7

หมายถงึ กระบวนการทาใหร้ อ้ นและการทาใหเ้ยน็ โดยมเี วลาเป็นตวั กาหนดกระทากบั โลหะกลุม่ เหลก็ ในสภาวะของแขง็ เพอ่ื ใหไ้ ดส้ มบตั ทิ างกลต่างๆ ตามตอ้ งการ เช่น ความแขง็ แรง ความแขง็

การชบุ แขง็ เพอ่ื เพม่ิ ความแขง็ ของโลหะกลมุ่ เหลก็ โดย ใหค้ วามรอ้ นจนโครงสรา้ งจลุ ภาคเกดิ เป็นออสเทนไนต์ ซง่ึ อณุ หภมู กิ ารอบประมาณ50-750° เซลเซยี ส โดยจะ ไมเ่ ผาช้นิ งานใหอ้ ณุ หภมู สิ ูง เพราะจะทาใหเ้กรน ขยายตวั และช้นิ งานหลงั ชบุ แตกรา้ ว แลว้ ทาใหเ้ยน็ ตวั ลงอยา่ งรวดเร็ว

ซง่ึ จะทาใหโ้ ครงสรา้ งเปลย่ี นจากออสเทนไนต์ เปลย่ี นเป็นมารเ์ ทนไซต์ สง่ ผลใหช้ ้นิ งานมคี วามแขง็ และความแขง็ แรงสูงข้นึ มาก มารเ์ ทนไซต์ Martensite เป็นโครงสรา้ ง พ้นื ฐานของเหลก็ ซง่ึ มคี วามแขง็ สูงทส่ี ุด เน่อื งจากมเี ฟส คารไ์ บดร์ ูปร่างเขม็ ขนาดเลก็ กระจายอยูอ่ ย่างหนาแน่น

หมายถงึ การอบโลหะกลมุ่ เหลก็ โดยทาใหเ้ป็นออ สเทนไนต์ อณุ หภมู ทิ ท่ี าใหเ้ป็นออสเทนไนตป์ ระมาณ 30-50°เซลเซยี ส ทาใหเ้ยน็ ลงอยา่ งชา้ ๆประมาณอตั รา 150-200°เซลเซยี สต่อชวั่ โมง เพอ่ื ปรบั สภาพของ เกรนใหเ้หมาะสม ทาใหเ้หลก็ อ่อนตวั สูง ปรบั ปรุง สมบตั ดิ า้ นไฟฟ้าและแมเ่ หลก็

หมายถงึ กรรมวธิ ที างความรอ้ นซง่ึ ช่วยลดความเคน้ ตกคา้ งทเ่ี กดิ จากการข้นึ รูป โดยเฉพาะการข้นึ รูปเยน็ ซง่ึ ทาใหเ้หลก็ มคี วามแขง็ เพม่ิ ข้นึ แต่สูญเสยี ความเหนยี ว ซง่ึ จะมอี ณุ หภมู ปิ ระมาณ 500-650° เซลเซยี ส นาน พอแลว้ จะปลอ่ ยใหเ้ยน็ ตวั ในอากาศ

หมายถงึ กรรมวธิ ที างความรอ้ นทท่ี าใหเ้กดิ เฟสคาร์ ไบดม์ รี ูปร่างกลม ใชไ้ ดก้ บั เหลก็ คารบ์ อนสูงประมาณ 0.7-1.2% C เผาทอ่ี ณุ หภมู ติ า่ กวา่ 723 °เซลเซยี ส ท้งิ ไวท้ อ่ี ณุ หภมู นิ น้ั ประมาณ 10-15 ชวั่ โมง เพอ่ื ใหซ้ เี มน ไทตเ์ ปลย่ี นรูปเป็นเมด็ กลม หลงั จากนน้ั ปลอ่ ยใหเ้ยน็ ตวั ใน อากาศ

