เพ่ิมข้ึนจากไตรมาส ขยายตวั รอ้ ยละ6.07 ปรบั ตวั ดขี น้ึ จากเดมิ ทหี่ ดตวั รอ้ ยละ1.66 ตามท่ีแล้วขยายตัวร้อยละ 5.89 ตามการใช้จ่ายของนักท่องเที่ยว การใช้จ่ายท่ีเพิ่มข้ึนของนักท่องเท่ียว โดยเฉพาะการใช้จ่ายของอาเซยี นที่เพิม่ ข้นึ โดยเฉพาะกลุ่ม CLMV นกั ทอ่ งเทยี่ วจากภมู ิภาคอเมริกา เอเชยี ใต้ และตะวนั ออกกลางค่าใชจ้ ่ายเฉล่ยี ของนักท่องเทีย่ วชาวต่างชาตจิ ากภมู ภิ าคตา่ งๆไตรมาสท่ี 1/2557 ถงึ ไตรมาส 1/2559Pหนวย : คาใชจายเฉลย่ี (บาท/คน/วัน) 7,000.00 6,000.00 5,000.00 4,000.00 3,000.00 2,000.00 1,000.00 0.00 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 2557 2558 2559P East Asia Europe Other Grand Totalหมายเหตุ : P ขอ้ มูลเบ้อื งต้นท่ีมา : กรมการทอ่ งเทยี่ ว14 รายงานภาวะเศรษฐกจิ ทอ่ งเท่ียว

สรุปสถานการณก์ ารท่องเทีย่ วระหวา่ งประเทศของไทยอตั ราการเปลีย่ นแปลงของค่าใชจ้ ่ายเฉล่ียของนักทอ่ งเที่ยวชาวต่างชาตจิ า� แนกตามภมู ิภาคไตรมาส 1/2557 ถึงไตรมาส 1/2559Pหนว ย : % การเปลีย่ นแปลงของ คา ใชจา ยเฉลย่ี (Y-o-Y)+10.00+8.00+6.00+4.00+2.00+0.00-2.00-4.00 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 2557 2558 2559P East Asia Europe Other Grand Totalหมายเหตุ : P ขอ้ มูลเบ้ืองตน้ทีม่ า : กรมการทอ่ งเทยี่ วโครงสรา้ ง รายได้ดา้ นการทอ่ งเท่ยี วจากนกั ท่องเท่ียวชาวตา่ งชาติ ไตรมาส 1/2559Pการใช้จ่ายของนักท่องเที่ยวต่างชาติที่เดินทางมายังประเทศไทย คอื จนี มาเลเซีย และเกาหลี ตามล�าดับในช่วงไตรมาส 1/2559 ก่อให้เกิดรายได้ด้านการท่องเที่ยวแก่ประเทศไทยเป็นมูลค่า 463,707.50 ล้านบาท มีการขยายตัว นักท่องเที่ยวจากภูมิภาคยุโรป สร้างรายได้แก่ประเทศไทยร้อยละ 20.15 ปรับตัวดีข้ึนจากเดิมท่ีรายได้จากการท่องเท่ียว 154,036.97 ลา้ นบาท ขยายตวั รอ้ ยละ13.21 ปรบั ตวั ดขี นึ้ จากไตรมาสขยายตัวร้อยละ 5.70 ในไตรมาสที่เป็นผลจากการขยายตัวของ ที่ผ่านมาที่หดตัวร้อยละ 5.77 ส�าหรับนักท่องเท่ียวที่สร้างรายได้จา� นวนนักท่องเท่ยี ว และคา่ ใชจ้ า่ ยของนักทอ่ งเทย่ี วในทุกภมู ิภาค สงู สดุ 3 อันดับแรกจากภูมภิ าคยุโรป คือ รัสเซีย สหราชอาณาจกั รทีเ่ ดินทางมาท่องเทีย่ วในไทย และเยอรมนี ตามลา� ดบันกั ทอ่ งเทย่ี วจากภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออก สรา้ งรายได้236,137.06 นักท่องเท่ียวจากภูมิภาคอ่ืน สรา้ งรายไดแ้ กป่ ระเทศไทย 73,533.47ลา้ นบาท ขยายตวั รอ้ ยละ 27.69 ปรบั ตวั ดขี นึ้ จากไตรมาสทผี่ า่ นมา ล้านบาท ขยายตัวร้อยละ 13.23 ปรับตัวดีข้ึนจากไตรมาสที่ผ่านมาทข่ี ยายตวั รอ้ ยละ15.94 เปน็ ผลจากแนวโนม้ ของจา� นวนนกั ทอ่ งเทยี่ ว ทขี่ ยายตวั รอ้ ยละ 5.03 เปน็ ผลจากการเตบิ โตของจา� นวนนกั ทอ่ งเทยี่ วและค่าใช้จา่ ย โดยนกั ท่องเท่ียวท่สี รา้ งรายไดส้ งู สุด 3 อนั ดับแรก และคา่ ใชจ้ า่ ย รายงานภาวะเศรษฐกจิ ท่องเท่ยี ว 15

สรปุ สถานการณก์ ารทอ่ งเทยี่ วระหว่างประเทศของไทยรายไดจ้ ากนกั ทอ่ งเทย่ี วชาวตา่ งชาตจิ า� แนกตามภมู ภิ าค ไตรมาส 1/2557 ถงึ ไตรมาส 1/2559P หนว ย : รายไดจากนักทองเท่ียว Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 (ลา นบาท) 2558 2559P Europe500,000.00 Grand Total450,000.00400,000.00350,000.00300,000.00250,000.00200,000.00150,000.00100,000.0050,000.00 0.00 Q1 2557 East Asia Otherหมายเหตุ : P ขอ้ มลู เบ้อื งต้นทม่ี า : กรมการทอ่ งเที่ยวอตั ราการเปลย่ี นแปลงของรายไดจ้ ากนักทอ่ งเท่ยี วชาวต่างชาตจิ �าแนกตามภูมภิ าคไตรมาส 1/2557 ถงึ ไตรมาส 1/2559Pหนว ย : % การเปลย่ี นแปลงของ รายได (Y-o-Y)+100.00+80.00+60.00+40.00+20.00+0.00-20.00-40.00 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 2557 2558 2559P East Asia Europe Other Grand Totalหมายเหตุ : P ขอ้ มลู เบื้องตน้ทม่ี า : กรมการท่องเทย่ี ว16 รายงานภาวะเศรษฐกจิ ทอ่ งเทีย่ ว

สรปุ สถานการณก์ ารทอ่ งเท่ียวระหว่างประเทศของไทยอตั ราการเปล่ียนแปลงของข้อมลู ด้านการท่องเทย่ี วของนักทอ่ งเท่ยี วชาวต่างชาติท่ีสา� คัญไตรมาส 1/2557 ถึง 1/2559Pหนว ย : การเปล่ียนแปลง (Y-o-Y)+50.00+40.00+30.00+20.00+10.00+0.00-10.00-20.00-30.00 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 2557 2558 2559P จำนวนนักทอ งเท่ียว คนื พกั นักทองเทย่ี ว (Tourist Night) คาใชจา ยเฉลีย่ รายไดหมายเหตุ : P ขอ้ มลู เบื้องตน้ทมี่ า : กรมการท่องเที่ยว รายงานภาวะเศรษฐกจิ ท่องเทยี่ ว 17





แนวโน้มสถานการณท์ อ่ งเทย่ี วปแนี ว2โ5น5้ม9สถแลานะตกลาอรณดป์ที ่อ25ง5เท9่ยี วไตรมาสที่ 2การทอ่ งเทย่ี วไทยในไตรมาสที่ 2 ปี 2559 เตบิ โตตอ่ เนือ่ งจากไตรมาสท่ผี า่ นมาโดยคาดว่านักท่องเท่ียวชาวต่างชาติจะขยายตัวร้อยละ 6.9 และ ของโลกยังคงขยายตัวต่อเนื่อง การเติบโตของนักท่องเที่ยวจีนการท่องเทยี่ วภายในประเทศจะขยายตัวร้อยละ 4 จากสถานการณ์ เดินทางไปต่างประเทศท่ีมีแนวโน้มชะลอตัว ราคาตั๋วโดยสารนักท่องเท่ียวปัจจุบัน พบว่านับต้ังแต่ต้นปีที่ผ่านมามีรายได้จาก ระหว่างประเทศท่ีอยู่ในระดับต่�า กระแสการอนุรักษ์ที่อาจส่งผลการท่องเท่ียวทั้งสิ้น 9.37 แสนล้านบาท ในจ�านวนนี้เป็นรายได้ กระทบต่อการท่องเท่ียวทางทะเล/ชายฝั่ง ท่ีเป็นแหล่งท่องเที่ยวจากการท่องเที่ยวระหว่างประเทศ 6.50 แสนล้านบาท (1 ม.ค.- หลกั ท่ีสา� คญั ของประเทศ15 พ.ค. 59) และรายได้จากการท่องเที่ยวภายในประเทศ 2.87แสนล้านบาท (ม.ค. - เม.ย. 59) นอกจากน้ี จากการพยากรณ์โดยใชแ้ บบจา� ลองทพ่ี ฒั นาขนึ้ เพอื่ การพยากรณจ์ า� นวนนกั ทอ่ งเทย่ี วและเทคนิคการค�านวณค่าจากวิธี stochastic simulationรวมท้ังการวิเคราะห์ปัจจัยเชิงคุณภาพจากผู้เชี่ยวชาญด้านการท่องเทีย่ ว พบว่าในไตรมาสที่ 2 ปี 2559 คาดว่าจะมีจา� นวนนกั ทอ่ งเทยี่ วชาวตา่ งชาติประมาณ 7.5 ลา้ นคน และสรา้ งรายได้ประมาณ 3.5 แสนล้านบาท โดยนักท่องเที่ยวจีนยังคงเป็นกลุ่มทม่ี คี วามสา� คญั ทง้ั ในเชงิ ปรมิ าณและการเตบิ โต สา� หรบั นกั ทอ่ งเทย่ี วอาเซยี น ยุโรป อเมริกา และเอเชียใตจ้ ะยังคงเตบิ โตตอ่ เนือ่ งจากไตรมาสท่ีผ่านมา โดยปัจจัยส�าคัญที่ส่งผลต่อการเติบโตของนักท่องเที่ยวในไตรมาสที่ 2 ได้แก่ สถานการณ์การท่องเที่ยว20 รายงานภาวะเศรษฐกจิ ท่องเทีย่ ว

แนวโน้มสถานการณท์ ่องเทย่ี วส�าหรับแนวโน้มสถานการณ์ท่องเท่ียวภายในประเทศ คาดว่าจะมี อย่างไรก็ตาม เม่ือค�านึงถึงปัจจัยและข้อจ�ากัดที่อาจส่งผลกระทบผ้เู ดนิ ทาง 36 ล้านคน-ครั้ง และสร้างรายได้ 2.0 แสนล้านบาท โดย ตอ่ ภาคการทอ่ งเทยี่ วดงั กลา่ ว นบั เปน็ ความทา้ ทายใหแ้ กห่ นว่ ยงานมปี จั จัยส่งเสรมิ ท่สี �าคัญ คอื กระแสการท่องเที่ยวตามโครงการ 12 ท่ีเก่ียวข้อง ในการส่งเสริมภาคการท่องเท่ียวของประเทศให้เมือง ตอ้ งหา้ ม...พลาด + พลัส การเพมิ่ วันหยุดพิเศษตอ่ เนื่องใน เติบโตได้ตามเป้าหมาย การดึงดูดนักท่องเท่ียวยุโรปตะวันออกเดือนพฤษภาคมเพ่ือกระตุ้นการท่องเที่ยวนอกฤดูกาล (low sea- ที่มศี ักยภาพ การกระตุน้ นักท่องเท่ียวจีนจากเมอื งรอง การขยายson) แตย่ งั คงตอ้ งระวงั ปจั จยั เสย่ี งทอี่ าจสง่ ผลกระทบตอ่ การตดั สนิ วันพักและการใช้จ่ายของนักท่องเที่ยวภูมิภาคอาเซียน จึงเป็นใจเดินทางและการใช้จ่าย เช่น ผลกระทบจากภัยแล้งท่ีรุนแรงใน มาตรการทค่ี วรพจิ ารณารว่ มกบั มาตรการทางการตลาดอนื่ ๆ จะเปน็หลายพ้ืนที่ และความไม่มั่นใจในภาวะเศรษฐกิจที่อาจส่งผลต่อ ปจั จัยสา� คัญท่ชี ่วยสนับสนนุ ให้จ�านวนนักท่องเทีย่ วบรรลุเปา้ หมายระดับการใชจ้ ่าย ดงั นัน้ ในช่วง 6 เดอื นแรกของปี 2559 จะมรี ายได้ 32 ล้านคนในปีนี้จากการท่องเทีย่ วรวม 1.24 ล้านลา้ นบาท หรอื คิดเปน็ ร้อยละ 51ของเป้าหมายรายได้ในปี 2559 โดยในจ�านวนน้ีเป็นรายได้จากการทอ่ งเท่ยี วระหว่างประเทศ 8.19 แสนลา้ นบาท และรายไดจ้ ากการท่องเทย่ี วภายในประเทศ 4.21 แสนล้านบาท รายงานภาวะเศรษฐกจิ ท่องเที่ยว 21

