disabled-nfe-2560-2564

แผนพัฒนาการจดั การศึกษา นอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพกิ าร ฉบับที่ 3 พ.ศ. 2560 – 2564 สานักงาน กศน. ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย กลุ่มเป้าหมายพเิ ศษ



oo Fr1U1 e{rrinrrurirra3rnr:6nrgruofl:v11LJLtavnr:finrcrglrtldoar6'u t6'i'erlirurzuuvTruur -nr:o-nnr:6fl19ruon:vLrulaynr:6nrgrnrrdourfr'urirr.rYrerufrnr: al:1fi 3 fl.FI. 2560 2564 firrtjuayonranifio-nlirduifiou{lun:ouLLu?vn{lunr:l&'Brurnr:6'nnr:fifluruon:vLt, uiavnr:finur nrrdourfr'ur{rr,tYrnurfrnr:fiouuon:vrr.lT:rtBuu lnafirflrr.rrrul#nufrnr:qnIl:vunvflsvrBrrav Ionrayrrnr:finrcrodrrfinru99nryraoon#orflun':rrriornr:drrtlufrrorctosttriavtnnautnvfifi'nuv tun r:rir:rfi?n n a o oqLarrr:nl:s n or orfinfirr,rr mu rortfro dxfi o-n 6ioin':rr t{lurrrqr4gdlufiuqru ra#nrJYrrq4ur?orro:uofrqiloufiur lnu\"tunr:q-flvirtuzuurirrrurr tunY*ilri:-ln':rli':rflottav:sn:t ad v & q vv v4 zYu! uiunuY:totruilnr:d'vnnr:6n419tuon:uu1Jttav n?ltJfiFrtyuvr:orurnr:\"[#{otauotuuvornriv!t9:!rerrurru nr:finrErnudourfrur{rr,tYlerurinr:r{luodrrd luavnr-r'irurilu{ru aarufinrcrlualn-o e{rflnlru nflu. vdduiloua-i^ a!ulT 3 ayaril'trflilrttzuuvlruurnr:q0nr:rinuluon:ulJlJLLaunliflnuln1ll0DUlfluaru:!eL?\\nl: 11.A.2560- 2564;{rrjnlrudrrairnr:6ntg1uon:v!rJLuavnr:finurnudoarfr'utrJ(nr:lfrl'frrrioi# rx inuri n r :16'iuTo n r a v r s n r : fi n rgr o d fr'r fi uaI o n r n ri o rfl oI n a o pr fl m 7Ier @!rC (urrnqrlriu oqruYnri) tarlDnr: nflu. nrarlfi'ud zsot

สารบญั หนา้ คานา 1 สารบัญ 1 บทที่ 1 บริบทการจัดการศึกษาสาหรบั คนพิการ 2 2 สถานการณ์และแนวโน้มประชากรคนพิการ 4 การจัดการศึกษาสาหรับคนพิการ 9 11 สถานการณ์การจัดการศึกษาสาหรับคนพิการที่ผ่านมา 11 นักเรียน นักศึกษาคนพิการในสงั กดั กระทรวงศึกษาธกิ าร 12 การพัฒนาคุณภาพการศึกษา 16 บทที่ 2 การประเมินความตอ้ งการทางยุทธศาสตร์ 20 นยิ ามและกลุ่มเป้าหมายทางยุทธศาสตร์ 20 การประเมนิ ความต้องการทางยุทธศาสตร์ 20 การประเมนิ ศกั ยภาพทางยทุ ธศาสตร์ 20 บทที่ 3 ทิศทางการจดั การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพิการ 21 วสิ ัยทศั น์ 21 พนั ธกจิ 21 เป้าประสงค์ 21 ยุทธศาสตรก์ ารพฒั นา 21 22 ประเด็นยทุ ธศาสตรด์ ้านสิทธิและโอกาสทางการศกึ ษา 23 ประเดน็ ยุทธศาสตร์ด้านคณุ ภาพการศึกษา 23 ประเด็นยุทธศาสตรด์ ้านครูและบคุ ลากรที่เกย่ี วข้อง 23 ประเด็นยุทธศาสตร์ด้านประสิทธิภาพการบรหิ ารจัดการศึกษา 23 แผนทเ่ี ชิงยทุ ธศาสตร์ 23 บทที่ 4 ยทุ ธศาสตร์การพัฒนา 23 ประเดน็ ยุทธศาสตรด์ ้านสทิ ธแิ ละโอกาส ยุทธศาสตร์ ท่ี 1 วัตถปุ ระสงค์ มาตรการ สภาพความสาเร็จ แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบบั ท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน.

สารบัญ (ต่อ) 24 24 ประเดน็ ยทุ ธศาสตร์ด้านคุณภาพการศึกษา 24 ยุทธศาสตร์ ที่ 2 24 วัตถปุ ระสงค์ 24 มาตรการ 24 สภาพความสาเรจ็ 24 ยทุ ธศาสตร์ ท่ี 3 25 วตั ถุประสงค์ 25 มาตรการ 25 สภาพความสาเร็จ 25 ยทุ ธศาสตร์ ที่ 4 25 วตั ถปุ ระสงค์ 25 มาตรการ 26 สภาพความสาเร็จ 26 26 ประเดน็ ยุทธศาสตร์ด้านครแู ละบุคลากรทางการศึกษา 26 ยุทธศาสตร์ ท่ี 5 26 วตั ถปุ ระสงค์ 26 มาตรการ 26 สภาพความสาเรจ็ 26 26 ประเดน็ ยุทธศาสตรด์ ้านประสทิ ธภิ าพการบริหารจดั การศึกษา 26 ยทุ ธศาสตร์ ท่ี 6 27 วัตถุประสงค์ 27 มาตรการ 27 สภาพความสาเร็จ 27 ยุทธศาสตร์ ท่ี 7 27 วตั ถุประสงค์ 27 มาตรการ 27 สภาพความสาเร็จ 28 ยุทธศาสตร์ ที่ 8 วตั ถปุ ระสงค์ มาตรการ สภาพความสาเร็จ แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน.

สารบญั (ตอ่ ) 29 29 บทที่ 5 การบริหารและประเมินผลแผนพฒั นา 29 ปัจจยั แหง่ ความสาเรจ็ 30 กลไกการบรหิ ารแผน 39 การประเมนิ ผลแผนพฒั นา 40 41 ภาคผนวก บรรณานกุ รม คณะผจู้ ดั ทา แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน.

สารบญั ตาราง หน้า ตารางที่ 1 1 แนวโนม้ จานวนประชากรท้ังประเทศและประชากรที่พิการ ปี พ.ศ. 2560 – 2564 4 2 จานวนนักเรยี น นักศึกษาคนพกิ าร จาแนกตามหนว่ ยงานในสังกดั กระทรวงศึกษาธิการ 5 6 เปรยี บเทียบปีการศกึ ษา 2556/ 2557 /2558 /และ 2559 6 3 จานวนนักเรียน นักศึกษาคนพิการ จาแนกตามประเภทความพิการของกระทรวง 7 8 ศึกษาธกิ าร เปรียบเทียบปีการศกึ ษา 2556/ 2557 /2558 /และ 2559 4 จานวนนักเรียน นกั ศกึ ษาคนพกิ าร จาแนกตามระดบั การศึกษาของกระทรวง 8 ศึกษาธกิ าร ปกี ารศึกษา 2559 9 5 จานวนนักเรยี น นักศึกษาคนพิการ จาแนกประเภทความพกิ ารตามหนว่ ยงาน ในสงั กดั กระทรวงศึกษาธิการ ปีการศึกษา 2559 6 จานวนนักเรียน นักศกึ ษาคนพิการ จาแนกตามประเภทความพิการของกระทรวง ศกึ ษาธกิ าร ปกี ารศึกษา 2559 7 จานวนนักศกึ ษาคนพกิ าร หลักสตู รการศึกษานอกระบบระดบั การศกึ ษาขน้ั พื้นฐาน พุทธศักราช 2551 สงั กดั สานกั งานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษา ตามอัธยาศัยจาแนกตามระดบั การศกึ ษา ปีการศกึ ษา 2556 / 2557 / 2558 และ 2559 8 จานวนนกั ศกึ ษาคนพิการ จาแนกตามภมู ิภาค / กรุงเทพมหานคร สงั กัดสานักงาน สง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษา ตามอัธยาศัย ปกี ารศกึ ษา 2556 / 2557 / 2558 และ 2559 9 จานวนนักศกึ ษาคนพิการ สงั กัดสานกั งานสานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและ การศึกษาตามอธั ยาศยั จาแนกตามประเภทความพิการ ปกี ารศกึ ษา 2556 / 2557 / 2558 และ 2559 แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน.

แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพิการ ฉบับท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน.

บทท่ี 1 บรบิ ทการจัดการศกึ ษาสาหรบั คนพกิ าร การศึกษาภายใต้กระแสการเปล่ียนแปลง ระบบเศรษฐกิจที่แข่งขันเสรี และไร้พรมแดน เป็นความท้าทายที่ประเทศต้องเผชิญ โดยการพัฒนาเป็นเคร่ืองมือสาคัญต่อการเสริมสร้างศักยภาพ ประชากร รองรับการเปล่ียนผ่านประเทศสู่สังคมแห่งความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การจดั การศกึ ษาสาหรับคนพกิ าร ซง่ึ เป็นสิทธพิ นื้ ฐานท่คี นพกิ ารต้องไดร้ ับการฟ้ืนฟูสมรรถนะและการเรียนรู้ ตลอดชีวติ (Lifelong learning) ให้สามารถดารงตนไดอ้ ยา่ งมศี กั ดศ์ิ รภี ายใต้ความเปน็ มนษุ ย์ สถานการณแ์ ละแนวโนม้ ประชากรคนพิการ การสารวจข้อมูลประชากรคนพกิ ารมกี ารดาเนินการและจัดทาฐานข้อมลู โดยหลายหนว่ ยงาน ทาใหก้ ารคิดประมาณการสดั สว่ นคนพกิ ารจากข้อมลู ของแต่ละหนว่ ยงานแตกต่างกันไป กลา่ วคือ จากรายงานด้านคนพิการขององค์การอนามัยโลกและธนาคารโลก พบว่ามีประชากร มากกวา่ 1 พันล้านคน หรือร้อยละ 15 ของประชากรโลก ประสบปัญหาความพิการรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง และจากการประมาณการของประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบว่ามีประชากร 16.5 ล้านคน หรือร้อยละ 2.64 มีปัญหาความพิการ นอกจากน้ีองค์การอนามัยโลกคาดว่าภายใน 10 ปีข้างหน้า ประชากรกลุ่มน้ีอาจเพิ่มจานวนขึ้น โดยคนพิการยังเป็นกลุ่มคนที่ถูกละเลยในสังคม และขาดโอกาสใน การเขา้ ถงึ สทิ ธพิ ื้นฐานหลายประการรวมถึงการศกึ ษาดว้ ย จากการสารวจความพิการของสานักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศ และการสือ่ สาร ท่ีจะดาเนินการสารวจทุก 5 ปี โดยล่าสุดได้ดาเนินการสารวจความพิการเมื่อปี พ.ศ. 2555 พบว่า ประเทศไทยมีประชากรท่ีพิการประมาณ 1.5 ล้านคน หรือร้อยละ 2.2 ของประชากรท่ัวประเทศ ประกอบกับการคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2553 - 2583 ทีด่ าเนินการจดั ทาโดย สานกั งาน คณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ทาให้สามารถคานวณจานวนประชากรที่พิการ ซ่ึงจะนามาใช้เป็นข้อมูลในการจัดทาแผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สาหรบั คนพิการ ฉบับท่ี 3 (พ. ศ. 2560 - 2564) สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ดังปรากฏในตารางต่อไปนี้ ตารางที่ 1 แนวโนม้ จานวนประชากรท้งั ประเทศและประชากรทีพ่ ิการ ปี พ.ศ. 2560 – 2564 ปี พ.ศ. ประชากรทง้ั หมด (คน) จานวนคนพิการ (คน) 2560 67,653,000 1,488,366 2561 67,832,000 1,492,304 2562 67,990,000 1,495,780 2563 68,128,000 1,498,816 2564 68,245,000 1,501,390 ทมี่ า : สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกจิ และสังคมแหง่ ชาติ แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบบั ท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 1

การจัดการศกึ ษาสาหรับคนพิการ สถานการณ์การจัดการศึกษาสาหรับคนพิการที่ผา่ นมา จากพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และท่ีแก้ไขเพ่ิมเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 มาตรา 10 ระบุว่า การจัดการศึกษาต้องจดั ให้บุคคลมสี ทิ ธิและโอกาส เสมอกันในการรับการศึกษาข้ันพ้ืนฐานไม่น้อยกว่าสิบสองปีท่ีรัฐต้องจัดให้อย่างท่ัวถึงและมีคุณภาพโดย ไม่เก็บค่าใช้จ่าย การจัดการศึกษาสาหรับบุคคลซึ่งมีความบกพร่องทางร่างกาย จิตใจ สติปัญญา อารมณ์ สังคม การสอ่ื สาร และการเรียนรู้ หรอื มีรา่ งกายพิการ หรือทุพพลภาพหรือบคุ คลซง่ึ ไม่สามารถพึ่งตนเองได้ หรือไม่มีผู้ดูแลหรือด้อยโอกาส ต้องจัดให้บุคคลดังกล่าวมีสิทธิและโอกาสได้รับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน เป็นพิเศษ โดยเฉพาะการศึกษาสาหรับคนพิการ ใหจ้ ัดตั้งแตแ่ รกเกิดหรือแรกพบความพิการโดยไม่เสียค่าใช้จา่ ย และให้บุคคลดังกล่าวมีสิทธิได้รับสิ่งอานวยความสะดวก ส่ือ บริการ และความช่วยเหลืออ่ืนใดทางการศึกษา ตามหลกั เกณฑแ์ ละวิธกี ารท่ีกาหนดในกฎกระทรวง นอกจากนั้น พระราชบัญญัติการจัดการศึกษาสาหรับคนพิการ พ.ศ. 2551 และที่แก้ไข เพมิ่ เตมิ (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2556 ได้ระบุไวว้ ่า คนพกิ ารมีสิทธิได้รับการศึกษาโดยไม่เสียค่าใช้จา่ ยตั้งแต่แรกเกิด หรือพบความพิการจนตลอดชีวิต พร้อมท้ังได้รับเทคโนโลยี ส่ิงอานวยความสะดวก ส่ือ บริการและ ความช่วยเหลืออ่ืนใดทางการศึกษา และมีสิทธิที่จะเลือกบริการทางการศึกษา สถานศึกษา ระบบ และ รูปแบบการศึกษา โดยคานึงถึงความสามารถ ความสนใจ ความถนัดและความต้องการจาเป็นพิเศษ ของบคุ คลน้นั อกี ท้งั ยงั มสี ิทธิได้รับการศึกษาท่ีมีมาตรฐานและประกันคุณภาพการศึกษา รวมทั้งการจัดหลักสูตร กระบวนการเรียนรู้ การทดสอบทางการศึกษาที่เหมาะสมสอดคล้องกับความต้องการจาเป็นพิเศษ ของคนพิการแตล่ ะประเภทและบคุ คลดว้ ย จากรายงานข้อมูลสถานการณ์ด้านคนพิการในประเทศไทย ณ วันท่ี 30 กันยายน 2556 ของกรมส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ พบว่าคนพิการที่ได้รบั การออกบัตรประจาตัวคนพกิ าร จานวน 1,419,569 คน (ร้อยละ 2.19 ของประชากร ทั้งประเทศ) โดยแบ่งเป็นคนพิการที่ไม่ได้รับการศึกษา จานวน 806,294 คน (ร้อยละ 56.80 ของคนพิการ ที่ออกบัตรประจาตัวคนพิการ) แบ่งเป็นอายุไม่ถึงเกณฑ์ที่จะเรียน จานวน 11,434 คน (ร้อยละ 0.42 ของคนพิการท่ีไม่ได้รับการศึกษา) และอายุถึงเกณฑ์ แต่ไม่ได้รับการศึกษา จานวน 794,860 คน (ร้อยละ 98.58 ของคนพกิ ารท่ีไมไ่ ด้รบั การศึกษา) ส่วนคนพิการท่ีได้รับการศึกษา จานวน 613,275 คน มีการศึกษา ในระดับประถมศึกษามากท่ีสุด จานวน 517,617 คน (ร้อยละ 36.46) ระดับมัธยมศึกษา จานวน 69,628 คน (รอ้ ยละ 4.91) ระดับประกาศนยี บัตรวชิ าชพี จานวน 14,831 คน (ร้อยละ 1.04) ระดับอนุปริญญา จานวน 1,725 คน (ร้อยละ 0.12) ระดบั ปริญญาตรี จานวน 8,790 คน (ร้อยละ 0.62) และระดับสูงกว่าปริญญาตรี จานวน 684 คน (ร้อยละ 0.05) ข้อมูลสถานการณ์ด้านคนพิการในประเทศไทย ณ วันท่ี 30 กันยายน 2557 มีคนพิการ ที่ได้รับการออกบัตรประจาตัวคนพิการ จานวน 1,567,791 คน (ร้อยละ 2.41 ของประชากรท้ังประเทศ) โดยแบ่งเป็นคนพิการที่ไม่ได้รับการศึกษา จานวน 826,214 คน (ร้อยละ 52.70 ของคนพิการท่ีออกบัตร ประจาตัวคนพิการ) แบ่งเป็นอายุไม่ถึงเกณฑ์ที่จะเรียน จานวน 12,540 คน (ร้อยละ1.52 ของคนพิการ ท่ไี ม่ไดร้ ับการศึกษา) และอายถุ ึงเกณฑ์แต่ไม่ไดร้ บั การศึกษา จานวน 813,674 คน (ร้อยละ 98.48 ของคนพิการ แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพิการ ฉบบั ท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 2

