3เฟือง(Gears)

เฟื อง (Gears) เฟื องเป็นชิ้นส่วนที่พฒั นาจากลอ้ ความฝืด เนื่องจากลอ้ ความฝืดเม่ือเกิด แรงกระทามากๆหรือเกิดการกระตุกอาจจะทาใหเ้ กิดการไหลลื่น ดงั น้นั เพอ่ื ให้ การส่งกาลงั มีความเที่ยงตรงจึงทาใหล้ อ้ ฝืดที่ทีฝันโดยรอบ

เฟื อง (Gears) การใช้งานของเพลาขบั และเพลาตาม มีแบบต่างๆดงั นี้ เพลาขนานกัน เพลาตัดกัน เพลาข้ามกัน

1. เส้นผ่านศูนย์กลางวงกลมพติ ซ์ (Pitch Circle) do เป็นแนววงกลมทาง ทฤษฎีที่เฟื องท้งั คูส่ มั ผสั ซ่ึงกนั และกนั 2. พเิ นียน (Pinion) เป็นเฟื องตวั ท่ีเลก็ กวา่ ของเฟื องคู่ท่ีขบกนั อยู่ (ตามปกติ เป็นตวั ขบั ) 3. ระยะห่างระหว่างฟันเฟื อง (Circular Pitch) เป็นระยะท่ีวดั บนวงกลม พิตซ์จากจุดหน่ึงบนฟันไปยงั จุดเดียวกนั ของฟันถดั ไป 4. แอดเดนดัม (Addendum) เป็นระยะในแนวรัศมีจากปลายฟันถึงวงกลม พิตซ์ หรืออาจเรียกวา่ ความสูงยอดเกลียว

ส่วนต่างๆของเฟื อง 5. ดีเดนดมั (Dedendum) เป็นระยะในแนวรัศมีจากโคนฟันถึงวงกลมพิตซ์ หรืออาจเรียกวา่ ความสูงโคนเกลียว 6. ความสูงฟัน (Whole Depth) เป็นผลรวมของความสูงยอดเกลียวกบั ความ สูงโคนฟัน 7. ระยะห่างวงกลม (Clearance Circle) เป็นวงกลมที่สมั ผสั กบั วงกลมแอด เดนดมั ของเฟื องที่ขบกนั อยู่ 8. ระยะห่าง(Clearance) เป็นระยะห่างระหวา่ งระยะห่างวงกลมช่องวา่ งกบั ความสูงโคนฟันของเฟื อง 9. ความหลวม (Blacklash) เป็นระยะที่ร่องฟันที่มีคา่ มากกวา่ ความหนาของ ฟันที่มาขบกนั วดั ตามแนวเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางวงกลมพติ ซ์

ส่วนต่างๆของเฟื องระบบโมดูล

ส่วนต่างๆของเฟื อง 10 จุดสมั ผสั ระหวา่ งฟันเฟื อง (Pitch Point) เป็นจุดสมั ผสั ของ วงกลมพติ ซ์ของเฟื องของเฟื องที่ขบกนั อยู่ 11 แนวกด (Pressure Line) เป็นแนวซ่ึงแรงกดของเฟื องตวั หน่ึง กระทาผา่ นจุดพติ ซ์ไปยงั เฟื องอีกตวั หน่ึง 12 มุมกด (Pressure Angle) เป็นมุมซ่ึงแนวกดทากบั เส้นต้งั ฉากกบั แนวจุดศูนยก์ ลางท่ีจุดพติ ซ์ โดยทว่ั ไปมุมกดมีค่า 20 องศา 13 วงกลมฐาน (Base Circle) เป็นวงกลมที่สมั ผสั กบั แนวมุมกด 14 มอดูล (Module) เป็นคา่ บอกขนาดของฟัน



1. การเขยี นแบบเฟื องเป็ นภาพฉาย ใหเ้ ขียนเช่นเดียวกบั ภาพฉายทว่ั ไป ขนาดเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางโตสุด เสน้ เตม็ หนาและขนาดเสน้ ศูนยก์ ลาง พติ ช์ เสน้ เตม็ เลก็ ส่วนขนาดเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางโคนฟัน (df) ไม่ตอ้ ง แสดงในการเขียน



2. การเขียนแบบเฟื องเป็ นภาพตัดเตม็ หรือภาพตดั คร่ึง ภาพท่ีถูกตดั ให้ เขียนเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางยอดฟันและโคนฟันดว้ ยเสน้ เตม็ หนา และเสน้ ผา่ ยศูนยก์ ลางพติ ชแ์ สดงดว้ ยเสน้ ศูนยก์ ลางเลก็ ส่วนช่วงความสูงของ ฟันไม่ตอ้ งแสดงเสน้ ลายตดั



3. ในกรณที จี่ าเป็ นจะต้องเขยี นแบบแสดงฟันเฟื อง เช่น เพอ่ื แสดงตาแหน่ง ฟันเร่ิมตน้ และฟันสุดทา้ ยของเฟื องสะพาน เป็นตน้ จะตอ้ งเขียนเส้น ฟันเฟื องดว้ ยเส้นเตม็ หนา และจุดสุดทา้ ยของเฟื อง

4. ทศิ ทางของฟันเฟื องทไี่ ม่ใช่เฟื องตรง เช่น เฟื องเฉียง เฟื องกา้ งปลา เฟื อง หนอน จะต้องแสดงทศิ ทางของฟันเฟื องด้วยเส้นเต็มบางขนานกนั 3 เส้น

5. การเขยี นแบบเฟื องประกอบกนั เป็ นภาพตดั จะต้องให้เส้นวงกลม พติ ช์สัมผสั กนั ส่วนฟันของเฟื องตามที่ถูกบงั ดว้ ยฟันของเฟืองขบั จะแสดง ดว้ ยเสน้ ประเสมอ



6. การเขียนแบบเฟื องประกอบในภาพฉาย ปกติจะแสดงการขบกนั ของ ฟันเฟื องดว้ ยเสน้ เตม็ หนา ยกเวน้ การขบกนั ของเฟื องดอกจอก จะไม่ แสดงเสน้ ขอบรูปของฟันเฟื อง

การเขยี นแบบเฟื อง

7. การเขียนแบบเฟื องขบกนั อย่างง่ายทไ่ี ม่ใช้เฟื องตรง เช่น เฟื องเฉียง เฟื องกา้ งปลาเฟื องหนอน จะตอ้ งแสดงทิศทางของฟันเฟื องดว้ ยเส้น เตม็ บางขนาน 3 เสน้

8. การเขียนแบบเฟื องอย่างง่าย หลกั การเขียนแบบเฟื องอยา่ งง่าย ใหเ้ ขียน เสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางโตสุดของเฟื อง เสน้ ผา่ ยศูนยก์ ลางพิตชแ์ ละเสน้ ขอบ รูปภายนอกสุดของเฟื องเท่าน้นั









เฟื องตรงตวั หน่ึงมีจานวนฟัน z=54 ฟัน โมดูลเท่ากบั 4 มม. จงหา คานวณหา do, da, df , วธิ ีทา จากโจทยก์ าหนดให้ z=30 มม. m= 4 มม. do = m.z = 4x54 = 216 มม. da = do+2m = 216 +(2 x4) = 224 มม. df = do – 2.4m = 216 – (2.4x4) = 206.4 มม.