คู่มือชุดสื่อความรู้ แผนสิทธิมนุษยชนแห่ง

คมู อื ชุดสือ่ ความรู แผนสิทธิมนษุ ยชนแหงชาติ National Human Rights Plan



คมู อื ชุดสือ่ ความรู แผนสิทธิมนษุ ยชนแหงชาติ National Human Rights Plan



สารบญั 05 Content 06 08 ชดุ เรือมนุษย 13 วตั ถุประสงค 14 วธิ ีการ/ขั้นตอน 18 ชุดบตั รคำพฒั นาการสทิ ธมิ นุษยชน 21 วตั ถุประสงค 22 วิธกี าร/ข้ันตอน 23 ตุกตาสทิ ธมิ นษุ ยชน วตั ถุประสงค วธิ ีการ/ขนั้ ตอน



ชดุ เรอื มนษุ ย 05

ชุดเรอื มนษุ ย กิจกรรม เรอื มนษุ ย (เวลา 30 นาท)ี วตั ถุประสงค : เพอื่ เพ่มิ พนู ความรคู วามเขาใจในเรอื่ งศักดิศ์ รีของความเปนมนุษย ของบคุ คลในสถานภาพตาง ๆ เมอ่ื บุคคลเหลาน้นั ตองถกู ชช้ี ะตาโดย (กลุม) ผูมอี ำนาจในการตดั สินใจ อุปกรณ : บัตรภาพ 15 ภาพท่ีเปนบทบาทสมมตุ ิ สำหรบั คลองคอ 1. นกั โทษประหารชวี ติ 9. นักขาว 2. เดก็ 10. นางงาม 3. หมอผูตดิ เชอื้ HIV 11. นายกรฐั มนตรี 4. เด็กเกเร 12. ผสู งู อายุ 5. แมคาสมตำ 13. สตรมี ีครรภ 6. คนพิการ 14. คนขามเพศ 7. ตำรวจ 15. พระ 8. หมอ 06

07

วิธกี าร/ขนั้ ตอน : 1. แบงผูเขาอบรมกลมุ เปนกลมุ ยอยตามความเหมาะสม แลวประชมุ กลมุ เพือ่ ตอบโจทยทใ่ี ห โจทย : เรือเฟอร่ีเดินทางขามฝากจากเกาะสมยุ (สถานที่หนง่ึ ) ไปยัง สรุ าษฎรธานี (อกี สถานท่หี นึง่ ) ระหวางทางเกดิ พายุกะทนั หนั ทำใหเรือลมอปั ปางลง กัปตนั สง่ั ใหปลอยเรือชวยชีวติ ซ่ึงสามารถ ชวยคนข้ึนเรือได 5 คน ใครสมควรถกู คัดเลอื กดวยเหตผุ ลใด (อาจใหผสู วมบทบาทแสดงเหตผุ ลกอนที่จะถูกคัดเลอื กก็ได) 08

1 2 3 45 09

ผสู วมบทบาทใชบตั รภาพคลองคอตามบทบาทสมมตุ ิ 10

วิทยากรนำอภปิ ราย แลวสรุป 2. ถามีขอมลู เพมิ่ เตมิ วา เรอื อาจตองลอยอยูในทะเล 2-3 วนั เน่อื งจากมพี ายุ ตอเนอ่ื งและตองพยายามใหมผี ูรอดชีวิตใหมากทส่ี ุด ใครคือหาคนที่ถูก คดั เลือกใหลงเรือชวยชีวิต วิทยากรนำอภปิ ราย สรุป และชใ้ี หเห็นสถานการณ ในขอ (1) และ (2) ซง่ึ มีปจจยั ท่ีสงผลตอการตัดสนิ ใจ แลวกระทบตอประเดน็ สิทธิมนุษยชน เพราะอะไร 11