ท่ีไม่ได้รับการศึกษา) ส่วนคนพิการที่ได้รับการศึกษา จานวน 741,577 คน มีการศึกษา ในระดับประถม ศึกษามากท่ีสุดจานวน 613,140 คน (ร้อยละ 39.11) ระดับมัธยมศึกษา จานวน 83,590 คน (ร้อยละ 5.33) ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ จานวน 16,958 คน (ร้อยละ 1.08) ระดับอนุปริญญา จานวน 2,617 คน (ร้อยละ 0.17) ระดับปริญญาตรี จานวน 13,096 คน (ร้อยละ 0.83 ระดับสูงกว่าปริญญาตรี จานวน 1,091 คน (ร้อยละ 0.07) และไม่ระบุ จานวน 11,085 คน (ร้อยละ 0.71) ข้อมูลสถานการณ์ด้านคนพิการในประเทศไทย ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 2558 มีคนพิการ ท่ีได้รับการออกบัตรประจาตัวคนพิการ จานวน 1,737,469 คน (ร้อยละ 2.64 ของประชากรท้ังประเทศ) เป็นคนพิการท่ีไม่ได้รับการศึกษา จานวน 755,242 คน (ร้อยละ 43.47 ของคนพิการท่ีออกบัตรประจาตัว คนพิการ) แบ่งเป็นอายุไม่ถึงเกณฑ์ที่จะเรียน จานวน 5,614 คน (ร้อยละ 0.74 ของคนพิการท่ีไม่ได้รับ การศึกษา) และอายุถึงเกณฑ์แต่ไม่ได้รับการศึกษา จานวน 749,628 คน (ร้อยละ 99.26 ของคนพิการ ท่ีไม่ได้รับการศึกษา) ส่วนคนพิการท่ีได้รับการศึกษา จานวน 982,227 คน มีการศึกษาในระดับประถมศึกษา มากท่ีสุดจานวน 802,939 คน (ร้อยละ 46.21) รองลงมาคือ ระดับมัธยมศึกษา จานวน 106,575 คน (ร้อยละ 6.13) ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช./ปวส./ปวท.) จานวน 20,083 คน (ร้อยละ 1.20) ระดับอนุปริญญา จานวน 1,823 คน (ร้อยละ 0.10) ระดับปริญญาตรี จานวน 12,969 คน (ร้อยละ 0.75) ระดับสูงกว่าปริญญาตรี จานวน 1,568 คน (รอ้ ยละ 0.09) และไมร่ ะบุ จานวน 35,550 คน (ร้อยละ 2.05) ข้อมูลสถานการณ์ด้านคนพิการในประเทศไทย ณ วันที่ 30 กันยายน 2559 มีคนพิการ ท่ีได้รับการออกบัตรประจาตัวคนพิการ ทั้งสิ้น 1,642,763 คน โดยแบ่งเป็นคนพิการที่ไม่ได้รับการศึกษา จานวน 616,783 คน (ร้อยละ 37.55 ของคนพิการที่ออกบัตรประจาตัวคนพิการ) แบ่งเป็นอายุไม่ถึงเกณฑ์ ทจี่ ะเรียน จานวน 3,305 คน (ร้อยละ 0.54 ของคนพกิ ารทไ่ี มไ่ ด้รับการศึกษา) และอายุถึงเกณฑ์แต่ไม่ได้รับ การศึกษา จานวน 613,478 คน (ร้อยละ 99.46 ของคนพิการท่ีไม่ได้รับการศึกษา) ส่วนคนพิการท่ีได้รับ การศึกษา จานวน 1,025,980 คน มีการศึกษาในระดับประถมศึกษามากท่ีสุด จานวน 843,819 คน (ร้อยละ 51.37) รองลงมาคือ ระดับมัธยมศึกษา จานวน 115,664 คน (ร้อยละ 7.04) ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช./ปวส./ปวท.) จานวน 22,004 คน (ร้อยละ 1.34) ระดับอนุปริญญา จานวน 1,308 คน (ร้อยละ 0.08) ระดับปริญญาตรี จานวน 14,166 คน (ร้อยละ 0.86) ระดับสูงกว่าปริญญาตรี จานวน 1,885 คน (ร้อยละ 0.11) และไมร่ ะบุ จานวน 27,134 คน (รอ้ ยละ 1.65) จากข้อมูลสถานการณ์ด้านคนพกิ ารดังกล่าวข้างต้น จะเหน็ ไดว้ า่ คนพิการที่ได้รับการศึกษา มีสัดส่วนเพ่ิมข้ึนทุกปี โดยมีการศึกษาในระดับประถมศึกษามากท่ีสุด รองลงมา คือระดับมัธยมศึกษา และ ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพตามลาดับ ถึงแม้ว่าคนพิการจะได้รับบริการทางการศึกษามากขึ้น แต่ก็ยังมี คนพกิ ารอกี เปน็ จานวนมากท่อี ย่ใู นชมุ ชนท่หี ่างไกลยงั ไม่ไดร้ ับการศึกษาด้วยสถานะทางสังคมหรือเศรษฐกิจ ของครอบครัว หรือความยุ่งยากซับซ้อนของคนพิการเอง และคนพิการส่วนใหญ่น้ันอยู่นอกระบบโรงเรียน จึงเป็นหน้าที่ของสานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ในการส่งเสริม สนับสนุนช่วยเหลือให้คนพิการมีสิทธ์ิและโอกาสสามารถเข้าถึงบริการทางด้านการศึกษาได้อย่างทั่วถึง เสมอภาค และตอ่ เนอ่ื งตลอดชวี ิต โดยการนาเทคโนโลยมี าใช้ เครือขา่ ยเขา้ มามสี ว่ นรว่ มบนพื้นฐานหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อช่วยเพ่ิมศักยภาพให้คนพิการสามารถพ่ึงพาตนเองได้มีคุณภาพชีวิตที่ดีข้ึน และสามารถดาเนนิ ชีวติ ในสังคมไดอ้ ยา่ งปกตสิ ขุ แผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบบั ท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 3

นกั เรยี น นกั ศกึ ษาคนพกิ ารในสงั กดั กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการได้เปิดโอกาสให้นักเรียน นักศึกษาคนพิการเข้าศึกษาทุกระดับและ ทุกสังกดั ตามความตอ้ งการของผู้เรียนแตล่ ะคน และมีนโยบายให้นกั เรยี น นักศกึ ษาคนพิการได้รับการศึกษา ขัน้ พ้ืนฐาน ไมน่ อ้ ยกวา่ 12 ปี ไดเ้ รยี นทงั้ ดา้ นภาษา วทิ ยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ ในหลักสตู รสายสามัญและ ให้ฝึกวิชาชีพ ซึ่งการจัดการศึกษานั้น ต้องจัดให้คนพิการทุกคนที่อยากเรียนต้องได้เรียนท้ังในระบบและ นอกระบบโรงเรียน เน้นการเรียนร่วมและการจัดให้สอดคล้องกับประเภทและระดับของความพิการ รวมถึงการสง่ เสรมิ และสนับสนนุ ใหเ้ อกชนและองค์กรเอกชนมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาสาหรับคนพิการ ทุกระดบั ทุกระบบและทกุ รูปแบบ โดยรัฐให้การสนับสนุนด้านงบประมาณและบุคลากรให้เท่าเทียมกับการ จัดการศึกษาของรัฐ โดยกระทรวงศึกษาธิการแบ่งโครงสร้างการบริหารออกเป็น 5 องค์กรหลัก คือ 1) หน่วยงานในสังกัดสานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ประกอบด้วย สานักงานส่งเสริมการศึกษานอก ระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย (กศน.) และสานักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน (สช.) 2) สานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน (สพฐ.) 3) สานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา (สอศ.) 4) สานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.) และ 5) สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (สกศ.) ซึ่งจาแนก นกั เรียน นกั ศกึ ษาคนพกิ ารตามหนว่ ยงานในสงั กัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร 4 ปี ดังนี้ ตารางท่ี 2 จานวนนักเรียน นกั ศึกษาคนพกิ าร จาแนกตามหนว่ ยงานในสังกดั กระทรวงศกึ ษาธิการ เปรยี บเทยี บปีการศึกษา 2556 / 2557 / 2558 และ 2559 สังกัด 2556 ปกี ารศึกษา 2559 2557 2558 สป.ศธ 21,986 13,975 สานักงาน กศน. 5,276 18,156 15,104 612 สช. 323,817 402,277 1,030 5,246 5,279 1,084 สพฐ. 4,411 377,429 231,113 3,302 สอศ. 356,520 1,021 1,054 421,250 สกอ. 2,854 3,151 404,706 255,701 รวมท้ังสนิ้ จากตารางที่ 2 จานวนนกั เรยี น นกั ศึกษาคนพิการ จาแนกตามหน่วยงานในสงั กัดกระทรวงศึกษาธิการ พบว่าอตั ราการเพ่มิ ลดของจานวนนกั เรยี น นักศกึ ษาคนพกิ าร ไมค่ งท่ี แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพิการ ฉบับท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. 4

ตารางท่ี 3 จานวนนักเรยี น นักศึกษาคนพกิ าร จาแนกตามประเภทความพกิ ารของกระทรวงศึกษาธกิ าร เปรียบเทียบ ปีการศกึ ษา 2556 / 2557 / 2558 และ 2559 ประเภทความพกิ าร 2556 ปีการศึกษา 2559 7,822 2557 2558 3,706 บคุ คลทม่ี คี วามบกพร่องทางการเหน็ 10,886 5,146 6,766 6,219 บุคคลท่มี คี วามบกพร่องทางการได้ยิน 38,834 8,266 7,547 34,928 บคุ คลทมี่ ีความบกพรอ่ งทางสตปิ ญั ญา 29,743 31,583 29,539 19,449 บคุ คลท่มี ีความบกพร่องทางร่างกาย 19,161 19,629 หรอื การเคลื่อนไหว หรอื สุขภาพ 228,135 325,159 บุคคลที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้ 4,193 238,441 174,396 4,048 บุคคลที่มคี วามบกพรอ่ งทางการพูดและภาษา 6,732 3,014 3,369 7,790 บุคคลทม่ี คี วามบกพร่องทางพฤติกรรม หรืออารมณ์ 9,585 5,331 5,913 7,627 บคุ คลออทิสติก 7,848 6,650 7,115 10,272 บคุ คลพกิ ารซอ้ น 2,742 8,735 8,386 2,052 ไม่ระบปุ ระเภทความพิการ 356,520 78,379 41 421,250 404,706 262,701 รวมทั้งสนิ้ จากตารางที่ 3 ในปกี ารศึกษา 2556 จานวนนกั เรียน นกั ศกึ ษาคนพิการของกระทรวงศกึ ษาธกิ าร ท้ังหมดจาแนกตามประเภทความพิการ พบว่า มีจานวนบุคคลท่ีมีความบกพร่องทางการเรียนรู้มากท่ีสุด 228,135 คน รองลงมาคือ บุคคลที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา จานวน 38,834 คน จานวนน้อยท่ีสุดคือ ไม่ระบุประเภทความพิการ จานวน 2,742 คน ปีการศึกษา 2557 จานวนนักเรียน นักศึกษาคนพิการ ท้ังหมดจาแนกตามประเภทความพิการ พบว่า มีจานวนบุคคลท่ีมีความบกพร่องทางการเรียนรู้มากที่สุด 238,441 คน รองลงมาคือ ไม่ระบุประเภทความพิการ จานวน 38,834 คน จานวนน้อยท่ีสุด คือ บุคคลที่มี ความบกพรอ่ งทางการพูดและภาษา จานวน 3,014 คน ปีการศึกษา 2558 จานวนนักเรียน นักศึกษาพิการ ท้ังหมดจาแนกตามประเภทความพิการ พบว่า มีจานวนบุคคลท่ีมีความบกพร่องทางการเรียนรู้มากท่ีสุด 174,396 คน รองลงมาคือ บุคคลที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา จานวน 29,539 คน จานวนน้อยที่สุด คือ ไม่ระบุประเภทความพิการ จานวน 41 คน และปีการศึกษา 2559 จานวนนักเรียน นักศึกษาพิการ ท้ังหมดจำแนกตามประเภทความพิการ พบว่า มีจานวนบุคคลท่ีมีความบกพร่องทางการเรียนรู้ มากท่ีสุด 325,159 คน รองลงมาคือ บุคคลท่ีมีความบกพร่องทางสติปัญญา จานวน 34,928 คน จานวนน้อยท่ีสุด คือ ไมร่ ะบปุ ระเภทความพิการ จำนวน 2,052 คน แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพิการ ฉบับท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. 5

