สไลด์การบรรยายการบริหารความเสี่ยง (1)

Enterprise Risk Management 1

1. ปรัชญาและหลกั การของการบริหารความเส่ียง หมายถึง กระบวนการท่ีใชใ้ นการบริหารจดั การให้โอกาส ท่ีจะเกิดเหตุการณ์ความเสี่ยงลดลง หรือผลกระทบของความเสียหาย จากเหตุการณ์ความเสี่ยงลดลงอยใู่ นระดบั ท่ีองคก์ รยอมรับได้ 2

2. ความหมายของการบริหารความเส่ียง RISK (R) ความเสี่ยง RISK Factor (RF) ตน้ เหตุความเสี่ยงปัจจยั เสี่ยง RISK Evaluation (RE) การประเมินความเสี่ยง RISK Assessment (RA) การประเมินความเส่ียง RISK Mapping (RMP) แผนท่ีความเส่ียง RISK Management (RM) การจดั ความเสี่ยง RISK Planning (RP) แผนบริหารความเสี่ยง 3

3.กระบวนการจัดทาแผนบริหารความเส่ียง - 7 ข้นั ตอน - การบรูณาการความเสี่ยงกบั โครงการตามรายงบประมาณ 4

ข้ันตอนกระบวนการจัดทาแผนบริหารความเส่ียง ข้ันตอน รายละเอยี ด ข้นั ตอนที่ 1 การวางบริบท นโยบาย กลยทุ ธ์ของกิจการผ้มู ีสว่ นได้สว่ นเสียและสภาพแวดล้อม ให้ชดั เจน ข้นั ตอนท่ี 2 การระบสุ ถานการณ์ที่อาจจะเป็นความเสี่ยงท่ีกระทบตอ่ วตั ถปุ ระสงค์ของกิจการ ข้นั ตอนท่ี 3 การวิเคราะห์และเข้าให้ถึงรายละเอียดของความเส่ียงให้เกิดความเข้าใจความเส่ยี ง อยา่ งชดั เจน ข้นั ตอนที่ 4 การออกแบบกลยทุ ธ์และแนวทางในการบริหารจดั การกบั ความเสีย่ ง ข้นั ตอนที่ 5 การประยกุ ต์ใช้และบรู ณาการกระบวนการของการบริหารความเสย่ี ง ข้นั ตอนที่ 6 การวดั ผลและติดตามประสิทธิภาพการดาเนินงาน ความสามารถในการทากาไร และผลประกอบการโดยรวม หลงั การดาเนินกระบวนการบริหารความเสย่ี ง ข้นั ตอนที่ 7 การทาสรุปรายงานผล และนาเสนอข้อมลู แก่ผ้บู ริหารท่ีเก่ียวข้องประกอบ การตดั สนิ ใจ 5

ปรัชญาความเสี่ยง 1. การเปล่ียนแปลงเป็ นสิ่งที่แน่นอน เกิดข้ึนเสมอเช่นเด่ียวกับ รายการก็ย่อมมีการเปล่ียนแปลง เมื่อมีการเปลี่ยนแปลง ย่อมมีความเส่ียง นน่ั คือ รายการมีความเส่ียงตลอดเวลา ความเส่ียงเป็นท้งั โอกาส และอุปสรรค อยทู่ ่ีรายการวา่ จะจดั การความเส่ียงอยา่ งไร 2. ถา้ เราจดั การความเส่ียงไดด้ ี เราย่อมไดใ้ ชป้ ระโยชน์จากโอกาส ในอนาคต ต้ังแต่ปัจจุบันได้จัดการอุปสรรคในอนาคต ให้เป็ นประโยชน์ ตอ่ โครงการต้งั แต่ปัจจุบนั 6

วิเคราะห์เสน้ ทางเดินสู่อนาคตจากอุปสรรค วตั ถุประสงค์ การจดั การสนาม กีฬาชุมชน R สร้างสนามกีฬา - ผนู้ าชุมชนขาด ประสบการณ์การจดั การ ปัจจุบนั ออกแบบและ R กีฬา (จดั แข่งกีฬาไดต้ าม พฒั นารายการ แผน) งบประมาณ - การต่อตา้ นจากชุมชน (ก่อสร้างล่าชา้ ) จะตอ้ งทาอะไรในปัจจุบนั เพอื่ จดั การ R ในอนาคตใหล้ ดลงอยใู่ นระดบั ที่ยอมรับได้ 7

