有趣的汉语语法 ไวยากรณ์จีนน่ารู้

有 趣 的 汉 语 语 法

คำนำ ไวยากรณ์เป็นศูนยก์ ลางการเรียนการสอนภาษามาเป็นเวลานาน ถึงแมว้ า่ การสอน ไวยากรณจ์ ะได้รับผลกระทบจากแนวคดิ การสอนภาษาเพ่ือการส่อื สาร แตผ่ ู้เรียนภาษาท่ีสองและ ภาษาตา่ งประเทศจำเปน็ ต้องเรยี นรู้เกีย่ วกับโครงสรา้ งไวยากรณ์ซึง่ เปน็ พนื้ ฐานของการเรยี นรู้ภาษา การสอนไวยากรณ์ช่วยให้ผู้เรียนสามารถพฒั นาความสามารถทางภาษาไดเ้ ชน่ เดียวกบั ความสามารถในการสื่อสาร ผจู้ ดั ทำหนงั สืออิเล็กทรอนิกส์(E-book) หัวขอ้ เรื่องไวยากรณ์น่ารู้ ได้ให้ความสำคญั กับ การพัฒนาการใชภ้ าษาจีนโดยผจู้ ดั ทำหนังสืออเิ ล็กทรอนกิ ส์(E-book)หวั ข้อเรื่องไวยากรณ์น่ารไู้ ด้ เหน็ ว่าในการสอื่ สารภาษาจนี ให้เกดิ ประสิทธภิ าพและประสบความสำเรจ็ นั้นต้องอาศัยความเข้าใจ ทางดา้ นไวยากรณ์เปน็ หลัก เพราะไวยากรณค์ ือกฎเกณฑข์ องภาษารวมไปถึงการจัดวางคำให้เปน็ รูปประโยคทีส่ ามารถส่ือสารกนั ไดอ้ ยา่ งเขา้ ใจ ผ้ศู กึ ษาจะมีทักษะทางภาษาจีนท่ีดถี า้ เรม่ิ ตน้ จากการ เรียนไวยากรณ์ที่มปี ระสทิ ธิภาพนำไปสูก่ ารส่ือสารท่ีประสบผลสำเร็จ ผู้จัดทำ นางสาวสายสุรยี ์ วันสงู นกั ศึกษาชั้นปที ี่ 3 สาขาการสอนภาษาจีน มหาวทิ ยาลัยราชภฏั ลำปาง -ก-

สารบญั หน้า ก เรอื่ ง ข คำนำ สารบัญ 1-2 1.การใช้ 不(bù) และ 没(méi) 3 แบบฝึดหดั 4-5 2.การใช้ 会 (huì), 能 (néng) และ 可以 (kěyǐ) 6 แบบฝกึ หัด 7-8 3.การใช้ 之前 (zhīqián), 以前 (yǐqián) และ 从前 (cóngqián) 9 แบบฝึกหดั 10 4.การใช้ 怎么(zěnme) กบั 什么(shénme) 11 แบบฝึกหดั 12-15 5.การใช้คำบอกตำแหนง่ 里(Lǐ) และ 中(Zhōng) 16 แบบฝึกหดั บรรณานุกรม ค -ข-

有趣的汉语语法(Yǒuqù de hànyǔ yǔfǎ) ไวยากรณจ์ นี น่ารู้ 1.การใช้ 不(bù) และ 没(méi) 1.1 不 (bù) ไม่ ใช้กับเหตกุ ารณห์ รือการกระทำในปัจจบุ ันและอนาคต หรอื สง่ิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ประจำจน เปน็ นิสัย ตวั อยา่ งประโยคเช่น : 1) 我今天不去上课，明天也不去。 Wǒ jīntiān bù qù shàngkè,míngtiān yě bù qù. วนั นี้ฉนั ไม่ไปเรยี น พรุ่งนี้ก็ไมไ่ ป 2) 他常常不听妈妈的话。 Tā chángcháng bù tīng māmā dehuà. เขาไมฟ่ ังคำพูดของแมอ่ ยูบ่ ่อย ๆ -1-

