ພາສາລາວຫຼັກສູດ ມ1-7

ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ກມົ ສາ້ ງຄູ ວທິ ະຍາໄລຄຫູ ຼວງນາ້ ທາ ເອກະສານປະກອບການສອນ ວິຊາ: ພາສາລາວ 1 ສາຍ: ຄູມັດທະຍົມ ມ1-ມ7 ລະບົບ 12+4 ປີ 1 ປະລນິ ຍາຕີ ຮຽບຮຽງ ແລະ ຈດັ ພິມໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອິນທະວງົ ສກົ ຮຽນ 2018 - 2019

ເອກະສານປະກອບການສອນ ວິຊາ: ພາສາລາວ 1 ສາຍ ຄູມດັ ທະຍມົ ມ1-ມ7 ສາຍປົກກະຕິ ລະບບົ 12+4 ປີ 1 ປະລນິ ຍາຕີ ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ ກວດແກໂ້ ດຍ: 1 ປທ ອາຈານ ສຸກັນໄຊ ພົງສະຫວນັ 2 ປທ ແອ່ ງທິລາດ ຫຼາ້ ອ່ ຸນແກວ້ 3 ປຕ ນອ້ ຍແສງແກວ້ ໄຊຍະຈກັ 4 ປຕ ສາຍຄາ ປະດດິ ຈດິ ສກົ ຮຽນ 2018 - 2019

ສາລະບານ ບດົ ທີ 1 ...........................................................................................................................................1 ການຟງັ ...........................................................................................................................................1 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຟັງ ................................................................................1 1.1 ຄວາມໝາຍຂອງການຟງັ .......................................................................................................1 1.2 ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຟງັ ......................................................................................................1 2. ປະໂຫຍດຂອງການຟັງ ...........................................................................................................2 2.1 ປະໂຫຍດຕ່ໍ ຕນົ ເອງ.............................................................................................................2 2.2 ປະໂຫຍດຕໍ່ ສງັ ຄມົ .............................................................................................................3 3. ທາມະຊາດຂອງການຟັງ ..........................................................................................................4 3.1 ຄວາມແຕກຕ່ໍ າງລະຫວໍ່ າງການໄດຍ້ ນິ ກັບການຟງັ .......................................................................4 3.2 ລະດບັ ຂອງການຟັງ ............................................................................................................6 4. ອຸປະສກັ ຂອງການຟງັ .............................................................................................................6 4.1 ລະບບົ ການຮບັ - ການສໍ່ ງົ ສຽງບ່ໍ ປກົ ກະຕິ ...............................................................................6 4.2 ສ່ໍ ງິ ກະຕຸກພາຍໃນ..............................................................................................................7 4.3 ສໍ່ ງິ ກະຕຸກພາຍນອກ ...........................................................................................................7 5. ມາລະຍາດໃນການຟັງ.............................................................................................................7 ບດົ ທີ 2 .........................................................................................................................................9 ປະເພດຂອງການຟງັ ..........................................................................................................................9 1. ການຟັງທ່ໍ ີມສີ ່ໍ ວນຮໍ່ ວມໂດຍກງົ .................................................................................................9 1.1 ການຟງັ ໃນການສ່ໍ ສານລະຫວໍ່ າງບຸກຄນົ ....................................................................................9 1.2 ການຟງັ ໃນການສໍ່ ສານພາຍໃນກ່ໍ ຸມ ........................................................................................ 10 2. ການຟັງບໍ່ ມີສໍ່ ວນຮ່ໍ ວມໂດຍກງົ ................................................................................................ 10 2.1 ການຟງັ ຈາກສ່ໍ ເອເລກັ ໂທນກິ ................................................................................................ 11 2.2 ການຟັງທ່ໍ ຊີ ຸມນຸມຊນົ ........................................................................................................ 12 ບດົ ທີ 3 ....................................................................................................................................... 13 ການເວາົ້ ....................................................................................................................................... 13 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການເວາົ້ ............................................................................ 13

1.1 ຄວາມໝາຍຂອງການເວາົ້ .................................................................................................... 13 1.2 ຄວາມສາຄນັ ຂອງການເວາົ້ .................................................................................................. 14 2. ປະເພດຂອງການເວາົ້ ............................................................................................................ 14 2.1 ການເວາົ້ ລະຫວໍ່ າງບຸກຄນົ ................................................................................................... 15 2.2 ການເວາົ້ ໃນກໍ່ ຸມ............................................................................................................... 15 3. ຫກັ ການ ແລະ ມາລະຍາດຂອງການເວາົ້ ................................................................................... 16 3.1 ຫກັ ການເວາົ້ ................................................................................................................ 16 3.2 ມາລະຍາດໃນການເວາົ້ ...................................................................................................... 17 4. ຫກັ ການວເິ ຄາະຜຟ້ ັງ ............................................................................................................ 18 4.1 ໄວອາຍຸ ແລະ ເພດ ........................................................................................................... 18 4.2 ອາຊບີ ແລະ ກໍ່ ຸມສງັ ຄມົ ຜຟ້ ັງ.............................................................................................. 19 4.3 ລະດບັ ການສກຶ ສາ ແລະ ປະສບົ ການຂອງຜຟ້ ງັ ....................................................................... 19 4.4 ພນ້ ຖານຄວາມຮກ້ ໍ່ ຽວກບັ ເລໍ່ ອງທໍ່ ີເວາົ້ .................................................................................. 21 4.5 ຄວາມສນົ ໃຈ ແລະ ທດັ ສະນະຄະຕຂິ ອງຜຟ້ ັງ ....................................................................... 23 4.6 ຄວາມຄາດຫວງັ ຂອງຜຟ້ ງັ ................................................................................................ 25 5. ສລິ ະປະໃນການຕງັ້ ຄາຖາມ .................................................................................................. 28 5.1 ຄວາມສາຄນັ ແລະ ລກັ ສະນະຂອງຄາຖາມ........................................................................... 29 5.2 ເທກັ ນກິ ການຕງັ້ ຄາຖາມ .................................................................................................. 29 5.3 ປະເພດຂອງຄາຖາມ ........................................................................................................ 31 5.4 ອຸປະສກັ ຂອງການຖາມ.................................................................................................... 33 ບດົ ທີ 4 ...................................................................................................................................... 36 ການໂຕວ້ າທີ................................................................................................................................. 36 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການໂຕວ້ າທີ ..................................................................... 36 1.1 ຄວາມໝາຍຂອງການໂຕວ້ າທີ ............................................................................................. 36 1.2 ຄວາມສາຄນັ ຂອງການໂຕວ້ າທີ ........................................................................................... 36 2. ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການໂຕວ້ າທ.ີ .........................................................................................36 3. ອງົ ປະກອບຂອງການໂຕວ້ າທີ ................................................................................................ 36 4. ຫກັ ການໂຕວ້ າທີ................................................................................................................. 38

5. ວທິ ກີ ານໂຕວ້ າທີ................................................................................................................. 38 5.1 ການຈດັ ສະຖານທ່ໍ ີ........................................................................................................... 39 5.2 ການຈດັ ລຽງລາດບັ ການເວາົ້ ແລະ ການການດົ ເວລາ ............................................................... 39 6. ສກຶ ສາສານຽງທອ້ ງຖ່ໍ ນິ ................................................................................................41 6.1 ຄວາມສາຄນັ ແລະ ຄຸນປະໂຫຍດຂອງການສກຶ ສາສານຽງທອ້ ງຖໍ່ ິນ.............................................. 41 6.2 ການດາເນນີ ການສງັ ເກດ ແລະ ການສກຶ ສາສານຽງ ................................................................. 43 7. ເຝິກປະຕບິ ດັ ການໂຕວ້ າທີ ................................................................................................ 43 8. ຈດັ ການໂຕວ້ າທີ ............................................................................................................. 44 ເອກະສານອາ້ ງອງີ

ບົດທີ 1 ການຟັ ງ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຟງັ 1.1 ຄວາມໝາຍຂອງການຟງັ ການສ່ື ສານດວ້ ຍຄາເວາົ້ ເປັນການສ່ື ສານທ່ື ີມມີ າກ່ື ອນການສື່ ສານດວ້ ຍລາຍລກັ ອກັ ສອນ. ການເວາົ້ ແລະ ການ ຟັງຈື່ ງເປນັ ຂະບວນການສື່ ສານ ທ່ື ມີ ະນຸດໃຊມ້ າກ່ື ອນທກັ ສະການຂຽນ ແລະ ການອ່ື ານ, ປັດຈຸບນັ , ໂລກມຄີ ວາມ ຈະເລນີ ກາ້ ວໜາ້ ຫາຼ ຍທາງດາ້ ນເທກັ ໂນໂລຊີ, ມະນຸດຂະຫຍາຍການຕດິ ຕື່ ສ່ື ສານອອກໄປຢື່ າງກວາ້ ງຂວາງ, ຈາກການ ສ່ື ສານໂດຍກງົ ລະຫວື່ າງບຸກຄນົ ເຖງິ ການສື່ ສານຜື່ ານສ່ື ເອເລກັ ໂຕຣນກິ (electronics) ເຊ່ື ນັ ໂທລະເລກ, ໂທລະ ສບັ , ວທິ ະຍຸ , ໂທລະທດັ ຫຼ ດາວທຽມ, ເຊ່ື ງິ ເປັນສ່ື ສານເຖງິ ກນັ ຂາ້ ມທະວບີ ຫຼ ຄນົ ລະຟາກໂລກໄດໃ້ ນເວລາອນັ ໄວວາ. ສາລບັ ການສ່ື ສານ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ , ມະນຸດຮບັ ສານດວ້ ຍການຟງັ ມາຕງັ້ ແຕື່ ເມື່ ອຮບັ ຮ້ ສື່ ງິ ແວດລອ້ ມຕື່ າງໆ ຈ່ື ງິ ມີຄາຖາມງື່າຍໆທື່ ຈີ ະຖາມຕນົ ເອງວື່ າ “ຖາ້ ເຮາົ ຫໜວກມາຕງັ້ ແຕື່ ເກີດຈະເກດີ ອນັ ໃດຂນ້ ” ແນ່ື ນອນວ່ື າ ເຮາົ ຈະບ່ື ໄດຍ້ ນິ ສຽງຕ່ື າງໆ ແລະ ບື່ ສາມາດຮຽນເພ່ື ອຫດັ ອອກສຽງໄດ້ ເໜອນເດກັ ນອ້ ຍຄນົ ອ່ື ນໆ, ເຮາົ ເປັນທງັ ຄນົ ຫໜວກ ແລະ ຄນົ ຕາບອດໃບ,້ ຕະຫຼອດຊວີ ດິ ນີ້ ເຮາົ ຈະ ບື່ໄດຍ້ ນິ ສຽງໃດໆບື່ ວ່ື າຈະເປັນສຽງດນົ ຕີ, ສຽງທາມະຊາດ ຫຼ ສຽງ ມະນຸດເຮາົ ຄງົ ຕອ້ ງສື່ ສານດວ້ ຍ ສນັ ຍານມ, ທື່ າທາງ ແລະ ສນັ ຍະລກັ ອກັ ສອນ. ການສື່ ສານກບັ ຜ້ອື່ ນບ່ື ມຄີ ວາມ ສະດວກຄກນັ ກບັ ສ່ື ສານດວ້ ຍຄາເວາົ້ . ຮບທີ 1 ລັກສະນະສັນຍານມສະແດງສ່ື ຄວາມໝາຍຕ່ື າງໆ ການມີອະໄວຍະວະຮບັ ສຽງ (ປະສາດຫ) ເປັນປົກກະຕິ ເຮດັ ໃຫມ້ ະນຸດຮຽນຮສ້ ່ື ງິ ຕ່ື າງໆ ດວ້ ຍການຟັງໄດ້ ຕະຫອຼ ດຊວີ ດິ ນບັ ຕງັ້ ແຕ່ື ການຟງັ ສຽງພື່ ແມື່ ແລວ້ ຈດົ ຈຮຽນສຽງເວາົ້ ຈນົ ຮອດພດັ ທະນາຂະບວນການສ່ື ສານໃນການ ຮຽນຮ,້ ຂະຫຍາຍຂອບເຂດອອກໄປໃຫກ້ ວາ້ ງຂວາງບ່ື ວ່ື າ ຄວາມຮນ້ ນັ້ ຈະຢ່ື ໃກປ້ ານໃດກ່ື ຕາມມະນຸດກື່ ສາມາດຮບັ ສານຜື່ ານສ່ື ຕື່ າງໆໄດດ້ ວ້ ຍການຟງັ . ໂດຍທື່ ວົ ໆໄປແລວ້ , ການຮບັ ສານດວ້ ຍການຟງັ ໃນແຕ່ື ລະວນັ ຂອງຄນົ ເຮາົ ອາດຈະເວາົ້ ໄດວ້ ່ື າ ເຮາົ ໃຊເ້ ວລາ ການຟງັ ຫາຼ ຍກວື່ າການເວາົ້ ການອ່ື ານ ແລະ ການຂຽນ ສະເລ່ື ຍແລວ້ ບ່ື ໜອ້ ຍ ກວ່ື າ 1 ໃນ 3 ຂອງເວລາທື່ ີໃຊໃ້ ນການ ຕດິ ຕ່ື ສື່ ສານ ເຊື່ ນັ ຟັງສື່ ເອເລກັ ໂຕນກິ , ຟງັ ຄນົ ໃນຄອບ ຄວົ , ຟັງເພື່ ອນມດິ ອາ້ ຍນອ້ ງລມົ ກນັ ກ່ື ຽວກບັ ວຽກງານອື່ ນໆ ເປັນຕນົ້ . ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 1 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວົງ

1.2 ຄວາມສາຄນັ ຂອງການຟັງ ການຟັງເປນັ ທກັ ສະທື່ ຈີ າເປນັ ໃນການຕດິ ຕື່ ຢ່ື ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ຂອງຄນົ ເຮາົ ໃຊກ້ ານຟງັ ຫຼາຍກວື່ າຢື່ າງອ່ື ນ ໃນຈານວນ 4 ທກັ ສະເຊື່ ງິ ມນັ ກວມເຖງິ 48% ຂອງການເວາົ້ , ການອ່ື ານ, ການຂຽນ. ໃນນນັ້ ການເວາົ້ ມີ 23% ການ ອື່ ານ 16% ແລະ ການຂຽນ 13%. ການມີອະໄວຍະວະຮບັ ຮສ້ ຽງ ຫຼ ປະສາດຫເປັນປົກກະຕິ ເຮດັ ໃຫມ້ ະນຸດມກີ ານຮຽນຮສ້ ່ື ງິ ຕ່ື າງໆດວ້ ຍການຟັງ ໄດຢ້ ື່ າງຫຼວງຫຼາຍຕະຫຼອດຊວີ ດິ ນບັ ແຕ່ື ການຟັງສຽງແລວ້ ຈດົ ຈາສານຽງສຽງເວາົ້ ຈນົ ຮອດພດັ ທະນາຂະ ບວນການ ສື່ ສານ ໃນການຮຽນຮຂ້ ະຫຍາຍຂອບເຂດອອກໄປກວາ້ ງຂວາງ ບື່ ວື່ າແຫື່ ງຼ ຄວາມຮນ້ ນັ້ ຈະຢື່ ຫ່ື າງໄກພຽງໃດກຕາມ ມະ ນດຸ ສາມາດຮບັ ຮສ້ ານຜື່ ານສື່ ສານຕື່ າງໆດວ້ ຍການຟັງ. ການຟັງແມື່ ນທກັ ສະທາງພາສາທ່ື ມີ ີຄວາມສາຄນັ ແລະ ເປັນປະໂຫຍດຕ່ື ເຮາົ , ເພາະການຟງັ ແມື່ ນພດຕກິ າໃນ ການສ່ື ສານຂອງມະນດຸ ແຕກຕື່ າງກບັ ສດັ . ມະນຸດໃຊພ້ າສາເປນັ ພາຫະນະໃນການຕດິ ຕື່ ກັນ ເຊື່ ງິ ເຮດັ ໃຫມ້ ະນດຸ ເຮາົ ຢ່ື ຮ່ື ວມກນັ ໃນສງັ ຄມົ ໄດ.້ ເຮາົ ໄດປ້ ະໂຫຍດຈາກການຟັງຢື່ າງຫວຼ ງຫາຼ ຍ, ບ່ື ວື່ າຈະເປນັ ການສນົ ທະນາ, ສະແດງຄວາມ ຄດິ ເຫນັ ຫຼ ການຄບົ ຄາ້ ສະມາຄມົ ຕື່ າງໆ; ນອກນນັ້ ຍງັ ໄດຟ້ ັງຄາສື່ ງັ ສອນ. ຄາອະທບິ າຍຂອງພ່ື ແມື່ ແລະ ຄ-ອາຈານ, ຟງັ ການບນັ ລະຍາຍຂອງຜມ້ ຄີ ວາມຮໃ້ ນແງ່ືວຊິ າການຕ່ື າງໆ, ຟັງວທິ ະຍຸ, ໂທລະພາບ ແລະ ອື່ ນໆ. ທກຸ ສື່ ງິ ເຫື່ າຼົ ນ,ີ້ ທກຸ ຄນົ ກອາດຈະຟັງໄດ.້ ແຕື່ ການທື່ ີຈະຟງັ ເປນັ ເພື່ ອໃຫເ້ ກດີ ປະໂຫຍດຢື່ າງເຕມັ ເມດັ ເຕມັ ໜື່ ວຍນນັ້ ຈະເປັນເລື່ ອງຍາກພ ສມົ ຄວນ. ມນັ ຮຽກຮອ້ ງໃຫຜ້ ຟ້ ັງຕອ້ ງໄດເ້ ຝິກທກັ ສະໃນການຟງັ ເພື່ ອໃຫເ້ ກີດຄວາມສນິ ເຄຍີ ໃນທາງທ່ື ີຈະເປນັ ປະ ໂຫຍດໃນທຸກວຊິ າ ແລະ ຊວີ ດິ ປະຈາວນັ . ການເຝິກທກັ ສະການຟງັ , ຜຟ້ ັງບ່ື ພຽງແຕື່ ໄດຍ້ ນິ ໄດຟ້ ັງເທື່ າົ ນນັ້ ຈະຕອ້ ງປະກອບດວ້ ຍຄວາມຮ,້ ຄວາມ ເຂາົ້ ໃຈ ຫຼ ຄວາມຄດິ ແລະ ສະຕປິ ນັ ຍາ. ຜທ້ ່ື ີ “ຟັງເປນັ ” ຈະຕອ້ ງມີວຈິ ະລະນາຍານ (ໄຕ່ື ຕອງ) ໃນການຟງັ ເຊື່ ງິ ໝາຍ ເຖງິ ການໃຊຄ້ ວາມຮ,້ ຄວາມຄດິ ແລະ ສະຕປິ ັນຍາຂອງພຈິ າລະນາ ເພື່ ອເຂາົ້ ໃຈເນອ້ ຫາສາລະຕື່ າງໆຈາກເລື່ ອງທື່ ໄີ ດ້ ຟງັ . ນອກນນັ້ ຍງັ ຮບັ ຮ້ ແລະ ຕລີ າຄາເລ່ື ອງທ່ື ີໄດຟ້ ງັ ນນັ້ ວື່ າ ເປັນຕາເຊື່ ອຖຫຼບ ແລະ ເປນັ ຕາເຊື່ ອຖພຽງໃດ ສາມາດນາ ເອາົ ສື່ ງິ ທ່ື ີໄດຮ້ ບັ ຟງັ ໃນສ່ື ວນທ່ື ເີ ປັນໜາ້ ເຊ່ື ອຖນນັ້ ໄປໃຊໃ້ ຫເ້ ກດີ ປະໂຫຍດແກ່ື ຕນົ ເອງ ແລະ ສ່ື ວນລວມອກີ ດວ້ ຍ. ການຟງັ ເປັນທກັ ສະໜື່ ງ ໃນສ່ື ທີ ກັ ສະຂອງການນາໃຊພ້ າສາ ນອກຈາກການເວາົ້ , ການຂຽນ ແລະ ການອ່ື ານ ເຊື່ ງິ ເຫນັ ວ່ື າເປັນທກັ ສະທ່ື ໃີ ຊຫ້ າຼ ຍໃນຊີວດິ ປະຈາວນັ ຂອງພວກເຮາົ . ໃນການຮຽນ-ການສອນ ຢື່ ໃນໂຮງຮຽນຂນັ້ ປະຖມົ , ມດັ ທະຍມົ ຂອງພວກເຮາົ ປາກດົ ວື່ ານກັ ຮຽນຍງັ ໃຊກ້ ານຟັງຫາຼ ຍກວື່ າດາ້ ນອື່ ນໆ. ນສີ້ ະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່ື າ ການ ຟັງເປັນສ່ື ງິ ຈາເປັນ ແລະ ຖກນາໃຊຫ້ າຼ ຍໃນຂະບວນການຮຽນ-ການສອນ ແລະ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ຂອງພວກເຮາົ . ດື່ ງັ ນນັ້ , ຈື່ ງິ ຄວນມກີ ານເຝິກທກັ ສະການຟັງ ເພ່ື ອໃຫມ້ ີຄວາມຊານຊິ ານານ ແລະ ໄດຜ້ ນົ ປະໂຫຍດຈາກການຟັງຢື່ າງ ເຕມັ ເມດັ ເຕມັ ໜ່ື ວຍ. 2. ປະໂຫຍດຂອງການຟງັ ການຟງັ ແມື່ ນພດຕກິ າຮບັ ການສ່ື ສານທື່ ມີ ີປະໂຫຍດຕ່ື ຕນົ ເອງ ແລະ ຕ່ື ສງັ ຄມົ . 2.1 ປະໂຫຍດຕື່ ຕນົ ເອງ ການຟງັ ທື່ ີດເີ ຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ັງໄດປ້ ະໂຫຍດຕື່ າງໆຫາຼ ຍຢ່ື າງຄ: - ການຟງັ ທື່ ີດເີ ຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ໄດຮ້ ບັ ປະໂຫຍດຕ່ື າງໆຄ: ການຟງັ ທ່ື ີດແີ ມ່ື ນພດຕກິ າຂອງຜມ້ ມີ າລະຍາດ ໃນການຄບົ ຄາ້ ສະມາຄມົ , ໃນວງົ ສນົ ທະນາ ຫຼ ການເວາົ້ ຕາມສະຖານທ່ື ີ ແລະ ໂອກາດຕື່ າງໆ ບື່ ມີຄນົ ໃດຢາກໃຫຄ້ ນົ ອ່ື ນ ຍາດເວາົ້ ຫຼ ບື່ ຍອມຟງັ ຄາເວາົ້ ຂອງຕນົ ເອງ, ຜຟ້ ັງທື່ ີດຍີ ື່ ອມໄດຮ້ ບັ ຄວາມນຍິ ມົ ຊມົ ຊອບຈາກຄື່ ສນົ ທະນາ , ການ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 2 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອິນທະວງົ

ຟັງຈື່ ງິ ເປັນການຊື່ ວຍສາ້ ງບນັ ຍາກາດຂອງຄວາມເປັນມດິ , ເຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ, ການຍອມຮບັ ແລະ ຄວາມເຫນັ ອກົ ເຫນັ ໃຈເຊ່ື ງິ ກນັ ແລະ ກນັ . - ການຟງັ ທ່ື ີດເີ ຮດັ ໃຫເ້ ຮາົ ຮເ້ ລື່ ອງລາວຕື່ າງໆ ສາມາດເຂາົ້ ໃຈຄວາມສາຄນັ ຂອງເລ່ື ອງທື່ ຫີ ນາ້ ແລະ ຈດຸ ຫມາຍ ຂອງຜເ້ ວາົ້ , ຜຟ້ ງັ ຈະສະແດງປະຕກິ ລິ ຍິ າຕອບສະຫນອງຄສນົ ທະນາໄດ້ ສອດຄ່ື ອງ ແລະ ກງົ ກບັ ຫວົ ຂສ້ ນົ ທະ ນາການຟງັ ຈ່ື ງິ ເຫມອນກບັ ການຫີນຼ້ ບານບວ້ ງ (Basketball) ເຊື່ ງິ ຜຟ້ ັງຈະເປນັ ຜຫ້ ຼນິ້ ສາຄນັ ຄນົ ຫນື່ ງທ່ື ີຕອ້ ງ ຄອຍຮບັ ຫມາກບານ ແລະ ສ່ື ງົ ໃຫຜ້ ຫ້ ຼນິ້ ຄນົ ອື່ ນໆໃນທມິ ດຽວກນັ , ເພ່ື ອໃຫໄ້ ດຊ້ ະນະຕາມຄວາມຕອ້ ງການ ຂອງຜຫ້ ນີຼ້ ໃນທມິ . - ການຟງັ ທື່ ດີ ຊີ ື່ ວຍພດັ ທະນາສະມດັ ຖະພາບການໃຊທ້ ກັ ສະພາສາ ແລະ ດາ້ ນອ່ື ນໆຄ: ການຟງັ ຊື່ ວຍໃຫຜ້ ຟ້ ັງ ຮຽນຂະບວນການເວາົ້ ທ່ື ີດຂີ ອງຜອ້ ່ື ນ ນບັ ຕງັ້ ແຕື່ ວທິ ີການເລອກຫົວຂໃ້ ນການເວາົ້ , ປັບປຸງບຸກຄະລກິ ະພາບ ໃນການເວາົ້ ແລະ ວທິ ີການສະເຫນເີ ນອ້ ໃນທ່ື ມີ ປີ ະສດິ ທຜິ ນົ ນອກຈາກນີ້ ການຟງັ ເຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ມຄີ ວາມຮ້ ກວາ້ ງ, ມີຄວາມຫມນັ້ ໃຈໃນຕນົ ເອງ, ການເວາົ້ , ກາ້ ສະແດງອອກຫາຼ ຍຂນ້ . ຜຟ້ ັງຈະນາໄປພັດທະນາສະມດັ ຖະພາບການອ່ື ານ ແລະ ການຂຽນຂອງຕນົ ເອງໄດອ້ ກີ ດວ້ ຍ. - ການຟງັ ທ່ື ີດເີ ປັນພນ້ ຖານເຮດັ ໃຫເ້ ກີດ, ສະມດັ ຖະພາບທາງຄວາມຄດິ ຜຟ້ ັງໄດພ້ ດັ ທະນາ ພນ້ ຖານຄວາມມສີ ະ ຕປິ ັນຍາຈາກການຮວບຮວມຂມ້ ນ ແລະ ຂຄ້ ດິ ຕື່ າງໆຈາກການຟງັ ແຕ່ື ລະຄງັ້ ການຟງັ ຊ່ື ວຍໃຫເ້ ຮາົ ຮຽນຮຈ້ ດົ ຈາ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈສື່ ງິ ຕ່ື າງໆ ແລະ ແນວຄດິ ໃຫມ່ື ໆ ອກີ ດວ້ ຍ. - ການຟັງທື່ ີດເີ ຮດັ ໃຫເ້ ຮາົ ໄດຄ້ ວາມຮດ້ າ້ ນຄາສບັ ແລະ ເພື່ ີມພນຄວາມສາມາດໃນການ ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາພາສາໄດຢ້ ື່ າງ ຖກຕອ້ ງເຫມາະສມົ , ຜຟ້ ັງຈະສງັ ເກດການໃຊຄ້ າສບັ ແລະ ຖອ້ ຍຄາພາສາຂອງຜເ້ ວາົ້ , ສກສາວທິ ີໃຊຖ້ ້ອຍຄາ ຫຼ ສານວນໂວຫານຈາກຜເ້ ວາົ້ ແລວ້ ຈດົ ຈາໄປເປນັ ແບບຢື່ າງໃນການເວາົ້ ແລະ ການຂຽນ. ຮບທີ 1 ຄນົ ນອນຟັງວທິ ະຍຸ ຮບທີ 2 ຄນົ ນື່ ງັ ຟງັ ວທິ ະຍຸ ຮບທີ 3 ຫມານອນ 2.2 ປະໂຫຍດຕື່ ສງັ ຄມົ ການຟງັ ທ່ື ີດີ ແມື່ ນຂະບວນການສື່ ສານທື່ ກີ ່ື ໃຫເ້ ກດີ ປະໂຫຍດຕ່ື ສງັ ຄມົ ແລະ ຕ່ື ປະເທດຊາດ ໃນດາ້ ນທ່ື ີຜຟ້ ັງ ນາຄວາມຮ້ ແລະ ຂຄ້ ດິ ຕ່ື າງໆໄປໃຊໂ້ ດຍຜຟ້ ັງເອງໄດຮ້ ບັ ຜນົ ດຈີ າກການປະຕບິ ດັ ແລະ ສງັ ຄມົ ໄດປ້ ະໂຫຍດທາງ ອອ້ ມເຊ່ື ນັ : ການຟງັ ອະພປິ າຍເລື່ ອງ ການຮກັ ສາສຸ ຂະພາບ ສື່ ວນບຸກຄນົ , ຜຟ້ ງັ ຈະໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮແ້ ນວຄດິ ຕື່ າງໆ ໃນ ການຮກັ ສາສຸຂະພາບ, ການຟັງຖາ້ ຜຟ້ ັງນາໄປປະຕບິ ດັ , ຜຟ້ ັງຍື່ ອມມີສຸຂະພາບແຂງແຮງສາມາດປະຕບິ ດັ ງານຢ່ື າງມີ ປະສດິ ທພິ າບ, ປະເທດຊາດໄດຮ້ ບັ ປະໂຫຍດທາງອອ້ ມໃນການສາ້ ງຊບັ ພະຍາກອນບຸກຄນົ ຂອງຊາດ, ສາມາດພດັ ທະ ນາປະເທດຊາດໄດຢ້ ່ື າງເຂມັ້ ແຂງ. ໃນບາງຄງັ້ , ລດັ ຖະບານຕອ້ ງການຄວາມຮ່ື ວມມຈາກປະຊາຊນົ ໃນເລ່ື ອງຕ່ື າງໆ ເຊ່ື ນັ ການເສຍພາສອີ າກອນ, ການເລອກຕງັ້ ສະມາຊກິ ສະພາແຫື່ ງຊາດ ເປັນຕນົ້ ລດັ ກຈະປະຊາສາພນັ ແຈງ້ ເລື່ ອງລາວຕ່ື າງໆຜ່ື ານທາງວທິ ະຍຸ ແລະ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 3 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ໂທລະທດັ , ການແຈງ້ ຂ່ື າວສານເຊື່ ນັ ນເີ້ ຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ັງຮບັ ຮຂ້ ່ື າວສານ ແລະ ຄວາມຕອ້ ງການຂອງລດັ ຖະບານ ປະຊາຊນົ ກຈະຮ່ື ວມມ ແລະ ປະຕບິ ດັ ຕາມຜນົ ຂອງການຮື່ ວມມຂອງປະຊາຊນົ ຍື່ ອມເປນັ ປະໂຫຍດຕ່ື ປະເທດຊາດຢື່ າງແທຈ້ ງິ . ການຟັງແມື່ ນທກັ ສະທາງພາສາທ່ື ມີ ີຄວາມສາຄນັ ແລະ ມຜີ ນົ ປະໂຫຍດຕື່ ຄນົ ເຮາົ ເປນັ ຢື່ າງດີ, ເພາະການຟັງ ແມື່ ນພດຕກິ າໃນການສື່ ສານຂອງມະນຸດ ທື່ ີສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ສງັ ຄມົ ມະນຸດ ແຕກຕ່ື າງຈາກສງັ ຄມົ ສດັ ມະນຸດໃຊພ້ າສາ ເປນັ ພາຫະນະສ່ື ສານຕ່ື ກນັ ເຊ່ື ງິ ເຮດັ ໃຫມ້ ະນຸດຢື່ ຮ່ື ວມກນັ ໃນສງັ ຄມົ ໄດດ້ ີ ໂດຍສະເພາະມະນຸດໃຊກ້ ານຟັງເປນັ ພາ ຫະນະ ໃນການຮຽນຮສ້ ່ື ງິ ຕ່ື າງໆຮອບຕວົ , ສະສມົ ເປັນຄວາມຮສ້ ບຕ່ື ມາຕງັ້ ແຕ່ື ສະໄຫມບຮານ. 3. ທາມະຊາດຂອງການຟງັ 3.1 ຄວາມແຕກຕ່ື າງລະຫວື່ າງການໄດຍ້ ນິ ກບັ ການຟັງ ກ. ການໄດຍ້ ນິ ມະນດຸ ໃຊສ້ ະມດັ ຖະພາບທາງຮື່ າງກາຍ ຄ ອະໄວຍະວະ ໃນການຮບັ ສຽງ (ຫ) ແລະ ເສນັ້ ປະສາດຮບັ ສຽງ ຈາກສ່ື ງິ ຕ່ື າງໆ. ຮບທີ 1 ອະໄວຍະວະຂອງການຮັບຟັງສຽງ ແລະ ປະສາດຮບັ ຟັງສຽງ ການໄດຍ້ ນິ ແມື່ ນຂະບວນຂນັ້ ຕນົ້ ຂອງການຟັງ, ມະນດຸ ໃຊກ້ ນົ ໄກທາງກາຍະ. ສຽງເຊື່ ງິ ມາກະທບົ ເຫຍ່ື ອແກວ້ ຫ, ແກວ້ ກະດກຫສາມສື່ ວນ ແລະ ນາ້ ສຽງຜື່ ານຫສື່ ວນກາງ ສ່ື ວນໃນ ແລະ ສະຫມອງຈະແປສນັ ຍານນນັ້ ວື່ າເປນັ ສຽງຫຍງັ ຂະບວນການໄດຍ້ ນິ ເປນັ ກນົ , ຕະໂນມດັ ເຊື່ ງິ ບື່ ສະແດງປະຕກິ ລິ ຍິ າຕອບສະຫນອງລວມທງັ ບື່ ຕອ້ ງບງັ ຄບັ ຕນົ ເອງບື່ ໃຫໄ້ ດຍ້ ນິ ສຽງ. ການໄດຍ້ ນິ ທື່ ີມປີ ະສດິ ທພິ າບ ຄການໄດຍ້ ນິ ສຽງທ່ື ຢີ ື່ ໄກໆໄດ,້ ບື່ ວ່ື າເຮາົ ຈະກາລງັ ເຮງັ . ຈະກາອນັ ໃດຫນ່ື ງ ເຊື່ ນັ ຂະນະກາລງັ ອ່ື ານຫນງັ ສ ຫຼ ສນົ ທະນາກບັ ເພື່ ອນໆ, ເຮາົ ອາດຈະໄດ.້ . ສຽງຕ່ື າງໆ, ຈາກສື່ ງິ ແວດລອ້ ມຂະນະນນັ້ , ອາດ ໄດຍ້ ນິ ສຽງວທິ ະຍຸ, ສຽງດນົ ຕ,ີ ສຽງລດົ ແລ່ື ນ, ສຽງເກີດຈາກການກື່ ສາ້ ງອາຄານ... ຢື່ າງໃດກຕາມຖາ້ ເຮາົ ປ່ື ຽນຈາກ ຂະບວນການໄດຍ້ ນິ ມາເປນັ ການ ຟງັ ສຽງຕື່ າງໆເຫື່ າຼົ ນນັ້ ກຈະເປນັ ອຸປະສກັ ຕ່ື ການຮບັ ສ່ື ສານ. ວິຊາ ພາສາລາວ 1 ຮບ 2 ຂະບວນການໄດຍ້ ນິ ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອນິ ທະວງົ 4

ຂ. ການຟັງ ແມ່ື ນຂະບວນການຫນື່ ງທື່ ີມະນຸດໃຊສ້ ະມດັ ຖະພາບທາງຮື່ າງກາຍ, ທາງສະຫມອງ ແລະ ທາງຈດິ ໃຈຕາມ ຮອບວຽນຂອງການຟັງດື່ ງັ ແຜນວາດສະແດງລາດບັ ຂນັ້ ຕອນຂອງການຟງັ ດື່ ງັ ລ່ື ຸມນ:ີ້ ຄາເວາົ້ ຕອບສະໜອງ ກາຍເປັນສຽງ ເຂາົ້ ໃຈຄວາມໝາຍ ຜື່ ານຫ ຮບັ ຮສ້ ຽງ ຕຄີ ວາມໝາຍ ຫຼ ການຟັງຫມາຍເຖງິ ການຄນົ້ ຄວາ້ ຫາຄວາມຫມາຍທື່ ແີ ທຈ້ ງິ ຈາກຜເ້ ວາົ້ , ບ່ື ຫມາຍຄວາມ ເອາົ ເອງຕາມທ່ື ີຕນົ ຮສ້ ກ, ລກັ ສະນະຂອງການຟັງມີ 5 ລະດບັ ການຟັງ ດື່ ງັ ນ:ີ້ ຮບ 3 ແຜນພມສະແດງລະດບັ ການຟັງ ຈາກແຜນພມຂາ້ ງເທງິ ຈະເຫນັ ໄດວ້ ື່ າ ຂະບວນການຟງັ ມຂີ ນັ້ ຕອນຕື່ ຈາກການໄດຍ້ ນິ , ຜຟ້ ງັ ຈະຕອ້ ງໄດໃ້ ຊສ້ ະ ມດັ ຖະພາບທາງສະຫມອງ ແລະ ຈດິ ໃຈເຊ່ື ອມຕື່ ສຽງທ່ື ີໄດຍ້ ນິ ກບັ ປະສບົ ການ ແລະ ຄວາມຮກ້ ື່ ຽວກບັ ຄວາມຫມາຍ ຂອງສຽງແລວ້ ຕີຄວາມຫມາຍດວ້ ຍຄວາມຄດິ ແລະ ຄວາມຮສ້ ກຈນົ ເຂາົ້ ໃຈສ່ື ງິ ທື່ ີຟງັ ແລວ້ ສະແດງປະຕກິ ລິ ຍິ າຕອບ ສະຫມອງ. ວິຊາ ພາສາລາວ 1 ຮບພາບ ການຟັງທາງອິເລັກໂທນິກ 5 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວົງ

- ຕາຕະລາງທຽບການໄດຍ້ ນິ ແລະ ການຟັງມີຄວາມແຕກຕື່ າງກນັ ດ່ື ງັ ນ:ີ້ ການໄດຟ້ ງັ ການໄດຍ້ ນິ 1. ມີຄວາມພອ້ ມທາງຮື່ າງກາຍຄ ມປີ ະສາດ ແລະ 1. ມີຄວາມພອ້ ມທາງຮື່ າງກາຍ ແລະ ຈດິ ໃຈທື່ ຈີ ະຟງັ ສຸຂະພາບຮື່ າງກາຍຢ່ື ໃນຂນັ້ ດີ ແລະ ສມົ ບນ. ສຽງແລວ້ ແປຄວາມຫມາຍຂອງສຽງໄດຢ້ ື່ າງຖກຕອ້ ງ. 2. ແມ່ື ນພດຕກິ າທື່ ີເກດີ ຂນ້ ຢ່ື ເລອ້ ຍໆເມ່ື ອປະສາດຫ 2. ແມ່ື ນພດຕກທື່ ເີ ກີດຂນ້ , ເມື່ ອຜຟ້ ັງມສີ ະມາທມີ ີ ສາມາດຮບັ ຄນ້ ສຽງໄດ.້ ຄວາມຕງັ້ ໃຈ ແລະມີເຈດຈານງົ ທ່ື ີຈະຟງັ ສານ 3. ບ່ື ຕອ້ ງໃຊສ້ ະມດັ ຖະພາບທາງສະຫມອງເພ່ື ອຈບັ 3. ໃຊສ້ ະມດັ ຖະພາບທາງສະຫມອງເພ່ື ອຈບັ ເອາົ ແລະ ເອາົ ເລື່ ອງວເິ ຄາະຕຄີ ວາມຫມາຍ ແລະ ປະເມີນຄຸນຄື່ າ ເລື່ ອງວເິ ຄາະ, ຕຄີ ວາມຫມາຍ ແລະ ປະເມີນຄນຸ ຄື່ າ ຂອງສຽງ. ຂອງສຽງ. 4. ບ່ື ສະແດງປະຕກິ ິລຍິ າຕອບສະຫມອງ ສຽງທື່ ໄີ ດ້ 4. ສະແດງປະຕກິ ລິ ຍິ າຕອບສະຫນອງຕາມຜເ້ ວາົ້ ເຊື່ ນັ ຍນິ ເຊື່ ນັ ໄດຍ້ ນິ ສຽງລມົ ພດັ , ສຽງຟາ້ ຮອ້ ງ... ຟັງເພ່ື ອເລື່ າົ ເລື່ ອງມື່ ວນຊື່ ນ, ເຮາົ ເບື່ ງິ ຜເ້ ວາົ້ ເຮາົ ຈະຫວົ ຫຼ ຕບົ ມເພ່ື ອສະແດງຄວາມພໃຈ ເມ່ື ອຟັງເລື່ ອງທື່ ີ ມ່ື ວນ. 3.2 ລະດບັ ຂອງການຟງັ ມະນຸດມີຂະບວນການຟັງ 6 ຂນັ້ ຕອນ. - ຂນັ້ ໄດຍ້ ນິ (Hearing) ແມ່ື ນຂນັ ຕນົ້ ຂອງການຟັງ ເຊ່ື ງິ ມະນຸດສາມາດເຮດັ ໄດ້ ໂດຍງ່ືາຍ ໂດຍຮບັ ຟັງສຽງໄດ.້ ເຖງິ ຈະເປນັ ສື່ ງິ ທື່ ີບ່ື ເຄຍີ ໄດຍ້ ນິ ມາກ່ື ອນກຮບັ ຟັງໄດ.້ - ຂນັ້ ແຍກ (Matching) ແມື່ ນຂນັ້ ຂອງການແຍກສຽງແຍກພະຍາງໂດຍໃຊຄ້ ວາມສາມາດ ຂອງຜຟ້ ັງທຽບ ສຽງທ່ື ີໄດຍ້ ນິ ວື່ າເຫມອນກນັ ຫຼ ແຕກຕ່ື າງກນັ . - ຂນັ້ ຍອມຮບັ (Accepting) ແມື່ ນຂນັ້ ທື່ ີຜຟ້ ງັ ອາດຍອມຮບັ ຄວາມທື່ ໄີ ດຍ້ ນິ ແລະ ສື່ ຄວາມຫມາຍໄດໃ້ ນ ພາສາ. - ຂນັ້ ຕຄີ ວາມ (Interpreting) ແມ່ື ນຂນັ ທື່ ຜີ ຟ້ ັງຕຄິ ວາມຫມາຍຂອງປະໂຫຍກ ຫຼ ສ່ື ງິ ທື່ ໄີ ດ້ ຍນິ ໄດຟ້ ັງ. - ຂນັ້ ເຂາົ້ ໃຈ (Understanding) ແມ່ື ນຂນັ ການຟັງ ທື່ ຜີ ຟ້ ັງສາມາດເຂາົ້ ໃຈຄວາມຫມາຍ ເຂາົ້ ໃຈຄວາມສາຄນັ ຂອງຜເ້ ວາົ້ ໄດຢ້ ່ື າງເລກິ ເຊື່ ງິ . - ຂນັ້ ເຊື່ ອ (believing) ແມື່ ນຂນັ້ ທື່ ີຂນ້ ຢ່ື ກບັ ຄວາມສາມາດ ຂອງຜຟ້ ງັ ສ່ື ງິ ທື່ ໄີ ດຍ້ ນິ ມາ ນນັ້ ມີຄວາມຈງິ ຫຼ ບ່ື ? 4. ອຸ ປະສກັ ຂອງການຟັງ ການຟງັ ທື່ ີບ່ື ມີປະສດິ ທຜິ ນົ ນນັ້ ມີສາເຫດ 3 ຢ່ື າງຄ: 4.1 ລະບບົ ການຮບັ - ການສ່ື ງົ ສຽງບື່ ປົກກະຕິ ຜສ້ ່ື ງົ ສານບ່ື ມສີ ະມດັ ຖະພາບການເວາົ້ , ອອກສຽງບ່ື ແຈ່ື ມແຈງ້ , ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາພາສາບ່ື ຖກຕອ້ ງ ເຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ຕີ ຄວາມຫມາຍຜດິ ໄປຈາກຄວາມຫມາຍເດມີ . ຜຮ້ ບັ ສານບ່ື ມີສະມດັ ຖະພາບການຟັງຈື່ ງິ ເປນັ ເນອ້ ເລ່ື ອງບ່ື ຊດັ ເຈນ, ຕຄີ ວາມຫມາຍຜດິ ເຮດັ ໃຫເ້ ກີດຄວາມ ເຂາົ້ ໃຈຜດິ ໄປຈາກສ່ື ງິ ທື່ ຜີ ເ້ ວາົ້ ຕອ້ ງການ ຫຼ ເກີດຈາກຜຟ້ ັງມີຄວາມຮ້ ແລະ ປະສບົ ການຫນອ້ ຍ, ມຄີ ວາມຮຈ້ າກດັ ກ່ື ຽວກບັ ຄາສບັ ຈື່ ງິ ບື່ ສາມາດຮບັ ສານໄດຢ້ ື່ າງຖກຕອ້ ງ ແລະ ກງົ ກບັ ຄາເວາົ້ ທື່ ີຜເ້ ວາົ້ ອອກມາ. ວິຊາ ພາສາລາວ 1 6 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອນິ ທະວົງ

