Unit 1

หน่วยท่ี 1 ความปลอดภยั

แผนกวชิ าช่างเชื่อมโลหะ วทิ ยาลยั เทคนคิ ชลบุรี เตรียมหน่วยการสอน ( UNIT LESSON PREPARATION ) วิชา งานเช่ือมและโลหะแผน่ เบ้อื งตน้ การสอนคร้งั ที่ 1 หัวเร่ือง-หัวข้อย่อย วตั ถปุ ระสงค์เชิงพฤตกิ รรม ความปลอดภัยในงานเชื่อม เม่ือนกั ศกึ ษาเรียนจบเรื่องน้ีแลว้ สามารถ - ความปลอดภยั ในงานเชื่อมไฟฟ้ า 1. ปฏบิ ตั งิ านตามกฎของโรงงานไดอ้ ยา่ ง - ความปลอดภยั ในงานเชื่อมแก๊ส ถูกตอ้ งและปลอดภยั - ความปลอดภยั ในงานโลหะแผน่ 2. อธิบาย วธิ ีป้ องกนั อุบตั ิเหตุจากการ ปฏิบตั ิงาน เชื่อมไฟฟ้ า และเชื่อมแก๊ส ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งเหมาะสม 3. อธิบาย วธิ ีป้ องกนั อุบตั ิเหตุ จากการ ปฏบิ ตั งิ านโลหะแผน่ ได้ เนือ้ หาการสอน วิธีการสอน รหัส เวลา กิจกรรมผู้สอน / ผู้เรียน หนังสือ (นาท)ี บทนา 10 (10) ในวงการอุตสาหกรรม งานเช่ือมเป็นขบวนการข้นึ ผู้สอน : เชค็ ช่ือนกั ศกึ ษา รูปท่ีสาคญั และใชก้ นั อยา่ งกวา้ งขวาง โดยมีหลกั การ คือ แลว้ บรรยายบทนา การใหค้ วามร้อนหรือแรงกดร่วมกนั แก่บริ เวณเช่ือม จนกระทงั่ โลหะน้นั หลอมละลายประสานเป็นเน้ือเดียวกนั ผู้เรียน : ฟังบรรยาย และ โดยใชเ้ น้ือของโลหะท่จี ะนามาตอ่ ประสานกนั โดยตรง ถาม – ตอบ คาถาม หรือใชล้ วดเช่ือมเติม ลงในแนวเช่ือมกไ็ ด้ และในการปฏบิ ตั ิงาน เพอ่ื ใหเ้ กิดความปลอดภยั ใน ขณะทท่ี างานและจดั ใหม้ ีสภาพการทางานที่ดี เพยี งเทา่ น้ี มิไดช้ ่วยใหเ้ กิดอุบตั ิเหตลุ ดลงได้ เลย ถา้ หากไม่ไดเ้ นน้ ถึง ตวั ผปู้ ฏบิ ตั งิ านดว้ ย เพราะจากสถิติของบริษทั หลายๆ แห่ง จะแสดงใหเ้ ห็นวา่ อนั ตรายท่เี กิดข้นึ กบั บุคคลน้นั ส่วนมาก จะเกิดจากความประมาทและการละเลยทจ่ี ะปฏิบตั ติ ามกฎ ของความปลอดภยั ของตวั ผปู้ ฏิบตั งิ านเอง ทาใหง้ านผลิต หยดุ ชะงกั แลว้ ยงั จะตอ้ งเสียคา่ รกั ษาพยาบาลเพม่ิ อีกดว้ ย จงึ จาเป็ นอยา่ งยงิ่ ทจี่ ะตอ้ งป้ องกนั มิใหเ้ กิดข้ึน

เนือ้ หาการสอน วิธีการสอน รหัส เวลา กจิ กรรมผู้สอน / ผู้เรียน หนังสือ (นาท)ี ประวัตกิ ารเช่ือมโลหะ ผู้สอน : บรรยายประกอบ ตามประวตั ศิ าสตร์โลหะชนิดแรกทีม่ นุษยน์ ามาใช้ Power Point กค็ ือโลหะทองแดงเนื่องจากมีการคน้ พบในอียปิ ตว์ า่ มีการ ใชเ้ ครื่องมือ เคร่ืองใชท้ ี่ทาจาก ทองแดงซึงมีอายรุ าว4000ปี ผู้เรียน : ฟังบรรยายและ โดยมีการทาโลหะใหต้ ิดกนั ดว้ ยการ ตีและการพบั ตะเขบ็ ทาความเขา้ ใจ ต่อมานท ศตวรรษท่ี18 เร่ิมมีการปฏิวตั ิอุสาหกรรมแบบ ด้งั เดิมเป็ นอุตสาหกรรมสมยั ใหม่ประมาณปี ค .