ปรัชญาความเส่ียง (ต่อ) 3. ความเส่ียงไม่มีทางหมดไปจากรายการ เราทาไดแ้ ค่ลดอยใู่ น ระดบั ที่เรายอมรับได้ ไม่มาคุกคามต่อการบรรลุวตั ถุประสงคข์ องโครงการ 8

obj: ชุมชนมีความเขม้ แขง่ ในการบริหารจดั การกีฬา RM 4 Q3 Q4 RM 3 R การต่อตา้ นจากชุมชน Q2 เนื่องจากการก่อสร้าง สนามกีฬา (มีฝ่ นุ ละออง) วิเคราะห์ให้ Q1 R การขาดคุณภาพของ จากปัจจุบนั การจดั การเน่ืองจากผนู้ า ไม่มี บรูณาการในรายการ การจัดการ R RM 1 ต้งั กรรมการร่วม RM 2 ปชส. รายการ RM 3 ป้องกนั ดินร่วง ฝ่ นุ ละอองจาก การก่อสร้าง RM 4 พฒั นาผนู้ าชุมชน 9

รายการของฝ่ ายแผน อะไร คือ R ไดบ้ า้ ง? (1) การบริหารจดั การแผนและงบประมาณเชิงกลยทุ ธ์ (2) การเพมิ่ ขีดความสามารถดา้ นการบริหารจดั การ (องคก์ รกีฬา) - การประสานงาน (3) การติดตามและประเมินผล (4) การบริหารความเสี่ยงและการควบคุมภายใน 10

สรุป 1. การจดั การความเส่ียงคือการบริหารอนาคตของรายการถา้ เราบริหาร อนาคตไดด้ ียอ่ มทาวตั ถุประสงคร์ ายการบรรลุผลดีข้ึน 2. ความเส่ียงมีเสมอ ไม่มีทางหมด รายการทาไดแ้ ค่ลด ไม่ให้คุกคาม ต่อสิ่งท่ีพ่ึงประสงค์ 3. ตอ้ งนา RM เป็นส่วนหน่ึงของรายการ 11

RISK : R โอกาสของการเกิดข้ึนในอนาคตของปัญหา สิ่งท่ีเราไม่พึงประสงคแ์ ละถา้ เกิดข้ึน จะส่งผลกระทบคุกคาม ต่อ วตั ถุประสงค์ ของโครงการทาใหโ้ ครงการไม่บรรลุผล ตามท่ีกาหนด obj อนาคต : มุ่งหวงั /ประสงค์ (op/oc) To การบอกปัญหา การไม่บรรลุ ส่งผลกระทบ 12

Risk Factor(RF) ตน้ เหตุของความเส่ียง/ท่ีมาของปัญหาหรือสิ่งที่เราไม่พึงประสงค์ เหตุที่ 1 ขาดทกั ษะ/ขาดความเขา้ ใจ เหตุท่ี 2 ไม่ไดช้ ้ีแจง/ไม่ไดอ้ บรม เหตุที่ 3 ขาดความชดั เจนเรื่องนโยบายเกี่ยวกบั รายการงบประมาณ (การเขียนโครงการ) รายการคาของบประมาณเขียนไม่ถูกต้องตามหลกั กลยุทธ์ ปัญหา วเิ คราะห์เชิงลกึ เหตุเขยี นไม่ได้ แก้ให้เขียนให้ได้ 13

น้อย : สาคญั ของ สถานการณ์ ผลของเหตุ Man money Maternal เหตุ : ปัญหา ปัญหา ต่อปัญหา Management เหตุ สาคญั เร่งด่วน พวกระบบ มคี วามพร้อม รวม 12 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 12 3 4 5 1.ขาดความ เขา้ ใจและ ปฏิบตั ิแบบ เคยชิน 2.ไม่ไดพ้ ฒั นา ทกั ษะ 3.นโยบาย แนวทางไม่ ชดั เจน 14

