ถั่วพู

สง่ เสริมการอา่ นออนไลน์ รวบรวมขอ้ มลู โดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอครุ ะบรุ ี กศน.อาเภอครุ ะบรุ ี สานักงาน กศน.จงั หวดั พงั งา ถวั่ พู ช่ือสามญั : ถัว่ พู, winged bean, princess bean ชื่อวทิ ยาศาสตร์ : Psophocarpus tetragonolobus วงศ์ : Leguminosae ถั่วพู กเ็ พราะลกั ษณะของฝกั จะเปน็ พู มี 4 แฉก ซง่ึ ตรงกบั คอมมอนเนม ภาษาอังกฤษว่า winged bean ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ถว่ั พู เปน็ ไม้เลอ้ื ย อายุ หลายปี (Herbaceous perennials plant) เมอื่ ถึง วัยแกเ่ ต็มท่ี สว่ นลาต้นทเ่ี ปน็ เถาเหนือดนิ กจ็ ะแห้งเห่ียว ตายไป เหลือไวเ้ พียงหัวหรอื ลาต้นใตด้ ิน แอบซ่มุ รอ คอยเวลาเจรญิ เติบโตได้ในฤดฝู นถดั ไป ดอกถว่ั พจู ะ เป็นชนดิ ดอกสมบรู ณ์เพศ กลีบดอกมสี มี ว่ งออ่ นอมขาว

คณุ ค่าทางโภชนาการ การรับประทานถว่ั พูทาให้รา่ งกายไดร้ ับกากใย (fiber) จานวนมาก สง่ ผลใหร้ ะบบขับถา่ ยเป็นไปตามปกตแิ ละไม่เกดิ อาการทอ้ งผกู นอกจากน้ี ใน ถั่วพู หนัก 100 กรัม ใหพ้ ลังงาน 19 กิโลแคลอรี มนี า้ 93.8 กรัม, คาร์โบไฮเดรต 2.4 กรัม, โปรตีน 2.1 กรมั , ไขมัน 0.1 กรมั , เสน้ ใย 1.2 กรัม, แคลเซียม 5 มิลลิกรัม, ฟอสฟอรสั 43 มลิ ลกิ รัม, เหลก็ 0.5 มิลลกิ รัม, ไนอะซิน 0.8 มิลลกิ รัม, วิตามินบี1 0.35 มิลลกิ รัม, วติ ามินบี 2 0.14 มลิ ลิกรมั และวติ ามนิ ซี 32 มลิ ลิกรัม การนาถ่วั พูมาประกอบอาหาร ใช้ฝกั อ่อนรบั ประทานเปน็ ผักกินสด หรือนามาลวกแลว้ ราดดว้ ย น้ากะทิ รบั ประทานกับน้าพรกิ นอกจากนีย้ ังใชเ้ ป็นสว่ นประกอบของอาหาร ยา ลาบ ผัดกบั น้ามนั หรือนามาผสมลงในทอดมันหรือใสใ่ นแกงเผด็

มีถนิ่ กาเนดิ ในเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ เชน่ ไทย ฟิลปิ ปินส์ อินโดนีเซยี และ ปาปัวนวิ กนี ี ถั่วพเู ป็นพืชตระกลู ถวั่ ทป่ี ลูกงา่ ยและสามารถออก ดอก ออกผลได้ตลอดทั้งปี อกี ทงั้ ยงั สามารถปลกู ได้แทบทุกพ้นื ท่ีท่ไี มม่ นี ้าท่วมขงั หากมคี า้ งใหก้ ็สามารถเล้อื ยไปได้ไกลๆ ระบบรากของถัว่ พูจะ แขง็ แรงมาก มีจานวนปมจลุ ินทรีย์ (Rhizobium) ทช่ี ว่ ยตรงึ ไนโตรเจนจาก อากาศไดม้ ากกว่าถัว่ ชนดิ อ่นื ดว้ ยกนั จึงเหมาะสาหรบั ปลูกบารงุ ดินหลงั การเกบ็ เกี่ยวพชื หลักอย่าง ขา้ ว อ้อย หรอื มันสาปะหลงั ทงั้ ยงั ทาเปน็ พชื อาหารสตั ว์ได้ดี ด้วย แถมยงั ช่วยปอ้ งกันดินพงั ทลาย เนื่องจากการชะลา้ งของฝนบนพ้ืนท่ีลาดชนั ไดเ้ ปน็ อยา่ งดี มคี นเคยกล่าวไวว้ า่ ถั่วพู เหมือนไอศกรมี โคน คือกินไดท้ กุ ส่วน