ตารางที่ 4 จานวนนกั เรยี น นกั ศึกษาคนพิการ จาแนกตามระดับการศกึ ษาของกระทรวงศกึ ษาธิการ ปกี ารศึกษา 2559 ระดับ จานวน รอ้ ยละ การศึกษาข้นั พื้นฐาน 416,864 98.96 อนปุ ริญญาและสงู กวา่ 1.04 4,386 รวมท้ังหมด 421,250 100 จากตารางที่ 4 กระทรวงศึกษาธิการเปิดรับนักเรียน นักศึกษาคนพิการในทุกระดับการศึกษา จากการสารวจพบวา่ ระดบั การศึกษาที่มีจานวนนักเรยี น นักศกึ ษาคนพิการมากที่สุด ได้แก่ ระดับการศึกษา ข้ันพื้นฐาน จานวน 416,864 คน (ร้อยละ 98.96) รองลงมาคือ ระดับอนุปริญญา และสูงกว่า จานวน 4,386 คน (ร้อยละ 1.04) การดาเนนิ การจดั การศกึ ษาสาหรับคนพกิ าร ตามประกาศกระทรวงศกึ ษาธิการ ในปีการศึกษา 2559 ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร สานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ได้นาเสนอข้อมูล จานวนนกั เรียน นักศึกษาคนพิการในภาพรวมของกระทรวงศึกษาธิการพร้อมท้ังจาแนกข้อมูลตามประเภท ของหนว่ ยงานและประเภทความพกิ าร ทัง้ 9 ประเภทได้ ดังน้ี ตารางท่ี 5 จานวนนักเรยี น นักศกึ ษาคนพกิ าร จาแนกประเภทความพิการตามหนว่ ยงาน ในสังกดั กระทรวงศึกษาธกิ าร ปีการศกึ ษา 2559 ประเภทความพิการ สพฐ. กศน. สช. สอศ. สกอ. รวม บุคคลที่มีความบกพร่องทางการเห็น 2,198 1,043 58 204 203 3,706 บคุ คลทีม่ ีความบกพร่องทางการไดย้ นิ 4,437 1,154 21 228 379 6,219 บคุ คลทม่ี ีความบกพร่องทางสตปิ ญั ญา 32,302 2,496 11 67 52 34,928 บคุ คลทม่ี ีความบกพร่องทางร่างกาย 11,066 7,345 6 411 621 19,449 หรือการเคลื่อนไหว หรือสุขภาพ บคุ คลที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้ 324,358 692 20 65 24 325,159 บคุ คลทม่ี ีความบกพร่องทางการพูดและ 3,729 198 82 27 12 4,048 ภาษา บุคคลท่มี ปี ัญหาทางพฤตกิ รรม 7,166 540 8 13 63 7,790 หรอื อารมณ์ บุคคลออทสิ ติก 7,133 203 61 19 211 7,627 บคุ คลพิการซ้อน 9,888 304 39 6 35 10,272 ไม่ระบุประเภทความพิการ - - 306 44 1,702 2,052 รวมทั้งหมด 402,277 13,975 612 1,084 3,302 421,250 จากตารางที่ 5 จานวนนักเรียน นักศึกษาคนพิการ จาแนกประเภทความพิการ ตามหน่วยงานในสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ จาแนกตามสังกัด พบวา่ สพฐ. มจี านวนนกั เรยี น นักศึกษาคนพิการ มากท่ีสุด จานวน 402,277 คน รองลงมาคือ สานักงาน กศน. จานวน 13,975 คน ส่วนสังกัดท่ีมีจานวน นอ้ ยทีส่ ดุ คือ สช. จานวน 612 คน จานวนนักเรียน นักศึกษาคนพิการสังกัด สพฐ. ในแต่ละประเภทความพิการ พบว่า จานวนบุคคลที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้มากที่สุด จานวน 324,358 คน (ร้อยละ 80.63) แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบบั ท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 6

รองลงมาคือ บคุ คลท่ีมีความบกพร่องทางสติปัญญา จานวน 32,302 คน (ร้อยละ 8.03) ส่วนประเภทความพิการ ทีม่ ีจานวนนอ้ ยทีส่ ุด คือ บุคคลที่มีความบกพร่องทางการเห็น จานวน 2,198 คน (ร้อยละ 0.55) จานวนนักเรียน นักศึกษาคนพิการสังกัด สานักงาน กศน. ในแต่ละประเภทความพิการ พบว่า จานวนบุคคลที่มีความบกพร่อง ทางร่างกาย หรือ การเคลื่อนไหว หรือสุขภาพ มีมากที่สุด จานวน 7,345 คน (ร้อยละ 52.56) รองลงมาคือ บุคคลที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา จานวน 2,496 คน (ร้อยละ 17.86) ส่วนประเภทความพิการท่ีมี จานวนนอ้ ยทสี่ ดุ คือ บคุ คลทีม่ ีความบกพร่องทางการพูดและภาษา จานวน 198 คน (ร้อยละ 1.42) จานวน นักเรียน นักศึกษาคนพิการ สังกัด สช. ในแต่ละประเภทความพิการ พบว่า จานวนท่ีไม่ระบุประเภทความพิการ มีมากที่สุด จานวน 306 คน (ร้อยละ 50) รองลงมาคือ บุคคลที่มีความบกพร่องทางการพูดและภาษา จานวน 82 คน (ร้อยละ 13.40) ส่วนประเภทความพิการที่มีจานวนน้อยท่ีสุด คือ บุคคลท่ีมีความบกพร่อง ทางร่างกาย หรือการเคล่ือนไหว หรือสุขภาพ จานวน 6 คน (ร้อยละ 0.98) จานวนนักเรียน นักศึกษาคนพิการ สังกัด สอศ. ในแต่ละประเภทความพิการ พบว่า จานวนบุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกาย หรือการ เคลื่อนไหว หรือสุขภาพ มีมากท่ีสุดจานวน 411 คน (ร้อยละ 37.92) รองลงมาคือ บุคคลที่มีความบกพร่อง ทางการได้ยิน จานวน 228 คน (ร้อยละ 21.03) ส่วนประเภทความพิการท่ีมีจานวนน้อยที่สุด คือ บุคคล พิการซ้อน จานวน 6 คน (ร้อยละ 0.55) และจานวนนักเรียน นักศึกษาคนพิการ สังกัด สกอ. ในแต่ละ ประเภทความพกิ าร พบวา่ จานวนท่ีไม่ระบุประเภทความพิการ มีมากท่ีสุด จานวน 1,702 คน (ร้อยละ 51.54) รองลงมาคือ บุคคลท่ีมีความบกพร่องทางร่างกาย หรือการเคลื่อนไหว หรือสุขภาพ จานวน 621 คน (ร้อยละ 18.81) ส่วนประเภทความพิการท่ีมีจานวนน้อยท่ีสุด คือ บุคคลที่มีความบกพร่องทางการพูดและภาษา จานวน 12 คน (รอ้ ยละ 0.36) ตารางท่ี 6 จานวนนกั เรียน นักศกึ ษาคนพิการ จาแนกตามประเภทความพิการ ของกระทรวงศึกษาธกิ าร ปกี ารศึกษา 2559 ประเภทความพิการ จานวน รอ้ ยละ บคุ คลที่มคี วามบกพรอ่ งทางการเหน็ 3,706 0.88 บคุ คลที่มีความบกพรอ่ งทางการไดย้ ิน 6,214 1.48 บุคคลที่มคี วามบกพร่องทางสติปญั ญา 34,907 8.29 บคุ คลท่มี ีความบกพร่องทางรา่ งกาย หรอื การเคลอื่ นไหว หรอื สุขภาพ 19,427 4.61 บคุ คลที่มคี วามบกพรอ่ งทางการเรียนรู้ 325,221 77.18 บคุ คลที่มปี ญั หาทางพฤติกรรม หรอื อารมณ์ 7,790 1.85 บุคคลท่ีมคี วามบกพรอ่ งทางการพูดและภาษา 4,048 0.96 บุคคลออทสิ ตกิ 7,615 1.81 บุคคลพกิ ารซ้อน 10,270 2.44 ไม่ระบุประเภทความพกิ าร 2,052 0.49 421,250 100 รวมทั้งหมด จากตารางที่ 6 จานวนนักเรียน นักศึกษาคนพิการ ในสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ จาแนก ตามประเภทความพิการ พบว่า มีบุคคลที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้ มากท่ีสุด จานวน 325,221 คน (รอ้ ยละ 77.18) รองลงมาจะเปน็ บคุ คลที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา จานวน 34,907 คน (ร้อยละ 8.29) ส่วนประเภทความพกิ ารท่ีมจี านวนน้อยทีส่ ดุ คอื ไม่ระบปุ ระเภทความพกิ าร จานวน 2,052 คน (ร้อยละ 0.49) แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 7

การดาเนินการจัดการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน ของสานักงานส่งเสริม การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั ต้งั แตป่ ีการศกึ ษา 2556 - 2559 ดังนี้ ตารางที่ 7 จานวนนักศึกษาคนพกิ าร หลักสตู รการศกึ ษานอกระบบระดับการศึกษาขนั้ พ้นื ฐาน พุทธศักราช 2551 สังกัดสานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย จาแนกตามระดับ การศึกษา ปีการศกึ ษา 2556 / 2557 / 2558 และ 2559 ระดับ 2556 ปกี ารศึกษา 2559 รวมท้ังสนิ้ 7,262 2557 2558 8,992 ประถมศกึ ษา 1,915 11,835 11,168 3,863 39,257 มธั ยมศึกษาตอนตน้ 1,155 2,867 3,624 2,249 12,269 มธั ยมศึกษาตอนปลาย 10,332 1,567 2,089 15,104 7,060 16,269 16,881 58,586 รวมทั้งหมด จากตารางท่ี 7 จานวนนักศึกษาคนพกิ าร สังกัดสานกั งานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัยหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 จาแนกตามระดบั การศกึ ษาในภาพรวม พบว่า ระดับการศึกษาท่ีมีจานวนนักศึกษาคนพิการมากท่ีสุด ได้แก่ ระดับประถมศึกษา จานวน 39,257 คน (ร้อยละ 67.01) รองลงมาคือ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น จานวน 12,269 คน (รอ้ ยละ 20.94) และน้อยท่ีสุดคือ ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย จานวน 7,060 คน (ร้อยละ 12.05) ตารางท่ี 8 จานวนนักศกึ ษาคนพกิ าร จาแนกตามภูมภิ าค / กรุงเทพมหานคร สงั กดั สานกั งานสง่ เสริม การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย ปีการศึกษา 2556 / 2557 / 2558 และ 2559 ภมู ิภาค/กรงุ เทพมหานคร 2556 ปกี ารศกึ ษา 2559 180 2557 2558 199 กรุงเทพมหานคร 1,140 211 169 1,578 ภาคเหนอื 5,851 1,713 1,760 8,378 ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 807 8,798 9,409 1,083 ภาคกลาง 1,132 1,105 1,106 1,259 ภาคตะวนั ออก 1,222 2,888 1,729 2,607 ภาคใต้ 10,332 1,554 2,708 15,104 16,269 16,881 รวมทั้งสน้ิ จากตารางที่ 8 จานวนนักศึกษาคนพกิ าร สงั กัดสานกั งานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอัธยาศัย จาแนกตามภูมภิ าค/กรงุ เทพมหานคร พบว่า ในแตล่ ะภูมภิ าค/กรุงเทพมหานคร มีนกั ศกึ ษาคนพกิ าร ไมค่ งท่ี แผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบบั ท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. 8

ตารางท่ี 9 จานวนนกั ศึกษาคนพิการ สงั กดั สานกั งานส่งเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอธั ยาศยั จาแนกตามประเภทความพกิ าร ปกี ารศึกษา 2556 / 2557 / 2558 และ 2559 ประเภทความพิการ 2556 ปีการศกึ ษา 2559 1,237 2557 2558 1,079 บคุ คลทม่ี ีความบกพร่องทางการเห็น 1,311 1,245 1,386 1,319 บคุ คลที่มีความบกพร่องทางการไดย้ ิน 2,480 1,324 1,571 2,680 บุคคลทม่ี ีความบกพร่องทางสตปิ ญั ญา 3,717 3,100 3,399 7,518 บุคคลท่มี ีความบกพร่องทางร่างกาย 8,039 7,975 หรือการเคล่ือนไหว หรือสุขภาพ 466 1,053 บุคคลทม่ี ีความบกพร่องทางการเรยี นรู้ 137 750 1,001 213 บคุ คลที่มีความบกพร่องทางการพดู และภาษา 370 297 298 707 บุคคลทมี่ ีความบกพร่องทางพฤติกรรม หรอื อารมณ์ 243 729 670 264 บุคคลออทสิ ติก 371 400 201 271 บคุ คลพิการซ้อน 10,332 385 380 15,104 16,269 16,881 รวมทั้งสน้ิ จากตารางที่ 9 จานวนนักศึกษาคนพิการ สังกัดสานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบ ปีการศึกษา 2556 จาแนกตามประเภทความพิการ พบว่า บุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกาย หรือการเคลื่อนไหว หรือสุขภาพ มากที่สดุ จานวน 3,717 คน (ร้อยละ 35.97) รองลงมา คือ บุคคลที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา จานวน 2,480 คน (ร้อยละ 24.00) ส่วนประเภทความพิการที่มีจานวนน้อยท่ีสุด คือ บุคคลที่มีความบกพร่อง ทางการพูดและภาษา จานวน 137 คน (ร้อยละ 1.32) ปีการศึกษา 2557 จาแนกตามประเภทความพิการ พบว่าบุคคลที่มีความบกพร่องทางร่างกาย หรือการเคล่ือนไหว หรือสุขภาพ มากท่ีสุด จานวน 8,039 คน (ร้อยละ 49.41) รองลงมา คือ บุคคลที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา จานวน 3,100 คน (ร้อยละ 19.05) ส่วนประเภทความพิการที่มีจานวนน้อยที่สุด คือ บุคคลที่มีความบกพร่องทางการพูดและภาษา จานวน 297 คน (ร้อยละ 1.82) ปีการศึกษา 2558 จาแนกตามประเภทความพิการ พบว่าบุคคลท่ีมีความบกพร่อง ทางร่างกาย หรือการเคล่ือนไหว หรือสุขภาพ มากท่ีสุด จานวน 7,975 คน (ร้อยละ 47.24) รองลงมา คือ บุคคลที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา จานวน 3,399 คน (ร้อยละ 20.13) ส่วนประเภทความพิการที่มี จานวนน้อยท่ีสุด คือ บุคคลออทิสติก จานวน 201 คน (ร้อยละ 1.19) ปีการศึกษา 2559 จาแนกตาม ประเภทความพิการ พบว่าบุคคลท่ีมีความบกพร่องทางร่างกาย หรือการเคลื่อนไหว หรือสุขภาพ มากท่ีสุด จานวน 7,518 คน (ร้อยละ 49.77) รองลงมา คอื บุคคลท่มี คี วามบกพร่องทางสติปัญญา จานวน 2,680 คน (ร้อยละ 17.74) ส่วนประเภทความพิการท่ีมีจานวนน้อยที่สุด คือ บุคคลท่ีมีความบกพร่องทางการพูด และภาษา จานวน 213 คน (ร้อยละ 1.41) การพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษา การดาเนนิ งานการพัฒนาคณุ ภาพการจดั การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สาหรับคนพิการในช่วงระยะที่ผ่านมา ต้ังแต่ พ.ศ. 2550 ถึงปัจจุบัน เร่ิมจากแผนพัฒนาการจัดการศึกษา พิเศษสาหรับคนพิการ ระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2550 – 2554) สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศยั ทีก่ าหนดวา่ คนพิการทีอ่ ยู่นอกระบบโรงเรียนควรไดร้ ับการศึกษาอย่างท่วั ถึงและมคี ุณภาพ แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 9

