น้ำสมุนไพร

ื $ % % (' 4 !ึ !# !ึ !# * $# +, # %$-# #













นำ้ ใบเตย ต้นเตยหอม จดั เปน็ ไม้ยืนต้นพมุ่ เล็ก ขนึ้ เปน็ กอ มีใบเปน็ ใบเดย่ี วเรียงสลบั เวยี นเป็นเกลยี วจนถงึ ยอดใบ ลักษณะของเป็นทางยาว สเี ขยี วเป็นมัน ใบค่อนขา้ งแขง็ มขี อบใบเรียบ ซง่ึ เราสามารถนาใบเตยมาใช้ไดท้ ั้งใบสด และใบแห้ง ในใบเตยจะมีกลิน่ หอมของนา้ มนั หอมระเหย (Fragrant Screw Pine) โดยกล่ินหอมของใบเตยนัน้ มากจากสารเคมีท่ีชือ่ ว่า 2-acetyl-1-pyrroline ซ่ึงเป็นกล่นิ เดยี วกันกบั ที่ได้ใน ข้าวหอมมะลิ ขนมปังขาว และ ดอกชมนาด นอกจากน้ีใบเตยยงั ประกอบด้วยวิตามินและแร่ธาตสุ าคัญอกี หลายชนิด โดยใบเตยหอม 100 กรมั น้ันจะ มีเบตา้ แคโรทีน 3 ไมโครกรัม, วติ ามนิ ซี 8 มลิ ลิกรมั , วติ ามินบ2ี 0.2 มลิ ลิกรัม, วิตามนิ บี3 1.2 มลิ ลกิ รมั , ธาตุแคลเซียม 124 มลิ ลิกรมั , ธาตเุ หลก็ 0.1 มิลลกิ รัม, ธาตุฟอสฟอรัส 27 มลิ ลกิ รัม นอกจากนยี้ ังมี คารโ์ บไฮเดรต 4.6 กรัม, โปรตนี 1.9 กรมั และให้พลังงานถึง 35 กิโลแคลอร่ี ! ใบเตยเปน็ พืชท่คี นไทยทกุ คนต่างก็รู้จักกนั ดี เน่อื งจากมีการนามาใช้กันอย่างหลากหลายต้งั แต่สมัยโบราณแล้ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งการนามาปรุงแตง่ อาหารอยา่ งขนมไทยใหม้ ีกลิน่ หอม อรอ่ ย และยงั ให้สีสันน่ารับประทาน อีกด้วย ประโยชน์ของใบเตย - ใบเตยใบเตยหอม สรรพคณุ ชว่ ยบารงุ หัวใจให้ชุ่มชนื่ และช่วยลดอัตรา การเต้นของหัวใจ (นา้ ใบเตย) - การดมื่ น้าใบเตยจะช่วยดบั กระหายคลายรอ้ นไดเ้ ปน็ อย่างดี เพราะ ใบเตยมกี ล่ินหอมเยน็ ทานแลว้ จงึ รสู้ ึกสดชื่น ผอ่ นคลาย - รสหวานเย็นของใบเตย ชว่ ยชกู าลงั ได้ - การดม่ื นา้ ใบเตยช่วยแกอ้ าการอ่อนเพลยี ของรา่ งกายได้ - ชว่ ยปรบั สมดุลในรา่ งกาย - ผู้ที่มธี าตุเจ้าเรือนเปน็ ธาตุไฟน้นั การรับประทานอาหารทปี่ รุงจาก ใบเตยจะช่วยทาให้รู้สกึ เยน็ สบายสดช่ืนได้ - ช่วยรกั ษาโรคเบาหวาน ชว่ ยควบคมุ ระดบั น้าตาลในเลือด ซงึ่ ตามตารับยาไทยไดม้ กี ารนาใบเตยหอม 32 ใบ, ใบของต้นสกั 9 ใบ นามาหั่นตากแดด แล้วนามาชงเป็นชาดื่มอยา่ งนอ้ ย 1 เดอื น หรอื จะใชร้ ากประมาณ 1 กา มือนามาต้มกับนา้ ด่ืมเช้าเย็นกไ็ ดเ้ หมือนกนั (ใบ,ราก) - ชว่ ยลดความดันโลหติ (สารสกดั นา้ จากใบเตย) - ชว่ ยป้องกนั การแขง็ ตวั ของหลอดเลือด - ใบเตย สรรพคุณช่วยบรรเทาอาการอาการและดับพษิ ไข้ได้ - ใบเตยชว่ ยดับพษิ รอ้ นภายในได้เป็นอย่างดี - ประโยชน์ของใบเตยใชร้ ักษาโรคหดื (ใบ) - สรรพคณุ ใบเตยใชเ้ ปน็ ยาแก้กระษัย (ต้น,ราก) - ใช้เป็นยาขบั ปัสสาวะ ดว้ ยการใช้ต้น 1 ตน้ หรอื จะใชร้ ากครงึ่ กามอื กไ็ ด้ นามาต้มกบั นา้ ดม่ื (ราก,ต้น) - สรรพคณุ ของใบเตยใช้รกั ษาโรคหดั ได้ - ใบเตยสดนามาตาใชพ้ อกรักษาโรคผวิ หนงั ได้

