2

คุณหญิงนัฏกานุรักษ์ (เทศ สุวรรณภารต)

ประวัติส่วนตัว 1 ปปรระะววััตติิสส่่ววนนตตััวว คุณหญิงนัฏกานุรักษ์ เดิมมืชื่อ เทศ การสาสนะ เกิดเมื่อวันที่ ๑๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๒๑ และเสียชีวิต เมื่อวันที่ ๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๐ คุณหญิงนัฏกานุรักษ์ เริ่มศึกษาวิชานาฏศิลป์ในละครวัง บ้านหม้อ เมื่ออายุ ๑๐ ปี

ประวัติส่วนตัว 22 เป็นศิษย์หม่อมคร้าม (ชำนาญารรำตัวยักษ์) หม่อมเข็ม (ชำนาญการรำตัวพระ) และได้รับความรู้ด้านอื่นๆ จาก หม่อมของเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์อีกหลายท่าน คุณหญิงเทศ สุวรรณภารต เป็นภรรยาของพระยานัฎกานุ รักษ์ (ทองดี สุวรรณภารต) อดีตเจ้ากรมมหรสพ - พระยานัฎกานุรักษ์ (ทองดี สุวรรณภารต)

ผลงาน 32 ผผลลงงาานน คุณหญิงนัฏกานุรักษ์ มีความรู้ความสามารถหลายด้าน โดยแสดงโขนรับบทเป็นรามสูรแสดงละครดึกดำบรรพ์ รับบทเป็น เจ้าเงาะ ระตูจรกา และนางศูรปนักขา เป็นต้น

ผลงาน 42 ในสมัยรัชกาลที่ ๖ เป็นครูสอน โขน – ละครหลวง ในกรมมหรสพ ในสมัยรัชกาลที่ ๗ เป็นครูสอนโขน – ละครหลวงในกรม มหรสพ ปีพ.ศ. ๒๔๗๗ เข้ารับราชการกรมศิลปากร ในโรงเรียนนาฏ ดุริยางคศาสตร์ จนถึง พ.ศ. ๒๔๘๘ จึงลาออก หม่อมเจริญและคุณหญิงเทศ มีชื่อถูกระบุเอาไว้ในบท “ศิลปการแต่งหน้า” พระนิพนธ์ของสมเด็จเจ้าฟ้ากรม พระยานริศฯ ทั้งส่วนของสาส์นสมเด็จและ “สูตรการ แต่งหน้าละคอนดึกดำบรรพ์” ซึ่งหม่อมเจ้าดวงจิตร จิตร พงศ์ พระธิดาของพระองค์ท่านทรงประทานอธิบายเสริม เอาไว้ในบท “สังคีตวาทิตวิธีวิจารณ์”

ผลงาน 52 หนังสือชุมนุมบทละคอนและบทคอนเสิต ซึ่งกรม ศิลปากรจัดพิมพ์ต่อมา สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศฯ ได้ทรงยกตัวอย่างของวิธีการสังเกตลักษณะใบหน้า ปาก คิ้ว ขาตะไกร โหนกแก้ม ของหม่อมเจริญและคุณหญิง เทศ ซึ่งโดยพื้นฐานไม่ใช่คนสวยนัก (หม่อมเจริญปาก กว้าง จมูกแบน คิ้วและตาชิดกัน ขาตะไกรใหญ่, ส่วน คุณหญิงเทศ ปากหนามาก ตาเล็กมาก โหนกแก้มสูง) โดยทรงหาวิธีแก้ไขการแต่งหน้าตัวละคอนโดยบันทึก เทคนิควิธีการไว้อย่างละเอียด เพื่อให้ผู้อื่นช่วยเขียน แทนได้ เป็นการสะท้อนพระอัจริยภาพการเป็น Makeup Artist ที่น่าสนใจอย่างยิ่ง และหากแก้ไขได้ตามที่ทรง วินิจฉัยไว้ ทั้งสองท่านก็คงจะกลายเป็นคนงามเพราะ แต่งขึ้นมากทีเดียว

ผลงาน 62 - ชุมนุมบทละคอนเเละบทคอนเสิต พระนิพนธ์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้า ฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

จัดทำโดย นายปารเมศ ดวงเดช เลขที่ 27.