ด้วยรูปแบบ วิธีการที่หลากหลายเหมาะสม และพัฒนาเต็มศักยภาพ โดยได้เรียนรู้วิชาการ พัฒนาทักษะชีวิต และประกอบอาชีพตามความสามารถ พึ่งตนเองได้ มีคุณธรรม ใช้ชีวิตอย่างพอเพียง อยู่ในสังคมอย่างมี ความสุข ภายใต้สภาพแวดล้อมท่ีปราศจากอุปสรรค จากการจัดบริการการศึกษาสาหรับคนพิการ ในช่วงปี พ.ศ. 2550 – 2554 พบว่า คนพิการได้รับโอกาสทางการศึกษาประสบผลสาเร็จเป็นที่น่าพึงพอใจ ในด้าน การศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนต้น มัธยมศึกษาตอนปลาย จานวน 14,300 คน ด้านการศึกษาต่อเน่ือง การศึกษาเพ่ือพัฒนาทักษะชีวิต การศึกษาเพ่ือพัฒนาอาชีพ การศึกษาเพ่ือพัฒนา สงั คมและชุมชน จานวน 25,126 คน และด้านการศึกษาตามอธั ยาศัย จานวน 39,426 คน ส่งผลให้คนพกิ าร มคี ณุ ภาพชวี ิตที่ดี สามารถพง่ึ พาตนเอง และช่วยเหลอื สังคมได้ตามศักยภาพ ในระยะต่อมาได้มีการจัดทาแผนพัฒนาการจัดการศึกษาสาหรับคนพิการ ระยะ 5 ปี ( พ.ศ. 2555 – 2559) สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย มีเปา้ หมายทส่ี าคัญ คือให้คนพิการทุกประเภทมีสิทธิได้รับโอกาสและความช่วยเหลือในการเข้าถึงบริการทางการศึกษาสาหรับ คนพิการที่อยู่นอกระบบโรงเรียนและอายุเกินเกณฑ์การศึกษาภาคบังคับ พร้อมทั้งมีสิทธิได้รับส่ิงอานวย ความสะดวก ส่ือ บริการ และความช่วยเหลืออื่นใดทางการศึกษาให้กับคนพิการ ต้องจัดให้อย่างมี ประสิทธิภาพ ผ่านการดาเนินงานท่ีเน้นการสร้างโอกาสให้คนพิการได้รับการศึกษาอย่างท่ัวถึง เสมอภาค และมีคณุ ภาพตามมาตรฐานการศกึ ษาของแตล่ ะประเภทความพิการ ทุกรูปแบบการศึกษา รวมทั้งส่งเสริมสนับสนุน ให้ทกุ ภาคส่วนเข้ามามีสว่ นรว่ มในการจัดการศึกษาสาหรับคนพิการ ควบคูไ่ ปกบั การพัฒนาคุณภาพการบริหาร จัดการศกึ ษาสาหรับคนพิการ ผลของการจัดบริการการศึกษาสาหรบั คนพิการ ในช่วงปี พ.ศ. 2555 – 2559 พบว่า หน่วยงาน สถานศึกษา ท่ีเกี่ยวข้องได้มีการพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการศึกษาสาหรับคนพิการ ดังน้ี 1. พฒั นาระบบข้อมูลสารสนเทศคนพกิ ารดา้ นการศึกษา 2. พฒั นาหลกั สตู ร การจัดกระบวนการเรียนรู้ ส่ือ เทคโนโลยี การวัดและประเมินผล ทห่ี ลากหลายเหมาะสมกบั ความตอ้ งการจาเป็นพเิ ศษของคนพิการแตล่ ะประเภท 3. พัฒนาบคุ ลากรใหม้ ีองคค์ วามรูใ้ นการจัดการศึกษาสาหรับคนพิการ 4. พฒั นาอาคารสถานท่ใี ห้เอ้อื ต่อการจดั การเรยี นรูส้ าหรับคนพกิ าร 5. สง่ เสรมิ ให้มีแหล่งเรยี นรูส้ าหรับคนพิการ 6. สง่ เสรมิ ภาคีเครือข่ายใหม้ ีส่วนรว่ มในการจัดการศึกษาสาหรับคนพิการ โดยการพัฒนากลไกการประสานงานการจัดการศึกษาสาหรับคนพิการร่วมกบั ภาคีเครือขา่ ย ทัง้ ในระดับจังหวัด อาเภอ และตาบล คนพิการได้รับบริการการศึกษานอกระบบ ด้านการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนต้น และมัธยมศึกษาตอนปลาย จานวน 65,897 คน ด้านการศึกษาต่อเนื่อง การศึกษาเพ่ือพัฒนาทักษะชีวิต การศึกษาเพื่อพัฒนาอาชีพ การศึกษาเพ่ือพัฒนาสังคมและชุมชน จานวน 49,309 คน และด้านการศึกษาตามอัธยาศัย จานวน 59,861 คน ส่งผลให้คนพิการมีคุณภาพชีวิตที่ดี สามารถ พึง่ พาตนเองและชว่ ยเหลอื สังคมไดต้ ามศักยภาพ ดงั นนั้ สานักงานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย จึงได้ดาเนินการ ตามสาระบญั ญัติ ตามปฏิญญาสากลและกฎหมายตลอดจนทิศทางการเปล่ียนผ่านประเทศตามยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2560 - 2579) ท่ามกลางกระแสการเปล่ียนแปลงของสังคม เศรษฐกิจ ฐานความรู้ (Knowledge Based Economy : KBE) การจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั เพื่อให้คนพิการได้เรียนรู้ ต่อเนื่องตลอดชีวิตตามศักยภาพอย่างมีความสุข มีคุณภาพชีวิตท่ีดี สามารถพ่ึงพาตนเองได้อย่างมีศักด์ิศรี ความเปน็ มนษุ ย์ แผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 10

บทที่ 2 การประเมนิ ความตอ้ งการทางยทุ ธศาสตร์ การจัดทาแผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับ คนพิการ ฉบับที่ 3 (พ.ศ.2560 – 2564) เกิดข้ึนจากแผนพัฒนาการจัดการศึกษาสาหรับคนพิการ ระยะ 5 ปี พ.ศ.2555 - 2559 สานักงานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยส้ินสุดการใช้แผน ดังกล่าวในปี พ.ศ. 2559 และสานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยได้ทา การวิเคราะห์ความตอ้ งการทางยทุ ธศาสตร์ (Need Analysis) ทั้งดา้ นนโยบาย ผู้มีสว่ นได้ สว่ นเสียและสถานการณ์ ด้านคนพิการ รวมถึงการประเมินศักยภาพทางยุทธศาสตร์ (Gap Analysis) เพื่อทราบถึงสภาพแวดล้อม แนวโน้มการเปล่ียนแปลงต่าง ๆ ท้ังปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอก จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาส และอุปสรรค ของหน่วยงาน สถานศึกษาที่จัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ กาหนด ทิศทางและยุทธศาสตร์การพัฒนา (Strategic Formulation) วิสัยทัศน์ พันธกิจ และยุทธศาสตร์การจัด การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการบนหลักการพื้นฐาน ได้แก่ สาระบัญญัติ ตามกฎหมาย การบริหารจัดการเชิงยุทธศาสตร์แบบบูรณาการ (Integrated Strategic Management) การบริหารการเปล่ียนแปลง (Change Management) และการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research - PAR) เพื่อให้การจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สาหรบั คนพกิ ารเป็นไปในแนวทางเดียวกนั นิยามและกลุ่มเปา้ หมายทางยทุ ธศาสตร์ ประกาศกระทรวงศกึ ษาธิการเรอ่ื ง กาหนดประเภทและหลักเกณฑข์ องคนพกิ าร ทางการศกึ ษาพ.ศ. 2552 กาหนดประเภทความพิการ 9 ประเภท ดงั น้ี 1. บคุ คลที่มีความบกพรอ่ งทางการเหน็ ไดแ้ ก่ บุคคลท่สี ูญเสียการเหน็ ตงั้ แต่ระดบั เล็กน้อย จนถึงตาบอดสนทิ ซง่ึ แบง่ เป็น 2 ประเภทดงั นี้ 1.1 คนตาบอด หมายถงึ บคุ คลทส่ี ญู เสียการเหน็ มาก จนตอ้ งใช้ส่ือสัมผสั และสอ่ื เสยี ง หากตรวจวัดความชัดของสายตาข้างดีเมื่อแก้ไขแล้ว อยู่ในระดับ 6 ส่วน 60 (6/60) หรือ 20 ส่วน 200 (20/200) จนถึงไมส่ ามารถรับรู้เรอ่ื งแสง 1.2 คนเห็นเลือนราง หมายถงึ บคุ คลท่สี ญู เสยี การเหน็ แตย่ งั สามารถอ่านอักษรตวั พิมพ์ ขยายใหญด่ ว้ ยอุปกรณเ์ คร่ืองช่วยความพิการหรือเทคโนโลยีสิ่งอานวยความสะดวก หากวดั ความชดั เจน ของสายตาขา้ งดเี ม่อื แก้ไขแล้วอยู่ในระดับ 6 ส่วน 18 (6/18) หรอื 20 ส่วน 70 (20/70) 2. บคุ คลท่มี คี วามบกพร่องทางการไดย้ นิ ไดแ้ ก่ บุคคลทีส่ ูญเสียการได้ยนิ ตั้งแต่ระดับหูตึง น้อยจนถึงหหู นวก ซ่ึงแบง่ เปน็ 2 ประเภท ดังนี้ 2.1 คนหหู นวก หมายถึง บคุ คลทสี่ ูญเสยี การได้ยนิ มาก จนไม่สามารถเขา้ ใจการพูด ผ่านทางการได้ยิน ไม่ว่าจะใส่หรือไม่ใส่เครื่องช่วยฟัง ซ่ึงโดยทั่วไปหากตรวจการได้ยินจะมีการสูญเสียการได้ยิน 90 เดซิเบลขึน้ ไป 2.2 คนหูตงึ หมายถึง บคุ คลท่ีมกี ารได้ยนิ เหลอื อยู่เพยี งพอท่จี ะไดย้ ินการพูดผ่าน ทางการได้ยิน โดยทวั่ ไปจะใสเ่ ครอ่ื งช่วยฟัง ซึ่งหากตรวจวัดการได้ยินจะมีการสูญเสียการได้ยินน้อยกว่า 90 เดซิเบล ลงมาถงึ 26 เดซิเบล แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพิการ ฉบับท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. หนา้ 11

3. บคุ คลทม่ี คี วามบกพรอ่ งทางสตปิ ญั ญา ได้แก่ บคุ คลที่มคี วามจากัดอยา่ งชดั เจนในการ ปฏิบัติตน (Functioning) ในปัจจุบัน ซ่ึงมีลักษณะเฉพาะ คือ ความสามารถทางสติปัญญาต่ากว่าเกณฑ์ เฉล่ยี อยา่ งมีนยั สาคัญ รว่ มกับความจากัดของทักษะการปรับตัวอีกอย่างน้อย 2 ทักษะจาก 10 ทักษะ ได้แก่ การส่ือความหมาย การดูแลตนเอง การดารงชีวิตภายในบ้าน ทักษะทางสังคม การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น การรจู้ กั ใช้ทรัพยากรในชุมชน การรู้จักดูแลควบคุมตนเอง การนาความรู้มาใช้ในชีวิตประจาวัน การทางาน การใช้เวลาว่าง การรักษาสุขภาพอนามัยและความปลอดภัย ท้งั น้ไี ด้แสดงอาการดงั กล่าวก่อนอายุ 18 ปี 4. บุคคลท่มี คี วามบกพรอ่ งทางรา่ งกาย หรือการเคล่อื นไหว หรอื สุขภาพ ซ่งึ แบ่งเปน็ 2 ประเภท ดังนี้ 4.1 บคุ คลทีม่ คี วามบกพรอ่ งทางรา่ งกาย หรอื การเคลื่อนไหว ได้แก่ บุคคลท่มี อี วัยวะ ไม่สมสว่ นหรือขาดหายไป กระดูกหรอื กลา้ มเนอ้ื ผิดปกตมิ ีอปุ สรรคในการเคล่ือนไหว ความบกพร่องดังกล่าว อาจเกิดจากโรคทางระบบประสาท โรคของระบบกล้ามเน้ือและกระดูก การไม่สมประกอบมาแต่กาเนิด อบุ ัติเหตุและโรคติดตอ่ 4.2 บคุ คลทม่ี ีความบกพร่องทางสุขภาพ ไดแ้ ก่ บุคคลที่มีความเจ็บปวุ ยเร้ือรัง หรอื มโี รค ประจาตัวซ่ึงจาเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างต่อเน่ือง และเป็นอุปสรรคต่อการศึกษาซ่ึงมีผลทาให้เกิดความ จาเป็นตอ้ งได้รับการศกึ ษาพิเศษ 5. บคุ คลทม่ี คี วามบกพรอ่ งทางการเรียนรู้ ได้แก่ บุคคลที่มีความผิดปกติในการทางานของ สมองบางส่วนท่ีแสดงถึงความบกพร่องในกระบวนการเรียนรู้ท่ีอาจเกิดขึ้นเฉพาะความสามารถด้านใด ด้านหนึ่งหรือหลายด้าน คือ การอ่าน การเขียน การคิดคานวณ ซ่ึงไม่สามารถเรียนรู้ในด้านท่ีบกพร่อง ไดท้ ้ังทม่ี ีระดับสตปิ ัญญาปกติ 6. บุคคลทม่ี ีความบกพร่องทางการพูดและภาษา ได้แก่ บคุ คลที่มีความบกพร่องในการเปล่ง เสียงพูด เช่น เสียงผิดปกติ อัตราความเร็วและจังหวะการพูดผิดปกติ หรือบุคคลที่มีความบกพร่องในเรื่อง ความเข้าใจหรือการใช้ภาษาพูด การเขียนหรือระบบสัญลักษณ์อ่ืนท่ีใช้ในการติดต่อสื่อสาร ซึ่งอาจเกี่ยวกับ รปู แบบ เน้ือหาและหนา้ ทีข่ องภาษา 7. บุคคลที่มีความบกพร่องทางพฤติกรรม หรืออารมณ์ ได้แก่ บุคคลท่ีมีพฤติกรรมเบ่ียงเบน ไปจากปกติเป็นอย่างมาก และปัญหาทางพฤติกรรมนั้นเป็นไปอย่างต่อเนื่อง ซึ่งเป็นผลจากความบกพร่อง หรือความผิดปกติทางจิตใจหรือสมองในส่วนของการรับรู้ อารมณ์หรือความคิด เช่น โรคจิตเภท โรคซึมเศร้า โรคสมองเสื่อม เปน็ ตน้ 8. บุคคลออทิสติก ได้แก่ บุคคลที่มีความผิดปกติของระบบการทางานของสมองบางส่วน ซ่งึ สง่ ผลตอ่ ความบกพรอ่ งทางพฒั นาการดา้ นภาษา ด้านสังคมและการปฏิสัมพันธ์ทางสังคม และมีข้อจากัด ดา้ นพฤตกิ รรม หรอื มีความสนใจจากัดเฉพาะเรอ่ื งใดเร่ืองหนึ่ง โดยความผดิ ปกตนิ ้นั คน้ พบไดก้ อ่ น อายุ 30 เดอื น 9. บุคคลพิการซ้อน ได้แก่ บุคคลท่ีมีสภาพความบกพร่องหรือความพิการมากกว่าหนึ่งประเภท ในบุคคลเดยี วกนั การประเมินความตอ้ งการทางยุทธศาสตร์ การประเมนิ ความตอ้ งการ (Need Analysis) ของหน่วยงาน สถานศกึ ษาและผู้มสี ่วนได้ ส่วนเสยี (Stakeholder) ดาเนินการสอดคล้องกับกฎหมาย กฎ ระเบียบ บทบัญญัติในกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ดงั น้ี 1. พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 และท่ีแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบับท่ี 3) พ.ศ.2553 ได้ระบุตามความในมาตรา 8 (2) ให้สังคมมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา มาตรา 9 (5) ระดมทรัพยากรจากแหล่งต่าง ๆ มาใช้ในการจัดการศึกษา มาตรา 9 (6) การมีส่วนร่วมของบุคคล ครอบครัว แผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. หน้า 12