ศ 1801 เซอร์ฮมั ฟรี เดวี่ เป็นผคู้ น้ พบวา่ การอาร์คจะเกิดข้ึน ระหวา่ งข้วั ท้งั สองข้วั ของวงจรไฟฟ้ าซ่ึงมีแรงเคล่ือนไฟฟ้ า สูง ตอ่ มาไดพ้ ฒั นาเป็นเคร่ืองเชื่อมไฟฟ้ าในปัจจบุ นั ในปี ค.ศ 1888 Slavianoff ชาวรัสเซีย ไดน้ า ลวดเช่ื อมเปลือยมาใชเ้ ป็นคร้งั แรก การเชื่อมยงั มีปัญ หา มากมายจนถึปี ค .ศ 1921 สโตเมนเจอร์ ชาวองั กฤษได้ ผลิตลวดเชื่อมหุม้ ฟลกั ซท์ ใ่ี ชเ้ ชื่อมไดอ้ ยา่ งสมบรู ณ์และได้ 10 (20) พฒั นามาถึงปัจจบุ นั ในด้านการเช่ือมแก๊สกไ็ ดม้ ีการพฒั นามาพร้อมกบั การ เชื่อมไฟฟ้ าโดยในปี ค .ศ 1774 โจเซฟ พริสลีย์ นกั เคมี ชาวองั กฤษไดค้ น้ พบแก๊ สชนิดหน่ึงโดยการเผาปรอดแดง ดว้ ยเลนส์รวมแสงและไดพ้ บวา่ แกส๊ ทีไ่ ดน้ ้ีช่วยใหต้ ิดไฟ ไดด้ ีกวา่ ในบรรยากาศปกติ ซ่ึงต่อมา ลาววั ซิเอร์ ไดต้ ้งั ชื่อแกส๊ น้ีวา่ ออกซิเจน แก๊สอะเซทลิ ีน ถูกคน้ พบเม่ือ ค .ศ 1836 แต่ยงั ไม่ เป็นท่รี ูจ้ กั กนั แพร่หลายจนกะทง่ั ปี ค .ศ 1892 ไดค้ นพบ วธิ ีผลิตแคลเชียมคาร์ไบดค์ ร้ังละจานวนมากและไดน้ า แก๊สอะเซทิลีนมาใชเ้ ป็นแกส๊ เช้ือเพลิงโดยบริษทั Woolsen Allen แห่งมลรฐั North Coarolina ประเทศสหรัฐอเมริกา ซ่ึงเป็นบริษทั แรกทีไ่ ดผ้ ลิ ตแก๊สอเซทลิ ีนเพอ่ื จาหน่าย ใน ตอนแรกใชแ้ ก๊สน้ีเพอื่ จุดไฟใหแ้ สงสวา่ งเทา่ น้นั

เนือ้ หาการสอน วธิ ีการสอน รหัส เวลา หนังสือ ( นาท)ี ในปี ค.ศ 1888 Fouche และ Pricard ชาวฟรัง่ เศษได้ กจิ กรรมผู้สอน /ผู้เรียน ประดิษฐเ์ ครื่องมือและอุปกรณ์ในการเช่ือมแกส๊ ผู้สอน : บรรยายประกอบ 10 (30) ออกซิเจนกบั แกส๊ อเซทิลีนไดส้ าเร็จ ซ่ึงก่อนหนา้ น้ีไดม้ ี Power Point ถาม – ตอบ การประดิษฐอ์ ุปกรณ์การ เช่ือมแกส๊ กนั บา้ งแลว้ แต่เป็น ในช้นั เรียน แก๊สชนิดอื่นใหค้ วามรอ้ นไม่มากนกั ต่อมาไดม้ ีการ พฒั นาเครื่องมืออุปกรณ์ต่าง ๆ ท่ใี ชใ้ นการเช่ือมแกส๊ และ ผู้เรียน : ฟังบรรยาย ถาม ควบคุมเปลวไฟทเ่ี กิดจากการสนั ดาปใหม้ ีคุณภาพดีข้ึน – ตอบ ขอ้ ซกั ถาม ซ่ึงไดมีการนามาใชจ้ นถึงปัจจุบนั กระบวนการเชื่อมโลหะ การเช่ือมโลหะคอื กรรมวธิ ีการ ต่อโลหะใหต้ ดิ กนั โดย การใหค้ วามรอ้ นหรือแรงกดร่วมกนั แก่บริเวณเช่ือม จนกระทง่ั โลหะน้นั หลอมละลายประสานเป็ นเน้ือ เดียวกนั โดยใชเ้ น้ือของโลหะท่จี ะนามาต่อประสานกนั โดยตรง หรือใชล้ วดเช่ือมเตมิ ลงในแนวเชื่อมกไ็ ด้ วงจรไฟฟ้ าในงานเช่ือม การใชไ้ ฟในงานเช่ือมแก๊ส