1.2 没(méi)ไม่ ใช้กบั เหตกุ ารณ์หรือการกระทำทเ่ี กิดขึน้ แลว้ โดยจะใช้ 没 ตวั เดยี ว หรือ 没有(méiyǒu) ก็ได้ แต่ 没有 ในท่นี แ้ี ปลวา่ ไม่ได้ (ไมแ่ ปลวา่ ไมม่ ี) ตวั อย่างประโยคเชน่ : 1) 我没吃早饭呢。 Wǒ méi chī zǎofàn ne. ฉนั ยังไมไ่ ดท้ านอาหารเช้า 2) 他昨天没（有）来上班。 Tā zuótiān méi (yǒu) lái shàngbān. เมอ่ื วานเขาไมไ่ ด้มาทำงาน 1.3 没有(méiyǒu) ไม่มี เมื่อเป็นคำกริยาสามารถวางไว้หน้าคำนาม จะแปลว่า “ไมม่ ี” ตวั อย่างประโยคเชน่ : 1) 我没有钱。 Wǒ méiyǒu qián. ฉนั ไม่มเี งิน 2) 他没有女朋友。 Tā méiyǒu nǚ péngyǒu. เขาไมม่ แี ฟน -2-

练习 (Liànxí) แบบฝึกหดั 1. จงเติมคำในชอ่ งว่างใหถ้ กู ตอ้ งสมบรู ณ์ 不 没 没有 1.1 我今天……………………去图书馆 1.2 他今天…………………….来上课。 1.3 我……………………….尺子 2.จงแปลประโยคภาษาจนี เปน็ ภาษาไทยใหถ้ กู ตอ้ ง 2.1 爸爸不吃早饭。 = …………………………………………………………………… 2.2 老师没来上课。 = …………………………………………………………………… 2.3 我的朋友没有书。 = …………………………………………………………………… -3-

2.การใช้ 会 (huì), 能 (néng) และ 可以 (kěyǐ) 2.1 会 (huì) แปลว่า \"สามารถ\" ใช้กรณที มี่ ที กั ษะหรือเคยผ่านการเรยี นรู้มาจึง \"สามารถ\" ทำส่ิงน้นั ๆได้ อาจเทยี บได้กับคำวา่ \"เปน็ \" ในภาษาไทย ตวั อย่างประโยคเชน่ :1)我会做饭。(รูปประโยคบอกเล่า) Wǒ huì zuòfàn. ฉนั ทำอาหารเปน็ 2) 他不会打篮球。(รูปประโยคปฏเิ สธ เตมิ 不) Tā bù huì dǎ lánqiú. เขาเลน่ บาสเกตบอลไมเ่ ป็น -4-

2.2 能 (néng) แปลว่า \"สามารถ\" ใช้กรณที ี่ \"สามารถ\" ทำสง่ิ ใดสง่ิ หนึ่งใหส้ ำเร็จไดใ้ นสถานการณน์ น้ั ๆ หรือใชก้ รณีทม่ี ี การวดั ระดบั ความสามารถ ตัวอย่างประโยคเชน่ : 1) 你今天能来我家吗？ Nǐ jīntiān néng lái wǒ jiā ma? วันนี้เธอมาบ้านฉันไดไ้ หม 2) 她一分钟能游 300 米。 Tā yì fēn zhōng néng yóu sānbǎi mǐ. ใน 1 นาทเี ธอสามารถวา่ ยนำ้ ได้ 300 เมตร 2.3 可以 (kěyǐ) แปลว่า \"สามารถ\" ใชก้ รณีท่ีได้รบั อนญุ าตให้ \"สามารถ\" ทำสง่ิ นั้น ๆได้ ตัวอยา่ งประโยคเชน่ : 1) 我可以进去吗？ Wǒ kěyǐ jìnqù ma? ฉนั สามารถเข้าไปไดไ้ หม 2) 妈妈，我可以吃巧克力吗？ Māmā, wǒ kěyǐ chī qiǎokèlì ma? แม่ครับ ผมกินช็อกโกแลตได้ไหมครบั -5-

练习 (Liànxí) แบบฝึกหดั 1.จงเตมิ คำในช่องว่างให้ถูกตอ้ งสมบรู ณ์ 会 能 可以 1.1 我…………………….说汉语。 1.2 他 1 分钟…………………游 70 米 1.3 爸爸，我………………..吃饺子吗？ 2.จงแปลประโยคภาษาจนี เปน็ ภาษาไทยให้ถกู ต้อง 2.1 妈妈会跳拉丁舞。 = …………………………………………………………………… 2.2 天气热了，可以游泳了。 = …………………………………………………………………… 2.3 他一天能记住 50 个汉字。 = …………………………………………………………………… -6-