(Risk Assessment) CRA : การประเมินความเสี่ยง กระบวนการวิเคราะห์การเกิดของโอกาส (ความถ่ี) ว่าถ้าเกิด จะส่งผลกระทบ ต่อรายการในระดบั ใด จากน้นั จึงมาระบุระดบั ความเส่ียง และอนั ดบั ความเสี่ยง วตั ถุประสงค์ 12 34 5 รายการ (cop/oc) น้อยมาก น้อย ปานกลาง มาก มากทีส่ ุด R อนั ดบั R ระดบั R RF RA โอกาส 15 ผลกระทบ/อุปสรรค

16 – 25 = ความเส่ียงระดับสูงมาก โอกาส × ผลกระทบ = 16 = 20 14 = 20 45 = 25 14 55 16

12 – 15 = ความเสี่ยงระดบั สูง โอกาส × ผลกระทบ 14 23 34 35 17

8 – 10 = ความเสี่ยงระดับปานกลาง โอกาส × ผลกระทบ 25 24 52 42 33 18

1 – 6 = ความเส่ียงระดบั น้อย โอกาส × ผลกระทบ 11 12 13 14 15 ผล 9 ผล 9 19

= สูงมาก = สูง = ปานกลาง = นอ้ ย 1 2 ผลกระทบ 3 4 5 1 2 โอกาส 3 4 5 20

โอกาส (Likelihood) ความถี่ท่ีอาจจะเกิดข้ึนของปัญหา/ปัจจยั ไม่พึงประสงคใ์ นปัจจยั เส่ียงน้นั ๆ * โอกาสเชิงประมาณ (ความถ่ี 2 ภาพรวม) ระดบั ความหมาย 5 = มากท่ีสุด โอกาสเกิดเกือบทุกคร้ังท่ีดาเนินการ 4 = มาก โอกาสเกิดข้ึนไดค้ ่อนขา้ งบ่อย 3 = ปานกลาง โอกาสเกิดข้ึนไดบ้ า้ ง 2 = นอ้ ย นานๆจะเกิดคร้ัง 1 = นอ้ ยท่ีสุด แทบจะไม่เกิด (เกิดกรณียกเวน้ ) 21

* โอกาสเชิงปริมาณ (แจงนบั ) ระดบั ความหมาย 5 มากที่สุด โอกาสเกิด 3 คร้ัง/ปี 4 มาก โอกาสเกิด 2 คร้ัง/ปี 3 ปานกลาง โอกาสเกิด 1 คร้ัง/ปี 2 นอ้ ย โอกาสเกิด 1-2 คร้ัง : 2 ปี 1 นอ้ ยท่ีสุด โอกาสเกิด 1-2 คร้ัง : 3 ปี 22

ผลกระทบ (Impact) * ผลกระทบเชิงคุณภาพวตั ถุประสงค์รายการ 5 มากท่ีสุด ผลกระทบตอ่ ความลม้ เหลว/การไม่บรรลุต่อ วตั ถุประสงคร์ ายการ 4 มากผลกระทบต่อความไม่สมบรูณ์ของวตั ถุประสงค์ (โดยตรง) 3 ปานกลางผลกระทบตอ่ การไม่บรรลุวตั ถุประสงคบ์ างส่วน (โดยตรง) 2 นอ้ ยผลกระทบตอ่ การไม่บรรลุวตั ถุประสงคไ์ ด้ (ทางออ้ ม) 1 นอ้ ยที่สุดแทบจะไม่มีผลกระทบต่อ obj ของรายการ 23

* ผลกระทบในเชิงการเงิน (ความเสียหาย) ระดบั ความหมาย Std 5 มากท่ีสุด มากกวา่ 100,000 4 มาก 50,000 – 100,000 3 ปานกลาง 20,000 – 50,000 2 นอ้ ย 10,000 – 20,000 1 นอ้ ยที่สุด 10,000 24

* ผลกระทบในเชิงชีวติ /ทรัพยส์ ิน 5 มีการบาดเจบ็ ถึงชีวิตได้ 4 มีการบาดเจบ็ หรือสูญเสีย (พิการ) 3 อาจจะก่อใหเ้ กิดการบาดเจบ็ ขา้ งปานกลาง (หยดุ งาน) 2 อาจจะก่อใหค้ วามไม่สะดวกในการปฏิบตั ิงานบาดเจบ็ เลก็ นอ้ ย 1 ไม่ก่อใหเ้ กิดผลกระทบตอ่ ชีวิต/ทรัพยส์ ินโดยตรง 25