- ประโยชน์ใบเตย มีการนาใบเตยมาใช้แตง่ กลิ่นอาหารอยา่ งหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นของหวานตา่ ง ๆ อยา่ ง ขนมลอดชอ่ ง ขนมชนั้ รวมไปถงึ เคก้ และสลดั เปน็ ตน้ - มกี ารนาใบเตยมาทบุ พอแตก นาไปใสก่ น้ ลังถึงสาหรบั นึง่ ขนม จะทาให้ขนมท่ีสุกแล้วมีกล่ินหอมนา่ รับประทานมาก - ใชใ้ บเตยลองก้นหวดสาหรบั นง่ึ ข้าวเหนยี ว เมอ่ื ข้าวสกุ แล้วจะทาให้มีกลน่ิ หอมมาก - สเี ขียวของใบเตยเป็นสีของ คลอโรฟิลล์ สามารถนามาใช้แตง่ สีขนมได้ - ใชใ้ บเตยสดใส่ลงไปในนา้ มันท่ีใชแ้ ล้ว แลว้ ต้งั ไฟให้รอ้ นแล้วคอ่ ยตักใบเตยขน้ึ จะทาใหน้ า้ มันไม่มีกล่ินเหม็นหนื ทาให้นา้ มันทีใ่ ชท้ อดมีกลิ่นเหมอื นนา้ มนั ใหม่ใบสามารถใช้ไล่แมลงสาบได้ - ประโยชนข์ องใบเตยกับการนามาใชท้ าเปน็ ทรีทเมน้ ท์สูตรบารุงผวิ หน้า ดว้ ยการใช้ใบเตยล้างสะอาด หั่นเป็น ช้นิ เลก็ ๆ นามาปน่ั รวมกับน้าสะอาดจนละเอียด จะไดค้ รีมข้นเหนียวแลว้ นามาพอกหน้าทิ้งไวป้ ระมาณ 20 นาที

มะขาม มะขาม ( Tamarind ) คอื ไมพ้ นั ธุ์ยนื ต้นที่มีขนาดกลางจนถงึ ขนาดใหญ่ มใี บเขียวทั้งปี ปลกู ง่าย ทนทานตอ่ ลมพายุไม่หักโค่นงา่ ย ผลเปน็ ฝักยาวโค้งงอคอดเป็นขอ้ เปลือกฝกั แขง็ และเปราะ เนอื้ ในฝักมีรสเปร้ียว แตผ่ ล สกุ บางพันธุ์มรี สหวาน นิยมใชใ้ นการปรุงอาหาร โดยฝักออ่ นจะมสี ีเขียวอมเทา ส่วนฝักที่แกแ่ ล้วจะมีสนี ้าตาล เข้ม กรอบหกั ง่าย มะขาม มชี อ่ื วิทยาศาสตร์วา่ Tamarindus Indica คอื ไม้พนั ธุย์ ืนตน้ ท่ีมขี นาดกลางจนถึงขนาดใหญ่ มีใบ เขยี วทั้งปี ปลูกง่าย ทนทานตอ่ ลมพายไุ มห่ ักโค่นง่าย ประโยชน์ของมะขามจากผล ผลเปน็ ฝักรูปร่างยาวและ โค้ง นิยมใช้ในการปรุงอาหาร โดยฝกั อ่อนจะมีสเี ขียวอมเทา ส่วนฝักทแ่ี กแ่ ลว้ จะกรอบหกั งา่ ยและมสี ีน้าตาล เขม้ ผลมรี สเปรี้ยวหรอื หวาน มะขามนิยมปลูกไว้ในบรเิ วณรอบๆบา้ นเพอ่ื ใหร้ ่มเงาและนา้ ผลที่ออกมาไปใช้ใน การปรงุ อาหารไดน้ น้ั เองโดยเฉพาะบรเิ วณริมถนนราชดา้ เนนิ นอก ทีส่ ามารถพบเห็นตน้ มะขามปลูกไวอ้ ย่าง มากมายในศตวรรษที่ 17 จักรวรรดนิ ิยมสเปนไดน้ ้าตน้ มะขามเขา้ ไปปลกู เผลแพรใ่ นแถบหมูเ่ กาะอินเดยี ตะวนั ตก และยงั น้าเขา้ ไปยังดินแดนลาตินอเมริกาอยา่ ง ทวปี อเมรกิ ากลางและอเมริกาใตด้ ว้ ย มะขามจึงปลูก แพรห่ ลายในดินแดน แถบนี้ โดยเฉพาะในประเทศเมก็ ซิโก และประเทศกัวเตมาลาท้าใหเ้ กดิ เมนอู าหารยอด นยิ มที่ปรงุ ดว้ ยมะขามและเป็นทช่ี น่ื ชอบของคนไทย เช่น น้ามะขาม เครอ่ื งดมื่ รสมะขาม ไอศกรีมมะขาม แยม มะขาม และกระท่งั ไวนม์ ะขามสว่ นในทวีปเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ ประเภทของมะขาม มะขามหวาน ( Sweet Tamarind ) หารบั ประทานได้ทั่วไป นิยมรับประทานเนอื้ มะขาม พบมากทีจ่ งั หวดั เพชรบรู ณ์มะขามหวานมีหลายสายพันธเ์ุ ช่น พนั ธุน์ ้าผ้งึ พันธสุ์ ชี มภู พนั ธ์ุอนิ ทผาลัม พนั ธขุ์ นั ตี พันธ์สุ ีทอง ( นายหยดั ) พันธ์หุ ม่ืนจง พนั ธเุ์ พชรเกษตร เป็นต้น แต่พันธ์ทุ ี่มีชือ่ เสยี งมากที่สดุ คือสายพันธ์ปุ ระกายทอง หรือ ทชี่ าวบา้ นเรยี กวา่ พันธตุ์ าแป๊ะ ซงึ่ เปน็ มะขามหวานทีม่ ีขนาดฝกั ตรงและใหญ่กวา่ ฝักมะขามปกติให้เนอ้ื นุ่มหนา ชุ่มฉา้่ และรสชาตหิ วานมาก และ มะขามเปร้ยี ว ( Sour Tamarind ) มะขามเปร้ียว เป็นมะขามทใี่ ห้เนอ้ื รสเปร้ียว ฝักใหญก่ ว่ามะขามหวาน นยิ มน้ามาประกอบอาหารและแปรรูป เช่น ใช้ทา้ น้ามะขามใส่อาหารจา้ พวกต้มย้าเพ่อื ให้รสชาติเปรี้ยวเป็น ธรรมชาติ บางเมนใู ชแ้ ทนมะนาว เน้ือมะขามเปรี้ยวยงั นา้ มาแปรรปู เปน็ มะขามดอง มะขามกวนไดอ้ กี ดว้ ย ประโยชนข์ องมะขาม มอี ะไรบ้าง ต้นมะขามน้นั สามารถนา้ สว่ นประกอบตา่ งๆ มาปรุงอาหารได้หลากหลายชนิด เช่น ใบ มะขาม ดอกมะขาม ฝักมะขาม เป็นต้น

ประโยชนข์ องมะขามที่จะน้ามาปรุงอาหารนน้ั ต้องเปน็ มะขามพันธทุ์ ่ีมรี สออกเปรี้ยวเท่านน้ั ส่วนพันธุ์ท่มี รี ส หวานนั้นไมน่ ิยมใชป้ รุงอาหาร นิยมรบั ประทานจากมะขามฝักสดสกุ มะขามเปรยี้ วทป่ี ลกู กนั มากทสี่ ุดใน ประเทศไทยคือ มะขามพนั ธ์ุกระดาน การเพาะมะขามเปร้ยี วส่วนมากเป็นจะสวนขนาดเลก็ ฝกั มะขามเปร้ียว จะมขี นาดทีใ่ หญแ่ ละแบนกวา่ ฝักมะขามหวาน โดยชว่ งทีมะขามจะออกดอกออกผลจะอยู่ในช่วงระหว่าง เดือน เมษายน จนไปถึงเดือนตลุ าคม ประโยชนข์ องต้นมะขาม  ดอกมะขามสด จะมสี เี หลืองอมส้มโดยส่วนมากจะนยิ มน้าดอกมะขามสดไปปรงุ เป็นอาหาร อย่างเช่น ต้มโคล้งกุง้ สดกบั ดอกมะขาม ตม้ โคลง้ ปลาช่อนแหง้ ดอกมะขามหรอื แกงจดื ดอกมะขาม ตม้ โคลง้ ปลาชอ่ นแห้งดอกมะขาม เปน็ ตน้  ใบมะขามทง้ั ใบมะขามหวานและใบมะขามเปรี้ยว มสี รรพคุณทางยา เราใช้ใบมะขามออ่ นยอดใบ มะขามทยี่ ังอ่อนอยู่ จะมสี เี ขียวออ่ น จะมรี สชาติออกเปร้ียวนิดๆ ส่วนใบยอดมะขามท่ีเปน็ สีแดงจะ ใหร้ สชาตทิ ี่ฝาด