3.การใช้ 之前 (zhīqián), 以前 (yǐqián) และ 从前 (cóngqián) 3.1. 以前(yǐqián) และ 从前(cóngqián) เปน็ คำนาม แสดงเวลา จงึ สามารถข้ึนต้นประโยคได้ หรอื วางอยู่หลังประธานของประโยคได้ โครงสรา้ ง คือ 以前/从前 + ประโยค หรือ ประธาน + 以前/从前 + กรยิ า ตัวอย่างประโยคเช่น : 1) 从前这里有动物园。 Cóngqián zhèlǐ yǒu dòngwùyuán. แตก่ ่อนตรงนีเ้ คยเป็นสวนสตั ว์ 2) 以前这里有动物园。 Yǐqián zhèlǐ yǒu dòngwùyuán. ครงั้ หน่ึงตรงนีเ้ คยเป็นสวนสัตว์ -7-

3.2 การบอกเวลาหรือเหตกุ ารณ์ในอดีตสามารถใช้ไดท้ งั้ 以前(yǐqián) และ 之前(zhīqián) (แต่ 从前 ไม่มกี ารใชล้ ักษณะน้)ี โครงสร้างประโยค : เวลาหรือเหตกุ ารณ์ + 以前 / 之前 + ประโยค ตวั อยา่ งประโยคเชน่ : 1)五年 以前/之前 这里有动物园。 (从前 X) Wǔ nián yǐqián/zhīqián zhèlǐ yǒu dòngwùyuán. 5 ปกี ่อนตรงน้ีเคยเปน็ สวนสัตว์ 2)来中国 以前/之前，我的汉语很一般。 (从前 X) Lái Zhōngguó yǐqián/zhīqián, wǒ de Hànyǔ yībān. กอ่ นมาประเทศจีน ภาษาจนี ของฉันธรรมดาๆ มาก (ไม่เกง่ เทา่ ไหร่ งัน้ ๆ) • ขอ้ แตกต่างกันของ 以前 และ 之前 ก็คือ 之前 มักใชแ้ สดงช่วงเวลาที่ยาวนานกวา่ 以前 之前 เปน็ ภาษาเขยี น เป็นทางการมากกวา่ 以前 3.3 การบอกเวลาหรือเหตุการณ์ในอนาคตก็สามารถใช้ 以前 และ 之前 ได้ เช่นกนั (แต่ 从前 ไม่มีการใช้ลักษณะนี้) โครงสรา้ งประโยค : เวลาหรอื เหตกุ ารณใ์ นอนาคต + 以前/之前 + ประโยค ตวั อยา่ งประโยคเชน่ : 1)我打算明天下午三点 以前/之前 走。 Wǒ dǎsuàn míngtiān xiàwǔ sān diǎn yǐqián/ zhīqián zǒu. ฉันเตรียมตวั ทจ่ี ะออกเดนิ ทางก่อนบ่าย 3 โมงวันพรุ่งน้ี -8-

练习 (Liànxí) แบบฝกึ หัด 1.จงเตมิ คำในช่องว่างใหถ้ ูกต้องสมบรู ณ์ 从前 以前 之前 1.1)…………………….人们杀猪宰羊祭龙王 1.2)…………………….她是医生，现在她当了演员。 1.3)六年…………………..这里有游乐园。 2.จงแปลประโยคภาษาจนี เป็นภาษาไทยให้ถกู ต้อง 2.1)你从前住在哪儿？ =………………………………………………………………….. 2.2)结婚以前你不是这样的！ =………………………………………………………………….. 2.3)我打算明天早上七点之前走。 =………………………………………………………………….. -9-

4.การใช้ 怎么(zěnme) กบั 什么(shénme) 4.1 怎么(zěnme) แปลวา่ ยงั ไง, อยา่ งไร เวลาใช้จะตอ้ งวางไว้หนา้ คำกรยิ า ตัวอยา่ งประโยคเช่น : 1) 怎么写？ Zěnme xiě? เขยี นยังไง, เขียนอยา่ งไร 2) 怎么走？ Zěnme zǒu? ไปยังไง, ไปอยา่ งไร 4.2 什么(shénme) แปลวา่ อะไร เวลาใชจ้ ะตอ้ งวางไว้หลังคำกรยิ า หรอื วางไวห้ น้าคำนาม • วางไวห้ ลงั คำกริยา ตัวอยา่ งประโยคเชน่ : 你写什么？ Nǐ xiě shénme? คณุ เขยี นอะไร • วางไวห้ นา้ คำนาม ตวั อยา่ งประโยคเชน่ : 什么书？ Shénme shū? หนังสอื อะไร • วางไว้ทัง้ หลังคำกรยิ าและหน้าคำนาม ตวั อย่างประโยคเชน่ : 你喜欢听什么歌？ Nǐ xǐhuān tīng shénme gē? คุณชอบฟงั เพลงอะไร - 10 -