- likelihood Risk สูงมาก 16 – 25 12345 level สูง 12 – 15 - Impact ปานกลาง 8 – 10 น้อย 1 - 6 R RF RA จดั อนั ดบั 12 3 RM 26

RFI 1 สูงมาก อนั ดบั 1 2 สูงมาก 3 สูง อนั ดบั 2 4 ปานกลาง อนั ดบั 3 5 สูง 6 นอ้ ย 27

Risk Management (Rm) การจดั ความเส่ียง การจดั การใหค้ วามเสี่ยงอยใู่ นระดบั ท่ีสามารถยอมรับไดล้ ดโอกาส/ลดผลกระทบ ไม่ใหค้ ุกคามตอ่ การไม่บรรลุ obj ของรายการ RM มาตรการควบคุมท่ี ปัจจุบนั กกท. มีหรือไม่ ถา้ มีผลเป็นอยา่ งไร ควรจะมีคืออะไร x? x? RF เหลืออยู่ การออกแบบและ RM พัฒนาการ จัดการ ความเส่ียง ยอม ลด โอน เลิก 28

การควบคุมในบริบทการบริหารความเส่ียง 1. การควบคุมเพ่ือป้องกนั (Preventive Control) กาหนดข้ึนมาเพ่อื ไม่ใหเ้ กิดปัญหาต่าแตแ่ รก - การตรวจร่างกายประจาปี - การมีรหสั ป้อนเขา้ ก่อนเขา้ สู่ระบบขอ้ มูล - การแบ่งหนา้ ที่ชดั เจน 29

การควบคุมในบริบทการบริหารความเส่ียง (ต่อ) 2. การควบคุมเพ่ือแก้ไข (Corrective Control) ปัญหาเกิดข้ึน : ควบคุมเพื่อลดความรุนแรง ถา้ ดบั เพลิง ใชล้ ดความรุนแรง/ควบคุมไฟไหม้ 3. การควบคุมเพื่อตรวจสอบ (Detective Control) QA = Quality ควบคุมเพอื่ คน้ หาขอ้ ผดิ พลาดใหเ้ กิดเสียก่อน ลุกคา้ Assurance -สอบทาน QC -ตรวจนยั ซ้า Quality Control -ตรวจเช็คระหวา่ งทา 30

การควบคุมในบริบทการบริหารความเส่ียง (ต่อ) 4. การควบคุมโดยชี้แนะ (Directive Control) ส่งเสริม กระตุน้ จูงใจใหม้ ีการเปล่ียนแปลง - ใหร้ างวลั 10,000 OK - อบรมใหร้ ู้ต้งั แต่แรก/สอนใหท้ าอยา่ งถูกตอ้ ง - แนะนาส่ิงท่ีถูกที่ควร 31

รายการ : ทัวร์เกาะมะพร้าว Directive -คู่มือการเดินทางไปเท่ียวเกาะ (อบรม) -ใหร้ างวลั Zero Accil Detective Corrective Preventive -การตรวจสอบบริหาร -เส้ือชูชีพ -ตรวจสอบสภาพภูมิอากาศ เรือ น้ามนั เคร่ืองระหวา่ ง -วทิ ยสุ ่ือสาร -แบ่งงาน/มอบหมายงาน เดินเรือ -พลุสี -กาหนดมาตรฐานเรือ -นกั ท่องเที่ยวมีสภาพ -คู่มือการเอาตวั -ผล เป็นอยา่ งไร รอด 32

ลกั ษณะการจัดการความเสี่ยง 1. Risk Acceptance - ยอมรับความเส่ียงที่จะเกิดข้ึน - ไม่ไดม้ ีการกระทาใดๆ เพื่อลด/ป้องกนั ไม่มีความพร้อม,ขาดทรัพยากร,เวลาไม่มี,ไม่คุม้ คา่ (ลงทุน) สิ่งที่ต้องทา 1) การเฝ้าระวงั /ติดตามอยา่ งตอ่ เน่ือง 2) วธิ ีการแกไ้ ข (ถา้ เกิดข้ึน) 33

2. Risk Reduction มกี ารพยายามทจี่ ะลดโอกาส ลดภาระคุกคาม - ปรับปรุงกระบวนการปฏิบตั ิงานในรายการ - เพ่มิ รายละเอียดในบางประเดน็ ท่ีควรจะมี - เพิ่มรายละเอียดในบางประเดน็ ท่ีควรจะมีแตร่ ายการไม่มี/มีไม่สมบรูณ์ มแี ผนจัดการความเส่ียง R P D C AS 34