ชุดบตั รคำ พฒั นาการสิทธิมนษุ ยชน 13

ชุดบัตรคำพัฒนาการสิทธมิ นุษยชน วัตถุประสงค : เพอ่ื ใหผูเขารบั การอบรมมคี วามรคู วามเขาใจเกย่ี วการพฒั นาการ และความรพู ื้นฐานดานสทิ ธิมนษุ ยชนในบริบทตางประเทศและในบรบิ ทประเทศไทย ขอบเขตเนอ้ื หา : 1. พัฒนาการท่ีสำคญั เกี่ยวกับสทิ ธิมนุษยชนระหวางประเทศ 2. เหตุการณหรอื บุคคลสำคัญท่ีเกดิ ขึ้นในอดีตเกีย่ วกับสทิ ธิมนษุ ยชน 3. การดำเนนิ งานและพฒั นาการสทิ ธิมนษุ ยชนในประเทศไทย อปุ กรณ : 1. ชุดบตั รคำพัฒนาการสิทธิมนุษยชน 10 บตั รคำ 2. ชดุ บตั รคำพฒั นาการสิทธิมนุษยชนสากล 10 บตั รคำ 3. สทิ ธิเขา สทิ ธเิ รา 30 บัตรคำ 14

ชดุ บัตรคำพฒั นาการสิทธมิ นุษยชน 10 บัตรคำ 15

ชดุ บัตรคำพัฒนาการสทิ ธิมนษุ ยชนสากล 10 บัตรคำ 16

ชดุ บตั รคำสทิ ธเิ ขา สทิ ธเิ รา 30 บตั รคำ 17

วิธีการ/ข้ันตอน : 1. แบงกลมุ ๆ ละ 2 คน 2. สุมแจกบตั รคำทมี่ คี ำศัพทเกี่ยวของกบั พฒั นาการท่ีสำคัญเก่ยี วกบั สิทธิมนุษยชนในบริบทตางประเทศและในบรบิ ทประเทศไทย กลุมละ 1 บัตรคำ 3. คนหาขอมลู ท่มี ีความสอดคลองเชือ่ มโยงกบั บตั รคำ ใชเวลาประมาณ 15 นาที 3.1 หาความหมายของคำศพั ทในบัตรคำวาคืออะไร 3.2 หาระยะเวลาวาคำศัพทนน้ั เกิดขน้ึ เมอ่ื ใด 3.3 วัตถปุ ระสงคของการเกดิ ข้นึ ของเหตกุ ารณนั้น ๆ คอื อะไร 4. วางบตั รคำลงบน Timeline ทกี่ ำหนดไว โดยเรียงลำดับใหถูกตอง ตามลำดับเหตุการณกอนและหลัง พรอมอธบิ ายโดยสงั เขป (ประมาณ 2 นาที ตอ 1 บัตรคำ) 18

19



ตกุ ตาสทิ ธมิ นษุ ยชน 21

ตกุ ตาสทิ ธิมนษุ ยชน วตั ถปุ ระสงค : 1. เพ่อื ใหผเู ขารวมกิจกรรมมคี วามรคู วามเขาใจในเร่ือง “ความเสมอภาค” และสามารถแยกความแตกตางระหวาง ”ความเทาเทียม” และ “ความเสมอภาค” ได 2. เพื่อใหผเู ขารวมกจิ กรรมสามารถอธิบายและยกตวั อยาง “ความเสมอภาค” ได อปุ กรณ : 1. ตุกตา 3 ขนาด ทแ่ี ตกตางกนั 2. เบ็ดตกปลาแมเหลก็ จำนวน 3 อัน 3. บล็อกไม จำนวน 6 ชน้ิ 4. ปลา จำนวน 14 ตัว 5. แผนไมสำหรบั ใชเปนกำแพงก้ันระหวางตุกตาและปลาที่เตรยี มไว สำหรับเลนกิจกรรม 22

วิธกี าร/ข้ันตอน : 1. วทิ ยากรประจำฐานอธบิ ายวิธีการเลน 1.1 แบงผเู ลน เปน 3 กลุม 1.2 ผเู ลนแตละกลุมจะไดรับตุกตาประจำกลมุ กลมุ ละ 1 ตวั 1.3 วิทยากรประจำฐานบอกเปาหมายของการทำกิจกรรมในฐานนี้ คอื การใหผูเลนแตละกลมุ ใชตุกตาประจำกลมุ ในการตกปลาใหได กลมุ ละ 1 ตัว ภายในเวลาท่กี ำหนด โดยมกี ตกิ า คอื ใหใชเฉพาะอปุ กรณท่ี กำหนด หามดดั แปลงอุปกรณ และเทาตุกตาจะตองยืนบนพ้นื สัมผสั (หามเทาลอยในอากาศ) 23