วิธกี ารปลูก เก็บเมล็ดแก่มาเพาะในถุงดา หรอื ในกระบะเพาะชา หรือถา้ จะ ปลกู ลงดนิ เลย กข็ ุดหลมุ กว้าง 1 ฟุต ลกึ 1 ฟตุ รองก้นหลุมด้วยปุ๋ยคอก เศษใบไม้ผุๆ กาบมะพร้าวสบั ช้นิ เลก็ ๆ คลุกเคลา้ ใหเ้ ขา้ กนั แลว้ จึงหยอด เมลด็ ลงไปหลุมละ 4-5 เมลด็ กลบดนิ บางๆ รดน้าให้ชุ่มเชา้ -เยน็ รอสกั 10 วัน ต้นถ่ัวพูนอ้ ยๆ ก็จะงอกขึ้นมา ใหเ้ ราถอนแยก เลือกเอาต้นท่สี มบรู ณ์ไว้ 2 ต้น ตอ่ หลมุ พออายุได้ 15 วัน กห็ าไม้ไผม่ าทาค้างใหเ้ ลื้อย หากไมม่ ีท่พี อ จะปลูกในกระถางกไ็ ด้เชน่ กนั หรอื หากระถางไม่ได้แต่อยากปลูกจรงิ ๆ จะ แนะใหง้ า่ ย ซอ้ื ดนิ ถงุ สาเรจ็ รปู มาเลย สกั 4-5 ถงุ เอามีดคมๆ กรีดกากบาท เจาะเป็นชอ่ งพอสมควร หยอดเมล็ดลงไป สัก 5-6 เมลด็ รดน้าให้ช่มุ สมมุติ ว่าบ้านเปน็ ตึกแถว ไมม่ ไี ม้ไผใ่ ช้ ใหซ้ ้ือท่อนา้ เอสลอ่ น ขนาด 1 นิว้ มาตดั ต่อ ทาเป็นซุ้มแทนไม้ไผ่ก็ได้

การใสป่ ๋ยุ หลังจากยา้ ยตน้ กล้าของถ่วั พูเป็นเวลาประมาณ 2 เดอื น ถั่วพจู ะเร่มิ แทงชอ่ ดอก ให้ผปู้ ลูกใส่ปยุ๋ สูตร 8-24-24 เพ่ือเร่งการออกดอก และทาการใสป่ ๋ยุ ทกุ ๆ 15 วัน หลงั จากนนั้ ประมาณ 3 เดือนก็จะเก็บฝักถ่ัวไดต้ ลอดระยะเวลา 6-12 เดือน โดยถว่ั พู 1 ต้น จะใหผ้ ลผลิตประมาณ 300-500 กรมั ตอ่ วนั ถว่ั พูมรี าคาขาย ในทอ้ งตลาดอยู่ทีก่ ิโลกรัมละ 50 บาท การเกบ็ เกยี่ ว เมอ่ื ถึงระยะที่ตน้ ถว่ั พตู ิดลกู แลว้ เกษตรกรก็จะสามารถเกบ็ เก่ียว ผลผลิตออกไปขายตลาดไดว้ ันเวน้ วัน และสามารถเกบ็ เก่ยี วผลผลติ ได้นานถงึ 3 เดอื น การเก็บถั่วพู ไม่ยุ่งยากอะไร แคเ่ ด็ดถ่ัวพูที่มสี ภาพฝกั สมบูรณ์ เมล็ดไมล่ ีบ กใ็ ชไ้ ด้แล้ว ควรเก็บเกย่ี วถว่ั พู ตัง้ แต่ 06.00-10.00 น. เพราะ หากเกบ็ ถ่วั พูชว่ ง สายกวา่ นี้ ถ่ัวจะมสี ีดา เพราะแดดแรง