ชุมชน องค์กรชุมชน องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน และมาตรา 10 วรรคสองและวรรคสาม ระบุว่า “การจัดการ ศึกษาสาหรับบุคคลท่ีมีความบกพร่องทางร่างกาย จิตใจ สติปัญญา อารมณ์ สังคม การสื่อสารและการเรียนรู้ หรือมีร่างกายพิการ หรือทุพพลภาพหรือบุคคลซึ่งไม่สามารถพ่ึงตนเองได้ หรือไม่มีผู้ดูแล หรือด้อยโอกาส ต้องจัดให้บุคคลดังกล่าวมีสิทธิและโอกาสได้รับการศึกษาข้ันพ้ืนฐานเป็นพิเศษ ตั้งแต่แรกเกิดหรือพบความ พิการ โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายและให้บุคคลดังกล่าวมีสิทธิได้รับส่ิงอานวยความสะดวก ส่ือ บริการ และความ ชว่ ยเหลอื อ่ืนใดทางการศึกษา ตามหลักเกณฑ์และวธิ ีการ ทก่ี าหนดในกฎกระทรวง” 2. พระราชบญั ญัตกิ ารจดั การศึกษาสาหรบั คนพิการ พ.ศ. 2551 และท่ีแกไ้ ขเพิ่มเตมิ (ฉบบั ที่ 2) พ.ศ. 2556 มีสาระสาคัญ คือ ให้คนพิการได้รับการศึกษาโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายต้ังแต่แรกเกิดหรือพบความพิการ จนตลอดชีวิตสามารถได้รับเทคโนโลยี สิ่งอานวยความสะดวก ส่ือ บริการและความช่วยเหลืออ่ืนใด ทางการศึกษา พร้อมท้ังเลือกบริการทางการศึกษา สถานศึกษา ระบบและรูปแบบการศึกษา โดยคานึงถึง ความสามารถ ความสนใจ ความถนัดและความต้องการจาเป็นพิเศษของบุคคลน้ัน ผ่านการศึกษาท่ีมีมาตรฐาน และประกนั คุณภาพการศึกษา รวมทงั้ การจัดหลักสตู ร กระบวนการเรียนรู้ การทดสอบทางการศึกษาที่เหมาะสม สอดคลอ้ งกับความตอ้ งการจาเป็นพิเศษของคนพกิ ารแต่ละประเภทและบุคคล 3. พระราชบัญญตั ิสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั พ.ศ.2551 4. พระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พ.ศ.2550 และท่ีแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2556 และกฎกระทรวงอ่ืน ๆ ท่ีเก่ียวข้อง ส่งเสริมให้คนพิการได้รับโอกาส สิทธิ การสงเคราะห์ การพฒั นา การจ้างงานและการฟนื้ ฟสู มรรถภาพคนพิการ ฯลฯ 5. กฎกระทรวงกาหนดหลกั เกณฑ์ วธิ กี าร และเงอ่ื นไขในการเขา้ ถึงและใช้ประโยชน์ จากข้อมูล ข่าวสาร การส่ือสาร บริการโทรคมนาคม เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร เทคโนโลยีสิ่งอานวย ความสะดวกเพื่อการสื่อสาร และบริการส่ือสาธารณะ สาหรบั คนพิการ พ.ศ.2554 6. กฎกระทรวง กาหนดหลักเกณฑ์และวธิ กี ารใหค้ นพิการมีสิทธไิ ด้รบั สิง่ อานวยความ สะดวก ส่อื บริการ และความช่วยเหลอื อื่นใดทางการศึกษา พ.ศ.2550 7. ประกาศกระทรวงศึกษาธกิ าร เรอ่ื ง ปี 2559 เป็นปแี ห่งความร่วมมือด้านการจัดการศึกษา สาหรับบุคคลท่ีมีความต้องการจาเป็นพิเศษเพ่ือให้การจัดการศึกษาสาหรับบุคคลที่มีความต้องการจาเป็น พิเศษเป็นไปตามเปูาหมาย ลดความเหล่ือมล้าทางการศึกษาบุคคลที่มีความต้องการจาเป็นพิเศษทุกคน เข้าถึงบริการที่ครบทุกด้าน ดารงชีวิตได้อย่างมีความสุข จึงจาเป็นต้องอาศัยความร่วมมือ ของครอบครัว ชุมชน สถานประกอบการ หนว่ ยงาน และองคก์ รที่เกยี่ วข้อง โดยกาหนดแนวทางการดาเนินงาน ดังนี้ 7.1 จัดบริการช่วยเหลือระยะแรกเร่ิม (Early intervention : Ei) เพื่อให้บุคคลที่มี ความจาเป็นพเิ ศษได้เข้าถึงบรกิ ารทางการศึกษาตง้ั แตแ่ รกเกดิ หรือพบความพิการ 7.2 จดั การศกึ ษาแบบเรียนรวม (Inclusive Education) เพือ่ ขยายโอกาสให้บุคคล ท่ีมีความต้องการจาเป็นพิเศษทุกคนได้รับโอกาสในการได้รับการศึกษาท่ีมีคุณภาพอย่างเท่าเทียม โดยไม่ เลือกปฏิบัติ 7.3 จัดการศึกษาเพือ่ การมีงานทา (Transition from School to Work) เพือ่ ให้ บุคคลทม่ี คี วามต้องการจาเปน็ พิเศษมีทักษะชวี ิตและทกั ษะอาชพี 8. ยุทธศาสตร์การพัฒนาภายใต้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับท่ี 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) ไดก้ าหนดยุทธศาสตรท์ ี่ 2 การสร้างความเป็นธรรมลดความเหลื่อมล้าในสังคม มุ่งเน้นการลด ความเหลื่อมล้าในทุกมิติเพื่อสร้างความปรองดองในสังคม การสร้างโอกาสให้ทุกคนในสังคมไทยสามารถ เข้าถึงทรัพยากร แหล่งทุนในการประกอบอาชีพ เพ่ือยกระดับรายได้และขับเคล่ือนเศรษฐกิจฐานราก แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบับท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. หนา้ 13

โดยในส่วนคนพิการเน้นการสร้างโอกาสการเข้าถึงการศึกษาท่ีมีคุณภาพอย่างต่อเนื่อง โดยไม่ถูกจากัดศักยภาพ จากสภาพครอบครัว พน้ื ที่ และสภาพรา่ งกาย กลไกในการขับเคลื่อนยทุ ธศาสตร์ดังกลา่ วนั้น คือ รัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ที่ได้ระบุถึงหน้าที่ของรัฐในการลดความเหล่ือมล้าและกาหนด สิทธิเสรีภาพของปวงชนชาวไทย ครอบคลุมถึงการให้คนพิการได้รับความช่วยเหลือให้สามารถดารงชีวิต ได้อยา่ งมคี ณุ ภาพ และคมุ้ ครองปูองกนั มิให้บคุ คลดงั กลา่ ว ถกู ใช้ความรนุ แรงหรือปฏิบตั ิอยา่ งไม่เปน็ ธรรม 9. ยุทธศาสตร์ชาติ ระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2560 –2579) กาหนดวิสัยทัศน์ “ประเทศมีความมั่นคง ม่งั คงั่ ยั่งยนื เปน็ ประเทศพฒั นาแล้ว ด้วยการพัฒนาตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” นาไปสู่การพัฒนา ให้คนไทยมีความสุข และตอบสนองตอบต่อการบรรลุซ่ึงผลประโยชน์แห่งชาติ ในการท่ีจะพัฒนาคุณภาพชีวิต สร้างรายได้ระดับสูง สร้างความสุขของคนไทย สังคมมีความม่ันคง เสมอภาคและเป็นธรรม ประเทศ สามารถแขง่ ขนั ได้ในระบบเศรษฐกิจ โดยอนาคตประเทศไทย ปี 2579 คนไทยในอนาคต มีศักยภาพในการ ร่วมกันพัฒนาประเทศ สามารถปรับตัวรองรับบริบทการพัฒนาในอนาคต มีความพร้อมท้ังกาย ใจ สติปัญญา มีทักษะในการวิเคราะห์อย่างมีเหตุผล มีการเรียนรู้ตลอดชีวิต มีภูมิคุ้มกันต่อการเปล่ียนแปลง มีจิตสานึก วัฒนธรรมทีด่ ีงาม รคู้ ุณคา่ ความเปน็ ไทย และมีความรับผิดชอบ เป็นรากฐานที่มั่นคงของชุมชน สังคม รักสถาบัน ชาติ ศาสนาพระมหากษัตริย์ ส่งผลให้สังคมไทยมีความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน โดยท่ีประชาชนทุกช่วงวัยมี คุณภาพชวี ิตทด่ี ี ครอบครัวอยู่ดมี สี ขุ 10. ทิศทางแผนการศึกษาแห่งชาติ (พ.ศ. 2560 –2579) กาหนดจุดมุ่งหมายของการ จัดการศกึ ษาให้การศึกษาเป็นเคร่ืองมือ/กลไกในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้มีความเป็นพลเมือง มีทักษะ ความรู้ความสามารถ และสมรรถนะในการปฏิบัติงานที่ตอบสนองความต้องการของตลาดแรงงาน การพัฒนา ประเทศ และดารงชวี ติ ในสงั คมอยา่ งเปน็ สุข โดยเนน้ การเพ่ิมโอกาสและความเสมอภาค ในการเข้าถึงบริการ ทางการศกึ ษาท่มี คี ุณภาพ 11. ปฏิญญาสากลว่าดว้ ยสทิ ธิมนุษยชน เปน็ กฎบตั รที่แสดงถึงความเชื่อม่ันในสิทธมิ นุษยชน ขนั้ พนื้ ฐานในศกั ดศิ์ รี คณุ ค่าตวั บุคคลและในความเสมอภาคแห่งสิทธิของท้ังชายและหญิง ส่งเสริมความก้าวหน้า ทางสงั คม ตลอดจนมาตรฐานแห่งชาติให้ดีขึน้ มเี สรีภาพมากข้นึ 12. ปฏิญญาวา่ ด้วยสทิ ธิคนพกิ ารไทย พ.ศ.2541 รัฐบาลไทยไดต้ ระหนกั ถึงสิทธขิ องคนพิการไทย โดยผู้แทนจากองค์กรที่เก่ียวข้องกับคนพิการท้ังภาครัฐและเอกชน และองค์กรคนพิการได้ร่วมกันจัดทา ปฏิญญาวา่ ดว้ ยสทิ ธคิ นพิการไทย ซ่ึงได้รับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี เม่ือวันท่ี 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2541 มีสาระทีส่ าคญั เกย่ี วข้องกบั การศึกษาสาหรับคนพิการ ดงั น้ี 12.1 คนพิการ มีศกั ดศิ์ รีแห่งความเป็นมนุษย์ มีสิทธแิ ละเสรีภาพแห่งบุคคลย่อมไดร้ บั ความคุ้มครองในฐานะพลเมืองไทยตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยและมีสิทธิต่าง ๆ ตามท่ีระบุไว้ ภายใตป้ ฏญิ ญาฉบับน้ี โดยไม่มีข้อยกเว้นใด ๆ และปราศจากการแบ่งแยกเช้ือชาติ ศาสนา การเมือง ภาษา ถน่ิ กาเนิด เพศ อายุ หรอื สถานะอ่นื ใด 12.2 คนพิการ มสี ทิ ธแิ สดงความคดิ เหน็ และมสี ่วนร่วมในกจิ กรรมทางการเมือง 12.3 คนพกิ าร มสี ทิ ธิเข้าร่วมในการตัดสินใจกาหนดนโยบายและแผนงานทกุ ดา้ น ทเี่ กยี่ วกับคนพิการท้ังในระดับชาติและระดับท้องถน่ิ 12.4 คนพิการ มสี ทิ ธิไดร้ บั การดูแลฟ้ืนฟูสมรรถภาพและพัฒนาตง้ั แตแ่ รกเกิด และแรกเริ่ม ที่พบความพิการ รวมท้ังผู้ปกครองและครอบครัวของคนพิการต้องได้รับการสนับสนุนจากรัฐ ในทุกด้าน เพื่อให้สามารถฟ้นื ฟูสมรรถภาพและพฒั นาคนพิการอยา่ งเตม็ ตามศักยภาพ และสอดคล้องกับความต้องการ ของแต่ละบคุ คล แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพิการ ฉบับท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. หน้า 14

12.5 คนพิการ มีสิทธไิ ด้รบั บริการฟ้นื ฟูสมรรถภาพ เพ่อื ให้สามารถดารงชวี ิตอย่างอิสระ ไดด้ ว้ ยตนเองอย่างเต็มศักยภาพของแตล่ ะบุคคล 12.6 คนพิการ มีสิทธิและโอกาสได้รับการศึกษาอย่างมีคุณภาพในทุกระดับ ทุกรูปแบบ ของการจัดการศึกษาตามความต้องการของคนพิการอย่างเท่าเทียมกับบุคคลท่ัวไป ทั้งการศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอธั ยาศยั เพ่อื การส่งเสรมิ การศึกษาอย่างต่อเน่ืองตลอดชีวิต โดยไม่มี การจากดั กีดกัน เลือกปฏบิ ตั ิ หรือขอ้ ยกเว้นใด ๆ 12.7 คนพิการ มีสิทธิและโอกาสได้รบั การเตรียมความพรอ้ มด้านอาชพี การฝึกอาชพี การประกอบอาชีพทุกประเภท ไดร้ ับการจา้ งงานหรือว่าจ้างเข้าทางานตามความต้องการและความสามารถ โดยได้รับค่าตอบแทนและสวัสดิการ ได้รับความก้าวหน้า รวมทั้งได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกสหภาพแรงงาน โดยไม่มกี ารกดี กันหรอื เลือกปฏิบัติ 12.8 คนพิการ มสี ิทธไิ ด้รบั การปกปอู งคุ้มครองจากการถูกคุกคามทางเพศ ทาร้าย ร่างกายและจิตใจ กักขัง เอารัดเอาเปรียบ หรือการแสวงหาประโยชน์ใด ๆ จากความพิการ ท้ังน้ีให้ได้รับ ความช่วยเหลอื ทางด้านกฎหมายเช่นเดียวกับบคุ คลทวั่ ไป 12.9 คนพิการ มสี ทิ ธิอยู่รว่ มกบั ครอบครัว ชมุ ชนของตน และมีส่วนรว่ มอยา่ งเตม็ ท่ี ในกิจกรรมของครอบครวั ชมุ ชน และสงั คม 12.10 คนพกิ าร มีสทิ ธิได้รบั ส่งิ อานวยความสะดวก บรกิ าร และความช่วยเหลือจากรฐั เพือ่ ให้สามารถดารงชวี ติ อย่ใู นสังคมไดเ้ ช่นเดยี วกับบุคคลทัว่ ไป 12.11 คนพกิ าร มสี ทิ ธิได้รบั การเผยแพร่และประชาสมั พนั ธ์ให้ครอบครวั ชุมชน และสังคมได้รับรู้และเข้าใจคนพิการในทางสร้างสรรค์ โดยเฉพาะในเร่ืองสิทธิ ศักยภาพ และความสามารถ รวมท้งั การบาเพญ็ ประโยชนข์ องคนพิการ 12.12 คนพิการ มีสิทธิได้รับและเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร โดยเฉพาะเร่ืองที่เก่ียวข้องกับ สิทธขิ องคนพกิ าร ท้ังนี้ ต้องได้รบั การสนับสนนุ ใหม้ ีสือ่ ทุกประเภทที่เหมาะสมกับความพิการ รวมท้ังต้องจัด ใหม้ ีล่ามภาษามือ อักษรเบรลล์ สือ่ อเิ ล็กโทรนิกส์ หรอื อปุ กรณ์พิเศษอ่ืน ๆ ท่ีใช้ในการส่อื สาร 12.13 คนพกิ าร และครอบครวั ชุมชน สังคม มสี ิทธไิ ดร้ ับและเขา้ ถงึ ข้อมูล ข่าวสาร เพื่อทราบถงึ สิทธิอันระบไุ วใ้ นปฏญิ ญาฉบบั น้โี ดยท่ัวถึง 12.14 รฐั ตอ้ งให้ความสาคญั และปฏบิ ัตติ ามพันธสญั ญาทเ่ี กยี่ วข้องกบั คนพิการ ซึง่ ลงนามหรอื ตกลงรว่ มกันในระดับประเทศ และระดับนานาชาติ 13. แผนปฏิบัติการระดับโลกด้านคนพิการ มีวาระเพื่อการปฏิบัติและกฎมาตรฐานเก่ียวกับ คนพกิ าร ซ่งึ มีจุดประสงค์เพื่อพัฒนาคนพิการโดยส่งเสริมสนับสนุนให้เกิดมาตรการอันจะเป็นผลดีแก่การปูองกัน ความพิการ การรักษาพยาบาลและการฟื้นฟูสมรรถภาพคนพิการด้วยการตระหนักถึงเปูาหมายของการ มีโอกาสและการมสี ว่ นร่วมอย่างเตม็ ทีข่ องคนพิการในการดารงชีวิตในสังคม ตลอดจนการพัฒนาความเสมอ ภาคกับคนท่ัวไปให้เป็นจรงิ จากแนวคิดและแนวทางดงั กลา่ วจึงกาหนดเป็นทศิ ทาง ดงั น้ี 13.1 ส่งเสรมิ ให้คนพิการ ครอบครวั ชมุ ชน และสังคม มเี จตคติเชิงสรา้ งสรรค์ และมีส่วนรว่ มในการจดั การศกึ ษาสาหรับคนพิการทกุ ประเภทในระดบั การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน 13.2 เร่งเพ่ิมประสิทธิภาพการดาเนินงานการจัดการศึกษาพิเศษสาหรับคนพิการ ในระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน และจัดบริการพัฒนาสมรรถภาพคนพิการในระบบการให้บริการช่วยเหลือระยะ แรกเร่ิม (Early Intervention : EI) ตามแผนการจัดการศึกษาเฉพาะบุคคล (Individualized Education Program : IEP) และตามแผนการสอนรายบุคคล (Individual Implementation Plan : IIP) และให้มีสิทธิ แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. หน้า 15

ได้รับสิ่งอานวยความสะดวก ส่ือ บริการ และความช่วยเหลืออื่นใดทางการศึกษา ตามหลักเกณฑ์และวิธีการ ทก่ี าหนดในกฎกระทรวง 13.3 สง่ เสริมการวจิ ัยและพัฒนา รวมท้งั สนบั สนุนใหน้ าผลการวิจยั เป็นเครอื่ งมือกาหนด แนวทางการดาเนนิ งานการจดั การศึกษาพเิ ศษสาหรบั คนพิการในทุกระดับ และทกุ ระบบการศกึ ษา 13.4 เสริมสร้างความเข้มแข็งของสถานศึกษาท่ีจัดการศึกษาพิเศษในทุกภาคส่วน พร้อมทงั้ จดั ระบบการสนับสนุนการประสานงานแบบเครือข่ายขององค์กรภาครัฐและเอกชนท่ีเก่ียวข้องกับ คนพิการด้านการศึกษา ด้านการแพทย์ ด้านสังคม และด้านการประกอบอาชีพ เพ่ือให้เกิดการดาเนินงาน การจดั การศึกษาพเิ ศษสาหรับคนพิการในทุกระดบั และทุกระบบการศึกษาอยา่ งบูรณาการ 13.5 พัฒนากองทุนส่งเสริมและพัฒนาการศึกษาสาหรับคนพิการเพ่ือสนับสนุนการ จัดการศกึ ษาสาหรบั คนพกิ ารในทกุ ระดับ และทกุ ระบบการศึกษา 14. ปฏิญญารัฐมนตรีว่าด้วยทศวรรษคนพิการแห่งเอเชียและแปซิฟิก พ.ศ. 2556 –2565 ได้ใหค้ วามสาคัญกับทิศทางนโยบาย ดังต่อไปนี้ 14.1 ลดความยากจนและขยายโอกาสในการทางานและการจ้างงาน 14.2 ส่งเสรมิ การมีส่วนร่วมในกระบวนการทางการเมืองและการตัดสนิ ใจ 14.3 สง่ เสริมการเข้าถงึ สภาพแวดล้อมทางกายภาพ การขนส่งสาธารณะ ความรู้ และการสือ่ สาร 14.4 เสริมสรา้ งความเขม้ แขง็ การคุ้มครองทางสังคม 14.5 ขยายการชว่ ยเหลือในระยะแรกเริ่มและด้านการศึกษาให้กบั เด็กพิการ 14.6 ประกันความเท่าเทยี มทางเพศและการเสรมิ พลังสตรี 14.7 ประกนั การจดั การและการลดความเส่ยี งจากภัยพิบัติสาหรบั คนพกิ าร 14.8 ปรบั ปรงุ ขอ้ มูลดา้ นคนพิการใหน้ ่าเช่ือถอื และสามารถเปรียบเทียบได้ 14.9 เรง่ ใหม้ กี ารให้สตั ยาบันและดาเนินการตามอนุสญั ญาวา่ ดว้ ยสทิ ธคิ นพิการ และการปรบั กฎหมายในประเทศให้สอดคลอ้ งกบั อนุสัญญา 14.10 พฒั นาความรว่ มมอื ในระดบั อนภุ มู ภิ าคและระหว่างภูมภิ าค 15. อนสุ ญั ญาว่าดว้ ยสิทธคิ นพกิ าร ค.ศ. 2006 (Convention on the Rights of Persons with Disabilities) ท่ีให้หลักประกันในสิทธิ เสรีภาพ ศักด์ิศรีความเป็นมนุษย์ต่อคนพิการอย่างเสมอภาค กบั บุคคลทว่ั ไป การประเมนิ ศกั ยภาพทางยทุ ธศาสตร์ จากสถานการณ์ปัจจุบันและสถานการณ์แนวโน้ม ตลอดจนผลการดาเนินงานการจัด การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการท่ีผ่านมาได้นามาสู่การวิเคราะห์ โดยยึด หลกั การมสี ่วนรว่ มของผู้ท่ีมีส่วนเก่ียวข้องซึ่งใช้เทคนิควิธีการ SWOT Analysis นามาสู่การวิเคราะห์ท่ีเปิด โอกาสให้แสดงความคดิ เหน็ อย่างอสิ ระ สรุปได้ดงั น้ี 1. ปจั จยั ภายใน (Force Inside the Organization) 1.1 จุดแข็งการดาเนินงาน (Strengths : S) 1.1.1 สานักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย มสี ถานศกึ ษา ที่จัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ทุกอาเภอ และทุกตาบลท่วั ประเทศ แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. หนา้ 16

1.1.2 สานักงานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย มนี โยบาย การจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ ทุกระดับ ทุกรูปแบบ และทุกประเภท ความพิการ 1.1.3 สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย มีนโยบาย การจดั การศกึ ษาเพ่ือการมงี านทา 1.1.4 สานกั งานสง่ เสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย มบี ุคลากร ท่มี ีความต้ังใจ มงุ่ มั่น อดทน เสียสละ เข้าถงึ กลุ่มเปาู หมาย 1.1.5 สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย มีการ พฒั นาบุคลากรอยา่ งต่อเนอื่ ง เพอื่ ใหม้ ีองคค์ วามรูใ้ นการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับความต้องการ จาเปน็ พเิ ศษของคนพกิ าร 1.1.6 สานกั งานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สนบั สนุน งบประมาณในการจัดหาวัสดุ สิ่งอานวยความสะดวก สื่อและบริการช่วยเหลืออ่ืนใดทางการศึกษาให้กับ นกั ศกึ ษาคนพิการทุกคน 1.2 จดุ ออ่ นการดาเนินงาน (Weaknesses : W) 1.2.1 การขับเคลอื่ นนโยบายการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพิการสกู่ ารปฏบิ ตั ิ ขาดความต่อเนอ่ื งและไม่ครอบคลมุ ทกุ มิติ 1.2.2 มบี ุคลากรบางส่วนในแตล่ ะระดบั ทีเ่ ก่ียวข้องยังไม่ให้ความสาคัญของการจดั การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการเท่าท่คี วร 1.2.3 ขาดแคลนครูที่จบการศึกษาพิเศษ นักวชิ าชพี และบุคลากรทางการศึกษา ตามเกณฑ์มาตรฐานอัตราสว่ นครูตอ่ นักศกึ ษาคนพิการ 1.2.4 ยงั ไมม่ งี บอุดหนนุ รายหัวสาหรับคนพิการโดยเฉพาะ 1.2.5 ครผู ้สู อนคนพิการขาดขวญั และกาลังใจในการปฏบิ ัติงาน 1.2.6 ครูผู้สอนคนพิการขาดความมน่ั คงในอาชพี ทาใหม้ ีการเข้าออกบ่อยสง่ ผลให้ งานไม่ต่อเน่ือง 1.2.7 ครผู ู้สอนคนพิการบางคนไมก่ รอกขอ้ มลู ลงในโปรแกรมฐานขอ้ มลู ความ ต้องการทางการศึกษาของคนพกิ ารในเว็บไซต์ กศน.เพื่อคนพิการ ใหเ้ ป็นปัจจบุ นั 1.2.8 สถานศึกษาบางแหง่ ไม่นาข้อมูลสารสนเทศในโปรแกรมฐานขอ้ มลู ความ ตอ้ งการทางการศึกษาของคนพกิ ารในเว็บไซต์ กศน.เพื่อคนพกิ าร มาใช้ในการบรหิ ารจดั การศึกษาสาหรบั คนพกิ าร 1.2.9 บุคลากรที่เกี่ยวข้องบางสว่ น ไม่เข้าใจบทบาทหนา้ ท่คี วามรบั ผิดชอบ 1.2.10 สิ่งอานวยความสะดวก ส่ือ บริการ และความช่วยเหลืออื่นใดทางการศึกษา ที่มีอยู่ในคู่มือรายการสิ่งอานวยความสะดวก สื่อ บริการ และความช่วยเหลืออ่ืนใดทางการศึกษา ไมส่ อดคล้องกับความต้องการจาเปน็ พิเศษของคนพิการ 1.2.11 การจัดทาวิจยั และส่งเสรมิ การสรา้ งนวัตกรรมใหมๆ่ ยังมีนอ้ ย 1.2.12 สภาพแวดล้อมของสถานศึกษาไม่เอ้ือต่อคนพิการท่ีจะเข้าถึงบริการทางการศึกษา และใช้ประโยชนไ์ ด้ 1.2.13 สานักงานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย ยังไม่ ดาเนนิ การเร่ืองหลักสตู ร ส่อื กระบวนการจดั การเรียนรู้และการวัดผลประเมินผลที่มคี วามสอดคล้อง เหมาะสมยืดหยุ่นกับศักยภาพของคนพิการ แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. หนา้ 17

2. ปจั จัยภายนอก (Force Outside the Organization) 2.1 โอกาส (Opportunities : O) 2.1.1 รัฐบาลมีนโยบายในเร่ืองสิทธิและโอกาสในการเข้าถึงการศึกษาของคนพิการ 2.1.2 กระทรวงศกึ ษาธิการใหค้ วามสาคญั ในการจดั การศึกษาสาหรับคนพิการ 2.1.3 มีหน่วยงานภาครัฐและองค์กรภาคเอกชนสนับสนุนการจัดการศึกษาสาหรับ คนพกิ าร 2.1.4 มีเครอื ข่ายที่ดาเนนิ งานเก่ยี วกบั คนพกิ ารอยู่ทัว่ ประเทศ 2.1.5 องค์กร ผูป้ กครองคนพกิ าร มีบทบาทและให้ความร่วมมอื ต่อนโยบาย ดา้ นการศกึ ษามากขน้ึ 2.1.6 ผู้ปกครอง ผู้ดูแลคนพิการ มีความรู้ ความเข้าใจเก่ียวกับกฎหมาย ระเบียบ ทเ่ี ก่ยี วข้องกับคนพกิ ารมากข้ึน 2.1.7 มีกฎหมาย ระเบียบ หลักเกณฑ์ ประกาศ ท่ีเอื้อต่อการจัดการศึกษาสาหรับ คนพิการ เชน่ กฎกระทรวงกาหนดหลักเกณฑ์และวิธีการให้คนพิการมีสิทธิได้รับส่ิงอานวยความสะดวก ส่ือ บริการและความชว่ ยเหลอื อน่ื ใดทางการศึกษา พ.ศ.2550 ฯลฯ 2.1.8 มีพระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พ.ศ. 2550 และ แก้ไขเพมิ่ เติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2556 ตามมาตรา 33 , 34 และ 35 ท่ีเอ้อื ต่อการจา้ งงานคนพกิ าร 2.1.9 มกี องทนุ สง่ เสริมและพัฒนาการจัดการศึกษาสาหรบั คนพิการ 2.1.10 มกี องทุนส่งเสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชีวิตคนพกิ าร 2.1.11 คนพกิ ารสามารถเขา้ ถึงขอ้ มลู ข่าวสารไดห้ ลายช่องทาง 2.2 อปุ สรรค (Threats : T) 2.2.1 การเชอื่ มโยงนโยบายสู่การปฏบิ ตั ยิ ังไม่ชดั เจนและต่อเน่อื ง 2.2.2 การนาแผนการจดั การศกึ ษาสาหรบั คนพกิ ารสูป่ ฏบิ ตั ิยังไมช่ ัดเจนและตอ่ เน่อื ง 2.2.3 ระบบฐานข้อมูลสารสนเทศการจดั การศึกษาสาหรบั คนพิการของหน่วยงาน ยงั ไมส่ ามารถเชอ่ื มโยงเป็นระบบขอ้ มูลกลาง 2.2.4 การเข้าถึงสทิ ธิ โอกาสทางการศกึ ษาของคนพกิ ารยังไม่ทัว่ ถงึ 2.2.5 ผ้ปู กครอง ครอบครัว ชมุ ชน สงั คม บางส่วน มีทศั นคติ เชงิ ลบตอ่ การ พฒั นาศักยภาพของคนพิการ 2.2.6 องค์กรภาครฐั ภาคเอกชน และหนว่ ยงานท่ีเกีย่ วข้อง ยงั ขาดการบูรณาการ การทางานเพื่อช่วยเหลอื การจดั การศึกษาสาหรับคนพกิ าร กล่าวโดยสรุปจากการวิเคราะห์ความต้องการเชิงยุทธศาสตร์ (Need Analysis) ปรากฏว่าแนวโน้มประชากรคนพิการมีจานวนมากขึ้น ในขณะที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 และท่ีแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2545 และ (ฉบับที่ 3) พ.ศ.2553 พระราชบัญญัติการจัดการศึกษาสาหรับคนพิการ พ.ศ. 2551 และที่แก้ไขเพ่ิมเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2556 พระราชบัญญัติส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พ.ศ.2551 พระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พ.ศ.2550 และท่ีแก้ไขเพ่ิมเติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ.2556 และกฎกระทรวงอนื่ ๆ ท่เี ก่ยี วขอ้ ง สาระบญั ญตั ิตามกฎหมายและมติคณะรัฐมนตรีกาหนดสิทธิเก่ียวกับการศึกษา ของคนพกิ ารตอ้ งได้รบั โอกาสทางการศกึ ษาข้นั พน้ื ฐานและพัฒนาตามศักยภาพตลอดชวี ิต แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบบั ท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. หน้า 18

ในส่วนของการประเมนิ ศักยภาพทางยุทธศาสตร์ปรากฏวา่ หนว่ ยงาน สถานศึกษาบางแห่ง มีศักยภาพและมีความพร้อมที่จะให้บริการการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย แต่บางแห่ง ยังมีทัศนคติท่ีไม่ถูกต้อง จึงจาเป็นท่ีจะต้องประชุมชี้แจงสร้างความรู้ ความเข้าใจให้กับผู้บริหาร บุคคล ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษาระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ ได้ตระหนักถึงบทบาท หน้าที่และสิทธิของ คนพิการท่ีจะเข้าถึงโอกาสทางการศึกษา เพ่ือรองรับความท้าทายเชิงยุทธศาสตร์ ตอ่ สถานการณแ์ ละแนวโนม้ ในอนาคต ทจี่ ะทาใหค้ นพิการได้รับการศึกษาและสามารถนาความรู้ไปประกอบอาชีพได้ สง่ ผลให้คนพิการมคี ุณภาพชีวติ ที่ดขี นึ้ แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. หนา้ 19

บทท่ี 3 ทศิ ทางการจดั การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ เพื่อให้คนพิการได้รับโอกาสและบริการทางการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ดว้ ยรปู แบบการเรียนร้ทู ี่หลากหลาย โดยเน้นการบูรณาการความร่วมมือระหว่างหน่วยงานภาครัฐ องค์กร เอกชน และภาคีเครือข่ายที่เก่ียวข้องกับคนพิการ พร้อมทั้งส่งเสริม สนับสนุนให้องค์กรด้านคนพิการ และเครือข่ายมีบทบาทในการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยได้อย่างมีมาตรฐาน เพ่ือใหค้ นพิการสามารถประกอบอาชีพพ่งึ พาตนเองได้ มีคุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ที่ดีอยู่ร่วมกับบุคคล อื่นในสังคมได้อย่างมีความสุขบนพ้ืนฐานหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สานักงานส่งเสริมการศึกษา นอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย จึงกาหนดทิศทางและกรอบแนวทางในการพัฒนาการศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรบั คนพิการ ดังนี้ วิสยั ทัศน์ (Vision) ภายในปี 2564 สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ส่งเสริม สนับสนุนการจัดการศึกษาสาหรับคนพิการอย่างท่ัวถึง เสมอภาคและต่อเน่ืองตลอดชีวิต โดยนา เทคโนโลยีมาใช้ เครอื ข่ายมีสว่ นร่วมบนพ้นื ฐานหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง พนั ธกจิ (Mission) 1. เสริมสรา้ งโอกาสการเขา้ ถึงบรกิ ารทางการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพกิ ารอย่างทว่ั ถงึ เสมอภาคและต่อเนื่องตลอดชวี ิตบนพน้ื ฐานหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 2. พัฒนาคณุ ภาพและมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพกิ าร 3. ส่งเสรมิ สนับสนนุ และพัฒนาการนาเทคโนโลยี การวิจยั พฒั นานวัตกรรม และองคค์ วามรู้ มาใช้ในการบริหารการจดั การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรบั คนพิการ 4. พัฒนาบุคลากรท่ีเก่ียวข้องใหม้ ีความรู้ ความเขา้ ใจและมที กั ษะในการจัดการศึกษา นอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพกิ าร 5. พัฒนาประสิทธิภาพการบรหิ ารการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ เป้าประสงค์ (Goal) คนพกิ ารทีอ่ ยู่นอกระบบโรงเรียน ไดร้ ับโอกาสทางการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษา ตามอัธยาศัยอย่างมีคุณภาพสอดคล้องกับความต้องการจาเป็นพิเศษของแต่ละบุคคล และมีทักษะการดารงชีวิต ตลอดจนสามารถประกอบอาชีพพงึ่ พาตนเองไดเ้ ต็มศกั ยภาพอย่างมีศักด์ิศรีความเป็นมนุษย์บนพ้ืนฐานหลัก ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 20