ใบมะขามมีประโยชน์คือ อุดมไปด้วยแคลเซยี มทีส่ งู เมนูทนี่ ยิ มนา้ ไปประกอบ เป็นอาหาร เชน่ ตม้ กะทิปลาสลิดใบมะขามออ่ น แกงยอดมะขามหมูยา่ ง ต้มโคลง้ ปลาแห้ง แกง ใบมะขามหอยเสยี บ แกงจดื ยอดมะขามเป็นต้น นอกจากใชป้ ระกอบอาหารแลว้ ใบมะขามใบอ่อน หรือยอดออ่ นยังใช้สา้ หรบั ขดั ถเู คร่ืองเรอื นโลหะจะช่วยในการขจดั คราบให้โลหะสะอาดและใสขึ้น โดยเฉพาะโลหะทองเหลอื งและทองแดง ใบมะขามแกน่ า้ มาขย้าใชน้ า้ ล้างท้าความสะอาดอุปกรณ์ ครัว ลดคราบมันของจานชามไดเ้ ป็นอยา่ งดี  ใบมะขามแก่ สามารถน้ามาต้มยอ้ มผ้าสีธรรมชาติ ให้สีเขยี วขี้ม้า  ใบมะขามแหง้ ล้างใบผึง่ ลมให้แห้ง บดละเอยี ดทา้ เปน็ ชาชงใบมะขามได้ ใบมะขามแหง้ มี สรรพคุณชะลอวยั ชรา ลดการเกิดอนุมลู อสิ ระ เป็นยาอายุวัฒนะ  ฝกั มะขามอ่อน ฝักมะขามอ่อนมีรูปฟักท่เี ป็นสีเขยี ว มีรสเปร้ียวอ่อนๆ และจะฝาดนิดๆ มี ประโยชนค์ อื มากไปดว้ ยวิตามินซี ( Vitamin C ) และวิตามินเอ ( Vitamin A ) ชว่ ยให้ชุ่มคอ ฝกั มะขามอ่อนใชท้ า้ อาหารได้หลากหลายเมนู เช่น ใชท้ ั้งเปลอื กทา้ น้าพริกมะขาม สม้ ต้ามะขามอ่อน ข้าวคลุกน้าพรกิ มะขาม ยา้ ปูเคม็ มะขามอ่อน และพรกิ เกลือมะขามสด เป็นตน้  ฝักมะขามแก่ มีสีออกน้าตาลเข้ม มีรสเปร้ียวอมหวานเลก็ น้อย ใช้ประกอบอาหารได้ เชน่ ใช้ท้งั ฝักไมแ่ กะเปลอื กต้มจนเละในแกงส้มผกั บุ้งพริกสด หลนพริกข้หี นู ตม้ ยา้ บางชนิด เป็นต้น  มะขามเปยี ก เป็นส่วนผสมที่ถกู น้ามาใชป้ ระกอบอาหาร และเครอ่ื งดืม่ มากท่ีสดุ โดยการท้า มะขามเปยี กนัน้ ต้องนา้ มะขามแก่ทแ่ี กะเปลอื กและเมลด็ ออกแล้วตากแดดใหแ้ หง้ และท้าเปน็ กอ้ น เป็นมดั มีขายเพียง 3 แบบคือ มะขามก้าน เน้อื มะขามไรเ้ มล็ดแต่มซี ังตดิ อยู่ มะขามหัวโล้นหรอื มะขามเม็ด เนื้อมะขามทมี่ ีเมล็ดข้างใน ไม่มีซงั เน้อื มะขามล้วน มีแต่เน้ือมะขามล้วนๆในการน้า มะขามเปียกไปปรุงอาหารจะนยิ มใช้ แบบมะขามกา้ นและมะขามเน้อื ลว้ นเนอื่ งจากมะขามก้าน นั้นสามารถคนั้ น้าไดง้ ่ายกวา่ มะขามชนดิ อนื่ ๆ เพราะมซี ังชว่ ยใหเ้ น้ือมะขามไมเ่ ลด็ ออกมาสว่ น มะขามเนอ้ื ลว้ นจะเหมาะสา้ หรับการปรุงอาหารท่ีตอ้ งการเนื้อมะขามเปน็ ส่วนผสมและมะขาม หัวโลน้ จะนิยมใชแ้ ปรรูปเปน็ มะขามหยี มะขามคลกุ และมะขามกวนเป็นต้นมะขามเปยี กท่ใี ชใ้ น การปรงุ อาหาร