12 เมอื งตŒองหŒาม…พลาด + พลสั12“โครงการ” เมอื งตอ งหา ม...พลาด พลสั สรา งรายได 3.2 หมน่ื ลา นบาท โครงการ 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั มากขนึ้ กอ ใหเ กดิ การขยายตวั ทางเศรษฐกจิ เปนการตอยอดความสําเร็จจากโครงการ และการลงทนุ ทเี่ กย่ี วเนอ่ื งกบั การทอ งเทย่ี ว 12 เมอื ง ตอ งหา ม…พลาด ทไ่ี ดด าํ เนนิ การ อยางไรก็ตามการเติบโตของภาคการ ในปท่ีผานมา โดยในปนี้ไดเพ่ิมจังหวัด ทอ งเทย่ี วดงั กลา วในหลายพนื้ ที่ โดยเฉพาะ ใกลเคียงอีก 12 จังหวัด ซ่ึงเปนจังหวัด ใน 12 เมอื ง ตอ งหา มพลาด พลสั พบวา ที่มีเอกลักษณ ความนาสนใจ และมี มีการเพ่ิมขึ้นของนักทัศนาจรมากกวา เสน ทางเชอ่ื มโยงการทอ งเทยี่ วกบั 12 จงั หวดั นกั ทอ งเทย่ี วทพี่ กั คา งคนื เนอ่ื งจากขาดการ แรก เพ่ือใหสามารถเดินทางทองเที่ยว ใหบริการดานการทองเท่ียวที่ครบวงจร 2 จังหวัดภายในทริปเดียวกันได เนน รวมถงึ กจิ กรรมและเสน ทางทองเทยี่ วทด่ี งึ ดดู การประชาสัมพันธเพ่ือสรางการรับรูผาน ใหเ กดิ การพกั คา งคนื สอื่ ตา งๆ เพอื่ กระตนุ ใหม กี ารเดนิ ทางเพม่ิ ใน ความสําเร็จในการสงเสริมประชาสัมพันธ 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั การทอ งเทย่ี วของ12 เมอื ง ตอ งหา ม…พลาด สําหรับการดําเนินการโครงการ 12 เมือง ที่ผานมาไดสงผลบวกตอเศรษฐกิจ แต ตอ งหา ม…พลาด และ 12 เมอื ง ตอ งหา ม… อาจสงผลลบตอวิถีชุมชน และกอใหเกิด พลาด พลสั ในไตรมาสที่1 ทผ่ี า นมาสามารถ ปญหาจราจรในบางพ้ืนที่ในชวงเทศกาล ดงึ ดดู ใหม ผี ไู ปเยอื น 11 ลา นคน และสรา ง ดังน้ันการสงเสริมการทองเท่ียว 12 เมือง รายไดก วา 32,312 ลา นบาท ในจาํ นวนนี้ ตองหาม…พลาด พลัส ควรนําบทเรียน เปน รายไดจ าก 12 เมอื ง ตอ งหา ม…พลาด ดังกลาวมาปรับปรุง โดยการเตรียมการ 15,782 ลา นบาท โดยจงั หวดั ทมี่ รี ายไดส งู สดุ ร อ ง รั บ ผ ล ก ร ะ ท บ จ า ก ก า ร ท  อ ง เ ที่ ย ว 2 อนั ดบั แรก คอื นครศรธี รรมราช และตรงั การเตรียมความพรอมดานบุคลากรในการ สว น 12 เมอื ง ตอ งหา ม…พลาด พลสั สรา ง ใหบริการ การพัฒนาระบบสาธารณูปโภค รายได 16,530 ลานบาท โดยจังหวัดที่มี เพอ่ื รองรบั การเตบิ โตของภาคการทอ งเทยี่ ว รายไดส งู สดุ 2 อนั ดบั แรก คอื ระยอง และ ตลอดจนการจัดกิจกรรมเพื่อดึงดูดใหผูที่ สตลู (ทม่ี า: กรมการทอ งเทยี่ ว) มาเยอื นพกั คา งในพน้ื ท่ี โดยเฉพาะประเดน็ จากการสง เสรมิ การทอ งเทยี่ วใน 12 เมอื ง การมีสวนรวมของทองถิ่นท่ีจะรวมกัน ตอ งหา ม…พลาด และ 12 เมอื ง ตอ งหา ม… กาํ หนดเปา หมาย แผนกลยทุ ธ และแนวทาง พลาด พลัส สงผลใหแหลงทองเท่ียวใน การบริหารจัดการเพื่อขับเคล่ือนภาค 24 จังหวัดเปนท่ีรูจักและมีผูมาทองเท่ียว การทอ งเทย่ี วเตบิ โตอยา งยงั่ ยนื22 รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ งเที่ยว

12 เมอื งตŒองหาŒ ม…พลาด + พลัส•12 เมอื งตอ งหา ม...พลาด พลสัเศรษฐกจิ ภาคการทอ งเทยี่ วและธรุ กจิ ทเ่ี กยี่ วขอ งมกี ารขยายตวั นกั ทอ งเทย่ี วเพมิ่ ขนึ้การกระจายตวั ของนกั ทอ งเทยี่ วเพม่ิ ขนึ้ ทง้ั พน้ื ทแ่ี ละเวลา112 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 212 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั จ.ลาํ ปาง จ.ลาํ พนู “เมอื งท่ีไมห มนุ ตามกาลเวลา” “เทย่ี วเมอื งเกา กลนิ่ อาย ของวนั วาน”จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสท่ี 1 ป 2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสที่1 ป2559+ 7.52 % จาํ นวน + 15.28 % รายได 1 + 3.16 % จาํ นวน + 8.15 % รายได โอกาส โอกาส• นกั ทอ งเทย่ี วขยายตวั ตอ เนอ่ื ง ลาํ ปาง •••• ลาํ พนู • การทอ งเทยี่ วขยายตวั ขอ จาํ กดั 2 ขอ จาํ กดั• หอ งพกั ไมเ พยี งพอ • ผมู าเยอื นเพม่ิ ขนึ้ แตส ว นใหญเ ปน• บคุ ลากรทอ งเทยี่ วขาดการอบรม นกั ทศั นาจร• ควรพฒั นากิจกรรมทองเท่ยี ว • บุคลากรทอ งเที่ยวขาดการอบรม ใหห ลากหลาย312 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 3 412 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั จ.นา น จ.แพร “กระซบิ รกั เสมอดาว” นา น •••• แพร “เทยี่ วดว ยตวั เองแบบชา ๆ ดม่ื ดา่ํ รายละเอยี ด”จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสที่1 ป2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยย่ี มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559 + 5.54 % จาํ นวน + 11.68 % รายได โอกาส + 5.98 % จาํ นวน + 10.88 % รายได • นกั ทอ งเทย่ี วขยายตวั ตอ เนอ่ื ง โอกาส • การทอ งเทยี่ วเตบิ โตจากการเชอื่ มโยง ขอ จาํ กดั กบั จงั หวดั นา น • แหลง ทอ งเทยี่ วทางธรรมชาตนิ อกเมอื ง • สว นใหญเ ปน นกั ทศั นาจร ขาดการพฒั นา • นกั ทอ งเทยี่ วบางชว งเวลามจี าํ นวนมาก ขอ จาํ กดั สง ผลตอ อตั ลกั ษณก ารทอ งเทย่ี ว 4 • ขาดรถสาธารณะสแู หลง ทอ งเทย่ี ว นอกเมอื ง รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ งเที่ยว 23

12 เมืองตŒองหาŒ ม…พลาด + พลัส 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 5 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั5จ.เพชรบรู ณ เพชรบรู ณ •••• พษิ ณโุ ลก 6จ.พษิ ณโุ ลก “ภดู อกไมส ายหมอก” “เทย่ี วธรรมชาตสิ วยงาม 6 ภเู ขา ดอกไมส ายหมอก”จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559 + 4.15 % จาํ นวน + 11.35 % รายได โอกาส + 5.78 % จาํ นวน + 11.24 % รายได • นกั ทอ งเทย่ี วขยายตวั ตอ เนอ่ื ง โอกาส • การทอ งเทยี่ วเตบิ โตจากการเชอ่ื มโยง ขอ จาํ กดั กบั จงั หวดั เพชรบรู ณ • การจราจรตดิ ขดั ในชว งวนั หยดุ ยาว • แหลง ทอ งเทย่ี วเปน ทร่ี จู กั มากขน้ึ • สมดลุ การพฒั นาและการอนรุ กั ษ ขอ จาํ กดั เรม่ิ มปี ญ หา • มผี มู าเยอื นมากขนึ้ แตส ว นใหญเ ปน นกั ทศั นาจร 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 7 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั7จ.เลย เลย •••• ชยั ภมู ิ 8จ.ชยั ภมู ิ “เยน็ สดุ …สขุ ทเ่ี ลย” “เทยี่ วทางธรรมชาตสิ วยงาม UNSEEN และ ADVENTURE”จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยย่ี มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559 + 2.24 % จาํ นวน + 7.64 % รายได โอกาส + 2.98 % จาํ นวน + 7.95% รายได • นกั ทอ งเทยี่ วขยายตวั ตอ เนอ่ื ง โอกาส • ปญ หาการขาดแคลนรถ สาธารณะได • แหลง ทอ งเทยี่ วเปน ทร่ี จู กั มากขนึ้ รบั การแกไ ข • นกั ทอ งเทยี่ วจากเลยบางสว น แวะเทย่ี วในชยั ภมู เิ พม่ิ ขนึ้ ขอ จาํ กดั • ชมุ ชนเรม่ิ สญู เสยี อตั ลกั ษณจ ากการ ขอ จาํ กดั จาํ หนา ยสนิ คา แกน กั ทอ งเทยี่ ว • จงั หวดั เลยและชยั ภมู มิ รี ะยะทางหา ง 8 กนั คอ นขา งมาก และมฤี ดกู าลทอ งเทย่ี ว ทแี่ ตกตา งกนั จงึ ยงั ไมเ หน็ ผลกระทบที่ ชดั เจน24 รายงานภาวะเศรษฐกจิ ทอ งเท่ียว

12 เมอื งตอŒ งหŒาม…พลาด + พลัส 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั9จ.บรุ รี มั ย 10 จ.สรุ นิ ทร “เมอื งปราสาทสองยคุ ” “เทย่ี วปราสาทหนิ โบราณ และอารยธรรมขอม”จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสที่1 ป2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559+ 6.05 % จาํ นวน + 10.23 % รายได 9 + 1.82 % จาํ นวน + 7.92 % รายได โอกาส โอกาส• การทอ งเทย่ี วเตบิ โตจากการใชก ฬี าเปน บรุ รี มั ย •••• สรุ นิ ทร • การทอ งเทย่ี วเตบิ โตจากการเชอื่ มโยง จดุ ขาย เพม่ิ เตมิ จากศลิ ปวฒั นธรรม กบั จงั หวดั บรุ รี มั ย • แหลง ทอ งเทย่ี วเปน ทร่ี จู กั มากขน้ึ ขอ จาํ กดั• สถานพกั แรมสว นใหญไ มไ ดม าตรฐาน ขอ จาํ กดั • สถานพกั แรมสว นใหญไ มไ ดม าตรฐาน 10 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั11จ.ราชบรุ ี 12จ.สพุ รรณบรุ ี “ชมุ ชนคนอารต ” “เทย่ี วชมศลิ ปะพน้ื บา น ศลิ ปะทถี่ กู สรา งขน้ึ มาใหม”จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยย่ี มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยย่ี มเยอื น ไตรมาสที่1 ป2559 + 8.65 % จาํ นวน + 14.08 % รายได โอกาส 11 + 10.83 % จาํ นวน + 16.92 % รายได • นกั ทอ งเทย่ี วขยายตวั ตอ เนอื่ ง โอกาส ราชบรุ ี •••• สพุ รรณบรุ ี • การทอ งเทยี่ วเตบิ โตจากการเชอ่ื มโยง ขอ จาํ กดั กบั จงั หวดั ราชบรุ ี • นกั ทอ งเทย่ี ววนั ธรรมดายงั คอ นขา งนอ ย • จงั หวดั มกี ารจดั กจิ กรรมทอ งเทย่ี วและ • ปญ หาการบกุ รกุ เพอื่ พฒั นารสี อรท กฬี า ในพนื้ ที่ ขอ จาํ กดั 12 • ผมู าเยอื นสว นใหญเ ปน นกั ทศั นาจร รายงานภาวะเศรษฐกจิ ทองเทย่ี ว 25

12 เมอื งตŒองหาŒ ม…พลาด + พลสั 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั13จ.สมทุ รสงคราม 14จ.นครปฐม “เมอื งสายนาํ้ สามเวลา” “เทยี่ ววถิ ชี วี ติ สายนาํ้ ”จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยย่ี มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559+ 11.36 % จาํ นวน + 16.72 % รายได 13 + 3.56 % จาํ นวน + 5.81 % รายได โอกาส โอกาส • การทอ งเทย่ี วเตบิ โตตอ เนอื่ ง สมทุ รสงคราม •••• นครปฐม • การทอ งเทยี่ วเตบิ โตจากการเชอ่ื มโยง กบั จงั หวดั สมทุ รสงคราม ขอ จาํ กดั • สามารถพฒั นาตอ ยอดการทอ งเทยี่ ว• การจราจรในแหลง ทอ งเทย่ี วตดิ ขดั กนิ ดมื่ (Gastonomy)• ผมู าเยอื นสว นใหญเ ปน นกั ทศั นาจร ขอ จาํ กดั • ผมู าเยอื นสว นใหญเ ปน นกั ทศั นาจร 14 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 15 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั15จ.จนั ทบรุ ี จนั ทบรุ ี •••• สระแกว 16จ.สระแกว “สวนสวรรครอ ยพนั ธผุ ลไม” “เทย่ี วเชอื่ มโยงสู อรญั ประเทศ”จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสที่1 ป2559 + 8.26 % จาํ นวน + 12.34 % รายได โอกาส + 5.21 % จาํ นวน + 8.80 % รายได • การทอ งเทย่ี วขยายตวั ตอ เนอื่ ง โอกาส • พฒั นาแหลง ทอ งเทย่ี วเกษตร • การทอ งเทย่ี วเตบิ โตจากการเชอื่ มโยง กบั จงั หวดั จนั ทบรุ ี เพราะสระแกว มแี หลง ขอ จาํ กดั ทอ งเทย่ี วทมี่ ศี กั ยภาพหลายแหง • ขาดระบบขนสง สาธารณะสแู หลง ทอ งเทยี่ ว 1626 รายงานภาวะเศรษฐกจิ ทอ งเทีย่ ว

12 เมอื งตŒองหาŒ ม…พลาด + พลสั 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั17จ.ตราด 18จ.ระยอง “เมอื งเกาะในฝน ” “เทย่ี วแบบหรหู รา เทย่ี วทางทะเล”จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยย่ี มเยอื น ไตรมาสที่1 ป2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสที่1 ป2559 + 6.92 % จาํ นวน + 8.65 % รายได โอกาส 17 + 5.26 % จาํ นวน + 8.47 % รายได • การทอ งเทยี่ วเตบิ โตตอ เนอื่ ง โอกาส • ปญ หารถบรกิ ารสาธารณะ เรมิ่ ตราด •••• ระยอง • การทอ งเทย่ี วเตบิ โตตอ เนอ่ื ง คลคี่ ลายจากการจดั การของชมุ ชน • การทอ งเทย่ี วเชงิ เกษตร • การทอ งเทยี่ วเชงิ เกษตรและชมุ ชน ขอ จาํ กดั ขอ จาํ กดั • ความปลอดภยั ของนกั ทอ งเทย่ี ว • ขาดระบบขนสง สาธารณะ สแู หลง ทอ งเทยี่ ว 18 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 19 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั19จ.ชมุ พร ชมุ พร •••• ระนอง 20จ.ระนอง “หาดทรายสวยสร่ี อ ยล”ี้ “เทย่ี วทางทะเล/เกาะ และสวนกาแฟ”จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยย่ี มเยอื น ไตรมาสที่1 ป2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยย่ี มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559 + 5.61 % จาํ นวน + 7.62 % รายได โอกาส + 5.07 % จาํ นวน + 10.62 % รายได • การทอ งเทยี่ วเตบิ โตตอ เนอ่ื ง โอกาส • การทอ งเทย่ี วเชงิ เกษตร วถิ ชี มุ ชน • การทอ งเทยี่ วเตบิ โตจากการเชอื่ มโยงสู เมยี นมา ขอ จาํ กดั • พฒั นาทอ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพ • นกั ทอ งเทย่ี ววนั ธรรมดามนี อ ย • ขาดการเชอ่ื มโยงกบั แหลง ทอ งเทย่ี วอนื่ ขอ จาํ กดั • ฤดทู อ งเทยี่ วสน้ั 20 รายงานภาวะเศรษฐกจิ ทอ งเทย่ี ว 27

