ระบบหมุนเวียนเลือด

SCIENCE ÃкºËÁ¹Ø àÇÕ¹àÅ×Í´ โสรยา กําแพงแกว

เรื่อง ระบบหมุนเวยี นเลอื ด (circulatory system) ระบบหมุนเวยี นเลือด เป็นระบบที่ทาหนาท่ีหมุนเวยี นเลือดไปตามส่วนต่างๆ ของร่างกายเพอ่ื ลาเลียง แก๊สออกซิเจน และสารอาหรไปหล่อเล้ียงเซลลข์ องร่างกาย พรอมกบั นาแกส๊ าร์บอนไดออกไซดแ์ ละของ เสียไปยงั บริเวณที่ร่างกายขบั ออก ระบบหมุนเวียนเลอื ด แบง่ เป็ น 2 ระบบ ดงั น้ี 1. ระบบหมุนเวยี นเลือดวงจรเปิ ด (open circulatory system) พบไดในสัตวพ์ วกแมลง กงุ หอย และดาว ทะเล เป็นระบบท่ีเลือดไมไ่ ดอยใู่ นหลอดเลือดตลอดเวลา โดยมีหวั ใจหรือหวั ใจเทียม(เป็นหลอดเลือดที่โป่ ง พองออก) ทาหนาที่สูบฉีดเลือดไปตามหลอดเลือด เขาสู่ช่องวา่ งภายในลาตวั เรียกวา่ ฮีโมซีล (hemocoel) เลือดจะออกจากหลอดเลือดสมั ผสั กบั เซลลห์ รือเน้ือเยอื่ โดยตรงเพื่อแลกเปลี่ยนแกส๊ และสารอาหาร 2. ระบบหมุนเวยี นเลือดวงจรปิ ด (closed circulatory system) พบในสัตวพ์ วกหมึก ไสเดือนดิน และสตั วม์ ี กระดูกสนั หลงั เป็นระบบท่ีเลือดอยใู่ นหลอดเลือดตลอดเวลา เลือดจะไมส่ ัมผสั กบั เซลลห์ รือเน้ือเยอื่ โดยตรง และมีการแลกเปล่ียนสารบริเวณหลอดเลือดฝอย

อวยั วะทส่ี าคัญในระบบหมุนเวยี นเลอื ดของมนุษย์คือ หวั ใจ หลอดเลอื ด และเลอื ด 1. หัวใจ (heart) หวั ใจอยภู่ ายในช่องอก ระหวา่ งปอดท้งั 2 ขาง อ่ นไปทางซายเลก็ นอย เป็นอวยั วะท่ีมีส่วนประกอบ ส่วนใหญเ่ ป็ นกลามเน้ือ มีขนาดประมาณใหญ่กวา่ กาป้ันมือของเจาของเลก็ นอย มีเย่อื บุเป็นถุงหุมรอบ เรียกวา่ เยอ่ื หุมหวั ใจ (pericardium) หวั ใจทาหนาท่ีสูบฉีดเลือดไปเล้ียงส่วนต่างๆ ของร่างกาย ส่วนหัวใจแต่ละห้องมีหน้าท่ี ดงั น้ี หวั ใจหองบนขวา ทาหนาที่รับเลือดจากหลอดเลือดดาที่ส่งเลือดมาจากร่างกายช่วงบนและช่วงล่าง หวั ใจหองล่างขวา ตาแหน่งของหวั ใจหองน้ีจะอยดู่ านหนาสุดของหวั ใจ ท าหนาที่รับเลือดต่อจาก หวั ใจหองบนขวา และส่งเลือดไปยงั ปอดผา่ นลิ้นหวั ใจและหลอดเลือดแดง หวั ใจหองบนซาย ตาแหน่งของหองหวั ใจบนซาย จะอยดู่ านหลงั สุด และเป็นหองหวั ใจที่มีขนาด เลก็ ท่ีสุดดวย เมื่อเทียบกบั หองหวั ใจอ่ืน ๆ หวั ใจหองบนซายจะ อยรับเลือดท่ีมีออกซิเจนจากปอด ซ่ึงส่งมา ทางหลอดเลือดแดง หวั ใจหองล่างซาย หองหวั ใจท่ีมีผนงั หวั ใจหนาที่สุดและมีขนาดใหญท่ ี่สุดดวย ทาหนาท่ีสูบฉีดเลือด ท่ีมีออกซิเจนซ่ึงไดรับมาจากหวั ใจหองบนซายไปยงั ส่วนตา่ ง ๆ ของร่างกาย