เนือ้ หาการสอน วธิ ีการสอน รหัส เวลา กจิ กรรมผู้สอน /ผู้เรียน หนังสือ ( นาท)ี ความปลอดภยั ในงานเชื่อมไฟฟ้ า ผู้สอน : บรรยายประกอบ ในงานเช่ือมไฟฟ้ าเป็นงานเช่ือมท่ตี อ้ งมีความ Power Point ถาม – ตอบ ระมดั ระวงั อยา่ งมากเพราะวา่ เป็ นงานเช่ือมท่ีมี ในช้นั เรียน กระแสไฟฟ้ าเขา้ มาเก่ียวขอ้ งกนั ดว้ ย จะทาใหเ้ กิดเป็ น อนั ตรายไดถ้ า้ ผทู้ ่ปี ฏิบตั งิ านขาดความระมดั ระวงั และ ผู้เรียน : ฟังบรรยาย ถาม – ไม่มีการศกึ ษาเกี่ยวกบั ขอ้ มูลในการใชเ้ ครื่องมาก่อนก่อ ตอบ ขอ้ ซกั ถาม อาจทาใหเ้ กิดอนั ตรายข้ึนเช่นกนั อนั ตรายที่เกดิ จากการเชื่อมไฟฟ้ า A (5) 20 (100) การปฏบิ ตั ิงานเชื่อมผปู้ ฏิบตั งิ านอาจไดร้ บั อนั ตรายไดผ้ ู้ ทีป่ ฏบิ ตั ิงานจะตอ้ งระมดั ระวงั ไม่ใหอ้ ุบตั เิ หตเุ กิดข้ึน ฉะน้นั ช่างเชื่อมจะตอ้ งศกึ ษาและสงั เกตวธิ ีการป้ องกนั จากผรู้ ู้ คูม่ ือ หรือหน่วยงานป้ องกนั อุบตั ภิ ยั ผรู้ ่ว มงาน ในหน่วยงานจะตอ้ งมีความจะตอ้ งมีความเขา้ ใจ เกี่ยวกบั การป้ องกนั อุบตั ิเหตุ โดยจะตอ้ งมีความพรอ้ ม ทจ่ี ะแกไ้ ขเหตุการณ์ทอ่ี าจเกิดข้ึนไดอ้ ยา่ งทนั ทว่ งที และถา้ อุบตั เิ หตุข้ึนกต็ อ้ งสามารถทาการปฐมพยาบาล เบ้ืองตน้ ผทู้ ีไ่ ดร้ บั บาดเจบ็ ได้ อนั ตรายทเี่ กิดจากกระแสไฟฟ้ าทาใหผ้ ทู้ ไี่ ดร้ ับ บาดเจบ็ เกิดอาการ ช๊อกและมีอนั ตรายถึงชีวติ ไดร้ ังสี จากการอาร์คทาใหผ้ วิ ไหมไ้ ด้ และทาใหม้ ีการระคาย เคอื งตอ่ ร่างกายและดวงตา เม็ดโลหะทม่ี ีความร้อนทา ใหผ้ วิ หนงั พพุ อง ละอองน้าและควนั ไฟทาใหไ้ ม่สบาย เนื่องจากระบบหายใจเป็นหวดั และเป็นอนั ตรายจาก แก๊สพษิ ฉะน้นั ผทู้ ่ที างานเป็นช่างเช่ือม โดยจะตอ้ ง ศกึ ษาและทาความเขา้ ใจเก่ียวกบั ขอ้ ควรระวงั ตลอดจน คาแนะนาต่างๆ ทีเ่ ก่ียวขอ้ งในการปฏิบตั งิ านการใช้ เคร่ืองเชื่อมรวมท้งั การใชเ้ คร่ืองมือประกอบอ่ืนๆ

เนื้อหาการสอน วธิ ีการสอน รหัส เวลา กจิ กรรมผู้สอน /ผู้เรียน หนังสือ ( นาท)ี ความปลอดภยั ในงานเชื่อมไฟฟ้ า ผู้สอน : บรรยายประกอบ 1. ผู้ปฏิบัติงานเช่ือมโลหะด้วยไฟฟ้ า Power Point ถาม – ตอบ - ตอ้ งใชห้ นา้ กากกรองแสงทีเ่ หมาะสมกบั ในช้นั เรียน งานและสามารถป้ องกนั อนั ตรายจาก สะเกด็ ไฟจากการเชื่อมและมีมาตรฐานใน ผู้เรียน : ฟังบรรยาย ถาม – การป้ องกนั อุบตั เิ หตุ ตอบ ขอ้ ซกั ถาม - สวมชุดทีส่ ามารถป้ องกนั อนั ตรายจาก สะเก็ดไฟจากการเชื่อมและไม่ลุกติดไฟ งา่ ย - ตอ้ งสวมรองเทา้ ชนิดหุม้ ขอ้ หรือรองเทา้ นิรภยั ตามความเหมาะสม A (5) 15 (115) - ตอ้ งสวมถุ งมือหนงั ชนิดไม่เปิ ดปลายนิ้ว มือ 2. เคร่ืองเชื่อมและอุปกรณ์ - เคร่ืองเช่ือมโลหะแตล่ ะเครื่องตอ้ งมีสวทิ ซ์ ตดั ตอนไฟฟ้ าเพอื่ ป้ องกนั ไฟฟ้ าเกินขนาด และเกินกาลงั - เครื่องเชื่อมตอ้ งตอ่ สายดินทุกเครื่อง - หา้ มใชล้ วดทองแดงแทนฟิวสต์ ะกว่ั - สายไฟฟ้ าท่ใี ชจ้ ะตอ้ งมีคุณสมบตั ติ าม มาตรฐาน เหมาะสมกบั งานและตอ้ ง รกั ษาใหอ้ ยใู่ นสภาพดีอยเู่ สมอ 3. พนื้ ท่ีปฏบิ ตั ิงาน - พ้นื ทอ่ี าคารโรงงานตอ้ นเป็นวสั ดุทนไฟ ไม่ขรุขระและมีน้าขงั - ตอ้ งมีฉากหรือหอ้ งก้นั สาหรบั ป้ องกนั แสง รังสีและสะเกด็ ลูกไฟ - ตอ้ งไม่มีวตั ถุไวไฟในบริเวณทที่ าการ เชื่อมและในบริเวณใกลเ้ คยี ง

เนื้อหาการสอน วิธีการสอน รหัส เวลา กิจกรรมผู้สอน / ผู้เรียน หนังสือ (นาท)ี - จะตอ้ งมีการระบายอาก าศในโรงงานและใน ผู้สอน : บรรยาย บริเวณทป่ี ฏิบตั งิ านใหเ้ พยี งพอ ประกอบ Power Point - ตอ้ งจดั ไหม้ ีแสงสวา่ งทเี่ พยี งพอ ถาม – ตอบ ในช้นั เรียน 4. การปฏิบัติงานเช่ือมไฟฟ้ า - ก่อนท่ีจะทาการเช่ือมควรตรวจสอบเคร่ืองมือต่าง ผู้เรียน : ฟังบรรยาย ใหม้ ีสภาพความพรอ้ มในการใชง้ าน ถาม – ตอบ ขอ้ ซกั ถาม - ไม่ควรนาขากางเกงใส่ไวใ้ นรองเทา้ หรือสวม นาฬกิ าขณะทท่ี าการเชื่อม - เม่ือตอ้ งการเพมิ่ ห รือลดกระแสไฟฟ้ า ควรหยดุ เคร่ืองก่อนเสมอ - แคลมป์ จบั ยดึ สายดินจะตอ้ งแน่น และขนาดของ สายดินจะตอ้ งเหมาะสมกบั กระแสไฟฟ้ ามิฉะน้นั สายเช่ือมจะร้อนและลุกติดไฟในที่สุด - อยา่ เช่ือมงานกลางสายฝนหรือบนพ้นื ท่นี องไป ดว้ ยน้าเพราะกระแสไฟฟ้ าอาจลดั วงจรเป็น อนั ตรายตอ่ ผทู้ ี่เชื่อมได้ A (6) 15 (130) - เมื่อเกิดไฟลุกตดิ โดยท่ผี ทู้ ่ีเชื่อมไม่รู้บคุ คลทพ่ี บ เห็นไม่ควรท่จี ะไปดบั ไฟดว้ ยน้าเพราะไฟฟ้ าอาจ ลดั วงจรดูดผเู้ ชื่อมได้ ควรดบั ดว้ ยน้ายาดบั เพลิง - อยา่ มองแสงที่เกิดจากการเชื่อมดว้ ยตาเปล่า เพราะแสงสวา่ งมากเกินไปจะทาใหต้ ารับไม่ได้ มองไม่เห็นชว่ั ขณะหน่ึง แสงทเี่ กิดจ ากการเชื่อม สามารถมองดว้ ยตาเปล่าไดต้ อ้ งมีระยะห่าง 40 ฟุต ข้นึ ไป - ควรตรวจสอบอุปกรณ์ดูดควนั ใหส้ ามารถทางาน ไดเ้ ม่ือทาการเช่ือมโลหะจาพวก ตะกว่ั แคดเมียม โครเมียม สงั กะสี เพราะจะเกิดแก๊สพษิ ที่เป็ น อนั ตรายมาก

เนื้อหาการสอน วิธีการสอน รหัส เวลา (นาท)ี กิจกรรมผู้สอน / ผู้เรียน หนังสือ 20 (150) - อยา่ ทาการเชื่อมช้ินงานทีอ่ ยใู่ กลถ้ งั น้ามนั ผู้สอน : บรรยาย เช้ือเพลิง เพราะสะเกด็ ไฟอาจกระเดน็ ไปถูกถงั ประกอบ Power Point และลุกไหมไ้ ด้ ถาม – ตอบ ในช้นั เรียน - ไม่ควรเชื่อมในหอ้ งที่ปิ ดหมดทุกดา้ นควรเช่ือม ในบริเวณทม่ี ีอากาศถ่ายเทไดส้ ะดวกและมีทอ่ ลม ผู้เรียน : ฟังบรรยาย ดูดควนั พษิ ถาม – ตอบ ขอ้ ซกั ถาม - อยา่ เชื่อมไฟฟ้ าดว้ ยตาเปล่าตอ้ งใชเ้ ลนส์กรองแสง ทุกคร้ัง และควรทจี่ ะเช่ือมในหอ้ งท่ีจดั ไว้ โดยเฉพาะ ถา้ จาเป็นตอ้ งเช่ือม นอกสถานท่คี วรท่ี จะมีฉากป้ องกนั แสงเพอื่ ไม่ใหเ้ ป็ นอนั ตราย หรือ รบกวนผทู้ อ่ี ยขู่ า้ งเคยี ง - อยา่ จบั ช้ินงานดว้ ยมือเปล่าหรือใส่ถุงมือจบั เม่ือ เช่ือมเสร็จใหม่ๆ ควรใชค้ ีมจบั งานร้อน - การเชื่อมงานท่าเหนือศรี ษะควรสวมหมวก A (7) ไม่เช่นน้นั ความร้อนจากชิ้นงานอาจลุกไหมต้ ดิ ศรี ษะได้ - ควรใส่แวน่ ตาป้ องกนั เศษโลหะขณะทาการ เคาะสแลก และใหเ้ คาะออกจากตวั ดว้ ยความ ระมดั ระวงั เพราะอาจกระเด็นไปถูกผอู้ ื่นได้ - หลงั จากเชื่อมงานเสร็จใหม่ๆตอ้ งระมดั ระวงั ไป ใหป้ ลายของธูปเช่ือมไปถูกเพอื่ นขา้ งเคียง - อยา่ ซ่อมเคร่ืองเช่ือมไฟฟ้ าเป็นอนั ขาดในขณะที่ เคร่ืองกาลงั ทางานอยเู่ พราะไฟฟ้ าอาจ ดูดไดข้ ณะที่ทาการเชื่อม ควรเลือกกระจกกรองแสงท่เี หมาะสมเพราะ ถา้ ความเขม้ ของกระจกนอ้ ยเกินไปจะเป็นอนั ตราย กบั สายตาได้ - การเชื่อมในสถานที่สูงๆควรใชเ้ ขม็ ขดั นิรภยั ช่วย ทุกคร้งั

เนือ้ หาการสอน วธิ ีการสอน รหัส เวลา (นาท)ี กจิ กรรมผู้สอน / ผู้เรียน หนังสือ 20 (170) - การทาการเช่ือมในหอ้ งเลก็ ๆ ในถ้า ในทอ่ ในบอ่ ผู้สอน : บรรยาย หรือในถงั ตอ้ งมีอากาศถ่ายเทเข้ าออกตลอดเวลา ประกอบ Power Point แต่ควรใชอ้ ากาศในบรรยากาศหา้ มใช้ ถาม – ตอบ ในช้นั เรียน ออกซิเจนบริสุทธเ์ ติมเขา้ ไปเพราะออกซิเจนมาก เกินไปอาจทาใหเ้ กิดประกายไฟและลุกไหมไ้ ด้ ผู้เรียน : ฟังบรรยาย ง่ายเป็นเหตใุ หเ้ กิดการระเบดิ ได้ ถาม – ตอบ ขอ้ ซกั ถาม - ขณะที่ทาการเชื่อมไม่ควรใส่เครื่องประดบั เช่น แหวน นาฬกิ า สร้อยคอ หรือพกเคร่ืองมือวดั ตามส่วนตา่ งๆ ขอ งร่างกายเพราะอุปกรณ์พวกน้ี ถา้ ไปกระทบกบั ช้ินงานทมี่ ีกระแสไฟฟ้ าไหลผา่ น กระแสไฟฟ้ าอาจดูดได้ - ในการเปล่ียนลวดใหม่ เมื่อทาการเปล่ียน ลวดเก่า หมดไปไม่ควรใชม้ ือเปล่าจบั ลวดใส่ หวั จบั เพราะ อาจถูกไฟช็อตได้ ควรวางลวดเชื่อมในทใ่ี กลเ้ คียง และสะดวกในการใชห้ วั เชื่อมจบั ลวดเช่ือม หรือ ใชถ้ ุงมือช่วยในการจบั A (7) การสวมถุงมือทุกคร้งั เมื่อปฏิบตั งิ าน

เนื้อหาการสอน วิธีการสอน รหัส เวลา กจิ กรรมผู้สอน / ผู้เรียน หนังสือ (นาท)ี ความปลอดภยั ในงานเช่ือมโลหะด้วยแก๊ส ผู้สอน : บรรยาย A (2) 20 (50) 1. ผู้ปฏิบัตงิ านเช่ือมโลหะด้วยแก๊ส ประกอบ Power Point - ตอ้ งสวมแวน่ ตากรองแสงชนิดสาหรบั เชื่อมโลหะ ถาม – ตอบ ในช้นั เรียน - ดว้ ยก๊าซที่มีคุณสมบตั ิตามมาตรฐานและสามารถ ผู้เรียน : ฟังบรรยาย ป้ องกนั เศษวสั ดุกระเดน็ เขา้ ตาไดด้ ว้ ย ถาม – ตอบ ขอ้ ซกั ถาม สวมชุดทสี่ ามารถป้ องกนั อนั ตรายจากสะเก็ดไฟ จากการเช่ือมและไม่ลุกติดไฟง่าย - ตอ้ งสวมรองเทา้ ชนิดหุม้ ขอ้ หรือรองเทา้ นิรภยั ตามความเหมาะสม - ตอ้ งสวมถุงมือหนงั ชนิดไม่เปิ ดปลายนิ้วมือ 2. เครื่องเชื่อม - ถงั กา๊ ซและอุปกรณ์ตอ้ งมีสมบตั ิตามมาตรฐาน ของกระทรวงอุตสาหกรรมและมีสญั ลกั ษณ์สีตาม มาตรฐานบอกชนิดของกา๊ ซทบี่ รรจุอยภู่ ายใน - ถงั กาซตอ้ งต้งั หวั ข้นึ และมีสายผกู ยดึ กนั ลม้ กบั สิ่ง ที่มน่ั คง - ถงั บรรจุก๊าซตอ้ งมีเกจวดั ความดนั ของกา๊ ซในถงั วาลว์ ควบคุมความดนั เกจวดั ความดนั ที่ใชง้ านท่ี อยใู่ นสภาพดี - วาลว์ และท่ออุปกรณ์ทใ่ี ชก้ บั ก๊าซออกซิเจนตอ้ งมี่ มีน้ามนั ไข หรือ จารบี และไม่ใชท้ อ่ ทองแดง กบั ทอ่ นากา๊ ซอะเซตลิ ีนหรือส่วนประกอบ - หวั เช่ือมและท่อนากา๊ ซตอ้ งอยใู่ นสภาพดีและ ปลอดภยั 3. วสั ดุ / อุปกรณ์ - ถงั เก็บแคลเซียมคาร์ไบดต์ อ้ งเป็นถงั โลหะที่ สามารถป้ องกนั น้าเขา้ ไดแ้ ละต้งั อยใู่ นพ้นื ที่ ยกระดบั อยา่ งนอ้ ย 15 ซม.

วิธีการ รหัส เว สอน หนังสือ ( เนื้อหาการสอน กจิ กรรม นา ผู้สอน / ผู้เรียน - การเกบ็ รกั ษาท่อแกส๊ หรือการนาทอ่ แกส๊ มาใชง้ านควรใชโ้ ซ่คลอ้ งแลว้ ยดึ ตดิ กบั ผนงั ผู้สอน : เพอื่ ไม่ใหท้ ่อลม้ เมื่อเกิดอุบตั ิเหตขุ ้ึน บรรยาย - การเก็บรักษาท่อแกส๊ และการใชง้ านควรห่างจากสารตดิ ไฟไม่นอ้ ยกวา่ 25 ฟุต หรือ ประกอบ 7.6 เมตร Power - การเกบ็ รกั ษาทอ่ แกส็ และท่อออกซิเจนควรทจ่ี ะแยกออกจากกนั โดยมีกาแพงก้นั Point กลางมีความสูงอยา่ งนอ้ ย 5 ฟตุ หรือ 1.5 เมตร ถาม – - หอ้ งท่ีใชท้ าการเกบ็ แก๊ส อะเซทลิ ีน ตอ้ งมีช่องระบายอากาศและทปี่ ระตูตอ้ งมีคา ตอบ ใน เตือนหา้ มนาเช้ือเพลิงหรือไฟเขา้ ใกล้ ช้นั เรียน - การเคล่ือนยา้ ยท่อแกส๊ ตอ้ งสวมฝาครอบป้ องกนั วาลว์ เสมอเพอื่ ป้ องกนั ไม่ใหว้ าลว์ กระแทกจนแตกหรือบนิ่ เมื่อขนส่งดว้ ยรถบรรทกุ หรือรถเทลเลอร์ ผู้เรียน : - กรณีทท่ี อ่ แกส๊ ร่ัว ตอ้ งรีบนาท่อแกส๊ ออกจากอาคารหรือพน้ื ที่ ทท่ี างานไปใวใ้ นที่โล่ง ฟัง แจง้ ที่อากาศระบายไดด้ ี ในขณะเดียวกนั ควรนาป้ ายบอกเตอื นเพอ่ื ไม่ใหผ้ อู้ ื่นสูบบหุ ร่ี บรรยาย หรือทาใหเ้ กิดประกายไฟบริเวณทแ่ี กส๊ รว่ั ถาม – 4. บริเวณพนื้ ทป่ี ฏบิ ตั ิงาน ตอบ ขอ้ A (3) 2 - พ้นื ทอี่ าคารโรงงานตอ้ นเป็ นวสั ดุทนไฟไม่ขรุขระและมีน้าขงั ซกั ถาม (7 - ตอ้ งมีฉากหรือหอ้ งก้นั สาหรบั ป้ องกนั แสง รงั สี และ สะเกด็ ลูกติดไฟ - ตอ้ งไม่มีวตั ถุไวไฟในบริเวณที่ทาการเชื่อมและในบริเวณใกลเ้ คียง เนือ้ หาการสอน วิธีการสอน รหัส เวลา กจิ กรรมผู้สอน /ผู้เรียน หนังสือ ( นาท)ี - จะตอ้ งมีการระบายอากาศในโรงงานและใน ผู้สอน : บรรยาย บริเวณทป่ี ฏิบตั ิงานใหเ้ พยี งพอ ประกอบ Power Point - ตอ้ งจดั ไหม้ ีแสงสวา่ งท่ีเพยี งพอ ถาม – ตอบ ในช้นั เรียน 5. การปฏบิ ตั งิ านเช่ือมแก๊ส - ก่อนทาการเช่ือมตอ้ งสงั เกตพ้นื ทเ่ี สียก่อนวา่ มี ผู้เรียน : ฟังบรรยาย ถงั แกส๊ ถงั สี หรือกาน้ามนั อยใู่ นบริเวณพน้ื ท่ี ถาม – ตอบ ขอ้ ซกั ถาม

เช่ือมหรือไม่ A (4) 10 (80) - ถา้ เป็นการเช่ือมในหอ้ งสิ่งท่ตี อ้ งคานึงถึงคือ หอ้ งน้นั มีการระบายอากาศพอเพยี ง โดยทวั่ ไปของพน้ื ทข่ี องหอ้ งทีเ่ พยี งพอต่อการ ระบายอากาศจะมีพ้นื ที่ 10000 ลูกบาศ กฟ์ ุต หรือ283 ลูกบาศกเ์ มตร ต่อช่างเช่ือม 1 คน ใน ขณะเดียวกนั หอ้ งน้นั ตอ้ งควบคุมความสูง 16 ฟตุ หรือ 4.9 เมตร - ตอ้ งมีการระบายอากาศอยเู่ สมอเมื่อทาการ เช่ือมโลหะบางประเภท เช่น สงั กะสี ตะกว่ั หรือโลหะที่ทาการเชื่อมแลว้ เกิดควนั พษิ ซ่ึง จะทาใหเ้ กิดอนั ตรายตอ่ ร่างกายได้ - ถา้ วางท่อแก๊สอะเซทิลีนในตาแหน่งแนวนอน นานๆ หรือนา ทอ่ ต้งั ข้นึ แลว้ ใชง้ านทนั ที สารอซิโตนจะเคลื่อนตวั ออกมาจากทอ่ สารอ ซิโตนท่เี คลื่อนตวั ออกมาจากทอ่ - จะทาใหเ้ ปลวไฟมีอุณหภูมิต่ากวา่ ปกติแล ะทา ความเสียหายต่อมาตรวดั ความดนั ( Regulator ) หรือบริเวณลิ้นเปิ ดปิ ด ( Valve ) ของ กระบอกเช่ือม ( Torch ) ถา้ การเคล่ือนยา้ ย จาเป็ นตอ้ งวางท่อในลกั ษณะแนวนอน เมื่อจะ ใชง้ านควรนาต้งั ข้ึนและมี ระยะเวลาเพอื่ ให้ สารอะซิโตนเขา้ ทห่ี รือจดั ระเบยี บตวั เอง ระยะเวลาหน่ึง จงึ จะใชง้ านไดอ้ ยา่ งปลอดภยั เนื้อหาการสอน วิธีการสอน รหัส เวลา กิจกรรมผู้สอน /ผู้เรียน หนังสือ ( นาท)ี ความปลอดภัยในงานโลหะแผ่น ผู้สอน : บรรยาย - การเคลื่ อนยา้ ยโลหะแผน่ บางจะตอ้ งสวมถุงมือ ประกอบ Power Point ทุกคร้งั มิฉะน้นั ขอบของโลหะแผน่ อาจบาดมือ ถาม – ตอบ ในช้นั เรียน - การเคล่ือนยา้ ยโลหะแผน่ ควรยกในแนวต้งั เพราะ ถา้ ยกในแนวนอนโลหะจะหอ้ ยตวั ลงและตอ้ งใช้ ผู้เรียน : ฟังบรรยาย พ้นื ที่ในการเคลื่อนยา้ ยกวา้ ง ถาม – ตอบ ขอ้ ซกั ถาม - ในการใชเ้ ครื่องพบั ตอ้ งแน่ใจวา่ ไม่มีผอู้ ยใู่ นรัศมี

การเคลื่อนไหวของชิ้นส่วนของเคร่ืองจกั ร A (8) 20 (190) - ไม่ควรใชก้ รรไกรมือตดั งานโลหะแผน่ ทีม่ ีความ หนามาก เพราะการใชแ้ รงบบี จากมือมากจะทาให้ ความปลอดภยั ลดลง - ไม่ควรนาบรรทดั เหล็กไปใชง้ ดั อุปกรณ์อื่น เช่น กระป๋ องสี - ไม่ควรใชเ้ หล็กถ่ายแบบแทนเหลก็ นาศนู ย์ - ไม่ควรใชก้ รรไกรตดั ลวดหรือแผน่ โลหะทแ่ี ขง็ เกินไป - อยา่ ใช้ กรรไกรเคาะ หรือตีแผน่ โลหะ ขณะตดั แลว้ เกิดรอยเยนิ ควรเปล่ียนมาใชค้ อ้ นแทน - เหล็กขดี ท่ือไม่ควรเจยี ระไน เพราะความแขง็ ทชี่ ุบ ไวจ้ ะหมดไป ควรลบั ใหแ้ หลมคมดงั เดิมดว้ ยหิน ลบั - แผน่ โลหะจะมีรอยเยนิ ครีบ และความคมอนั เกิด จากการตดั ควรใชต้ ะไบแต่งลบคม มอบหมายให้นักเรียนทาแบบฝึ กหัดท้ายบท ผู้สอน : มอบหมายงาน A (9) 40 (230) สรุปเนือ้ หา ผู้เรียน : ทาแบบฝึกหดั ผู้สอน : สรุปเน้ือหา 10 (240) ผู้เรียน : ร่วมสรุป 1. สรุปเนื้อหา ในการปฏบิ ตั ิงานเช่ือมไฟฟ้ าหรืองานเช่ือมแก๊สทกุ คร้งั ผปู้ ฏบิ ตั ิงานจะตอ้ งมีการตรวจเชค็ อุปกรณ์ป้ องกนั อนั ตรายจากการเชื่อมทกุ คร้งั ไมว้ า่ จะเป็ น อุปกรณ์ทต่ี ดิ มากบั ตวั เคร่ือง หรืออุปกรณ์ ป้ องกนั ความปลอดส่วนบคุ คลต่างๆ ทจี่ ะตอ้ งนามาใชว้ า่ มีอยคู่ รบหรือไม่ และจะตอ้ งทาการตรวจสอบ สภาพของเครื่องเชื่อมทกุ คร้งั วา่ อยใู่ นสภาพท่ีพรอ้ มทจ่ี ะใชง้ านหรือไม่ ถา้ มีการชารุดเกิดข้นึ กไ็ ม่ควรท่ี จะนามาใชง้ าน และควรนาไปซ่อม แซมทนั ที และควรปฏบิ ตั ิงานเชื่อมตามขอ้ ปฏิบตั ิของครูผสู้ อนอยา่ ง เคร่งครัด และจะตอ้ งมีการดูแลของผคู้ วบคุมการปฏิบตั ิงานอยา่ งใกลช้ ิดเพอ่ื ป้ องกนั อนั ตรายทีอ่ าจจะ เกิดข้ึนได้

2. ข้อสังเกตการสอน ก่อนการสอน ผสู้ อน: ศึกษาวตั ถุประสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรมแลว้ ศกึ ษาเน้ือหาในเอกสารประกอบการสอน ผเู้ รียน : ความพร้อมอุปกรณ์การเรียน หนงั สือ สมุด ปากกา ระหว่างการสอน ผสู้ อน: บรรยายเน้ือหาประกอบ Power Point ผเู้ รียน : ต้งั ใจฟังและถาม – ตอบ ขอ้ ซกั ถาม หลงั การสอน ผสู้ อน : ทาการประเมินผลผเู้ รียน ผเู้ รียน : ทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบท 3. ข้อทดสอบ 1. จงอธิบายถึงความปลอดภยั ของงานเชื่อมไฟฟ้ ามาพอสงั เขป เฉลย ความปลอดภยั ในงานเชื่อมโลหะดว้ ยแก๊ส ผูป้ ฏิบตั ิงาน ตอ้ งสวมแวน่ ตากรองแสงชนิดสาหรับ เชื่อม ,สวมชุดทสี่ ามารถป้ องกนั อนั ตราย,ตอ้ งสวมรองเทา้ ชนิดหุม้ , ตอ้ งสวมถุงมือหนงั ชนิดไม่เปิ ดปลาย น้ิวมือ 4. หมายเหตุ - เคร่ืองมอื และอปุ กรณ์ท่ใี ช้ในการสอน 1. กระดาน 2. ปากกาเขียนกระดาน 3. คอมพวิ เตอร์ + Projector - หนังสืออ้างอิง A : นริศ ศรีเมฆ ,หนงั สือวชิ างานเช่ือมและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ ( รหสั 2100 – 1005 ) สานกั พมิ พ์ เอกพนั ธ,์ กรุงเทพ 2551 : ฉตั รทอง แสงใส, งานเชื่อมและโลหะแผน่ เบ้ืองตน้ (20100-1004) สานกั พมิ พพ์ ฒั นาคุณภาพ วชิ าการ (พว.) จากดั , กรุงเทพ 2562 - จ = ความจา ข = ความเขา้ ใจ น = นาไปใช้ ว = การวเิ คราะห์