12 เมืองตŒองหŒาม…พลาด + พลัส 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั21จ.ตรงั 22จ.สตลู “ยทุ ธจกั รแหง ความอรอ ย” “เทยี่ วดว ยอาหารอรอ ย ขน้ึ ชอื่ ของพนื้ ถน่ิ ”จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยย่ี มเยอื น ไตรมาสที่1 ป2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยยี่ มเยอื น ไตรมาสที่1 ป2559 + 6.95 % จาํ นวน + 5.36 % รายได โอกาส 21 + 4.73 % จาํ นวน + 9.36 % รายได • นกั ทอ งเทย่ี วขยายตวั ตอ เนอ่ื ง โอกาส • สามารถพฒั นาการทอ งเทยี่ วกนิ ดม่ื ตรงั •••• สตลู • นกั ทอ งเทย่ี วขยายตวั ทง้ั ชาวไทยและ (Gastonomy) ชาวตา งชาติ • ผปู ระกอบการรว มกนั จดั กจิ กรรม ขอ จาํ กดั สง เสรมิ อยา งตอ เนอื่ ง • ความไมพ รอ มของระบบ สาธารณปู โภคเปน อปุ สรรคในการ 22 ขอ จาํ กดั พฒั นาแหลง ทอ งเทย่ี ว • การประกอบอาหารฮาลาลเพอ่ื เปน จดุ ขายยงั มขี อ จาํ กดั • มฤี ดทู อ งเทยี่ วจาํ กดั 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด 12 เมอื งตอ งหา ม…พลาด พลสั23จ.นครศรธี รรมราช 24จ.พทั ลงุ “นครสองธรรม” “เทยี่ วแบบธรรมะ และธรรมชาต”ิจาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยย่ี มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559 จาํ นวนและรายไดจ ากผเู ยย่ี มเยอื น ไตรมาสท่ี1 ป2559+ 5.09 % จาํ นวน + 8.65 % รายได 23 + 2.94 % จาํ นวน + 9.56 % รายได โอกาส โอกาส• นกั ทอ งเทย่ี วขยายตวั ตอ เนอ่ื งทง้ั นครศรธี รรมราช •••• พทั ลงุ • การทอ งเทย่ี วเตบิ โตตอ เนอ่ื ง ชาวไทยและชาวตา งชาติ • พฒั นากจิ กรรมเพอ่ื นกั ทอ งเทยี่ ว พกั คา งคนื ขอ จาํ กดั• ขาดการกระจายตวั นกั ทอ งเทย่ี ว ขอ จาํ กดั มเี ฉพาะบางพนื้ ท่ี ทงั้ ทเ่ี ปน จงั หวดั ใหญ • ผมู าเยอื นสว นใหญเ ปน นกั ทศั นาจร 2428 รายงานภาวะเศรษฐกจิ ทองเท่ยี ว

12 เมอื งตŒองหาŒ ม…พลาด + พลสัอตั ราการเขาพัก จํานวนผูเย่ยี มเยอื นชาวไทย และรายไดจ ากชาวไทย ไตรมาสท่ี 1 ป 2559P จงั หวัด อตั ราการเขา พกั จํานวนผเู ยยี่ มเยือน รายไดทอ งเท่ยี ว %Δลําปาง OR Δ คน %Δ ลานบาทลําพูน 60.47 + 3.62 204,719 + 7.52 573 + 15.28นาน 55.53 + 4.08 270,714 + 3.16 397 + 8.15แพร 65.83 + 4.16 235,543 + 5.54 680 + 11.68เพชรบูรณ 52.77 + 3.66 172,344 + 5.98 322 + 10.88พษิ ณุโลก 59.69 + 2.95 514,955 + 4.15 1,781 + 11.35เลย 56.26 + 2.65 898,277 + 5.78 2,211 + 11.24ชัยภมู ิ 60.16 + 2.06 454,910 + 2.24 873 + 7.64บรุ รี ัมย 51.99 + 1.91 255,003 + 2.98 297 + 7.95สุรินทร 57.46 + 4.45 355,507 + 6.05 633 + 10.23ราชบรุ ี 54.14 + 1.42 285,610 + 1.82 703 + 7.92สุพรรณบรุ ี 56.09 + 3.79 314,651 + 8.65 487 + 14.08สมุทรสงคราม 88.17 + 3.92 518,996 + 10.83 1,007 + 16.92นครปฐม 62.89 + 4.65 384,362 + 11.36 572 + 16.72จันทบรุ ี 66.10 + 2.57 584,775 + 3.56 680 + 5.81สระแกว 59.98 + 4.10 606,937 + 8.26 1,512 + 12.34ตราด 58.29 + 3.08 453,886 + 5.21 1,206 + 8.80ระยอง 74.14 + 2.82 353,976 + 6.92 2,009 + 8.65ชมุ พร 67.00 + 3.62 1,496,848 + 5.26 4,663 + 8.47ระนอง 62.24 + 3.29 286,071 + 5.61 1107 + 7.62ตรัง 59.86 + 2.63 295,765 + 5.07 856 + 10.62สตลู 75.56 + 2.16 420,621 + 6.95 2,443 + 5.36นครศรีธรรมราช 72.00 + 3.03 476,796 + 4.73 3,764 + 9.36พัทลุง 62.44 + 2.38 926,692 + 5.09 3,112 + 8.65 67.17 + 2.54 284,337 + 2.94 424 + 9.56รวม 11,052,295 + 5.64 32,312 + 9.53 63.37 + 3.10หมายเหตุ : P หมายถึง ขอมลู เบ้ืองตนทมี่ า : กรมการทองเทย่ี ว รายงานภาวะเศรษฐกจิ ทอ งเที่ยว 29

การทอ่ งเที่ยวเชงิ สขุ ภาพ (Wellness Tourism) ณฐั พล ลลี าวัฒนานนั ท์การท่องเที่ยวเชงิ สุขภาพ (Wellness Tourism)จากการที่ภาครัฐของไทยก�าหนดให้ไทยเป็นศูนย์กลางของบริการ ความตอ้ งการของนกั เดนิ ทางหรอื ผปู้ ว่ ยทแี่ ตกตา่ งกนั และเงอ่ื นไขทางการแพทย์ (Medical Hub) และเป็นศูนย์กลางการให้บริการ ปัจจัยท่ีท�าให้เกิดการท่องเท่ียวก็แตกต่างกัน เพื่อไม่ให้เกิดทางด้านสขุ ภาพ (Health Hub) ในระดับเอเชียในปี 2546 สง่ ผล ความสับสนในการท่องเท่ียวที่เก่ียวเนื่องกับการบริการทางให้การทอ่ งเทย่ี วเชิงสขุ ภาพเริม่ เปน็ ที่รู้จกั ของคนไทย ประกอบกับ การแพทย์ และสขุ ภาพเนอื่ งจากไมช่ ดั เจนวา่ หมายถงึ “การทอ่ งเทยี่ วกระแสการตื่นตัวของประชากรโลก ที่ให้ความสนใจด้านการดูแล เชงิ การแพทย”์ (MedicalTourism) หรอื “การทอ่ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพ”รกั ษาสขุ ภาพมากข้นึ และการทคี่ นทวั่ โลกพยายามแสวงหาแหล่ง (Wellness Tourism) หรอื ในบางกรณอี าจเชอื่ มโยงถงึ ทัง้ สองอย่างรกั ษาพยาบาลท่ดี ีกว่า ถกู กวา่ และเรว็ กว่านอกประเทศ ประกอบ จากข้อมลู ของ Global Wellness Institute1 การส่งเสริมสขุ ภาพกับการเตบิ โตของการทอ่ งเท่ียว จึงทา� ให้การท่องเทีย่ วเชงิ สุขภาพ (Wellness) เป็นลักษณะของการป้องกันการปรับปรุงสุขภาพเติบโตขึ้นอย่างต่อเน่ือง โดยเฉพาะในประเทศไทยการท่องเที่ยว ส่งเสริมคุณภาพชีวิต เพื่อการมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีย่ิงข้ึนเชิงการแพทย์มีการเติบโตอย่างมาก และโดดเด่นในระดับโลก ซึ่งความหมายน้ีสอดคล้องกับเป้าประสงค์ของประเทศไทยในในขณะทก่ี ารทอ่ งเทยี่ วเชงิ สขุ ภาพ(WellnessTourism) แมจ้ ะเตบิ โต การเป็นศูนย์กลางสุขภาพนานาชาติ คือ ศูนย์กลางบริการเพ่ือขน้ึ แตย่ งั ไมโ่ ดดเดน่ มากนกั ขณะที่ในระดบั โลกWellnessTourism สง่ เสรมิ สขุ ภาพ (Wellness Hub) และ ศนู ยก์ ลางบริการสุขภาพมีมลู ค่าสงู กวา่ Medical Tourism ถึง 7-8 เท่าดังนน้ั ในบทความน้ี (Medical Service Hub) และความหมายดังกล่าวสอดคล้องกับจงึ จะขอเนน้ การทอ่ งเทยี่ วเชงิ สขุ ภาพ (Wellness Tourism) ซงึ่ เปน็ ประเทศทม่ี นี โยบายสง่ เสรมิ การทอ่ งเทยี่ วเชงิ สขุ ภาพ เชน่ มาเลเซยีบรกิ ารท่ีสามารถตอบสนองนกั ท่องเทย่ี วไดห้ ลากหลาย ได้แบ่งการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพออกเป็นการท่องเที่ยวเชิง การแพทย์ (Medical Tourism) ท่ีเนน้ ในเรอ่ื งของการรักษาโรคที่การท่องเทยี่ วเชงิ สขุ ภาพ และการทอ่ งเที่ยว มีความสลับซับซ้อน และการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพในส่วนที่ไม่ใช่เชิงการแพทย์ บริการทางการแพทย์ (Wellness Tourism) ที่รวมเอาการแพทย์ แผนโบราณ สปา และผลิตภัณฑ์สมุนไพรเขา้ ไวใ้ นรายการนี้การท่องเท่ียวเชิงการแพทย์ และการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพเป็นกิจกรรมท่ีมีพ้ืนฐานแตกต่างกัน ซ่ึงท้ัง 2 รูปแบบตอบสนองต่อ 1 Global Wellness Institute. The Global Wellness Tourism Economy 2013 & 2014.30 รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ่ งเที่ยว

การทอ่ งเที่ยวเชิงสุขภาพ (Wellness Tourism)ดังน้ัน ในบทความน้ี “การท่องเท่ียวเชิงการแพทย์ (Medical 4) ราคาค่าบรกิ ารไม่สูง2 โดยนักทอ่ งเทย่ี วสว่ นใหญ่เดินทางไปใช้Tourism) หมายถึง การเข้ามาเพ่ือการรักษาพยาบาลเป็นหลัก บริการจากสถานพยาบาลของประเทศในภูมิภาคเอเชีย ยกเว้นหรือเข้ามาท่องเที่ยว และมีกิจกรรมบางส่วนที่เกี่ยวกับการรักษา นักท่องเที่ยวอเมริกาใต้ท่ีนิยมเดินทางไปรักษาพยาบาลที่พยาบาลอาการเจบ็ ปว่ ย” และ “การทอ่ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพ(Wellness สหรัฐอเมริกาเนื่องจากอยู่ใกล้กว่า ขณะท่ีนักท่องเท่ียวตะวันออกTourism) หมายถงึ การมาใชบ้ รกิ ารเชงิ สขุ ภาพทช่ี ว่ ยฟน้ื ฟรู า่ งกาย นยิ มเดนิ ทางไปรกั ษาพยาบาลทป่ี ระเทศสหรฐั อเมรกิ า แตห่ ลงั จากจากการเจบ็ ปว่ ย หรือท�าให้สุขภาพร่างกายแขง็ แรง” เหตุการณ์ 9/11 มีความเข้มงวดในการวีซ่า ท�าให้นักท่องเท่ียว กลมุ่ นห้ี นั มาใชบ้ ริการในประเทศแถบภูมิภาคเอเชียมากขึน้การทอ่ งเที่ยวเชงิ การแพทย์(Medical Tourism)คนทั่วโลก 7-8 ล้านคนมีความต้องการเดินทางไปรักษาพยาบาลในต่างแดนโดยสถานพยาบาลในภูมิภาคเอเชียได้รับความนิยมมากท่สี ุด และประเทศไทยติดอันดับหนงึ่ ของโลกทกุ ๆ ปี จะมีคนประมาณ 7-8 ล้านคนทั่วโลกท่เี ดินทางออกนอกประเทศเพอ่ื มองหาสถานพยาบาลที่มีคุณภาพและมีค่าใช้จ่ายท่ีรับได้ ส�าหรับการเข้ารับบริการครอบคลุมต้ังแต่การรักษาขนาดเล็ก เช่นการท�าฟันจนถงึ การผา่ ตดั ลดนา้� หนกั ผา่ ตดั แปลงเพศ หรอื การรกั ษาโรคมะเรง็โดยมปี ัจจยั ประกอบการตดั สนิ ใจรับบริการ ดังน้ี 1) ความเชอื่ ม่นัว่าได้ใช้บริการด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัยที่สุด 2) คุณภาพการให้บริการที่ดี 3) ความรวดเร็วในการเข้ารับการรักษาพยาบาล และ2 McKinsey, Quarterly. 2008 รายงานภาวะเศรษฐกจิ ท่องเที่ยว 31h3 tCtpN//BwCw’sw.KcantbycB.caormna2t0o1.4T/0o3p/1d2e/sttoinpa-dtioenstsinfaotriohnesa-lftohrt-ohueraisltmh-.toPuartiisemnts Beyond Borders.

การทอ่ งเที่ยวเชิงสขุ ภาพ (Wellness Tourism)ในปี 2556 สา� นักขา่ ว CNBC ของสหรฐั อเมรกิ า3 ได้ตีพิมพ์ขอ้ มูล สรุปได้ว่า ในช่วงสิบปีที่ผ่านมา (พ.ศ. 2548-2557) มีจ�านวนประเทศท่ีได้รับความนิยมในการใช้บริการทางการแพทย์ของคน ชาวต่างชาติท่ีเดินทางมาประเทศไทยเพ่ือเข้ารับบริการรักษาทวั่ โลก โดยระบวุ า่ มคี นเดนิ ทางมาเขา้ รบั การผา่ ตดั เสรมิ ความงาม พยาบาลเฉลย่ี 1.2 ลา้ นครงั้ ตอ่ ปีในขณะทบี่ รษิ ทั ศนู ยว์ จิ ยั กสกิ รไทยและการผา่ ตดั แปลงเพศ รวมทง้ั บรกิ ารทางการแพทยส์ าขาอน่ื ๆ ใน จา� กดั ประมาณการรายไดจ้ ากการทอ่ งเทย่ี วเชงิ การแพทย์ในปี2558ไทยปลี ะ 1.2 ลา้ นคนโดยมาใชบ้ รกิ ารจากโรงพยาบาลหลายแหง่ ใน ไว้ไม่ต่�ากว่า 100,000 ล้านบาท และส�านักงานปลัดกระทรวงกรุงเทพมหานคร ทีม่ ีค่าใช้จ่ายถูกกวา่ สหรัฐอเมรกิ าร้อยละ 50-70 การท่องเที่ยวประมาณการรายได้จากการท่องเที่ยวเชิงการแพทย์และได้รับการยอมรับว่ามีคุณภาพสูงในระดับโลก ขณะที่เม็กซิโก ในปี 2558 ว่ามีมูลค่าประมาณ 96,930 ล้านบาทโดยมีแนวโน้มสหรฐั อเมรกิ า มาเลเซยี สงิ คโปร์ อนิ เดยี บราซลิ ตรุ กี และฮงั การี จะขยายตวั อยา่ งตอ่ เนอื่ งตามการขยายตวั ของจา� นวนนกั ทอ่ งเทย่ี วเป็นกลุ่มประเทศรองลงมาที่ได้รับความนิยมในการเดินทางเพ่ือ ตา่ งชาตทิ เ่ี ดนิ ทางเขา้ มาในประเทศไทย โดยปี 2558 การทอ่ งเทย่ี วรักษาพยาบาลรองจากไทย เชงิ การแพทยม์ อี ตั ราการเตบิ โตรอ้ ยละ20.44 และจากการคาดการณ์ รายไดข้ องธรุ กจิ โรงพยาบาลเอกชนทอี่ ย่ใู นตลาดหลกั ทรพั ยป์ ี2558ในปี 2558 การท่องเที่ยวเชิงการแพทย์สร้าง ท่ีจะขยายตวั รอ้ ยละ 10-15 อันเกดิ จากการขยายตวั ของการลงทนุรายได้ใหก้ บั ไทยประมาณ 100,000 ลา้ นบาท ท่ีเพิ่มขึ้นเพื่อรองรับกับกลุ่มคนไข้ โดยแนวโน้มการขยายตัว ของกลมุ่ คนไขช้ าวตา่ งชาติเพ่ิมขึ้นเฉลี่ยกว่าร้อยละ 10 ตอ่ ป5ีช า ว ต ่ า ง ช า ติ ท่ี เ ดิ น ท า ง เ ข ้ า ม า รั บ บ ริ ก า ร ท า ง ก า ร แ พ ท ย ์ ใ นประเทศไทยส่วนใหญ่ (ร้อยละ 55) มีวัตถุประสงค์เพ่ือเดินทาง ไทยมศี กั ยภาพ และขอ้ ไดเ้ ปรยี บทางการแขง่ ขนัมาพักผ่อนในประเทศไทยร่วมกับใช้บริการด้านสุขภาพใน (Competitive Advantage) ในภูมภิ าคเอเชยีโรงพยาบาลเอกชน ทเ่ี หลอื ร้อยละ 45 เป็นผ้รู บั บรกิ ารชาวต่างชาติที่เดินทางมารับบริการด้านสุขภาพจากโรงพยาบาลเอกชนใน จากเอกสารการเปดิ เสรที างการคา้ และบรกิ ารสขุ ภาพของอาเซยี นไทย ซึ่งกล่มุ น้จี ะมผี ้ตู ดิ ตามมาด้วยส่วนใหญ่ในสัดสว่ น 1:14 และ ปี 2555 และกรมสนับสนุนบรกิ ารสุขภาพ ปี 2558 ในประเด็นการจากข้อมูลของกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข แขง่ ขันดา้ นบริการสขุ ภาพ (Competitive Advantage) ในเอเชีย32 รายงานภาวะเศรษฐกิจท่องเทีย่ ว 4 ขอ้ มลู จากการศึกษาความเป็นไปได้ในการลงทุนด้านธกรุ กรมิจสสขุนภบั าสพนใุนนบปรรกิ ะาเรทสศุขไภทายพขอพงร.ศัฐ.ก2า5ต5า6ร์ 5 ศนู ย์วจิ ัยกสิกรไจทบั ยต.า4Mกeมุ dภicาaพl นัToธu์ 2ri0s1m5.&โรEงXพPยAาTบามลีแเอนกวโชนนม้ ปเีพ5ิม่8.ข..น้ึ .มกลู รคะา่ แตสลทารดรทศะนล์ุแฉสบนับลทา้ นี่ 2บ5า8ท7