3. Risk sharing กระจาย/โอนความเสี่ยงไปยงั หน่วยงานอื่น ขาดความพร้อม เราไม่ชานาญ - ชื่อประกนั ชีวติ รายการยงั มคี วาม รับผดิ ชอบ - วา่ จา้ ง รปภ. - วา่ จา้ งที่ปรึกษา (ทวั่ รายการ/บางส่วน) Risk Reduction + Risk Sharing 35

4. Risk Avoidance ยกเลกิ รายการ - ความเส่ียงสูงมาก - ความเสียหายสูงมาก - ไม่เห็นความสาเร็จ (obj) 36

Risk Planning Management การวางแผนการจดั การความเส่ียง กระบวนการในการปฏิบตั ิที่จดั การกบั ความเสี่ยงท่ียงั คงหลงเหลืออยโู่ ดยใช้ กลไกของการบริหารแผน Plan Do Check Action Standard -วางแผนเพื่อลด R - ปฏบิ ัตกิ ารเพ่ือ - ตดิ ตาม แก้ไข/ปรับปรุง -สรุปบทเรียน -เตรียมข้อมูลนาสู่ลด R ลด R ตามแนว - ประเมินผล -วางมาตรการ -เตรียมคน/งปม. เพื่อ การจดั การที่ รักษามาตรฐาน จดั การ R กาหนด และพฒั นา -นา R ไปเป็ นสวนหนึ่ง ต่อไป ในรายการ 37

บรรจุในรายละเอยี ดของรายการ RF RM ใคร งปม. ระยะเวลา ไม่มีระบบ ลด นาย ก 20,000 เตือนภยั ท่ีดีใน -จดั ใหม้ ีการ นาย ข การขนส่ง ติดต้งั วิทยุ ผโู้ ดยสาร ส่ือสารประจา เรือ -จดั ใหม้ ี เครือข่าย/ผแู้ ทน นกั ท่องเที่ยวรวม เฝ้าระวงั พฤติกรรม 38

1 วตั ถุประสงค์ 5 รายการ ผลผลิต:ผลลพั ธ์ บูรณาการ Rp -ยอม 5 ลกั ษณะ R 2 การระบุ R+RF กบั รายการ -ลด -โอน Management - เลิก 4 RF RF RF ผลที่ X = ไม่ OK X? -ป้องกนั -แกไ้ ข RA 3 ประเมิน R เหลือ ? = ไม่สมบูรณ์ -ตรวจสอบ Likelihood X Impact อยู่ ผลการมี? Control - ช้ีแนะ 1–2–3–4-5 ปัจจุบนั มี? RM Risk Level ควรจะมี? Set Priority (1,2,3) Extreme , High , Middle , Low 16-25 12-15 8-10 1-6 39

R : ประเภทความเสี่ยง 1. Strategic Risk : ความเสี่ยงเชิงกลยทุ ธ์ - ปัญหาการเมือง - ความผนั ผวนเศรษฐกิจ - การเปลี่ยนแปลงตลาด - การเปล่ียนแปลงเทคโนโลยี สงั คม 40

R : ประเภทความเสี่ยง (ต่อ) 2. Financial Risk : ความเสี่ยงด้านการเงนิ - ความผนั ผวนของตลาดเงิน - ความไม่คุม้ ทุนของการกระทา 3. Operation Risk : ความเสี่ยงจากการดาเนินงาน - ทรัพยากรทางดา้ นบุคลากร - งบประมาณ - วสั ดุ/อุปกรณ์ - การบริหารจดั การ 41

R : ประเภทความเสี่ยง (ต่อ) 4. Regal Risk : ความเส่ียงด้านกฎหมาย - ผดิ กฎหมาย / พรบ. / ระเบียบหน่วยงาน - ความไม่คุม้ ทุนของการกระทา 5. Hazard Risk : ความเส่ียงต่อชีวติ /ทรัพย์สิน - บาดเจ็บ - เสียชีวติ - ทรัพยส์ ินเสียหาย 42

43

Web : www.harvardasia.co.th E-mail : [email protected] Tel : 02- 4312436 / Fax : 02- 4312437 44