 นํ้ามะขามเปยี กมสี รรพคุณเป็นยาลดความอ้วนตามธรรมชาติ ชงน้ามะขามเปียกแช่เยน็ ดื่มได้ สบายท้องโดยไม่ตอ้ งหายาลดความอ้วนรับประทาน  เน้ือมะขามเปียกสบั ละเอียด ท้าน้าพริกมะขามเปียก น้าพริกปลายา่ ง นา้ พริกนรก ปลาร้าสบั เป็น ตน้ - น้ามะขามเปยี กมาผสมกบั นา้ อนุ่ จากน้นั คอ่ ยๆคน้ั น้ามะขามเปียกออกมาจนได้ท่ี อาจจะใช้ เป็นแบบเข้มขน้ หรือจะใชว้ ิธกี ารกรองเอาแต่นา้ กไ็ ด้การปรุงอาหารส่วนใหญ่จะใชว้ ธิ ีน้ี  เนอ้ื มะขามหวานประโยชนม์ ากมาย ไมไ่ ดม้ ีเพียงแคอ่ รอ่ ย เน้ือมะขาวหวานสามารถรับประทาน ไดเ้ ลย ใหร้ สชาติหวานตามธรรมชาติ เน้ือมะขามหวานมสี รรพคุณเปน็ ยาระบายอ่อนๆ หาก รบั ประทานมากเกินไปจะทา้ ให้ท้องเสยี ได้ นอกจากนใ้ี นปัจจุบนั ยงั มมี ะขามเปียกส้าเร็จรปู ออกมาจ้าหนา่ ย เชน่ รูปแบบชนิดผง ซึง่ เมือ่ ตอ้ งการใชก้ ็น้าผงน้ี ไปผสมน้าให้ละลายก่อนใช้ แต่ก็ยังไม่ไดร้ ับความนยิ มเทา่ ที่ควร เหมาะส้าหรบั ผทู้ ่ีต้องการประหยดั เวลาในการ ปรงุ อาหารสรรพคุณ มะขามเปน็ พชื สมุนไพร ท่ีมีสรรพคุณทด่ี มี ากมาย เช่น ชว่ ยในการขับถ่ายแก้อาการ ทอ้ งผูก ช่วยบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะหรอื มเี สลดตดิ คอ ช่วยบ้ารุงผวิ ให้สดใส จากวิตามนิ ซีในมะขาม ชว่ ย ถา่ นพยาธิตัวกลมในลา้ ไส้ เป็นต้น นอกจากสรรพคุณของต้นมะขามตามทก่ี ลา่ วมาแลว้ เนื้อไมข้ องตน้ มะขามท่ีมเี นอื้ หนาแนน่ และละเอียด ยงั นิยมน้ามาทา้ อุปกรณใ์ ช้ในครัวเรือน เชน่ เขยี ง กระบวยตกั น้า เปน็ ต้น จะเหน็ ได้ว่า ต้นมะขาม และผลผลติ จากสว่ นประกอบของตน้ มะขามนัน้ เราสามารถใช้งานได้ทง้ั หมด หากปลูกไว้ตามบา้ นเรอื นก็ให้รม่ เงา และใน ปัจจุบนั ยังมผี ลิตภณั ฑแ์ ปรรปู จากมะขามท่นี ้าไปใช้ในอุตสาหกรรมความงามและเครอื่ งประดับอีกด้วย ขอ้ ควรระวังในการใชป้ ระโยชน์จากมะขาม มะขาม มรี สเปร้ียว มีประโยชนต์ ่อรา่ งกาย แตห่ ากใช้ในปริมาณที่ไม่เหมาะสม ก็เกิดโทษได้ ส้าหรับข้อควร ระวังในการใชป้ ระโยชน์จากมะขาม มดี งั น้ี  มะขามเปยี ก ที่ซอ้ื ในตลาดอาจมสี งิ่ สกปรกเจอื ปน หากน้ามาทา้ อาหาร หรอื รับประทานแบบไม่ สะอาด อาจทา้ ใหท้ อ้ งเสยี อย่างหนกั ซึ่งมะขามมสี รรพคณุ เป็นยาระบายอยแู่ ล้ว อาจเปน็ อันตราย ได้หากเกิดภาวะติดเชือ้ ท่ีระบบทางเดนิ อาหาร และ ภาวะรา่ งกายขาดน้า  มะขามเปยี กใช้ขัดผวิ หรอื พอกหน้า แต่หากใชม้ ะขามเปยี กเกนิ อาทิตย์ละ 2 ครั้ง อาจทา้ ใหผ้ วิ ระคายเคืองได้ ส้าหรับการขดั ผวิ หรือพอกหนา้ ด้วยมะขามปยี ก อยา่ ลมื บา้ รุงผวิ ให้ชมุ่ ช้ืนด้วยครีมบ้ารุงผิว และ ครีมกันแดด