การท่องเทยี่ วเชิงสขุ ภาพ (Wellness Tourism)พบว่า ประเทศไทยมีข้อได้เปรียบทางการแข่งขันท่ีโดดเด่น คือ ท้ังในประเทศ และระหว่างประเทศ อาจมีวัตถุประสงค์รองของการให้บริการ มาตรฐาน และการดูแลเอาใจใส่ผู้ป่วย โดยไทยมี การเดนิ ทางที่เก่ยี วขอ้ งกบั การท่องเท่ยี วประเภทอืน่ ได้ จากขอ้ มลูโรงพยาบาลที่ได้รับการรับรองมาตรฐานระหว่างประเทศ (JCI) ของ Global Wellness Institute พบว่า ในปี 2556 มูลค่าของมากท่ีสดุ ในภูมภิ าคเอเชีย จา� นวน 51 แหง่ และการมเี ทคโนโลยี การท่องเที่ยวเชิงสุขภาพของโลกมีขนาดท่ีใกล้เคียงกันกับทางการแพทย์ท่ีทันสมัย และบุคลากรทางการแพทย์ท่ีมีคุณภาพ การทอ่ งเทีย่ วเชงิ นิเวศน์ และการทอ่ งเทีย่ วเชงิ การทา� อาหารใกลเ้ คยี งกบั ประเทศสงิ คโปร์ แตค่ า่ ใชจ้ า่ ยตา�่ ใกลเ้ คยี งกบั ของอนิ เดยี การเปล่ียนแปลงโครงสร้างประชากรท่ีคนสูงวัยมีมากข้ึน การเกิดขณะท่ีความสะดวกในการเข้าถึงบริการหรือช่องทางการตลาด โรคจากการท�างานท่ีนั่งอยู่กับที่นานๆ ความเครียดจากรูปแบบและการสรา้ งพนั ธมติ รและหนุ้ สว่ นทง้ั ในเชงิ ธรุ กจิ และระดบั ประเทศ การด�ารงชีวิต ความล้มเหลวของระบบการรักษาพยาบาลดั้งเดิมอย่ใู นระดบั พอใช้ สา� หรบั จดุ ออ่ นของประเทศไทยในดา้ นการบรกิ าร ในการป้องกันการเจ็บป่วย ผู้คนหันมาใส่ใจด้านการรักษาสุขภาพทางการแพทย์คือ การด�าเนินมาตรการท่ียังไม่ชัดเจนและการ เชิงป้องกันกันมากขึ้น รวมทั้งการกระจายตัว และเพิ่มข้ึนผลกั ดนั สกู่ ารปฏบิ ตั ิ ของคนมีฐานะในประเทศก�าลังพัฒนา ท�าให้เศรษฐกิจเชิงสุขภาพ (Wellness Economy) ขยายตัวอย่างรวดเร็วในหลายปีที่ผ่านมาการท่องเท่ยี วเชิงสุขภาพของโลก จากรายงานของ Global Wellness Institute เศรษฐกิจ(Global Wellness Tourism) เชิงสุขภาพ (Wellness Economy) มีขนาดประมาณ 3.4 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ประกอบด้วย สปา น้�าพุร้อนการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพเป็นรูปแบบการท่องเท่ียวท่ีมีความ ท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ และบริการเชิงสุขภาพอ่ืนๆ ท่ีเก่ียวข้องกับเก่ียวเน่ือง และส่งเสริมการท่องเท่ียวรูปแบบเฉพาะกลุ่มประเภท การรักษาสุขภาพให้แข็งแรง เช่น ความงามและการชะลอวัยอื่นๆ ไม่ว่าจะเปน็ การท่องเท่ียวทางวฒั นธรรม (Cultural Tourism) (Beauty&Anti-Aging) การออกกา� ลงั กาย(Fitness&Mind-Body)การท่องเท่ียวเชิงท�าอาหาร (Culinary Tourism) การท่องเท่ียว เป็นต้นเชิงนิเวศน์ (Eco Tourism) หรือการท่องเที่ยวเชิงกีฬา (SportTourism) เนื่องจากนักท่องเท่ียวเชิงสุขภาพที่เดินทางท่องเที่ยว รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ่ งเทีย่ ว 33

การท่องเท่ยี วเชิงสุขภาพ (Wellness Tourism)34 รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ่ งเที่ยว

การท่องเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพ (Wellness Tourism)นอกเหนือจากสปา บ่อน�้าพุร้อน/บ่อน้�าแร่ และการท่องเท่ียว เพอื่ การทอ่ งเทยี่ วทง้ั หมด และการทอ่ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพมอี ตั ราสว่ นเชิงสุขภาพหลากหลายรูปแบบแล้ว ยังมีอุตสาหกรรมเชิงสุขภาพ ร้อยละ 6.2 ของจ�านวนการเดินทางภายในประเทศและระหว่างอน่ื ๆ ทป่ี ระกอบกนั เปน็ อตุ สาหกรรมเชงิ สขุ ภาพของโลก ซงึ่ รวมถงึ ประเทศทงั้ หมดทีเ่ กิดขึ้นในปี 2556อุตสาหกรรมขนาดใหญ่ท่ีมีความหลากหลายท่ีช่วยผู้บริโภคให้ ยุโรปเป็นภูมิภาคที่นักท่องเที่ยวมีจ�านวนครั้งในการเดินทางสามารถน�าแนวทางการดูแลสุขภาพมาใช้ในชีวิตประจ�าวันได้ ทอ่ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพมากทสี่ ดุ ในขณะทท่ี วปี อเมรกิ าเหนอื มจี า� นวนจากสง่ิ ทผี่ บู้ รโิ ภครบั ประทาน ไปจนถงึ การออกกา� ลงั กายและพกั ผอ่ น นักท่องเท่ียวใช้จ่ายเงินเพื่อการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพมากท่ีสุดจากบา้ นไปสสู่ ถานทที่ า� งาน และจากกจิ กรรมสว่ นตวั ไปจนถงึ การให้ การท่องเท่ียวเชิงสุขภาพเติบโตเร็วที่สุดในภูมิภาคแอฟริกาบรกิ ารแบบมอื อาชพี โดยมกี ารประมาณการไวว้ ่าอตุ สาหกรรมเชงิ ตะวนั ออกกลาง และเอเชยี ซงึ่ สะท้อนใหเ้ ห็นอตั ราการเพมิ่ ขนึ้ ของสุขภาพอน่ื ๆ มีมูลค่าถึง 2.8 ลา้ นล้านดอลลารส์ หรัฐฯ ในปี 2556 จ�านวนโรงแรม รีสอร์ท และโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ ท่ีสร้างข้ึน เพื่อรองรับการท่องเท่ียวในแต่ละประเทศและในแต่ละภูมิภาคเศรษฐกจิ เชิงสุขภาพของโลก ควบคู่ไปกับการเพ่ิมขึ้นและขยายจ�านวนประชากรที่มีฐานะ(Global Wellness Economy) ปานกลาง (Middle Class) ซึ่งเป็นปัจจัยสนับสนุนการเติบโต ของอตุ สาหกรรมการท่องเทยี่ วเชิงสขุ ภาพในภมู ภิ าคจาการส�ารวจของ Global Wellness Institute เกีย่ วกบั คา่ ใชจ้ ่าย นอกจากน้ี จากการส�ารวจพบว่า 20 ประเทศแรกที่มีมูลค่านักท่องเที่ยวเชิงสุขภาพระหว่างประเทศที่มีวัตถุประสงค์หลักหรือ การใชจ้ า่ ยดา้ นการทอ่ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพสงู ทสี่ ดุ มคี า่ ใชจ้ า่ ยรวมกนัรองในการเดินทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ สุขภาพในปี 2556 พบว่ามีมูลค่า คิดเป็นร้อยละ 85 ของค่าใช้จ่ายนักท่องเที่ยวเชิงสุขภาพท้ังหมดประมาณ 494.1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯในปี 2556 ด้วยจ�านวนการเดินทางประมาณ 586.5 ล้านครั้งใน 211 ประเทศทั่วโลกโดยการทอ่ งเทยี่ วเชงิ สขุ ภาพมอี ตั ราสว่ นรอ้ ยละ14.6 ของคา่ ใชจ้ า่ ย รายงานภาวะเศรษฐกิจท่องเที่ยว 35

การท่องเทีย่ วเชิงสขุ ภาพ (Wellness Tourism)ทว่ั โลกในปี 2556 ประเทศสว่ นใหญ่ทอ่ี ยู่ใน 20 อนั ดับแรกของโลกอยู่ในทวีปยโุ รป และอเมรกิ าเหนอื ในขณะท่ตี ลาดของประเทศจนีและอนิ เดยี กม็ กี ารเตบิ โตขนึ้ อยา่ งรวดเรว็ สา� หรบั ประเทศทมี่ อี ตั ราการเติบโตในอุตสาหกรรมการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพอย่างรวดเร็วในอันดับต้นๆ ได้แก่ จีน สหรัฐอเมริกา อินเดีย เวียดนามอินโดนีเซีย ไทย ตรุ กี และโมรอคโค สว่ นอินเดยี อยู่ในอันดับแรกส�าหรับการเติบโตด้านการเดินทางเพ่ือสุขภาพซ่ึงขับเคล่ือนโดยความสนใจท่ีเพ่ิมข้ึนในเรื่องการรักษาสุขภาพแบบอายุรเวทและความมง่ั คง่ั ในประเพณกี ารดแู ลสุขภาพของอินเดยีการท่องเท่ียวเชงิ สขุ ภาพของไทย และทัวร์เกษตรธรรมชาติ ทวั รส์ มนุ ไพรชนบท ทัวร์น้า� พุร้อน และ อาบน�้าแร่ ทวั รฝ์ กึ สมาธิ และบ�าเพ็ญภาวนา ทัวร์แหลง่ ธรรมชาติการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพของไทยเป็นส่วนหนึ่งของการน�า สปาเป็นบริการเชิงสุขภาพหลักของไทย เมื่อพูดถึงการบริการภูมิปัญญาตามแนวทาง และศาสตร์ในการดูแลสุขภาพดั้งเดิม สขุ ภาพแลว้ สปามกั เปน็ การบรกิ ารแรกทมี่ คี นคดิ ถงึ ธรุ กจิ สปาไทยมาใช้เป็นส่วนหน่ึงในการบริการทางสุขภาพ ส่งผลให้การบริการ เป็นบริการเชิงสุขภาพท่ีเก่ียวเน่ืองกับอุตสาหกรรมท่องเที่ยวท่ีมีเชงิ สขุ ภาพของไทยมคี วามหลากหลายและมคี วามโดดเดน่ จนเปน็ อัตราการเจรญิ เตบิ โตสงู ทง้ั ในประเทศ และต่างประเทศ เน่อื งจากทยี่ อมรบั และรู้จักของนกั ทอ่ งเที่ยวเชิงสุขภาพทัว่ โลก ไมว่ ่าจะเปน็ ตอบสอนองความต้องการ และรูปแบบการด�าเนินชีวิตของคนแนวทางการดแู ลสขุ ภาพองคร์ วม การน�าเอานวดไทย ฤาษีดดั ตน ในปัจจบุ ัน ท่ีใหค้ วามใส่ใจในสขุ ภาพมากข้ึน ประกอบกบั สปาไทยการฟ้ืนฟูจิตใจ และร่างกาย ควบคู่ไปกับการดูแลสุขภาพองคร์ วม มเี อกลกั ษณ์ในการใชภ้ มู ปิ ญั ญาไทย อธั ยาศยั ไมตรี และการบรกิ ารตลอดจนการล้างพิษและการดูแลอาหารการกินตามธาตุเจ้าเรือน ท่ีเอาใจใส่ของคนไทย ท�าให้ธุรกิจสปาของไทยเป็นที่นิยมจากส่ิงเหล่าน้ีท�าให้การบริการทางท่องเท่ียวเชิงสุขภาพของไทยมี ท้ังชาวไทย และชาวต่างชาติ ส่งผลให้ธุรกิจสปาไทยสามารถบริบทเฉพาะ สามารถรองรับความต้องการในทุกระดับต้ังแต่ เป็นแหล่งสร้างรายได้ของประเทศ และส่งผลต่อเนื่องไปถึงHigh-end ไปจนถงึ ผใู้ ชบ้ รกิ ารในระดบั ทว่ั ไป ซงึ่ จะรวมการทอ่ งเทย่ี ว อุตสาหกรรมอ่ืนท่ีเกี่ยวข้อง อาทิ สมุนไพรไทย การท่องเที่ยวประเภทนี้ไว้เป็นส่วนหน่ึงของโปรแกรมการน�าเท่ียวของกรุ๊ปทัวร์และแพ็คเกจทวั ร์ หรือการบรกิ ารเสริมของท่ีพกั อาทิ สปา รีสอร์ทรีทรีท รีสอร์ท เป็นต้น ซึ่งในขณะท่ีการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพท่ีมีวตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื การดแู ลสขุ ภาพเปน็ หลกั ยงั ไมแ่ พรห่ ลายเทา่ ทคี่ วรโดยสว่ นใหญจ่ ะผนวกกจิ กรรมการทอ่ งเทย่ี วดา้ นอน่ื เขา้ ดว้ ยกนั แตม่ ีการดแู ลสขุ ภาพไปดว้ ย อาทิ ทวั รแ์ พทยแ์ ผนไทย ทวั รอ์ าหารสมนุ ไพรจำ� นวนสถำนประกอบกำรสปำและนวดเพ่ือสุขภำพที่ไดม้ ำตรฐำนปี 2558จังหวดั สปา ณ ไตรมาส 4 ปงี บประมาณ 2558 หนว่ ย: ราย รายใหม่ รายต่ออายุ นวด เสรมิ สวย รวม รายใหม่ รายตอ่ อายุ รายใหม่ รายต่ออายุรวมภมู ิภาค 38 346 159 706 1 15 1,265กรุงเทพมหานคร 48 77 84 121 8 6 344รวม 86 423 243 827 9 21 1,609ที่มา : ส�านักพยาบาลและการประกอบโรคศลิ ปะ กรมสนบั สนุนบรกิ ารสขุ ภาพ36 รายงานภาวะเศรษฐกิจท่องเท่ยี ว 6 Matichon Online. เผยใรนาเยอฃเชอ่ื ียสแปปาใซนิฟโริกง.แhรttมpย:/อ/mดaนtิยicมhใoนnป.cรoะ.เtทh/ศnไeทwยs_แdลeะta1il.เpดhียpว.ข9อสงไงิ ทหยาคตมดิ อ2นั 5ด5ับ6