การดูแลรักษา ถว่ั พู ไมม่ ปี ญั หาโรคแมลง การปลกู ตน้ ถวั่ พู ไม่ค่อยมีปญั หาเร่ืองโรคและแมลง คนรักผกั จงึ สามารถบรโิ ภคถัว่ พไู ดอ้ ย่างสบายใจไดเ้ ตม็ ทว่ี า่ ไมเ่ สย่ี งเจอปญั หาสารเคมีตกคา้ ง ในถว่ั พู ปัญหาท่พี บในการปลูกถ่วั พกู ็คือ โรคถัว่ พูดา และโรคเหีย่ ว หาก เกษตรกรปล่อยถว่ั พไู ว้ไม่เก็บ ถวั่ พกู จ็ ะเห่ียวและดาภายใน 3-4 วนั ประโยชน์ของถวั่ พู 1. ช่วยบารุงกาลงั สาหรับคนท่ีมีอาการอ่อนเพลียหรือออ่ นล้า การ รบั ประทานฝกั อ่อนหรือจะนาเมลด็ แกไ่ ปตากแหง้ มาบดแลว้ ชงกบั นา้ รอ้ นเพ่ือ ดม่ื ก็จะชว่ ยบรรเทาอาการปวดเม่ือยกลา้ มเนอ้ื ชว่ ยใหส้ ดช่ืนขน้ึ เปน็ การเสรมิ ภูมคิ ้มุ กนั ให้กับรา่ งกาย ทาให้ร่างกายแข็งแรงข้นึ ได้ 2. ช่วยให้ฟนั แข็งแรง เพราะในถวั่ พูมแี คลเซียมและฟอสฟอรสั ในปริมาณสูง เม่ือรบั ประทานเป็นประจาจะช่วยใหฟ้ นั แขง็ แรงข้ึน แถมยังดตี ่อการบารงุ กระดูกได้พร้อมกันด้วย 3. ชว่ ยลดไข้ แกร้ อ้ นใน ถ่วั พูเป็นพชื ที่มฤี ทธเ์ิ ยน็ นอกจากจะชว่ ยลดไข้ คลาย อาการครน่ั เนือ้ ครั่นตัวได้แลว้ ยงั สามารถแกร้ อ้ นในกระหายนา้ แก้อาการ คลื่นไสอ้ าเจียนได้ 4. มีไขมันอิ่มตัวทดี่ กี ับร่างกาย ในถ่วั พหู ากสกัดเพอื่ เอานา้ มันมาใช้ จะมี คณุ สมบตั ใิ กล้เคยี งกบั น้ามันพชื เพื่อประกอบอาหาร น้ามนั จากถั่วพไู ม่ ก่อให้เกดิ คอเลสเตอรอลในเลอื ด ทาให้ไม่เส่ยี งกบั การเป็นโรคต่างๆ เชน่ โรคหวั ใจ นอกจากน้ี ยงั ชว่ ยต่อต้านอนุมลู อิสระ ช่วยชะลอไมใ่ ห้เซลลใ์ น ร่างกายเสอ่ื มสภาพเร็ว รบั ประทานบอ่ ยๆ ในปรมิ าณทพี่ อเหมาะจะเป็นตวั ชว่ ยที่ดีในการรกั ษาแผลในกระเพาะอาหารได้อกี ด้วย

5. ปอ้ งกนั โรคมะเร็ง ถั่วพูมคี ุณสมบัติช่วยลดการแบง่ เซลล์ของมะเร็งหรอื ป้องกนั การเกิดเซลลม์ ะเร็ง จึงสามารถป้องกนั การเกดิ มะเรง็ เตา้ นม และสง่ ผลดี ตอ่ ฮอรโ์ มนเพศหญิง 6. มกี ากใยชว่ ยระบายทอ้ ง ถวั่ พมู ใี ยอาหารสงู หากนามารบั ประทานไมว่ ่าจะ เป็นแบบดิบหรอื สุกกบั การทาเปน็ เมนูอาหารต่างๆ เช่น ลวกจิม้ น้าพรกิ ยา แกง เปน็ ด่ังยาระบาย ช่วยให้การขับถ่ายสะดวก หากเป็นราก สามารถนามาใชท้ า เปน็ ยา จะสามารถช่วยแกอ้ าการปวดมวนท้อง โดยให้รสชาตขิ มเลก็ น้อย 7. ช่วยในการดดู ซึมแคลเซียม หากรบั ประทานถ่วั พเู ปน็ ประจาจะทาใหร้ า่ งกาย สามารถดดู ซึมแคลเซียมเพื่อนาไปใช้ได้มากถึง 40-50% เพราะในถัว่ พูมสี าร ขดั ขวางกระบวนการดูดซมึ ท่ีต่านนั่ เอง ซ่ึงนอกจากการดูดซึมแคลเซียมท่ีทาไดด้ ี แล้ว ย่อมส่งผลทาให้กระบวนการดูดซมึ สารอาหารชนิดอ่นื ๆ เป็นไปไดอ้ ย่างมี ประสิทธิภาพเพมิ่ ขึ้นอีกด้วย