ดอกอัญชนั สรรพคณุ ชัน้ เลศิ บำรุงสำยตำ และช่วยให้ผมดกดำ มำทำควำมรจู้ กั กบั อัญชันกนั ใหม้ ำกขน้ึ ดู สวิ ่ำประโยชน์ของดอกอัญชนั มีอะไรบำ้ งนะ ดอกอญั ชัน ดอกไมส้ ีม่วงท่ีขนึ้ ชอ่ื ว่าเป็นสมุนไพรที่มปี ระโยชน์อยา่ งมาก หลายคนคงจะเคยได้ยิน สรรพคุณของเจ้าดอกอญั ชันกันมาบา้ งแล้ว ท่ีเห็นกันชดั เจนก็คงจะเป็นการนาอญั ชันมาถคู ้วิ เด็กเลก็ ๆ เพราะมี ความเชอื่ ว่าจะทาให้ค้ิวดกดาข้ึน หรือแมแ้ ต่คุณประโยชน์ในการนาสขี องดอกอัญชนั มาใช้ในการทาอาหารหรอื ขนมต่าง ๆ แตร่ หู้ รือไมว่ า่ ที่จริงแล้วดอกอญั ชนั มปี ระโยชน์อีกมากมายหลายอยา่ งเลยละ่ ค่ะ อยากรแู้ ลว้ ใช่ไหม ละ่ ว่า เจ้าดอกเลก็ ๆ สมี ว่ งนี้มีประโยชน์อย่างไรบา้ ง ไปดกู ันเลย รจู้ กั ดอกอญั ชนั ก่อนทเี่ ราจะไปทาความรจู้ ักกบั สรรพคุณและประโยชน์ของดอกอัญชัน เรามาทาความรู้จกั กับอัญชัน กันให้มากขน้ึ หน่อยดกี ว่าค่ะ เผื่อใครท่ยี งั ไมร่ จู้ ักเวลาไปเหน็ ที่ไหนจะได้ทราบกนั คะ่ อัญชนั มชี ื่อภำษำองั กฤษ วำ่ Butterfly pea, Blue pea, หรอื Asian pigeonwings มชี อ่ื วิทยำศำสตร์ว่ำ Clitoria ternatea L. เปน็ พชื ตระกูลถวั่ (Fabaceae) อยู่ในวงศ์ Leguminosae เปน็ พืชท่ีมีต้นกาเนิดอย่ใู นประเทศแถบอเมรกิ าใต้ โดยท่วั ไปนยิ มปลูกในเขตรอ้ น อัญชนั เปน็ พชื ล้มลุก ลักษณะตน้ เป็นไม้เถาเล้ือยขนาดเลก็ ใบเปน็ ใบประกอบ ดอกอญั ชันเป็นดอกเด่ียว มีสีน้าเงินเขม้ หรือ น้าเงินอมมว่ ง และสขี าว ดอกช้ันในแบ่งเป็น 5 กลบี กลีบนอกมสี เี ขยี ว มีผลเปน็ ฝกั ลักษณะแบนคลา้ ยฝักถ่ัว ขนาดยาวประมาณ 5-10 ซม. ดอกอัญชนั มชี อ่ื เรียกตามท้องถิ่นท่ีแตกตา่ งกันไป อยา่ งเชน่ ในภาคเหนอื จะ เรียกดอกอญั ชนั ว่า เออ้ื งชัน แต่ในจังหวัดเชยี งใหม่จะเรยี กวา่ แดงชัน

สรรพคณุ ดอกอญั ชนั อนั น่ำทึง่ ดอกอญั ชันมีคณุ สมบตั ิในการเป็นสารต้านอนมุ ลู อิสระ โดยในดอกอญั ชนั นน้ั มสี ำรตวั หน่งึ ทีช่ ่ือวำ่ แอนโทไซยำนิน (Anthocyanin) ซ่ึงสำรชนดิ นี้สำมำรถชว่ ยเพิ่มประสิทธิภำพกำรทำงำนของดวงตำ เพ่มิ ควำมสำมำรถในกำรมองเหน็ แก้อาการตาฟาง ตามวั หรือภาวะการเสือ่ มของดวงตาที่มาจากโรคเบาหวาน โรคต้อหนิ โรคต้อกระจก และมีหนา้ ทไ่ี ปช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต ทาใหเ้ ลือดไปเล้ียงส่วนตา่ ง ๆ ไดด้ ี มากขน้ึ แถมยงั มีฤทธิต์ ้านการออกซิเดชนั่ ของไขมนั ชะลอการเกดิ โรคท่ีเกิดจากคอเลสเตอรอลชนิดทไี่ ม่ดี (LDL) อดุ ตันในหลอดเลอื ด และโรคหลอดเลอื ดหัวใจแขง็ ตวั อกี ด้วย และคุณสมบตั ิที่สาคัญอีกอยา่ งหนงึ่ กค็ ือ ดอกอญั ชนั นัน้ ยงั ช่วยยบั ยงั้ การรวมตวั ของเกล็ดเลอื ด ชว่ ยขบั ปัสสาวะ และชว่ ยผอ่ นคลายกล้ามเนื้อ แตใ่ ช่ว่ำดอกอัญชนั จะมีสรรพคณุ เพียงเท่ำน้ี ไปดูกันตอ่ เลยว่ำสรรพคุณท่ีเหลือมีอะไรกนั บำ้ งค่ะ รำกอญั ชัน - นามาปรงุ เป็นยาขบั ปัสสาวะและยาระบายได้ - แก้อาการปวดฟัน และทาให้ฟันแข็งแรง โดยการนารากมาถทู ีฟ่ ัน - ชว่ ยเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพในการมองเห็นให้ดยี ิง่ ข้ึน โดยนารากไปถกู ับน้าฝน แล้วนามาหยอดท่ีตาและหู ใบอัญชนั - ช่วยขับปัสสาวะ - ช่วยบารุงสายตาและอาการตาแฉะได้ ดอกอัญชัน - ช่วยเสริมสรา้ งภูมิตา้ นทานใหร้ ่างกายและเพม่ิ พลงั ทาใหร้ ่างกายมแี รงขึน้ - สารตา้ นอนุมลู อิสระในดอกอัญชนั ช่วยในการชะลอวยั และริว้ รอยแห่งวยั - ชว่ ยบารุงสมอง - ช่วยลดความเสย่ี งของการเกิดโรคหัวใจและภาวะหลอดเลือดหัวใจอุดตนั - ช่วยลดความเส่ียงจากการเกิดโรคมะเร็ง - ช่วยลดระดบั นา้ ตาลในเลือดในผู้ปว่ ยโรคเบาหวาน - ช่วยล้างสารพษิ และขบั ของเสยี ออกจากร่างกาย - แกอ้ าการปัสสาวะพกิ าร - แก้อาการฟกช้า - ช่วยปอ้ งกันและบรรเทาอาการเหนบ็ ชาตามน้วิ มอื นิว้ เท้า

ประโยชน์ของดอกอัญชัน ท่ใี ช้กนั แพร่หลำย นอกจากสรรพคณุ ทางยาแลว้ ดอกอัญชันยังมปี ระโยชน์ในด้านอน่ื ๆ อกี มากมาย ไมว่ ่าจะเป็นการนา สจี ากดอกอญั ชนั ไปผสมอาหารและขนมให้มีสีสนั สวยงาม การนาดอกสดมารบั ประทานเป็นเครอื่ งเคียงค่กู ับ นา้ พรกิ ชนิดต่าง ๆ นามาต้มดื่ม หรือนาไปปลกู เพื่อเป็นไมป้ ระดบั ตามร้วั แตท่ ีส่ าคญั ท่ีสุดกค็ งเปน็ การนามาใช้ บารุงผมให้ดกดาเงางาม และรกั ษาอาการผมรว่ งหรอื ผมบางไดอ้ กี ด้วยล่ะค่ะ กำรทำน้ำดอกอัญชนั สว่ นผสม - ดอกอัญชนั 100 กรัม - นา้ สะอาด 2 ถว้ ย - นา้ เช่ือม 4 ช้อนโตะ๊ - นา้ ผึง้ 2 ชอ้ นโต๊ะ วิธที ำ - นาดอกอัญชนั ลา้ งน้าใหส้ ะอาด แลว้ ไปต้มกบั นา้ สะอาดจนเดือด ปดิ ฝาทง้ิ ไว้ ประมาณ 2-3 นาที แลว้ กรองดอกอญั ชันขน้ึ จากหมอ้ ต้ม - นาน้าดอกอญั ชันทไ่ี ด้ผสมนา้ เชื่อม และนา้ ผึง้ ผสมรวมกัน ชิมรสตามชอบ และเมอ่ื ทาเสรจ็ ควรรบี ด่มื ใหห้ มดเพอื่ ใหไ้ ด้สารอาหารท่ีมีคุณคา่ พันซน์ ำ้ ดอกอัญชนั ส่วนผสม - โซดาแชเ่ ยน็ 1 ขวด - นา้ ดอกอญั ชัน 1/2 ถ้วย - นา้ เชอ่ื ม 6 ช้อนโตะ๊ - น้าผงึ้ 4 ชอ้ นโต๊ะ - นา้ มะนาว 1/2 ถ้วย วิธที ำ - นาน้าดอกอัญชัน นา้ เชื่อม น้าผง้ึ และน้ามะนาว ผสมให้เข้ากัน ชมิ รสตามใจชอบแลว้ เตมิ โซดา ชมิ และปรบั รสชาติตามชอบ - เสิรฟ์ โดยการเติมนา้ แขง็ เกลด็ ละเอียดลงในแก้ว