การท่องเทีย่ วเชิงสขุ ภาพ (Wellness Tourism)จ�ำนวนผู้ประกอบกำรกำรแพทย์แผนไทย ปี 2553 – 2556 หน่วย: รายสาขาการประกอบโรคศิลปะ 2553 2554 % 2555 % 2556 %1. การแพทยแ์ ผนไทย 49,038 54,197 10.5 56,875 4.9 57,036 0.3 1.1 เวชกรรมไทย 17,779 18,963 6.6 19,945 5.2 19,677 -1.3 1.2 เภสชั กรรมไทย 23,951 23,951 8.8 26,872 3.1 26,874 0.0 1.3 ผดุงครรภ์ไทย 6,780 7,273 7.3 7,692 5.8 7,735 0.8 1.4 นวดไทย 528 1,905 260.8 2,666 39.9 2,730 2.42. การแพทย์แผนไทยประยุกต์ 826 1,222 47.9 1,565 28.1 1,645 5.1รวม 49,864 55,419 11.1 58,440 5.4 58,681 0.4ทม่ี า: สา� นักพยาบาลและการประกอบโรคศลิ ปะ กรมสนับสนนุ บริการสขุ ภาพการโรงแรม เป็นต้น ท้ังนี้สถานประกอบการสปาเพ่ือสุขภาพ โลก และได้รับความนิยมจากนักท่องเท่ียวชาวต่างชาติมาอย่างท่ีให้บริการในประเทศไทย จากการที่ธุรกิจสปาเป็นท่ีนิยมทั้ง ต่อเนื่อง อย่างเช่น โรงแรมเดอะสยาม กรุงเทพฯ เดอะซีเครทในหมู่ชาวไทย และนักทอ่ งเท่ียว ส่งผลใหก้ ารบริการสปา มีความ การเ์ ดน้ ท่ีโรงแรมลานนาสมยุ และเดอะพาวลิ เลียน ท่ภี ูเกต็ ที่ได้หลากหลาย โดยจากข้อมูลของกรมสนบั สนนุ บริการสุขภาพพบว่า รับการกล่าวถึงจาก Trip Advisor ว่าเป็นโรงแรมในประเทศไทยในปี 2558 ประเทศไทยมีสถานประกอบการเพื่อสุขภาพท่ีได้ ท่ีมีการให้บริการสปาที่เป็นท่ีนิยมของนักท่องเท่ียว โดยโรงแรมรับรองมาตรฐานแล้ว 1,609 แหง่ ในจ�านวนน้เี ป็นสปา 509 แหง่ เดอะสยามเป็นแห่งเดียวของไทยที่ติดอันดับของสปาในโรงแรมนวดเพ่ือสุขภาพ 1,070 แห่ง และนวดเพ่ือเสริมสวย 30 แห่ง ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก6 หรือการจัด 10 อันดับสปาไทยท่ีติดซ่ึงอยู่ในภูมิภาค 1,265 แห่ง ที่เหลืออีก 344 แห่ง อยู่ใน อันดับโลกของ Booking.co.th ในปี 2559 ไดแ้ ก่ PhothalaiLeisureกรุงเทพมหานคร Park, Mulberry Spa, Divana Spa, The Oasis Spa, Spa Ten,สปา บรกิ ารเชิงสขุ ภาพระดับ High-end มีชอื่ เสียง และสร้างมลู ค่า Let’s Relax Spa, Banyan Tree Spa, S Medical Spa , Pranaliเพ่ิมสูง ลูกค้าส่วนใหญ่เป็นนักท่องเที่ยวท่ีเดินทางด้วยตนเอง Wellness Spa และ Chiva Som ซึ่งส่วนใหญเ่ ป็น Day Spaเพอ่ื ใชบ้ รกิ ารในรูปของ Destination Spa และ Day Spa ทตี่ ้ังอยู่ใน นวดไทย อีกหนึ่งทางเลือกของบริการเชิงสุขภาพที่โดดเด่นโรงแรมหรอื ในแหล่งทอ่ งเทีย่ ว ซ่ึงปัจจบุ นั มีหลายแห่งท่ีติดอันดบั นวดไทยถือว่าเป็นส่วนหน่ึงของภูมิปัญญาด้านแพทย์แผนไทย โดยมวี ตั ถปุ ระสงค์ในการนวดเพอ่ื แกอ้ าการ และผอ่ นคลาย โดยการ แกอ้ าการจะเปน็ การนวดเพอื่ การรกั ษา ในขณะทก่ี ารนวดผอ่ นคลาย เป็นรูปแบบการนวดที่ได้รับความนิยมในหมู่ท่องเท่ียว พบว่า ในแหล่งท่องเที่ยวที่ส�าคัญของไทยจะมีสถานบริการนวดแผนไทย อยู่เกือบทกุ ท่ี จ�านวนผูป้ ระกอบการด้านการแพทยแ์ ผนไทย ซึ่งมี นวดไทยเปน็ ส่วนหน่งึ ของการแพทยแ์ ผนไทย มีแนวโนม้ เพิ่มขึ้น โดยในปี 2553 มีจ�านวน 49,864 ราย เพ่ิมเป็น 58,681 ราย ในปี 2556 (เพ่มิ ข้ึนรอ้ ยละ 17.7) การแพทย์แผนทางเลือกอีกทางเลือกส�าหรับการท่องเท่ียว เชิงสุขภาพของไทย จากข้อมูลกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ ในปี 2553 มีผู้ประกอบการการแพทย์แผนทางเลือกจ�านวน 4,810 ราย เพม่ิ เปน็ 7,739 ราย ในปี 2558 (เพม่ิ ขึน้ รอ้ ยละ 60.9) โดยปัจจุบันการรักษาแบบแพทย์แผนทางเลือกได้รับความส�าคัญ รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ่ งเท่ยี ว 37

การท‹องเท่ียวเชงิ สขุ ภาพ (Wellness Tourism)จากคนท่ัวโลกมากข้ึน และเห็นได้ทั่วไปในการน�ามาเป็นส่วนหน่ึง ทัวร์ชมวถิ ีชวี ติ พนื้ บา้ น และใช้บริการจากภมู ิปัญญาทอ้ งถ่นิ กเ็ ปน็ของการรกั ษาทางการแพทยแ์ บบปอ้ งกนั และการแพทยผ์ สมผสาน อีกรูปแบบหน่ึงท่ีได้รับความสนใจเพิ่มข้ึน โดยเป็นการท่องเท่ียวระหว่างการแพทย์แผนใหม่กับการแพทย์แผนทางเลือก เช่น ทเ่ี นน้ การเยยี่ มชมแหลง่ ทอ่ งเทยี่ วตามธรรมชาติในชมุ ชนทบ่ี รหิ ารการอาบน้�าร้อน การใช้น้�าทะเลบริสุทธ์ิมากระตุ้นการไหลเวียน จดั การโดยชมุ ชนเอง รว่ มกับการไดร้ ับบรกิ ารสง่ เสริมสขุ ภาพด้วยของโลหิต (Thallasotherapy) รีสอร์ทเพ่ือสุขภาพ การท�าสปา ภูมิปัญญา และวิถีชีวิตในท้องถ่ินนั้นๆ ที่มีความเป็นเอกลักษณ์เชงิ การแพทย์ (Medical Spa) การทดสอบดีเอ็นเอ และการตรวจ และมคี วามแตกต่าง ซ่ึงเปน็ จุดดงึ ดดู ความสนใจของนักทอ่ งเทีย่ วร่างกายประจ�าปี ซ่ึงเป็นกิจกรรมคาบเก่ียวระหว่างการป้องกัน อย่างเชน่ เครือขา่ ยท่องเท่ียวโดยชุมชนอา่ วลึก จังหวดั กระบ่ี ท่ีใช้และการรกั ษา ธรรมชาตขิ องหาดทรายรอ้ น เพอื่ นา� โคลนมาขดั ผวิ และพอกตวั เพอ่ืการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพด้วยธรรมชาติ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ใหผ้ วิ นมุ่ และขาวขน้ึ โดยมกี ารใหบ้ รกิ ารทค่ี รบวงจรตง้ั แตก่ ารจดั หาและวิถีไทยคาดว่าจะได้รับความนิยมจากนักท่องเท่ียวมากข้ึน ยานพาหนะเพื่อการเดินทางท่องเท่ียวไปยังท่ีต่างๆ ไกด์น�าเท่ียวสอดคล้องกบั Trend การท่องเท่ยี วเชงิ สุขภาพ และการท่องเทย่ี ว ผู้ให้บริการนวดสปา การผลิตสินค้าโอทอปจ�าหน่าย และบริการชุมชน ส่งผลให้ชุมชน หรือแหล่งท่องเท่ียวที่มีทรัพยากร ที่พกั หรอื นิเวศพิพธิ ภัณฑบ์ า้ นชา้ งทนู จงั หวดั ตราด ที่ให้บริการทสี่ อดรบั และมอี งคค์ วามรใู้ นการดแู ลสขุ ภาพ มกี ารพฒั นารปู แบบ ส่งเสริมสุขภาพโดยชุมชนในรูปแบบของการนา� เทยี่ วชมธรรมชาติการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพท่ีมีลักษณะเด่นเป็นอัตลักษณ์ของตนเอง และเล่นน้�าตกใกล้วนอุทยานแห่งชาติ กิจกรรมการร่อนหาพลอยเช่น สปาสุ่มไก่ สปาโคลนร้อน นอกจากนี้ยังมีการรวมกลุ่ม ในล�าน้�า ท�าสปาผิวพรรณด้วยโคลนสีขาวจากสายธารที่เจือปนเพ่ือจัดโปรแกรมการท่องเท่ียวในพ้ืนที่มีทรัพยากรท่ีสอดรับอาทิ แรธ่ าตุ รวมถงึ การสาธติ ทา� ฝายกน้ั ลา� นา้� แบบชาวบา้ น และกจิ กรรมทัวรน์ �้าพุร้อน และอาบนา้� แร่ โดยในการพัฒนาทรพั ยากรทางการ อ่นื ๆ ทเี่ ป็นวิถชี าวบ้าน และมีลกั ษณะเฉพาะของทอ้ งถ่ินทอ่ งเทย่ี วสขุ ภาพไดร้ บั การสนบั สนนุ จากภาครฐั ในการศกึ ษา และใช้ นอกจากผู้ให้บริการเชิงสุขภาพในประเทศแล้ว ยังพบว่ามีคนไทยประโยชนเ์ ชิงพาณชิ ย์มากข้นึ โดยเฉพาะแนวทางการพัฒนาแหล่ง จ�านวนมากไปท�าธุรกิจสถานบริการสปา และนวดแผนไทยในนา้� พรุ อ้ นธรรมชาตทิ ม่ี ีในหลายจงั หวดั ทว่ั ประเทศ ใหม้ คี วามพรอ้ ม ตา่ งประเทศ คาดว่าจะมเี ป็นจ�านวนมาก เนื่องจากนวดไทยเป็นท่ีของโครงสร้างพ้ืนฐาน พรอ้ มธรุ กจิ บรกิ ารทเ่ี ก่ยี วเนอื่ ง ช่ืนชอบของชาวต่างประเทศ และส่วนใหญ่เป็นกิจการขนาดเล็ก38 รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ่ งเท่ยี ว

