ิbf

สารละลายบัฟเฟอร์(buffer solution) สารละลายบฟั เฟอร์ (buffer solution) หมายถงึ สารละลายของกรดอ่อนกบั เกลอื ของกรดอ่อน หรือคู่เบสของกรด อ่อน หรือสารละลายของเบสอ่อนกบั เกลอื ของเบสอ่อน หรอื คู่กรด ของเบสอ่อนนั้น สมบัตขิ องสารละลายบฟั เฟอร์ คอื รักษาสภาพ pH ของสารละลาย โดยจะเกดิ การเปลยี่ นแปลงน้อยมากเม่ือเติมกรดแกห่ รอื เบสแก่ จานวนเลก็ น้อยลงไป

สารละลายบัฟเฟอรแ์ บ่งเปน็ 2 ประเภท 1.สารละลายบัฟเฟอรก์ รด 2.สารละลายบัฟเฟอร์เบส

สารละลายบัฟเฟอรก์ รด สารละลายบัฟเฟอรก์ รด เกดิ จากการผสมกรดออ่ น กับเกลอื ของกรดออ่ น เช่น - กรดแอซีตกิ กับ โซเดียมแอซีเตต (CH3COOH กับ CH3COONa)

สารละลายบัฟเฟอรเ์ บส สารละลายบัฟเฟอร์เบส เกดิ จากการผสมเบสอ่อน กับเกลอื ของเบสอ่อน เช่น - แอมโมเนียแอมโมเนียมไฮดรอกไซด์ กับ แอมโมเนียมคลอไรด์ (NH3(NH4OH) กับ NH4Cl)

ระบบสารละลายบัฟเฟอรก์ รด เกลอื ของกรดอ่อน คู่เบสของกรดอ่อน กรดอ่อน

การควบคุมคา่ pH ของสารละลายบัฟเฟอร์ เติม เตมิ OH- H+ กรดออ่ น เกลอื ของ (คู่กรด) กรดออ่ น (ค่เู บส)

ถา้ เตมิ กรด เช่น HCl ลงไป H+ ในกรดจะถกู สะเทนิ ดว้ ยค่เู บส ดงั น้ี

ถา้ เตมิ เบส เช่น KOH ลงไป OH- ในเบสจะถกู สะเทนิ ดว้ ยค่กู รด ดงั นี้ • จากสมการจะเห็นได้ว่า OH- จะถูก CH3COOH จบั ทาลายไป ความเป็นเบสจึงไม่เพมิ่ ขึ้น

สรุปไดว้ ่า • ถ้าเตมิ กรดลงไป H+ ในกรด จะถกู สะเทนิ ดว้ ยค่เู บส • ถ้าเตมิ เบสลงไป OH- ในเบส จะถกู สะเทินด้วยคูก่ รด *หมายเหตุ กรดแก่ เบสแก่ เปน็ บฟั เฟอร์ไม่ได้ เพราะ สารพวกนแ้ี ตกตัว 100% ไมม่ ีโอกาสเกดิ คกู่ รดคู่เบส

AB นำ้ กลนั่ 1. ถา้ เตมิ กรด HCl เขม้ ขน้ 0.1 mol/ dm3 จานวน 2 cm3 pH จะ เปลีย่ นแปลงอยา่ งไร 2. ถา้ เตมิ KOH เข้มขน้ 0.05 mol/ dm3 จานวน 5 หยด pH จะ เปล่ียนแปลงอยา่ งไร

การพิจารณาสารทเี่ ป็นบัฟเฟอร์ • 1. สารท่ที าปฏกิ ริ ยิ ากับกรดแก่และเบสแก่ แลว้ มี ออ่ นเหลืออยู่ (ออ่ นในท่นี ี้หมายถงึ กรดอ่อน เบสออ่ น เกลอื ของกรดอ่อน เกลอื ของเบสออ่ น ก็ได้ ) • 2. สารท่ีไมท่ าปฏกิ ิรยิ ากนั และเป็นสารคู่กรดคู่เบสกนั (ไมต่ ้อง พจิ ารณาความเข้มข้นและปรมิ าตร ใหด้ ู คู่กรด คเู่ บส หรือไม่ แล้วตดั แกอ่ อก H+ต่างกันตวั เดียว )

ขอ้ ใดตอ่ ไปนี้ เปน็ สารละลายบัฟเฟอร์ 1. CH3COOH 2 mol/dm3 จานวน 10 cm3 กับ NaOH 3 mol/dm3 จานวน 5 cm3 2. HNO2 1 mol/dm3 จานวน 20 cm3 กบั NaOH 1 mol/dm3 จานวน 10 cm3 3. HCN 2 mol/dm3 จานวน 20 cm3 กับ KOH 1 mol/dm3 จานวน 40 cm3 4. HF 1 mol/dm3 จานวน 30 cm3 กับ LiOH 2 mol/dm3 จานวน 30 cm3

ข้อใดตอ่ ไปน้ี เป็นสารละลายบัฟเฟอร์ 5. KNO2 0.05 mol/dm3 จานวน 5 cm3 กับ HNO2 0.05 mol/dm3 จานวน 10 cm3 6. CH3COOH 1 mol/dm3 จานวน 4 cm3 กับ CH3COONa 1 mol/dm3 จานวน 10 cm3 7. LiCN 3 mol/dm3 จานวน 40 cm3 กับ LiF 1 mol/dm3 จานวน 20 cm3 8. NaHSO4 0.6 mol/dm3 จานวน 3 cm3 กับ NaOH 0.3 mol/dm3 จานวน 7 cm3

การหาคา่ pH pOH ของสารละลาย บัฟเฟอร์

การหาคา่ pH pOH ของสารละลาย บัฟเฟอร์

• สารละลายคู่กรดเบนโซอกิ กับโซเดียมเบนโซเอต 10 cm3 มีคา่ pH เท่าใด ถา้ ความเข้มขน้ ของเบนโซอิกเปน็ 2 เทา่ ของโซเดียมเบนโซเอต เมอื่ ปรมิ าตรเท่ากนั ( Ka ของกรดเบนโซอกิ = 5 x 10-5 )

• สารละลายผสมของเบสออ่น BOH และเกลือของเบสน้ี BX เข้มข้น อย่างละ 0.1 mol/dm3 มคี า่ pH เทา่ ใด ( Kb = 1 x 10-5 )

• สารละลายบัฟเฟอรท์ ีป่ ระกอบด้วยกรดฟอร์มกิ และโพแทสเซียมฟอร์เมต มี pH เท่ากบั 4 อัตราสว่ นระหว่างความเข้มข้นของเกลอื : กรด ควรมี ค่าประมาณเทา่ ใด ( Ka = 1.8 x 10-4 )

• จะต้องใช้ NaCN ก่ีโมล ละลายใน HCN 0.2 mol/dm3 ปริ มาตรา 1 ลิตร จึงทาให้สารละลายมี [H3O+] เท่ากบั 1 x 10-6 mol/dm3 ( Ka ของ HCN = 5 x 10-10 )