อำหำรสสี วยด้วยอญั ชัน สารแอนโทไซยานินในดอกอญั ชัน เปน็ สารทม่ี ีสีม่วงคราม และเป็นสีที่ละลายไดใ้ นนา้ และไมค่ งตวั ไม่ ละลายในกรด ทาให้คนไทยตั้งแต่สมัยโบราณนยิ มนาสจี ากดอกอัญชันมาผสมในอาหารและขนมตา่ ง ๆ เพ่ือให้ มีสสี นั สวยงาม โดยหากนามาผสมในขนมหรอื อาหารจะไดส้ ีน้าเงนิ แตห่ ากบบี น้ามะนาวลงไปด้วยสีท่ีได้จะ กลายเปน็ สมี ่วงแดงคะ่ คิ้วดกดำด้วยอญั ชนั ส่วนผสม - ดอกอญั ชัน ประมาณ 6 ดอก - น้าสะอาด 1 ช้อนโตะ๊ วธิ ีทำ - นาดอกอัญชนั มาคัน้ หรือขย้ใี ห้ไดน้ ้า ระหว่างค้ันเตมิ นา้ ลงไปประมาณ 1 ชอ้ นโต๊ะ เพ่ือจะได้คน้ั ง่าย ขึน้ จากน้นั แยกกากออกกรองเอาแต่น้า - ใช้คอตตอนบัดจุ่มน้าอญั ชนั ที่ได้ แลว้ นามาทาบรเิ วณคิว้ ทัง้ หมด ทาทง้ิ ไว้อยา่ งนอ้ ย 3 ช่วั โมง หลังจากนั้นลา้ งออก ทาซา้ บ่อย ๆ กจ็ ะทาใหค้ ้วิ หนาและดกดาข้นึ ได้

ผมสวยดว้ ยอญั ชัน ส่วนผสม - ดอกอัญชนั 7–8 ดอก - น้าสะอาด 1 ถว้ ย วิธีทำ - เลือกเอาเฉพาะกลบี ของดอกอัญชันมาบดแล้วรวมกับน้าสะอาดตามด้วยน้าเปล่า บดจนละเอียดแลว้ กรองโดยใชผ้ ้าขาวบางแยกเอากากออกใหเ้ หลือเพียงแตน่ า้ - นาน้าดอกอัญชนั ทไ่ี ด้มาหมกั ผมทงิ้ ไว้ 15–20 นาที ลา้ งออกด้วยนา้ สะอาด หากทาบ่อยกจ็ ะทาให้ ผมดกดาและเป็นเงางาม แถมยังช่วยให้ผมยาวเรว็ ได้อีกดว้ ยคะ่ ปลูกผมด้วยอญั ชัน ส่วนผสม - ดอกอญั ชัน 10 ดอก - เหล้าขาว วธิ ที ำ - นาดอกอญั ชนั แชล่ งในเหล้าขาวสักครู่ - ขยด้ี อกอญั ชนั ผสมกับเหล้าขาวที่แชไ่ ว้จนเขา้ กัน จากน้ันนามาชโลมศีรษะทง้ิ ไว้ 4-5 ชั่วโมง แลว้ ล้าง ออก - ทาซ้าบ่อย ๆ ประมาณ 2-3 สัปดาห์จะเร่ิมเหน็ ผล นอกจากสูตรการบารงุ ผมด้วยดอกอัญชันทบี่ อกกันไปแลว้ ในปจั จุบันก็ได้มกี ารนาดอกอญั ชันมาเปน็ ส่วนผสมในผลติ ภัณฑ์ต่าง ๆ อยา่ งเชน่ แชมพู ครีมนวดผม และครมี หมักผมต่าง ๆ เพือ่ ให้สะดวกต่อการใช้มาก ขนึ้ และยงั มีการนาดอกอัญชันไปตากแห้ง แลว้ นามาชงด่ืมเปน็ ชาบารุงสขุ ภาพอีกดว้ ย ซง่ึ ก็แล้วแต่คนจะเลือก ว่าอยากจะใชแ้ บบดอกสดหรอื แบบแหง้ เพราะท้ังสองอยา่ งกไ็ ดป้ ระโยชนท์ ้งั คเู่ ลยค่ะ

โทษของดอกอัญชันและข้อควรระวัง แม้วา่ ดอกอัญชนั จะเปน็ สมนุ ไพร แต่ก็ยงั มโี ทษถา้ หากใช้มากเกินไปค่ะ โดยอยา่ ดื่มน้าอญั ชนั ท่ีมสี ีเขม้ มากเกินไป เพราะจะทาให้ไตทางานหนกั ขนึ้ ในการขับสารสีจากอัญชนั ออกมา และผู้ทป่ี ่วยด้วยโรคโลหิตจางก็ ไม่ควรจะรับประทานดอกอัญชันรวมทั้งอาหารหรือเครื่องดม่ื ที่มีส่วนประกอบของอญั ชันด้วย เพราะในดอก อญั ชันน้ันมสี ารทีม่ ีฤทธ์ิในการละลายลิ่มเลือด อาจเปน็ อนั ตรายตอ่ ผูป้ ่วยโลหติ จางได้ค่ะ