ສ່ື ສານຕດິ ຂດັ ເຊ່ື ນັ ເຄື່ ອງກະຈາຍສຽງເປເພ, ໃຊກ້ ານບ່ື ໄດ,້ ສຽງບ່ື ມື່ ວນ, ເຮດັ ໃຫກ້ ານ ສື່ ສານບື່ ຈະແຈງ້ ຫຼ ຟງັ ບື່ ຊດັ ເຈນຈນົ ກະຕວງວື່ າຜເ້ ວາົ້ ໆເລື່ ອງຫຍງັ ເຊື່ ງິ ເປນັ ສາເຫດເຮດັ ໃຫ້ ຜຟ້ ັງບາງຄນົ ບື່ ສນົ ໃຈຟງັ ການສ່ື ສານຈ່ື ງິ ມີ ອຸປະສກັ ເກດີ ຂນ້ ລະຫວື່ າງຜສ້ ື່ ງົ ສານກບັ ຜຮ້ ບັ ສານ. 4.2 ສ່ື ງິ ກະຕຸກພາຍໃນ ສື່ ງິ ກະຕຸກພາຍໃນຕວົ ຂອງຜຟ້ ງັ ມຫີ າຼ ຍຢ່ື າງທ່ື ີເປນັ ຜນົ ກະທບົ ແລະ ອຸປະສກັ ຕ່ື ການຟງັ ເຊື່ ນັ : - ມຄີ ວາມເຂາົ້ ໃຈຜດິ ວ່ື າ ການໄດຍ້ ນິ ຄການໄດຟ້ ງັ ຈື່ ງິ ຟງັ ພໄດຍ້ ນິ ສຽງ ແຕບ່ື ໃສື່ ໃຈເລ່ື ອງທື່ ໄີ ດຟ້ ງັ ຈນົ ບື່ ເຂາົ້ ໃຈ ວື່ າຜໃ້ ດເວາົ້ ຕອ້ ງການສ່ື ງົ ສານອນັ ໃດ ເພ່ື ອຫຍງັ . - ຜຟ້ ງັ ມີທດັ ສະນະຄະຕທິ ື່ ີບື່ ດຕີ ່ື ຜເ້ ວາົ້ , ບ່ື ມກັ ຄນົ ຜເ້ ວາົ້ ຈງິ ບື່ ສນົ ໃຈຟັງ. - ຜຟ້ ັງເລອກຟັງບຸກຄນົ ເວາົ້ , ສນົ ໃຈແຕື່ ຜເ້ ວາົ້ ທ່ື ີມຊີ ່ື ສຽງ ແລະ ບດົ ບາດໃນສງັ ຄມົ ຫຼ ມີຄວາມສາພນັ ສ່ື ວນຕວົ ກບັ ຜຟ້ ັງ. ດ່ື ງັ ນນັ້ , ຜຟ້ ັງຈ່ື ງິ ຟງັ ເພ່ື ອຄວາມເຊ່ື ອຖຕວົ ບຸກຄນົ ຫຼາຍກວ່ື າການຟັງ ເພ່ື ອຄວາມເຂາົ້ ໃຈ. - ສະຫຸບຼ ແລະ ປະເມນີ ຄື່ າກ່ື ອນທື່ ີຈະຟັງຈນົ ຈບົ , ເຊ່ື ງິ ເຮດັ ໃຫກ້ ານຈບັ ໃຈຄວາມສາຄນັ ແລະ ການຕີຄວາມ ໝາຍສານຜດິ ໄປຈາກຈດຸ ປະສງົ ຂອງຜເ້ ວາົ້ . - ຄດິ ລ່ື ວງຫນາ້ ໄປກື່ ອນວ່ື າ ເລ່ື ອງນນັ້ ເຄຍີ ຟງັ ມາກ່ື ອນແລວ້ ແລະ ບື່ ຈາເປັນຟງັ ຊາ້ ຄນອກີ ຫຼ ດວ້ ຍຮບການສະ ຫຼບຸ ເອາົ ເອງຈາກການຟັງອາລາພະບດົ ຂອງຜເ້ ວາົ້ ວ່ື າ ເລື່ ອງທ່ື ີນາມາເວາົ້ ບ່ື ເປນັ ຫນາ້ ສນົ ໃຈ, ບ່ື ມຄີ ຸນຄ່ື າຈື່ ງິ ບ່ື ຈາ ເປນັ ຟັງໃຫຈ້ ບົ , ທງັ ທ່ື ີຜເ້ ວາົ້ ນາເອາົ ຄວາມຮໃ້ ຫມື່ ໆເພ່ື ມີ ເລ່ື ອງທື່ ີເຄຍີ ເວາົ້ ມາແລວ້ ຫຼ ຜເ້ ວາົ້ ບື່ ຮກ້ ະຕຸກຈດິ ໃຈ ຂອງຜຟ້ ງັ ແຕ່ື ເນອ້ ເລື່ ອງອາດຈະໃຫຂ້ ມ້ ນທື່ ີສນົ ໃຈກໄດ.້ - ມຄີ ວາມຮສ້ ກວຕິ ກົ ກງັ ວນົ ນາເລື່ ອງອ່ື ນໆ ຫຼ ມີອາລມົ ທາງຈດິ ໃຈບື່ ປົກກະຕຈິ າກເງ່ືອນໄຂ ແລະ ສາເຫດອື່ ນໆ ຜຟ້ ງັ ຈ່ື ງິ ຕງັ້ ສະມາທບິ ືໄ່ ດ,້ ອາລມົ ແລະ ຄວາມຮສ້ ກຈ່ື ງເປັນອຸ ປະສກັ ຕ່ື ການຟັງ ເຊ່ື ນັ ຄວາມໂສກເສາົ້ ເສຍໃຈ, ຄວາມໂກດແຄນ້ , ຄວາມອດິ ເມື່ ອຍ ແລະ ບນັ ຫາອື່ ນໆ. - ຕາມທາມະດາຄນົ ເຮາົ ມກັ ໃຊເ້ ວລາຫວື່ າງຄດິ ເຖງິ ແຕື່ ເລື່ ອງອ່ື ນໆ ໃນເວລາຟັງຄນົ ອື່ ນເວາົ້ ສະເພາະຕາມປກົ ກະ ຕຄິ ນົ ເຮາົ ມີຄວາມຄດິ ໃນອດັ ຕາຄວາມໄວຄດິ ສະເລ່ື ຍແລວ້ ປະມານ 400 ຄາຕື່ ນາທີ. ແຕ່ື ເວາົ້ ໃນອດັ ຕາຄວາມ ໄວໂດຍສະເລ່ື ຍ 125 - 150 ຄາຕ່ື ນາທີ, ຄວາມແຕກຕື່ າງ ເຊ່ື ນັ ນເີ້ ຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ມີຈດິ ໃຈຫື່ າງເຫີນອອກຈາກ ການຟັງຄາເວາົ້ ຂອງຄນົ ອ່ື ນ. 4.3 ສື່ ງິ ກະຕຸກພາຍນອກ ສື່ ງິ ແວດລອ້ ມ ແລະ ສະຖານທື່ ີໃນເວລາຟັງເປນັ ອຸ ປະສກັ ເຮດັ ໃຫກ້ ານຟງັ ບ່ື ປະສບົ ຜນົ ສາເລດັ ໄດ້ ເຊ່ື ນັ ສຽງ ເວາົ້ ຂອງຜຟ້ ງັ ຟດົ ສະນື່ ນັ , ແສງສະຫວ່ື າງບ່ື ພຽງພ, ອາກາດໃນຫອ້ ງຮຽນອບົ ເອາົ້ ຫຼ ເຢັນເກີນໄປ, ສຽງລດົ ຍານພາຫະ ນະສື່ ງົ ສຽງຟດົ ສະນ່ື ນັ ແລະ ບນັ ຫາອື່ ນໆ. 5. ມາລະຍາດໃນການຟງັ ການຟັງ ໃນສະຖານທື່ ຕີ ່ື າງໆ ຜຟ້ ັງຄວນປະຕບິ ດັ ດ່ື ງັ ນ:ີ້  ຟງັ ດວ້ ຍຄວາມສນົ ໃຈ, ມີຄວາມໃສື່ ໃຈ ແລະ ອດົ ທນົ ຟັງຜເ້ ວາົ້ ດວ້ ຍຄວາມຈງິ ໃຈ ຄວນສະແດງປະຕກິ ລິ ຍິ າ ຕອບໂຕດ້ ວ້ ຍທ່ື າທາງເອາົ ໃຈໃສື່ , ຟງັ ຢ່ື າງຈດົ ຈ, ນ່ື ງັ ຕວົ ຊື່ ດວ້ ຍທ່ື າທາງຍມີ້ ແຍມ້ ແຈ່ື ມໃສ.  ເຄາົ ລບົ ນບັ ຖໃຫກ້ ຽດແກ່ື ຜເ້ ວາົ້ ຕາມໂອກາດທື່ ເີ ຫມາະສມົ ເຊ່ື ນັ ສະແດງສຫີ ນາ້ ພໃຈກບັ ການເວາົ້ ຕບົ ມຊມົ ເຊຍີ ການເວາົ້ , ລກຸ ຂນ້ ສະແດງຄວາມເຄາົ ລບົ ມາເຖງິ ສະຖານທື່ ີຟັງກື່ ອນເວລາ , ບື່ ສບຢາຢື່ ໃນເວລານື່ ງັ ຟັງ, ບ່ື ຄວນນື່ ງັ ເອາົ ຂາຂນ້ ຫາ້ ງ ແລະ ອື່ ນໆ.  ບ່ື ຄວນເອາົ ເລ່ື ອງຕ່ື າງໆມາໂອລ້ ມົ ສນົ ທະນາກນັ ຫຼ ເອາົ ວຽກອື່ ນມາເຮດັ ເຊື່ ນັ ຫຍບິ ປັກຖກັ ແສື່ ວ, ອື່ ານປມ້ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 7 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວົງ

ເລ່ື ອງ, ຕດັ ເລບັ ມ...  ບ່ື ຄວນລບົ ກວນສະມາທອິ ່ື ນທື່ ີນ່ື ງັ ຟັງດວ້ ຍຄວາມຕງັ້ ໃຈ ເຊ່ື ນັ ໃຊສ້ ຽງດງັ , ທຽວເຂາົ້ ອອກເລອ້ ຍໆອາດຈະສາ້ ງ ຄວາມລາຄານ ໃຫແ້ ກ່ື ຜອ້ ່ື ນ.  ໃນເວລາທື່ ີຜເ້ ວາົ້ ກາລງັ ເວາົ້ ບື່ ຄວນລຸກຂນ້ ໂຕຕ້ ອບໂດຍທນັ ທໂີ ລດ. ຜຟ້ ັງຕອ້ ງຮຈ້ ກັ ກາລະເທສະອນັ ເຫມາະ ສມົ , ຖາ້ ມຂີ ຂ້ ອ້ ງໃຈບນັ ຫາຕື່ າງໆ ແລວ້ ຢາກສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ເພ່ື ີມຕ່ື ມ ກຄວນໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ນນັ້ ເວາົ້ ຈບົ ສາກ່ື ອນ. ເມ່ື ອມກີ ານເປີດໂອກາດໃຫຖ້ າມ ຈື່ ງິ ຄ່ື ອຍຊກັ ຖາມ, ໂດຍຖາມເພື່ ອຢາກຮ້ ຫຼ ບ່ື ເຂາົ້ ໃຈອື່ ຫີ ຼີ ບື່ ແມື່ ນ ການຊກັ ຖາມເພ່ື ອທດົ ລອງ ຫຼ ຖາມເພື່ ອ ໃຫຜ້ ອ້ ່ື ນເສຍຫາຍຊ່ື ໆ.  ການນ່ື ງັ ບື່ ຄວນປະບ່ື ອນນື່ ງັ ແຖວຫນາ້ , ຄວນນື່ ງັ ແຖວຫນາ້ ໃຫເ້ ຕມັ , ຜມ້ າຕາມຫຼງັ ນ່ື ງັ ລງົ ໄປຕາມລາດບັ .  ບ່ື ຄວນເອາົ ອາຫານທຸກປະເພດເຂາົ້ ໄປກນິ ຫຼ ດ່ື ມໃນເວລານື່ ງັ ຟັງ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 ບດົ ທີ 2 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອິນທະວງົ 8

ປະ ເພ ດຂອງ ການຟັ ງ 1. ການຟງັ ທ່ື ມີ ສີ ື່ ວນຮື່ ວມໂດຍກງົ ມະນຸດຈະເຂາົ້ ໃຈເຊື່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ໄດນ້ ນັ້ ຕອ້ ງອາໄສການສື່ ສານ ໃນການສື່ ສານມຫີ າຼ ຍຮບແບບ, ຫາຼ ຍລກັ ສະນະທື່ ີແຕກຕື່ າງກນັ . ແຕື່ ທງັ ຫມດົ ນນັ້ ລວ້ ນແຕ່ື ຜ່ື ານການເວາົ້ ແລະ ການຟງັ . ການຟງັ ໂດຍມສີ ່ື ວນຮ່ື ວມໃນຂະບວນການການສ່ື ສານ ແມື່ ນວທິ ຫີ ນ່ື ງ ທື່ ີມະນດຸ ໃຊສ້ ່ື ງິ ຂມ້ ນ ຂ່ື າວສານ ເຊື່ ງິ ມສີ ອງລກັ ສະນະຄ ການສື່ ສານລະຫວ່ື າງບຸກຄນົ ແລະ ການສ່ື ສານພາຍໃນກື່ ຸມ , ການສື່ ສານລະຫວ່ື າງບຸກຄນົ ແມື່ ນ ການເວາົ້ ເຊື່ ງິ ຫນາ້ ກນັ ສອງຕື່ ສອງດວ້ ຍຮບການປື່ ຽນຜຽນກນັ ເວາົ້ , ການສື່ ສານພາຍໃນກ່ື ຸມແມື່ ນການເວາົ້ ໂດຍມີຫຼາຍ ຄນົ ເຂາົ້ ຮ່ື ວມນບັ ແຕື່ ສາມຄນົ ຂນ້ ໄປ ປື່ ຽນຜຽນກນັ ເວາົ້ ຜຫ້ ນື່ ງເວາົ້ ຫຼາຍຄນົ ຟງັ ແລວ້ ສນົ ທະນາກນັ ເພື່ ອຄວາມເປັນ ເອກະພາບໃດບນັ ຫາຫນ່ື ງ. 1.1 ການຟັງໃນການສ່ື ສານລະຫວື່ າງບຸກຄນົ ແມື່ ນກດິ ຈະກາທື່ ບີ ຸກຄນົ ສື່ ສານຕື່ ກັນມຈີ ານວນບ່ື ເກນີ 2 ຄນົ , ແຕ່ື ລະຄນົ ຈະເຮດັ ໜາ້ ທື່ ຮີ ບັ ສານ, ສື່ ງົ ສານເຊ່ື ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ໂດຍໃຊວ້ ທິ ີຢ່ື າງມີການຄນົ້ ຄວາ້ ພຈິ າລະນາ, ຜຟ້ ັງຈະຕອ້ ງໃຊຄ້ ວາມຄດິ ຕີຄວາມໝາຍສາຄນັ ສ່ື ງິ ທ່ື ີຜເ້ ວາົ້ ຕອ້ ງການສື່ ສານຍງັ ຕນົ , ຜຟ້ ັງຕອ້ ງວເິ ຄາະວື່ າ ຕອນໃດມີຄວາມຈງິ ມຫີ ກຼັ ຖານເປນັ ໜາ້ ເຊື່ ອຖພຽງໃດ, ຕອນໃດເປັນຂ ້ ຄດິ ເຫນັ ແລະ ຂຄ້ ດິ ເຫນັ ນນັ້ ສມົ ເຫດສມົ ຜນົ ພຽງໃດ, ຜຟ້ ັງອາດຈະປະເມນີ ຄື່ າວ່ື າ ມປີ ະໂຫຍດໜອ້ ຍຫາຼ ຍພຽງໃດ? ນອກຈາກນກີ້ ານສື່ ສານລະຫວື່ າງບຸກຄນົ ແມ່ື ນການສ່ື ສານທ່ື ີບື່ ຈາກດັ ໄລຍະເວລາເຊື່ ນັ : ການສນົ ທະນາ, ການ ສາພາດອາດຈະໃຊເ້ ວລາພຽງ 2 ນາທີ ຫຼ ເປນັ ຊື່ ວົ ໂມງກໄດ.້ ການໃຊເ້ ວລາຈື່ ງິ ຂນ້ ກບັ ກາລະ, ເທສະຂອງບຸກຄນົ ແລະ ສະຖານທ່ື ກີ ານສື່ ສານລະຫວື່ າງບຸກຄນົ ຍງັ ເປັນໂອກາດເຮດັ ໃຫເ້ ຮາົ ສື່ ສານກບັ ບຸກຄນົ ຕື່ າງໆ ໂດຍບື່ ຈາກດັ ເພດໄວ ຫຼ ວື່ າເຄຍີ ຮຈ້ ກັ , ບ່ື ເຄຍີ ຮຈ້ ກັ ກນັ ມາກື່ ອນເລຍີ . ດ່ື ງັ ນນັ້ , ເຮາົ ຈື່ ງິ ຕອ້ ງປັບຕວົ ໃຫເ້ ຂາົ້ ກບັ ຄື່ ສນົ ທະນາ, ການໂຕຖ້ ຽງ, ການ ປກສາຫາລ, ການສາພາດການເຈລະຈາທຸລະກດິ ລະຫວ່ື າງບຸກຄນົ ແລະ ການສ່ື ສານທາງໂທລະສບັ ອ່ື ນໆ ດວ້ ຍເຫດ ນນັ້ : ການຟງັ ສ່ື ສານລະຫວ່ື າງບຸກຄນົ ຈື່ ງິ ມລີ ກັ ສະນະສາຄນັ ຄຜຟ້ ງັ ທ່ື ດີ ,ີ ມີຄວາມຈ່ື ງິ ໃຈສະແດງກລິ ຍິ າຕອບສະໜອງ ທ່ື ີເໝາະສມົ ກບັ ບຸກຄນົ ແລະ ມຄີ ວາມສນົ ໃຈກບັ ຄື່ ສນົ ທະນາຕະຫອຼ ດເວລາ. (ຮບພາບ ການເວາົ້ ລະຫວື່ າງບຸກຄົນ) 1.2 ການຟງັ ໃນການສື່ ສານພາຍໃນກ່ື ຸມ ແມ່ື ນການສ່ື ສານທື່ ີມບີ ຸກຄນົ ເຂາົ້ ຮື່ ວມຕງັ້ ແຕ່ື 3 ຄນົ ຂນ້ ໄປຢ່ື ກບັ ໂອກາດ, ສະຖານທ່ື ີເອອ້ ອານວຍຄວາມສະ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 9 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອິນທະວງົ

ດວກທື່ ີເຮດັ ໃຫກ້ ານສ່ື ສານລະຫວື່ າງບຸກຄນົ ພາຍໃນກື່ ຸມດາເນນີ ໄປໄດກ້ ານສື່ ສານພາຍໃນກື່ ຸມ, ການປະຊຸມເປກິ ສາຫາ ລ ເພື່ ອແກບ້ ນັ ຫາ ແລະ ວາງແຜນຮື່ ວມກນັ ເຊ່ື ງິ ໄດພ້ ບົ ເຫນັ ທື່ ວົ ໄປໃນໂຮງຮຽນ, ວທິ ະຍາໄລຄ, ມະຫາວທິ ະຍາໄລ ແລະ ອງົ ການຕື່ າງໆ. ບຸກຄນົ ພາຍໃນກື່ ຸມມີບດົ ບາດເປັນທງັ ຜຟ້ ງັ ແລະ ຜເ້ ວາົ້ ນອກຈາກຈະມກີ ານປກສາຫາລແລວ້ , ບາງທກີ ື່ ມີການ ຖກົ ຖຽງກນັ ເພ່ື ອເປນັ ການແລກປື່ ຽນຄວາມຮ້ ແລະ ຄວາມຄດິ ປະສບົ ການເຊື່ ງິ ກັນ ແລະ ກນັ . ຮບແບບການສ່ື ສານ ອາດມີປະທານກື່ ຸມ ຫຼ ບ່ື ມກີ ໄດ້ ແລະ ອາດເປັນການລວມຕວົ ກນັ ຢື່ າງເປັນທາງການ ແລະ ບື່ ເປນັ ທາງການກໄດ.້ (ຮບພາບການເວ້າົ ພາຍໃນກື່ ຸມ) 2. ການຟັງບ່ື ມສີ ື່ ວນຮ່ື ວມໂດຍກງົ ການສື່ ສານແບບນໄີ້ ດແ້ ກື່ ການເວາົ້ ໃນຊມຊນົ ຕ່ື າງໆເຊື່ ນັ : ການອະພປິ າຍໃນທື່ ີສາທາລະນະ, ການສະແດງປາ ຖະກະຖາ, ການໂຄສະນາຫາສຽງ, ການກື່ າວຄາປາໄສ, ການກ່ື າວຕອ້ ນຮບັ , ການບນັ ຍາຍສະຫຼຸບ, ການຊແີ້ ຈງຕ່ື ທື່ ີ ປະຊຸມ ແລະ ການເວາົ້ ໃນໂອກາດຕື່ າງໆຕ່ື ທື່ ີປະຊຸມ. ການສ່ື ສານສາທາລະນະ ແມ່ື ນການສ່ື ສານໃນຊຸມຊນົ ເຊື່ ງິ ແບ່ື ງໄດຈ້ ະແຈງ້ ວ່ື າຜເ້ ວາົ້ ແມ່ື ນໃຜ ແລະ ຜຟ້ ັງແມ່ື ນ ໃຜຜເ້ ວາົ້ ອາດມຜີ ດ້ ຽວ ຫຼ ຫຼາຍກວື່ າ ສ່ື ວນຜຟ້ ງັ ຈະມໜີ ອ້ ຍຫຼາຍພຽງໃດຂນ້ ຢື່ ກບັ ໂອກາດ, ກາລະເທສະ ແລະ ເງື່ ອນ ໄຂຕື່ າງໆ. (ຮບພາບການເຂົາ້ ຮື່ ວມການຟັງຕາມສາທາລະນະຕ່ື າງໆ) 2.1 ການຟງັ ຈາກສ່ື ເອເລກັ ໂທນກິ ຟງັ ຈາກສື່ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ ໄດແ້ ກ່ື : ວທິ ະຍຸ, ໂທລະທດັ , ຮບເງາົ , ເທບບນັ ທກສຽງ ແລະ ພາບສ່ື ເຫື່ ຼາົ ນແີ້ ຜ່ື ຫາຼ ຍ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 10 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວົງ

ຢື່ ໃນທື່ ວົ ໂລກ ແລະ ທື່ ວົ ປະເທດໂດຍສະເພາະວທິ ະຍຸນບັ ເປນັ ແຜ່ື ຫາຼ ຍ, ມຄີ ວາມສະດກຕື່ ຜຟ້ ງັ ສາມາດເລອກຟັງ ຈາກລາຍການຕື່ າງໄດຕ້ າມໃຈມກັ ເຖງິ ແມ່ື ນຈະພດັ ທະນາໄປໃນລກັ ສະນະຫາຼ ຍຮບແບບກຕາມແຕ່ື ກຍງັ ຈາກດັ ຢ່ື ໃນ ກ່ື ຸມຂອງຢື່ ຟັງຢື່ ໃນຖານະດ,ີ ມເີ ງນີ ຊເ້ ຄ່ື ອງໃຊໃ້ ນລາຄາແພງ ແລະ ຍງັ ຕອ້ ງໄດເ້ ສຍຄື່ າໃຊຈ້ ່ື າຍອ່ື ນໆອກີ ເປັນຈານວນ ຫຼວງຫາຼ ຍ. ເປັນທ່ື ຍີ ອມຮບັ ທ່ື ວົ ໂລກແລວ້ ວື່ າ: ສ່ື ເອເລກັ ໂຕຣນກິ ມບີ ດົ ບາດສາຄນັ ໃນສງັ ຄມົ ແລະ ມຄີ ວາມສາພນັ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາ ວນັ ຂອງຄນົ ເປັນຈານວນຫຼວງຫາຼ ຍ. ໂທລະທດັ ຈດັ ວື່ າເປັນສ່ື ທ່ື ີມຜີ ນົ ສະທ້ອນຕ່ື ການປ່ື ຽນແປງທດັ ສະ ນະຄະຕິ ແລະ ພດຕກິ າຕື່ ຜຟ້ ງັ ໄດຫ້ ຼາຍທື່ ີສຸດ. ມຜີ ນົ ສະທອ້ ນຮອງລງົ ມາແມ່ື ນ ວທິ ະຍຸ. ສະນນັ້ , ໂທລະທດັ ແລະ ວທິ ະຍຸ ຈື່ ງິ ເປນັ ສ່ື ທ່ື ກີ ະຕຸກຊຍ້ ຄ້ ວາມສນົ ໃຈ ແລະ ມີອດິ ທຜິ ນົ ຕ່ື ເດກັ ນອ້ ຍ, ເຍາົ ວະຊນົ ແລະ ຊາວໜ່ື ມຸ ເພາະວ່ື າພວກເຂາົ ສາມາດຮບັ ຮທ້ າງປະສາດຫ, ຕາ ແລະ ຄວາມຮສ້ ກອ່ື ນໆຢື່ າງໄວວາທື່ ສີ ຸດ. ຈາກຜນົ ການວໄິ ຈຂອງ ດກັ ລສັ ເອຟຸ ຊ (Douglus Fuches) ແລະ ແຈກັ ໄລ (Jack Lyle) ພບົ ວື່ າ: “ໂທລະທດັ ມີສື່ ວນຮ່ື ວມສາຄນັ ໃນການກະຕຸກ ແລະ ເພ່ື ມີ ພດຕກິ າຮາ້ ຍແຮງຂອງເດກັ ນອ້ ຍ ແລະ ເຍາົ ວະຊນົ , ຍງິ ໄປ ກວ່ື ານນັ້ ຍງັ ປະກດົ ຜນົ ການວໄິ ຈວ່ື າ: ການສະແດງຄວາມຮາ້ ຍແຮງທື່ ເີ ດກັ ນອ້ ຍຮບັ ມາຈາກໂທລະທດັ ຍງັ ຈະຕດິ ຕວົ ເຂາົ້ ໃນໄວອາຍຸໃຫຍ່ື ຂນ້ ແລະ ຍງັ ຄງົ ຢື່ ຕະຫອຼ ດຊີວດິ ”. ນບັ ວ່ື າໂທລະທັດມຜີ ນົ ສະທອ້ ນຕື່ ການຮຽນຮ້ ແລະ ການ ພດັ ທະນາບຸກຄະລກິ ກະພາບຂອງເດກັ ນອ້ ຍ ແລະ ເຍາົ ວະຊນົ ຄວນຮແ້ ຈງ້ ຢື່ ສະເໝ.ີ ເຖງິ ຢ່ື າງໃດກຕາມ ຜນົ ສະທອ້ ນທາງດາ້ ນບວກຂອງໂທລະທດັ ລວມທງັ ສື່ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ ຄຜຟ້ ງັ ໄດຮ້ ບັ ຂື່ າວ ທ່ື ອີ ານວຍຄວາມສະດວກໃນການດາລງົ ຊີວດິ ປະຈາວນັ ເຊ່ື ນັ : ຂື່ າວດນີ ຟາ້ ອາກາດ, ຂື່ າວການຈະລາຈອນ ແລະ ຂ່ື າວ ເຫດການຕື່ າງໆທື່ ີເກດີ ຂນ້ ໃນສງັ ຄມົ . ການຮບັ ຂື່ າວສານເຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ັງສາມາດຕດັ ສນິ ໃຈ ແລະ ປະກອບທຸລະກິດໄດ້ ສະດວກຂນ້ . ນອກຈາກນຍີ້ ງັ ໄດຮ້ ບັ ການຍອມຮບັ ນບັ ຖກ່ື ຸມວ່ື າເປັນຜຮ້ ບັ ຮເ້ ຫດການຕ່ື າງໆ, ໄດຮ້ ຈ້ ກັ ບກຄນົ ສາຄນັ ໃນສງັ ຄມົ ອກີ ດວ້ ຍ. ຂື່ າວສານຈາກສ່ື ເອເລກັ ໂຕຣນກິ ມຜີ ນົ ເຮດັ ໃຫກ້ ານຄວບຄມຸ ຈະລຍິ າທາທາງສງັ ຄມົ ເມື່ ອຜຟ້ ັງວພິ າກວຈິ ານ ເຫດການກະທາທື່ ຜີ ດິ ສນິ ທາ ແລະ ຕານກິ ານກະທາເຫ່ື າຼົ ນນັ້ ພດຕກິ າການກະທາ ແລະ ອະທບິ າຍເຊື່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ . ພາຍໃນກື່ ຸມເຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ໃນຂອບເຂດວດັ ທະນະທາ ແລະ ປະເພນ.ີ ສາລດັ ດາ້ ນການຮຽນທາງສ່ື ເອເລກັ ໂຕຣນກິ ເຊື່ ງິ ນາມາປຽບທຽບກບັ ການຮຽນໃນຫອ້ ງຮຽນຈະເຫນັ ວື່ າ ແຕກ ຕື່ າງກນັ ພຽງເດກັ ນອ້ ຍແຕ່ື ການຮຽນທາງເອເລກັ ໂຕຣນກິ ມຄີ ວາມແຕກຕື່ າງຫຼາຍ, ນກັ ຮຽນນກັ ສກສາຈະມີແຕື່ ຮບັ ແລະ ຄດິ ຫາເຫດຜນົ ເທື່ າົ ນນັ້ . ສາລບັ ນກັ ຮຽນໃນຫອ້ ງກ່ື ຈະມີເວລາໂຕຕ້ ອບຊກັ ຖາມກ່ື ຽວກບັ ຄວາມບື່ ເຂາົ້ ໃຈໄດ.້ ນອກຈາກນີ,້ ສ່ື ເອເລກັ ໂຕຣນກິ ຍງັ ມີຜນົ ສະທ້ອນທາງບວກໃນການການໃຫຄ້ ວາມຮຸ,້ ຄວາມເບກິ ບານມື່ ວນ ຊື່ ນ ເພ່ື ອຜື່ ອນຄາຍອາລມົ ຄວາມເຄ່ື ງັ ຕ່ື ງໃນຊີວດິ ປະຈາວນັ . ສະນນັ້ , ຈື່ ງສະຫຼຸບໄດວ້ ່ື າ: ຜຟ້ ັງຈະຕອ້ ງມຄີ ວາມໜກັ ແ ໜນ້ ໃນຜນົ ສະທອ້ ນສ່ື ເອເລກັ ໂຕຣນກິ ເຊື່ ງິ ມທີ ງັ ປະໂຫຍດ ແລະ ໂທດ, ຜຟ້ ັງຈາເປັນຕອ້ ງຮຽນຮກ້ ານຟັງສື່ ເອເລກັ 2.2 ການຟງັ ທ່ື ຊີ ຸມນມຸ ຊນົ  ເຝິກທກັ ສະການຟັງຢື່ າງເລກິ ເຊື່ ງິ ເພື່ ອໃຫເ້ ຮາົ ຮບັ ຟງັ ໄດຫ້ ຼາຍຂນ້ ຫນັ ໜາ້ ເຂາົ້ ຫາກນັ ໃຫຫ້ າຼ ຍຂນ້ , ມຄີ ວາມສາ ພນັ ທ່ື ີດໂີ ດຍຂນ້ ກບັ ຜຄ້ ນົ ໃນຮອບຕວົ .  ເຝິກການຮບັ ຟັງສຽງພາຍໃນຕວົ ເອງ ເພື່ ອໃຫເ້ ຮາົ້ ເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ບື່ ລະເລຍີ ຕນົ ເອງ, ສາມາດໃຊຄ້ ວາມຄດິ ໃຫ້ ເກດີ ທາງປັນຍາ, ແກໄ້ ຂບນັ ຫາທື່ ີຕດິ ຂດັ ກບັ ກ່ື ຽວຂອ້ ງກບັ ຕວົ ເອງໄດ.້ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 11 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວງົ

 ເຝິກການຫວ້ ຍແຂວນຄາຕດັ ສນິ ເປັນການເຕອນສະຕິ ຫຼດຸ ອດັ ຕາເປນັ ຕວົ ຕນົ , ຫຼຸດຄວາມຄດັ ແຍງ້ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ .  ຍກົ ລະດບັ ຈດິ ໃຈ ແລະ ຕດິ ວນິ ຍານ ໄດແ້ ລກປ່ື ຽນຮຽນຮກ້ ບັ ຜຄ້ ນົ ຢ່ື າງຫຼວງຫຼາຍ ເຮດັ ໃຫເ້ ກີດການພດັ ທະນາ ຍກົ ລະດບັ ຈດິ ໃຈຄວາມຮທ້ າງດາ້ ນສະຕປິ ັນຍາໃນລະດບັ ສງຮື່ ວມກນັ . ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 12 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວງົ

ບົດທີ 3 ການເວົາ້ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການເວາົ້ 1.1 ຄວາມໝາຍຂອງການເວາົ້ ການເວາົ້ ແມື່ ນວທິ ກີ ານສື່ ສານທື່ ີຈາເປັນໃຊຕ້ ະຫຼອດເວລາ, ດວ້ ຍການໃຊສ້ ຽງເວາົ້ ສະແດງຄວາມຮສ້ ກນກຄດິ ໃຫຄ້ ນົ ອ່ື ນຮບັ ຮພ້ ອ້ ມດຽວກັນ ກຕອ້ ງມກີ ານສະແດງກລິ ຍິ າທື່ າທາງປະກອບ ໃນເວລາເວາົ້ ເພ່ື ອຊື່ ວຍໃຫມ້ ຄີ ວາມເຂາົ້ ໃຈງ່ືາຍ. ກລິ ຍິ າທ່ື າທາງໃນການສະແດງເວລາເວາົ້ ມີຄວາມສາຄນັ ຫາຼ ຍເພາະມນັ ບງົ ງບອກເຖງິ ອາລມົ -ຄວາມຮສ້ ກ ນກຄດິ ນໃິ ສໃຈຄ, ລະດບັ ຄວາມຮ້ ແລະ ຄຸນນະທາຕື່ າງໆຂອງຜເ້ ວາົ້ . ການເວາົ້ ແມ່ື ນທກັ ສະຫນ່ື ງທ່ື ມີ ີຄວາມສາຄນັ ຫາຼ ຍ ເພາະມນັ ແມື່ ນຂະບວນການສື່ ສານທື່ ີວື່ ອງໄວ ແລະ ສາ ມາດສື່ ສານຄວາມເຂາົ້ ໃຈໄດຫ້ ຼາຍກວື່ າການຂຽນ. ພວກເຮາົ ສາມາດນາໃຊກ້ ານ ເວາົ້ ເພ່ື ອຕດິ ຕ່ື ພວົ ພນັ ເຊ່ື ງິ ກນັ ແລະ ກນັ . ໃນການດາລງົ ຊວີ ດິ , ການດາເນນີ ທລຸ ະກິດ ຫຼ ການປະກອບວຽກງານຕ່ື າງໆ ເຊ່ື ນັ : ການທກັ ທາຍ, ການປກສາ ຫາລ, ການສະແດງຄາຄດິ ຄາເຫນັ , ການເປນັ ນກັ ສະແດງລະຄອນ, ການສອນຂອງຄອາຈານ ແລະ ອື່ ນໆ. ການເວາົ້ ຂອງຄ-ອາຈານຍ່ື ງິ ມີຄວາມສາຄນັ ຫຼາຍ ເຮາົ ເປນັ ຄຄວນເວາົ້ ແນວໃດເພ່ື ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນມີຄວາມດດ ດື່ ມ ມຄີ ວາມເຂາົ້ ໃຈຕ່ື ບດົ ຮຽນ. ໃນນນັ້ ຜທ້ ່ື ເີ ວາົ້ ໄດດ້ ີ ກມີຜນົ ດຕີ ່ື ຕນົ ເອງ ແລະ ສງັ ຄມົ . ດື່ ງັ ຄາສຸພາສດິ ທ່ື ີວ່ື າ: \"ເວາົ້ ຄວາມດີ ມສີ ແີ ກື່ ຫນາ້ ເວາົ້ ຄວາມຊ່ື ວົ ພາຕນົ ພ່ື ນົ ຫມອງ\" ການເວາົ້ ເປັນພດຕກິ າການສ່ື ສານທື່ ີໃຊກ້ ນັ ແພື່ ຫາຼ ຍທື່ ວົ ໄປ ຜເ້ ວາົ້ ສາມາດໃຊທ້ ງັ ວດັ ຈະນະພາສາ ແລະ ວດັ ຈະນະພາສາໃນການສ່ື ງົ ສານຕດິ ຕໄື່ ປຍງັ ຜຟ້ ງັ ໄດຊ້ ດັ ເຈນ ແລະ ວື່ ອງໄວການເວາົ້ ໝາຍເຖງິ ການສື່ ຄວາມຫມາຍຂອງ ມະນດຸ ໂດຍການໃຊສ້ ຽງ ແລະ ກລິ ຍິ າທ່ື າທາງເປນັ ເຄື່ ອງຖ່ື າຍທອດຄວາມຮຄ້ ວາມຄດິ ແລະ ຄວາມຮສ້ ກຈາກຜເ້ ວາົ້ ໄປສື່ ຜຟ້ ງັ . ວາດການ ເປັນຄາສບັ ໜ່ື ງ ຊ່ື ງທາງວຊິ າການນຍິ ມົ ໃຊແ້ ທນ ການເວາົ້ ວດັ ຈະນານຸກມົ ໄດໃ້ ຫຄ້ ວາມຫມາຍ ຂອງຄາວື່ າ “ວາດ” ໝາຍເຖງິ ຄາເວາົ້ ຖອ້ ຍຄາ, ລດັ ທທິ ງັ ຫມດົ ກນັ ເຂາົ້ ເປັນວາດການ “ວາດການ” ໝາຍເຖງິ ຄດິ ເວາົ້ ຫລ ຄດິ ກື່ ຽວກບັ ຖອ້ ຍຄາ, ງານເວາົ້ ຫລງານກື່ ຽວກບັ ຖອ້ ຍຄາໃນການສື່ ສານ ການເວາົ້ ໝາຍເຖງິ ການໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາ ນາ້ ສຽງທງັ ຫມດົ ທງັ ກລິ ຍິ າອາການຖື່ າຍທອດຄວາມຮຄ້ ວາມຄດິ ແລະຄວາມຮສ້ ກຂອງຜເ້ ວາົ້ ໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ໄດຮ້ ບັ ຮ້ ແລະ ເກດີ ການຕອບສະຫນອງ ໃນການຕດິ ຕ່ື ສ່ື ສານດວ້ ຍການເວາົ້ ຜເ້ ວາົ້ ຈະຕອ້ ງລະເລກິ ວ່ື າບ່ື ພຽງແຕ່ື ເວາົ້ ເທ່ື າົ ນນັ້ ຈະຕອ້ ງ ຮຈ້ ກັ ເວາົ້ ໃຫດ້ ີດວ້ ຍ ດື່ ງັ ນນັ້ ການເວາົ້ ທ່ື ີດມີ ີຄວາມຫມາຍດື່ ງັ ນີ້ ການເວາົ້ ທ່ື ີດຄີ ການໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາ ນາ້ ສຽງທງັ ຫມດົ ທງັ ກິ ຣຢິ າອາການຢ່ື າງມປີ ຣະສດິ ທພິ າບ ແລະຖກຕອ້ ງຕາມຈນັ ຍາບນັ ແລະ ປະເພນີນຍິ ມົ ຂອງສງັ ຄມົ ເພື່ ອຖ່ື າຍທອດ ຄວາມຄດິ ຄວາມຮ້ ຄວາມຮສ້ ກແລະຄວາມຕອ້ ງການ ທື່ ີເປນັ ປະໂຫຍດ ໃຫຜ້ ຟ້ ັງໄດຮ້ ບັ ຮແ້ ລະເກີດການຕອບສະ ຫນອງ ສມັ ລດິ ຜນົ ຕາມຈດຸ ມຸງ້ ໝາຍຂອງຜເ້ ວາົ້ ມີນກັ ການສກສາຫາຼ ຍຄນົ ໃຫຄ້ ວາມຫມາຍຂອງການເວາົ້ ໄວພ້ ຈະສະ ຫລບຸ ໄດ.້ ດ່ື ງັ ນ,ີ້ ການເວາົ້ ຄ:ຂະບວນການສ່ື ສານຄວາມຄດິ ຈາກຄນົ ໜື່ ງໄປຢັງອກີ ຄນົ ໜ່ື ງຫລກລ່ື ມຸ ໜ່ື ງ ໂດຍມີພາສາ ນາ້ ສຽງແລະອາກບັ ກລິ ຍິ າເປນັ ສ່ື ການເວາົ້ ຄ: ການສະແດງອອກເຖງິ ອາ ລມົ ແລະ ຄວາມຮສ້ ກໂດຍໃຊພ້ າສາ ແລະ ສຽງສ່ື ຄວາມຫມາຍການເວາົ້ ເປນັ ເຄື່ ອງມສ່ື ສານທ່ື ີມອີ ານຸພາບຫລາຍທ່ື ີສຸດໃນໂລກການເວາົ້ ເປັນສນັ ຍະລກັ ແຫື່ ງ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈລະຫວື່ າງມະນຸດກບັ ມະນດຸ . ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 13 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອນິ ທະວງົ