การทอ‹ งเที่ยวเชงิ สขุ ภาพ (Wellness Tourism)อตั รำร้อวยตั ลถะุปขอรงะสตงวั คอห์ ยลำักงในนกั กทำอ รงเดเทิน่ียทวำชงำมวำตปำรงะชเทำศตไิจท�ำยแนกตำมท่มี า : ส�านกั งานปลดั กระทรวงการท่องเทยี่ วและกีฬา, รายงานฉบับสมบรู ณ์ (FinalReport) โครงการส่งเสริมความเป็นศูนย์กลางการท่องเท่ยี วเชิงการแพทย์ และสขุ ภาพ ตามแนวทางพัฒนาเขตเศรษฐกจิ สามฝา่ ย อินโดนเี ซีย มาเลเซยี และไทย, 2555เช่น ทก่ี รงุ สต็อกโฮม ประเทศสวีเดน เพียงแห่งเดียว ปรากฎว่ามี แต่เมื่อเดินทางมาประเทศไทยแล้วพบว่า นักท่องเที่ยวมีการรา้ นนวดไทยทที่ า� โดยคนไทยมากถงึ กวา่ 300 แห่ง ร้านนวดเหล่านี้ ใชบ้ รกิ ารเชิงสุขภาพสูงถึงรอ้ ยละ 46.2 ของนักทอ่ งเทีย่ วทงั้ หมดมีท้ังที่ได้มาตรฐาน และไม่ได้มาตรฐาน พนักงานนวดมีท้ังที่เคย จากการประมาณการจ�านวน และรายได้จากนักท่องเที่ยวชาวผา่ นการอบรมตามหลกั สตู รของกระทรวงสาธารณสขุ ไปจนกระทง่ั ต่างชาติท่ีใช้บริการเชิงส่งเสริมสุขภาพ โดยใช้ผลการส�ารวจไมม่ คี วามรดู้ า้ นการนวดเลย รวมทงั้ มรี ายงานวา่ มจี า� นวนพอสมควร นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติดังกล่าวข้างต้น สามารถประมาณการท่ีมกี ารแอบแฝงขายบรกิ ารทางเพศ รายไดจ้ ากการทอ่ งเทยี่ วเชงิ สขุ ภาพทปี่ ระมาณ25,090 ลา้ นบาท ในปีแม้บริการเชิงสุขภาพจะมีหลากหลาย แต่ยังมีขนาดทางตลาด 2558 โดยส่วนใหญ่เป็นบริการประเภทสปา และนวดแผนไทยเล็กกว่าการท่องเที่ยวเชิงการแพทย์ค่อนข้างมาก ซึ่งสวนทางกับ ซงึ่ สอดคลอ้ งกบั ขอ้ มลู ของศนู ยว์ จิ ยั กสกิ รไทย และเมอ่ื เปรยี บเทยี บแนวโนม้ การทอ่ งเทยี่ วเชงิ สขุ ภาพของโลก สา� นกั งานปลดั กระทรวง กับรายได้จากการท่องเท่ียวเชิงการแพทย์ (Medical Tourism)การทอ่ งเทย่ี วและกฬี า ไดด้ า� เนนิ การสา� รวจพฤตกิ รรมการใชบ้ รกิ าร ซึ่งคาดว่ามีมูลค่าประมาณ 100,000 ล้านบาทจะเห็นได้ว่าด้านการแพทย์ และบรกิ ารดา้ นสุขภาพอืน่ ๆ เมอื่ ปี 2554 พบว่า การท่องเท่ียวเชิงการแพทย์ในประเทศไทยโตกว่าการท่องเที่ยวนักท่องเท่ียวชาวต่างชาติมีวัตถุประสงค์หลักในการเดินทางมา เชิงสุขภาพถึง 4 เท่าซ่ึงตรงกันข้ามกับการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพประเทศไทยเพ่อื ใชบ้ ริการเชิงสุขภาพหรือนกั ท่องเทยี่ วเชิงสขุ ภาพ ของโลกท่ีพบว่าการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพโตกว่า การท่องเท่ียว(Wellness Tourists) มีเพยี งรอ้ ยละ 1.1 โดยภมู ิภาคทมี่ ีสดั ส่วน เชิงการแพทย์ประมาณ 7.3 เท่า เน่ืองจากการท่องเท่ียวเชิงของนักท่องเที่ยวที่มีวัตถุประสงค์หลักในการมาใช้บริการด้าน การแพทย์ของประเทศไทยนั้น ผู้ประกอบการส่วนใหญ่เป็นสุขภาพสูงสุด ได้แก่ ภูมิภาคตะวันออกกลาง (ร้อยละ 2.6) โรงพยาบาลเอกชนขนาดใหญ่ท่ีมีก�าลังเงินทุน มีความสามารถรองลงมาได้แก่ เอเชียตะวันออก (ร้อยละ 1.4) โอเชียเนีย ในการบรหิ ารจดั การมมี าตรฐานการใหบ้ รกิ ารสงู สามารถทา� ตลาด(ร้อยละ 1.1) อเมริกา (ร้อยละ 1.0) เอเชียใต้ (ร้อยละ 0.8) ด้วยตัวเอง โดยไม่ต้องพึ่งพาภาครัฐมากนัก ในขณะท่ีผู้ให้บริการแอฟริกา (ร้อยละ0.5) และยุโรป (ร้อยละ 0.3) อย่างไรก็ตาม เชิงสุขภาพส่วนใหญ่เป็นกิจการขนาดเล็กท่ีมีข้อจ�ากัดมากมายแมก้ ลมุ่ นกั ทอ่ งเทย่ี วชาวตา่ งชาตทิ เ่ี ดนิ ทางทอ่ งเทยี่ วในประเทศไทย ดงั ท่ีได้กล่าวขา้ งต้นแล้ว จึงเป็นส่ิงท่ภี าครฐั ต้องใหค้ วามสา� คญั กบัจะมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อใช้บริการด้านสุขภาพเป็นส่วนน้อย การพัฒนาศักยภาพของผู้ให้บริการขนาดเล็กทั้งในด้านมาตรฐาน การใหบ้ รกิ าร และการบรหิ ารจัดการอยา่ งจรงิ จัง รายงานภาวะเศรษฐกิจท่องเทยี่ ว 39

การทอ่ งเท่ียวเชงิ สุขภาพ (Wellness Tourism)ผลจากการวิเคราะห์ SWOT Analysis ของทอ่ งเท่ยี วเชิงสขุ ภาพ การบรหิ ารงานบคุ คล และการบริหารดา้ นการตลาดของไทยพบวา่ (2) สถานบรกิ ารประเภทสปา และนวดแผนไทยทง้ั ในประเทศ และจดุ แข็ง(1) สปา และนวดแผนไทยมีช่ือเสียงเป็นท่ีรู้จักในระดบั นานาชาติ ในตา่ งประเทศสว่ นหนงึ่ มบี รกิ ารแอบแฝงทา� ใหเ้ กดิ ภาพลกั ษณ์(2) การให้บริการท่ีมีน�้าใจไมตรี อัธยาศัย และมารยาทแบบไทย ที่ไมด่ ีแก่บริการดา้ นสขุ ภาพของไทย (3) ขาดการสนับสนุนการวิจัยเพื่อสร้างความเช่ือมั่นในคุณภาพ (Thainess) เป็นจดุ ขายในการให้บรกิ าร ซึ่งเป็นทชี่ ่นื ชอบของ และมาตรฐานของบริการด้านสขุ ภาพ ผูร้ บั บรกิ ารทั้งคนไทยและตา่ งชาติ (4) ทรัพยากรด้านการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ โดยเฉพาะนา�้ พุร้อน(3) มีรูปแบบการบริการด้านสุขภาพที่หลากหลายเป็นอัตลักษณ์ มีข้อจ�ากัดในการพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเท่ียวเชิงสุขภาพที่ จากภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น การนวดประคบ การรักษาโรค สรา้ งสรรค์ สรา้ งมลู คา่ เพมิ่ และสรา้ งประโยชน์ในเชงิ เศรษฐกจิ หรือดูแลสุขภาพด้วยสมุนไพรพื้นถิ่นที่สามารถน�ามาพัฒนา ไดไ้ ม่เท่าที่ควรจะเป็น และเชอื่ มโยงกบั แหลง่ ทอ่ งเทย่ี ว เพอ่ื พฒั นาเปน็ โปรแกรมหรอื (5) ผู้ดูแล และให้บริการแหล่งท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ มีข้อจ�ากัด เส้นทางท่องเท่ียวเชงิ สุขภาพทเี่ ป็นลักษณะเฉพาะของตนได้ ดา้ นความรู้ งบประมาณในการพฒั นาแหลง่ ทอ่ งเทย่ี ว และขาด(4) แพทย์แผนไทย ซ่ึงรวมถึงนวดไทย เป็นศาสตร์ที่มีมาต้ังแต่ ศกั ยภาพด้านการบริหารจดั การ สมัยสุโขทัย นอกจากจะช่วยให้ร่างกายผ่อนคลายแล้ว (6) มกี ารแขง่ ขนั ดา้ นราคากนั คอ่ นขา้ งสงู พรอ้ มกบั การลดคณุ ภาพ ยังสามารถใช้ในการรักษาโรคที่แพทย์แผนปัจจุบันไม่สามารถ บรกิ าร ท�าใหภ้ าพลกั ษณ์บริการไม่เปน็ มาตรฐาน และกระทบ รักษาให้หายขาดได้หรือต้องใช้วิธีการผ่าตัดเท่านั้น เช่น ต่อผปู้ ระกอบการอน่ื ที่มีมาตรฐาน โรคเกี่ยวกับกล้ามเนื้อ/กระดูกบางประเภท เป็นต้น ซ่ึงมี โอกาสของการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพยังมีอีกมาก โอกาสของ ผลการรักษาท่ีเป็นที่ประจักษ์และมีการศึกษาวิจัยรองรับ การท่องเท่ียวเชิงสุขภาพมาจาก ในบางส่วนแลว้ (1) ตลาดท่องเท่ียวของโลกมีการเติบโตอย่างต่อเน่ืองและจุดอ่อนการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ จุดอ่อนต่อไปนี้ท�าให้การพัฒนา ในปี 2558 ประเทศไทย มรี ายได้สูงเปน็ อนั ดบั 6 ของโลกท่องเท่ียวเชิงสุขภาพของไทยไม่สามารถสร้างรายได้แก่ประเทศ (2) การเติบโตของกลุ่มนักท่องเที่ยวเชิงสุขภาพท่ีมากขึ้นเป็นผลได้เท่าท่ีควร จากการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุและรูปแบบการด�าเนินชีวิตท่ี(1) สถานบริการด้านสุขภาพจ�านวนมากมีขนาดเล็ก ท�าให้เกิด เคร่งเครียด ท�าให้การท่องเท่ียวท่ีเป็นการฟื้นฟูสภาพร่างกาย ข้อจ�ากัดด้านมาตรฐานการให้บริการ การบริหารจัดการ และจิตใจเป็นที่นยิ มมากข้นึ40 รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ่ งเทยี่ ว

การท่องเทีย่ วเชงิ สุขภาพ (Wellness Tourism)(3) การเช่ือมโยงอาเซียน และภูมิภาคใกล้เคียงด้วยเส้นทาง ยุทธศาสตร์สง่ เสริมการท่องเทยี่ วเชงิ สขุ ภาพ การคมนาคมทั้งทางบก ทางอากาศ และทางน�้า ท�าให้การ ของไทย เดนิ ทางสะดวกรวดเรว็ ขน้ึ ประเทศไทยเร่ิมมีนโยบาย และมาตรการเกี่ยวกับการให้บริการ(4) รฐั บาลใหค้ วามสนใจ และมนี โยบายในการสง่ เสรมิ การทอ่ งเทยี่ ว เชงิ สขุ ภาพมากว่า 10 ปี ซ่งึ ปจั จุบันมกี ารปรบั ปรุงและถกู กา� หนด เชงิ สขุ ภาพ ไว้ท้งั ในระดบั ประเทศ และระดบั กระทรวง ระดบั ประเทศ นโยบายการเปน็ ศนู ยก์ ลางของบรกิ ารทางการแพทย์(5) หน่วยงานในระดับนโยบายมีการบูรณาการในการก�าหนด (Medical Hub) และเป็นศูนย์กลางการให้บริการทางด้านสุขภาพ นโยบายมากข้ึน (Health Hub) เป็นนโยบายทีเ่ รม่ิ ตน้ ตง้ั แต่ปี พ.ศ. 2547 เรอ่ื ยมา จนล่าสุดได้มีการจัดท�ายุทธศาสตร์การพัฒนาประเทศไทยให้เป็นอปุ สรรคการทอ่ งเทยี่ วเชงิ สขุ ภาพ แมก้ ารทอ่ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพของ ศนู ยก์ ลางสขุ ภาพนานาชาติ (พ.ศ. 2559-2568) โดยมีเนือ้ หาหลักไทยมีโอกาสท่ีสดใส แต่กย็ งั มอี ุปสรรคอีกหลายประการ ประกอบดว้ ย 7 ยุทธศาสตร์ 18 กลยทุ ธ์ ได้แก่(1) การท่องเที่ยวเชิงสุขภาพมีรูปแบบการบริการท่ีหลากหลาย 1. การเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน ด้วยการพัฒนา โครงสรา้ งพน้ื ฐาน สง่ิ อา� นวยความสะดวก และระบบบริหารจดั การ ท�าให้มีหน่วยงานจ�านวนมากท่ีเก่ียวข้องในการส่งเสริม ทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพ และการบรหิ าร และขบั เคลอื่ นนโยบายโดยไมเ่ กดิ และพัฒนา ผลกระทบต่อระบบสขุ ภาพไทย(2) ในการนา� นโยบายสกู่ ารปฏบิ ตั ยิ งั ขาดเอกภาพในการดา� เนนิ การ 2. การพฒั นาบรกิ ารรกั ษาพยาบาล และบรกิ ารเพอ่ื สง่ เสรมิ สขุ ภาพ ทงั้ ในสว่ นกลางและสว่ นภมู ภิ าคในดา้ นตา่ งๆ ไดแ้ ก่ การสอ่ื สาร ด้วยการส่งเสริมคุณภาพมาตรฐานของสถานประกอบการและ การขับเคลื่อนการพัฒนา และการสนับสนุนด้านงบประมาณ บุคลากรสู่ระดับสากลการพัฒนาแหล่งน้�าพุร้อนให้เป็นเมืองสปา เพอื่ การพฒั นาอย่างเปน็ ระบบ(3) ในระดบั นานาชาตติ า่ งเลง็ เหน็ ถงึ ความสา� คญั ของการทอ่ งเทย่ี ว เชิงสุขภาพ จึงมีการก�าหนดนโยบายส่งเสริมการท่องเท่ียว เพื่อสุขภาพของตนเพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวกลุ่มน้ี ท�าให้เกิด การแข่งขันทีร่ ุนแรงในตลาดระหวา่ งประเทศ รายงานภาวะเศรษฐกจิ ท่องเทย่ี ว 41

การท่องเทย่ี วเชิงสุขภาพ (Wellness Tourism)และเส้นทางท่องเท่ียวสายน้�าพุร้อนของไทย การพัฒนาศักยภาพ นอกจากน้ี คณะรัฐมนตรียังมีมติเห็นชอบให้อุตสาหกรรมของวสิ าหกจิ ชมุ ชน และผปู้ ระกอบการรายยอ่ ยรองรบั การทอ่ งเทย่ี ว การท่องเที่ยวกลุ่มท่ีมีรายได้ดี และการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพเชงิ สุขภาพ เป็น 1 ใน 10 อุตสาหกรรมเป้าหมายเพื่อเป็นกลไกในการ3. พัฒนาบริการเพ่ือส่งเสริมสุขภาพ พัฒนาคุณภาพมาตรฐาน ขับเคล่ือนเศรษฐกิจเพื่ออนาคต (New Engine of Growth)ของสถานประกอบการ และบุคลากรสู่ระดับสากลและพัฒนาแหลง่ เพ่ือเป็นกลไกที่ส�าคัญในการขับเคล่ือนเศรษฐกิจของประเทศน�้าพุร้อนให้เป็นเมืองสปา และเส้นทางท่องเท่ียวสายน�้าพุร้อน โดยหน่วยงานเกี่ยวข้อง จะได้เร่งรัดให้เกิดการขยายตัวของของไทย และพัฒนาศักยภาพของวิสาหกิจชุมชน/ผู้ประกอบการ การลงทุนในภาคเอกชนเพอื่ เพ่ิมรูปแบบการลงทนุ ใหมๆ่รายยอ่ ย ระดบั กระทรวง ภายใต้ ยทุ ธศาสตร์การท่องเทย่ี วไทย พ.ศ. 2558-4. การพัฒนาบริการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือก 2560 ของกระทรวงการท่องเท่ยี วและกฬี า ไดก้ า� หนดยทุ ธศาสตร์ด้วยการพฒั นาสถานประกอบการสู่ระดับสากล การพัฒนาสินค้า และบริการท่องเท่ียวท่ีเกี่ยวข้องการท่องเที่ยว5. การพฒั นาบริการวชิ าการ และงานวจิ ยั ทางการแพทย์ ด้วยการ เชงิ สขุ ภาพ โดยกา� หนดแนวทางการพฒั นาการทอ่ งเทยี่ วเชงิ สขุ ภาพเพิ่มขีดความสามารถและพัฒนาศักยภาพของสถาบันการศึกษา (Health & Wellness Tourism) ดว้ ยการมุ่งสู่การเป็นหน่งึ ในผนู้ �าทางการแพทย์ พัฒนาศักยภาพและเพ่ิมการผลิตบุคลากร การท่องเที่ยวเชิงสุขภาพระดับภูมิภาค ผ่านมาตรการยกระดับทางการแพทย์ และยกระดบั สกู่ ารเปน็ ศนู ยก์ ลางการประชมุ วชิ าการ การให้บรกิ ารดา้ นการทอ่ งเทย่ี วเชิงสขุ ภาพระดบั สากลทางการแพทย์ระดับนานาชาติ (MICE)6. การพัฒนายา และผลิตภัณฑ์สุขภาพ ด้วยการส่งเสริมพัฒนา ประเด็นที่ควรให้ความส�าคัญการพัฒนายาสมุนไพรไทยควบคู่กับยาแผนปัจจุบันสู่ระดับสากล ส่งเสริม และขยายตลาดการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพพัฒนาอุตสาหกรรมผู้ผลิตเคร่ืองมือแพทย์ ส่งเสริมพัฒนา ของไทย (Wellness Tourism)อตุ สาหกรรมผผู้ ลิตเครือ่ งส�าอาง7. การส่งเสริมการตลาด และประชาสัมพันธ์ ด้วยการตลาด (1) การพัฒนาศักยภาพบุคลากรในการให้บริการท่องเท่ียวและประชาสัมพันธ์ในลักษณะ Thailand Branding ทงั้ ในประเทศ เชิงสุขภาพให้ครบวงจร ทั้งผู้ประกอบการ ผู้ให้บริการและตา่ งประเทศทัง้ โดยการผ่านตัวแทน และไม่ผา่ นตัวแทน ด้านสุขภาพ (ไม่รวมบริการด้านการแพทย์) ท้ังในด้านการ บรหิ ารจัดการ การให้บรกิ าร การตลาด การบริหารงานบคุ คล เพ่ือยกระดบั คณุ ภาพการใหบ้ ริการ ลดการแข่งขนั ดา้ นราคา (2) การพัฒนามาตรฐานการให้บริการ โดยมีมาตรการส่งเสริม และสนบั สนนุ ใหผ้ ปู้ ระกอบการทข่ี าดความพรอ้ มเขา้ สกู่ ระบวน การพฒั นาเพ่อื ยกระดับมาตรฐาน เชน่ การจัดหาผเู้ ชย่ี วชาญ42 รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ่ งเทย่ี ว