练习 (Liànxí) แบบฝกึ หดั 1.จงเลอื กคำในวงเล็บเตมิ ลงในชอ่ งว่างให้ถูกตอ้ งสมบรู ณ์ 1.1) 你………………………..说？(怎么 / 什么) 1.2) 这是…………………..书？(怎么/什么) 1.3) 你觉得他……………………..想？(怎么/什么) 1.4) 你知道吗这个汉字………………………写？(怎么/什么) 1.5) 你最爱吃……………………..? (怎么/什么) 2.จงแปลประโยคภาษาจนี เปน็ ภาษาไทยให้ถูกตอ้ ง 2.1)你喜欢做什么？ =………………………………………………………………….. 2.2)你是怎么来的？ =………………………………………………………………….. 2.3)你知道吗这个汉字怎么读？ =………………………………………………………………….. - 11 -

5.การใชค้ ำบอกตำแหน่ง 里(Lǐ) และ 中(Zhōng) 5.1 里(Lǐ) และ 中(Zhōng) สามารถใชแ้ ทนกันได้ เม่ือใช้กบั สถานที่ ชว่ งระยะเวลาหรอื สง่ิ ของ จะแปลไดว้ า่ “ขา้ งใน” หรอื “ใน” เชน่ ข้างในสถานที่ ในระยะเวลา หรือขา้ งในส่ิงของ ตวั อยา่ งเช่น : 书里/ 书中 手里/ 手中 Shū lǐ/shū zhōng Shǒu lǐ/shǒuzhōng ข้างในหนงั สือ ในมอื 家里/ 家中 教室里/ 教室中 Jiālǐ/jiāzhōng Jiàoshì lǐ/jiàoshì zhōng ขา้ งในบา้ น ขา้ งในหอ้ งเรียน 那一年里/ 那一年中 Nà yī nián lǐ / nà yī nián zhōng ในปนี ั้น ข้อสังเกต ถงึ แม้ 里 และ 中 จะสามารถสอื่ ความหมายว่า “ขา้ งใน” เหมอื นกัน แต่กย็ ังมจี ดุ แตกต่างกนั ของความหมาย คือ คำตรงข้ามของ 里 กค็ ือ 外 ดงั นน้ั ความหมายของ 里 จึง เปน็ “ข้างใน” ทตี่ รงข้ามกบั ขา้ งนอก (จึงเนน้ ความเปน็ สถานที่ มีนอก-ใน) ส่วน 中 เนน้ ท่ี “ข้างใน” ท่ีอยู่ตำแหน่งตรงกลาง มกั จะเห็นการใช้ 中 กับส่งิ ท่เี ปน็ นามธรรมหรือสงิ่ ท่เี ปน็ ความคิดอารมณ์ จับต้องไมไ่ ด้ - 12 -

ตวั อยา่ งประโยคเช่น : 1) 他在教室里。 Tā zài jiàoshì lǐ. เขาอยู่ในห้องเรียน (ส่ือวา่ อยขู่ ้างใน ไม่ใช่ขา้ งนอก มขี า้ งใน-ขา้ งนอก จึงใช้ 里 เหมาะสมกว่า) 2)在中国人的思想中，人不是生来平等的。 Zài Zhōngguórén de sīxiǎng zhōng,rén bùshì shēnglái píngděng de. ในความคิดของคนจีน คนเกิดมาไมเ่ ทา่ เทียมกัน (思想 เป็นนามธรรม จงึ ใชก้ บั 中 เหมาะสม กวา่ ) 5.2 กรณีทีต่ ้องใช้ 里 เท่านน้ั • กรณที ่ี 1 里 สือ่ ถึงองคก์ ร หวั หน้าหรอื บคุ คล บางที 里 ก็ไมไ่ ด้แปลวา่ ขา้ งใน (สถานท่ี ระยะเวลา หรือสิ่งของ) แตจ่ ะหมายถงึ องค์กร หัวหน้าหรือ บุคคลในสถานทีน่ น้ั ๆ ถา้ ในความหมายอยา่ งนเ้ี ราจะใช้ ….里 และแนน่ อนว่าไมส่ ามารถใช้….中 ในสถานการณ์แบบ นไ้ี ดเ้ ด็ดขาด ตวั อยา่ งท่ี 1 เชน่ : 厂里 chǎnglǐ (เจา้ ของ)โรงงาน ตวั อยา่ งประโยค : 去年厂里分给他一套房子。 Qùnián chǎnglǐ fēn gěi tā yī tào fángzi. ปที ่แี ล้วโรงงานให้ห้องพักเคา้ ห้องนึง (ในความเปน็ จริงโรงงานเปน็ ส่งิ ที่ไม่มีชีวิต ในท่นี ี่คำว่า “โรงงาน” หมายถึงเจา้ ของโรงงานหรือเถา้ แก)่ - 13 -

• กรณที ่ี 2 ใช้ 里 กับคำสรรพนาม 这 ,那 หรอื 哪 เพอ่ื บอกตำแหนง่ ที่ตง้ั โดยวาง 里 ไวข้ ้างหลัง 这里 (zhèlǐ) ท่ีนี่ C 那里 (nàlǐ) ท่ีน่นั V CC 哪里 (nǎlǐ) ที่ไหน VV ตวั อย่างประโยคเช่น : 我不C知道这里在哪里哦。 V Wǒ bù zhīdào zhèlǐ zài nǎlǐ o. ฉันไม่รวู้ ่ามันอยทู่ ี่ไหนอะ่ 5.3 กรณีทีต่ อ้ งใช้ 中 เท่านน้ั • กรณีที่ 1 中 เกีย่ วกบั กระบวนการ ขนั้ ตอน หรือ สถานะ ในบางคร้งั 中 ไม่ไดแ้ ปลว่าขา้ งใน (สถานท่ี ระยะเวลา หรือสง่ิ ของ) เสมอไป แต่สามารถหมายถึง กระบวนการ ขัน้ ตอน หรือ สถานะ ซง่ึ 中 จะตามหลังกริยาเพื่อส่ือวา่ กระบวนการขนั้ ตอนหรือสถานะน้ัน ๆกำลังดำเนนิ อยู่ (แน่นอนวา่ ไม่สามารถใช้ ….里 แทนได้) ตัวอย่างเชน่ : 调查中 电话中 diàochá zhōng diànhuà zhōng ในกระบวนการสอบสวน ระหวา่ งคุยโทรศพั ท์ 谈判中 tánpàn zhōng ระหว่างเจรจาต่อรองกนั - 14 -

• กรณที ่ี 2 中 ใชก้ บั สถานท่ใี หญ่ๆ สดุ ลกู หูลกู ตา ไมส่ ามารถบอกขอบเขตสนิ้ สดุ ท่ีชดั เจนได้ กบั สถานทใ่ี หญ่ๆ สุดลกู หูลูกตา หาทสี่ ้ินสดุ ไม่ได้ เราตอ้ งใช้ ….中 มคี วามหมายวา่ “ใน” ซึ่งถงึ แม้วา่ แปลเหมือน 里 แตใ่ นกรณไี มส่ ามารถ 里 ได้ ตัวอย่างเช่น : 途中 空中 túzhōng kōngzhōng ในระหวา่ งเสน้ ทาง (การเดินทาง) ในท้องฟา้ 一生中 yīshēng zhōng ในชีวิตหน่งึ • กรณีท่ี 3 中 ใชส้ ่อื ถึงขอบเขตความสัมพันธ์ระหว่างคน แปลได้ว่า “ในบรรดา” “ระหวา่ ง” ตวั อย่างเช่น : 朋友中 péngyou zhōng ในบรรดาเพือ่ น ตัวอย่างประโยค : 在我的朋友中数他最帅。 Zài wǒ de péngyou zhōng shù tā zuì shuài. ในบรรดาเพ่ือนของฉนั นับว่าเขาหล่อท่สี ดุ - 15 -

练习 (Liànxí) แบบฝึกหดั 1.จงเลือกคำในวงเล็บเตมิ ลงในช่องว่างใหถ้ ูกตอ้ งสมบรู ณ์ 1.1) 他在家……………….。(里/中) 1.2) 在我们的思想………………….，他很聪明。(里/中) 1.3) 省…………………….领导都是从贫困地区来的。(里/中) 1.4) 我的姐妹………………………的老大。(里/中) 1.5) 听到这个消息以后，大家都从楼…………………..跑了出来。 (里/中) 2.จงแปลประโยคภาษาจนี เป็นภาษาไทยใหถ้ ูกตอ้ ง 2.1) 村里有几棵大树。 =………………………………………………………………….. 2.2) 审理中我们发现了很多新问题。 =………………………………………………………………….. 2.3)明天市里要派人来检查卫生。 =………………………………………………………………….. - 16 -

บรรณานกุ รม เรียนจนี ให้ได้จนี .(2564,27 ตลุ าคม).ไวยากรณจ์ นี . https://chinesexpert.net Learning East Chinese Education Center (THAILAND). (2564,28 ตลุ าคม). ไวยากรณจ์ ีน. https://www.learningeast.com -ค-