ยทุ ธศาสตรก์ ารพัฒนา ประเดน็ ยุทธศาสตร์ด้านสิทธิและโอกาสทางการศกึ ษา ยทุ ธศาสตร์ท่ี 1 : ขยายโอกาสการเข้าถงึ บรกิ ารทางการศึกษานอกระบบและการศกึ ษา ตามอธั ยาศัยอย่างทัว่ ถงึ เสมอภาค ต่อเน่ืองตลอดชวี ติ ประเดน็ ยุทธศาสตร์ด้านคุณภาพการศกึ ษา ยุทธศาสตรท์ ่ี 2 : สง่ เสรมิ สนับสนุนพฒั นาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ ยุทธศาสตร์ที่ 3 : ส่งเสริมการนาเทคโนโลยีมาใช้ในการบริหารจัดการและการจัดกิจกรรม การเรยี นรู้ให้กบั คนพกิ ารเพื่อรองรบั การจดั การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยให้สอดคล้องกับ ประเทศไทย 4.0 ยุทธศาสตร์ท่ี 4 : ส่งเสรมิ สนบั สนนุ การวิจัย พัฒนานวัตกรรมและองค์ความรู้ เพือ่ การบริหาร การจดั การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ ประเด็นยทุ ธศาสตร์ดา้ นครูและบุคลากรทีเ่ ก่ยี วข้อง ยทุ ธศาสตรท์ ี่ 5 : พฒั นาครแู ละบุคลากรทเ่ี กีย่ วข้องให้มคี วามรู้ ความเข้าใจ และมที กั ษะ ในการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ พร้อมท้ังส่งเสริมสนับสนุนให้มี โอกาสความก้าวหนา้ ในอาชพี ประเดน็ ยทุ ธศาสตร์ด้านประสทิ ธภิ าพการบรหิ ารจดั การศึกษา ยทุ ธศาสตรท์ ่ี 6 : นานโยบายด้านการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย สาหรับคนพิการสูก่ ารปฏิบตั ิอยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ ยทุ ธศาสตร์ท่ี 7 : สนบั สนนุ งบประมาณเงนิ อุดหนนุ รายหวั สาหรบั นักศกึ ษาคนพิการ โดยเฉพาะ และงบประมาณเพิ่มเติมสาหรับส่ิงอานวยความสะดวก ส่ือ บริการ และความช่วยเหลืออ่ืนใด ทางการศกึ ษา ให้สอดคล้องกับความต้องการจาเป็นพิเศษของนักศึกษาคนพิการ จัดทาวิจัย พร้อมปรับปรุง แกไ้ ขกฎ ระเบยี บ และประกาศทเ่ี กยี่ วข้อง ยทุ ธศาสตรท์ ี่ 8 : ส่งเสริม สนบั สนนุ ให้เครือข่ายมสี ว่ นร่วมในการจัดศึกษานอกระบบและ การศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพกิ าร แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพกิ าร ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 21

INPUT แผนท่ีเชงิ ย แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม หลกั การพ้นื ฐาน PROCESS 1. ปฎญิ าสากล รัฐธรรมนญู และสารบัญญัตติ าม พันธกจิ ท่ี 1 เสรมิ สร้างโอกาสการเข้าถึง ยทุ ธศาสตรท์ ่ี 1:ขยาย กฎหมายที่เกยี่ วขอ้ งกับการ บรกิ ารทางการศกึ ษานอกระบบและการศึกษา จัดการศกึ ษาสาหรบั คน ตามอัธยาศยั อธั ยาศัยสาหรับคนพิการอยา่ ง ตยนุทอากธมศรอะาบสัธบตยรแา์ทลศะ่ี 2กัยาอร: พกิ าร ทัว่ ถึง เสมอภาคและต่อเนอ่ื งตลอดชีวติ บน 2. การบรหิ ารจัดการเชิง พ้ืนฐานหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ยรกเสะาุทบมรธจบอศดั แาภกลสาิจะตคกกรรกาท์ รรา่ีมศรก3ึกศาษกึร ยทุ ธศาสตร์แบบบูรณาการ กาสกา (A-F-P-P) ทางการศกึ ษานอกระบบและ 3. การบรหิ ารการ พกนัารธกศจิกึ ทษี่ 2าตพาัฒมนอาัธคยุณาภศาัยพสแาลหะมราบั ตครนฐาพนกิ าร กยุทารธศศาึกสษตารต์ทาี่ ม4อัธ: เปลี่ยนแปลง (Change กสอาายหรา่ ศรงกึับทษคัว่ านถนพงึอกิกแกาาลรรสะะกบเาสบรแมเลขอะา้ภกถาาึงครบศึกรกิษาาตราทมาองัธยาศัย Management) กพันารธศกจิึกทษี่ 3านสอ่งเกสรรมิะบสบนบัแสลนะุนกาแรลศะกึพษฒั านตากาามรนา ความรู้ เพ่ือการบ 4. การวิจยั เชงิ ปฏิบตั ิการ เอทัธคยโนาศโลยั ยสี ากหารวับจิ คัยนพพฒั ิกนาารนอวยัตกา่ งรรทมวั่ ถแลงึ แะอลงะค์ อัธยาศยั สาหรับคน แบบมสี ว่ นรว่ ม คเสวมามอรภู้มาาคใช้ในการบริหารการจัดการศกึ ษานอก (Participatory Action ยุทธศาสตรท์ ี่ 5 : พ Research-PAR) ระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ และมที ักษะในการจ คนพกิ าร พรอ้ มทง้ั ส แผนพฒั นาการจดั พันธกิจท่ี 4 พฒั นาบุคลากรที่เกยี่ วขอ้ งให้มคี วามรู้ การศกึ ษานอกระบบ ความเขา้ ใจและมที กั ษะในการจดั การศึกษา ยุทธศาสตร์ท่ี 6 : น และการศกึ ษาตาม นอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรบั ตามอธั ยาศยั สาหรบั อัธยาศยั สาหรับ คนพิการ คนพิการ ฉบับที่ 3 ยุทธศาสตรท์ ่ี 7 : ส (พ.ศ.2560-2564) พันธกจิ ท่ี 5 พฒั นาประสิทธภิ าพการบริหารการ คนพิการโดยเฉพาะ จัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม สอ่ื บริการ และควา อัธยาศยั สาหรับคนพกิ าร ต้องการจาเป็นพเิ ศษ กฎ ระเบยี บ และปร นอกระบบและการศึกษาตาม อธั ยาศยั สาหรับคนพกิ าร นยทุ อธกศราสะตบรบท์ ี่แ8ล:ะส นอกระบบและการ นอกระบบขแ้อลมะลู แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพิการ ฉบบั ท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน.

ยทุ ธศาสตร์ OUTCOME Ultimate Goal มอัธยาศัยสาหรับคนพกิ าร ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2560 – 2564) OUTPUT ยโอกาสการเขา้ ถงึ บริการทางการศึกษานอกระบบและการศึกษา 1 .เข้าถึงสิทธิ คนพิการท่ี ประเทศไทย และโอกาส อย่นู อก 4.0 พฒั นาสู่ อรศยสึกา่่งษเงสาทรติม่วัามถสอึงนัธบัยเสาสศนมยันุ สอพาภฒั หนราบัาคคคุณนตพภอ่ กิาเาพนรแ่ือละงมตาลตอรฐดานชกวี าติ รศึกษา ทางการศึกษา ระบบ สงั คม “ม่ันคง 2.- 4 เรียนรู้ โรงเรยี น ม่งั คง่ั ยั่งยืน” กร:เษรยี าสนต่งรเาส้ใู มหรมิอ้กกบััธาคยรนานพศากิยัเทาสคราเโพหน่อืโรลรบั ยอคีมงรนาับใพชก้ใิกานรากจราัดอรกยบา่ารรหิงศทาึกรั่วษจถาดั นงึกแอากลรแะละ อย่างมีคุณภาพ สามารถ ตามแผนยทุ ธ 5..ครแู ละ เรียนรู้ ศาตร์ชาติ : ษาตามอัธยาศยั ให้สอดคลอ้ งกบั ประเทศไทย 4.0 บคุ ลากรมี ตลอดชวี ิต ความรูแ้ ละ อยา่ งมี 20 ปี ารเขา้ ถึงบริการทางการศึกษานอกระบบและ ทกั ษะในการ ความสขุ (พ.ศ. 2560 - ธ: ยสา่งศเสยั รสิมาหสรนบั ับคสนนุนพิกกาารรอวยิจัย่างพทัฒ่วั ถนึงานแวลัตะกเสรรมมอแภลาะคองค์ การจัด และมี การศกึ ษานอก คณุ ภาพ 2579) บริหารการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม ระบบและ ชีวิตทดี่ ตี าม นพิการ การศกึ ษาตาม หลกั ปรัชญา อธั ยาศยั ของ พัฒนาครแู ละบคุ ลากรท่ีเกีย่ วข้องให้มีความรู้ ความเขา้ ใจ สาหรบั เศรษฐกจิ จัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ พอเพียง ส่งเสริมสนบั สนนุ ให้มีโอกาสความกา้ วหนา้ ในอาชพี 6 – 8 ประสิทธิ ภาพในการ นานโยบายดา้ นการจดั การศึกษานอกระบบและการศึกษา บริหารการจัด บคนพิการสกู่ ารปฏิบตั ิอยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ การศึกษานอก ระบบและ สนับสนนุ งบประมาณเงินอุดหนุนรายหวั สาหรับนักศึกษา การศึกษาตาม ะ และงบประมาณเพ่ิมเติมสาหรบั สง่ิ อานวยความสะดวก อธั ยาศัย ามช่วยเหลืออนื่ ใด ทางการศกึ ษา ให้สอดคล้องกบั ความ สาหรบั ษของนกั ศึกษาคนพกิ าร จดั ทาวจิ ยั พรอ้ มปรบั ปรุงแกไ้ ข คนพกิ าร ระกาศท่ีเก่ียวขอ้ ง ะสก่งเาสรริมศสึกนษับาสตนนุาใมหอเ้ คัธรยอื ขา่าศยยัมีสสว่ านหรว่รมบั ในคกนารพจิกดั ศาึกรษา รศกึ ษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพกิ าร ะลกย้าอรนศกึกลษบั าFตeาeมdอbธัaยckาศยั สาหรบั คนพกิ าร 22

บทท่ี 4 ยทุ ธศาสตร์การพัฒนา จากกรอบทิศทางแผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สาหรบั คนพกิ าร พ.ศ. 2560 – 2564 ดงั กล่าว ทป่ี ระกอบดว้ ย วิสยั ทัศน์ พนั ธกจิ เป้าประสงค์ และยุทธศาสตร์ การพัฒนา สานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย จึงได้กาหนดมาตรการ รวมถงึ สภาพความสาเรจ็ ในแต่ละมาตรการเพื่อใหส้ ามารถขบั เคลื่อนแผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2560 – 2564) ครอบคลุมการศึกษาทุกระดับ ใหช้ ัดเจน ดังนี้ ประเดน็ ยทุ ธศาสตรด์ า้ นสิทธิและโอกาสทางการศกึ ษา ยุทธศาสตร์ท่ี 1 : ขยายโอกาสการเข้าถึงบริการทางการศกึ ษานอกระบบและการศึกษา ตามอธั ยาศยั อยา่ งท่วั ถงึ เสมอภาค ตอ่ เนอื่ งตลอดชวี ิต วัตถุประสงค์ : คนพิการที่อยู่นอกระบบโรงเรียนได้รับบริการการศึกษานอกระบบและ การศกึ ษาตามอัธยาศยั อย่างทัว่ ถึง เสมอภาค ตอ่ เน่อื งตลอดชีวติ มาตรการ 1. ส่งเสริม สนับสนุนให้สถานศึกษาจัดบริการการศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอธั ยาศัยดว้ ยรปู แบบท่ีหลากหลายให้กับคนพกิ าร 2. ส่งเสรมิ สนบั สนนุ การใหบ้ ริการการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพกิ ารเพอื่ การมีงานทา 3. สง่ เสริม สนับสนนุ ใหส้ ถานศึกษาจดั สภาพแวดลอ้ มทเ่ี อื้อต่อคนพิการ สามารถเข้าถึง และใชป้ ระโยชน์ได้ สภาพความสาเร็จ 1. ร้อยละของสถานศกึ ษาที่ให้บริการการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั เช่น การศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน หรือการศึกษาตอ่ เน่อื ง หรือการศกึ ษาตามอัธยาศัยให้กับคนพิการอย่างมีคุณภาพ ต่อเน่ืองตลอดชวี ิต 2. ร้อยละของสถานศึกษาท่ใี หบ้ รกิ ารการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพกิ ารเพ่อื การมีงานทา 3. ร้อยละของคนพกิ ารท่ีได้รบั บรกิ ารการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย สามารถนาไปใช้ในการดาเนนิ ชีวิตบนพืน้ ฐานหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 4. รอ้ ยละของสถานศึกษาจัดสภาพแวดล้อมทเี่ อ้ือตอ่ คนพิการสามารถเข้าถึงและใช้ ประโยชนไ์ ด้ แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. 23

ประเดน็ ยทุ ธศาสตรด์ ้านคุณภาพการศกึ ษา ยทุ ธศาสตรท์ ่ี 2 : ส่งเสรมิ สนับสนุนพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ วตั ถุประสงค์ : คนพิการทีอ่ ย่นู อกระบบโรงเรียนไดร้ ับการศึกษานอกระบบและการศกึ ษา ตามอัธยาศัยท่ีมีคุณภาพตามเกณฑ์มาตรฐานการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับ คนพิการ มาตรการ 1. พัฒนาหลกั สูตรและสือ่ การเรียนรู้ 2. พฒั นากระบวนการจดั การเรียนรใู้ ห้สอดคล้องกบั ประเภทความพิการ 3. พฒั นาแหล่งเรยี นรู้ที่เอือ้ ให้คนพิการสามารถเข้าถึงและใชป้ ระโยชนไ์ ด้ 4. พฒั นาเคร่อื งมือการวดั และประเมนิ ผลตามสภาพความพกิ าร 5. การกากบั นิเทศ ตดิ ตาม และประเมนิ ผล สภาพความสาเรจ็ 1. จานวนหลกั สตู รการศึกษานอกระบบท่ีได้รบั การพัฒนา ให้สอดคล้องกับความตอ้ งการ จาเป็นพิเศษของนักศึกษาคนพิการ ท่ีสานักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย พัฒนาข้นึ 2. รอ้ ยละของสถานศกึ ษาท่ีมกี ารนาหลักสตู รทีพ่ ัฒนาแลว้ ไปปรบั และประกาศใชเ้ ป็น หลักสูตรของสถานศึกษา 3. จานวนสือ่ การเรียนรู้การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ทีไ่ ด้รบั การจัดทา หรือพัฒนา ให้สอดคล้องกับความต้องการจาเป็นพิเศษของนักศึกษาคนพิการที่สานักงาน กศน. หรือ สถานศกึ ษาจัดทาหรอื พฒั นาขน้ึ 4. ร้อยละของสถานศึกษาทีม่ ีการพัฒนาส่ือหรอื นาส่ือไปใชใ้ นการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ 5. ร้อยละของสถานศึกษาทม่ี กี ารพัฒนากระบวนการจดั กิจกรรมการเรียนรใู้ หส้ อดคล้อง กับประเภทความพิการ 6. ร้อยละของสถานศึกษามกี ารพัฒนาแหล่งเรียนรู้ทเี่ อือ้ ต่อการใหบ้ ริการการเรียนรู้ ทน่ี กั ศกึ ษา คนพิการสามารถเขา้ ถึงและใช้ประโยชน์ได้ 7. ร้อยละของสถานศึกษามีการวัดและประเมนิ ผลตามสภาพความพิการ 8. ร้อยละของหน่วยงาน สถานศึกษามีการกากบั นเิ ทศ ติดตาม และประเมนิ ผลการจัดการศกึ ษา นอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพิการ ยทุ ธศาสตร์ที่ 3 : สง่ เสรมิ การนาเทคโนโลยีมาใช้ในการบริหารจัดการและการจัดกิจกรรม การเรียนร้ใู ห้กบั คนพิการเพ่ือรองรบั การจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยให้สอดคล้องกับ ประเทศไทย 4.0 วตั ถปุ ระสงค์ : การนาเทคโนโลยมี าใช้ในการบริหารการจดั การศึกษานอกระบบและ การศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพิการใหส้ อดคล้องกับประเทศไทย 4.0 แผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพิการ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 24