การทอ่ งเทีย่ วเชิงสุขภาพ (Wellness Tourism) เพอ่ื ใหค้ า� ปรกึ ษาแนะนา� การพฒั นามาตรฐาน การจดั หาสนิ เชอ่ื การส่งเสริม และการจัดการการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพอย่าง เงื่อนไขผ่อนปรน เพื่อสนับสนุนการปรับปรุงสถานบริการ ยั่งยนื และสร้างมลู ค่าเพิม่ และจัดหาเครื่องมืออุปกรณ์ท่ีจ�าเป็น และได้มาตรฐาน 8) สง่ เสรมิ และสนบั สนนุ ภาคเอกชนในการพฒั นาแหลง่ ทอ่ งเทย่ี ว การอบรมใหค้ วามรู้ เปน็ ต้น เชิงสุขภาพในรูปแบบต่างๆ เช่น ศูนย์สมุนไพรเพ่ือการ(3) กา� หนดหลกั เกณฑด์ า้ นราคา และมาตรฐาน เพอื่ ลดการแขง่ ขนั ท่องเท่ียว ศูนย์บริการเชิงสุขภาพแบบสร้างสรรค์ที่สามารถ ระหว่างผู้ประกอบการจนมีผลต่อการรักษามาตรฐานการให้ สร้างมูลค่า อาทิ การจัดท�าเส้นทางท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ บริการและราคาการบริการ ซึ่งเป็นช่องทางในการเกิดบริการ ทโี่ ดดเดน่ แบบผสมผสานในระดบั จงั หวดั และภมู ภิ าค การบรกิ าร แฝงที่ไมพ่ งึ ประสงค์ ทม่ี ผี ลตอ่ ภาพรวมของธรุ กจิ ทอ่ งเทยี่ วเชงิ เชงิ สขุ ภาพทเี่ กย่ี วเนอ่ื งกบั การดแู ลสขุ ภาพแบบองคร์ วม โยคะ สขุ ภาพ สมาธิ อาหารเพอื่ สขุ ภาพเพอื่ ใหบ้ รกิ ารแกช่ าวตา่ งชาติ เปน็ ตน้(4) สร้างภาพลักษณ์ท่ีดีในอาชีพการนวด โดยการประชาสัมพันธ์ 9) พัฒนาแหล่งท่องเท่ียวประเภทนา�้ พุร้อนใหเ้ ปน็ แหลง่ ท่องเทีย่ ว สร้างภาพลักษณ์ท่ีดีในอาชีพนวด น�าตัวอย่างผู้ประสบความ เชงิ สขุ ภาพทไ่ี ดม้ าตรฐาน และจดั เสน้ ทางทอ่ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพ ส�าเร็จมาเป็นกรณีตัวอย่าง เพื่อจูงใจให้เข้าสู่อาชีพนี้มากข้ึน อนื่ ๆ เชอื่ มโยงกบั แหลง่ ทอ่ งเทย่ี วนา้� พรุ อ้ น เพอ่ื สรา้ งมลู คา่ เพม่ิ ลดการขาดแคลนบุคลากร ด้านการท่องเที่ยวเชงิ สุขภาพใหก้ บั ชุมชน(5) ศกึ ษา และประเมินความต้องการแรงงาน เพ่อื เป็นแนวทางใน 10) ส่งเสรมิ และสนับสนุนด้านการตลาดแกผ่ ูป้ ระกอบเชงิ สขุ ภาพ การพัฒนาแรงงาน ควบคไู่ ปกบั การพัฒนามาตรฐานหลักสูตร ในรูปแบบตา่ งๆ เชน่ ตามกรอบคณุ วฒุ วิ ชิ าชพี และพฒั นามาตรฐานของบคุ ลากรให้ - สนบั สนนุ การจดั ทา� เวบ็ ไซตก์ ลางเพอ่ื การบรกิ ารดา้ นสขุ ภาพ มคี ณุ ภาพตามความตอ้ งการ และมจี า� นวนเพยี งพอทจี่ ะรองรบั การขยายตัวของบริการเชิงสุขภาพในปจั จบุ นั และอนาคต ของประเทศไทยให้มีหลากหลายภาษา เพ่ือเป็นศูนย์กลาง(6) พฒั นาบรกิ ารทอ่ งเทย่ี วเชงิ สขุ ภาพของชมุ ชน โดยการสง่ เสรมิ ขอ้ มลู ดา้ นบรกิ ารสุขภาพของประเทศไทย สา� หรับเผยแพร่ สนบั สนนุ การวจิ ยั เพอื่ นา� องคค์ วามรู้ หรอื ทรพั ยากรของชมุ ชน ประชาสัมพนั ธ์ และซอื้ ขายบรกิ ารดา้ นสขุ ภาพ มาต่อยอดพัฒนามาตรฐานการให้บริการเชิงสุขภาพชุมชน - จดั กจิ กรรมสง่ เสรมิ การทอ่ งเทยี่ วเชงิ สขุ ภาพในประเทศไทย ตลอดจนการสร้างชุมชนท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ ที่สามารถ และร่วมงานแสดงสินค้ากิจกรรมท่ีเกี่ยวเนอ่ื งกับท่องเท่ียว เช่ือมโยงกับแหล่งท่องเท่ียวหลักของจังหวัด และการเน้น เชิงสุขภาพ เพื่อให้ผู้ให้บริการด้านสุขภาพน�าเสนอ การบริการเชิงสุขภาพแบบอนุรักษ์ต่อยอดภูมิปัญหาท้องถ่ิน ขายบรกิ ารดา้ นสขุ ภาพแกต่ วั แทนขายหรอื ผทู้ ีส่ นใจ ควบคกู่ บั การสรา้ งมูลค่าเพมิ่7) พัฒนาเมืองท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ (Health City) ในจังหวัด ที่มีศักยภาพด้านการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ เพ่ือเป็นต้นแบบ รายงานภาวะเศรษฐกิจท่องเทย่ี ว 43

Tourism Sharing Economy….เศรษฐกิจแบ‹งป˜นกบั การทอ‹ งเท่ยี ว สนิ ียา ไกรวมิ ล TOURISM SHARING ECONOMY เศรษฐกจิ แบง่ ปนั กบั การทอ่ งเทยี่ ว ถา้ คณุ ชอบเดนิ ทางทอ่ งเทยี่ ว ตอ้ งการทพี่ กั ในยา่ นไมไ่ กลจากเมอื งโตเกยี ว ประเทศทที่ พี่ กั ราคาสงู ลบิ ลว่ิ จะดีแค่ไหน ถ้าได้พกั ในหอ้ งวา่ งสะอาดสะอ้านในคอนโดมเิ นียมหรวู วิ ทะเล มีหอ้ งน่งั เลน่ และครวั เลก็ ๆ ทเ่ี จา้ ของชาวญป่ี นุ่ นา� ออกมาแบง่ ปนั ใหน้ กั ทอ่ งเทยี่ วไดพ้ กั ในราคาเฉลยี่ ตอ่ 2 คน เพยี งคนื ละ800 บาท ส่วนการเดินทางท่องเที่ยวบนเกาะสวยงามของทะเลอันดามัน บ้านพักส่วนตัว ไม่ไกลจากทะเล รอคุณอยู่ในราคาเฉลีย่ ตอ่ 2 คน คืนละไมถ่ ึง 300 บาท ที่ประเทศสวสิ เซอรแ์ ลนด์ ห้องพกั บนชนั้ บนสุด วิวทะเลสาบเพียงแค่เอ้ือม มีระเบียงนั่งเล่นส่วนตัว ท�าเลใกล้สถานีรถไฟฟ้า ในราคาเฉลี่ยต่อ 2 คน คืนละ 1,500 บาท เม่อื ต้องการพาหนะในการเดนิ ทางในเมือง รถลิมซู ีนหรูสว่ นตวั คนขับมารยาทดี รบั และส่งคณุ ถงึ จดุ หมาย ปลอดภัยดว้ ย Application แสดงการเดินทางตลอดเสน้ ทาง จ่ายค่าโดยสาร ด้วยบัตรเครดิต หรือเมื่อต้องการท่องเที่ยวในชุมชน คุณได้เที่ยวอย่างสัมผัสและเข้าถึงชุมชนน้ันๆ อย่างแท้จริง…ส่ิงเหล่าน้ีเกิดข้ึนได้ และก�าลังเป็นท่ีนิยมอย่างย่ิงยวด เป็นแนวโน้มที่มาแรง ในป 2016 นี้ โดยเฉพาะในแวดวงการท่องเท่ียว ในรูปแบบทเ่ี รยี กวา่ “SHARING ECONOMY” หรอื “เศรษฐกิจแบ่งปนั ”44 รายงานภาวะเศรษฐกจิ ท่องเทย่ี ว

Tourism Sharing Economy….เศรษฐกจิ แบ‹งปน˜ กบั การท‹องเทย่ี วความหมายของเศรษฐกจิ แบง่ ปนั ท่มี า : www.takemetour.com“SHARINGECONOMY” เปน็ คา� ศพั ทท์ เ่ี กดิ กลางทศวรรษแรกของ ปัจจัยส่งเสริมใหเ้ กิดเศรษฐกิจแบ่งปนัศตวรรษที่ 21 โดยนักวิชาการทางดา้ น Open Source Softwareได้พฒั นาเทคโนโลยเี ครอื ข่ายทีเ่ รียกว่า “Commons-based Peer ในโลกของดิจิตอล ที่ผู้คนส่ือสารกันอย่างไร้พรหมแดน เพียงProduction” ที่เน้นการผลิตเพื่อตอบสนองเพื่อนหรือกลุ่มคนท่ีมี ปลายน้ิวสัมผัส สมาร์ทโฟน แท็ปเล็ต หรือคอมพิวเตอร์ จากพื้นฐานความต้องการเดียวกันโดยการใช้ทรัพยากรร่วมกัน และ ข้อมูล Digital, Social and Mobile in 2015 Report ในป 2558 มีไดม้ ีการพฒั นาจนมาสคู่ �าว่า “Sharing Economy” หรืออาจเรียก ประชากรโลกกวา่ รอ้ ยละ 50 ใชโ้ ทรศัพท์มอื ถอื ใกลเ้ คยี งกบั การใช้ว่า “Collaborative Consumption” หรอื “The Peer Economy” อินเทอร์เน็ตท่ีมีการใช้เกือบร้อยละ 50 แต่มากกว่าการใช้สังคมสิ่งเหล่านี้ สร้างข้ึนเพ่ือรองรับรูปแบบของธุรกิจท่ีได้เกิดขึ้นก่อน ออนไลน์ (Social Media) และสังคมบนมือถือ (Mobile Social)หน้านี้ในยคุ ศตวรรษท่ี 20 ซึง่ เข้าถงึ ผูบ้ ริโภคโดยตรงผา่ นชอ่ งทาง เท่าตัว อย่างไรก็ตาม การใช้ผ่านสังคมบนมือถือมีแนวโน้มได้รับสอ่ื ทางสงั คม (Social Media) ต่างๆ กอ่ ให้เกดิ การแขง่ ขนั เกดิ การ ความนิยมเพ่ิมขึ้นรวดเร็วกว่าการใช้ในรูปแบบอื่นๆ จากจ�านวนเสอ่ื มถอยของทรพั ยากร จากการแสวงหาประโยชนเ์ พอื่ ตนเองจาก การใชท้ เ่ี พิ่มข้ึนจากป2 557 ในอัตรารอ้ ยละ 23 เทคโนโลยีไรส้ ายทรัพยากรส่วนรวม อย่างไม่ค�านึงถึงการสูญสิ้นทรัพยากรท่ีมีอยู่ โทรศัพท์สมาร์ทโฟนติดต้ังระบบ GPS มีความก้าวหน้ามากข้ึนคา� วา่ “SharingEconomy” นนั้ Wikipedia,theFreeEncyclopedia และความน่าเช่ือถือของระบบการช�าระเงินทางอินเตอร์เน็ตและได้ให้ความหมายสรุปได้ว่า เป็นการแบ่งปันการเข้าถึงสินค้าและ ออนไลนท์ ่เี พม่ิ สูงขึ้น เทคโนโลยีสารสนเทศจึงเปน็ หวั ใจส�าคัญของบริการบนพื้นฐานของเพ่ือนสู่เพ่ือน (Peer to Peer) และ เศรษฐกจิ ในแบบ Sharing Economy ใหเ้ กดิ การรว่ มกนั ใชห้ รอื แบง่การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการให้ข้อมูลส�าหรับบริหารจัดการ ปนั สว่ นทเ่ี หลอื อยแู่ ละไมไ่ ดใ้ ช้(excesscapacity) ของหลายสงิ่ ทอี่ ยู่ทรพั ยากรใหเ้ กดิ ประโยชนส์ งู สดุ สา� หรบั บคุ คล ธรุ กจิ โดยการนา� มา รอบตวั ใหเ้ ติบโตอยา่ งรวดเร็วจดั สรรใหม่ มกี ารแบง่ ปนั และการนา� มาใชใ้ หมข่ องสนิ คา้ และบรกิ ารทเ่ี ป็นสว่ นเกนิ ในหลายรูปแบบ อาทิ การให้เช่า การใหย้ ืม การนา� นอกจากน้ียคุ ของคนใน Generation Y (อายุระหว่าง 15-34 ป) ซึ่งของออกมาขายซ�้า การแลกเปล่ียน และการบริจาค ซึ่งเชื่อมต่อ โตมากบั คอมพวิ เตอรแ์ ละอนิ เตอรเ์ นต็ กา� ลงั อยู่ในวยั ทา� งานมกี า� ลงัระหว่างผู้ให้บริการและผู้รับบริการในการเข้าถึงสินค้าและบริการ ซื้อและออกเดินทาง มีลกั ษณะนิสยั ชอบแสดงออก มคี วามเปน็ ตวัผ่านแพลตฟอร์มต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นคอมพิวเตอร์ แท็ปเล็ต หรือ ของตวั เองสูง ไมช่ อบอยู่ในกรอบและไม่ชอบเงอ่ื นไข มวี ฒั นธรรมสมารท์ โฟน โดยตวั ชว่ ยในการตดั สินใจของผู้รบั บริการ คือข้อมูล ในการมีสว่ นร่วม ท�าใหร้ ะบบเศรษฐกิจแบ่งปนั ตอบสนองคนกลุม่บนเครอื ขา่ ยสงั คมออนไลนท์ ่ีใหค้ วามเหน็ ประสบการณจ์ ากการใช้ นี้ไดด้ ี รวมทงั้ คนใน Generation กอ่ นหนา้ น้ีไดห้ นั มานยิ มแนวทางบริการสินค้านั้นๆ การเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจแบ่งปันอยู่บนพื้นฐาน นม้ี ากขึ้นเช่นกนั นอกจากน้ีมีรูปแบบการเดนิ ทางทสี่ ะดวก สบายความเชือ่ รว่ มกันท่วี ่า เมื่อขอ้ มูลข่าวสารเกย่ี วกบั สนิ ค้าและบริการ รวดเรว็ ประหยดั เวลา อกี ทง้ั มกี ารตอบสนองในดา้ นราคาทยี่ อ่ มเยาถกู แบ่งปันมูลค่าของสินค้าเหล่านัน้ จะเพม่ิ ขนึ้ กว่า น�ามาสู่ความพึงพอใจ ก่อให้เกิดแรงกระตุ้นขนาดใหญ่ต่อ เศรษฐกิจแบ่งปัน การแลกเปล่ียนกับคนแปลกหน้ากลายเป็น แนวโนม้ ใหมข่ องชีวติ ในเมอื ง รายงานภาวะเศรษฐกจิ ท่องเท่ียว 45