หมายถงึ กรรมวธิ ที างความรอ้ นซง่ึ ทาใหเ้หลก็ กลา้ มี โครงสรา้ งเป็นออสเทนไนตแ์ ลว้ ปลอ่ ยใหเ้ยน็ ตวั ใน อากาศ เป็นการลดความเคน้ ตกคา้ ง ทาใหเ้หลก็ กลา้ มี ความเหนียว และการยดื ตวั สูงข้นึ โครงสรา้ งจลุ ภาคท่ี ไดป้ ระกอบดว้ ยเฟอรไ์ รตแ์ ละเพริ ล์ ไลต์ เลก็ ละเอยี ด สมา่ เสมอ ซง่ึ วธิ กี ารอบทาไดโ้ ดยเผาเหลก็ ใหร้ อ้ น

ท้งิ ไวป้ ระมาณ 30-60°นาทตี ่อความหนาเฉลย่ี 25 มลิ ลเิ มตร จากนน้ั นาเหลก็ ออกจากเตาปลอ่ ยใหเ้ยน็ ตวั ในอากาศน่งิ แต่ถา้ เป่าอากาศจะทาใหค้ วามแขง็ แรงและ ความแขง็ สูงกวา่ การทาการอบอ่อน

เป็นกระบวนการทางความรอ้ นซง่ึ ใชก้ บั โลหะกลุ่มเหลก็ ภายหลงั การชบุ เพอ่ื ลดความเคน้ ตกคา้ ง เป็นการอบคนื ตวั เหลก็ ภายหลงั การชบุ แขง็ จะมโี ครงสรา้ งสว่ นใหญ่ ประกอบดว้ ย มารเ์ ทนไซต์ และออสเทนไนตต์ กคา้ ง และเน่อื งจากจากเปลย่ี นแปลงโครงสรา้ งมาเป็นมารเ์ ทน ไซตจ์ ะเกดิ ความเครยี ดภายใน

เน่อื งจากอตั ราการเยน็ ตวั อยา่ งรวดเรว็ จากอณุ หภมู สิ ูง ซง่ึ จะมคี วามแขง็ แรงและความแขง็ สูงแต่ขาดสมบตั ดิ า้ น ความเหนยี ว ไมท่ นต่อแรงกระแทก และความเครยี ด ภายในทเ่ี กดิ ข้นึ มสี ว่ นทาใหช้ ้นิ งานบดิ งอ อาจเกดิ การ แตกรา้ วขณะใชง้ านได้ ดงั นน้ั จงึ นามาผ่อนคลาย ความเครยี ดภายในก่อน

การทาเทมเปอรจ์ ะแบง่ ออกเป็น 3 ช่วงคอื › ช่วงท่ี 1 ทอ่ี ณุ หภมู ปิ ระมาณ 40-200° เซลเซยี ส เพอ่ื ลด ความเครยี ดภายในและปรบั ปรุงสมบตั ดิ า้ นความเหนียวโดยรกั ษา ระดบั ความแขง็ ไว้ ซง่ึ โครงสรา้ งจลุ ภาคจะเปลย่ี นแปลงเลก็ นอ้ ย › ช่วงท่ี 2 ทอ่ี ณุ หภูมปิ ระมาณ 200-400° เซลเซยี ส เพอ่ื ใหเ้หลก็ มี ความเหนยี วสูงและมสี มบตั ดิ า้ นการยดื หยุ่นสูง สว่ นใหญ่ใชก้ บั การทา แหนบสปรงิ โครงสรา้ งจะใกลเ้คยี งกบั เบนไนต์

› ช่วงท่ี 3 ทอ่ี ณุ หภมู ปิ ระมาณ 400-650° เซลเซยี ส เพอ่ื ตอ้ งการ ทาลายความเครยี ดภายในใหห้ มดและ เพอ่ื ใหเ้หลก็ มคี ณุ สมบตั ดิ า้ น ความเหนียวสูง โครงสรา้ งจะมลี กั ษณะเป็นเพริ ล์ ไลตล์ ะเอยี ดใกลเ้คยี ง กบั ซอรไ์ บต์