24

2. เรม่ิ กิจกรรม โดยวทิ ยากรประจำฐานจะใหผเู ลนไดเลนกจิ กรรมการเรียนรู รวมจำนวน 3 รอบ ดังน้ี รอบที่ 1 วทิ ยากรแจกบล็อกไมใหแตละกลุมๆ ละ 2 อันเทาๆ กนั และให ผูเลนลงมือตกปลา โดยใหเวลา 60 วนิ าที จากน้ันใหผูเลน สรุปผลวากลุมไหนตกไดปลาหรอื ไมไดปลา และดวยเหตุผลอะไร (รอบนจ้ี ะมีกลมุ ที่ตกไดปลาและกลมุ ทีต่ กไมไดปลา) 25

รอบท่ี 2 วิทยากรเอาบล็อกไมทัง้ หมดมากองไวรวมกนั และใหผูเลน คิดวาจะทำอยางไรใหทกุ กลุมสามารถตกปลาได โดยใหเวลา 30 วนิ าที จากนน้ั ใหผเู ลนสรุปวาทำไมทุกกลุมจึงตกปลา ไดเมื่อเปรียบเทียบกับกิจกรรมในรอบแรก 26

รอบท่ี 3 วทิ ยากรทาทายใหผูเลนตกปลาได ภายในเวลานอยท่ีสดุ โดยกระตนุ ใหผูเลนคิดหาวิธีการ จากนน้ั ใหผูเลนสรปุ เปรียบเทยี บกับรอบทีผ่ านมา วาทำไมทกุ กลุมจึงจับปลาได โดยงายและรวดเร็ว (วิธกี ารท่ีเร็วและงายท่ีสดุ คือ การเอา กำแพงกั้นระหวางตกุ ตาและปลาทเ่ี ตรยี มไวออก) 27

3. วทิ ยากรประจำฐานช้ปี ระเด็นการเรียนรูโดยสรปุ จาก ภาพที่เตรียมมา ดังน้ี HOME time AWAY half ภาพ 1 28

“ความเทาเทียม” คือการใหทุกคนไดทุกอยางเหมอื นกัน แตความเทาเทยี มจะกลายเปนความเปนธรรม และความยุตธิ รรมได ก็ตอเมอ่ื ทุกคนเรมิ่ จากจดุ เดยี วกนั (การอธิบายใหโยงเปรียบเทยี บกบั การเลนกิจกรรม รอบท่ี 1) 29

HOME time AWAY half ภาพ 2 30

“ความเสมอภาค” ไมใชการใหทกุ อยางท่เี หมือนกนั หรอื เทากนั แตหมายถึง การท่ที ุกคนไดรบั สงิ่ ท่ีเขาจำเปนตองไดรบั เพื่อใหทกุ คนจะไดเขาถงึ โอกาส/สิทธเิ หมือนกัน ท่จี ะทำใหเขาอยูรอด/พฒั นาได เพราะสถานภาพในสงั คม ของคนไมเหมือนกนั โอกาสไมเทาเทียมกัน ทำใหเกดิ อปุ สรรคในการเขาถงึ โอกาส เกดิ ความไมเสมอภาคกัน ดังนนั้ การจะทำใหเกดิ ความเทาเทียมทางโอกาสได จะตองทำใหมคี วามเสมอภาคเกิดขึ้นกอน ดังนั้น คนท่ีมโี อกาสนอยท่สี ดุ ตองไดรับการชวยเหลอื สงเสรมิ มากท่ีสุด สวนคนท่ไี ดเปรยี บอยูแลว ก็ไมจำเปนตองไดรบั อะไรมาเสริมหรือหนนุ เพ่ิมเตมิ ซ้ำยงั อาจจะตองเสยี สละใหคนอื่นท่ไี มมโี อกาสไดมากกวาตนเอง (การอธบิ ายใหโยงเปรียบเทยี บกบั การเลนกจิ กรรม รอบท่ี 2) 31