Tourism Sharing Economy….เศรษฐกิจแบ‹งปน˜ กบั การท‹องเท่ยี ว ทมี่ า : www.airbnb.comเศรษฐกจิ แบ่งปันกบั การท่องเทยี่ ว ทพี่ ัก เช่น Airbnb, HomeAway, VRBO, FlipKey, Roomorama, Wimdu, 9flats, Onefinestay, HouseTrip, Homestay, Couch-CSIRO Futures รายงานในป 2556 โดยระบถุ ึงแนวโนม้ ทสี่ �าคญั surfing, HomeExchange, LoveHomeSwap, GuestToGuest,ที่จะส่งผลกระทบต่อการท่องเที่ยวในอีก 20 ปข้างหน้า โดยผู้คน Cosmopolit Home, Knok เป็นต้นจะหันมาให้ความส�าคัญกับการเพ่ิมเครือข่ายเพ่ือนที่เช่ือถือได้เพ่ือ บริการอาหาร เช่น EatWith, Feastly, Cookening, Upaji, Kitch-ให้ข้อมูลเก่ียวกับทางเลือกในการเดินทาง ผู้บริโภคสามารถเข้า ensurfing เป็นตน้ถงึ ขอ้ มูล ณ ปจั จุบนั (in real time) ได้มากขึ้น ตลอดจนมีอ�านาจ กิจกรรมระหวางเดินทาง เช่น Vayable, SideTour, AnyRoad,ในการควบคุมและแสวงหาการพูดคุยสอบถามระหว่างบุคคล ซ่ึง GetYourGuide, Spinlister, Boatbound, GetMyBoat เปน็ ตน้เศรษฐกิจการแบ่งปันสามารถตอบสนองต่อแนวโน้มดังกล่าวได้ปจั จบุ นั เศรษฐกจิ การแบง่ ปนั เปน็ ทน่ี ยิ มในอตุ สาหกรรมทอ่ งเทย่ี วใน เศรษฐกจิ แบ่งปนั ในการทอ่ งเทย่ี วระดบั โลก4 สาขาหลักไดแ้ ก่ การขนส่ง ที่พัก บรกิ ารอาหาร ไกดแ์ ละบริษัททวั ร์ ในรปู แบบตา่ งๆ เหตุผลที่ใช้บริการการแบ่งปัน เนื่องจากมองเห็นประโยชน์ท่ีช่วย ลดผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมจาก การใช้ทรัพยากรอย่างฟุ่มเฟอยการขนสง ท่พี กั บริการอาหาร ไกดแ ละบรษิ ทั ทวั ร ช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายจากการยืมแทนการต้องซื้อใหม่ หรือจาก การหมนุ เวยี นนา� กลบั มาใชป้ ระโยชน์ใหม่ ชว่ ยใหค้ นสามารถเขา้ ถงึ• การเดนิ ทางรว่ ม • การให้เช่าส่วน • การแบ่งปันมื้อ • ไกด์ทอ้ งถิ่น สินค้าท่ีไม่มีอ�านาจซ้ือและที่ต้องการใช้ประโยชน์ในระยะเวลาสั้นกัน (Car pool) หนึ่งของบา้ น อาหาร (Share • คู่มือแนะน�าการ ท้ังช่วยเพิ่มความเข้มแข็งให้แก่ชุมชนในการรู้จักร่วมมือกันและ• การใหย้ ืมรถ • การให้นักท่อง a meal) ทอ่ งเทยี่ วออนไลน์ สรา้ งรายไดท้ เ่ี กดิ จากการแบง่ ปนั ชว่ ยเปลย่ี นแนวคดิ หรอื พฤตกิ รรม• การใหย้ มื /ใหเ้ ชา่ เทย่ี วพกั อาศยั ฟรี • การแสดงความ ของผู้บริโภคให้หันมาใหค้ วามสา� คญั กับคณุ คา่ (Value) ของสินคา้ทจ่ี อดรถในบา้ น (Couchsurfing) คิ ด เ ห็ น ข อ ง และบรกิ ารนน้ั ๆ ในการใชส้ อยและการไมท่ ง้ิ ขวา้ ง และชว่ ยทา� หนา้ ท่ี• บรกิ ารรถแทก็ ซ่ี สังคมเก่ียวกับ เป็นแม่ส่ือ (Match Maker) เชื่อมระหว่าง ความต้องการของ ร้านอาหาร ผู้บริโภคและสินค้าหรือทรพั ยากรท่ีมีในตลาดไดง้ ่ายขน้ึตัวอย่างของธุรกิจการแบ่งปันที่เก่ียวข้องกับการทอ่ งเที่ยว อาทิการเดินทาง เช่น Lyft, Uber, SideCar, Carpooling, BlaBlaCar,RelayRides, Getaround, Fightcar เป็นต้น46 รายงานภาวะเศรษฐกจิ ท่องเท่ียว

Tourism Sharing Economy….เศรษฐกจิ แบ‹งป˜นกบั การท‹องเท่ยี ว BIGGEST AIRBNB CITIES OUTSIDE THE U.S. Paris 16470 40667 5622 London 14119 Private Rooms 11654 6752 Rome 9768 8265 Entire Homes Barcelona Rio de Janeiro 13108 4788 Copenhagen 12770 2352 Milan Sydney 10094 3822 Amsterdam 7251 4887 Istanbul 9653 2275 Bali Tel Aviv 6688 4898 Madrid Toronto 6819 3544 Lisbon 8531 1803 Buenos Aires Florence 5012 3655 Melbourne Munich 5753 2800 5888 2255 Lyon 5675 1824 Sao Paulo 5327 1842 Tokyo 3310 3061 Prague Vienna 3362 2838 Seoul 4624 1617SOURCE: AirDNA: 2015 3358 2758 4295 1458 4392 1230 3820 1705 2938 2587 These are the largest based on combined Entire Home and Private Room listings.AIRBNB'S SHARE OF ONLINE LEISURE PENETRATION, VERSUS OTAS50% 43% 43% 44% 44% Priceline 40% 41% 37% 38% 37%40% 39% 32% 35% 37% 31% Expedia30% 22% 30% 30% 30% 27% 8% Airbnb 15%20% 11% 7% 7% brand.com/Other OTAs10% 30% 30% 30% 30% 2015 2016 (E) 2017 (E) 2018 (E) 2019 (E) 2020 (E) 0% 2014Assume Priceline/Expedia/Airbnb room nights are 80%/80%/90% leisureSOURCE: Morgan Stanley Research: 2015การเตบิ โตของเศรษฐกจิ แบง่ ปนั ในอตุ สาหกรรมทอ่ งเทยี่ ว ท่ีโดดเดน่ เชา่ มากกว่า 1,000 ดอลลารส์ หรฐั ฯ จากน้นั ได้สรา้ งเวบ็ ไซตท์ ่พี กัคอื ดา้ นทพ่ี กั อยา่ งเชน่ Airbnb ทเี่ กดิ ขนึ้ เมอื่ เดอื นสงิ หาคม ป2551 เพื่อให้ค้นหาท่ีพักได้ง่ายขึ้น และเปล่ียนชื่ออย่างเป็นทางการหรือเม่ือ 7 ปกว่าท่ีผ่านมา ที่ซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอร์เนีย สู่ Airbnb ซง่ึ ยอ่ มาจาก Air Bed and Breakfast ท่พี กั ที่สามารถจากการน�าห้องพักที่เช่าไว้ แต่ไม่มีเงินจ่าย น�ามาปล่อยเช่าต่อ จับจองพ้ืนที่ได้ทุกหนแห่งในโลก และจะเป็นที่พักแบบใดก็ได้พร้อมบริการอาหารเช้า โดยเร่ิมต้นมีคนมาเช่าถึง 3 คน ได้ค่า อาจจะเป็นอพาร์ทเมนท์ส�าหรับหน่ึงคืน ปราสาทสักหลังส�าหรับ รายงานภาวะเศรษฐกิจทอ่ งเที่ยว 47

Tourism Sharing Economy….เศรษฐกจิ แบ‹งป˜นกบั การท‹องเทย่ี วทง้ั อาทิตย์ หรอื วิลลา่ สา� หรบั หน่ึงเดอื น Airbnb เชือ่ มต่อทุกคนให้ นโยบายและมุมมองของตา่ งประเทศสัมผัสประสบการณ์การเดินทางอย่างมีเอกลักษณ์ไม่ว่าในระดับ ในเศรษฐกจิ แบง่ ปันทางการท่องเทีย่ วราคาใดๆปัจจุบันมีผู้ใช้บริการโดยเฉลี่ยกว่า 425,000 รายต่อคืน จนถึง ขอไดเปรียบและขอ จาํ กดั ในแตล ะประเทศปัจจุบัน (เดือน พ.ย. 2558) มีผู้คนกว่า 60 ล้านคนทั่วโลกใช้ จากการที่เศรษฐกิจแบ่งปันขยายตัวมากขึ้นและกลายเป็นธุรกิจบรกิ ารเชา่ ทพ่ี กั ของAirbnb และมเี ครอื ขา่ ยการใหบ้ รกิ ารครอบคลมุ ขนาดใหญ่ การประสบความส�าเร็จของ Airbnb ทช่ี ว่ ยใหค้ นท่วั ไป34,000 เมอื งใน190 ประเทศทวั่ โลก โดยเฉพาะในสหรฐั อเมรกิ าซงึ่ สามารถแบ่งปันบ้าน และ Uber ท่ีเปลี่ยนรถยนต์ส่วนตัวให้เป็นเป็นต้นกา� เนดิ ของบริษทั ในช่วง 5 ปท่ีผ่านมา (2550-2555) มีการ ทรัพยากรท่ีคนใช้ร่วมกัน แต่ท้ังหมดนี้เป็นบริการท่ีแสวงหาก�าไรใหเ้ ช่าที่พกั ผา่ น Airbnb ถึง 10 ลา้ นคนื โดย Airbnb มีการขยาย ที่จ่ายเพียงค่าธรรมเนียมให้รัฐเพียงเล็กน้อย และผู้เข้าร่วมตวั อยา่ งรวดเรว็ ในชว่ ง 4 ปท ผี่ า่ นมา ซงึ่ จากการขยายตวั ทเี่ พม่ิ ขน้ึ ให้บริการกเ็ กบ็ รายไดส้ ว่ นที่เหลอื ในป พ.ศ. 2546 ประเมนิ กนั ว่าอย่างรวดเรว็ ดังกลา่ ว ท�าให้ Airbnb มีการนา� เสนอท่พี กั มากกว่า ภาษีท่ีเศรษฐกิจแบ่งปันหมุนไปเข้ากระเปาของประชาชนมีจ�านวนโรงแรมทีม่ ีชือ่ เสียงหลายแหง่ ดว้ ยกนั สงู ถึง 3.5 พนั ลา้ นดอลลาร์สหรัฐฯ เพ่มิ ข้ึน 25% จากปก่อนหน้าUber ผใู้ หบ้ รกิ ารรถแทก็ ซี่ในรปู แบบรถลมิ ซู นี รายใหญข่ องโลกที่ใช้ มีผู้ใช้บริการเข้าพักผ่าน Airbnb เกินสิบล้านคนแล้วตั้งแต่เร่ิมการเรยี กบรกิ ารผา่ นแอพพลเิ คชนั่ บนสมารท์ โฟน โดย Uber คดิ คา่ ให้บริการและในปัจจุบันนี้มีที่พักเกินกว่าครึ่งล้านแห่งลงทะเบียนบรกิ ารรอ้ ยละ20 ของคา่ โดยสารที่ไดร้ บั ซงี่ ปจ้ จบุ นั ไดร้ บั ความนยิ ม กับบริษัท ส่วน Uber อ้างว่ามูลค่าทรัพย์สินของบริษัทเพิ่มเป็นจากผบู้ รโิ ภคเรียกใช้บริการครอบคลมุ 250 ประเทศทว่ั โลกภายใน สองเทา่ ทกุ 6 เดอื นระยะเวลาเพียง 5 ป และมมี ลู คา่ สงู ถึง 4 หม่ืนลา้ นดอลลารส์ หรฐั ฯ ในป พ.ศ. 2557 บทความใน Harvard Business Reviewดว้ ยขอ้ ไดเ้ ปรยี บทางดา้ นราคาและความไวว้ างใจ โดยคนขบั รถของ ระบวุ า่ จริงๆ แลว้ ผลประโยชนข์ องบริษทั ในเศรษฐกจิ แบ่งปนั และUber มสี องกลมุ่ ใหญค่ อื คนขบั ลมิ ซู นี มอื อาชพี ทว่ี นั นน้ั ไมไ่ ดอ้ อกวงิ่ ภาครัฐสอดคล้องกัน แต่การท่ีบริษัทในเศรษฐกิจแบ่งปันล้มเหลวรถ จงึ มาวง่ิ รบั ผโู้ ดยสารเปน็ แทก็ ซแี่ ทน กบั รถบา้ นที่ไมไ่ ดป้ ระกอบ ในการสร้างสัมพันธ์กับภาครัฐ ท�าให้เกิดความระแวงว่าบริษัทในอาชพี น้ีโดยตรง อาศัยเวลาว่างเอารถสว่ นตัวมาหารายไดเ้ สรมิ เศรษฐกจิ แบง่ ปนั จะหาประโยชนจ์ ากชอ่ งโหวท่ างกฎหมายมากกวา่ จะชว่ ยพัฒนารูปแบบธุรกจิ อยา่ งถกู ต้องตามกฎหมาย เชน่ เมื่อไม่ นานนี้ศาลในเมืองแฟรงเฟิร์ตส่ังห้าม Uber ด�าเนินธุรกิจในระดับ ประเทศ นอกจากนี้ Uber ยังถูกสัง่ หา้ มดา� เนนิ ธรุ กิจในหลายเมอื ง ทม่ี า : www.twitter.com/Uber48 รายงานภาวะเศรษฐกิจท่องเท่ยี ว