1.2 ຄວາມສາຄນັ ຂອງການເວາົ້ ການເວາົ້ ມຄີ ວາມສາຄນັ ເພາະຈະຕອ້ ງນາໄປໃຊໃ້ ນການຕດິ ຕື່ ເວາົ້ ລມົ ກບັ ຄນົ ອ່ື ນສະເໜີບ່ື ສະເພາະທື່ ີໃຊໃ້ ນ ຊວີ ດິ ປະຈາວນັ , ຍງັ ນາໃຊຕ້ ດິ ຕ່ື ທາງທຸລະກດິ ຫຼ ການປະກອບການງານເຊ່ື ນັ : ພທິ ກີ ອນ, ນກັ ສະແດງ, ໂຄສກົ , ນກັ ຮອ້ ງ, ນກັ ຂື່ າວ, ນກັ ການເມອງ, ນກັ ບລຫິ ານ, ຄ-ອາຈານ, ແພດ... ເປັນຕນົ້ . ໃນຄະນະດຽວກັນຜເ້ ວາົ້ ໆດກີ ຈະມີຜນົ ດຕີ ່ື ຜເ້ ວາົ້ , ຜເ້ ວາົ້ ບ່ື ດກີ ມຜີ ນົ ຮາ້ ຍຕ່ື ຕນົ ເອງເຊ່ື ນັ ກນັ . ການເວາົ້ ເປນັ ປັດຈຍັ ສາຄນັ ຂອງຂະບວນການສື່ ສານຂອງມະນດຸ ມາແຕ່ື ສະໄໝບຮານ ຄນົ ສະໄໝເກ່ື າົ ໃຊວ້ ທິ ີ ເວາົ້ ດວ້ ຍການບອກເລື່ າົ ຕື່ ໆ ກນັ ເພ່ື ອປະໂຫຍດຕື່ ການຖ່ື າຍທອດຄວາມຮໃ້ ຫແ້ ກ່ື ລກໆ ຫາຼ ນໆຫລຜທ້ ່ື ມີ ີຄວາມກື່ ຽວ ຂອ້ ງກບັ ຕນົ ສບເນື່ ອງກນັ ມາບ່ື ຂາດສາຍ, ປະຈບຸ ນັ ການເວາົ້ ກຍ່ື ງິ ເພື່ ີມທະວຄີ ວາມສາຄນັ ຫລາຍຂນ້ ທງັ ນເີ້ ພາະໂລກໄດ້ ມີຄວາມຈະເລນີ ກາ້ ວໜາ້ ທາງດາ້ ນເທກັ ໂນໂລຢີຢ່ື າງວ່ື ອງໄວ. ເກີດມີນະວດັ ຕະກາທາງການສກສາ ຜື່ ານສື່ ອເິ ລກັ ໂທນກິ ໄດແ້ ກ່ື ວທິ ະຍຸກະຈາຍສຽງ, ໂທລະທດັ ພາບ, ເທບບນັ ທກສຽງ ແລະ ພາບສ່ື ອນິ ເຕເີ ນດັ ເຫ່ື າຼົ ນແີ້ ພື່ ຫາຼ ຍຢື່ ທື່ ວົ ໂລກໂດຍສະເພາະຢ່ື າງຍງິ ຄ: ວທິ ະຍຸກະຈາຍສຽງ ແລະ ຂ່ື າວທາງໂທລະພາບຕື່ າງໆມສີ ່ື ວນຊື່ ວຍໃຫກ້ ານສື່ ສານທາງ ການເວາົ້ ໃຫເ້ ປນັ ປະໂຫຍດຕ່ື ຜຟ້ ງັ ທງັ ໃນດາ້ ນການສກສາ ແລະ ການຮຽນຮທ້ ຸກປະເພດໄດຢ້ ່ື າງວື່ ອງໄວອດິ ທພິ ນົ ຂອງຄາເວາົ້ ສາມາດເຮດັ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ປະສບົ ຄວາມສາເລດັ ໃນດາ້ ນຕື່ າງໆ. ມາແລວ້ ຈານວນຫລາຍໂດຍສະເພາະອາຊບີ ດາ້ ນການເວາົ້ ເຊື່ ນັ : ຄ-ອາຈານ ພະສງົ , ນກັ ການເມອງ, ນກັ ປະຊາສາພນັ ແລະ ອື່ ນໆ. ການເວາົ້ ດຄີ ວນຖວື່ າເປັນຄຸນສມົ ບດັ ເດື່ ນັ ທື່ ີຈະສາ້ ງສດັ ທາ ຄວາມເຫ່ື ຼອມໃສໃຫເ້ ກດີ ແກ່ື ຜຟ້ ັງໃນທາງພະພຸ ດ ທະສາສະຫນາຍກົ ຍອ້ ງການເວາົ້ ດວີ ່ື າ: ວະຈສີ ຸ ຈະລດິ ຫລ ມະທນຸ ວາຈາ ເພາະເປນັ ການເວາົ້ ໃນທາງສາ້ ງສນັ ເປນັ ການ ເວາົ້ ຂອງຄນົ ສະຫລາດ ສາມາດໃຫເ້ ກດີ ປະໂຫຍດແກ່ື ຜເ້ ວາົ້ ແລະ ຜຟ້ ງັ ໄດປ້ ະພນັ ກ່ື າວເຖງິ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການ ເວາົ້ ໄວໃ້ ນສຸ ພາສດິ ສອນຊາວບາ້ ນວ່ື າ” ເປັນມະນດຸ ສຸດນຍິ ມົ ທື່ ີລມົ ປາກ ຈະໄດຍ້ າກໂຫຍຫວິ ເພາະຊຫິ າ ແມ່ື ນເວາົ້ ດມີ ີ ຄນົ ທື່ ານເມດຕາ ຈະເວາົ້ ຈາວເິ ຄາະໃຫເ້ ໝາະຄວາມ” 2. ປະເພດຂອງການເວາົ້ ປະເພດຂອງການເວາົ້ ແບື່ ງຕາມລກັ ສະນະການເວາົ້ ໄດ້ 2 ປະເພດ ດື່ ງັ ນ:ີ້  ການເວາົ້ ຢ່ື າງບື່ ເປັນທາງການ ຄ ການເວາົ້ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ເຊ່ື ນັ ການສນົ ທະນາການເວາົ້ ໂທລະສບັ , ການ ແນະນາຕວົ , ການຊກັ ຖາມການຕອບຄາຖາມເປັນຕນົ້ . ຜເ້ ວາົ້ ຕອ້ ງເຝິກຝົນໃຫເ້ ປັນຜທ້ ື່ ີເວາົ້ ໄດຖ້ ກຕອ້ ງໜາ້ ຟງັ ແລະ ເໝາະສມົ ກບັ ກາລະເທສະ ແລະ ບຸກຄນົ .  ການເວາົ້ ຢ່ື າງເປັນທາງການ ໝາຍເຖງິ ການເວາົ້ ຢື່ າງເປນັ ພທິ ີການໃນທື່ ປີ ະຊຸມ ຫລ ການເວາົ້ ຕ່ື ໜາ້ ຊຸມຊນົ ໃນ ໂອກາດຕື່ າງໆ ແລະ ເພ່ື ອຈດຸ ໝາຍຕ່ື າງໆ ຕອ້ ງອາໄສຄວາມຮຄ້ ວາມສາມາດ, ມີສລິ ະປະໃນການເວາົ້ , ການ ເວາົ້ ຢື່ າງເປນັ ທາງການ ເຊ່ື ນັ ການປາຖະກະຖາ ການອະພປິ າຍ ບນັ ລະຍາຍ ການກ່ື າວສນທອນພດົ ເປັນຕນົ້ . ການເວາົ້ ມຫີ ຼາຍແບບ ເພື່ ອໃຫປ້ ະສບົ ຄວາມສາເລດັ ໃນການເວາົ້ ຜເ້ ວາົ້ ຄວນເລອກແບບການເວາົ້ ໃຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການເວາົ້ ແຕື່ ລະເທື່ ອ ແບບຂອງການເວາົ້ ມີດື່ ງັ ນ:ີ້  ການເວາົ້ ບອກເລ່ື າົ ຫລບນັ ລະຍາຍ ໝາຍເຖງິ ການເວາົ້ ທ່ື ີມຸງ້ ໃຫຄ້ ວາມຮ້ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈແກ່ື ຜຟ້ ັງ ເຊ່ື ນັ ການເວາົ້ ອບົ ຮມົ ປະຖມົ ນເິ ທດຊີແ້ ຈງລະບຽບຂບ້ ງັ ຄບັ ສະຫລຸບລາຍງານການສອນ, ການເລ່ື າົ ເລ່ື ອງ, ເລື່ າົ ປະສບົ ການ ການແນະນາວທິ ະຍາກອນ, ການເວາົ້ ຕາມມາລະຍາດສງັ ຄມົ ໃນໂອກາດຕື່ າງໆເຊື່ ນັ ການກື່ າວຕອ້ ນຮບັ ສະແດງ ຄວາມຍນິ ດີ ອວຍພອນເປັນຕນົ້ .  ການເວາົ້ ຈງໃຈຫລໂນມ້ ນາ້ ວໃຈ ໝາຍເຖງິ ການເວາົ້ ທ່ື ີມຸງ້ ໃຫຄ້ ວາມຮ້ ຄວາມຄດິ ປລກຸ ເຣາົ້ ໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ຄດິ ຕາມ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 14 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວົງ

ເຊື່ ອຖ ຄລອ້ ຍຕາມ ແລະ ປະຕບິ ດັ ຕາມ ວທິ ກີ ານເວາົ້ ຕອ້ ງສອດໃສື່ ອາລມົ ,ກິລຍິ າທ່ື າທາງ ຄວາມຮສ້ ກທ່ື ຈີ ງິ ໃຈລງົ ໄປ ເຊື່ ນັ ການເວາົ້ ຈງໃຈໃຫຄ້ ນົ ໄປລງົ ຄະແນນສຽງເລອກຕງັ້ ການໂນມ້ ນາ້ ວຊກັ ຊວນໃຫຄ້ ນົ ປະທວ້ ງ ຫລ ຍື່ າງຂະບວນ ໂນມ້ ນາ້ ວໃຫຄ້ ນົ ບລຈິ າກເງນີ ບລຈິ າກເລອດ ຈງໃຈໃຫຊ້ ສ້ ນິ ຄາ້ ເປັນຕນົ້ .  ການເວາົ້ ຈບັ ໃຈຄວາມ ຫລ ການເວາົ້ ເພ່ື ອຄວາມບນັ ເທງີ ໝາຍເຖງິ ການເວາົ້ ທື່ ີມຸງ້ ໃຫຄ້ ວາມສະໜຸກສະໜານ ຣ່ື ນເຣີງ ຂະນະດຽວກນັ ກໄດສ້ າຣະ ຫລໄດແ້ ງ່ືຄດິ ບາງປະການດວ້ ຍ ເຊື່ ນັ ການເລື່ າົ ນທິ ານ ການເລື່ າົ ເລື່ ອງ ຕະຫຼກົ , ປະຈບຸ ນັ ມກີ ານເວາົ້ ແບບນໃີ້ ນທື່ ີສາທາລະນະແລະມີຜສ້ ນົ ໃຈຟັງເປນັ ຈານວນຫລາຍໃນການປະຕິ ບດັ . ເຖງິ ວ່ື າຜເ້ ວາົ້ ຈະເນນັ້ ໜກັ ໄປໃນການເວາົ້ ແບບໃດແບບໜື່ ງແຕ່ື ກສາມາດນາການເວາົ້ ທງັ 3 ແບບ ມາປບັ ໃຊໃ້ ຫສ້ ອດຄລອ້ ງກບັ ສະຖານນະການ ແລະຊນີ້ ຫາ ເພ່ື ອໃຫກ້ ານເວາົ້ ເທ່ື ອນນັ້ ໆ ປະສບົ ຄວາມສາເລດັ . 2.1 ການເວາົ້ ລະຫວ່ື າງບຸກຄນົ ເປັນການເວາົ້ ທ່ື ີບ່ື ເປັນທາງການ ບື່ ມຊີ ນີ້ ຫາຈາກດັ ແນ່ື ນອນ ທງັ ຜເ້ ວາົ້ ແລະ ຜຟ້ ັງບື່ ໄດຕ້ ຽມຕວັ ມາລ່ື ວງໜາ້ ແຕື່ ເປັນການເວາົ້ ທື່ ໃີ ຊຫ້ ລາຍທ່ື ີສຸດ ໃຊໃ້ ນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ການເວາົ້ ຊະນດິ ນພີ້ ຈະແຍກໄດດ້ ື່ ງັ ນ:ີ້  ການທກັ ທາຍປາໄສ ການເວາົ້ ຊະນດິ ນເີ້ ປັນການຊ່ື ວຍສາ້ ງສາພນັ ທະພາບທື່ ີດຕີ ່ື ກນັ ທງັ ຜທ້ ່ື ີເຮາົ ຮຈ້ ກັ ຢື່ ແລວ້ ຫລ ຜທ້ ື່ ເີ ຮາົ ຍງັ ບ່ື ເຄຍີ ຮ້ ຈກັ ໂດຍການເວາົ້ ຊະນດິ ນີຜ້ ເ້ ວາົ້ ຄວນຍມິ້ ແຍມ້ ແຈມ້ ໃສ ແລະ ບື່ ຄວນກາ້ ວກື່ າຍເລື່ ອງສ່ື ວນຕວົ ຂອງຜອ້ ື່ ນ ເມ່ື ອເຮາົ ທກັ ທາຍຜທ້ ່ື ອີ າວຸໂສຫລາຍກວ່ື າກຄວນທ່ື ຈີ ະກື່ າວຄາວ່ື າ ສະບາຍດີ ພອ້ ມທງັ ນບົ ມໄຫວ້ ການເຮດັ ແບບດື່ ງັ ກ່ື າວນນັ້ ກ່ື ຈະໃຫເ້ ກີດໄມຕຈີ ດິ ແກື່ ກນັ ທງັ ຜເ້ ວາົ້ ແລະ ຜຟ້ ັງ.  ການແນະນາຕນົ ເອງ ການແນະນາຕວັ ເອງນນັ້ ມີຄວາມສາຄນັ ໃນການດາເນນີ ຊວີ ດິ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ເພາະເຮາົ ຕອ້ ງໄດພ້ ບົ ໄດຮ້ ຈ້ ກັ ກບັ ຄນົ ອ່ື ນໆຢື່ ສະເໝີ ການແນະນາຕນົ ເອງມີ 3 ໂອກາດສາຄນັ ດ່ື ງັ ນ:ີ້ - ການແນະນາຕນົ ເອງໃນທື່ ີສາທາລະນະ ການແນະນາຊະນດິ ນີຄ້ ວນຈະເວາົ້ ຈາກນັ ຄ່ື ອຍໆ ກ່ື ອນແລວ້ ຄື່ ອຍ ແນະນາຕວົ ບ່ື ແມື່ ນວື່ າຈື່ ໆກແນະນາຕວົ ຂນ້ ມາ - ການແນະນາຕນົ ເອງໃນການເຮດັ ກດິ ທຸຣະ ການແນະນາຊະນດິ ນມີ້ ກັ ຈະຕອ້ ງໄປພບົ ຜທ້ ື່ ີຢງັ ບື່ ຮຈ້ ກັ ກນັ ຊ່ື ງຈະ ຕອ້ ງນດັ ໝາຍໄວລ້ ່ື ວງໜາ້ ຄວນແຕ່ື ງກາຍໃຫສ້ ຸ ພາບຮຽບຮອ້ ຍ ໄປໃຫກ້ ງົ ຕາມເວລານດັ ແນະນາຕນົ ເອງດວ້ ຍ ນາ້ ສຽງທື່ ີສຸພາບບື່ ດ່ື ງັ ຫລຄື່ ອຍຈນົ ເກີນໄປ - ການແນະນາຕນົ ເອງໃນກລ່ື ມຸ ຍ່ື ອຍ ຄວນແນະນາຕນົ ເອງເພ່ື ອໃຫເ້ ກດີ ຄວາມເປັນກນັ ເອງ ແລະ ສາມາດເວາົ້ ຫລປະຊຸມໄດຢ້ ່ື າງສະດວກສະບາຍຍື່ ງິ ຂນ້  ການສນົ ທະນາ ເປັນກດິ ຈະກາທ່ື ບີ ຸກຄນົ ສອງຄນົ ຫລຫລາຍກວື່ ານນັ້ ເວາົ້ ຄຍຸ ກນັ ເພ່ື ອແລກປ່ື ຽນຄວາມຮຄ້ ວາມຄດິ ຄວາມ ຮສ້ ກ ແລະ ປະສບົ ການລະຫວື່ າງກນັ ຢ່ື າງບື່ ເປນັ ທາງການ ແບື່ ງໄດ້ 2 ແບບຄ: - ການສນົ ທະນາລະຫວ່ື າງບຸກຄນົ ທື່ ີຄນຸ ້ ເຄຍກນັ ການສນົ ທະນາຊະນດິ ນີຜ້ ເ້ ວາົ້ ບ່ື ຕອ້ ງຄານງເຖງິ ເທື່ າົ ໃດ ແຕື່ ກບ່ື ຄວນກາ້ ວກ່ື າຍເລື່ ອງສື່ ວນຕວົ ຂອງກນັ ແລະ ກນັ - ການສນົ ທະນາກບັ ບຸກຄນົ ແຮກຮຈ້ ກັ ຄວນທ່ື ີຈະສາທງັ ຫມດົ ຖອ້ ຍຄາ ກຣິ ຢິ າ ມານຢາດ ຄວນຈະສງັ ເກດວ່ື າ ຄື່ ສນົ ທະນານນັ້ ມກັ ເວາົ້ ຫລມກັ ຟັງ 2.2 ການເວາົ້ ໃນກື່ ຸມ ການເວາົ້ ໃນກ່ື ຸມນນັ້ ເປັນກດິ ຈະກາທື່ ີສາຄນັ ໃນສະໄໝປະຈບຸ ນັ ທງັ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ແລະ ໃນການສກສາ ໂດຍສະເພາະໃນການສກສານນັ້ ຫາກມກີ ານແບື່ ງກ່ື ຸມໃຫທ້ ກຸ ຄນົ ໄດຊ້ ື່ ວຍກນັ ອອກຄວາມຄດິ ເຫນັ ກຈະເປັນການ ເສມີ ສາ້ ງທງັ ດາ້ ນຄວາມຄດິ ແລະ ດາ້ ນທກັ ສະພາສາ. ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 15 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອິນທະວງົ

ຮບພາບການເວ້ົາພາຍໃນກື່ ມຸ  ການເລື່ າົ ເລ່ື ອງທື່ ໄີ ດອ້ ່ື ານຫລຟງັ ການເລື່ າົ ເລ່ື ອງທື່ ີຕນົ ໄດອ້ ່ື ານ ຫລ ຟັງມານນັ້ ບ່ື ຈາເປນັ ຕອ້ ງເລື່ າົ ທຸກເຫດການແຕ່ື ຄວນເລ່ື າົ ແຕ່ື ປະເດນັ ທ່ື ີສາຄນັ ໆ ພາສາທ່ື ີໃຊເ້ ລ່ື າົ ກຄວນເປນັ ພາສາທື່ ີເຂາົ້ ໃຈໄດງ້ ່ືາຍໆ ໃຊນ້ າ້ ສຽງປະກອບໃນການເລ່ື າົ ເລື່ ອງ ເຊື່ ນັ ເນນັ້ ສຽງໃນຕອນ ທື່ ີສາຄນັ ທງັ ຫມດົ ໄປເຖງິ ການໃຊກ້ ລິ ຍິ າທື່ າທາງປະກອບຕາມຄວາມເໝາະສມົ ຂອງເລ່ື ອງທື່ ີເລື່ າົ ຜເ້ ລ່ື າົ ຄວນລຽງລາ ດບັ ເລ່ື ອງໃຫຖ້ ກຕອ້ ງ ແລະ ອາດຈະສະຫລບຸ ເປນັ ຂຄ້ ດິ ໃນຕອນທາ້ ຍກໄດ.້  ການເລ່ື າົ ເຫດການ ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ຂອງເຮາົ ນນັ້ ມກັ ຈະມເີ ຫດການຕື່ າງໆ ເກດີ ຂນ້ ໄດສ້ ະເໝີ ໃນບາງເທື່ ອຜເ້ ວາົ້ ກມຄີ ວາມຈາ ເປນັ ທື່ ີຈະຕອ້ ງເລື່ າົ ເຫດການນນັ້ ໃຫຜ້ ອ້ ື່ ນຟງັ ອາດຈະເປນັ ເຫດການທື່ ປີ ຣະທບັ ໃຈ ຕື່ ນເຕນັ້ ໂດຍການທື່ ີຈະເລື່ າົ ເຫດການນນັ້ ໆໃຫໜ້ າ້ ສນົ ໃຈ ກຄວນທ່ື ຈີ ະເຣື່ ມີ ຕນົ້ ດວ້ ຍການສະແດງເຫດຜລວື່ າເຫດການນມີ້ ເີ ລ່ື ອງທື່ ໜີ າ້ ສນົ ໃຈຢງັ ໄງ ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາ ແລະ ພາສາສານວນທື່ ີເຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ັງໄດເ້ ຫນັ ພາບ ເລ່ື າົ ເຫດການໃຫຕ້ ່ື ເນື່ ອງກນັ ເພ່ື ອຜຟ້ ງັ ຈະໄດຕ້ ດິ ຕາມເລ່ື ອງໄດດ້ ີ ນາ້ ສຽງຊດັ ເຈນ ເນນັ້ ຕອນທື່ ສີ າຄນັ ໃຊທ້ ່ື າທາງ ກລິ ຍິ າປະກອບໃນການເລ່ື າົ ດວ້ ຍເພື່ ອທ່ື ີຈະໄດເ້ ບ່ື ງິ ເປັນທາມະຊາດ ແຫຼະສຸດທາ້ ຍຄວນທື່ ີຈະສະແດງຂຄ້ ດິ ເພື່ ມິ ເຕມິ ຕາມສມົ ຄວນ. 3. ຫຼກັ ການ ແລະ ມາລະຍາດຂອງການເວາົ້ 3.1 ຫຼັກການເວາົ້ ນກັ ຮຽນຄວນຮ້ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈຫຼກັ ການເວາົ້ ທື່ ີດ,ີ ສກສາໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈແລວ້ ນາໄປປະຕບິ ດັ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ. ອາດຈະ ຮຽນແບບຈາກຄແລວ້ ເຝິກດວ້ ຍຕນົ ເອງໃນໂອກາດຕ່ື າງໆ, ການເວາົ້ ທື່ ີດເີ ກດີ ຈາກການສກສາຮື່ າຮຽນ. ໃນເບອ້ ງຕນົ້ ນກັ ຮຽນຕອ້ ງສນົ ໃຈການຟງັ ແລະ ໃນການເວາົ້ , ການຟງັ ໃຫຫ້ ຼາຍ ຈະເຮດັ ໃຫເ້ ຮາົ ກາຍເປນັ ນກັ ຟັງທ່ື ີດີ, ຮສ້ ງັ ເກດ ແລະ ຈື່ ຈາຫກຼັ ການເວາົ້ ຂອງຜເ້ ວາົ້ ທ່ື ພີ ບົ ເຫນັ , ຮສ້ ງັ ເກດບຸກຄະລກິ ະພາບ, ການນາໃຊສ້ ຽງ, ລລີ າ, ຈງັ ຫວະການເວາົ້ . ມຜີ ໃ້ ຫຫ້ ກຼັ ເກນໄວຫ້ າຼ ຍແບບນາກນັ ແຕ່ື ກມີແນວຄາ້ ຍໆ ກນັ ແຕ່ື ຈະຂອຍກແນວທາງຢ່ື າງຫຍໆ້ ມາໃຫພ້ ຈິ າ ລະນາເປັນຫກຼັ ຖານດື່ ງັ ຕືໄ່ ປນ:ີ້ ຫກຼັ ສບິ ປະການຂອງສະມາຄມົ ຝກການເວາົ້ o ຈື່ ງົ ກຽມພອ້ ມ o ຈ່ື ງົ ເຊື່ ອໝນັ້ ໃນຕວົ ເອງ o ຈ່ື ງົ ປາກດົ ຕວົ ຢ່ື າງສະຫງ່ືາຜ່ື າເຜີຍ o ຈື່ ງົ ເວາົ້ ໂດຍໃຊສ້ ຽງອນັ ເປນັ ທາມະຊາດ o ຈື່ ງົ ໃຊທ້ ່ື າທາງປະກອບການເວາົ້ ໃຫພ້ ເໝາະ o ຈື່ ງົ ໃຊສ້ າຍຕາໃຫເ້ ປັນຜນົ ດຕີ ື່ ການເວາົ້ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 16 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວົງ

o ຈ່ື ງົ ໃຊພ້ າສາທື່ ີງື່າຍ ແລະ ສຸພາບ o ຈື່ ງົ ໃຊອ້ າລມົ ຂນັ o ຈື່ ງົ ຈງິ ໃຈ o ຈ່ື ງົ ໝ່ື ນັ ເຝກຫດັ 3.2 ມາລະຍາດໃນການເວາົ້ - ນ່ື ງັ , ຢນໃຫຕ້ ວົ ຊ່ື , ສະຫງື່າງາມບ່ື ຄວນຢື່ າງໄປມາໃນຂະນະທ່ື ເີ ວາົ້ . - ສງັ ລວມທື່ າທາງການນື່ ງັ , ການຢນ, ຍື່ າງ, ໃນບາງຄງັ້ ໃຫສ້ ຸພາບໜາ້ ເບ່ື ງິ . - ມກີ ານເຄ່ື ອນໄຫວຕນົ ຕວົ , ໃບໜາ້ ແຂນ, ຂາບ່ື ແຂງເກີນໄປ. - ບື່ ຄວນຂດີ ຂຽນໃນເວລາທ່ື ີເວາົ້ . - ຫຽຼ ວເບື່ ງິ ຜຟ້ ງັ ໃຫທ້ ່ື ວົ ເຖງິ . - ບ່ື ຍກົ ມ, ຊມີ້ , ກາກື່ າປັນ້ ເລອ້ ຍຈນົ ໜາ້ ລາຄານ. - ເວລາໄອ, ຈາມຄວນຂໂທດເອາົ ແພມນົ ອດັ ປາກທຸກເທື່ ອ. - ເວາົ້ ໃຫມ້ ີສຽງດງັ ກບັ ຜເ້ ວາົ້ . - ບື່ ເວາົ້ ອວດອື່ ງົ ຍກົ ຕນົ ຂມົ ເພ່ື ີນ ຫຼ ຖອມຕວົ ຈນົ ເກີນໄປ. - ບື່ ເວາົ້ ນນິ ທາຄນົ ອື່ ນ, ບ່ື ຜຸ ກຂາດການເວາົ້ ແຕື່ ຜດ້ ຽວ. - ບ່ື ຄວນໂຕຖ້ ຽງຈນົ ເອາົ ຊະນະ, ໂຕແ້ ຍງ້ ຢາງມີເຫດຜນົ , ໃຊສ້ ານຽງເວາົ້ ສຸພາບອື່ ອນຫວານ. - ເວາົ້ ມສີ າມາຄາລະວະ, ຮຈ້ ກັ ທ່ື ີສຸງບ່ື ໃຊສ້ ານວນຫຍາບຊາ້ ຫຼ ແຂງກະດາ້ ງ. - ຄວນຄດິ ກື່ ອນເວາົ້ , ລະມດັ ລະວງັ ຄາເວາົ້ ຢື່ າໃຫກ້ ະທບົ ກະເທອນໃຈຜຟ້ ັງ. - ໃນການເວາົ້ ຕອ້ ງຮກ້ າລະເທສະວື່ າ ເມ່ື ອໃດຄວນເວາົ້ ເມ່ື ອໃດບ່ື ຄວນເວາົ້ ເຊື່ ນັ ຂະນະຮບັ ປະທານອາຫານ ບື່ ຄວນເວາົ້ ເລ່ື ອງໜາ້ ກຽດຊງັ ໜາ້ ຢ້ານ ງານມງົ ຄນົ ບ່ື ຄວນເວາົ້ ເລ່ື ອງໂສກເສາົ້ . - ເວາົ້ ດວ້ ຍກລິ ຍິ າທື່ ອີ ື່ ອນນອ້ ມຖ່ື ອມຕວົ - ບ່ື ເວາົ້ ສອດແທກ ຫລ ຂດັ ຈງັ ຫວະຜອ້ ່ື ນ ຕອ້ ງລໃຫຜ້ ອ້ ື່ ນເວາົ້ ຈບົ ຂຄ້ ວາມເສຍກ່ື ອນແລວ້ ຈື່ ງເວາົ້ ຕື່ - ເລ່ື ອງທື່ ເີ ວາົ້ ນນັ້ ຄວນເປັນເລື່ ອງທ່ື ທີ ງັ ສອງຝ່ື າຍສນົ ໃຈ ພໃຈຮ່ື ວມກນັ ເຊື່ ນັ ຂ່ື າວເຫດການທື່ ີເປນັ ທ່ື ີສນົ ໃຈ - ເວາົ້ ກງົ ປະເດນັ ອາດຈະອອກນອກເລ່ື ອງໄດດ້ ວ້ ຍນອ້ ຍໆ ເພ່ື ອຜ່ື ອນຄາຍອາລມົ - ເຄາົ ລບົ ໃນສດິ ທິ ແລະ ຄວາມຄດິ ເຫນັ ຜອ້ ່ື ນຕາມສມົ ຄວນ ບ່ື ພະຍາຍາມຂ່ື ມົ ໃຫຜ້ ອ້ ່ື ນເຊື່ ອຖຫລຄດິ ເໝອນ ຕນົ ຫລສະແດງວື່ າຕນົ ຮດ້ ກີ ວື່ າຜເ້ ວາົ້ ອ່ື ນໆ - ບ່ື ກ່ື າວຮາ້ ຍ ຫລ ຫີຼກລຽ້ ງການໃຊຄ້ າທ່ື ີສະແດງການດໜ່ື ນິ ຜທ້ ່ື ີເຮາົ ເວາົ້ ດວ້ ຍ ໃນຂະນະທື່ ເີ ວາົ້ ຄວນວາງຕວົ ໃຫ້ ສຸພາບຮຽບຮອ້ ຍ ບ່ື ສະແດງວ່ື າຕນົ ຮຍ້ ກົ ຕນົ ຂ່ື ມົ ເພື່ ີນ - ຕອ້ ງຄວບຄຸມອາລມົ ໃນຂະນະສນົ ທະນາ ຫີກຼ ລຽ້ ງການໃຊຄ້ າໂຕແ້ ຍງ້ ຮຸນແຮງ - ເວາົ້ ດວ້ ຍໃບໜາ້ ຍມິ້ ແຍມ້ ແຈ່ື ມໃສ ສະແດງໄມຕຈິ ດິ ຕື່ ກນັ ແລະ ສະແດງຄວາມສນົ ໃຈໃນເລື່ ອງທ່ື ເີ ວາົ້ ດວ້ ຍ ທ່ື າທາງມີຊວີ ດິ ຊວີ າ - ໃຊພ້ າສາສຸພາບ ຖາ້ ໃຊທ້ ານອງດວ້ ຍກໃຫພ້ ເໝາະແກ່ື ກາລະເທສະ ແລະ ຜຟ້ ັງ - ໃຊສ້ ຽງດ່ື ງັ ພຄວນ ບື່ ໃຊສ້ ຽງກະດາ້ ງ ຫລ ສຽງເບາົ ເກີນໄປ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 17 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວົງ

- ຂະນະທື່ ເີ ວາົ້ ຄວນເບ່ື ງິ ໜາ້ ສບົ ຕາຜເ້ ວາົ້ ອກີ ຝື່ າຍໜ່ື ງ ແລະ ຕອ້ ງຕງັ້ ໃຈຟງັ ຄາເວາົ້ ຂອງຜເ້ ວາົ້ ອ່ື ນໆ ແລະ ບ່ື ກະຊບິ ກະຊາບກບັ ຄນົ ນ່ື ງັ ຂາ້ ງຄຽງ ການເວ້ົາໃນທ່ື ີປະຊຸມ 4. ຫຼັກການວເິ ຄາະຜຟ້ ັງ 4.1 ໄວອາຍຸ ແລະ ເພດ ໄວຫລລະດບັ ອາຍຸ ມີຄວາມສາຄນັ ຫລາຍເພາະຄນົ ທ່ື ີມີອາຍຸຫລໄວຫລາຍກວ່ື າ ຍ່ື ອມມີປະສບົ ການໃນຊວີ ດິ ຫລາຍກວ່ື າຄນົ ທື່ ີອາຍຸ ນອ້ ຍກວື່ າ ເຊື່ ນັ : ໄວເດກັ ມລີ ກັ ສະນະມກັ ຄວາມສະໜກຸ -ສະໜານ ຊຸກຊນົ ບື່ ຢ່ື ນື່ ງິ ບື່ ສາມາດ ທນົ ຟັງເລື່ ອງຕ່ື າງ ໆໄດດ້ ນົ ເບ່ື ອງື່າຍ ແລະການເວາົ້ ຕອ້ ງໃຊນ້ າ້ ສຽງ ຈນິ ດົ ນາການໃນການເວາົ້ ຫລາຍກວ່ື າໄວອື່ ນໆ ເຮາົ ລອງສງັ ເກດວ່ື າເດກັ ມກັ ມກັ ຟັງນທິ ານ ຜເ້ ລື່ າົ ນທິ ານມກັ ໃຊນ້ າ້ ສຽງ ການດົ ນາການໃນການບອກເລ່ື າົ . ໄວລນຸ ້ ມກັ ຕອ້ ງການເປນັ ທ່ື ຍີ ອມຮບັ ມກັ ຄວາມຕ່ື ນເຕນັ້ ໂລດໂຜນ ຢາກທດົ ລອງສື່ ງິ ໃໝື່ ໆ ແປກໆ ສະນນັ້ , ຜເ້ ວາົ້ ຄວນຫາເລ່ື ອງໃໝ່ື ໆ ແປກໆ ໃນການນາສະເໜີກຈະສາມາດດງດດຄວາມສນົ ໃຈໃນການເວາົ້ ໄດ.້ ໄວຊະລາ ເປັນໄວທ່ື ີມປີ ະສບົ ການຊວີ ດິ ຫລາຍ ມີລກັ ສະນະອະນຸລກັ ນຍິ ມົ ຢດຖສື່ ງິ ທ່ື ເີ ປນັ ທ່ື ີພື່ ງພາທາງໃຈ ມກັ ເລ່ື ອງສາສະຫນາ ເຂາົ້ ວດັ ຟງັ ທາ ເປນັ ຫື່ ວງລກຫລານ. ຈານວນ ຫລ ຂະໜາດຜຟ້ ງັ ເພດໄວລະດບັ ອາຍຸ ສາສະຫນາຄວາມເຊ່ື ອອາຊບີ ການສກສາຂອງຜຟ້ ັງເປນັ ສື່ ງິ ທ່ື ີຄວນໃຊວ້ ເິ ຄາະເພ່ື ອສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈໃນການເວາົ້ ຕື່ ຫນາ້ ທື່ ີຊຸມຊນົ ເພາະປັດໄຈຕ່ື າງໆ ຂນັ້ ຕອນເປັນປັດໄຈໜ່ື ງໃນ ການການດົ ຄວາມສາເລດັ ຫລລມົ້ ເຫລວໃນການເວາົ້ ຕ່ື ຫນາ້ ທື່ ີຊຸມຊນົ . ຈານວນຫລຂະໜາດຂອງຜຟ້ ັງ ນກັ ເວາົ້ ທ່ື ີດຕີ ອ້ ງມີຂມ້ ນພສມົ ຄວນວ່ື າ ໃນວນັ ທື່ ີຈະເດນິ ທາງໄປເວາົ້ ມຜີ ຟ້ ັງ ປະມານຈກັ ຄນົ ເປັນກື່ ຸມຜຟ້ ງັ ຂະໜາດໃຫຍື່ ຫລ ຂະໜາດນອ້ ຍ ມີພນ້ ທື່ ີຫລສະຖານທື່ ີພພຽງຫລບ່ື ໃນການບນັ ຈຜຸ ້ ຟງັ ເພາະຂະໜາດຜຟ້ ງັ ກບັ ສະຖານທື່ ີ ມຄີ ວາມສາພນັ ກນັ ໃນການຕຽມການເວາົ້ ເຊ່ື ນັ ເວາົ້ ທື່ ີທງ້ ດົ ນາມຫລວງ ມີຜ້ ຟັງຫລວງຫລາຍ ຫລບາງກລະນີອາດມີຜຟ້ ັງບື່ ຈກັ ຄນົ ໃນທງ້ ດົ ນາມຫລວງ ວທິ ີການເວາົ້ ຮບແບບການເວາົ້ ເຄື່ ອງມທື່ ີ ຊ່ື ວຍ ກຕອ້ ງມຄີ ວາມແຕກຕື່ າງກນັ ໄປ ເພາະການເວາົ້ ທ່ື ີມຜີ ຟ້ ງັ ນ່ື ງັ ຊດິ ກນັ ບຽດກນັ ໃນຫອ້ ງປະຊຸມ ຈະເຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ມີສື່ ວນຮ່ື ວມ ມີອາລມົ ຄວາມຮສ້ ກ ຫລາຍກວ່ື າ ການເວາົ້ ທື່ ີມຜີ ຟ້ ງັ ບາງຕາ ມີຈານວນບ່ື ຫລາຍ ໃນຂະນະທ່ື ມີ ີ ສະຖານທ່ື ີກວາ້ ງຂວາງ. ເພດຂອງຜຟ້ ັງ ເພດຍງິ ມກັ ມກັ ຄວາມສວຍ-ງາມ ການແຕ່ື ງຕວົ ການເຮດັ ຄວາມສະອາດເບ່ື ງິ -ແຍງເຮອນ ການ ເຂາົ້ ສງັ ຄມົ ສ່ື ວນຜຟ້ ັງເພດຊາຍມກັ ມກັ ເລ່ື ອງ ການເມອງ ການຫລນິ້ ກີລາ ການຕື່ ສ້ ລດົ ຍນົ ເຄື່ ອງຍນົ ໂດຍຫລາຍ ຜຍ້ ງິ ມກັ ມຄີ ວາມອ່ື ອນໄຫວກວ່ື າຜຊ້ າຍ ການເວາົ້ ຈງໃຈດວ້ ຍຄາເວາົ້ ທື່ ສີ ຸພາບ ອ່ື ອນຫວານ ມື່ ວນ ມກັ ຈະເກອບຈງ ໂນມ້ ນາ້ ວຜຍ້ ງິ ໄດງ້ ່ືາຍກວ່ື າຜຊ້ າຍ ອກີ ທງັ ການເວາົ້ ກບັ ຜຟ້ ງັ ທ່ື ມີ ີລກັ ສະນະ ຊາຍລວ້ ນ ຍງິ ລວ້ ນ ແບບກ່ື ຸມຜຟ້ ັງປະສມົ ຜະສານທງັ ເພດຊາຍ ເພດຍງິ ຈ່ື ງຕອ້ ງມີວທິ ີການເວາົ້ ທື່ ແີ ຕກຕ່ື າງກນັ ການເລອກໃຊ້ ຄາເວາົ້ ພາສາ ເນອ້ ຫາທ່ື ີແຕກ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 18 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວງົ

ຕ່ື າງກນັ ອອກໄປ 4.2 ອາຊບີ ແລະ ກ່ື ຸມສງັ ຄມົ ຜຟ້ ງັ ອາຊບີ ທຸກອາຊບີ ມຄີ ວາມແຕກຕື່ າງກນັ ມຄີ ວາມສນົ ໃຈທື່ ີແຕກຕື່ າງກນັ ໄປ ເຊື່ ນັ ເວາົ້ ໃຫຊ້ າວນາກເວາົ້ ເລ່ື ອງ ທື່ ແີ ຕກຕື່ າງກນັ ກບັ ນກັ ທລຸ ະກດິ ກດິ ຫລຄນົ ຮບັ ລາດການ ອາດເວາົ້ ເລື່ ອງ ກະດກສນັ ຫລງັ ຂອງຊາດ ຊື່ ງເຮດັ ໃຫ້ຊາວ ນາເກດີ ຄວາມພາກພມໃຈໃນອາຊບີ ເຮດັ ນາ ຫລເວາົ້ ກບັ ນກັ ທລຸ ະກດິ ກຄວນເວາົ້ ເລ່ື ອງ ເສດຖະກດິ ການຄາ້ ຂາຍ ການບລຫິ ານ ການຈດັ ການ ສາສະຫນາແລະຄວາມເຊ່ື ອຜເ້ ວາົ້ ຄວນລະມດັ ລະວງັ ຄວນສກສາຄວາມເຊ່ື ອຄວາມສດັ ທາຂອງແຕ່ື ລະສາສະ ຫນາ. ໄວນ້ າ ເພາະສາສະຫນາ ເຊອ້ ຊາດ ຄວາມເຊ່ື ອ ເປັນສ່ື ງິ ທື່ ີຄນົ ເຮາົ ຢດຖມາຊາ້ ດນົ ການເວາົ້ ໂດຍບື່ ຄດິ ບາງເທ່ື ອ ອາດເປັນເລ່ື ອງສະໜຸກ ໆ ແຕື່ ອາດກ່ື ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມເສຍຫາຍແກ່ື ຜຟ້ ງັ ແລະຜເ້ ວາົ້ ໄດ.້ ດື່ ງັ ນນັ້ , ນກັ ເວາົ້ ທື່ ີດີຕອ້ ງສາ້ ງໂຄງເລື່ ອງໃຫສ້ ອດຄອ້ ງກບັ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງອາຊບີ ຜຟ້ ງັ ກຈະເຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ັງເກດີ ຄວາມມກັ ຄວາມສດັ ທາ ໃນຕວົ ຜເ້ ວາົ້ ການສກສາ ຖາ້ ໄປເວາົ້ ໃຫກ້ ່ື ຸມຜຟ້ ງັ ທື່ ີມກີ ານສກສານອ້ ຍ ຄວນເວາົ້ ເລ່ື ອງງື່າຍ ໆ ແຕື່ ຖາ້ ໄປເວາົ້ ໃຫກ້ ື່ ຸມທື່ ີມກີ ານສກສາສງ ເຮາົ ກຄວນເວາົ້ ໃນແນວເລກິ ຫລາຍກວ່ື າແນວກວາ້ ງ ເວາົ້ ເນນັ້ ໜກັ ວຊິ າການ ບາງເທື່ ອອາດຈະຕອ້ ງເວາົ້ ສບັ ພາສາອງັ ກະຫລດົ ນາເພາະຄາບາງຄາ ແປເປນັ ພາສາໄທ ຄວາມຫມາຍອາດຈະຜດິ ໄດ້ ການເວາົ້ ຕອ້ ງມີເຫດຜນົ ມີຫລກັ ຖານອາ້ ງອງີ . ສະຫລບຸ ວ່ື າ ການເວາົ້ ທ່ື ີປະສບົ ຄວາມສາເລດັ ນກັ ເວາົ້ ຫລຜເ້ ວາົ້ ຈະລະເລຍີ ການວເິ ຄາະຜຟ້ ັງບື່ ໄດ້ ເພາະຜເ້ ວາົ້ ເປນັ ປັດໄຈຫລກັ ເລຍີ ກວ່ື າໄດ້ ທື່ ີຈະປະເມີນວື່ າການເວາົ້ ໃນເທື່ ອນນັ້ ໆ ປະສບົ ຄວາມສາເລດັ ຫລລມົ້ -ເຫລວ ຈ່ື ງົ ເວາົ້ ໃນສ່ື ງິ ທ່ື ີຜຟ້ ັງພໃຈ ຈ່ື ງົ ເວາົ້ ໃນສ່ື ງິ ທ່ື ີຜຟ້ ງັ ຢາກຟງັ ແລະຈື່ ງົ ເວາົ້ ໃນສ່ື ງິ ທື່ ີຢື່ ໃນຫວົ ໃຈຂອງຜຟ້ ງັ ແລວ້ ທື່ ານຈະເປນັ ນກັ ເວາົ້ ຫລຜເ້ ວາົ້ ທື່ ີຢ່ື ໃນຫວົ ໃຈຂອງຜຟ້ ງັ ເຮາົ ເຊ່ື ອວ່ື າ ປະໂຍກດາ້ ນເທງິ ຄ ປະໂຍກທ່ື ີຫລາຍຄນົ ເຄຍີ ເອ່ື ຍີ ແລະເຄຍີ ໄດຍ້ ນິ ຈາກປາກເພ່ື ອນສະນດິ ຫລເພ່ື ອນຮື່ ວມງານມາຫລາຍເທື່ ອເມື່ ອຄດິ ບ່ື ອກວ່ື າ ອາຊບີ ໃດຈະເປັນອາຊບີ ທ່ື ໃີ ຊື່ ສາລບັ ເຮາົ ຄາຖາມຄຈະມີຫຍງັ ມາໄກດເ໌ ປນັ ແນວທາງໃຫເ້ ຮາົ ຮຕ້ ວົ ນາລື່ ະວື່ າ ເຮາົ ຄວນໃຊຫ້ ຍງັ ຕດັ ສນິ ຄາຕອບທື່ ີເຮາົ ອາດຈະບື່ ທນັ ຄດິ ແຕ່ື ກບັ ໜາ້ ຄດິ ທ່ື ີສຸດກຄ ‘ບຸກຄະລກິ ແລະນໄິ ສ’ ຂອງເຮາົ ໄງຂມ້ ນທ່ື ີເຮາົ ຈະສະເໜີໃຫທ້ ຸກຄນົ ຮບັ ຮຕ້ ໄື່ ປນີ້ ເຮາົ ຂບອກວ່ື າ ເຮາົ ບື່ ໄດມ້ າຫລນິ້ ໆ ເພາະເນອ້ ຫາທ່ື ເີ ຮາົ ຈະສະເໜີນີ້ ຈະຊ່ື ວຍໃຫທ້ ຸກຄນົ ທ່ື ີກາລງັ ງງົ ຕ່ື ການຄນົ້ ຫາຕວົ ເອງ ແລະ ອາຊບີ ທື່ ີເຮດັ ຢື່ ນນັ້ ມຄີ ວາມຊດັ ເຈນຫລາຍຍື່ ງິ ຂນ້ 4.3 ລະດບັ ການສກສາ ແລະ ປະສບົ ການຂອງຜຟ້ ັງ ໂດຍຜ່ື ານແນວຄດິ ການເລອກອາຊບີ ຂອງ ຈອນ ແອວ ຮອນແລນດ໌ (John L. Holland) ຜຄ້ ດິ ຄນົ້ ຄວາມ ສອດຄອ້ ງລະຫວ່ື າງອາຊບີ ກບັ ບຸກຄະລກິ ຈາກການເຮດັ ແບບສາລວດ ໂດຍແບື່ ງບຸກຄະລກິ ຄນົ ອອກເປນັ 6 ປະເພດ ເທື່ າົ ກບັ ວ່ື າ ບນັ ຫາການບ່ື ຮວ້ ່ື າຢາກເຮດັ ຫຍງັ ຢາກເປນັ ຫຍງັ ຄ ບນັ ຫາທ່ື ມີ ມີ າຕງັ້ ແຕ່ື ອະດດີ ແລວ້ ເຮາົ ໄປຕດິ ຕາມກນັ ດກີ ວື່ າວື່ າບຸກຄະລກິ ແລະ ນໄິ ສຂອງເຮາົ ເໝາະທ່ື ີຈະໄປເຮດັ ຫຍງັ ນາ.  ປະເພດທ່ື ີ 1: Realistic (ຈງິ ຈງັ ) ບຸກຄະລກິ : ບຸກຄນົ ປະເພດນຈີ້ ະເປັນຄນົ ຈງິ ຈງັ ມຸງ້ ມື່ ນັ ກາ້ ສະແດງອອກທາງຄວາມຄດິ ແລະຄວາມຮສ້ ກ ມກັ ລງົ ມເຮດັ ໄປໃຫສ້ ຸດທາງ ຮຽກໄດວ້ ື່ າເປນັ ປະເພດຂາລຍຸ ກວ່ື າໄດ.້ ອາຊບີ : ພະນກັ ງານປ່ື າໄມ,້ ວສິ າວະກອນເຄື່ ອງລດົ ຍນົ , ກະເສດຕະກອນ, ວສິ າວະກອນໂຍທາ, ຊ່ື າງເຄື່ ອງກນົ ຈກັ , ຊື່ າງໄຟຟ້າ, ຜຄ້ າ້ ເພດັ ພອຍ, ຊ່ື າງຊອ້ ມແປງຕື່ າງໆ ຜຊ້ ່ື ຽວຊານທາງເຕກັ ນກິ , ຊື່ າງແປງອຸປະກອນໄຟຟ້າ, ນກັ ຂບັ ເຮອ.  ປະເພດທ່ື ີ 2: Investigative (ຊ່ື າງສງົ ໄສ) ບຸກຄະລກິ : ບຸກຄນົ ປະເພດນມີ້ ບີ ຸກຄະລກິ ແລະນໄິ ສຄາ້ ຍກບັ ນກັ ສບກວ່ື າໄດ້ ໂດຍພນ້ ຖານມກັ ມກັ ຕງັ້ ຄາ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 19 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວົງ

ຖາມ ສງົ ໄສ ຄດິ ຄນົ້ ແລະນາມາວເິ ຄາະເພື່ ອຫາສາເຫດທ່ື ແີ ທຈ້ ງິ ໃຫໄ້ ດ.້ ອາຊບີ : ນກັ ເສສດົ ສາດ ແພດ ນກັ ມະນຸສຍົ ວທິ ະຍາ ນກັ ວາງແຜນ ຜຊ້ ່ື ວຍແພດໃນຫອ້ ງທດົ ລອງ ຄສນກົ ນດິ ສາດ ນກັ ກາຍພາບ ຈກັ ສຸແພດ ນກັ ຈດິ ຕະວທິ ະຍາ ນກັ ແພດສາດ ນກັ ທະເລສາດ ນກັ ເສດຖະສາດ ນກັ ສບ.  ປະເພດທື່ ີ 3: Artistic (ສລິ ະປະການສະແດງ) ບຸກຄະລກິ : ບຸກຄນົ ປະເພດນຄີ້ ່ື ອນຂາ້ ງມຄີ ວາມເປັນຕວົ ຂອງຕວົ ເອງສງ ເພຝີ້ ັນ ຮກັ ອດິ ສະຫລະ ບື່ ຄອ້ ຍ ຕາມໃຜງ່ືາຍ ໆ ມກັ ຄດິ ມກັ ສະແດງຄວາມຮສ້ ກຜື່ ານຜນົ ງານທາງສລິ ະປະ ເຊ່ື ນັ ນກັ ວາດພາບ ພາບຖ່ື າຍ ຕວົ ຫນງັ ສ ແລະ ດນົ ຕ.ີ ອາຊບີ : ຜກ້ າກບັ ການສະແດງລະຄນົ ນກັ ດນົ ຕີ ນກັ ໂຄດນາ ນກັ ສະແດງ ນກັ ປະຊາສາພນັ ຜເ້ ຮດັ ລາຍການ ວດິ ຍຸ ນກັ ອອກແບບ ນກັ ວຈິ ານ ສະຖາປານກິ ຈດິ ຕະກອນ ນກັ ຖື່ າຍພາບ ນກັ ແຕື່ ງເພງ ນກັ ຂຽນບດົ .  ປະເພດທື່ ີ 4: Social (ມກັ ເຂາົ້ ສງັ ຄມົ ) ບຸກຄະລກິ : ບຸກຄນົ ປະເພດນມີ້ ກັ ເຮດັ ວຽກຮ່ື ວມກບັ ຜອ້ ື່ ນ ມກັ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ມຈີ ດິ ອາສາ ຮກັ ພວກພອ້ ງ ໃສື່ ໃຈຄວາມຮສ້ ກຂອງຄນົ ຮອບຂາ້ ງ ມກັ ສາ້ ງສນັ ແລະ ຕອ້ ງການມີຕວົ ຕນົ ໃນໝ່ື ຄະນະ. ອາຊບີ : ຜບ້ ລຫິ ານງານຊຸມຊນົ , ຕວົ ແທນທລຸ ະກດິ , ຈດິ ແພດ, ອາຈານມະຫາວທິ ະຍາໄລ, ນກັ ລດັ ສາດ, ນກັ ສງັ ຄມົ ສງົ ເຄາະ, ພະຍາບານ, ຜເ້ ຮດັ ວຽກໃນຊຸມຊນົ , ຜອ້ ານວຍການທາງດາ້ ນບຸຄາລາກອນ, ຄ, ບນັ ນາທກິ ານ, ຂາ້ ລດັ ຊະການຕ່ື າງປະເທດ.  ປະເພດທື່ ີ 5: Enterprising (ກາ້ ໄດກ້ າ້ ເສຍ) ບຸກຄະລກິ : ບຸກຄນົ ປະເພດນມີ້ ຄີ ວາມເປນັ ຜນ້ າສງ ມກັ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ມທີ ກັ ສະໃນການເວາົ້ ເພ່ື ອ ໂນມ້ ນາ້ ວ ກງົ ໄປກງົ ມາ ກາ້ ຕດັ ສນິ ໃຈ ມຄີ ວາມຮບັ ຜດິ ຊອບ ມີລະບຽບ ແລະມກັ ການວາງແຜນໃຫບ້ ນັ ລຸເປົາ້ ໝາຍ. ອາຊບີ : ທະນາຍຄວາມ, ຜພ້ ພິ າກສາ, ພະນກັ ງານ, ນກັ ການເມອ,ງ ເຈາົ້ ຂອງກດິ ຈະການ, ຜຂ້ ບັ ຂ່ື ໂີ ດຍສານ ໃນສງັ ຄມົ , ພທິ ີກອນ.  ປະເພດທ່ື ີ 6: Conventional (ອະໜລຸ ກັ ສ)໌ ບຸກຄະລກິ : ບຸກຄນົ ປະເພດນີມ້ ນີ ໄິ ສ ຊື່ ສດັ ຈງິ ໃຈ ມກັ ເຮດັ ຕາມລະບຽບແບບແຜນຫລາຍກວື່ າ ການລເິ ລ່ື ມີ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ ເຈາົ້ ລະບຽບ ເປນັ ຜເ້ ຮດັ ຕາມຫລາຍກວື່ າເປັນຜນ້ າ. ອາຊບີ : ເລຂານຸການ, ເຈາົ້ ຫນາ້ ທ່ື ີ, ນກັ ບນັ ຊ,ີ ຜກ້ ວດບນັ ຊ,ີ ເປັນຕນົ້ ບຸກຄະລກິ ທງັ 6 ປະເພດເປັນພຽງແຄ່ື ແນວທາງໜື່ ງທື່ ສີ ະທອ້ ນໃຫເ້ ຮາົ ເຫນັ ວື່ າບຸກຄະລກິ ແລະ ນໄິ ສຂອງເຮາົ ສາມາດເຮດັ ຫຍງັ ໄດຫ້ ລາຍຢື່ າງຫລາຍກວື່ າທ່ື ີ ເຮາົ ຄດິ ແລະ ບາງຄນົ ກອາດມບີ ຸກຄະລກິ ຫລາຍກວ່ື າໜື່ ງປະເພດດວ້ ຍຊາ້ ນນັ້ ເຮດັ ໃຫ້ເຮາົ ມີທກັ ສະຫລາຍກວ່ື າໜ່ື ງ ຢ່ື າງຊື່ ງຖເປັນເລື່ ອງດຕີ ື່ ການຂະຫຍາຍຂອບເຂດອາຊບີ ທ່ື ີຈະເຮດັ ຕ່ືໄປໃນອະນາຄດົ ສຸດທາ້ ຍບື່ ວື່ າເຮາົ ຈະໄປເຮດັ ອາ ຊບີ ຫຍງັ ກຕາມ ຂໃຫມ້ ຄີ ວາມຕງັ້ ໃຈຈງິ ແລະ ພະຍາຍາມເຮດັ ໃຫດ້ ີຈນົ ເຖງິ ທ່ື ສີ ຸດ ເພາະຫາກອາຊບີ ທ່ື ເີ ຮດັ ຢື່ ທຸກມນ້ ີ້ ມນັ ບື່ ແມື່ ນ ເຮາົ ຈະໄດບ້ ່ື ຕອ້ ງມາຕງັ້ ຄາຖາມກບັ ຕວົ ເອງພາຍຫລງັ ວ່ື າ ເຮາົ ພະຍາຍາມເຕມັ ທື່ ີກບັ ມນັ ແລວ້ ຫລ ຍງັ . ການເປນັ ຜຟ້ ງັ ທ່ື ີດເີ ຮດັ ໃຫເ້ ບື່ ງິ ເຫນັ ໂລກໃນມຸມມອງຂອງຜອ້ ື່ ນ ເສມີ ສາ້ ງຄວາມເຫນັ ອກົ ເຫນັ ໃຈ ອກີ ທງັ ຍງັ ເພື່ ມີ ພນທກັ ສະການສື່ ສານກບັ ບຸກຄນົ ທ່ື ວົ ໄປ. ທກັ ສະການຟງັ ທື່ ີດຊີ ື່ ວຍໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈສະຖານນະການຂອງຜອ້ ່ື ນໄດດ້ ີ ຂນ້ ເຊ່ື ງມີປະໂຫຍດຕ່ື ການເລອກ ຫລ ລຽ້ ງໃຊຄ້ າເວາົ້ ເຖງິ ວື່ າການຟັງເບື່ ງິ ເໝອນງື່າຍດາຍ ແຕື່ ເມ່ື ອມຂີ ຂ້ ດັ ແຍງ້ ເກີດ ຂນ້ ກຕອ້ ງຝກຝົນຢ່ື າງຫລາຍເພື່ ອຈະຟັງດວ້ ຍກຢິ າທື່ ີເໝາະສມົ ສະນນັ້ ສມົ ຄວນຝກຕນົ ໃຫເ້ ປນັ ຜຟ້ ງັ ທື່ ີດຕີ ງັ້ ແຕື່ ບດັ ນີ້ 4.4 ພນ້ ຖານຄວາມຮກ້ ື່ ຽວກບັ ເລື່ ອງທື່ ເີ ວາົ້  ວທິ ີການເວາົ້ ວທິ ີການເວາົ້ ຈາແນກໄດດ້ ື່ ງັ ນ:ີ້  ເວາົ້ ແບບສບັ ພລນັ ຫລ ເວາົ້ ແບບກະທນັ ຫນັ ຄ ການເວາົ້ ທື່ ີຜເ້ ວາົ້ ບື່ ມີໂອກາດ ຫລບື່ ໄດກ້ ຽມຕວົ ລ່ື ວງໜາ້ ປະສບົ ການຄວາມ ຮຄ້ ວາມຄດິ ແລະ ສະຕປິ ັນຍາຈະຊ່ື ວຍໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ເວາົ້ ໄດດ້ ີໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ເຮາົ ອາດຕອ້ ງ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 20 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວົງ

ເວາົ້ ແບບນສີ້ ະເໝໆີ ເຊ່ື ນັ ໃນການໂຕຕ້ ອບສນົ ທະນາ, ການໃຫສ້ າພາດເປນັ ຕນົ້ .  ເວາົ້ ແບບອ່ື ານຈາກຮ່ື າງຫລຕນົ້ ສະບບັ ວທິ ີນນີ້ ຍິ ມົ ໃຊແ້ ບບເປັນທາງການເຊື່ ນັ : ການກ່ື າວລາຍງານ, ການກ່ື າວ ເປີດ-ປດິ ງານ ກ່ື າວຕອບໃນພທິ ີການຕື່ າງໆ ການກ່ື າວລາຍງານຕື່ າງໆ.  ການເວາົ້ ແບບທື່ ອງຈາ ບາງເທ່ື ອເຮາົ ຈາເປນັ ຕອ້ ງຈາຂຄ້ ວາມບາງຢື່ າງໄປໃຊອ້ າ້ ງຫລໃຊເ້ ວາົ້ ເຊ່ື ນັ : ໂຄງການ, ບດົ ກະວຕີ ື່ າງໆ. ຄາຄມົ , ພາສດິ , ຕວົ ເລກສະຖຕິ ,ິ ເຮາົ ສາມາດນາສື່ ງິ ເຫລາົ້ ນໄີ້ ປປະກອບການເວາົ້ ໄດຕ້ າມ ຄວາມເໝາະສມົ .  ເວາົ້ ຈາກຄວາມເຂາົ້ ໃຈໂດຍມກີ ານກຽມຕວົ ລື່ ວງໜາ້ ການເວາົ້ ຈາກຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ຄການເວາົ້ ຈາກຄວາມຮ້ ຄວາມສາມາດ ຄວາມຮສ້ ກຂອງຜເ້ ວາົ້ ແລະ ຈະເວາົ້ ໄດດ້ ີຍື່ ງິ ຂນ້ ຖາ້ ໄດມ້ ີການກຽມຕວົ ລ່ື ວງໜາ້ ຜທ້ ່ື ີຄດິ ວື່ າຍງັ ມຄີ ວາມຮຄ້ ວາມສາມາດນອ້ ຍກຈະສາມາດເວາົ້ ໄດດ້ ຖີ າ້ ໄດມ້ ໂີ ອກາດກຽມຕວົ ແລະ ເຝກຝົນ. ການເວາົ້ ຄ ພດຕກິ າໃນການສື່ ສານ ອງົ ປະກອບຂອງການເວາົ້ ຈະເປນັ ໄປໃນທານອງດຽວກບັ ອງົ ປະກອບຂອງ ການສື່ ສານ ນນັ້ ຄມີອງົ ປະກອບພນ້ ຖານທື່ ີສາຄນັ ຄ: 1. ຜເ້ ວາົ້ ຄ ຜສ້ ່ື ງົ ສານ (sender) 2. ເລ່ື ອງທ່ື ີເວາົ້ ຄ ສານ ຫລ ຊນີ້ ຫາສາລະ (message) 3. ພາສາ ຄສ່ື (media) ຫລ ເຄື່ ອງມທື່ ີຖື່ າຍທອດສານ ທງັ ພາສາທ່ື ໃີ ຊຖ້ ອ້ ຍຄາ (ວດັ ຈະນະພາສາ) ແລະ ພາສາທ່ື ບີ ື່ ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາ (ວດັ ຈະນະພາສາ) ແລະ ອຸປະກອນອ່ື ນໆ ທື່ ີໃຊປ້ ະກອບການເວາົ້ ເຊື່ ນັ ໄມໂຄຣໂຟນ ຄອມພວິ ເຕີ ສ່ື power point ແຜນພມິ ຮບພາບ ແລະ ອ່ື ນໆ 4. ຜຟ້ ງັ ຄ ຜຮ້ ບັ ສານ (receiver) ນອກຈາກນນັ້ ອງົ ຄບົ໌ ຣະກອບຂອງການເວາົ້ ຢງັ ໝາຍທງັ ຫມດົ ເຖງິ ຜນົ (effect) ທື່ ີເກີດຈາກການເວາົ້ ເຊ່ື ນັ : ຄວາມຮ້ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ຄວາມຮສ້ ກ ປະຕກິ ລິ ຍິ າຕອບສະຫນອງ (feedback) ທ່ື ີຜຟ້ ັງສະແດງອອກ ເຊ່ື ນັ : ເຫນັ ດວ້ ຍ, ບ່ື ເຫນັ ດວ້ ຍ, ຊ່ື ນຊມົ , ດີໃຈ, ເສຍໃຈ ແລະ ສະຖານນະການແວດລອ້ ມຕ່ື າງໆ ໃນການເວາົ້ ເຊ່ື ນັ : ສະຖານທ່ື ີ ເວລາ ແລະ ໂອກາດອກີ ດວ້ ຍ. ການເວາົ້ ທື່ ີດມີ ີອງົ ປະກອບຈາກວດັ ຈະນາພາສາ (verbal language) ຄຖອ້ ຍຄາພາສາທື່ ີສ່ື ສານລງ້ ເຄຍີ ຫາ ສາລະຕ່ື າງໆ ແລວ້ ສື່ ງິ ສາຄນັ ອກີ ປະການໜ່ື ງທື່ ຊີ ່ື ວຍໃຫກ້ ານເວາົ້ ປະສບົ ຄວາມສາເລດັ ກຄການໃຊວ້ ດັ ຈະນາພາສາເຂາົ້ ໃນການສ່ື ສານ (non-verbal language) ຊ່ື ງຈະຊື່ ວຍສື່ ຄວາມຫມາຍ ຊື່ ວຍໃຫກ້ ານເວາົ້ ເປັນທາມະຊາດ ຊື່ ວຍ ເນນັ້ ໃຫມ້ ນີ າ້ ໜກັ ແລະ ຊ່ື ວຍໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ເກດີ ຄວາມຮສ້ ກເຊ່ື ອໝ່ື ນັ ສດັ ທາໃນຕວົ ຜເ້ ວາົ້ ວດັ ຈະນາພາສາທື່ ີສາຄນັ ໃນ ການເວາົ້ ມີດ່ື ງັ ນ:ີ້ - ການຍື່ າງ ຄວນຍ່ື າງຢື່ າງກະສບັ ກະເສງໝື່ ນັ ໃຈ ມີຊວີ ດິ ຊວີ າບື່ ເນບີ ເໜອຍແຕ່ື ບ່ື ເລ່ື ງັ ຮບີ ລຸກລນົ ທື່ າຍ່ື າງທ່ື ີຄວນ ຫກີຼ ລຽ້ ງຄ ການຍ່ື າງວາງກາ້ ມແບບນກັ ເລງໃຫຍ່ື ຍື່ າງຕວົ ລບີ ກະມດິ ກະມຽ້ ນ ປະໝ່ື າອາຍ ຫຼກຸ ຫກຼິ ແກວື່ ງແຂນ ຫລາຍເກີນໄປ ນວຍນາດແບບນາງລະຄນົ ຍື່ າງຫງຼັ ງ ຫລນິ້ ຫລຕາມສະບາຍເກີນໄປ - ການຍ່ື າງໄປສື່ ທື່ ີເວາົ້ ຄວນຍ່ື າງຊາ້ ໆໝື່ ນັ ໃຈ ເມື່ ອເຖງິ ທ່ື ີເວາົ້ ຄວນຢຸດນອ້ ຍໜ່ື ງ ກວາດສາຍຕາໄປທື່ ວົ ໆ ຜ້ຟງັ ຍມີ້ ແຍມ້ ແຈ່ື ມໃສ ແລວ້ ຈ່ື ງເລ່ື ມີ ປະຕສິ ນັ ຖານຫລທກັ ທາຍຜຟ້ ັງ - ການຍ່ື າງລະຫວື່ າງເວາົ້ ເຮດັ ໄດດ້ ວ້ ຍ ໃຫສ້ ອດຄລອ້ ງກບັ ຊນີ້ ຫາທື່ ເີ ວາົ້ ເຊື່ ນັ ກາ້ ວໄປຂາ້ ງໜາ້ ໝາຍເຖງິ ຢາ້ ເນນັ້ ຊຈີ້ ດຸ ສາຄນັ ຖອຍຫງຼັ ໝາຍເຖງິ ຊະງກັ ລງັ ເລ ຫລຄດິ ທບົ ທວນ ກາ້ ວໄປຂາ້ ງໆ ສະແດງການປຽບທຽບ ການຍື່ າງ ລະຫວື່ າງເວາົ້ ຊ່ື ວຍດງດດຄວາມສນົ ໃຈຂອງຜເ້ ວາົ້ ແກຄ້ ວາມຈາເຈ ແຕ່ື ຖາ້ ຍ່ື າງຫລາຍເກີນໄປຜຟ້ ັງຈະມນງງົ ແລະບ່ື ຄວນຫນັ ຫງຼັ ໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ຂະນະຍ່ື າງກບັ ຈາກຈດຸ ໜ່ື ງໄປຢັງອກີ ຈດຸ ໜ່ື ງ - ການຍື່ າງກບັ ຄວນຍື່ າງຢື່ າງຊາ້ ໆ ແລະ ໝ່ື ນັ ໃຈເຊື່ ນັ ດຽວກນັ . ການຢນ ແລະ ການນື່ ງັ ຈະຕອ້ ງມກີ ານວາງຕວົ ທ່ື ສີ ະຫງ່ືາງາມ ເພື່ ອຊື່ ວຍໃຫຜ້ ຟ້ ັງສດັ ທາ ໃນການວາງຕວົ ທ່ື ີດ.ີ ລາຕວົ ຈະຕອ້ ງຢນກງົ ຫງຼັ ກງົ ໄຫື່ ຼກງົ ເກບັ ພຸ ງ ເບ່ື ງິ ສະບາຍ ແລະເປັນທາມະຊາດ. ການຢນ ຄວນຢນສະບາຍໆ ວາງ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 21 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ຕນີ ໃຫເ້ ໝາະສມົ ບ່ື ຫ່ື າງເກີນໄປ ຫລຊດິ ເກນີ ໄປ ສນົ້ ຕນີ ຊດິ ຫລຫ່ື າງນອ້ ຍໆ ປາຍຕນີ ຫື່ າງພສມົ ຄວນ ນາ້ ໜກັ ລງົ ທື່ ີ ກອ້ ນຊນີ້ ກມົ ຖດັ ຈາກຫວົ ແມື່ ຕນີ ບື່ ຢນເຂຢ່ື ງົ ຫລນາ້ ໜກັ ລງົ ທ່ື ີສນົ້ ຕນີ ທ່ື າຢນທ່ື ີຄວນຫກຼີ ລຽ້ ງ ເຊ່ື ນັ ທ່ື າກງົ ແບບທະ ຫານ ເພາະບ່ື ເປນັ ທາມະຊາດ ທ່ື າພກັ ຂາ ຫລ ຢື່ ອນຂາຂາ້ ງໃດຂາ້ ງໜື່ ງ ເພາະເບ່ື ງິ ສະບາຍໆເກີນໄປ ທື່ າຖມິ້ ສະໂພກໄປ ຂາ້ ງໃດຂາ້ ງໜື່ ງ ຫລ ສະລບັ ກນັ ເພາະເສຍການວາງຕວົ ແລະ ດດລກົ ທ່ື ານາງແບບ ທື່ າໄຫື່ ຼຊຸດ ຄອຽງຫຸຼກຫກຼິ ໂຢກ ໜາ້ -ຫງຼັ ພງິ ໂຕະ-ເກາົ້ ອີ້ ຫລແທ່ື ນເວາົ້ ແລະ ອ່ື ນໆ. ການນື່ ງັ ນື່ ງັ ໃນທື່ າສະງ່ືາງາມ ຫງຼັ ກງົ ວາງຕນີ ໃຫເ້ ໝາະສມົ ສຸພາບ ສະຕີຄວນອຽງຂາໄປຂາ້ ງໃດຂາ້ ງໜື່ ງຫລໄຂວປ້ າຍຕນີ ບ່ື ນື່ ງັ ໄຂວື່ ຫາ້ ງ ນື່ ງັ ໃຫເ້ ຕມັ ສະໂພກ ຕນີ ຢນັ ພນ້ ການໃຊກ້ ິ ລຍິ າາທ່ື າທາງ ທື່ ີສາພນັ ກບັ ການເວາົ້ ມີດື່ ງັ ນ:ີ້ ການເຄື່ ອນໄຫວຫວົ ແລະລາຄ ສື່ ຄວາມຫມາຍບາງປຣະການດ່ື ງັ ນີ້ ຫວົ ຕງັ້ ກງົ ໝາຍເຖງິ ກາ້ ຫານຫມນັ້ ຄງົ ໝ່ື ນັ ໃຈພມໃຈມອີ ານາດ ໝາຍເຖງິ ຍອມຮບັ ເຫນັ ດວ້ ຍໂນມ້ ຫວົ ໄປຂາ້ ງໜາ້ ໝາຍ ເຖງິ ເຄາົ ລບົ ຂຮອ້ ງ ຂຄວາມເຫນັ ໃຈ ໝາຍເຖງິ ຕກົ ໃຈ, ສະດງຸ ້ , ສ່ື ນັ ຫວົ , ໝາຍເຖງິ ປະຕເິ ສດ ບື່ ເຫນັ ດວ້ ຍ ບື່ ຍອມ ຮບັ ກມົ້ ຫວົ ໝາຍເຖງິ ສະຫງບົ ສພຸ າບ ອຽງຫວົ ໝາຍເຖງິ ຄດິ ສງົ ໄສ ບື່ ແນື່ ໃຈ ເປນັ ຕນົ້ ການສະແດງສໜີ າ້ ການ ສະແດງສໜີ າ້ ຈະສອດຄອ້ ງກບັ ນາ້ ສຽງ ທ່ື າທາງ ແລະ ດວງຕາ ເຊ່ື ນັ : ຍມິ້ , ເສາົ້ , ຕກົ ໃຈ, ລື່ າເລງີ , ສງົ ໄສ, ເສຍໃຈ, ສີ ໜາ້ ໂດຍທື່ ວົ ໄປ ຄວນຍມິ້ ແຍມ້ ແຈ່ື ມໃສ ເປນັ ມດິ ກບັ ຜຟ້ ັງ. ການໃຊທ້ ື່ າມ ຊື່ ວຍເນນັ້ ຢາ້ ຫລ ຂະ ຫຍາຍຄວາມ ເຂາົ້ ໃຈ ທ່ື າມມຫີ ຼາຍແບບ ເຊ່ື ນັ ຫງາຍມແລວ້ ຄື່ ອຍໆ ເຄື່ ອນໄປສ່ື ຜຟ້ ັງ ເປັນການສະແດງຄວາມຮສ້ ກເປັນມດິ ຍກົ ຍອ້ ງ ຫລ ເຊອ້ ເຊຍີ ແບມທງັ ສອງຂາ້ ງ ໝາຍເຖງິ ສນເສຍ ໝດົ ຫວງັ ຍກົ ມຕງັ້ ສື່ ນັ ໝາຍເຖງິ ປະຕເິ ສດ ຄວ່ື າ ມແລວ້ ລຸດມລງົ ສະແດງການຂຮອ້ ງໃຫສ້ ະຫງບົ ຂໃຫຊ້ າ້ ລງົ ຫລສະແດງລະດບັ ສງ-ຕື່ າ ຕະແຄງມແລວ້ ເຄື່ ອນມໄປທາງຊາ້ ຍ ຫລຂວາ ສະແດງເຖງິ ການແບ່ື ງ ຕະແຄງມຕງັ້ ເທງິ ຝ່ື າມ ສະແດງການຕດັ ແບ່ື ງ ກາມສະແດງເຖງິ ຄວາມຫມນັ້ ຄງົ ເອາົ ຈງິ ເອາົ ຈງັ ຊນີ້ ວິ້ ສະແດງເຖງິ ລກັ ສະນະສະເພາະເຈາະຈ່ື ງົ ເນນັ້ ຕກັ ເຕອນ ຫລບອກທດິ ທາງເປນັ ຕນົ້ . ນອກຈາກນນັ້ ຍງັ ມີການໃຊມ້ ແລະແຂນສະແດງຂະໜາດນອ້ ຍ ໃຫຍ່ື ສງ ຕ່ື າ ສະແດງຮບຮື່ າງ ກມົ ຫ່ື ຽຼ ມ ສະແດງກງັ ວນົ ເຊື່ ນັ 1, 3, 5 ແລະ ລະດບັ ມທ່ື ີໃຊມ້ ີຢ່ື 3 ລະດບັ ຄ ສງ ລະດບັ ໄຫ່ື ຼຂນ້ ໄປ ກາງ ລະດບັ ແອວເຖງິ ໄຫື່ ຼ ແລະຕ່ື າ ຄ ລະດບັ ຕື່ າຈາກ ແອວລງົ ໄປ ໂດຍທື່ ວົ ໄປຈະໃຊທ້ ື່ າມໃນລະດບັ ກາງ ແລະ ລະດບັ ສງ. ຫກຼັ ການໃຊທ້ ື່ າມທ່ື ດີ ີຕອ້ ງເປັນທາມະຊາດ ຈງັ ຫວະເໝາະ ມຄີ ວາມຫມາຍແລະໃຊບ້ ື່ ຫລາຍເກີນໄປ ບື່ ຂດັ ເຂນີ ຫລເບື່ ງິ ມຂະນະເຮດັ ທື່ າ ຫກຼີ ລຽ້ ງການໃຊທ້ ່ື າມ ຊາ້ ໆ ຫລບ່ື ມີຄວາມຫມາຍ ຫລມລີ ກັ ສະນະມບື່ ຢື່ ສຸກ, ແຕະດງັ , ເກາົ ຫວົ , ເປນັ ຕນົ້ . ການໃຊສ້ າຍຕາ ການໃຊສ້ າຍຕາຊ່ື ວຍໃຫກ້ ານເວາົ້ ມພີ ະລງັ ມຄີ ວາມຫມາຍ ສາ້ ງຄວາມສາພນັ ກບັ ຜຟ້ ງັ ຖ່ື າຍທອດ ຄວາມຮສ້ ກຂອງຜເ້ ວາົ້ ໄດຮ້ ບັ ຮປ້ ະຕກິ ຣິ ິຢາຕອບສະຫນອງຂອງຜຟ້ ງັ ລກັ ສະນະການໃຊສ້ າຍຕາທື່ ີ ຄວນເຝກຝົນຄ: ການໃຊສ້ າຍຕາເມ່ື ອເລ່ື ມີ ຕນົ້ ເວາົ້ ໃຫມ້ ອງຜຟ້ ງັ ເປນັ ສື່ ວນທງັ ຫມດົ ກື່ ອນ ໂດຍມອງໄປທື່ ຜີ ຟ້ ງັ ທ່ື ີຢື່ ສນກາງແຖວຫງຼັ ສຸດ ຫງຼັ ຈາກນນັ້ ຈ່ື ງປື່ ຽນສາຍຕາໄປຢງັ ຈດຸ ອື່ ນ ຊາ້ ຍ ຂວາ ໜາ້ ຫຼງັ ໃຫທ້ ື່ ວັ ເຖງິ ແລະເປນັ ທາມະຊາດ ຢ່ື າປ່ື ຽນສາຍຕາໂດຍວື່ ອງໄວ ຫລໃຊສ້ າຍຕາແບບພດັ ລມົ ສ່ື າຍ ຄວນຈບັ ຕາແລະປື່ ຽນສາຍຕາໃນລກັ ສະນະຂອງການ ຖ່ື າຍຮບການໃຊສ້ າຍຕາຂະນະເວາົ້ ມອງຜຟ້ ັງໃຫທ້ ່ື ວັ ເຖງິ ສບົ ຕາຜຟ້ ັງນ່ື ງິ ຢ່ື ສະເພາະຄນົ ດວ້ ຍ ແລະ ໃຊສ້ າຍຕາສະ ແດງຄວາມຮສ້ ກ ອາລມົ ຕາມສວນ ທື່ ີຫາເວາົ້ ໃນຄາສບັ ວດັ ຈະນະພາສາກ່ື ຽວກບັ ສາຍຕາເຊື່ ນັ ເບ່ື ງີ ຕາໂພງ ໝາຍເຖງິ ຕກົ ໃຈຢາກໄດປ້ ດິ ຕາ ໝາຍເຖງິ ອື່ ອນເພຍ ຫລວີ້ ຕາ ໝາຍເຖງິ ສງົ ໄສ ບື່ ແນ່ື ໃຈ ຍວົ ະເຍາົ້ ປະສານສາຍຕາ ໝາຍເຖງິ ຈງິ ໃຈ ແນື່ ໃຈ ລດຸ ສາຍຕາລງົ ໝາຍເຖງິ ຮສ້ ກຜດິ ຍອມຮບັ ສາເລອງຕາ ໝາຍເຖງິ ອາຍອດິ ສາເບື່ ງິ ຖກເປັນຕນົ້ . ຂະນະເວາົ້ ໃຫຫ້ ຼີກລຽ້ ງການເບື່ ງິ ແພດານ ເບ່ື ງິ ຂາ້ ມຫວົ ໄປທື່ ຝີ າຫງຼັ ຫອ້ ງ ເບ່ື ງິ ອອກນອກປະຕປ່ື ອງຢຽ້ ມ ຫລ ໃຊ້ ສາຍຕາຫກຸຼ ຫກຼິ ເຫອຼ ບໄປເຫອຼ ບມາຕະຫລອດເວລາ ນນັ້ ເຮດັ ໃຫ້ເສຍບຸກຄະລກິ ກະພາບ. ການໃຊສ້ ຽງ ສຽງຈະຫື່ ຫຸມ້ ຢື່ ໂດຍອອ້ ມຖອ້ ຍຄາ ຊື່ ວຍຖ່ື າຍທອດອາລມົ ແລະ ຄວາມຮສ້ ກຂອງຜເ້ ວາົ້ ສື່ ງິ ທື່ ີຕອ້ ງຄານງກື່ ຽວກບັ ການໃຊສ້ ຽງ ມີດື່ ງັ ນ:ີ້ ສຽງ ແລະ ການອອກສຽງ ຈະຕອ້ ງຊດັ ເຈນ ແຈ່ື ມ ໃສ ນ່ື ມຸ ນວນຊວນຟັງ ບື່ຫວ້ ນ ບ່ື ສງແຫຼມຈນົ ຟງັ ບື່ ສະບາຍຫ ບື່ ຕື່ າຈນົ ຟງັ ບື່ ຖະຫນດັ ບ່ື ສື່ ນັ ເອບ່ື ແຫບມວົ ແລະ ບ່ື ປື່ ຽນແປງ ນອກຈາກນນັ້ ຍງັ ຕອ້ ງບ່ື ດ່ື ງັ ຫລ ຄື່ ອຍຈນົ ເກນີ ໄປ ໜກັ ເບາົ ສງ ຕ່ື າ ເປນັ ໄປຕາມທາມະຊາດ ມກີ ານ ເນນັ້ ຢາ້ ບື່ ລາບລຽບສະເໝີກນັ ໄປໂດຍຕະຫລອດ (mo-no-tone) ແຕື່ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 22 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວງົ

ກບ່ື ຄວນປ່ື ຽນລະດບັ ສຽງຂນ້ ລງົ - ສງ - ຕື່ າ ຫລາຍເກີນໄປ ຈນົ ເບ່ື ງິ ເໝອນສຽງສະແດງລະຄນົ (dramatization) ອອກສຽງສະຫຼະ, ພະຍນັ ຊະນະ ແລະ ລະະດບັ ສຽງວນັ ນະຍຸດຊດັ ເຈນຖກຕອ້ ງ ການອອກສຽງຊດັ ເຈນຖກຕອ້ ງ ຊື່ ວຍໃຫກ້ ານເວາົ້ ເທື່ ອນນັ້ , ໜາ້ ຟງັ ແລະ ໜາ້ ເຊ່ື ອຖຈງັ ຫວະການເວາົ້ ບ່ື ໄວຈນົ ເສຍຄວາມ ບື່ ຕດັ ຫລລວບຄາເຊື່ ນັ “ກະຊວງສາທາລະນະສຸກ” ອອກສຽງເປນັ “ກະຊວງສາທານະສຸກ” “ມະຫາວທິ ະຍາໄລ” ອອກສຽງເປນັ “ມະຫາໄລ” “ພຈິ າລະນາ ” ອອກສຽງເປັນ “ພຈິ ານາ” ເປນັ ຕນົ້ ແລະ ຕອ້ ງບ່ື ຊາ້ ເນບີ ນາບຈນົ ເກີນໄປ ການເວາົ້ ໄວເກີນໄປ ຜຟ້ ງັ ຈະ ຟັງບ່ື ທນັ ແລະ ຮສ້ ກເມື່ ອຍ ການເວາົ້ ຊາ້ ຈນົ ເກນີ ໄປຜຟ້ ງັ ກຈະຮສ້ ກລາຄານ ແລະ ອດອດັ ນອກຈາກນນັ້ ຍງັ ຕອ້ ງເວນັ້ ວກັ ຕອນໃຫຖ້ ກຕອ້ ງ ການເວນັ້ ວກັ ຕອນຜດິ ຈະເຮດັ ໃຫສ້ ່ື ຄວາມຫມາຍຜດິ ໄດ.້ 4.5 ຄວາມສນົ ໃຈ ແລະ ທດັ ສະນະຄະຕຂິ ອງຜຟ້ ັງ ການເປັນຜຟ້ ງັ ທື່ ີດເີ ຮດັ ໃຫເ້ ບ່ື ງິ ເຫນັ ໂລກໃນມຸມມອງຂອງຜອ້ ່ື ນ ເສມີ ສາ້ ງຄວາມເຫນັ ອກົ ເຫນັ ໃຈ ອກີ ທງັ ຍງັ ເພື່ ີມພນທກັ ສະການສື່ ສານກັບບຸກຄນົ ທ່ື ວົ ໄປ ທກັ ສະການຟງັ ທື່ ດີ ີຊ່ື ວຍໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈສະຖານນະການຂອງຜອ້ ່ື ນໄດດ້ ີ ຂນ້ ຊື່ ງມີປະໂຫຍດຕ່ື ການເລອກຫລລຽ້ ງໃຊຄ້ າເວາົ້ ເຖງິ ວື່ າການຟງັ ເບ່ື ງິ ເໝອນງ່ືາຍດາຍ ແຕ່ື ເມື່ ອມຂີ ຂ້ ດັ ແຍງ້ ເກີດຂນ້ ກຕອ້ ງຝກຝົນຢື່ າງຫລາຍເພ່ື ອຈະຟງັ ດວ້ ຍກຢິ າທ່ື ີເໝາະສມົ ສະນນັ້ ສມົ ຄວນຝກຕນົ ໃຫເ້ ປັນຜຟ້ ັງທື່ ດີ ຕີ ງັ້ ແຕື່ ບດັ ນ.ີ້  ສະໜິດສະໜນົ ກບັ ຜຟ້ ັງ ຖາ້ ເຮາົ ຫາກຖກປະເສນີ ຢ່ື ໃນສະຖານນະການດຽວກນັ ກບັ ຜເ້ ວາົ້ . ຄນົ ເຮາົ ມກັ ຈະໝກົ ມື່ ຸນຄດິ ເຖງິ ແຕື່ ຜນົ ກະ ທບົ ຂອງເລ່ື ອງທ່ື ຄີ ນົ ອື່ ນເລື່ າົ ຕື່ ຕນົ ເອງ ບຮວ້ ື່ າຄວາມຄດິ ສ່ື ວນຕວົ ຂອງເຈາົ້ ກາລງັ ປດິ ໂອກາດທ່ື ຈີ ະຟັງຢ່ື າງຕງັ້ ໃຈ ເຈາົ້ ຄວນເປີດໃຈໃຫກ້ ວາ້ ງແລວ້ ເບື່ ງິ ບນັ ຫາໃນສາຍຕາຂອງຜເ້ ວາົ້ ໃຫສ້ ະໜດິ ສະໝມົ ວື່ າເຈາົ້ ຢື່ ໃນສະຖານະການດຽວກບັ ພວກເຂາົ ແລວ້ ຈະເຂາົ້ ໃຈບນັ ຫາໄດດ້ ຂີ ນ້ ການເປນັ ຜຟ້ ງັ ທ່ື ີດສີ າມາດຊ່ື ວຍໃຫເ້ ຈາົ້ ເປັນເພ່ື ອນທື່ ີດຂີ ນ້ ໄດດ້ ວ້ ຍການ ເຮດັ ຄວາມຮຈ້ ກັ ກນັ ໃຫຫ້ ລາຍຂນ້ • ມີເຫດຜນົ ທ່ື ມີ ະນຸດມີສອງຫແລະໜື່ ງປາກ ຄວາມຈງິ ນສີ້ ະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວື່ າເຈາົ້ ຄວນຟງັ ຫລາຍກວ່ື າເວາົ້ ການຟັງ ມປີ ະໂຫຍດກວ່ື າການເວາົ້ ເມ່ື ອຕອ້ ງຟັງໃຜສກັ ຄນົ ເວາົ້ ໃຫສ້ ບົ ຕາ ແລະ ມສີ ື່ ວນຮ່ື ວມໃນບດົ ສນົ ທະນາຜເ້ ວາົ້ ຈະໄດຮ້ ້ ວື່ າເຈາົ້ ໃສື່ ໃຈສື່ ງິ ທ່ື ີພວກເຂາົ ເວາົ້ (ເຖງິ ວ່ື າຄວາມຈງິ ເຈາົ້ ອາດບື່ ສນົ ໃຈ ແຕື່ ເປັນມານຍາດທ່ື ີຕອ້ ງຮ)້ ຄນົ ທື່ ຟີ ງັ ຫລາຍ ຊ່ື າງ ສງັ ເກດ ຈະເຂາົ້ ໃຈສື່ ງິ ຮອບຕວົ ໄດດ້ ກີ ວ່ື າ ກວດສອບຕນົ ເອງວື່ າໄດຕ້ ງັ້ ໃຈຟັງຢ່ື າງແທຈ້ ງິ ບໄື່ ດເ້ ຮດັ ຢື່ າງອ່ື ນໄປດວ້ ຍ ຂະນະຟງັ ພະຍາຍາມພືຸ່ ງຄວາມສນົ ໃຈໄປທື່ ີຜເ້ ວາົ້ ໂດຍບື່ ວອກແວກ • ໃຊເ້ ວລານື່ ງັ ຟງັ ອກີ ຝ່ື າຍເວາົ້ ຈາກມຸມມອງຂອງພວກເຂາົ ແທນທ່ື ີຈະຮບີ ຫາຂສ້ ະຫລຸບ ຫລ ທາງແກທ້ ນັ ທີ ລອງ ນກຄດິ ວື່ າຕນົ ເອງຈະຮສ້ ກຢ່ື າງໃດຫາກຮວ້ ື່ າອກີ ຝ່ື າຍຕດັ ສນິ ເຮາົ ຢ່ື າງງຽບໆຢ່ື ການຍອ້ ນຄດິ ລກັ ສະນະນີຈ້ ະເຮດັ ໃຫ້ ເຈາົ້ ຟງັ ໄດຢ້ ື່ າງມີປະສດິ ທພິ າບຢື່ າງແທຈ້ ງິ ດກີ ວື່ າ ຮບີ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ກື່ ອນທື່ ີຈະເຂາົ້ ໃຈສະຖານະການ.  ຢື່ າປຽບທຽບປະສບົ ການຂອງຕນົ ເອງກບັ ຜອ້ ່ື ນ. ແມ່ື ນເຈາົ້ ອາດເຂາົ້ ໃຈວ່ື າການໃຊ້ ປະສບົ ການຂອງຜອ້ ື່ ນກບັ ຕນົ ເອງນນັ້ ເໝາະສມົ ທ່ື ສີ ຸ ດແລວ້ ແຕື່ ນນັ້ ບ່ື ເປັນຄະ ງາມຈງິ ເລຍີ ຫາກມີຄນົ ມາປັບທກຸ ເລ່ື ອງການສນເສຍສະມາຊກິ ໃນຄອບຄວົ ສາມາດໃຫຄ້ າປກສາໄດແ້ ຕື່ ຢື່ າກ່ື າວວື່ າ \"ອ ແຍ່ື ຄກນັ ເລຍີ \" ເພາະນອກຈາກຈະສະແດງຄວາມຮເ້ ທື່ າົ ບື່ ເຖງິ ການນແ໌ ລວ້ ອາດດໜ່ື ນິ ຄວາມຮສ້ ກອກີ ຝ່ື າຍອກີ ດວ້ ຍ ໂດຍສະເພາະຢື່ າງຍື່ ງິ ຫາກເຫດການທ່ື ນີ າໄປປຽບທຽບມຄີ ວາມຮຸນແຮງນອ້ ຍກວ່ື າຢ່ື າງເຫນັ ໄດແ້ ຈງ້ ເຊ່ື ນັ ປຽບ ທຽບການຢ່ື າຮາ້ ງກບັ ເລກີ ກບັ ແຟນທ່ື ີຄບົ ມາສອງສາມເດອນ ຈະເຮດັ ໃຫຜ້ ຟ້ ັງຮສ້ ກບ່ື ສະບາຍໃຈ ເຈາົ້ ອາດເຂາົ້ ໃຈວື່ າການປຽບທຽບເປັນທາງເລອກທື່ ີດແີ ລະເປັນປະໂຫຍດຕື່ ການເຂາົ້ ເຖງິ ຄວາມຮສ້ ກຂອງຜ້ ອ່ື ນຫລາຍທ່ື ີສຸດ ແຕື່ ການຄດິ ແບບນນີ້ ນັ້ ບື່ ນັ ທອນຫລາຍ ອກີ ທງັ ຍງັ ເຮດັ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ຮສ້ ກວື່ າເຈາົ້ ບື່ໄດຕ້ ງັ້ ໃຈຟັງເລຍີ ຫລກີ ລຽ້ ງການໃຊສ້ ບັ ນາມບຸລຸດທື່ ີ 1 (ຄາທື່ ໃີ ຊແ້ ທນຕນົ ເອງ) ເລອ້ ຍໆ ເພາະເປນັ ເຄື່ ອງບ່ື ງົ ຊວີ້ ື່ າເຈາົ້ ນກເຖງິ ຕນົ ເອງຫລາຍກວ່ື າບນັ ຫາຂອງຜອ້ ່ື ນ ມີໂອກາດທື່ ຜີ ເ້ ວາົ້ ຈະເລ່ື ງັ ເລາົ້ ຂຄວາມຄດິ ເຫນັ ຫາກພວກເຂາົ ຮວ້ ່ື າເຈາົ້ ເຄຍີ ຜ່ື ານປະສບົ ການຄາ້ ຍກັນມາ ໃນ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 23 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອິນທະວົງ

ກລະນນີ ີສ້ າມາດໃຫຄ້ າແນະນາໄດ້ ແຕ່ື ຕອ້ ງບ່ື ທກທກັ ເອາົ ເອງວ່ື າປະສບົ ການຂອງເຈາົ້ ກບັ ຜເ້ ວາົ້ ຄກນັ ທຸກປະການ ເພາະຈະຟັງເໝອນເຈາົ້ ສາ້ ງສະຖານນະການປອມຂນ້ ມາໃຫເ້ ບ່ື ງິ ເປັນປະໂຫຍດ ຢື່ າຊ່ື ວຍທັນທີ. ຫລາຍຄນົ ເຂາົ້ ໃຈວ່ື າຕອ້ ງຮບີ ຄດິ ວທິ ແີ ກ້ບນັ ຫາງື່າຍໆມາຊ່ື ວຍຜເ້ ວາົ້ ໃຫປ້ ື່ ຽນຄວາມຄດິ ເສຍໃ ໝື່ ວື່ າແທຈ້ ງິ ແລວ້ ສ່ື ງິ ທື່ ີຜເ້ ວາົ້ ເລື່ າົ ມຄີ ່ື າຄວນແກື່ ການຟັງຢ່ື າງຕງັ້ ໃຈ ການໃຊເ້ ວລາຂະນະທື່ ຜີ ເ້ ວາົ້ ເລ່ື າົ ເລື່ ອງຂອງພວກ ເຂາົ ໄປຄດິ ວທິ ີແກບ້ ນັ ຫາເປນັ ການບ່ື ເໝາະສມົ ເວນັ້ ແຕ່ື ພວກເຂາົ ຕອ້ ງການໃຫເ້ ຮາົ ຊື່ ວຍໃນລກັ ສະນະນແີ້ ຕື່ ຕນົ້ ຖາ້ ບ່ື ມີດມາທຂິ ະນະຟັງມວົ ແຕື່ ຮບີ ເລ່ື ງັ ຫາວທິ ີຊື່ ວຍແກບ້ ນັ ຫາກບື່ ນບັ ເປັນການຟັງທ່ື ີດຈີ ື່ ງົ ຕງັ້ ສະໝາທເິ ປີດຮບັ ສື່ ງິ ທ່ື ີຜເ້ ວາົ້ ເລື່ າົ ທຸກຢ່ື າງ ຫລງັ ຈາກນນັ້ ຄ່ື ອຍຫາທາງຊື່ ວຍ ສະແດງຄວາມເຫນັ ອກົ ເຫນັ ໃຈ. ພະຍກັ ໜາ້ ເປັນລະຍະລະຫວື່ າງຟັງເພ່ື ອສະແດງຄວາມຫື່ ວງໃຍ ກ່ື າວຖອ້ ຍ ຄາສະແດງວ່ື າເຫນັ ດວ້ ຍເຊ່ື ນັ : ໃຊ,້ ເນີ ເມື່ ອຜມ້ າປກສາຕອ້ ງການໃຫເ້ ຈາົ້ ເຫນັ ດວ້ ຍກບັ ສື່ ງິ ທ່ື ີພວກເຂາົ ເວາົ້ (ສາມາດ ສງັ ເກດໄດຈ້ າກນາ້ ສຽງ) ຫລ ກື່ າວ \"ໂຫ\" ເມ່ື ອພວກເຂາົ ປກສາເລື່ ອງຮາ້ ຍແຮງຫລລະບາຍຄວາມທກຸ ການກ່ື າວຖອ້ ຍ ຄາເຫລ່ື າົ ນສີ້ ະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວື່ າເຈາົ້ ບໄ່ື ດແ້ ຄື່ ຟັງຢື່ າງດຽວແຕື່ ຕງັ້ ໃຈຮບັ ສານຢື່ າງເຕມັ ທ່ື ີ ໃຫກ້ ື່ າວຖອ້ ຍຄາເຫລ່ື າົ ນຢີ້ ື່ າງ ອ່ື ອນໆ ແລະ ເລອກເວລາໃຫເ້ ໝາະສມົ ຈະໄດບ້ ່ື ເບື່ ງິ ເຍເິ ກນີ ຫລເປັນການຂດັ ຈງັ ຫວະ ພະຍາຍາມຮຽກຄວາມອື່ ອນ ໂຍນອອກມາເມື່ ອປອບຄນົ ທກຸ ລະເລກິ ໄວສ້ ະເໝີວື່ າບ່ື ມີໃຜມກັ ໃຫສ້ ງົ ສານ ເວດນາຈນົ ເກນີ ເຫດ ປອບໂຍນໄດແ້ ຕື່ ຢ່ື າເຜີຍກົ ຕນົ ເໜອກວື່ າ ຈດົ ຈາສ່ື ງິ ທ່ື ຜີ ເ້ ວາົ້ ເລ່ື າົ ໃຫມ້ ື່ ນັ . ການຈດົ ຈາເລື່ ອງລາວທ່ື ໄີ ດຍ້ ນິ ຢ່ື າງເລກິ ລກເປັນປັດໄຈສາຄນັ ໃນການເປນັ ຜຟ້ ັງ ທື່ ີດີ ສະໝມົ ຕວິ ື່ າມີຄນົ ມາປກສາເລ່ື ອງນາຍສມົ ໝາຍຊ່ື ງເປັນເພ່ື ອນສະນດິ ທື່ ີສຸ ດຂອງພວກເຂາົ ແຕ່ື ເຈາົ້ ບ່ື ຮຈ້ ກັ ນາຍ ສມົ ໝາຍມາກ່ື ອນ ກຄວນຈາຊ່ື ໃຫໄ້ ດເ້ ປັນຢື່ າງນອ້ ຍເພື່ ອຈະໄດຮ້ ຽກຖກ ໃຫເ້ ຮດັ ເໝອນວື່ າເຈາົ້ ຄຸນ້ ເຄຍີ ກບັ ເລ່ື ອງ ລາວນນັ້ ຖາ້ ຈາຊ່ື ລາຍລະອຽດ ຫລເຫດການສາຄນັ ບ່ື ໄດເ້ ລຍີ ກແປວ່ື າບໄື່ ດຟ້ ງັ ຢື່ ນນັ້ ເອງ ບື່ ເປນັ ຫຍງັ ຖາ້ ຄວາມຈາບ່ື ດີ ຢ່ື າງໃດກຕາມຫາກຕອ້ ງຢຸ ດເພື່ ອຂຄວາມກະຈື່ າງເລອ້ ຍ ໆ ຫລລມປະຈາວື່ າໃຜ ເປນັ ໃຜ ເຈາົ້ ກຍງັ ບ່ື ແມ່ື ນຜຟ້ ັງທ່ື ດີ ີ ບື່ ຈາເປນັ ຕອ້ ງຈາລາຍລະອຽດຍບິ ຍ່ື ອຍທກຸ ຢື່ າງໃຫໄ້ ດ້ ແຕ່ື ກຢ່ື າໜາ້ ກຽດຊງັ ເຖງິ ຂນັ້ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ຕອ້ ງຢຸດອະທບິ າຍຊາ້ ຫລາຍຮອບ ຕດິ ຕາມຜນົ . ທກັ ສະອກີ ຢ່ື າງໜ່ື ງທ່ື ຜີ ຟ້ ງັ ຄວນມຄີ ເປັນຄນົ ທື່ ີໃສື່ ໃຈຫລາຍຂນ້ ຢ່ື າຟງັ ພຽງຢື່ າງດຽວ ພບດົ ສນົ ທະນາຈບົ ກເລກີ ລາກນັ ໄປແລວ້ ກລມເລື່ ອງລາວເສຍໝດົ ຫາກຕອ້ ງການສະແດງຄວາມປາດຖະຫນາດີ ຄວນໄຖື່ ຖາມສານທກຸ ສຸກດບິ ຂອງຜເ້ ວາົ້ ເມ່ື ອເຈກີ ນັ ຕາມລາພງັ ເທ່ື ອຕໄື່ ປ ສ່ື ງົ ຂຄ້ ວາມຫລໂຊໄປຖາມວ່ື າເປັນຢື່ າງໃດນາ ຍ່ື ງິ ຜ້ ເວາົ້ ກາລງັ ຜະເຊນີ ເລ່ື ອງເຄື່ ງຄຽດຕ່ື າງໆ ເຊ່ື ນັ ຢື່ າຮາ້ ງ ຫາງານໃໝ່ື ບນັ ຫາສຸຂະພາບ ການຕດິ ຕາມຜນົ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່ື າເຈາົ້ ຫື່ ວງໃຍຈງິ ກເປັນທ່ື ີພງກະທາ ເຖງິ ວື່ າພວກເຂາົ ຈະບື່ ໄດຂ້ ກຕາມ ຢື່ າທໃ້ ຈຫາກພວກເຂາົ ບ່ື ຢາກໃຫເ້ ຈາົ້ ມາຍ່ືຸງ ດວ້ ຍແລວ້ ເຄາົ ລບົ ການຕດັ ສນິ ໃຈຂອງພວກເຂາົ ແຕ່ື ກຢ່ື າລມບອກວ່ື າ ເຈາົ້ ຈະຢື່ ກງົ ນເີ້ ປນັ ກາລງັ ໃຈໃຫສ້ ະເໝີ  ການສະແດງຄວາມຫ່ື ວງໃຍແລະຕດິ ຕາມສະຖານນະການຫລງັ ຈບົ ບດົ ສນົ ທະນາເຮດັ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ຊາບລກໃຈ ອກີ ທງັ ຍງັ ພດັ ທະນາທກັ ສະການຟງັ ຂອງເຈາົ້ ໄປອກີ ລະດບັ  ແນື່ ນອນວື່ າການຕດິ ຕາມຫື່ ວງໃຍກບັ ຕາມຕນື໊ ນັ້ ຕື່ າງກນັ ສະໝມົ ຕວິ ່ື າຜເ້ ວາົ້ ມາປກສາວ່ື ານາງຢາກລາອອກ ຈາກງານ ເຈາົ້ ຄງົ ບ່ື ຄດິ ຈະສື່ ງົ ຂຄ້ ວາມໄປຖາມທຸກມວ້ ່ື າລາອອກ ຫລ ຍງັ ຊື່ ງສ່ື ງົ ຜນົ ໃຫສ້ ະຖານນະການກດົ ດນັ ຫລາຍ ຂນ້ ແລະ ກາຍເປັນສາ້ ງຄວາມຄຽດທ່ື ີບ່ື ຈາເປນັ ແທນທ່ື ຈີ ະຊື່ ວຍແກໄ້ ຂ  ຮວ້ ່ື າຫຍງັ ຄວນບື່ ຄວນ. ຜຟ້ ັງທ່ື ດີ ຄີ ວນຮວ້ ື່ າຕອ້ ງບື່ ເວາົ້ ຫຍງັ ເລ່ື ອງນສີ້ າຄນັ ເທື່ າົ ທຽມກບັ ຮວ້ ື່ າຄວນເວາົ້ ຫຍງັ ຫາກຢາກໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ໄວໃ້ ຈແລະຄດິ ວື່ າເຈາົ້ ເຄາົ ລບົ ພວກເຂາົ ຈງິ ໃຫລ້ ະວງັ ກຢິ າເຫລື່ າົ ນ:ີ້  ຫາ້ ມເວາົ້ ແຊກລະຫວ່ື າງສນົ ທະນາເດດັ ຂາດ  ຫາ້ ມຄດັ ຄນ້ ຜເ້ ວາົ້ ໃຫຖ້ າມຢື່ າງສຸພາບເມື່ ອຈາເປນັ ແທໆ້ (ຖາມຕ່ື ເມື່ ອເກີດຄວາມງຽບລະຫວ່ື າງບດົ ສນົ ທະນາ ຫລເມ່ື ອຜເ້ ວາົ້ ຢຸດເວາົ້ )  ຫາ້ ມປ່ື ຽນຫວົ ຂເ້ ຖງິ ວື່ າບ່ື ສະບາຍໃຈຈະຟງັ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 24 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວງົ

 ຢ່ື າເວາົ້ ວື່ າ \"ແຄື່ ນບີ້ ື່ ຕາຍຫລອກ\" ຫລ \"ດ໋ຽວກດີຂນ້ ເອງ\" ເພາະຈະເຮດັ ໃຫບ້ ນັ ຫາຂອງຜເ້ ວາົ້ ຟງັ ເບື່ ງິ ເປັນເລ່ື ອງ ເລກັ ນອ້ ຍສື່ ງົ ຜນົ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ຮສ້ ກແຍ່ື ສບົ ຕາດວ້ ຍຕອນເວາົ້ ຜເ້ ວາົ້ ຈະໄດຮ້ ວ້ ່ື າເຈາົ້ ຟັງຢ່ື ແລະໃສື່ ໃຈສ່ື ງິ ທື່ ີພວກເຂາົ ເລື່ າົ . 4.6 ຄວາມຄາດຫວງັ ຂອງຜຟ້ ງັ  ນື່ ງັ ຟງັ ເບ່ື ງິ ເໝອນຈະເປນັ ເລື່ ອງທື່ ີທຸກຄນົ ຮຢ້ ື່ ແລວ້ ແຕ່ື ການຂ່ື ມົ ໃຈຕນົ ເອງບ່ື ໃຫອ້ ອກຄວາມເຫນັ ແລວ້ ນ່ື ງິ ຟັງແທຈ້ ງິ ແລວ້ ເປັນອຸປະສກັ ໃຫຍື່ ຫລາຍຄນົ ສະແດງຄວາມເຫນັ ໃຈຢ່ື າງຜດິ ວທິ ີໂດຍອາ້ ງອງິ ຈາກປະສບົ ການຂອງຕນົ ເອງທ່ື ມີ ີ ລກັ ສະນະຄາ້ ຍຄງກນັ ການກະທາໂດຍສນັ ຊາດຍານໃນລກັ ສະນະນີອ້ າດເປນັ ປະໂຫຍດໃນບາງເທື່ ອແຕື່ ໂດຍຫລາຍ ແລວ້ ໃຊກ້ ນັ ຜດິ ກາລະເທສະ  ເບື່ ງິ ຂາ້ ມຄວາມຕອ້ ງການຂອງຕນົ ເອງແລວ້ ລຢ່ື າງອດົ ທນົ ໃຫໂ້ ອກາດຜເ້ ວາົ້ ຄດິ ແລະ ເລື່ າົ ເລື່ ອງໃນແບບທື່ ີພວກ ເຂາົ ຖະຫນດັ  ໃຫ້ຄວາມຫມນັ້ ໃຈວື່ າເຈາົ້ ເຊ່ື ອຖໄດ້ ໃນກລະນີທ່ື ຜີ ເ້ ວາົ້ ເລ່ື າົ ເລື່ ອງສ່ື ວນຕວົ ຫລເລ່ື ອງສາຄນັ ຫລາຍ ເຈາົ້ ຄວນສະແດງຕນົ ໃຫຊ້ ດັ ເຈນວ່ື າເຈາົ້ ບ່ື ແມື່ ນ ຄນົ ປາກໂປງ້ ແຕ່ື ເກບັ ຄວາມລບັ ເປນັ ແລະໄວໃ້ ຈໄດ້ ໃຫບ້ ອກຜເ້ ວາົ້ ວື່ າບດົ ສນົ ທະນານເີ້ ປັນເລ່ື ອງລະຫວ່ື າງເຈາົ້ ສອງ ຄນົ ເທ່ື າົ ນນັ້ ແລະຄາເວາົ້ ຂອງເຈາົ້ ຈະເປນັ ພນັ ທະຜກມດັ ໃຫປ້ ື່ ນິ ປວົ ສນັ ຍາ ຜເ້ ວາົ້ ມີແນວໂນມ້ ຈະບື່ ເປີດອກົ ຄຸຍກບັ ເຈາົ້ ຫາກພວກເຂາົ ຄດິ ວື່ າເຈາົ້ ບ່ື ໜາ້ ໄວໃ້ ຈ ຢື່ າບງັ ຄບັ ໃຫຄ້ ນົ ອ່ື ນເປີດໃຈເລ່ື າົ ເລ່ື ອງໃດໆ ກຕາມເພາະອາດເຮດັ ໃຫພ້ ວກ ເຂາົ ບ່ື ສະບາຍໃຈຫລຄຽດ  ຖາ້ ຕກົ ລງົ ຈະເກບັ ສື່ ງິ ທື່ ີໄດຍ້ ນິ ເປນັ ຄວາມລບັ ກຄວນປື່ ນິ ປົວສນັ ຍາເວນັ້ ແຕື່ ຈະເປັນສະຖານນະການທື່ ໜີ າ້ ເປນັ ຫື່ ວງ ຈາເປັນຕອ້ ງບອກຕື່ ແທ້ ໆ ເຊື່ ນັ ຜເ້ ວາົ້ ມາລະບາຍໃຫຟ້ ງັ ວ່ື າຢາກຂາ້ ຕວົ ຕາຍ ຫາກເຈາົ້ ເປັນຄນົ ຂາດຄວາມ ສດັ ບື່ ໜາ້ ເຊື່ ອຖກບື່ ສາມາດເປນັ ຜຟ້ ັງທ່ື ີດໄີ ດເ້ ລຍີ .  ໃຊນ້ າ້ ສຽງໃຫກ້ າລງັ ໃຈເມ່ື ອຕອ້ ງເວາົ້ ການໃຊນ້ າ້ ສຽງໜກັ ແໜນ້ ໃນຈງັ ຫວະທື່ ີເໝາະສມົ ເປັນເລ່ື ອງສາຄນັ ຫລາຍ ເພ່ື ອຜເ້ ວາົ້ ຈະໄດບ້ ່ື ເຂາົ້ ໃຈຜດິ ວື່ າ ເຈາົ້ ບ່ື ໄດຟ້ ັງພວກເຂາົ ຢື່ ການ \"ສະຫລຸບແລະຢາ້ \" ຫລ \"ເວາົ້ ຊາ້ ແລະໃຫກ້ າລງັ ໃຈ\" ເປັນຫວົ ໃຈຂອງການຟັງ ອກີ ທງັ ຍງັ ຊ່ື ວຍໃຫບ້ ດົ ສນົ ທະນາລາບລື່ ນ ຜເ້ ວາົ້ ກຮສ້ ກປະໝື່ ານອ້ ຍລງົ ສ່ື ງິ ທ່ື ີເຈາົ້ ຄວນເຮດັ ໃນແຕ່ື ລະຂນັ້ ຕອນມີດ່ື ງັ ນ:ີ້  ເວາົ້ ຊາ້ ແລະໃຫກ້ າລງັ ໃຈ: ກ່ື າວສື່ ງິ ທ່ື ີຜເ້ ວາົ້ ເລື່ າົ ໃຫຟ້ ງັ ຊາ້ ພອ້ ມກບັ ໂຕຕ້ ອບໃນເຊງີ ບວກເພື່ ອໃຫກ້ າລງັ ໃຈ ຕວົ ຢື່ າງເຊ່ື ນັ ເຈາົ້ ອາດເວາົ້ ວ່ື າ “ຂອ້ ຍຮວ້ ື່ າເຈາົ້ ບື່ ຢາກເປນັ ແພະຮບັ ບາບ ຂອ້ ຍກບື່ ຢາກຄກນັ ” ຢື່ າງໃດກຕາມໃຊວ້ ທິ ີນຢີ້ ື່ າງ ລະມດັ ລະວງັ ເອາົ ໄວກ້ ະຕຸນ້ ຜເ້ ວາົ້ ເປນັ ລະຍະເພາະຫາກເວາົ້ ເລອ້ ຍໄປອາດເບ່ື ງິ ເໝອນສງົ ສານຈນົ ເກນີ ເຫດໄດ້  ສະຫລບຸ ແລະ ຢາ້ : ການສະຫລຸບບດົ ສນົ ທະນາດວ້ ຍຖອ້ ຍຄາຂອງເຈາົ້ ເອງ ບງົ ບອກເຖງິ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈໃນສ່ື ງິ ທື່ ີຜເ້ ວາົ້ ເລ່ື າົ ເຮດັ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ຮສ້ ກວື່ າເຈາົ້ ໄດຟ້ ງັ ຢື່ າງຕງັ້ ໃຈແຖມຍງັ ເຂາົ້ ໃຈຢ່ື າງຖື່ ອງແທ້ ອກີ ທງັ ຍງັ ເປັນການເປີດໂອກາດ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ແກໄ້ ຂຂສ້ ນັ ນດິ ຖານທື່ ີຜດິ ຫລຄວາມບື່ ເຂາົ້ ໃຈຂອງເຈາົ້ ໃນບາງສື່ ວນ.  ພະຍາຍາມໃຊປ້ ະໂຍກປາຍເປີດ ເຊື່ ນັ \"ບ່ື ຮວ້ ື່ າເຂາົ້ ໃຈຖກຫລເປ່ື ົານະແຕື່ …\" ຫລ \"... ບອກດວ້ ຍນະວ່ື າເຂາົ້ ໃຈຜດິ ກງົ ໃດ\" ເຄດັ ລບັ ນເີ້ ປນັ ປະໂຫຍດຢື່ າງຫລາຍ ເມ່ື ອຮສ້ ກອດອດັ ທ່ື ຈີ ະຟັງ ຫລ ເມື່ ອຮສ້ ກວ່ື າຄວາມຕງັ້ ໃຈຟັງລດຸ ລງົ  ຖາມຄາຖາມທ່ື ີມຄີ ວາມຫມາຍ ແລະ ມີພະລງັ ຢ່ື າຍຸແຫຍ່ື ຫລ ເຮດັ ໃຫຄ້ ື່ ສນົ ທະນາຕອ້ ງປົກປ້ອງຕນົ ເອງຈາກຄາຖາມຂອງເຈາົ້ ມຸງ້ ໃຊຄ້ າຖາມເປນັ ຕວົ ຊ່ື ວຍ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ສະຫລຸບບນັ ຫາຂອງພວກເຂາົ ໄດ້ ການຕງັ້ ຄາຖາມຊື່ ວຍກະຕຸນ້ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ເລື່ ມີ ສະຫລຸບ ໂດຍທ່ື ບີ ື່ ເບ່ື ງິ ຊ່ື າງຕດັ ສນິ ຫລຄາດຄນັ້ ຈນົ ເກີນໄປ ຈ່ື ງົ ຈາໄວວ້ ື່ າ: ວິຊາ ພາສາລາວ 1 25 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອິນທະວງົ

 ຫລງັ ຈາກຟັງຢື່ າງເຂາົ້ ໃຈແລວ້ ເຖງິ ເວລາທື່ ີເຈາົ້ ຈະຟັງຢື່ າງມພີ ະລງັ ລອງປບັ ປ່ື ຽນວທິ ີການຖາມໃໝ່ື ເຊື່ ນັ \"ເຂາົ້ ໃຈແລວ້ ວື່ າບື່ ມກັ ໃຫໃ້ ຜມາໂທດ ແຕ່ື ກຍງັ ບື່ ເຂາົ້ ໃຈຢ່ື ດວີ ່ື າເປນັ ຫຍງັ ເຖງິ ຮສ້ ກວ່ື າພວກເຂາົ ກ່ື າວໂທດ ເປນັ ຫຍງັ ບ່ື ຮ້ ສກວ່ື າມຄີ ນົ ຂບ່ື ໃຫເ້ ຮດັ ລະເລຍີ \"  ການສາ້ ງຄາຖາມໃນລກັ ສະນະນເີ້ ຮດັ ໃຫ້ຜເ້ ວາົ້ ຮສ້ ກຢາກໄຂຂຂ້ ອ້ ງໃຈຂອງເຈາົ້ ໂດຍກງົ ຜເ້ ວາົ້ ຄວນປ່ື ຽນຈາກ ການຕອບຄາຖາມໂດຍໃຊອ້ າລມົ ເປນັ ຫລກັ ມາຕອບແບບມີເຫດຜນົ  ລຖ້າໃຫມ້ ກີ ານເປີ ດໃຈ. ລະຫວື່ າງການກະຕຸນ້ ໃຫຕ້ ອບແບບມເີ ຫດຜນົ ຜຟ້ ງັ ທື່ ີດຄີ ວນອດົ ທນົ ລໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ໃຊເ້ ວລາລວບລວມຄວາມ ຄດິ ຄວາມຮສ້ ກຕ່ື າງໆ ອາດໃຊເ້ ວລາດນົ ໃນເທ່ື ອແຮກກວ່ື າຈະເຫນັ ຜນົ ແຕື່ ຖາ້ ເຈາົ້ ອດົ ລນົ ທນົ ບ່ື ໄດແ້ ລວ້ ຈໃີ້ ຫພ້ ວກ ເຂາົ ຕອບເລຍີ ດວ້ ຍການຖາມຄາຖາມສ່ື ວນຕວົ ທນັ ທີ ຜເ້ ວາົ້ ອາດຮສ້ ກຢາ້ ນແລະບ່ື ກາ້ ເປີດໃຈກບັ ເຈາົ້ ອກີ ໃນເທ່ື ອຕໄື່ ປ  ຈ່ື ງົ ອດົ ທນົ ຢື່ ສະເໝີແລະຄດິ ວ່ື າຕນົ ເອງຢື່ ໃນສະຖານນະການດຽວກບັ ຜເ້ ວາົ້ ຈະຊື່ ວຍໃຫຈ້ ນິ ດົ ນາການເລ່ື ອງ ລາວທ່ື ີຜເ້ ວາົ້ ເລື່ າົ ໄດດ້ ຂີ ນ້  ຢ່ື າຂດັ ຜເ້ ວາົ້ ດວ້ ຍຄວາມຄດິ ເຫນັ ສື່ ວນຕວົ ຂອງເຈາົ້ ກື່ ຽວກບັ ເລື່ ອງນນັ້ ກື່ ອນສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ອອກໄປ ລຈນົ ກວື່ າຜເ້ ວາົ້ ຈະຖາມເອງວ່ື າເຈາົ້ ຄດິ ຢື່ າງໃດ ຜຟ້ ັງທື່ ີດຮີ ວ້ ື່ າຄວນເກບັ ຄວາມຄດິ ເຫນັ ສື່ ວນຕວົ ໄວຊ້ ່ື ວົ ຄາວກ່ື ອນແລະອດົ ທນົ ລຈນົ ກວື່ າຈະໄດຈ້ ງັ ຫວະເໝາະສມົ ໃນການສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ເມື່ ອໄດເ້ ວລາແລວ້ ໃຫສ້ ະຫລຸບບດົ ສນົ ທະນາຫລສະແດງຄວາມເຫນັ ອກົ ເຫນັ ໃຈ  ການຂດັ ຈງັ ຫວະຄື່ ສນົ ທະນາໄວເກນີ ໄປ ພວກເຂາົ ອາດຮສ້ ກອດອດັ ບື່ ຢາກຟງັ ຄວາມເຫນັ ຂອງເຈາົ້ ພວກເຂາົ ກະຕລລນົ້ ທື່ ີຈະເລ່ື າົ ເລ່ື ອງຂອງພວກເຂາົ ແຕື່ ເຈາົ້ ກບັ ສາ້ ງຄວາມລາບາກ ວາ້ ວ່ືຸນໃຈໃຫແ້ ທນ.  ຢ່ື າແນະນາໄປກງົ ໆ (ເວນັ້ ແຕ່ື ຜເ້ ວາົ້ ຂຄວາມເຫນັ ເຈາົ້ ) ໃຫພ້ ວກເຂາົ ເລ່ື າົ ເລ່ື ອງໄປ ແລະ ຫາທາງແກເ້ ອງການ ກະທານຊີ້ ື່ ວຍສື່ ງົ ເສມີ ທງັ ພວກເຂາົ ເຈາົ້ ແລະ ບດົ ສນົ ທະນາຈະເປັນທ່ື ີແລກປ່ື ຽນ ແລະ ເນນັ້ ເຮດັ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈກນັ .  ເຮດັ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ຮສ້ ກອ່ືຸນໃຈ. ບື່ ວື່ າບດົ ສນົ ທະນາຈະຈບົ ລງົ ຢື່ າງໃດ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ຮວ້ ື່ າເຈາົ້ ຍນິ ດຟີ ງັ ແລະເປນັ ຜຊ້ ່ື ວຍສະທອ້ ນຄວາມຄດິ ທ່ື ດີ ີໄດ້ ບອກຜຟ້ ັງໃຫຊ້ ດັ ເຈນວື່ າເຈາົ້ ຈະເປີດໃຈຮບັ ຟັງຫາກຢາກຄຍຸ ເພື່ ມິ ເຕມິ ແຕື່ເຈາົ້ ຈະບື່ ກດົ ດນັ ພວກເຂາົ ເຮດັ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ໝື່ ນັ ໃຈອກີ ເທື່ ອວ່ື າບດົ ສນົ ທະນານີຈ້ ະເປນັ ຄວາມລບັ ເຖງິ ວ່ື າຜເ້ ວາົ້ ເບື່ ງິ ເຄື່ ງຄຽດກບັ ບນັ ຫາຫລາຍຈນົ ເບ່ື ງິ ບ່ື ເໝາະ ສມົ ຫາກຈະປອບວ່ື າ ບ່ື ຕອ້ ງກງັ ວນົ ເຈາົ້ ຍງັ ສາມາດໃຫກ້ າລງັ ໃຈໄດວ້ ່ື າເຈາົ້ ຈະຢ່ື ຄຽງຂາ້ ງພວກເຂາົ ເພື່ ອຮບັ ຟງັ ແລະ ຊື່ ວຍເຫລອສະເໝີ  ເຈາົ້ ອາດເອອ້ ມໄປແຕະມຫລຫວົ ເຂື່ າົ ຜເ້ ວາົ້ ເບາົ ໆ ໂອບກອດພວກເຂາົ ຫລນາງ ຫລແຕະຕວົ ເພື່ ອໃຫກ້ າລງັ ໃຈ ເບື່ ງິ ສະຖານນະການໃຫເ້ ໝາະສມົ ຫາກຕອ້ ງແຕະເນອ້ ຕອ້ ງຕວົ ຄື່ ສນົ ທະນາຈະໄດເ້ ບື່ ງິ ບ່ື ໜາ້ ກຽດຊງັ ຫລລາ້ ເສນັ້  ອາສາໃຫຄ້ ວາມຊ່ື ວຍເຫລອຕາມຄວາມສາມາດເວລາ ແລະ ຄວາມຮ້ ຢື່ າໃຫຄ້ ວາມຫວງັ ລມົ ໆ ແລງ້ ໆ ຫາກ ສ່ື ງິ ດຽວທື່ ເີ ຮດັ ໄດຄ້ ຟງັ ກບອກໃຫຊ້ ດັ ເຈນວື່ າສາມາດຟັງໄດເ້ ທ່ື າົ ນນັ້ ຊ່ື ວຍເຫລອຢື່ າງອື່ ນບື່ ໄດ້ ການຟັງກເປັນຄວາມ ຊື່ ວຍ ເຫລອທື່ ີມີຄື່ າຫລາຍແລວ້  ເມື່ ອໃຫຄ້ າແນະນາ ພະຍາຍາມສະແດງຄວາມເຫນັ ທ່ື ີເປັນກາງ ແລະ ຢ່ື າອງິ ປະສບົ ການຂອງຕນົ ເອງ. ຄດິ ວື່ າສ່ື ງິ ໃດດທີ ື່ ີສຸດສາລບັ ພວກເຂາົ ແທນທື່ ຈີ ະຄດິ ວ່ື າຖາ້ ເປັນເຮາົ ຈະຈດັ ການກບັ ບນັ ຫານຢີ້ ່ື າ  ໃຊພ້ າສາກາຍທ່ື ີເໝາະສມົ  ສບົ ຕາຜເ້ ວາົ້ . ການສບົ ຕາຈາເປນັ ຫລາຍຂະນະຟງັ ຫາກຜເ້ ວາົ້ ເຫນັ ວື່ າເຈາົ້ ບ່ື ໄດສ້ ນົ ໃຈຈງິ ແລະ ວອກແວກ ຫລາຍເທ່ື ອ ພວກເຂາົ ອາດບ່ື ຢາກເປີດໃຈຄຍຸ ກບັ ເຈາົ້ ອກີ ຫາກຄຍຸ ຢື່ ກບັ ໃຜສກັ ຄນົ ໃຫສ້ ບົ ຕາກງົ ໆ ພວກເຂາົ ຈະໄດຮ້ ້ ວື່ າເຈາົ້ ຕງັ້ ໃຈຟງັ ທຸກຖອ້ ຍຄາ ເຖງິ ວ່ື າຫວົ ຂກ້ ານສນົ ທະນາອາດບື່ ຖກໃຈເຈາົ້ ຢ່ື າງນອ້ ຍການຟງັ ພວກເຂາົ ເວາົ້ ກເປັນ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 26 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວົງ

ການສະແດງຄວາມເຄາົ ລບົ ອກີ ຝ່ື າຍ ແພື່ ງຄວາມຄດິ ແລະ ໂສດປະສາດໄປທ່ື ີຜເ້ ວາົ້ ຈ່ື ງົ ເປນັ ຜຟ້ ງັ ທື່ ີດີ ຢ່ື າມວົ ແຕ່ື ສນົ ໃຈວ່ື າຈະເວາົ້ ຫຍງັ ຕື່ ມີດມາທກິ ບັ ສ່ື ງິ ທື່ ີຜເ້ ວາົ້ ເລື່ າົ (ຈາໄວວ້ ື່ າກາລງັ ຟັງເລື່ ອງຂອງພວກເຂາົ ບື່ ແມ່ື ນເລື່ ອງຂອງເຈາົ້ )  ສນົ ໃຈໃຫເ້ ຕມັ ຮອ້ ຍ. ຜຟ້ ງັ ທ່ື ປີ ະສບົ ຄວາມສາເລດັ ຮວ້ ື່ າຕອ້ ງຕກີ ອບຄວາມຄດິ ແລະ ພດຕກິ າຂອງຕນົ ເອງຢ່ື າງ ໃດ ກາຈດັ ຄວາມວອກແວກໃຫໝ້ ດົ ຈາກນນັ້ ເພື່ ງຄວາມສນົ ໃຈໄປທື່ ີສ່ື ງິ ທື່ ີຜເ້ ວາົ້ ກື່ າວຢື່ າງດຽວ ປດິ ເຄ່ື ອງມສື່ ສານທງັ ໝດົ (ລວມເຖງິ ໂທລະສບັ ມຖ) ແລະ ນດັ ສນົ ທະນາໃນທ່ື ີບ່ື ຈແຈ ເມື່ ອຜເ້ ວາົ້ ຢ່ື ຕື່ ໜາ້ ເຈາົ້ ແລວ້ ໃຫເ້ ຮດັ ໃຈໃຫສ້ ະຫງບົ ແລະ ຕງັ້ ໃຈຟັງ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່ື າເຈາົ້ ພື່ ງພາໄດ້  ເລອກສະຖານທື່ ີບ່ື ຈແຈເພ່ື ອຄຍຸ ບ່ື ດື່ ງັ ນນັ້ , ເຈາົ້ ອາດວອກແວກໄດຫ້ າກເລອກນ່ື ງັ ໃນລາ້ ນກາແຟໃຫເ້ ພ່ື ງຄວາມ ສນົ ໃຈໄປທື່ ີຜເ້ ວາົ້ ຢື່ າມວົ ແຕ່ື ລກຄາ້ ທ່ື ີເຂາົ້ ອອກ.  ຫລກີ ລຽ້ ງທື່ ີນ່ື ງັ ໃກໂ້ ຊທດັ ນຫ໌ າກໄປສະຖານທ່ື ີສາທາລະນະເຊ່ື ນັ ລາ້ ນອາຫານ ຫລ ກາເຟ ເຖງິ ແມ່ື ນເຈາົ້ ອາດ ຄດິ ວ່ື າຈະສນົ ໃຈຜເ້ ວາົ້ ເຕມັ ທື່ ີ ກອາດຮສ້ ກຢາກຊະໂງກມອງຈໂຊທດັ ໄດເ້ ມ່ື ອເຫນັ ລາຍການທື່ ມີ ກັ  ໃຫກ້ າລງັ ໃຈຄ່ື ສນົ ທະນາດວ້ ຍພາສາກາຍ. ພະຍກັ ໜາ້ ເພ່ື ອສາ້ ງກາລງັ ໃຈໃຫເ້ ວາົ້ ຕ່ື ແລະສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວື່ າເຈາົ້ ເຂາົ້ ໃຈສ່ື ງິ ທື່ ີພວກເຂາົ ສ່ື ເຮດັ ຕວົ ໃຫເ້ ໝອນເປນັ ກະຈກົ ເງາົ ຜເ້ ວາົ້ ມີທື່ າທາງການເຄ່ື ອນໄຫວແບບໃດຕອນເລື່ າົ ເລື່ ອງ ຢື່ າງໃດກໃຫເ້ ຮດັ ຕາມພວກເຂາົ ຈະຊື່ ວຍໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ຜື່ ອນຄາຍແລະເປີດໃຈເລ່ື າົ ເລື່ ອງຫລາຍຂນ້ ສບົ ຕາເພື່ ອສະແດງ ວ່ື າເຈາົ້ ບ່ື ໄດແ້ ຄ່ື ຟງັ ຢ່ື າງດຽວແຕື່ ຍງັ ສນົ ໃຈສ່ື ງິ ທື່ ພີ ວກເຂາົ ເວາົ້ ດວ້ ຍ  ພາສາກາຍອກີ ແບບທ່ື ີຄວນໃຊຄ້ ໃຫຫ້ ນັ ຕວົ ໄປທາງຜເ້ ວາົ້ ຫາກເຈາົ້ ຫນັ ໄປທາງອື່ ນຈະເບ່ື ງິ ເໝອນຢາກລກຸ ໜີ ໄປ ບ່ື ຢາກຟງັ ແລວ້ ຖາ້ ນື່ ງັ ໄຂວຂ້ າໃຫໄ້ ຂວໄ້ ປດາ້ ນຜເ້ ວາົ້ ແທນທື່ ີຈະຫນັ ໄປທາງກງົ ກນັ ຂາ້ ມ  ຢ່ື າກດອກ ຈະເຮດັ ໃຫເ້ ບ່ື ງິ ແປກ ໆ ແລະຜເ້ ວາົ້ ຈະສງົ ໄສວ່ື າເຈາົ້ ບື່ ຈງິ ໃຈ  ສະແດງຄວາມສນົ ໃຈດວ້ ຍການຟງັ ຢື່ າງຕງັ້ ໃຈ. ການຟງັ ຢ່ື າງຕງັ້ ໃຈນນັ້ ຄອບຄມຸ ການໃຊພ້ າສາກາຍແລະສໜີ າ້ ດວ້ ຍ ທງັ ເຈາົ້ ແລະຄື່ ສນົ ທະນາ ເຈາົ້ ອາດນ່ື ງິ ງຽບແຕ່ື ກຍງັ ສະແດງໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ເຫນັ ວ່ື າຍງັ ຟັງຢື່ ທກຸ ຄາ ວທິ ີການພດັ ທະນາ ທກັ ສະສື່ ວນນຄີ້ : ໃສ່ື ໃຈເວາົ້ : ແມ່ື ວື່ າເຈາົ້ ບ່ື ຈາເປັນຕອ້ ງເວາົ້ ອມ ຮແ້ ລວ້ ຫລ ອາ ຫະທກຸ ຫາ້ ວນິ າທີ ໃຫໜ້ າ້ ລາຄານ ແຕ່ື ເຈາົ້ ສາ ມາດເວາົ້ ໃຫກ້ າລງັ ໃຈເປັນລະຍະເພ່ື ອສະແດງຄວາມສນົ ໃຈໄດ້ ຍ່ື ງິ ຜເ້ ວາົ້ ເປັນຄນົ ສາຄນັ ສາລບັ ເຈາົ້ ເຈາົ້ ຍື່ ງິ ຕອ້ ງຕງັ້ ໃຈ ຟງັ ແລະ ຊື່ ວຍຫາທາງແກໄ້ ຂບນັ ຫາ ສະແດງອາລມົ : ສບົ ຕາຜເ້ ວາົ້ ແລະສະແດງທ່ື າທາງວ່ື າສນົ ໃຈເປັນໄລຍະ ຢ່ື າຈອ້ ງຜເ້ ວາົ້ ຈນົ ພວກເຂາົ ຈງັ ໃຫພ້ ວກ ເຂາົ ຮບັ ຮຄ້ ວາມເປັນມດິ ແລະ ເປີດກວາ້ ງຂອງເຈາົ້ ເຂາົ້ ໃຈຄວາມຫມາຍແຝງ: ສງັ ເກດສື່ ງິ ທື່ ີຜເ້ ວາົ້ ບື່ ໄດກ້ ື່ າວຫລທື່ າທາງອ່ື ນໆ ທື່ ີບ່ື ງົ ຊີຄ້ ວາມຮສ້ ກທື່ ີແທຈ້ ງິ ຂອງຜ້ ເວາົ້ ຈບັ ຕາເບື່ ງິ ສີໜາ້ ແລະ ພາສາກາຍຂອງຜເ້ ວາົ້ ບື່ ແມື່ ນແຄື່ ສື່ ງິ ທື່ ພີ ວກເຂາົ ກ່ື າວເທ່ື າົ ນນັ້ ເກບັ ຂມ້ ນໃຫຫ້ ລາຍທື່ ສີ ຸດ ຈງິ ໄດກ້ ານດົ ນາກນັ ວ່ື າສະຖານນະການແບບໃດທື່ ີເຮດັ ໃຫພ້ ວກເຂາົ ສະແດງຄວາມຮສ້ ກ ໃຊພ້ າສາກາຍ ແລະ ນາ້ ສຽງ ແບບນນັ້ ໂຕຕ້ ອບດວ້ ຍຄວາມກະຕລລນົ້ ລະດບັ ດຽວກນັ ກບັ ຜເ້ ວາົ້ . ການໃຊວ້ ທິ ີນເີ້ ຮດັ ໃຫ້ຮກ້ ນັ ວ່ື າ ຜຟ້ ງັ ເຂາົ້ ໃຈເລື່ ອງ ລາວທງັ ໝດົ ດແີ ລວ້ ບື່ ຈາເປັນຕອ້ ງເລື່ າົ ຊາ້ .  ຢ່ື າຄາດຫວງັ ໃຫຜ້ ເ້ ວາົ້ ເປີດໃຈທນັ ທີ. ຈື່ ງົ ອດົ ທນົ ຟັງໂດຍບື່ ເຜີໃຫຄ້ າແນະນາຢາ້ ສ່ື ງິ ທ່ື ີຜເ້ ວາົ້ ເລື່ າົ ຊາ້ ອກີ ເທ່ື ອ ເພື່ ອ ຢນຢັນວ່ື າເຂາົ້ ໃຈຄວາມຫມາຍຖກຕອ້ ງແລວ້ ບາງເທ່ື ອຄາເວາົ້ ສາມາດແປໄດຫ້ ລາຍແບບ ວທິ ີທ່ື ີໄດຜ້ ນົ ທື່ ສີ ຸດໃນການ ຫລກີ ລຽ້ ງຄວາມບື່ ເຂາົ້ ໃຈລະຫວື່ າງການສນົ ທະນາຄ: ກ່ື າວເນອ້ ຫາຊາ້ ອກີ ເທື່ ອ ເພ່ື ອຜເ້ ວາົ້ ຈະໄດຮ້ ວ້ ່ື າເຈາົ້ ກາລງັ ຟັງ ແລະ ຢາ້ ວື່ າເຈາົ້ ສອງຄນົ ເຂາົ້ ໃຈກງົ ກນັ ພຈິ າລະນາ ສະຖານນະການກງົ ໜາ້ ໃຫດ້ ີ ຫາກຄື່ ສນົ ທະນາເປນັ ຄນົ ອື່ ອນໄຫວ ກຢ່ື າໃຊໄ້ ມແ້ ຂງ  ເຄດັ ລບັ ໃນການຟງັ  ຍ່ື ງິ ມີການນື່ ງັ ຟງັ ເບື່ ງິ ຍາກຫລາຍຂນ້ ເທື່ າົ ໃດນນັ້ ໝາຍຄວາມວື່ າຍ່ື ງິ ຕອ້ ງຟັງໃຫໜ້ ກັ ຂນ້ ເທື່ າົ ນນັ້ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 27 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອນິ ທະວງົ

 ການເປນັ ຜຟ້ ງັ ທື່ ດີ ເີ ປນັ ໜື່ ງໃນທກັ ສະທ່ື ີສາຄນັ ທື່ ີສຸດຫາກຕອ້ ງການຈະເລນີ ກາ້ ວໜາ້ ໃນທ່ື ີເຮດັ ວຽກຫລມີ ຄວາມສາພນັ ທ່ື ີມຄີ ວາມຫມາຍກບັ ຜອ້ ື່ ນ  ແຄື່ ພວກເຂາົ ມາປກສາບ່ື ໄດໝ້ າຍຄວາມວ່ື າເຈາົ້ ຕອ້ ງຊື່ ວຍແກໄ້ ຂບນັ ຫາໄປເສຍທກຸ ເທ່ື ອ ບາງເທ່ື ອພວກເຂາົ ແຄ່ື ຕອ້ ງການຄນົ ຄຍຸ ດວ້ ຍເພ່ື ອສະທອ້ ນຄວາມຄດິ  ຢື່ າເວາົ້ ຕາມຄ່ື ສນົ ທະນາທກຸ ປະໂຍກເປັນນກົ ແກວ້ ນກົ ຂຸນທອງ ຈະເປັນທ່ື ີໜາ້ ລາຄານຫລາຍ  ນບັ ແຕ່ື ນີເ້ ປັນຕນົ້ ໄປ ໃຫຕ້ ງັ້ ໃຈຟັງຜເ້ ວາົ້ ແລະສງັ ເກດບນັ ຢາກາດຮອບຕວົ ເຈາົ້ ຈະປະທບັ ໃຈກບັ ປະສບົ ການທື່ ໄີ ດຮ້ ບັ ຈາກການຟັງ ພຽງແຄ່ື ສງັ ເກດຜຄ້ ນົ ວ່ື າພວກເຂາົ ເວາົ້ ແລະເຮດັ -ຫຍງັ ການຮຽນຮດ້ ວ້ ຍການຟັງ ນນັ້ ດຫີ ລາຍ  ເລື່ ອນການສນົ ທະນາທ່ື ີສາຄນັ ອອກໄປຫາກຍງັ ບ່ື ຢ່ື ໃນອາລມົ ຈະຟງັ ຢື່ າຄຍຸ ເລຍີ ຈະດກີ ວ່ື າຖາ້ ບ່ື ພອ້ ມ ບ່ື ມີ ປະໂຫຍດເລຍີ ຫາກຈະບງັ ຄບັ ຕນົ ເອງໃຫສ້ ນົ ທະນາຕໄື່ ປຂະນະທ່ື ີໃນຫວົ ມແີ ຕື່ ອາລມົ ອື່ ນ ຄວາມກງັ ວນົ ຫລ ສື່ ງິ ຮອບຕວົ ທື່ ີເຮດັ ໃຫວ້ ອກແວກ  ຢ່ື າບງັ ຄບັ ໃຫຄ້ ່ື ສນົ ທະນາຟງັ ຄາແນະນາຂອງເຈາົ້  ເປີດໃຈກວາ້ ງ ຮບັ ຟງັ ທຸກຢື່ າງ ບ່ື -ແມ່ື ນແຄ່ື ສື່ ງິ ທ່ື ີຢາກໄດຍ້ ນິ ເທື່ າົ ນນັ້ ບາງເລ່ື ອງທື່ ບີ ່ື ຢາກໄດຍ້ ນິ ອາດມີ ປະໂຫຍດ ບ່ື ຈາເປັນຕອ້ ງແຍື່ ສະເໝີໄປ ບາງເທື່ ອຄາແນະນາທື່ ມີ ີຄ່ື າທື່ ສີ ຸດຄສື່ ງິ ທື່ ເີ ຈາົ້ ບື່ ຢາກໄດຍ້ ນິ ໂດຍ ຫລາຍແລວ້ ຄນົ ທ່ື ວົ ໄປມກັ ເວາົ້ ແຕ່ື ສື່ ງິ ທື່ ີຄນົ ອ່ື ນຢາກໄດຍ້ ນິ ເພາະຢາ້ ນຈະໄປກະທບົ ຈດິ ໃຈເຂາົ້  ຄຍຸ ກບັ ຄນົ ໃຫຫ້ ລາກຫລາຍທື່ ີສຸດເທ່ື າົ ທ່ື ີຈະເຮດັ ໄດ້ ຟັງຢ່ື າງຕງັ້ ໃຈແລະຮຽນຮຈ້ າກປະສບົ ການ  ຫາກບ່ື ເຂາົ້ ໃຈຄວາມຫມາຍ ຢ່ື າເກບັ ໄວ້ ໃຫຖ້ າມທນັ ທີ 5. ສລິ ະປະໃນການຕງັ້ ຄາຖາມ ການໃຊຄ້ າຖາມເປັນເທກນກິ ສາຄນັ ໃນການສະແຫວງຫາຄວາມຮທ້ ່ື ມີ ປີ ະສດິ ທພິ າບ ເປນັ ກນົ ວທິ ີການສອນ ທ່ື ີກ່ື ໃຫເ້ ກດີ ການຮຽນຮທ້ ື່ ພີ ດັ ທະນາທກັ ສະການຄດິ , ການຕີຄວາມໝາຍ, ການຖ່ື າຍທອດຄວາມຄດິ , ສາມາດນາ ໄປສ່ື ການປື່ ຽນແປງ ແລະ ປບັ ປຸງການຈດັ ຂະບວນການຮຽນຮໄ້ ດເ້ ປນັ ຢື່ າງດ.ີ ການຖາມເປັນສື່ ວນຫນ່ື ງຂອງຂະບວນ ການຮຽນຮ,້ ຊື່ ວຍໃຫຜ້ ຮ້ ຽນສາ້ ງຄວາມຮ,້ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ພດັ ທະນາຄວາມຄດິ ໃໝ່ື ໆ ຂະບວນການຖາມຈະ ຊື່ ວຍຂະຫຍາຍທກັ ສະການຄດິ , ເຮດັ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈໃຫກ້ ະຈ່ື າງຫາຍ, ໄດຂ້ ມ້ ນປອ້ ນກລບັ ທງັ ດາ້ ນການຮຽນການ ສອນກ່ື ໃຫເ້ ກີດການທບົ ທວນ ການເຊື່ ອມໂຢງລະຫວື່ າງຄວາມຄດິ ຕື່ າງໆ ສື່ ງົ ເສມີ ຄວາມຢາກຮຢ້ າກເຫນັ ແລະ ເກີດຄວາມທາ້ ທາຍ. 5.1 ຄວາມສາຄນັ ແລະ ລກັ ສະນະຂອງຄາຖາມ ການໃຊຄ້ າຖາມເປັນເທກັ ນກິ ສາຄນັ ໃນການເສາະແສວງຫາຄວາມຮທ້ ື່ ີມີປະສດິ ທພິ າບ ເປນັ ກນົ ວທິ ີການສອນ ທ່ື ີກ່ື ໃຫເ້ ກີດການຮຽນຮທ້ ື່ ພີ ດັ ທະນາທກັ ສະການຄດິ , ການຕຄີ ວາມໝາຍ, ການຖ່ື າຍທອດຄວາມຄດິ , ສາມາດນາໄປ ສ່ື ການປ່ື ຽນແປງ ແລະປັ ບປຸງການຈດັ ຂະບວນການຮຽນຮໄ້ ດເ້ ປນັ ຢື່ າງດ.ີ ການຖາມເປັນສື່ ວນຫນື່ ງຂອງກຣະບວນການຮຽນຮ,້ ຊື່ ວຍໃຫຜ້ ຮ້ ຽນສາ້ ງຄວາມຮ,້ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ພດັ ທະນາຄວາມຄດິ ໃໝ່ື ໆ ຂະບວນການຖາມຈະຊ່ື ວຍຂະຫຍາຍທກັ ສະການຄດິ ເຮດັ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈໃຫກ້ ະຈ່ື າງແຈງ້ ໄດ້ ຂມ້ ນປອ້ ນກບັ ທງັ ດາ້ ນການຮຽນ-ການສອນ. ກ່ື ໃຫເ້ ກີດການທບົ ທວນ, ການເຊື່ ອມໂຢງລະຫວື່ າງຄວາມຄດິ ຕື່ າງໆ ສື່ ງົ ເສມີ ຄວາມຢາກຮຢ້ າກເຫນັ ແລະເກດີ ຄວາມທາ້ ທາຍ. ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 28 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວົງ

ການສງັ ເກດ (Observation) ວທິ ີການທາງວທິ ະຍາສາດມກັ ຈະເຣ່ື ີມຈາກການສງັ ເກດປາກດົ ການຕື່ າງໆ ທື່ ີ ຢື່ ອອ້ ມຮອບ ຕວັ ເຮາົ ເມ່ື ອໄດຂ້ ສ້ ງັ ເກດບາງຢື່ າງທື່ ເີ ຮາົ ສນົ ໃຈຈະທາໃຫໄ້ ດສ້ ່ື ງິ ທ່ື ີຕາມມາຄ ບນັ ຫາ (Problem) ເຊື່ ນັ ການສງັ ເກດ ຕນົ້ ຫຍາ້ ໃຕຕ້ ນົ້ ໄມໃ້ ຫຍ່ື ຫລຕນົ້ ຫຍາ້ ທ່ື ຢີ ື່ ໃຕຫ້ ງຼັ ຄາມກັ ຈະບ່ື ງອກງາມ ສື່ ວນຕນົ້ ຫຍາ້ ໃນບລເິ ວນໃກ້ ຄຽງກນັ ທ່ື ໄີ ດຮ້ ບັ ແສງຈະເລນີ ງອກງາມດ.ີ ການຕງັ້ ບນັ ຫາ \"ການຕງັ້ ບນັ ຫານນັ້ ສາຄນັ ກວື່ າການແກບ້ ນັ ຫາ\" ເພຣາະ ການຕງັ້ ບນັ ຫາທ່ື ີດີ ແລະ ຊດັ ເຈນ ຈະ ເຮດັ ໃຫຜ້ ຕ້ ງັ້ ບນັ ຫາເກດີ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ເບື່ ງິ ເຫນັ ທາງຂອງການຄນົ້ ຫາຄາຕອບ ເພື່ ອແກບ້ ນັ ຫາທື່ ີຕງັ້ ຂນ້ . ດື່ ງັ ນນັ້ , ຈ່ື ງຕອ້ ງໝ່ື ນັ ເຝກການສງັ ເກດສື່ ງິ ທື່ ີສງັ ເກດນນັ້ ເປນັ ຫຍງັ ? ເກດີ ຂນ້ ເມື່ ອໃດ? ເກດີ ຂນ້ ທື່ ໃີ ດ? ເກດີ ຂນ້ ໄດຢ້ ່ື າງ ໃດ? ເປນັ ຫຍງັ ຈື່ ງເປັນເຊ່ື ນັ ນນັ້ ? \"ແສງແດດມສີ ື່ ວນກ່ື ຽວຂອ້ ງກບັ ການຈະເລນີ ງອກງາມຂອງຕນົ້ ໄມຫ້ ລບ່ື \" \"ຕນົ້ ຫຍາ້ ທ່ື ີຢ່ື ໃຕຕ້ ນົ້ ໄມມ້ ກັ ຈະບື່ ງອກງາມ ສ່ື ວນຕນົ້ ຫຍາ້ ໃນບລເິ ວນໃກຄ້ ຽງກນັ ທ່ື ໄີ ດຮ້ ບັ ແສງຈະເລນີ ງອກງາມດ\"ີ \"ແບກ ທີເຣຍໃນຈານເພາະເຊື່ ອຈະເລນີ ຊາ້ ບ່ື ງອກງາມຖາ້ ມລີ າສຂີ ຽວຢື່ ໃນຈານເພາະເຊອ້ ນນັ້ \". 5.2 ເທກັ ນກິ ການຕງັ້ ຄາຖາມ ການຕງັ້ ຄາຖາມທື່ ີຖກທ່ື ີຖກເວລາຈະຊ່ື ວຍເພ່ື ີມທກັ ສະການສື່ ສານຂອງຕວົ ເຮາົ ເອງ ໃຫໄ້ ດຮ້ ບັ ຂມ້ ນທ່ື ີສາຄນັ ສາ້ ງສາພນັ ທື່ ດີ ກີ ບັ ຜກ້ ື່ ຽວຂອ້ ງ ຊື່ ງນອກຈາກຕວົ ເຮາົ ເອງຈະໄດຮ້ ຽນຮສ້ ື່ ງິ ໃໝ່ື ໆ ແລວ້ ຍງັ ຊື່ ວຍໃຫຄ້ ່ື ສນົ ທະນາ ຜຟ້ ັງ ຫລ ຜເ້ ຂາົ້ ຮບັ ການເຝກອບົ ຮມົ ໄດຮ້ ຽນຮໄ້ ປພອ້ ມໆກນັ ດວ້ ຍ. ເທກັ ນກິ ການຕງັ້ ຄາຖາມອາດແບື່ ງອອກເປັນ 5 ລກັ ສະນະທື່ ີສາຄນັ ດ່ື ງັ ນ:ີ້ (1) ຄາຖາມປາຍເປີດ ແລະ ຄາຖາມປາຍປິດ (Open and Closed Question) ຄາຖາມປາຍປິດ ຈະໄດຮ້ ບັ ຄາຕອບສນັ້ ໆ ເໝາະສາລບັ ການມຸງ້ ຫາຄາຕອບທ່ື ີເດດັ ຂາດ ບ່ື ຕອ້ ງຕຄີ ວາມຫມາຍ ແຕື່ ກຂາດຂມ້ ນປະກອບເຮດັ ໃຫບ້ າງເທ່ື ອອາດໄດຄ້ າຕອບທ່ື ີຜດິ ໄປຈາກຄວາມຕງັ້ ໃຈກໄດເ້ ຊື່ ນັ : ຖາມວ່ື າມກັ ກນິ ອາ ຫານແບບໃດແດື່ ຄາຕອບທື່ ໄີ ດບ້ ື່ ວື່ າມກັ ຫລ ບ່ື ມກັ ກຢ່ື ພາຍໃຕເ້ ງື່ອນໄຂທື່ ີຕອ້ ງການ ແຕື່ ເມ່ື ອບື່ ໃຫໂ້ ອກາດຜຕ້ ອບໄດ້ ອະທບິ າຍວ່ື າມກັ ໃນແງ່ືໃດ ຫລ ບ່ື ມກັ ໃນແງື່ໃດ ຄາຕອບທື່ ໄີ ດຈ້ າກຄາຖາມປາຍປິດຊ່ື ງຢື່ ພາຍໃຕເ້ ງ່ືອນໄຂທື່ ແີ ຕກຕ່ື າງ ກນັ ຫາກດື່ ວນນາໄປສະຫລຸບກອາດໄດຂ້ ສ້ ະຫລບຸ ທ່ື ີບື່ ຖກຕອ້ ງ. ຄາຖາມປາຍເປີດຈະຊ່ືຸມຫາຄາຕອບທື່ ສີ ະແດງເຖງິ ຄວາມຮ້ ຄວາມຄດິ ເຫນັ ຫລ ຄວາມຮສ້ ກ ຄາຖາມປາຍ ເປີດຈະຊື່ ວຍເປີດທາງໃຫກ້ ານສນົ ທະນາຕື່ ເນື່ ອງອອກໄປ ໃນການຝກອບົ ຮມົ ຖາ້ ວທິ ະຍາກອນຕອ້ ງການຈບົ ການ ສນົ ທະນາທ່ື ານມກັ ຈະໃຊຄ້ າຖາມຕອນຈະຈບວ່ື າມໃີ ຜສງົ ສຍັ ຫລຢາກຖາມໃນເລ່ື ອງໃດດວ້ ຍບ ຄາຕອບທ່ື ໄີ ດມ້ ກັ ເປັນ ຄວາມງຽບສະງບັ ແຕື່ ຫາກວທິ ະຍາກອນຕອ້ ງການໃຫກ້ ານສນົ ທະນາຕື່ ເນ່ື ອງ ຈາກຈະໃຊຄ້ າຖາມແບບເປີດ ປະເພດ ຫຍງັ , ເປັນຫຍງັ , ຢື່ າງໃດເປນັ ຕນົ້ . ແຕື່ ຜຂ້ ຽນກບືໄ່ ດໝ້ າຍຄວາມວື່ າຄາຖາມປາຍປດິ ບື່ ດີ ສ່ື ວນຄາຖາມປາຍເປີດດກີ ວ່ື າ ທງັ ຄາຖາມປາຍປິດ ແລະ ປາຍເປີດສາມາດນາມາໃຊໄ້ ດດ້ ທີ ງັ ຄ່ື ພຽງແຕື່ ວ່ື າກ່ື ອນຈະຕງັ້ ຄາຖາມບ່ື ວື່ າປະເພດໃດ ຄວນສາ້ ງຄາຖາມທ່ື ີຫດຸຼ ເງ່ືອນ ໄຂໃນໃຈຂອງຜຕ້ ອບໃຫເ້ ຫອຼ ນອ້ ຍທ່ື ີສຸດເພື່ ອໃຫໄ້ ດຄ້ າຕອບທື່ ີກງົ ຄາຖາມຈງິ ໆ. (2) ຄາຖາມແບບຕອ້ ນເຂາົ້ ມມຸ (Funnel Question) ເປນັ ຄາຖາມທື່ ີເລື່ ມີ ຈາກເລ່ື ອງກວາ້ ງໆ ແລວ້ ຈ່ື ງເຂາົ້ ຫາເລ່ື ອງທື່ ີຕງັ້ ໃຈໂດຍເກບັ ລາຍລະອຽດໃນແຕື່ ລະສື່ ວນໄປ ພອ້ ມກນັ ຄາຖາມປະເພດນຜີ້ ຖ້ າມ ແລະ ຜຕ້ ອບຈະມກີ ານສນົ ທະນາກນັ ຢ່ື າງຕື່ ເນື່ ອງ ຄາ້ ຍຄາຖາມທ່ື ພີ ນັ ລະຍາໃຊ້ ຖາມຜວົ ທື່ ກີ ບັ ບາ້ ນດກ ເຊ່ື ນັ : ງານເລກີ ຈກັ ໂມງ ເລກີ ແລວ້ ໄປໃສ ໄປກບັ ໃຜ ໄປເຮດັ ຫຍງັ ເປັນຫຍງັ ໂທລະສບັ ໄປຫາ ບ່ື ຮບັ ສາຍຫຍງັ ທານອງນນັ້ , ຄາຖາມປະເພດນຈີ້ ະໄດຄ້ າຕອບທື່ ີເປັນລາຍລະອຽດຫລາຍ ແຕ່ື ຜຖ້ າມຕອ້ ງມີທກັ ສະ ຫລ ປະສບົ ການຄ່ື ອນຂາ້ ງສງເພາະນອກຈາກຈະຕອ້ ງເລອກຄາຖາມທ່ື ແີ ຫຼມຄມົ , ແລວ້ ຍງັ ຕອ້ ງກັນ້ ກອງຄວາມສມົ ເຫດສມົ ຜນົ ແລະ ຫາຄວາມສອດຄອ້ ງຂອງຄາຕອບທ່ື ໄີ ດໄ້ ປພອ້ ມໆກນັ . ນອກຈາກນນັ້ , ຄາຖາມປະເພດນມີ້ ກັ ສາ້ ງ ຄວາມອດອດັ ແກ່ື ຜຕ້ ອບເພາະເໝອນການໃຫກ້ ານຕື່ ໜາ້ ພະນກັ ງານສອບສວນ ຜຖ້ າມຈື່ ງຕອ້ ງໝື່ ນັ ແທກມຸກ ຫລ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 29 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວົງ

ບນັ ຍາກາດແບບເບາົ ໆ. ເປນັ ໄລຍະຕະຫລອດການສນົ ທະນາ, ເພາະຖາ້ ຜຕ້ ອບ ຫລ ແຕ່ື ກື່ ອນຈະໄດຄ້ າຕອບທ່ື ີຕອ້ ງ ການອາດເສຍໂອກາດທື່ ີຈະໄດຄ້ າຕອບນນັ້ ໄປເລຍີ ກໄດ້ (3) ຄາຖາມແບບຊກັ ຊວນ (Probing Question) ເປນັ ຄາຖາມທື່ ມີ ຸງ້ ຫາລາຍລະອຽດເຊ່ື ນັ : ຄວາມແຕກຕື່ າງຈາກຄາຖາມແບບເຂາົ້ ມຸມກງົ ທື່ ີ ຄາຖາມປະເພດນີ້ ຈະຂໃຫຜ້ ຕ້ ອບບກົ ຕວົ ຢ່ື າງ ຫລ ຂະຫຍາຍຄວາມເລ່ື ອງທື່ ເີ ປັນປະເດນັ ເພື່ ອຄວາມເຂາົ້ ໃຈທື່ ຊີ ດັ ເຈນຫລາຍຂນ້ ຜ້ ຖາມຈະບ່ື ອດັ ຄາຖາມຫລາຍ ແຕ່ື ຈະຄອຍຖາ້ ປື່ ອຍຄາຖາມຄ: ຫຍງັ ? ເມ່ື ອໃດ? ທື່ ໃີ ດ? ເປັນຫຍງັ ? ຢື່ າງໃດ? ເຂາົ້ ໄປໃນຊ່ື ວງເວລາທ່ື ເີ ໝາະສມົ ຊ່ື ງນອກຈາກຈະເຮດັ ໃຫຜ້ ຕ້ ອບ ຫລ ຄ່ື ສນົ ທະນາມຄີ ວາມຮສ້ ກທື່ ດີ ີວ່ື າເຮາົ ຕງັ້ໃຈຟັງ ເລ່ື ອງທ່ື ທີ ່ື ານເລ່ື າົ ຢື່ າງຕ່ື ເນື່ ອງແລວ້ ຜຖ້ າມຍງັ ໄດລ້ າຍລະອຽດທ່ື ີຕອ້ ງການຄອ້ ນຂາ້ ງຄບົ ຖວ້ ນອກີ ດວ້ ຍ. (4) ຄາຖາມນາ (Leading Question) ເປັນການປ້ອນຄາຖາມທື່ ນີ າໄປສື່ ຄາຕອບທື່ ີຕອ້ ງການ ເປນັ ວທິ ກີ ານທື່ ີໃຊເ້ ພ່ື ອຢນຢັນສມົ ມຸດຖານແຕ່ື ຄື່ ອນ ຂາ້ ງບ່ື ເປັນປະໂຫຍດໃນການສະແຫວງຫາຂມ້ ນໃນ ເຊ່ື ງິ ກວາ້ ງເພາະຜຖ້ າມສະແຫວງຫາໃຫຄ້ ່ື ສນົ ທະນາແລວ້ ວ່ື າຂອ້ ຍ ຢາກຮເ້ ລ່ື ອງນເີ້ ທື່ າົ ນນັ້ , ມກັ ໃຊກ້ ບັ ການຂາຍສນິ ຄາ້ ເຊ່ື ນັ : ພະນກັ ງານຂາຍລດົ ອາດໃຊຄ້ າຖາມນາ “ຂອ້ ຍຄດິ ວ່ື າເຈາົ້ ກາລງັ ຊອກເບື່ ງິ ລດົ ທື່ ີຖກໃຈຢ່ື ຈກັ ຄນັ ບື່ ຮວ້ ື່ າມີໃນໃຈເປັນແບບໃດຫລ” ຈະເຫນັ ວ່ື າຜຕ້ ອບຄງົ ໄປຕອບເລື່ ອງຊເ້ ຄ່ື ອງ ຊກັ ຜາ້ ຫລ ເລ່ື ອງອ່ື ນລາບາກເພາະຜຖ້ າມຫລນິ້ ຖາມນາເສຍແບບນນັ້ ຜຕ້ ງັ້ ຄາຖາມນາທື່ ີເກື່ ງັ ໆ ມກັ ຈະຜກເລ່ື ອງທື່ ີຄ່ື ສນົ ທະນາສນົ ໃຈເຂາົ້ ກບັ ຄາຖາມນາຂອງຕນົ ເຊື່ ນັ : ໃນກລະນຕີ ງັ້ ຕນົ້ ອາດເລື່ ມີ ດວ້ ຍການສນົ ທະນາເລື່ ອງການສ່ື ງົ ລກ ໄປໂຮງຮຽນແລວ້ ຈື່ ງລມົ ເຂາົ້ ມາຖາມເລື່ ອງພາຫະນະຮບັ ສື່ ງົ ເປັນຕນົ້ . (5) ຄາຖາມຫາພວກ (Rhetorical Question) ເປັນຄາຖາມທື່ ີບ່ື ຕອ້ ງການຄາຕອບ ແຕ່ື ຕອ້ ງການສຽງສະໜບັ ສະໜນເພ່ື ອນາໄປສ່ື ຄາຖາມ ຫລ ເລ່ື ອງອື່ ນທ່ື ີ ຕງັ້ ໃຈສນົ ທະນາຕໄ່ື ປເຊ່ື ນັ “ຫມື່ ບາ້ ນນມີ້ ບີ າ້ ນຕງັ້ ຫຼາຍແບບງາມໆເລຍີ ເນາະ” ຈະເຫນັ ວື່ າຜຖ້ າມຄງົ ບ່ື ຄາດຫວງັ ວື່ າຈະ ໄດຮ້ ບັ ຄາຕອບເປັນແບບອື່ ນ ແມ່ື ນຈະມີລກັ ສະນະຄາ້ ຍຄາຖາມນາ ແຕື່ ຄວາມຄາດຫວງັ ຄາຕອບແຕກຕື່ າງກນັ ຄາຖາມແຕ່ື ລະປະເພດ ມີຊ່ື ອງທາງການໃຊແ້ ຕກຕ່ື າງກນັ ຂນ້ ຢ່ື ກັບເປົາ້ ໝາຍທື່ ີຕອ້ ງການຊ່ື ງມີຢ່ື ຫຼາກຫຼາຍ ເຊ່ື ນັ ເພື່ ອຮຽນຮ,້ ເພ່ື ອສາ້ ງຄວາມສາພນັ , ເພ່ື ອຊນີ້ າ, ເພ່ື ອຄວາມຊດັ ເຈນ, ເພື່ ອລຸດຂຂ້ ດັ ແຍງ້ ຫລ ເພື່ ອຊກັ ຊວນ. ຄາຖາມ ທງັ ຫາ້ ປະເພດທື່ ກີ ່ື າວມາສາມາດສະຫນອງເປາົ້ ໝາຍທື່ ີກື່ າວມາໄດທ້ ງັ ສນິ້ ຂນ້ ຢ່ື ກບັ ສລິ ະປະໃນການນາໄປໃຊ້ ທ່ື ສີ າ ຄນັ ທື່ ີສຸ ດ ຜຖ້ າມບ່ື ຂດັ ຄາເວາົ້ ຫລ ເວາົ້ ເລື່ ອງຂອງສ່ື ວນຕວົ ຫາຼ ຍເກີນໄປເພາະນອກຈາກຈະບ່ື ແມ່ື ນການຕງັ້ ຄາຖາມ ແລວ້ ຍງັ ເປັນການເລື່ າົ ເລື່ ອງຊື່ ງບ່ື ເຮດັ ໃຫໄ້ ດຂ້ ມ້ ນຫຍງັ ເພື່ ີມຂນ້ ມາ ຂໃຫຈ້ າໄວຢ້ ື່ ສະເໝີວື່ າ ມະນດຸ ສາມນັ ຊນົ ທງັ ຫາຼ ຍ ລວ້ ນແຕ່ື ມີອະຄະຕເິ ຂາົ້ ຂາ້ ງຕນົ ເອງ ແລະ ເຫນັ ວື່ າຕນົ ຖກສະເໝີ ການຕງັ້ ຄາຖາມທື່ ໃີ ຫໂ້ ອກາດຄ່ື ສນົ ທະນາໄດລ້ ະ ບາຍ ຫລ ເລື່ າົ ເລ່ື ອງທື່ ບີ ່ື ຄື່ ອຍມໂີ ອກາດເລ່ື າົ ຈະຊື່ ວຍໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ທ່ື ີດໄີ ດຂ້ ມ້ ນຢ່ື າງຫລວງຫລາຍ. 5.3 ປະເພດຂອງຄາຖາມ ລະດບັ ຂອງການຕງັ້ ຄາຖາມ ການຕງັ້ ຄາຖາມມີ 2 ລະດບັ ຄ: ຄາຖາມລະດບັ ພນ້ ຖານ ແລະ ຄາຖາມລະດບັ ສງ ຊ່ື ງມລີ າຍລະອຽດດ່ື ງັ ນ:ີ້  ຄາຖາມລະດບັ ພນ້ ຖານ ເປນັ ການຖາມຄວາມຮ້ ຄວາມຈາ ເປັນຄາຖາມທື່ ີໃຊຄ້ ວາມຄດິ ທ່ື ວັ ໄປ ຫລຄວາມຄດິ ລະດບັ ຕື່ າ ໃຊພ້ ນ້ ຖານ ຄວາມຮເ້ ດມີ ຫລສື່ ງິ ທື່ ີປະຈກັ ໃນການຕອບ ເນ່ື ອງຈາກເປນັ ຄາຖາມທື່ ຝີ ກໃຫເ້ ກີດຄວາມຄ່ື ອງຕວັ ໃນການຕອບ ຄາ ຖາມໃນລະດບັ ນເີ້ ປນັ ການປະເມນີ ຄວາມພອ້ ມຂອງຜຮ້ ຽນກື່ ອນຮຽນ ພຈິ າລະນາຈດຸ ອ່ື ອນ - ຈດຸ ແຂງ ແລະ ສະຫຸຼບ ຊນີ້ ຫາທ່ື ີຮຽນໄປແລວ້ ຄາຖາມລະດບັ ພນ້ ຖານໄດແ້ ກື່  ຄາຖາມໃຫສ້ ງັ ເກດ ເປັນຄາຖາມທື່ ີໃຫຜ້ ຮ້ ຽນຄດິ ຕອບຈາກການສງັ ເກດ ເປນັ ຄາຖາມທ່ື ຕີ ອ້ ງການໃຫຜ້ ຮ້ ຽນ ໃຊປ້ ະສາດສມັ ຜດັ ທງັ ຫາ້ ໃນການສບຄນົ້ ຫາຄາຕອບຄ: ໃຊຕ້ າເບ່ື ງິ , ມສາຜດັ , ດງັ ດມົ ກ່ື ນິ , ລນິ້ ຊມິ ລດົ ແລະ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 30 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວງົ

ຫຟັງສຽງ ຕວົ ຢ່ື າງຄາຖາມ ເຊ່ື ນັ : - ເມື່ ອນກັ ຮຽນຟງັ ເພງນແີ້ ລວ້ ຮສ້ ກຢ່ື າງໃດ - ພາບນມີ້ ລີ ກັ ສະນະຢ່ື າງໃດ - ສານເຄມໃີ ນ 2 ກື່ ອງນມີ້ ຄີ ວາມແຕກຕື່ າງກນັ ຢ່ື າງໃດ - ພນ້ ຜວິ ຂອງວດັ ຖຸເປນັ ຢ່ື າງໃດ  ຄາຖາມທບົ ທວນຄວາມຈາ ເປັນຄາຖາມທື່ ີໃຊທ້ ບົ ທວນຄວາມຮເ້ ດມີ ຂອງຜຮ້ ຽນ ເພ່ື ອໃຊເ້ ຊື່ ອມໂຢງໄປສື່ ຄວາມຮໃ້ ໝ່ື ກ່ື ອນເຣ່ື ີມບດົ ຮຽນຕວົ ຢື່ າງຄາຖາມເຊ່ື ນັ : - ມວ້ ສິ າຂະບຊາກງົ ກບັ ມໃ້ ດ - ດາວເຄາະດວງໃດທ່ື ີມີຂະໜາດໃຫຍື່ ທ່ື ີສຸດ - ໃຜເປັນຜແ້ ຕ່ື ງເລ່ື ອງອເິ ໜາົ - ເມ່ື ອເກດີ ອາການພື່ າຍແພຢ້ າຄວນໂທລະສບັ ໄປທ່ື ີເບໃີ ດ  ຄາຖາມທື່ ີໃຫບ້ ອກຄວາມຫມາຍຫລຄາຈາກດັ ຄວາມ ເປນັ ການຖາມຄວາມເຂາົ້ ໃຈໂດຍການໃຫບ້ ອກຄວາມ ຫມາຍຂອງຂມ້ ນຕ່ື າງໆ ຕວົ ຢ່ື າງຄາຖາມເຊື່ ນັ : - ຄາວ່ື າສດິ ທມິ ະນຸດຢ່ື ຊນົ ນະບດົ ມີໝາຍຄວາມວື່ າຢື່ າງໃດ - ພາສເີ ງນີ ໄດ້ ບຸກຄນົ ທາມະດາ ຄຫຍງັ - ສະຖຕິ ິ (Statistics) ໝາຍຄວາມວ່ື າຢື່ າງໃດ - ບອກຄວາມຫມາຍຂອງ Passive Voice  ຄາຖາມບ່ື ງົ ຊີບ້ ອກ ຫລ ລະບຸ ເປນັ ຄາຖາມທ່ື ີໃຫຜ້ ຮ້ ຽນບື່ ງົ ຊບີ້ ອກ ຫລ ລະບຸ ຄາຕອບຈາກຄາຖາມໃຫຖ້ ກ ຕອ້ ງຕວົ ຢື່ າງຄາຖາມເຊ່ື ນັ : - ຄາໃດຕໄື່ ປນເີ້ ປັນຄາຄວບປະກອບການບ່ື ແທ້ - ລະບຸຊື່ ສດັ ທື່ ີມກີ ະດກສນັ ຫງຼັ - ປະເທດໃດບາ້ ງທ່ື ເີ ປນັ ສະມາຊກິ APEC  ຄາຖາມລະດບັ ສງ ເປນັ ການຖາມໃຫຄ້ ດິ ຄນົ້ ໝາຍເຖງິ ຄາຕອບທື່ ຜີ ຮ້ ຽນຕອບຕອ້ ງໃຊຄ້ ວາມຄດິ ຊບັ ຊອ້ ນເປັນການສ່ື ງົ ເສມີ ຄວາມຄດິ ສາ້ ງສນັ ແລະກະຕຸນ້ ໃຫຜ້ ຮ້ ຽນສາມາດໃຊສ້ ະຫມອງຊກີ ຊາ້ ຍແລະຊກີ ຂວາໃນການ ຄດິ ຫາຄາຕອບ ໂດຍອາດໃຊຄ້ ວາມຮຫ້ ລປະສບົ ການເດມີ ມາເປນັ ພນ້ ຖານໃນການຄດິ ແລະຕອບຄາຖາມ ຕວັ ຢື່ າງຄາ ຖາມລະດບັ ສງໄດແ້ ກື່  ຄາຖາມໃຫອ້ ະທບິ າຍ ເປນັ ການຖາມໂດຍໃຫຜ້ ຮ້ ຽນຕຄີ ວາມຫມາຍຂະຫຍາຍຄວາມໂດຍການໃຫອ້ ະທບິ າຍ ແນວຄດິ ຂອງຂມ້ ນຕ່ື າງໆ ຕວົ ຢ່ື າງຄາຖາມ ເຊື່ ນັ ເພຣາະເຫດໃດໃບໄມຈ້ ່ື ງມີສຂີ ຽວ - ນກັ ຮຽນຄວນມີບທບາດຫນາ້ ທື່ ີໃນໂຮງຮຽນຢື່ າງໃດ - ຊາວພຸ ດທ່ື ີດຄີ ວນປະຕບິ ດັ ຕນົ ຢື່ າງໃດ - ນກັ ຮຽນຈະປະຕບິ ດັ ຕນົ ຢ່ື າງໃດຈ່ື ງຈະເຮດັ ໃຫຮ້ ່ື າງກາຍແຂງແຮງ  ຄາຖາມໃຫປ້ ຽບທຽບ ເປັນການຕງັ້ ຄາຖາມໃຫຜ້ ຮ້ ຽນສາມາດຈາແນກຄວາມເໝອນ - ຄວາມແຕກຕື່ າງຂອງ ຂມ້ ນໄດ້ ຕວົ ຢື່ າງຄາຖາມ ເຊ່ື ນັ : - ພດໃບລຽ້ ງຄ່ື ຕື່ າງຈາກພດໃບລຽ້ ງດື່ ຽວຢ່ື າງໃດ - DNA ກບັ RNA ແຕກຕ່ື າງກນັ ຫລບື່ ຢື່ າງໃດ - ສງັ ຄມົ ເມອງກບັ ສງັ ຄມົ ຊນົ ນະບດົ ເໝອນແລະຕ່ື າງກນັ ຢື່ າງໃດ  ຄາຖາມໃຫວ້ ເິ ຄາະ ເປັນຄາຖາມໃຫຜ້ ຮ້ ຽນວເິ ຄາະ ແຢກແຢະບນັ ຫາຈດັ ໝວດໝື່ ວຈິ ານແນວຄດິ ຫລບອກ ຄວາມສາພນັ ແລະ ເຫດຜນົ ຕວົ ຢ່ື າງຄາຖາມ ເຊື່ ນັ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 31 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອິນທະວງົ

- ແມື່ ນຫຍງັ ເປັນສາເຫດທື່ ີເຮດັ ໃຫເ້ ກີດພາວະໂລກຮອ້ ນ - ວດັ ທະນະທາແບ່ື ງອອກເປນັ ຈກັ ປະເພດ ມີປະເພດໃດແດ່ື - ສາເຫດໃດທ່ື ີເຮດັ ໃຫນ້ າງມທ້ ອງຖກປະຫານຊວີ ດິ - ການຕດິ ຢາເສບຕດິ ຂອງເຍາົ ວະຊນົ ເກີດຈາກສາເຫດໃດ  ຄາຖາມໃຫຍ້ ກົ ຕວົ ຢ່ື າງ ເປັນການຖາມໃຫຜ້ ຮ້ ຽນໃຊຄ້ ວາມສາມາດໃນການຄດິ ນາມາຍກົ ຕວົ ຢື່ າງ ຕວົ ຢື່ າງຄາ ຖາມ ເຊ່ື ນັ - ຮື່ າງກາຍຂບັ ຖ່ື າຍຂອງເສຍອອກຈາກສື່ ວນໃດແດ່ື ? - ຍກົ ຕວົ ຢື່ າງການເຄ່ື ອນທ່ື ີແບບໂປຣເຈກຫມາກໄຂື່ ຫລງັ - ຫນິ ອກັ ນສີ າມາດນາໄປໃຊປ້ ະໂຫຍດໄດຢ້ ່ື າງໃດແດື່ ?  ຄາຖາມໃຫສ້ ະຫລບຸ ເປນັ ການໃຊຄ້ າຖາມເມື່ ອດບບດົ ຮຽນ ເພ່ື ອໃຫຮ້ ວ້ ື່ າຜຮ້ ຽນໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮຫ້ ລ ມຄີ ວາມ ກາ້ ວໜາ້ ໃນການຮຽນຫລາຍນອ້ ຍພຽງໃດ ແລະ ເປັນການຊ່ື ວຍເນນັ້ ຢາ້ ຄວາມຮທ້ ື່ ີໄດຮ້ ຽນໄປແລວ້ ເຮດັ ໃຫ້ ສາມາດຈດົ ຈາຊນີ້ ຫາໄດດ້ ຍີ ່ື ງິ ຂນ້ ຕວົ ຢື່ າງຄາຖາມ ເຊື່ ນັ - ເມື່ ອນກັ ຮຽນອື່ ານບດົ ຄວາມເລ່ື ອງນແີ້ ລວ້ ນກັ ຮຽນໄດຂ້ ຄ້ ດິ ຫຍງັ ແດ່ື - ຈື່ ງົ ສະຫລຸບແນວທາງໃນການອານຸລກັ ສ່ື ງິ ແວດລອ້ ມສດັ ນາ້ ເພື່ ອໃຫເ້ ກດີ ຄຸນຄ່ື າສງສຸ ດ - ຈື່ ງົ ສະຫລບຸ ຂນັ້ ຕອນການເຮດັ ຜາ້ ປລາສຕ໌ ກິ  ຄາຖາມເພື່ ອໃຫປ້ ະເມນີ ແລະ ເລອກທາງເລອກ ເປນັ ການໃຊຄ້ າຖາມທ່ື ີໃຫຜ້ ຮ້ ຽນປຽບທຽບ ຫລ ໃຊວ້ ຈິ າ ລະນາຍານໃນການຕດັ ສນິ ໃຈເລອກທາງທື່ ີຫາຼ ກຫາຼ ຍ ຕວົ ຢື່ າງຄາຖາມເຊື່ ນັ - ລະຫວື່ າງນາ້ ອດັ ລມົ ກບັ ນມົ ຊະນດິ ໃດມປີ ະໂຫຍດຕ່ື ຮື່ າງກາຍຫລາຍກວື່ າກນັ ດວ້ ຍເຫດໃດ - ດນິ ແຫງ້ , ດນິ ຊາຍ ແລະ ດນິ ໜຽວດນິ ຊະນດິ ໃດເໝາະແກື່ ການປຸກໝາກໄມຫ້ ລາຍກວື່ າກນັ ຈື່ ງົ ໃຫເ້ ຫດຜນົ .  ຄາຖາມໃຫປ້ ະຍຸກ ເປນັ ການຖາມໃຫຜ້ ຮ້ ຽນໃຊພ້ ນ້ ຖານຄວາມຮເ້ ດມີ ທື່ ີມຢີ ື່ ມາປະຍຸກໃຊໃ້ ນສະຖານນະ ການໃໝື່ ຫລໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ຕວົ ຢື່ າງຄາຖາມເຊ່ື ນັ - ນກັ ຮຽນມີວທິ ີການປະຍດັ ພະລງັ ງານຄແນວໃດ - ເມ່ື ອນກັ ຮຽນເຫນັ ເພ່ື ອນໃນຫອ້ ງຂາແພລງ ນກັ ຮຽນຈະກ່ື ການປົດມບົ ຢາບານຢ່ື າງໃດ - ນກັ ຮຽນນາປດັ ຊະຍາຂອງເສດຖະກດິ ພພຽງໄປປຣະຢຸກຕ໌໌ໃຊໃ້ ນການດາເນນີ ຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ຢ່ື າງໃດດວ້ ຍ - ນກັ ຮຽນຈະກື່ ການສ່ື ງົ ຂຄ້ ວາມຜ່ື ານທາງອເີ ມວໄດຢ້ ່ື າງໃດ  ຄາຖາມໃຫສ້ າ້ ງຫລຄດິ ຄນົ້ ສື່ ງິ ໃໝ່ື ໆ ຫລ ຜະລດິ ຕະຜນົ ໃໝື່ ໆ ເປນັ ລກັ ສະນະການຖາມໃຫຜ້ ຮ້ ຽນຄດິ ສາ້ ງສນັ ຜນົ ງານໃໝື່ ໆ ທ່ື ີບື່ ຊາ້ ກບັ ຜອ້ ່ື ນຫລທ່ື ມີ ຢີ ື່ ແລວ້ ຕວັ ຢື່ າງຄາຖາມເຊ່ື ນັ - ກຣະດາດຫນງັ ສພມິ ທື່ ບີ ື່ ໃຊແ້ ລວ້ ສາມາດນາໄປປະດດິ ຂອງຫລນິ້ ຫຍງັ ໄດດ້ ວ້ ຍ - ກລ່ື ອງຫລລງັ ໄມເ້ ກ່ື າົ ໆ ສາມາດດດັ ແປລງກລບັ ໄປໃຊໃ້ ຫເ້ ກດີ ປະໂຫຍດໄດຢ້ ່ື າງໃດ - ເສອ້ ຜາ້ ທ່ື ີບື່ ໃຊແ້ ລວ້ ນກັ ຮຽນຈະນາໄປດດັ ແປລງເປັນສ່ື ງິ ໃດເພ່ື ອໃຫເ້ ກີດປະໂຫຍດ - ນກັ ຮຽນຈະນາກຣະດາດທ່ື ີໃຊພ້ ຽງໜາ້ ດຽວມາປະດດິ ເປັນສ່ື ງິ ໃດດວ້ ຍ ສະຫລຸບ ການຕງັ້ ຄາຖາມຣະດບັ ສງຈະເຮດັ ໃຫຜ້ ຮ້ ຽນເກດີ ທກັ ສະການຄດິ ລະດບັ ສງ ແລະ ເປນັ ຄນົ ມເີ ຫດ ຜນົ ຜຮ້ ຽນບ່ື ພຽງແຕື່ ຈດົ ຈາຄວາມຮຂ້ ເ້ ທດັ ຈງິ ໄດຢ້ ື່ າງດຽວແຕ່ື ສາມາດນາຄວາມຮໄ້ ປໃຊໃ້ ນການແກບ້ ນັ ຫາ ວເິ ຄາະ ແລະ ປະເມີນສື່ ງິ ທື່ ີຖາມໄດ້ ນອກຈາກນີຢ້ ັງຊ່ື ວຍໃຫຜ້ ຮ້ ຽນເຂາົ້ ໃຈສາລະສາຄນັ ຂອງເລື່ ອງລາວທ່ື ີຮຽນໄດຢ້ ື່ າງຖກ ຕອ້ ງ ແລະ ກະຕຸນ້ ໃຫຜ້ ຮ້ ຽນຄນົ້ ຫາຂມ້ ນມາຕອບຄາຖາມດວ້ ຍຕນົ ເອງ ການຕອບຄາຖາມລະດບັ ສງ ຜສ້ ອນຕອ້ ງ ໃຫເ້ ວລາຜຮ້ ຽນໃນການຄດິ ຫາຄາຕອບເປັນເວລາຫລາຍກວ່ື າການຕອບຄາຖາມລະດບັ ພນ້ ຖານ ເພາະຜຮ້ ຽນຕອ້ ງ ໃຊເ້ ວລາໃນການຄດິ ວເິ ຄາະຢື່ າງເລກິ ເຊື່ ງິ ແລະ ມວີ ຈິ າລະນາຍານໃນການຕອບຄາຖາມ ຄວາມຜດິ ພລາດຢ່ື າງໜື່ ງ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 32 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອິນທະວົງ

ຂອງ ການຕງັ້ ຄາຖາມຄ ການຖາມແລວ້ ຕອ້ ງການຄາຕອບໃນທນັ ທີ ໂດຍບື່ ໃຫເ້ ວລາຜຮ້ ຽນໃນການຄດິ ຫາຄາຕອບ. 5.4 ອຸ ປະສກັ ຂອງການຖາມ ອນັ ເປັນຜນົ ມາຈາກການຮຽນຮປ້ ະສບົ ການ ທ່ື ີຈະເປັນຕວົ ການດົ ພດຕກິ າ ຫລ ແນວໂນມ້ ທ່ື ຈີ ະຕອບສະ ຫນອງຕ່ື ສ່ື ງິ ຕ່ື າງໆ. ໄປໃນທດິ ທາງໃດທດິ ທາງໜ່ື ງຂອງການສາພາດງານ, ຊື່ ງຢື່ ໃນຮບແບບຂອງການສະໜັບສະໜນ ຫລ ຄດັ ຄາ້ ນກໄດ.້ ປະຈບຸ ນັ ຄາຖາມເຊງີ ພດຕກິ າຈະໄດຮ້ ບັ ການນາມາໃຊໃ້ ນການສາພາດການສະໝກັ ງານ, ເພ່ື ອໃຫ້ ອງົ ການໄດຮ້ ຄ້ ວາມຮສ້ ກນກຄດິ ແລະ ທດັ ສະນະຄະຕ,ິ ເພ່ື ອປະເມີນທກັ ສະໃນການຕອບສະຫນອງຕື່ ສື່ ງິ ເຫຼາົ້ ນນັ້ ໄດ.້ ໃນການປັບຕວົ ແລະ ຄວາມເໝາະສມົ ໃນການເຮດັ ວຽກງານກບັ ອງົ ການໃດໜ່ື ງຂອງຜສ້ ະໝກັ ງານ ຊື່ ງຄາຖາມ ເຊງີ ທດັ ນກົ ຕນິ ອີ້ າດຈະບ່ື ສາມາດກຽມການລື່ ວງໜາ້ ທອ້ ງຈ່ື ຈາໄວ້ ຫລ ບນັ ທກໄວໄ້ ດ້ ເພາະເປນັ ການວດັ ຄວາມຈາ ແລະ ຄວາມເປັນຕວົ ຕນົ ຂອງຜສ້ ະໝັກງານແທ.້ ເປັນສະຖານນະການທື່ ດີ ີ ທື່ ີຜສ້ ະໝກັ ວຽກງານຕອ້ ງໃຊສ້ ະຕປິ ນັ ຍາ ຕອບຄາຖາມທ່ື ີເກດິ ຂນ້ ທນັ ທີ, ວທິ ກີ ານກຽມຮບັ ມກບັ ອຸປະສກັ ຄາຖາມເຊື່ ງິ ມກັ ຈະເກີດມຫີ າຼ ຍ ຂນາສະເໜປີ ະເດນັ ຂອງຄາຖາມຫຼກັ ໆດື່ ງັ ນ:ີ້  ສກສາ ເຝກຝົນ ສະສມົ ປະສບົ ການ ກ່ື ອນການສາພາດຜສ້ ະໝກັ ຄວນເຂາົ້ ສກສາ ຫາຄວາມຮ້ ເຝກຝົນໝ່ື ນັ ເຮດັ ຂສ້ ອບເຊ່ື ງິ ເທກັ ນກິ ນີ້ ໄດຈ້ າກ ຫຼາກຫຼາຍຊ່ື ອງທາງ ໂດຍສະເພາະທາງ ສື່ ສງັ ຄມົ Social Media ຫລ ສະຖາບນັ ການເຝກອບົ ຮມົ ຕື່ າງໆ ທື່ ຈີ ະມີ ຕວົ ຢ່ື າງຄາຖາມ ຄາຕອບຂອງຂສ້ ອບເຊງີ ມໄີ ວຄ້ ບົ ຖວ້ ນ ເນ່ື ອງຈາກການສາພາດການສະໝກັ ງານນນັ້ ຜສ້ ະໝກັ ບ່ື ສາມາດຄາດການໄດວ້ ື່ າ ຜສ້ າພາດ ຈະຖາມຄາຖາມດາ້ ນໃດ ຈະວດັ ຫລ ປະເມີນກ່ື ຽວກບັ ຫຍງັ ຫລ ຈະຍກົ ສະຖານ ນະການຫຍງັ ຂນ້ ມາຖາມ. ດ່ື ງັ ນນັ້ , ຄວາມຊື່ ຽວຊານຈະເກດີ ຂນ້ ໄດ້ ຄວນມາຈາກການເຝກຝົນ ການສກສາ ຫາຄວາມ ຮໄ້ ວກ້ ່ື ອນລື່ ວງໜາ້ .  ກາ້ ຕອບບນັ ຫາ ຫລ ເປີດເຜຍີ ຂເ້ ທດັ ຈງິ ຜສ້ ະໝກັ ງານຕອ້ ງກລາ້ ຕອບຄາຖາມຕາມຄວາມເປນັ ຈງິ ກື່ ຽວກບັ ປະສບົ ການ ການເຮດັ ວຽກງານ ຕະຫລອດ ຈນົ ເປົາ້ ໝາຍ ແລະ ເທດັ ນກິ ນກິ ຂອງຕນົ ເວາົ້ ຢື່ າງກງົ ໄປກງົ ມາໂດຍບ່ື ຫວື່ ນັ ໄຫວຢາ້ ນກື່ ວົ ມຈີ ດິ ວທິ ະຍາໃນການ ສະແດງຄວາມເປນັ ມດິ ແລະ ຄວາມເປນັ ກນັ ເອງ ພະຍາຍາມລະເວນັ້ ການວພິ າກວຈິ ານໂດຍທາງກງົ ຫລ ທາງອອ້ ມ ກື່ ຽວກບັ ສື່ ງິ ທື່ ີຜສ້ ະໝກັ ກາລງັ ຈະນາສະເໜີ. ພະຍາຍາມສາ້ ງຄວາມສາພນັ ທື່ ີດລີ ະຫວ່ື າງຜສ້ າພາດ ແລະ ຜສ້ ະໝກັ ງານໃນເວລາອນັ ສນັ້ ໆນນັ້ , ການສະແດງອອກກຕອ້ ງເປັນໄປ ໂດຍບ່ື ມີການສະຫງວນຄວາມລບັ ກ່ື ຽວກບັ ຂມ້ ນທ່ື ເີ ປັນ ເທກັ ນກິ ຂອງຜສ້ ະໝກັ ງານ ຂແ້ ນະນາປະການນີນ້ ບັ ວື່ າມຄີ ວາມສາຄນັ ເປັນຢື່ າງຍື່ ງິ ເພາະໂດຍປກົ ກະຕແິ ລວ້ ມກັ ຈະ ເຫນັ ໄດວ້ ື່ າເປັນທາມະຊາດຂອງຄນົ ທ່ື ວັ ໄປ ທ່ື ຈີ ະບ່ື ຮສ້ ກຈື່ ງິ ຈງັ ຫລ ຢ້ານທ່ື ີຈະນາສະເໜີຄາຕອບອອກມາໃນຮບຂອງ ທດັ ນະ ຫລ ຄວາມຄດິ ບນັ ລະຍາຍເຖງິ ສື່ ງິ ຕ່ື າງໆ ຕາມສະພາບຄວາມເປນັ ຈງິ ຂອງຕນົ ເອງ.  ບ່ື ສາ້ ງອຸປະສກັ ໃນການສ່ື ຄວາມ ຖາ້ ຫາກຜສ້ ະໝກັ ງານທ່ື ກີ າລງັ ໄດຮ້ ບັ ການສາພາດມີຄວາມຮສ້ ກວ່ື າ ໄດມ້ ີຫຍງັ ບາງສື່ ງິ ບາງຢ່ື າງທ່ື ີຂດັ ແຢງ້ ກນັ ໃນແງື່ເທກັ ນກິ ແລະ ເປາົ້ ໝາຍຂອງຕນົ ເອງ ຄວນສະຫງວນທ່ື າທບີ ່ື ສະແດງອອກເຖງິ ທດັ ສະນະຄະຕິ ຫລ ອາລມົ ໃນ ແງື່ບວກມາ ບື່ ຄວນເວາົ້ ໃນບາງເລື່ ອງທື່ ອີ າດຈະເປນັ ໄພແກື່ ຕວົ ເອງ ແລະ ຄວນເລອກເວາົ້ ສະເພາະສ່ື ງິ ທື່ ີ ເປັນຂດ້ ກີ ່ື ຽວ ກບັ ຕວົ ເອງ ເທງິ ພນ້ ຖານຂອງຄວາມເປັນຈງິ ບື່ ແມື່ ນເປັນການຕວົ ະ ຫລ ແຕື່ ງເລ່ື ອງຂນ້ ມາ ຖາ້ ຫາກຜສ້ ະໝກັ ງານ ສະແດງອອກມາບື່ ຖກຕອ້ ງກຈະເປນັ ອຸປະສກັ ໃນການສ່ື ຄວາມ ເຮດັ ໃຫຜ້ ສ້ າພາດລງັ ເລໃຈທ່ື ຈີ ະບື່ ເວາົ້ ຢື່ າງກງົ ໄປກງົ ມາ ເປນັ ເລື່ ອງສາຄນັ ທື່ ຜີ ສ້ ະໝກັ ງານຈະຕອ້ ງຄານງເຖງິ ການວາງຕວົ ໃຫຖ້ ກຕອ້ ງ ການໃຊພ້ າສາກຄວນຄານງເຖງິ ພນ້ ຖານທາງການສກສາຂອງແຕ່ື ລະຝ່ື າຍ, ຖາ້ ຫາກຂດັ ກນັ ແລວ້ ການສ່ື ຄວາມລະຫວ່ື າງສອງຝື່ າຍກຈະເປັນໄປໂດຍບ່ື ລາບລ່ື ນ ແລະ ກະລອນກະແລື່ ນ ຂາດຕອນ ຫລ ອາດຈະເປັນສະພາບຊື່ ງທງັ ສອງຝ່ື າຍບືໄ່ ດສ້ ະແດງຂມ້ ນທ່ື ຫີ າຈະ ຕອ້ ງການສະແດງຕື່ ກນັ . ວິຊາ ພາສາລາວ 1 33 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວົງ

 ບ່ື ມີອະຄະຕຕິ ື່ ຜສ້ າພາດ ຄວາມເຫນັ ຫລ ຄວາມມອີ ະຄະຕຂິ ອງຜສ້ ະໝກັ ງານທ່ື ີມີຕື່ ການສາພາດ ຫລ ຜສ້ າພາດມຜີ ນົ ຢື່ າງຫລາຍຕື່ ການຕດັ ສນິ ໃຈຮບັ ຫລ ບື່ ຮບັ ເຂາົ້ ເຮດັ ວຽກ ຈື່ ງເປນັ ເລື່ ອງສາຄນັ ຢື່ າງຍື່ ງິ ທ່ື ຜີ ສ້ ະໝກັ ງານຈະຕອ້ ງລະມດັ ລະວງັ ປອ້ ງ ກນັ ມໃິ ຫມ້ ີເທກັ ນກິ ໃນຄວາມຄດິ ໃນຂະນະທ່ື ີຖກກ່ື ການປະເມີນ ຫລ ຖກຖາມເຊ່ື ງິ ເທກັ ນກິ ນີ້ ເພ່ື ອແກໄ້ ຂຂບ້ ກົ ຜື່ ອງນີ້ ຜສ້ ະໝກັ ວຽກງານຈະຕອ້ ງພະຍາຍາມເຮດັ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈຕວົ ເອງໃຫຫ້ ລາຍທື່ ີສຸດ ຕະຫລອດຈນົ ການເຂາົ້ ໃຈ ເຖງິ ຄວາມມີອະຄະຕຂິ ອງຕນົ ຊື່ ງອາດຈະເຮດັ ໃຫເ້ ປັນຜນົ ເສຍ ຫລ ເຮດັ ໃຫຜ້ ດິ ພາດໃນການຖກປະເມນີ ກື່ ຽວກບັ ຕວົ ຜສ້ ະໝກັ ງານໃນຂະນະກື່ ການສາພາດກໄດ.້  ໃຊເ້ ລ່ື ອງລາວໃນອະດດີ ໃນການຄາດຄະເນເລື່ ອງອະນາຄດົ ເລ່ື ອງລາວຊວີ ດິ ຂອງແຕ່ື ລະຄນົ ທ່ື ໄີ ດເ້ ຮດັ ມາໃນອາດດິ ມກັ ຈະມຜີ ນົ ກ່ື ຽວເນ່ື ອງໄປເຖງິ ອະນາຄດົ ສະເໝີ ດວ້ ຍ ຂເ້ ທດັ ຈງິ . ດ່ື ງັ ນີ,້ ຄວນຊໃີ້ ຫເ້ ຫນັ ເຖງິ ຄວາມສາຄນັ ທື່ ຜີ ສ້ ະໝກັ ວຽກງານ ຕອ້ ງພະຍາຍາມໃຊຈ້ ດິ ວທິ ະຍາໃນການທບົ ທວນເລ່ື ອງລາວຂອງຕນົ ທື່ ຜີ ື່ ານມາ ໃນອະດດິ ໃຫລ້ ະອຽດ ພນ້ ຖານຂອງແຕ່ື ລະຄນົ ບື່ ວ່ື າຈະເປັນທາງດາ້ ນບຸກຄະລກິ ກະພາບ, ທດັ ສະນະຄະຕ,ິ ຕະຫລອດຈນົ ເຖງິ ວທິ ີປະຕບິ ດັ ທ່ື ໄີ ດພ້ ດັ ທະນາ ຫລ ສາ້ ງສາມານນັ້ ສາມາດນາມາຄາດ ຄະເນໄດ້ ວ່ື າພດຕກິ າໃນອະນາຄດົ ທື່ ີຄວນປບັ ໃຊໃ້ ນຫນາ້ ທ່ື ີການງານໄດຄ້ ຫຍງັ ຜສ້ າພາດມກັ ຈະສອບຖາມເຊງີ ທດັ ສະນະຄະຕິ ໃນເລື່ ອງຂອງຊີວດິ ສະພາບແວດລອ້ ມໃນໄວເດກັ ຕະຫລອດຈນົ ປະສບົ ການໃນດາ້ ນການສກສາ ແລະ ວຽກງານທ່ື ໄີ ດເ້ ຄຍີ ເຮດັ ມາກ່ື ອນ; ທງັ ຫມດົ ເຖງິ ການໃຊຊ້ ວີ ດິ ທາງສງັ ຄມົ , ການພກັ ຜ່ື ອນ ແລະ ສະພາບຂອງຄອບຄວົ ໃນປະຈບຸ ນັ . ອາດຈະທງັ ຫມດົ ໄປເຖງິ ເລື່ ອງສຸ ຂະພາບພາລາໄມ ແລະ ເລື່ ອງລາວທ່ື ກີ ່ື ຽວກບັ ການສະຖານະການທາງ ການເງນີ , ແຕ່ື ການທື່ ີຄນົ ບາງຄນົ ລມົ້ ເຫຼວໃນວຽກງານໜ່ື ງກບື່ ໄດໝ້ າຍຄວາມວື່ າ: ຈະຫຼມົ້ ເຫລວໃນງານຕາແໜ່ື ງໃໝ່ື ຫລ ຜທ້ ່ື ີຮຽນເກື່ ງັ ໃນມະຫາວທິ ະຍາໄລກບື່ ແມື່ ນຈະເປັນຜເ້ ຊ່ື ງປະສບົ ຄວາມສາເລດັ ຢ່ື າງດ.ີ ໃນທາງການເຮດັ ວຽກ ງານ ຜສ້ ະໝກັ ງານຄວນພະຍາຍາມຫາຄາຕອບອະທບິ າຍ ໃນອະດີດມາສາ້ ງຄວາມສາເລດັ ໃຫກ້ ບັ ຫນາ້ ທ່ື ກີ ານງານໃນ ອະນາຄດົ ໄດ.້ ຕວົ ຢ່ື າງຄາຖາມເຊ່ື ງິ ມທີ ດັ ສະນະຄະຕິ - ເຈາົ້ ເຄຍີ ມີບນັ ຫາກບັ ຫວັ ໜາ້ ຫລເພື່ ອນຮື່ ວມງານຫລບ່ື ແລວ້ ເຈາົ້ ຈດັ ການກບັ ບນັ ຫາເຫ່ື ຼາົ ນນັ້ ຢ່ື າງໃດ? - ຫາກເຈາົ້ ມອບໝາຍໃຫລ້ ກນອ້ ງເຮດັ ວຽກ ແລວ້ ວຽກງານນນັ້ ມີຄວາມຜດິ ພາດເກີດຂນ້ ເຮດັ ໃຫເ້ ຈາົ້ ຖກຫວົ ໜາ້ ຕາໜຢິ ່ື າງຫລາຍ ເຈາົ້ ຈະຮຽກລກນອ້ ງມາຕາໜິ ຫລ ບ່ື ເພາະເຫດໃດ ຫລເຈາົ້ ຈະດາເນນີ ການຢື່ າງໃດ? - ເມື່ ອມີການປະຊຸມວຽກ ມຄີ ນົ ໃນທີມມຄີ ວາມຄດິ ເຫນັ ບ່ື ກງົ ກບັ ເຈາົ້ ເຈາົ້ ຈະເຮດັ ຢື່ າງໃດ? - ເຈາົ້ ສາມາດຍອມຮບັ ກບັ ຄາວຈິ ານໄດຫ້ ລາຍເທ່ື າົ ໃດ ແລະຈະສະແດງອອກຢ່ື າງໃດ? - ເຈາົ້ ເຄຍເຮດັ ຫຍງັ ແລວ້ ລມົ້ ເຫລວຫລບື່ ຖາ້ ເຄຍ ເຈາົ້ ຈດັ ການກບັ ຜນົ ກງົ ນນັ້ ຢ່ື າງໃດ? - ຫາກເຈາົ້ ເຮດັ ວຽກທື່ ໄີ ດຮ້ ບັ ມອບໝາຍໄປແລວ້ ເກີນເຄື່ ງິ ແລວ້ ຫົວໜາ້ ໜ່ື ວຍງານສ່ື ງັ ປ່ື ຽນແປງໃໝ່ື ທງັ ໝດົ ເຊື່ ງເຈາົ້ ບ່ື ເຫນັ ດດີ ວ້ ຍ ເຈາົ້ ຈະເຮດັ ແນວໃດ? ຄາຖາມເຊງີ ທດັ ສະນະຕະຕິ (Attitude Test Questions) ນນັ້ ເປັນສື່ ງິ ທ່ື ຜີ ສ້ ະໝກັ ວຽກງານຄາດເດາົ ໄດ້ ຍາກ ວ່ື າຈະຖກປະເມີນທດັ ສະນະຄະຕດິ າ້ ນໃດ ສ່ື ງິ ທື່ ີຜສ້ ະໝກັ ວຽກງານຄວນກະກຽມໄດຮ້ ບັ ກັບຄາຖາມເຊງີ ທດັ ສະນະຄະຕທິ ່ື ີເກດິ ຂນ້ ແບບປະຈຸບນັ . ທນັ ດ່ື ວນ ຫຼ ບ່ື ທນັ ຕງັ້ ຕວົ ນນັ້ ກຄ ສກສາ ເຝກຝົນ ສະສມົ ປະສບົ ການ ແລະ ເມື່ ອຢື່ ໃນສະຖານນະການການຖກປະເມີນ ຫລ ສາພາດນນັ້ ກຕອ້ ງກາ້ ຕອບບນັ ຫາ ຫລເປີດເຜີຍຂເ້ ທດັ ຈງິ ບ່ື ສາ້ ງ ອຸປະສກັ ໃນການສ່ື ຄວາມບື່ ມອີ ະຄະຕຕິ ື່ ຜສ້ າພາດ ແລະ ສາມາດໃຊເ້ ລື່ ອງລາວໃນອາດດິ ໃນການຄາດເລື່ ອງອະນາຄດົ ຂອງການເຮດັ ວຽກງານໄດ.້ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 34 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ບດົ ທີ 4 ການໂຕວ້ າທີ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການໂຕວ້ າທີ 1.1 ຄວາມໝາຍຂອງການໂຕວ້ າທີ ການໂຕວ້ າທີ ຕາມຄວາມຫມາຍໃນພດົ ຈະນານຸກມົ ໝາຍເຖງິ ການສະແດງອາລມົ ໂດຍມຝີ ື່ າຍສະເໜີ ແລະ ຝ່ື າຍຄາ້ ນໃນເລື່ ອງໃດເລ່ື ອງໜື່ ງ ການໂຕວ້ າທກີ ງົ ກບັ ຄາໃນພາສາອງັ ກດິ ວ່ື າ Debate ໂຕວ້ າທຈີ ່ື ງເປັນການສະແດງ ຄວາມຄດິ ເຫນັ ເພື່ ອເອາົ ຊະນະຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງອກີ ຝື່ າຍ ການໂຕວ້ າທີຈ່ື ງເປນັ ການເອາົ ຊະນະກນັ ດວ້ ຍ “ເຫດຜນົ ຂອງການໂຕວ້ າທີ ຫຼ ເອນີ້ ວ່ື າ ຍດັ ຕ”ິ ລກັ ສະນະສາຄນັ ຂອງການໂຕວ້ າທີ – ເປນັ ການສະເໜີເຫດຜນົ ຫລແນວຄວາມຄດິ ຂອງຕນົ ເອງ – ເປັນການຫກັ ລາ້ ງເຫດຜນົ ຫລແນວຄວາມຄດິ ຂອງຝື່ າຍກງົ ກນັ ຂາ້ ມ – ເປນັ ການເວາົ້ ທື່ ີຕອ້ ງໃຊປ້ ະຕພິ ານສະຕປິ ນັ ຍາຢ່ື າງຫລາຍ – ເປນັ ການເວາົ້ ທື່ ອີ ອກທື່ າອອກທາງປະກອບຫລາຍເປັນພເິ ສດ  ເປັນການເວາົ້ ທື່ ີຕອ້ ງມຄີ ວາມພອ້ ມຢ່ື າງຫລາຍ ເພາະຕອ້ ງກຽມຄາເວາົ້ ໃຫສ້ ຸພາບ 1.2 ຄວາມສາຄນັ ຂອງການໂຕວ້ າທີ ການໂຕວ້ າທີ ແມ່ື ນການເວາົ້ ທື່ ມີ ີລກັ ສະນະໂຕແ້ ຍື່ ງຢ່ື າງຫນື່ ງ, ແຕ່ື ການໂຕແ້ ຍາມລີ ກັ ສະນະທດົ ສອບໂວຫານ, ພບິ ໄຫວ, ຜຟ້ ັງຈະສງັ ເກດການເວາົ້ , ສລິ ະປະການໂຕແ້ ຍງ, ເຫດຜນົ ທື່ ຫີ ນາ້ ເຊ່ື ອຖຂອງຜເ້ ວາົ້ ພອ້ ມທງັ ໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮ້ ແລະ ປະສບົ ການໃນຊີວດິ ອກີ ດວ້ ຍ ເພາະໃນຊວີ ດິ ຕວົ ຈງິ ຂອງຄນົ ເຮາົ ຕອ້ ງພບົ ທງັ ສື່ ງິ ທ່ື ພີ ໃຈ ແລະ ສື່ ງິ ທື່ ີບື່ ພໃຈ ຈະ ມີທງັ ການເວາົ້ ສະຫນບັ ສະຫນນ ແລະ ການເວາົ້ ໂຕແ້ ຍື່ ງ ແລະ ມທີ າງອອກຂອງບນັ ຫາດວ້ ຍເຫດ ແລະ ຜນົ . ການໂຕວ້ າທີ ແມື່ ນການເວາົ້ ຂອງຄນົ ສອງຝື່ າຍ ຄ ຝື່ າຍສະເຫນີ ແລະ ຝ່ື າຍຄາ້ ນ ໃຫເ້ ວາົ້ ຫວົ ຂ ້ (ຍດັ ຕ)ິ ອນັ ດຽວກນັ , ໂດຍມກີ ານຕງັ້ ເວລາ, ມີເກນການໃຫຄ້ ະແນນເພ່ື ອແຂື່ ງຂນັ ຄວາມສາມາດໃນການເວາົ້ ຜເ້ ວາົ້ ທງັ ສອງຝື່ າຍ ຕອ້ ງຮກັ ສາເວລາຢື່ າງເຄ່ື ງັ ຄດັ , ຮກັ ສາກລິ ຍິ າມາລະຍາດໃນ ການເວາົ້ ໂດຍມີກາມະການຕດັ ສນິ ໃຫຄ້ ະແນນໂດຍເອາົ ເຫດຜນົ ມາການດົ (ສ່ື ງິ ສະຫນບັ ສະຫນນ). 2. ຈຸດປະສງົ ຂອງການໂຕວ້ າທີ ການໃຊວ້ າດສລິ ະປະເພ່ື ອເອາົ ຊະນະກນັ ດວ້ ຍເຫດຜນົ ຈດຸ ມຸງ້ ໝາຍຂອງການໂຕວ້ າທີມີ 4 ປະການ ຄ: - ໂຕເ້ ພື່ ອຫາຂເ້ ທດັ ຈງິ ເປນັ ການໂຕແ້ ຢງ້ ດວ້ ຍຫກຼັ ວຊິ າການ ເພື່ ອຄນົ້ ຫາຄວາມຈງິ ແລະຄວາມຖກຕອ້ ງຂອງສ່ື ງິ ທ່ື ໂີ ຕວ້ າທີ - ໂຕເ້ ພ່ື ອລດັ ທິ ບື່ ຫວງັ ຂເ້ ທດັ ຈງິ ມກັ ເປນັ ໄປຢ່ື າງຮຸນແຮງ ແລະ ຈງິ ຈງັ - ໂຕເ້ ພ່ື ອເອາົ ຊະນະສດັ ຕ ເຊື່ ນັ ການໂຕວ້ າທີລະຫວື່ າງຝ່ື າຍໂທດ ແລະຝ່ື າຍຈາເລຍີ ໃນສານ ເປັນຕນົ້ . - ໂຕເ້ ພ່ື ອສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ຢື່ າງມີແບບແຜນ ເປັນການໂຕວ້ າທທີ ່ື ີຕອ້ ງດາເນນີ ຕາມລະບຽບການໂຕວ້ າທີ ຢ່ື າງເຄ່ື ງັ ຄດັ . 3. ອງົ ປະກອບຂອງການໂຕວ້ າທີ 1) ການປອ້ ງກນັ ໝາຍເຖງິ ການປ້ອງກນັ ຍດັ ຕດິ ວ້ ຍການຫາເຫດຜນົ ມາລອ້ ມຮວົ້ ສາລະຂອງຍດັ ຕິ 2) ການໂຈມຕີ ໝາຍເຖງິ ການກື່ າວຊາ້ ເຕມີ ຫລກລ່ື າວຫາຝ່ື າຍກງົ ກນັ ຂາ້ ມວື່ າຂາດເຫດຜນົ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 35 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອນິ ທະວົງ