2. หลอดเลอื ด (Artery) หลอดเลือดแดง ( Artery ) หมายถึง หลอดเลือดท่ีนาเลือดออกจากหัวใจ ซ่ึงจะเป็นเลือดที่มีปริมาณ ออกซิเจนสูงเป็นเลือดท่ีมีสีแดงสด ไปเล้ียงอวยั วะตา่ งๆทว่ั ร่างกาย ( ยกเวนหลอดเลือดที่ไปสู่ปอดช่ือ pulmonary artery ซ่ึงจะนาเลือดดาจากหวั ใจที่มี าร์บอนไดออกไซดส์ ูงไปฟอกที่ปอด ) หลอดเลือดดา( Vein ) หมายถึง หลอดเลือดที่นาเลือดท่ีมีของเสีย และ าร์บอนไดออกไซด์ ( เลือด ดา ) ที่ร่างกายใชแลวจากส่วนต่างๆ ของร่างกายกลบั เขาสู่หวั ใจหองบนขวา ( Right atrium ) เพ่อื นากลบั ไป ฟอกท่ีปอด ( ยกเวนหลอดเลือดดาปอดท่ีช่ือ pulmonary vein ซ่ึงจะนาเลือดแดงที่ผา่ นการฟอกจากปอดแลว นากลบั เขาสู่หวั ใจหองบนซาย ) หลอดเลือดฝอย ( Capillary ) หมายถึง หลอดเลือดที่เชื่อมตอ่ ระหวา่ งหลอดเลือดแดงขนาดเลก็ ไป ยงั หลอดเลือดดาขนาดเล็ก โดยจะแทรกอยใู่ นเน้ือเยอื่ ต่างๆ ของร่างกาย เช่น ผวิ หนงั กลามเน้ือ สมอง และ อวยั วะอื่นๆ ยกเวนเสนผม และเลบ็ จะไมม่ ีหลอดเลือดฝอย

3. ทศิ ทางการไหลเวยี นของเลอื ด เริ่มจากหวั ใจหองบนขวารับเลือดจากส่วนหวั และแขนทาง ซูพเี รียเวนา าวา (Superior venacava ) ส่วนเลือดจากลาตวั และขาเขาทางอินฟิ เรียเวนา าวา ( Inferior venacava ) เขาสู่หวั ใจหองบนขวาเช่นกนั เม่ือหวั ใจหองบนขวาบีบตวั เลือดไหลลงสู่หองล่างขวา โดยผา่ นลิ้นสามแฉกหรือลิ้นไตร สั ปิ ด (Tricuspid valve)เมื่อหวั ใจหองล่างขวาบีบตวั เลือดจะเขาสู่พลั โมนารี อาร์เตอรี (Pulmonary artery ) โดยผา่ นลิ้นเซมิลู นาร์(senilunar valve ) หลอดเลือดน้ีนาเลือดไปแลกเปล่ียนแกส๊ โดยการปล่อย าร์บอนไดออกไซดใ์ หกบั ปอดแลวรับออกซิเจนจากปอดทาใหเลือดท่ีมีออกซิเจนสูงไหลกลบั เขาสู่หวั ใจทางพลั โมนารีเวน (Pulmonaryvein) ส่งไปสู่หองบนซาย เมื่อหองบนซายบีบตวั เลือดจะไหลผา่ นลิ้นไบ สั ปิ ดหรือลิ้นไมตรัล (Bicuspid valeหรือ Mitral valve ) ลงสู่หองล่างซาย เมื่อหองล่างซายบีบตวั เลือดจะไหลออกทางเอออร์ตา ไปสู่ส่วนตา่ ง ๆของร่างกาย และในเอออร์ตามีลิ้นเซมิลูนาร์เป็นตวั ก้นั มิใหเลือดไหลยอนกลบั เขาสู่หวั ใจหอง ล่างซายอีก ร้ัง