HOME time AWAY half ภาพ 3 32

“อปุ สรรคในการกีดกนั ไมใหคนเขาถงึ โอกาสทจ่ี ะไดรับสทิ ธ”ิ อุปสรรคบางอยางเปนสิ่งท่ีคนสรางขึน้ (เชน การกำหนดมาตรการ/กฎระเบียบบางอยาง ทเ่ี ปนการกีดกัน แบงแยก จำกัดสทิ ธิ) ทำใหคนบางกลุมไมสามารถเขาถึงโอกาส/สิทธไิ ด ดงั นน้ั สง่ิ ท่ีดที ่ีสดุ อยาสรางอปุ สรรคทีจ่ ำกดั การเขาถงึ สทิ ธขิ องประชาชน หรอื ตองพยายามกำจัด/ทลายอุปสรรค เพือ่ ใหทกุ คนสามารถเขาถึงสิทธไิ ดเอง โดยรฐั ไมตองใหการสนบั สนุน/ชวยเหลือเพม่ิ เติม (การอธิบายใหโยงเปรียบเทียบกับการเลนกจิ กรรม รอบท่ี 3) 33

ภาพ 4 ภาพนแี้ สดงใหเหน็ ถงึ “การไดรบั อยางเทาเทียม” ความเทาเทยี ม คอื การใหอะไรทเี่ หมอื นๆ กัน ภาพนีใ้ หอยางเทาเทยี ม แตไมไดคำนงึ ถึงความเสมอภาค เพราะไมไดดูความจำเปนหรือความตองการไดรบั อาหารของ สัตวแตละตวั เนอื่ งจากทุกตวั ไดรับอาหารเปนน้ำผ้ึงเหมือนๆกัน แตน้ำผึง้ ไมใชอาหารของหมาปาและหมแี พนดา ดังน้นั หมาปาและหมแี พนดาอาจไมมชี ีวิตอยรู อดได เนื่องจากไมไดรบั อาหารทเี่ หมาะสมกบั ตวั มนั เอง) 34

ภาพ 5 ภาพน้ีแสดงใหเหน็ ถงึ “การไดรบั อยางเสมอภาคกนั ” ความเสมอภาค กอใหเกิดความเปนธรรมและยุตธิ รรม เพราะสตั วทุกตวั มคี วามตองการอาหารท่ีแตกตางกัน ดังนัน้ ตองจัดใหสตั วทุกตัวไดรบั อาหาร ตามความตองการ/ความจำเปนของตนเพ่ือใหอยูรอดได (หมี – ไดกนิ นำ้ ผ้ึง , หมาปา – ไดกินเน้อื สตั ว , แพนดา – ไดกนิ ไผ) 35

4. วทิ ยากรประจำฐานใหผูเขารวมกิจกรรมสรปุ การเรยี นรู โดยเขียนบน flip chart ตามประเด็นในใบงานทเี่ ตรยี มไว 36

Diversity Equality Equity Fairness Peace 37

38

39

“ “เปาหมาย เปนสงั คมท่ีสงเสรมิ สทิ ธิ เสรภี าพ และความเทาเทียม โดยคำนึงถงึ ศกั ด์ิศรีความเปนมนษุ ย ขับเคลือ่ นสทิ ธิมนษุ ยชนอยางบูรณาการ ทั้งภาครัฐ ธุรกจิ และภาคประชาสังคม เพอ่ื นำไปสูสังคมท่พี ัฒนาอยางย่งั ยนื 40



“คมุ ครองคน คุมครองสทิ ธิ สรางวถิ ชี ีวิตแหงความเปนธรรม” กรมคมุ ครองสทิ ธแิ ละเสรภี าพ กระทรวงยตุ ธิ รรม www.rlpd.go.th สายดวนยุติธรรม 1111 กด 77