3) ການຕ່ື ຕາ້ ນ ໝາຍເຖງິ ການຫກັ ລາ້ ງເຫດຜນົ ການໂຈມຕຂີ ອງຝ່ື າຍກງົ ກນັ ຂາ້ ມທ່ື ີກ່ື າວໂຈມຕຝີ ື່ າຍຕນົ 4) ການຄາ້ ນຢື່ າງມີສລິ ະປະການຄາ້ ນຈະເຮດັ ໄດ້ 3 ວທິ ຄີ :  ຄາ້ ນຍດັ ຕິ ເປນັ ການຄາ້ ນຕວັ ຍດັ ຕຫິ ລສາລະຂອງຍດັ ຕວິ ່ື າບ່ື ຖກຕອ້ ງ  ຄາ້ ນເຫດຜນົ ເປັນການຄາ້ ນເຫດຜນົ ທື່ ອີ ກີ ຝ່ື າຍສະເໜມີ າ  ຄາ້ ນຂອ້ າ້ ງອງິ ເປັນການຄາ້ ນຂອ້ າ້ ງອງິ ທ່ື ີອກີ ຝ່ື າຍສະເໜມີ າ ຂແ້ ນະນາສາລບັ ຜໂ້ ຕວ້ າທີ  ຍດັ ຕ ິ ເປນັ ຊາຍດກີ ວ່ື າ ຍດັ ຕິ ຄ ຫວົ ເລ່ື ອງທ່ື ໃີ ຊໃ້ ນການໂຕວ້ າທີ ລກັ ສະນະຂອງຍດັ ຕທິ ່ື ດີ ີ  ເປນັ ຍດັ ຕທິ ່ື ມີ ຂີ ຄ້ ວາມບື່ ຕາຍຕວົ ສາມາດຄດັ ຄາ້ ນໄດ້ ຫລບື່ ແມ່ື ນຂຄ້ ວາມທ່ື ເີ ປນັ ຈງິ ເຊື່ ນັ ເປນັ ຊາວຈງິ ຫລ  ເປນັ ຍດັ ຕທິ ່ື ີກື່ ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມຄດິ ໄດຫ້ ຼາຍທາງທື່ ກີ ່ື ໃຫເ້ ກີດຄວາມຄດິ ເຫນັ ໄດຫ້ າຼ ຍທາງ ທງັ ໃນແງື່ທ່ື ີເຫນັ ດວ້ ຍ ແລະ ບ່ື ເຫນັ ດວ້ ຍ  ເປນັ ຍດັ ຕທິ ່ື ຄີ ນົ ສ່ື ວນໃຫຍ່ື ສນົ ໃຈ  ເປນັ ຍດັ ຕທິ ື່ ຊີ ື່ ວຍໃຫຜ້ ຟ້ ງັ ໄດຮ້ ບັ ປະໂຫຍດມສີ າລະແລະ ຊື່ ວຍຜຟ້ ງັ ເກີດຄວາມຄດິ ທື່ ີກວາ້ ງຂວາງຂນ້ ກວ່ື າເກື່ າົ  ເປັນຍດັ ຕທິ ື່ ບີ ື່ ກື່ ໃຫເ້ ກີດຄວາມແຕກແຍກ ຫລ ລບົ ຫ່ື ຼສະຖາບນັ ໃດໆ  ປະທານ (ຫລ ຜດ້ າເນນີ ການໂຕວ້ າທີ) ປະທານຄວນລະວງັ ໃນເລ່ື ອງຕື່ ໄປນ:ີ້  ຕອ້ ງວາງຕວັ ເປັນກລາງ ບື່ ເຜລກີ ລ່ື າວສະໜບັ ສະໜນຜໂ້ ຕວ້ າທີຄນົ ໃດຄນົ ໜື່ ງເປັນອນັ ຂາດ  ຕອ້ ງເວາົ້ ໃຫນ້ ອ້ ຍທື່ ສີ ຸດ ເພຣາະຜຟ້ ັງເນນັ້ ມາຟງັ ຜໂ້ ຕວ້ າທີຫລາຍກວື່ າ  ຕອ້ ງຕຽມຕວັ ມາເປນັ ຢ່ື າງດີ ທງັ ເລ່ື ອງການດົ ການ ຂມ້ ນກື່ ຽວກບັ ຍດັ ຕິ ກາມະການ ແລະຜໂ້ ຕວ້ າທີ  ກາມະການ ໂດຍປກົ ກະຕມິ ກັ ການດົ ໃຫມ້ ຈີ ານວນຄ່ື ເີ ພ່ື ອຄວາມສະດວກໃນການຕດັ ສນິ  ປະເດນັ ໃນການໂຕວ້ າທີ  ເຫດຜນົ  ສລິ ະປະການເວາົ້  ມາລະຍາດ ຄທ່ື າທາງ ຊນີ້ ຫາທື່ ີເວາົ້ ການໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາ ແລະການກງົ ຕ່ື ເວລາ  ສ່ື ວນປະກອບອື່ ນໆ ເຊ່ື ນັ ນາ້ ສຽງ ວທິ ີເວາົ້ ແລະທື່ າທາງ  ຜໂ້ ຕວ້ າທີ ໃນການໂຕວ້ າທຈີ ະແບື່ ງຜໂ້ ຕວ້ າທີເປັນສອງຝື່ າຍ ຄຝ່ື າຍສະເໜີ ແລະ ຝື່ າຍຄາ້ ນ ບື່ ຈາກດັ ຈານວນວື່ າຜໂ້ ຕ້ ວາທີຈະມຈີ ກັ ຄນົ ແຕື່ ທງັ ສອງຝ່ື າຍຈະຕອ້ ງມຈີ ານວນເທ່ື າົ ກນັ ແລະ ມຫີ ວົ ໜາ້ ຝ່ື າຍ ຝື່ າຍລະ 1 ຄນົ ແລະ ມີສະມາຊກິ ຝື່ າຍລະ 2-3 ຄນົ , ຕາມຄວາມເໝາະສມົ .  ຜຟ້ ັງ ຜຟ້ ງັ ຄວນຮຈ້ ກັ ພິຈາລະນາຖອ້ ຍຄາທື່ ໂີ ຕ້ ຕອນໃດຜໂ້ ຕວ້ າທເີ ວາົ້ ດເີ ປັນທ່ື ີປະທັບໃຈຄວນຕບົ ມໃຫກ້ ານຈດັ ການໂຕວ້ າທີ 1) ປະທານກ່ື າວເປດິ ແລະ ແນະນາເຂາົ້ ສ່ື ການໂຕວ້ າທີ. 2) ປະທານແນະນາຕວົ ຜໂ້ ຕວ້ າທີທງັ ສອງຝ່ື າຍ ເລື່ ມີ ຈາກຫວົ ໜາ້ ຝື່ າຍສະເໜີ ແລະ ຜເ້ ຂາົ້ ຮ່ື ວມແຕ່ື ລະຄນົ ແລວ້ ຈື່ ງິ ແນະນາຝື່ າຍຄາ້ ນ ແລະ ຜເ້ ຂາົ້ ຮ່ື ວມຄາ້ ນແຕ່ື ລະຄນົ . 3) ຫວົ ໜາ້ ຝື່ າຍສະເໜເີ ວາົ້ ກ່ື ອນ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 36 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອນິ ທະວົງ

4) ຫວົ ໜາ້ ຝື່ າຍຄາ້ ນເວາົ້ ຕາມຫງຼັ 5) ຜເ້ ວາົ້ ສະເໜີຜທ້ ື່ ໜີ ່ື ງຂນ້ ເວາົ້ 6) ຜຮ້ ່ື ວມຄາ້ ນຜທ້ ື່ ີໜື່ ງຂນ້ ເວາົ້ 7) ຜຮ້ ່ື ວມຜສ້ ະເໜີຜທ້ ື່ ີສອງຂນ້ ເວາົ້ 8) ຜຮ້ ່ື ວມຄາ້ ນຜທ້ ່ື ສີ ອງຂນ້ ເວາົ້ 9) ຜຮ້ ື່ ວມຜສ້ ະເໜີຜທ້ ່ື ສີ າມຂນ້ ເວາົ້ 10) ຜຮ້ ່ື ວມຄາ້ ນຜທ້ ່ື ີສາມຂນ້ ເວາົ້ 11) ຫວົ ໜາ້ ຝື່ າຍຄາ້ ນສະຫບຼຸ ກ່ື ອນ 12) ຫວົ ໜາ້ ຝື່ າຍສະເໜສີ ະຫບຼຸ ຕາມຫຼງັ 13) ປະກາດຄະແນນຂອງແຕ່ື ລະຝ່ື າຍ 14) ປະທານກ່ື າວປິດການໂຕວ້ າທີ, ຜໂ້ ຕວ້ າທີທງັ ໝດົ ລຸກຂນ້ ເຄາົ ລບົ ຜຟ້ ງັ ດວ້ ຍການຍອ້ ງຍມນບົ ຢ່ື າງສຸພາບ. 4. ຫຼກັ ການໂຕວ້ າທີ ການໂຕວ້ າທີ ຄ ການໃຊຄ້ າເວາົ້ ໃນການໂນມ້ ນາ້ ວຝື່ າຍກງົ ກນັ ຂາ້ ມຢ່ື າງມີເຫດຜນົ ໂດຍການໃຊວ້ າດສລິ ະປະ ເຫດຜນົ ຕ່ື າງໆ ທ່ື ີສາມາດຍກົ ຂນ້ ມາອາ້ ງອງິ ໄດ້ ແລະ ຝ່ື າຍກງົ ກນັ ຂາ້ ມບື່ ສາມາດມຂີ ຂ້ ດັ ແຍງ້ ຫລ ໂຕແ້ ຍງ້ ໄດຍ້ າກ ເພາະຫາກອກີ ຝື່ າຍບ່ື ສາມາດໂຕແ້ ຍງ້ ຫກັ ລມົ ກບັ ສ່ື ງິ ທ່ື ີເຮາົ ເວາົ້ ໄປແລວ້ ນນັ້ ກຈະສາມາດເຮດັ ໃຫເ້ ຮາົ ມໂີ ອກາດຊະນະ ຫລາຍຂນ້ . ຫກຼັ ການຂອງໂຕວ້ າທີ ມີດ່ື ງັ ນ:ີ້ - ໃຊເ້ ຫດຜນົ ໃຫໄ້ ດຫ້ ລາຍທື່ ສີ ຸດເທື່ າົ ທື່ ີຈະເຮດັ ໄດໃ້ ນຂະນະນນັ້ - ພະຍາຍາມຫາຂອ້ ມລທ່ື ີໜາ້ ເຊ່ື ອຖມາອາ້ ງອງິ ອະທບິ າຍເຊ່ື ນັ ຜນົ ການກວດສອບຫລສຖຕິ ຕິ ່ື າງໆ - ນາ້ ສຽງໃນການເວາົ້ ຄວນມຫີ າຼ ກຫຼາຍຕາມເລື່ ອງທ່ື ຈີ ະເວາົ້ ຫາກເວາົ້ ເລ່ື ອງທື່ ຄີ ວນຈະໜກັ ແໜນ້ ນາ້ ສຽງກຄວນ ຈະໜກັ ແໜນ້ ເຊ່ື ນັ ກນັ - ທ່ື າທາງລລີ າໃນການເວາົ້ ຄວນເຮດັ ໃຫຜ້ ຊ້ ມົ ຫລຄະນະກາມະການມອງຕາມ ບ່ື ຄວນຈະຢນນື່ ງິ ໆ ເສຍໆ - ສາຍຕາຄວນຈະເບື່ ງິ ຜຊ້ ມົ ແລະຄະນະກາມະການບ່ື ຄວນຈະເບື່ ງິ ພນ້ ຫລເພດານ - ຫາ້ ມຊໜີ້ າ້ ຝ່ື າຍກງົ ກນັ ຂາ້ ມ ຫລ ຜຊ້ ມົ ໂດຍເດດັ ຂາດ - ບ່ື ນາເລື່ ອງສື່ ວນຕວັ ຂອງຝື່ າຍກງົ ກນັ ຂາ້ ມມາເວາົ້ ໃນຂະນະໂຕວ້ າທີ 5. ວິທີການໂຕວ້ າທີ  ເລື່ ມີ ຈາກປະທານຫລຜດ້ າເນນີ ການໂຕວ້ າທີຈະກື່ າວເປີດການໂຕວ້ າທີ  ຫວົ ໜາ້ ຝື່ າຍສະເໜີ ແລວ້ ຈ່ື ງສະລບັ ໄປເປນັ ຫວົ ໜາ້ ຝ່ື າຍຄາ້ ນ  ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນຝ່ື າຍສະເໜີຄນົ ທື່ ີ1 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນຝ່ື າຍຄາ້ ນຄນົ ທື່ ີ1  ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນຝື່ າຍສະເໜີຄນົ ທື່ ີ2 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນຝ່ື າຍຄາ້ ນຄນົ ທື່ ີ2  ເມື່ ອໝດົ ເວລາການໂຕວ້ າທີ ຜດ້ າເນນີ ການໂຕວ້ າທີຈະໃຫ້ ຫວົ ໜາ້ ຝ່ື າຍຄາ້ ນສະຫລບຸ ຈາກນນັ້ ຫວົ ໜາ້ ຝ່ື າຍ ສະເໜີສະຫລບຸ ເພື່ ອຈະໄດມ້ ີໂອກາດທ່ື ີຈະເວາົ້ ແກເ້ ຫດຜນົ ຂອງຝ່ື າຍຄາ້ ນໄດຢ້ ື່ າງເຕມັ ທື່ ີ. 5.1 ການຈດັ ສະຖານທື່ ີ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 37 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວງົ

ຜສ້ ະໜບັ ສະໜຸນ ຜສ້ ະໜັບສະໜຸນ ຝ່ື າຍສະເໜີ ຝ່ື າຍຄາ້ ນ 3 2 1 ຫວົ ໜາ້ ຫວົ ໜາ້ 1 2 3 3 3 ຜຈ້ ບັ ເວລາ ແທນຢນເວົາ້ ປະະທານ ກາມະການ ກາມະການ ກມະການ ກາມະການ ກາມະການ ຜຟ້ ງັ ຜຟ້ ງັ ຜຟ້ ງັ ຜຟ້ ງັ ຜຟ້ ັງ ຜຟ້ ງັ ຜຟ້ ງັ ຜຟ້ ັງ ຜຟ້ ັງ ຜຟ້ ງັ 5.2 ການຈດັ ລຽງລາດບັ ການເວາົ້ ແລະ ການການດົ ເວລາ ຫງຼັ ຈາກປະທານເຊນີ ຜໂ້ ຕວ້ າທເີ ຂາົ້ ປະຈາທ່ື ແີ ລວ້ ປະທານຈະກື່ າວລະບຽບໃນການໂຕວ້ າທີ ແລວ້ ການດົ ໄລ ຍະເວລາອອກ. ການລຽງລາດບັ ການເວາົ້ ແລະ ການການດົ ເວລາອາດຈະປະຕບິ ດັ ດື່ ງັ ນ:ີ້ - ຫວົ ຫນາ້ ຝື່ າຍສະເຫນີ ເວາົ້ 5 ຫຼ 8 ນາທີ. - ຫວົ ຫນາ້ ຝ່ື າຍຄາ້ ນ ເວາົ້ 5 ຫຼ 8 ນາທີ. - ຜສ້ ະຫນບັ ສະຫນນ ຝື່ າຍສະເຫນີ ທີ 1 ເວາົ້ 3 ຫຼ 5 ນາທີ. - ຜສ້ ະຫນບັ ສະຫນນ ຝ່ື າຍຄາ້ ນ ທີ 1 ເວາົ້ 3 ຫຼ 5 ນາທີ. - ຜສ້ ະຫນບັ ສະຫນນ ຝື່ າຍສະເຫນີ ທີ 2 ເວາົ້ 3 ຫຼ 5 ນາທີ. - ຜສ້ ະຫນບັ ສະຫນນ ຝື່ າຍຄາ້ ນ ທີ 2 ເວາົ້ 3 ຫຼ 5 ນາທີ. - ຜສ້ ະຫນບັ ສະຫນນ ຝື່ າຍສະເຫມີ ທີ 3 ເວາົ້ 3 ຫຼ 5 ນາທີ. - ຜສ້ ະຫນບັ ສະຫນນ ຝື່ າຍຄາ້ ນ ທີ 3 ເວາົ້ 3 ຫຼ 5 ນາທີ. - ຫວົ ຫນາ້ ຝື່ າຍຄາ້ ນຂນ້ ສະຫຸຼບ ເວາົ້ 3 ຫຼ 5 ນາທີ. - ຫວົ ຫນາ້ ຝ່ື າຍສະເຫນຂີ ນ້ ສະຫບຼຸ ເວາົ້ 3 ຫຼ 5 ນາທີ ການໂຕວ້ າທີແມ່ື ນການໃຊປ້ ນັ ຍາພບິ ໄຫວ, ອາລມົ ຈດິ ທື່ ປີ ະກອບດວ້ ຍເຫດຜນົ ໂຕຕ້ ອບກນັ ເພື່ ອເອາົ ຊະນະ ກບັ ຝື່ າຍກງົ ກນັ ຂາ້ ມ ເຊ່ື ງິ ມີປະທານເປນັ ຜຄ້ ວບຄຸມການດາເນນີ ການໂຕວ້ າທີ ຍດັ ຕິ ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງຜໂ້ ຕ້ ວາທີເປນັ ສື່ ງິ ສາຄນັ ເພາະເຮດັ ໃຫກ້ ານໂຕວາທດີ ດດ່ື ມຈດິ ໃຈ, ຟງັ ແລວ້ ເກີດປະໂຫຍດ ແລະ ຄວາມບນັ ເທງິ . ວິຊາ ພາສາລາວ 1 38 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອິນທະວົງ

ແຜນວາດສະແດງຂນັ້ ຕອນການເຊນີ ຜໂ້ ຕວ້ າທີ, ຜດ້ າເນນີ ການໂຕວ້ າທີ ຝື່ າຍສະເໜີ ຝ່ື າຍຄາ້ ນ ແທນຢນການເວົາ້ 12 34 56 78 9 10 2 ຫວົ ໜາ້ ຝ່ື າຍສະເໜີ 2. ຫວົ ໜາ້ ຝ່ື າຍຄາ້ ນ 4 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ຝື່ າຍຄາ້ ນທີ 1 3 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ຝື່ າຍສະເໜີທີ 1 6 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ຝ່ື າຍຄາ້ ນທີ 2 8 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ຝ່ື າຍຄາ້ ນທີ 3 5 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ຝ່ື າຍສະເໜີທີ 2 10 ຫວົ ໜາ້ ຝ່ື າຍຄາ້ ນ 7 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ຝື່ າຍສະເໜທີ ີ 3 9 ຫວົ ໜາ້ ຝື່ າຍສະເໜີ  ຕວົ ຢ່ື າງເກມການຕດັ ສນິ ໃຫຄ້ ະແນນ ລ/ດ ຊື່ ແລະ ນາມສະກນຸ ການໃຊ ້ ມາລະຍາດ ການຮັກສາ ການສະເໜີ ລວມ ຜນົ ໃນການເວົາ້ ເວລາ 20 ເຫດຜນົ ອາ້ ງອງີ 100 ພາສາ30 ຄະແນນ 30 ຄະແນນ ຄະແນນ ຄະແນນ 20ຄະແນນ ຝ່ື າຍສະເໜີ 1 ຫວົ ໜາ້ 25 15 15 25 80 10 20 60 2 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ທີ 1 20 10 20 25 75 25 20 85 3 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ທີ 2 15 15 300 4 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ທີ 3 20 20 ລວມ ຝ່ື າຍຄາ້ ນ 1 ຫວົ ໜາ້ 25 18 18 25 86 ຊະນະ 15 25 75 2 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ທີ 1 20 15 15 20 68 15 20 81 3 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ທີ 2 18 15 310 4 ຜສ້ ະໜບັ ສະໜນ ທີ 3 26 20 ລວມ ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 39 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອິນທະວງົ

6. ສກສາສານຽງທອ້ ງຖື່ ນິ ການນສະແຫວງຫາຄວາມຮຂ້ ອງມະນຸດ ມນັ ແມື່ ນບນັ ຫາຫນື່ ງ ທ່ື ລີ ະອດິ ລະອຽ້ ວ, ມຫີ າຼ ຍຮບແບບເຊື່ ນັ ຮຽນ ຈາກທດິ ສະດ,ີ ໄປຫາຕວົ ຈງິ ເຊ່ື ງິ ການທ່ື ີມະນດຸ ໄດປ້ ະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ມນັ ແມື່ ນການຮຽນຮໃ້ ນຮບແບບໜ່ື ງຂອງມະນດຸ . ສະນນັ້ , ໃນເວລາດາເນີນການສອນ ຄຕອ້ ງໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດສ້ າຜດັ ກບັ ຕວົ ຈງິ ທງັ ນກີ້ ເພື່ ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນມີຄວາມ ຮຄ້ ວາມເຂາົ້ ໃຈ ໃນການຊມົ ໃຊພ້ າສາລາວໄດຢ້ ່ື າງຖກຕອ້ ງຊດັ ເຈນ ແລະ ຕາມຄວາມເປັນຈງິ ພາວະວໄິ ສ. ສະນນັ້ , ການລງົ ສກສາຫາສານຽງທອ້ ງຖ່ື ນິ ມນັ ແມື່ ນບນັ ຫາມນັ ແມື່ ນບນັ ຫາໜ່ື ງທື່ ີຈາເປັນ ເພາະຈະຊື່ ວຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນເຂາົ້ ໃຈ ໄດເ້ ຖງິ ທາດແທ້ ແລະ ຄວາມສາຄນັ ຂອງພາສາທ່ື ໃີ ຊໃ້ ນຊີວດິ ປະຈາວນັ . ມນັ ມີຄວາມແຕກຕື່ າງກນັ ຫາຼ ຍຫນອ້ ຍພຽງ ໃດ ເຮດັ ໃຫເ້ ຂາົ ເຈາົ້ ສາມາດນາໃຊເ້ ຂາົ້ ໃນການເວາົ້ ຢື່ າງມເີ ຫດຜນົ ພຽງພ. 6.1 ຄວາມສາຄນັ ແລະ ຄຸນປະໂຫຍດຂອງການສກສາສານຽງທອ້ ງຖື່ ນິ ກ. ຄວາມສາຄນັ ການລງົ ຢຽ້ ມຢາມ ແລະ ສກສາສານຽງທອ້ ງຖ່ື ນິ ເປນັ ການພສິ ດຫກຼັ ຖານທື່ ີສາຄນັ ດວ້ ຍ ນກັ ຮຽນເອງ ການທື່ ີ ນກັ ຮຽນໄດຮ້ ຽນແຕື່ ທິດສະດີ ຮແ້ ຕື່ ພາສາກາງເທ່ື າົ ນນັ້ ຈະເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນບື່ ຮປ້ ຽບ ທຽບສບັ ພາສາ ແລະ ຄວາມ ຫມາຍຂອງພາສາ ໃນແຕື່ ລະທອ້ ງຖື່ ນິ ແຕ່ື ລະຊນົ ເຜ່ື າົ . ສະນນັ້ , ເມ່ື ອນກັ ຮຽນໄດມ້ ີໂອກາດໄປເກັບກາຂມ້ ນຕວົ ຈງິ ກ່ື ຽວກບັ ສານຽງສຽງເວາົ້ ຂອງແຕື່ ລະທອ້ ງຖ່ື ນິ , ເຂາົ ເຈາົ້ ສາມາດຮຂ້ ມ້ ນກ່ື ຽວກບັ ສບັ ພາສາ, ຮສ້ ານຽງສຽງເວາົ້ ຂອງແຕື່ ລະທອ້ ງຖື່ ິນ ດວ້ ຍຕນົ ເອງເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮບັ ເອາົ ຄວາມຮໄ້ ດຢ້ ່ື າງກວາ້ ງຂວາງ ແລະ ຫນກັ ແຫນນ້ ຂນ້ ກວື່ າເກ່ື າົ ສາມາດນາໃຊເ້ ຂາົ້ ໃນການເວາົ້ ຢ່ື າມີເຫດມຜີ ນົ ພຽງພ, ອກີ ບນັ ຫາຫນ່ື ງ ກເພ່ື ອເປັນການບາລງຸ ຄວຮ,້ ຄວາມສາມາດ ແລະ ສາ້ ງຄວາມຊາ້ ນຊິ ານານໃນການໃຊສ້ ບັ ພາສາແກ່ື ນກັ ຮຽນເອງ ໂດຍຜື່ ານພດຕກິ າຕວົ ຈງິ , ຈາກສຽງເວາົ້ ຂອງພາສາ. ນກັ ຮຽນມີໂອກາດສນົ ທະນາແລກປານຂຄດິ ເຫນັ ນາປະຊາຊນົ ໃນທອ້ ງຖື່ ນິ ເຮດັ ໃຫເ້ ຂາົ ເຈາົ້ ສາມາດເກບັ ກາຄວາມຮໄ້ ດຢ້ ື່ າງກວາ້ ງຂວາງ. ຂ. ຈຸດປະສງົ ການສກສາສານຽງທອ້ ງຖື່ ນິ ມຈີ ດຸ ປະສງົ ສາຄນັ ຫຼາຍຢ່ື າງຄ: - ເພ່ື ອໃຫນ້ ກັ ຮຽນຈາແນກໄດສ້ ນຽງສຽງເວາົ້ ແຕ່ື ລະທອ້ ງຖື່ ນິ . - ສາມາດນາເອາົ ດາ້ ນຂມ້ ນດາ້ ນພາສາເວາົ້ ຂອງແຕ່ື ລະທອ້ ງຖື່ ນິ ມານາໃຊໃ້ ຫແ້ ທດເໝາະກບັ ຕວົ ຈງິ . - ເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນເຫນັ ໄດພ້ ນ້ ຖານດາ້ ນວດັ ທະນະທາຂອງແຕື່ ລະເຜ່ື າົ . - ເປນັ ບ່ື ອນອງີ ໃຫແ້ ກ່ື ການນາເອາົ ຫກຼັ ຖານມາໂຕແ້ ຍງກນັ . - ເປນັ ການສາ້ ງຄວາມດງດດຊກ້ ຍຈ້ ດິ ໃຈແກື່ ຜຟ້ ງັ . ຄ. ຄຸນປະໂຫຍດ. ການລງົ ໄປສງັ ເກດຕວົ ຈງິ ແລະ ໄປທດັ ສະນະສກສາຫຄວາມຮໃ້ ນທ້ອງຖື່ ນິ ແມ່ື ນວວິ ດັ ທະນາການສກສາທື່ ີ ສາຄນັ ແລະ ມຄີ ນຸ ປະໂຫຍດຢື່ າງໃຫຍື່ ຫຼວງເຊ່ື ງິ ມນັ ໄດສ້ າ້ ງຄວາມຮບັ ຮແ້ ກ່ື ນກັ ຮຽນດ່ື ງັ ນ:ີ້ - ຊ່ື ວຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດຮ້ ຽນທດິ ສະດຕີ ດິ ພນັ ກບັ ທອ້ ງຖ່ື ນິ . - ຊື່ ວຍໃຫພ້ ດັ ທະນາວວິ ດັ ທະນາການຮບັ ຮຂ້ ອງນກັ ຮຽນຂະຫຍາຍຕວົ ຢ່ື າງມີວທິ ະຍາສາດ. - ເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນເຂາົ້ ໃຈເລກິ ເຊື່ ງິ ຕມີ ກື່ ຽວກບັ ສະພາບແວດລອ້ ມ - ຊ່ື ວຍປບັ ປຸງ, ສກສາແນວຄດິ ໃຫແ້ ກ່ື ນກັ ຮຽນເປັນຄນົ ທ່ື ເີ ວາົ້ ມີເຫດມີຜນົ ມີຄວາມຜື່ ານຜ່ື າອຸປະສກັ ຕ່ື າງໆນາໆ. ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 40 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອນິ ທະວົງ

6.2 ການດາເນນີ ການສງັ ເກດ ແລະ ການສກສາສານຽງ ເພື່ ອເຮດັ ໃຫກ້ ານຮຽນທດິ ສະດໄີ ປຄື່ ກັບຕວົ ຈງິ ພາຍຫງຼັ ນກັ ຮຽນໄດຮ້ ຽນຮເ້ ຖງິ ຫກຼັ ການ, ວທິ ີການໂຕວ້ າທີ ລະອຽດແລວ້ ເພ່ື ອເປນັ ບ່ື ອນອງີ ແລະ ຫຼກັ ຖານທື່ ີສາຄນັ ແກ່ື ນກັ ຮຽນ ໃນເວລາເວາົ້ ຫຼ ໂຕວ້ າທນີ ນັ້ . ກ່ື ອນຈະດາເນນີ ການໂຕວ້ າທີຕອ້ ງ ໃຫຜ້ ໂ້ ຕວ້ າທີໄດກ້ ະກຽມຊອກຫຼກັ ຖານ ເພື່ ອມາອາ້ ງອງີ . ສະນນັ້ , ການລງົ ສກສາສານຽງທອ້ ງຖ່ື ນິ ກແມ່ື ນວທິ ີການຊອກຫາຫກຼັ ຖານບື່ ອນອງີ ໃຫແ້ ກື່ ການເວາົ້ ເຊື່ ນັ ດຽວກນັ . ເພ່ື ອຢາກເຮດັ ໃຫກ້ ານລງົ ສກສາສານຽງຂອງທ້ອງຖື່ ນິ ໄດຕ້ າມຈດຸ ປະສງົ ທ່ື ີວາງໄວນ້ ນັ້ ຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ຕາມຂນັ້ ຕອນຕື່ າງໆດ່ື ງັ ລື່ ຸມນ:ີ້ ກ. ຂນັ້ ກະກຽມ.  ການລງົ ສກສາສານຽງທອ້ ງຖື່ ນິ ຕອ້ ງມກີ ານວາງແຜນລະອຽດ.  ວາງຈດຸ ປະສງົ ໃຫລ້ ະອຽດວື່ າຕອ້ ງການຫຍງັ .  ຕດິ ຕ່ື ພວົ ພນັ ສາຫຼວດເບື່ ງິ ສະຖານທື່ ີໆຕອ້ ງການໄປທດັ ສະນະສກສາ.  ຕອ້ ງໄດໄ້ ປພວົ ພນັ ກບັ ສະຖານທື່ ນີ ນັ້ ກ່ື ອນນກັ ຮຽນ.  ເພື່ ອແຈງ້ ຈດຸ ປະສງົ ເປາົ້ ຫມາຍໃຫທ້ ອ້ ງຖື່ ນິ ຮນ້ າ  ຕອ້ ງແຈງ້ ສະຖານທ່ື ບີ ່ື ອນຈະລງົ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຮກ້ ່ື ອນລື່ ວງຫນາ້ .  ຄຕອ້ ງແຈງ້ ຈດຸ ປະສງົ ຄາດຫມາຍ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນໄດຮ້ ບັ ຮຢ້ ື່ າງທ່ື ວົ ເຖງິ ກນັ ເຊື່ ນັ : ດາ້ ນທື່ າທື່ ີ ແລະ ທດັ ສະນະ ຂອງນກັ ຮຽນ, ຄວາມຕງັ້ ໃຈຂອງການສງັ ເກດ ແລະ ຕງັ້ ຄາຖາມ.  ດາ້ ນຄວາມຮ້ ທກຸ ຄນົ ຕອ້ ງສະແຫວງຫາສ່ື ງິ ໃໝ່ື ຈາກການໄປທດັ ສະນະສກສາດາ້ ນຄວາມຊານຊິ ານານ ການ ຊອກຮດ້ ວ້ ຍອງົ , ການສງັ ເກດ, ການບນັ ທກຂມ້ ນຕື່ າງໆ...  ກະກຽມເຄື່ ອງມ ຄາຖາມ ເກບັ ກາຂມ້ ນ, ຮື່ າງສອບຖາມອຸປະກອນ, ພາຫະນະຮບັ ໃຊໃ້ ນການລງົ ສງັ ເກດ ເກບັ ກາຂມ້ ນ.  ແນະນາກດິ ຈະກາຕື່ າງໆໃຫ້ ແກ່ື ນກັ ຮຽນກື່ ອນລງົ ໄປ. ຂ. ຂນັ້ ປະຕບິ ດັ  ຄຕອ້ ງນາພານກັ ສກສາໄປເຖງິ ສະຖານທ່ື ີຕວົ ຈງິ ຕາມທື່ ໄີ ດນ້ ດັ ຫມາຍກບັ ທອ້ ງຖ່ື ນິ .  ພວົ ພນັ ພບົ ປະກບັ ພາກສ່ື ວນທື່ ກີ ື່ ຽວຂອ້ ງ.  ດາເນນີ ວຽກຕວົ ຈງິ .  ພບົ ປະເປນັ ກື່ ຸມໃຫຍ ຫຼ ກື່ ຸມນອ້ ຍກບັ ພາກສື່ ວນທ່ື ີກື່ ຽວຂອ້ ງເພື່ ອແລກປື່ ຽນຄວາມຄດິ ເຫນັ ຖອດຖອນບດົ ຮຽນ ແລະ ກ່ື າວຄວາມຂອບໃຈ. ຄ. ຂນັ້ ປະເມນີ ຜນົ  ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນບດົ ລາຍງານເປັນບຸກຄນົ .  ໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນບດົ ລາຍງານສງັ ຮວມໃນການເກບັ ກາຂມ້ ນເປັນກື່ ຸມ, ກື່ ຽວກບັ ຜນົ ໄດຮ້ ບັ , ຈາກນນັ້ ຄເກບັ ກາຜນົ ໄດຮ້ ບັ ປຽບທຽບໃສື່ ຈດຸ ປະສງົ ທ່ື ຄີ າດຫມາຍໄວ້ ແລວ້ ນາສະເຫນຕີ ື່ ວຊິ າ ການຮບັ ຮນ້ າ. ງ. ຕີລາຄາ ຄສງັ ເກດຄວາມຮຂ້ ອງນກັ ຮຽນວ່ື າ ໄດຕ້ າມຈດຸ ປະສງົ ຄາດຫມາຍພຽງໃດ. ໂດຍສງັ ເກດຈາກຜນົ ການລາຍງານ ຂອງນກັ ຮຽນ. ຖາ້ ບນັ ຫາໃດຍງັ ບື່ ທນັ ໄດດ້ ີ ຄຄວນແນະນານກັ ຮຽນເພ່ື ອນ ມາແກໄ້ ຂ ແລະ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນນາໄປໃຊໃ້ ນ ຊວີ ດິ ຕວົ ຈງິ ຂອງເຂາົ ເຈາົ້ . ວິຊາ ພາສາລາວ 1 41 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ຈ. ຮື່ າງເກບັ ກາຂມ້ ນການໄປທດັ ສະນະສກສາ (ສກສາສານຽງທອ້ ງຖື່ ນິ )  ຂຽນຄາຂວນັ .............................................................................................................  ບດົ ລາຍງານວຊິ າ........................................................................................................  ສະຖານທ່ື ລີ ງົ ສກສາ.....................................................................................................  ຄງັ້ ວນັ ທີ..........................ເດອນ.................................ປີ ........................................... .  ສະພາບລວມ (ທື່ ີຕງັ້ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການລງົ ໄປສກສາສານຽງທອ້ ງຖື່ ນິ ມແີ ນວໃດ) ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. .............................................................................................................................  ປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາຂອງເຜ່ື າົ ທ່ື ີລງົ ສກສາມີແນວໃດ? ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. .............................................................................................................. ............... ............................................................................................................................. .............................................................................................................................  ຂມ້ ນຂອງສານຽງທອ້ ງຖ່ື ນິ ທ່ື ີເກບັ ກາໄດມ້ ຫີ ຍງັ ແດ່ື ? ປຽບທຽບໃສື່ ພາສາກາງ (ພາສາສາດ) ມຄີ ວາມດນຸ ດຽງກນັ ຫນອ້ ຍຫຼາຍພຽງໃດ ໂດຍສາ້ ງຕາຕະລາງປຽບທຽບ.  ປະເມີນລະດບັ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈຈາກການລງົ ສກສາສານຽງທອ້ ງຖ່ື ນິ ນີ້ ມຄີ ນຸ ປະໂຫຍດ ຫາຼ ຍພຽງໃດ ໃນ ການນາໄປໃຊ.້  ຂຄ້ ດິ ເຫນັ ຂອງຜລ້ ງົ ສງັ ເກດມແີ ນວໃດ? ຕື່ ກບັ ສານຽງຂອງທອ້ ງຖ່ື ນິ ນນັ້ ........................................................... ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ລາຍເຊນັ ຜບ້ ນັ ທກ ........................ 7. ເຝິກປະຕບິ ດັ ການໂຕວ້ າທີ ເພື່ ອເຮດັ ໃຫກ້ ານຮຽນທດິ ສະດໄີ ປຄຽງຄື່ ກັບຕວົ ຈງິ ພາຍຫງຼັ ນກັ ຮຽນໄດຮ້ ຽນທິດສະດີ ບນັ ດາການ ໃນການ ໂຕວ້ າທີ ເຊື່ ງິ ເປນັ ວທິ ີການຫນ່ື ງທ່ື ເີ ຝິກທກັ ສະການເວາົ້ ທ່ື ມີ ເີ ຫດຜນົ , ຄມົ ຄາຍເຮດັ ໃຫ້ ຜຟ້ ັງເກດີ ມຄີ ວາມເຊ່ື ອຫມນັ້ ຂນ້ , ສະນນັ້ , ຄຈ່ື ງິ ຄວນນພານກັ ຮຽນດາເນນີ ການໂຕວ້ າທີ ກດິ ຈະກາປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ໃນການໂຕວ້ າທີ. - ເປັນພື່ ຄາ້ ດກີ ວ່ື າເປັນລດັ ຖະກອນ. - ສບຢາດກີ ວ່ື າດ່ື ມກາເຟ. - ດື່ ມເບຍດກີ ວື່ າດ່ື ມເຫຼາົ້ . - ຮຽນພາສາລາວ ດກີ ວ່ື າພາສາອງັ ກດິ . ວຊິ າ ພາສາລາວ 1 42 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວນັ ແກວ້ ອິນທະວງົ

- ເກີດເປນັ ຍງິ ດກີ ວ່ື າເກດີ ເປັນຊາຍ. - ມລີ ກຫາຼ ຍຄນົ ດກີ ວ່ື າມລີ ກຫນອ້ ຍຄນົ . 8. ຈດັ ການໂຕວ້ າທີ ພາຍຫຼງັ ທື່ ມີ ີການກະກຽມສະຖານໄວແ້ ລວ້ , ຄື່ໂຕວ້ າທີຈະຕອ້ ງໄດດ້ າເນນີ ເຂາົ້ ນ່ື ງັ ປະຈາບື່ ອນຕາມໜາ້ ທ່ື ີຕາ ແໜ່ື ງທື່ ີໄດກ້ ະກຽມ ແລະ ການດົ ໄວ.້ ສ່ື ວນຄະນະກາມະການ ແລະ ປະທານກຈະຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ຕາມພາລະໜາ້ ທື່ ີ ຂອງຜກ້ ່ື ຽວເຊ່ື ງິ ມລີ າຍລະອຽດຕາມຮບພາບດ່ື ງັ ນ:ີ້ ວິຊາ ພາສາລາວ 1 43 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ ຫວັນແກວ້ ອນິ ທະວງົ

ລະບບົ /ພາກຮຽນ ແຜນການສອນລາຍວຊິ າ ຈາໍ ນວນຊື່ ວົ ໂມງ ຊື່ ວຊິ າ: ພາສາລາວ 1 ຄື່ າໜື່ ວຍກດິ ອະທບິ າຍໜື່ ວຍກດິ ຫກັຼ ສູດສາ້ ງຄມູ ດັຼ ທະຍມົ ລະບບົ 12+4 ຈດຸ ປະສງົ ເນອ້ ໃນຫຍໍ ້ ລະຫດຼັ ວຊິ າ: 0907107 ການດາໍ ເນນີ ການສອນ ລະບບົ 4 ປີ (12+4) ພາກຮຽນທີ 1 ປີ 1 ອາທດິ 1 112 ຊື່ ວົ ໂມງ ອາທດິ 2 4(2-2-3) ວຊິ ານມີ້ ີ 3 ໜ່ື ວຍກດິ ໃນນນັຼ້ 2 ຊື່ ວົ ໂມງບນຼັ ຍາຍຕ່ື ໍ 1 ອາທດິ ໃນ 16 ອາທດິ ເທື່ າົ ກບັຼ 2 ໜື່ ວຍກດິ , 2 ຊື່ ວົ ໂມງພາກປະຕບິ ດຼັ ຕ່ື ໍ 1 ອາທດິ , ເທ່ື າົ ກບຼັ 1 ໜ່ື ວຍກດິ , ເຝິກປະຕບິ ດຼັ ຕວົ ຈງິ 3 ໃນ 16 ອາທດິ , ລວມມີ 112 ຊື່ ວົ ໂມງ. ເມ່ື ອຮຽນວຊິ ານແີ້ ລວ້ ນກຼັ ຮຽນຄສູ າມາດ: - ບອກຄວາມໝາຍ, ຄວາມສາໍ ຄນຼັ ແລະ ຫກັຼ ການໃນການນາໍ ໃຊທ້ ກຼັ ສະທາງພາສາ. - ສາມາດນາໍ ໃຊທ້ ກຼັ ສະທາງພາສາໄດຢ້ ່ື າງຄ່ື ອງແຄວ້ . ວຊິ ານເີ້ ວາົ້ ເຖງິ ການພດຼັ ທະນາທກັຼ ສະໃນການນາໍ ໃຊພ້ າສາລາວຄ: ທກຼັ ສະການຟງັຼ , ທກັຼ ສະການເວາົ້ ແລະ ການໂຕວ້ າທ.ີ ວຊິ ານມີ້ ີ 4 ບດົ ເຊ່ື ງິ ດາໍ ເນນີ ການສອນແມື່ ນ ສມົ ທບົ ຫາຍວທິ ີປະສມົ ປະສານກນຼັ , ເປຼນັ ຕນົ້ ແມ່ື ນການອະທບິ າຍ, ການສນົ ທະນາ, ການຍນັຼ ຍາຍ ແລະ ກດິ ຈະກາໍ ກື່ ຸມ, ການສະແດງ ບດົ ບາດສມົ ມຸດ ແລະ ການເຝິກປະຕບິ ດັຼ ຕວົ ຈງິ . ບດົ ທີ 1 ການຟງັຼ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັຼ ຂອງການຟັຼງ 1.1 ຄວາມໝາຍຂອງການຟຼັງ 1.2 ຄວາມສາໍ ຄນຼັ ຂອງການຟັງຼ 2. ປະໂຫຍດຂອງການຟຼັງ 2.1 ປະໂຫຍດຕ່ື ຕໍ ນົ ເອງ 2.2 ປະຕື່ ສໍ ງຼັ ຄມົ ບດົ ທີ 1 ການຟງຼັ (ຕ່ື )ໍ 3. ທໍາມະຊາດຂອງການຟັຼງ 3.1 ຄວາມແຕກຕື່ າງລະຫວ່ື າງການໄດຍ້ ນິ ກບັຼ ການຟັຼງ 3.2 ລະດບັຼ ຂອງການຟຼັງ 4. ອຸປະສກັຼ ຂອງການຟຼັງ 4.1 ລະບບົ ການຮບຼັ -ການສ່ື ງົ ສຽງບ່ື ປໍ ກົ ກະຕິ 4.2 ສ່ື ງິ ກະຕຸກພາຍໃນ 4.3 ສື່ ງິ ກະຕຸກພາຍນອກ

ອາທດິ 3 ບດົ ທີ 1 ອາທດິ 4 ການຟງຼັ (ຕື່ )ໍ ອາທດິ 5 ອາທດິ 6 5. ມາລະຍາດໃນການຟັງຼ 5.1 ການຟຼັງໃນການສື່ ສານລະຫວື່ າງບຸກຄນົ ອາທດິ 7 5.2 ການຟຼັງໃນການສ່ື ສາພາຍໃນກ່ື ຸມ ອາທດິ 8 5.3 ການຟງັຼ ຈາກສ່ື ເອເລກຼັ ໂທຣນກິ ບດົ ທີ 2 ປະເພດການຟງັຼ 1. ການຟັງຼ ທ່ື ີມີສື່ ວນຮື່ ວມໂດຍກງົ 1.1 ການຟງັຼ ໃນການສື່ ສານລະຫວ່ື າງບຸກຄນົ 1.2 ການຟຼັງໃນການສື່ ສານພາຍໃນກື່ ຸມ ບດົ ທີ 2 ປະເພດການຟຼງັ (ຕ່ື )ໍ 2. ການຟັຼງທ່ື ບີ ື່ ມໍ ີສື່ ວນຮື່ ວມໂດຍກງົ 2.1 ການຟງັຼ ຈາກສື່ ເອເລກັຼ ໂທຣນກິ 2.2 ການຟງັຼ ທ່ື ີຊຸມນຸມຊນົ ບດົ ທີ 3 ການເວາົ້ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄນັຼ ຂອງການເວາົ້ 1.1 ຄວາມໝາຍຂອງການເວາົ້ 1.2 ຄວາມສາໍ ຄນຼັ ຂອງການເວາົ້ 2. ປະເພດຂອງການເວາົ້ 2.1 ການເວາົ້ ລະຫວື່ າງບຸກຄນົ 2.2 ການເວາົ້ ໃນກ່ື ຸມ ບດົ ທີ 3 ການເວາົ້ (ຕ່ື )ໍ 2.3 ການເວາົ້ ໃນກອງປະຊຸມ 2.4 ການເວາົ້ ທາງສ່ື ມວນຊນົ 3. ຫກັຼ ການ ແລະ ມາລະຍາດໃນການເວາົ້ 3.1 ຫກັຼ ການເວາົ້ 3.2 ມາລະຍາດໃນການເວາົ້ ບດົ ທີ 3 ການເວາົ້ (ຕື່ )ໍ 4. ຫກຼັ ການວເິ ຄາະຜູຟ້ ຼັງ 4.1 ໄວອາຍຸ ແລະ ເພດ