สว่ นต่างๆ ของถ่วั พกู บั ไอเดยี การนามาใชป้ ระโยชนเ์ พื่อสุขภาพ ถว่ั พูในส่วนตา่ งๆ กส็ ามารถนาไปทาเป็นยาได้ โดยพบไดใ้ นตารายา โบราณ ซึ่งเป็นการใชพ้ ชื ผักสวนครวั มาเปน็ ยารกั ษาโรคได้อยา่ งเห็นผล สาหรบั สว่ นต่างๆ ทมี่ ักนามาใชเ้ ปน็ ยาก็มีดงั น้ี ราก ใช้มาตม้ ดมื่ เพือ่ แกอ้ าการรอ้ นในตับ หรือหากมีอาการบวมในคอ สามารถใชร้ ากถั่วพูฝนกบั สรุ าแล้วนามาดมื่ อีกทัง้ รากยงั จะช่วยแกโ้ รคลมพิษ แก้ อาการปวดท้องและรกั ษาสวิ กบั โรคผวิ หนงั บางชนดิ ไดอ้ กี ดว้ ย หัว สามารถนามาใช้เปน็ ยาชูกาลัง แกอ้ าการอ่อนเพลียของผ้ปู ว่ ย โดย นาหวั ถัว่ พหู ่นั ตากแหง้ ค่ัวไฟใหเ้ หลือง ชงกบั นา้ ร้อนแลว้ นามาใช้ดม่ื เหมอื นน้าชา สาหรบั บุคคลท่วั ไปสามารถนามาต้มหรือเผารับประทานเป็นอาหารว่าง ซงึ่ เมนูนี้ อาจจะแปลกสาหรบั คนไทย แตก่ ลบั เปน็ ทน่ี ิยมสาหรับชาวพม่ามานานแลว้ และก็ นบั เปน็ ยาบารุงกาลงั อกี วธิ หี น่งึ ท่ีน่าสนใจไมน่ ้อยทเี ดยี ว เมลด็ ใหค้ ดั เอาเมลด็ ถ่ัวพูมาตม้ กินเพ่ือบารงุ สุขภาพใหแ้ ขง็ แรง และ ช่วยเพิม่ กาลงั ไดพ้ รอ้ มกัน วธิ คี อื นาเมลด็ ถว่ั พูมาคัด แตต่ อ้ งคัดเอาแตเ่ มล็ดแก่ท่ี เปน็ สีนา้ ตาลเขม้ เทา่ นนั้ ต้มให้สกุ แลว้ กรองเอาน้ามาดื่ม หรือนามาบดกอ่ นกไ็ ด้ โดย ดืม่ ก่อนทานอาหาร 3 เวลา ก็จะชว่ ยบารงุ สขุ ภาพไดเ้ ปน็ อย่างดี

ข้อควรระวังในการรบั ประทานถัว่ พู เนอื่ งจากถว่ั พู เป็นพืชทีอ่ ดุ มไปด้วยโปรตนี สูงจากธรรมชาติ และ ถงึ แม้จะสามารถนาถว่ั พมู าใชป้ ระโยชน์ได้ทกุ ส่วนกต็ าม แตใ่ นทกุ ส่วนของ ถ่วั พกู ลบั มสี ารท่มี ฤี ทธ์ยิ บั ยงั้ การทางานของเอนไซม์ทรปิ ซนิ ซึ่งจะทาให้ไม่ สามารถยอ่ ยสลายโปรตีนหรอื ย่อยไดน้ ้อยลง ดังนน้ั จึงไมค่ วรกินถั่วพูดิบมาก จนเกนิ ไป แตค่ วรนามาตม้ ให้สกุ เสยี กอ่ นกจ็ ะได้ประโยชน์ทางสารอาหารอยา่ ง เต็มท่ี และไม่ก่อให้เกิดปัญหาดังกลา่ วได้แลว้ ถ่ัวพูจดั เป็นพืชผักทีม่ ดี ีเหนือกว่าพืชตระกลู ถ่ัวทุกชนิด เพราะทุก ส่วนของถั่วพูลว้ นแลว้ แต่มปี ระโยชนต์ อ่ สขุ ภาพร่างกายอย่างแท้จรงิ จน นบั ว่าเป็นพชื ใกล้ตัวที่เป่ยี มไปดว้ ยคุณคา่ ทางอาหาร พร้อมสรรพคณุ ทางยา ครบถว้ นชนิดทไี่ มค่ วรมองข้ามกันเลยทีเดียว

ขอบคณุ ขอ้ มลู ภาพ https://www.technologychaoban.com/folkways/article_8422 https://stri.cmu.ac.th/article_detail.php?id=50