มาตรการ 1. สง่ เสรมิ สนบั สนนุ ใหม้ ีการนาเทคโนโลยมี าใชใ้ นการบริหารจดั การศกึ ษาสาหรบั คนพกิ าร 2. ส่งเสริม สนบั สนุน ให้มกี ารนาเทคโนโลยีมาใช้ในการจดั กิจกรรมการเรียนรู้ให้กับ คนพิการอยา่ งมปี ระสิทธิภาพ 3. พัฒนาระบบการให้บริการเทคโนโลยี ส่ิงอานวยความสะดวก ส่ือ บริการ และความ ช่วยเหลอื อ่ืนใดทางการศึกษาที่สอดคล้องกับความต้องการจาเป็นพิเศษของนกั ศึกษาคนพิการ สภาพความสาเรจ็ 1. ร้อยละของสถานศกึ ษาทน่ี าเทคโนโลยมี าใช้ในการบรหิ ารจดั ทาฐานขอ้ มลู เพ่ือการวางแผน การจัดการศกึ ษานอกระบบและการจัดการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพิการ 2. รอ้ ยละของสถานศกึ ษาที่นาเทคโนโลยีมาใช้ในจดั กจิ กรรมการเรียนรูใ้ ห้กับคนพิการ อยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ 3. ร้อยละของสถานศึกษาท่ีนาระบบการให้บริการเทคโนโลยี สง่ิ อานวยความสะดวก สือ่ บรกิ าร และความชว่ ยเหลืออื่นใดทางการศึกษาทส่ี อดคลอ้ งกับความต้องการจาเปน็ พิเศษของนักศึกษาคนพิการ ยุทธศาสตร์ที่ 4 : สง่ เสริม สนับสนนุ การวจิ ัย พัฒนานวตั กรรมและองค์ความรู้เพ่อื การบริหาร การจดั การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ วัตถุประสงค์ : วจิ ยั พัฒนานวัตกรรมและสร้างองคค์ วามรู้ เพือ่ ใช้ในการจดั การศึกษา นอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรบั คนพิการ มาตรการ 1. ส่งเสริม สนบั สนุน การวิจยั ดา้ นการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการ 2. ส่งเสรมิ สนบั สนนุ ใหม้ ีการพฒั นานวตั กรรม เพือ่ ใชใ้ นการจัดการศกึ ษานอกระบบและ การศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ 3. ส่งเสริม สนับสนุนการสร้างองค์ความรู้เพ่ือให้สถานศึกษาเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ ในการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ 4. ส่งเสรมิ สนบั สนนุ องค์ความรใู้ ห้ศูนย์การเรียนเฉพาะความพิการที่จัดการศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอธั ยาศัย 5. สง่ เสริม สนับสนุนศนู ยก์ ารเรียนเฉพาะความพิการที่จัดการศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศยั ให้ไดร้ บั มาตรฐาน สภาพความสาเรจ็ 1. ร้อยละของครูผูส้ อนคนพกิ ารที่จดั ทาวจิ ยั การจดั การศกึ ษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศยั สาหรบั คนพกิ าร 2. รอ้ ยละของครผู ูส้ อนคนพิการมีการพัฒนานวตั กรรมเพื่อใช้ในการจัดการศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพิการ 3. รอ้ ยละของสถานศึกษาที่มกี ารสร้างองค์ความรู้ใหเ้ ป็นองคก์ รแหง่ การเรียนรู้ในการจดั การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ แผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 25

4. รอ้ ยละของหนว่ ยงานหรือสถานศกึ ษาที่สง่ เสรมิ สนับสนุนองค์ความรู้ใหศ้ ูนยก์ ารเรยี น เฉพาะความพิการท่ีจดั การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั 5. ร้อยละของหนว่ ยงานหรือสถานศึกษาท่สี ่งเสริม สนบั สนุนศูนยก์ ารเรยี นเฉพาะความพิการ ทจี่ ดั การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั ให้ได้รบั มาตรฐาน ประเด็นยุทธศาสตรด์ า้ นครแู ละบุคลากรท่เี กีย่ วขอ้ ง ยุทธศาสตร์ท่ี 5: พัฒนาครูและบุคลากรท่ีเก่ียวข้องให้มีความรู้ ความเข้าใจ และมีทักษะ ในการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ พร้อมทั้งส่งเสริมสนับสนุนให้มี โอกาสความกา้ วหนา้ ในอาชพี วตั ถุประสงค์ : ครแู ละบคุ ลากรท่เี กี่ยวขอ้ งมคี วามรู้ ความเข้าใจ และมีทักษะในการจดั การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพิการ และมคี วามกา้ วหนา้ ในอาชีพ มาตรการ 1. สง่ เสริม สนบั สนุนให้ครแู ละบุคลากรท่เี กีย่ วข้องให้ไดร้ บั การพฒั นาใหม้ ีความรู้ ความเขา้ ใจ และมีทกั ษะในการจดั การการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการ 2. สง่ เสริม สนบั สนนุ ให้ครผู สู้ อนคนพกิ ารให้ได้รบั สทิ ธิและโอกาสความก้าวหน้าเปน็ พนักงานราชการ สภาพความสาเร็จ 1. รอ้ ยละของครแู ละบคุ ลากรทเี่ กี่ยวข้องได้รับการพัฒนาให้มีความรู้ ความเขา้ ใจและมี ทกั ษะในการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพิการ 2. ร้อยละของครผู ้สู อนคนพิการ ที่ไดร้ บั การปรับใหเ้ ปน็ พนักงานราชการ ประเด็นยุทธศาสตรด์ ้านประสทิ ธภิ าพการบริหารจัดการศึกษา ยทุ ธศาสตร์ที่ 6 : นานโยบายดา้ นการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย สาหรับคนพกิ ารสกู่ ารปฏิบตั อิ ย่างมีประสทิ ธภิ าพ วตั ถุประสงค์ : ผู้บริหาร ครแู ละบคุ ลากรท่ีเกย่ี วข้องนานโยบายด้านการจดั การศกึ ษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพกิ ารสู่การปฏบิ ตั อิ ยา่ งมีประสิทธภิ าพ มาตรการ สร้างความเข้าใจเก่ียวกับนโยบายดา้ นการจดั การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพกิ ารแกห่ นว่ ยงาน สถานศกึ ษาเพื่อนาสกู่ ารปฏบิ ตั ิ สภาพความสาเร็จ 1. รอ้ ยละของหน่วยงานทีน่ านโยบายด้านการจดั การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย สาหรบั คนพิการสู่การปฏิบัติ 2. รอ้ ยละของสถานศึกษาท่นี านโยบายด้านการจดั การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย สาหรับคนพกิ ารสู่การปฏบิ ัติ แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 26

ยทุ ธศาสตร์ที่ 7 : สนบั สนุนงบประมาณเงนิ อดุ หนุนรายหวั สาหรับนักศึกษาคนพกิ ารโดยเฉพาะ และงบประมาณเพ่มิ เติมสาหรบั สงิ่ อานวยความสะดวก สื่อ บริการ และความช่วยเหลืออ่ืนใดทางการศึกษา ให้สอดคล้องกับความต้องการจาเป็นพิเศษของนักศึกษาคนพิการ จัดทาวิจัย พร้อมปรับปรุงแก้ไขกฎ ระเบียบ และประกาศท่ีเกยี่ วข้อง วตั ถุประสงค์ : มีงบประมาณเงนิ อุดหนนุ รายหวั สาหรับนกั ศกึ ษาคนพกิ ารโดยเฉพาะและ งบประมาณเพิ่มเติมสาหรับส่ิงอานวยความสะดวก สื่อ บริการ และความช่วยเหลืออื่นใดทางการศึกษา ท่ีสอดคล้องกับความต้องการจาเป็นพิเศษของนักศึกษาคนพิการ มีงานวิจัย กฎ ระเบียบและประกาศ ท่ีเก่ียวขอ้ ง มาตรการ 1. จัดทาคาของบประมาณเงินอดุ หนนุ รายหวั สาหรับนักศึกษาคนพิการโดยเฉพาะ 2. จัดทาคาของบประมาณเพ่มิ เติมสาหรับสิง่ อานวยความสะดวก สื่อ บรกิ าร และความช่วยเหลือ อ่ืนใดทางการศกึ ษาทสี่ อดคลอ้ งกับความต้องการจาเป็นพิเศษของนกั ศกึ ษาคนพิการ 3. จัดทางานวจิ ัยเพื่อรองรับคาของบประมาณเงินอุดหนุนรายหัวสาหรับนักศึกษาคนพิการ โดยเฉพาะและขอเพิ่มเตมิ สาหรบั สงิ่ อานวยความสะดวก สอื่ บริการ และความช่วยเหลอื อน่ื ใดทางการศึกษา ท่ีสอดคลอ้ งกับความต้องการจาเป็นพเิ ศษของนักศึกษาคนพิการ 4. ปรับปรุงแก้ไข กฎ ระเบียบ และประกาศ ทเี่ กีย่ วกับการขอรบั สิ่งอานวยความสะดวก สอ่ื บริการ และความช่วยเหลืออื่นใดทางการศึกษาให้สอดคล้องกับความต้องการจาเป็นพิเศษของนักศึกษาคนพิการ สภาพความสาเร็จ 1. มคี าขอรบั การจัดสรรงบประมาณเงินอุดหนุนรายหวั สาหรบั นักศึกษาคนพิการโดยเฉพาะ 2. มคี าขอรบั การจัดสรรงบประมาณเพมิ่ เตมิ สาหรับสงิ่ อานวยความสะดวก สอ่ื บรกิ าร และความช่วยเหลืออนื่ ใดทางการศึกษาที่สอดคล้องกบั ความต้องการจาเป็นพเิ ศษของนกั ศกึ ษาคนพกิ าร 3. มงี านวจิ ยั รองรบั คาของบประมาณเงินอุดหนุนรายหัวสาหรับนักศึกษาคนพิการโดยเฉพาะ และเพิ่มเติมสาหรบั ส่งิ อานวยความสะดวกฯ 4. มี กฎ ระเบียบ ประกาศ ท่ีไดร้ บั การแกไ้ ขเกีย่ วกบั การขอรับสิง่ อานวยความสะดวก ส่ือ บริการ และความช่วยเหลอื อ่ืนใดทางการศกึ ษาใหส้ อดคล้องกบั ความตอ้ งการจาเป็นพเิ ศษของนักศกึ ษาคนพิการ ยุทธศาสตร์ที่ 8 ส่งเสริม สนับสนนุ ให้เครือขา่ ยมีส่วนรว่ มในการจดั การศึกษานอกระบบและ การศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ วัตถปุ ระสงค์ : เครอื ขา่ ยมีสว่ นร่วมในการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สาหรับคนพกิ าร มาตรการ 1. สรา้ งเครอื ข่ายในการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ 2. สง่ เสรมิ สนบั สนุนใหเ้ ครือขา่ ยมีส่วนรว่ มในการจดั การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษา ตามอธั ยาศยั สาหรับคนพกิ าร 3. จดั ทาบันทึกขอ้ ตกลงความรว่ มมือระหว่างหน่วยงานหรือสถานศึกษา กับเครือข่ายท่ีเข้ามา มีสว่ นร่วมในการจัดหรือจดั การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพิการ แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 27

สภาพความสาเร็จ 1. จานวนเครอื ขา่ ยทเ่ี ขา้ มามสี ว่ นร่วมในการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม อธั ยาศยั สาหรับคนพกิ าร 2. จานวนเครือขา่ ยที่จัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพิการ 3. จานวนบันทึกข้อตกลงความร่วมมือระหว่างหน่วยงานหรือสถานศึกษากับเครือข่ายที่ เขา้ มามีส่วนรว่ มในการจดั หรือจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรบั คนพกิ าร แผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพิการ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. 28

บทที่ 5 การบรหิ ารและประเมนิ ผลแผนพัฒนา การนาแผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ ฉบบั ท่ี 3 (พ.ศ. 2560 - 2564) ไปสู่การปฏิบตั ิเก่ียวข้องกับหลายหน่วยงาน สถานศึกษา องค์กร และบุคคล หลากหลายระดับ จาเป็นต้องสรา้ งปจั จัยแห่งความสาเร็จ กลไกการบริหารแผน การติดตามและประเมินผล แผนพฒั นา ดังนี้ 1. ปัจจัยแห่งความสาเร็จ ปัจจัยที่เป็นเงื่อนไขความสาเร็จ (Key Success Factor) ที่ต้องเสริมสร้างรองรับการจัดการศึกษา นอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพิการส่สู ัมฤทธ์ิผล ประกอบดว้ ย 1.1 การนาองค์กร พัฒนาผู้บริหารหน่วยงาน สถานศึกษา ให้เป็นผู้นาการเปลี่ยนแปลงเพื่อนาองค์กรในการ ขับเคลื่อนการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการให้มีคุณภาพ สอดคล้อง กับประเทศไทย 4.0 โดยยึดหลักธรรมาภิบาล (Good Governance) การสร้างค่านิยมร่วม (Shared Value ) และวัฒนธรรมคณุ ภาพ (Quality Culture) 1.2 องค์กรต้นแบบ เสรมิ สรา้ งหนว่ ยงาน สถานศกึ ษาให้เป็นองค์กรต้นแบบท่มี ุ่งเนน้ ยุทธศาสตร์ การบรหิ ารจดั การ และองคก์ รแหง่ การเรยี นรู้ (Learn ) ในการจดั การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรบั คนพิการ 1.3 เครือขา่ ยการมสี ่วนร่วม สรา้ ง ส่งเสรมิ และสนับสนุนเครอื ขา่ ยท้งั ภาครัฐ เอกชน ประชาชน และครอบครัว เขา้ มา มีส่วนร่วมในการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ บนหลักการ “A-F-P-P” (Area-Function-Participation-People) ในฐานะผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (Stakeholder ) ให้กว้างขวาง เข้มแข็ง 1.4 ครอบครัวศกึ ษา (Parents Education) ครอบครวั เป็นกลไกสาคัญต่อการพัฒนาสมรรถนะและยกระดับคณุ ภาพชวี ิตคนพิการ ซ่ึงต้องตระหนกั รแู้ ละเขา้ มามสี ่วนร่วมในการฟน้ื ฟแู ละพัฒนาการในทุกดา้ น โดยสร้างเวทกี ารมีส่วนร่วมและ จดั กจิ กรรมการเรยี นรใู้ หก้ ับผู้ปกครองและผทู้ ่ีเกยี่ วข้องกบั คนพิการอย่างต่อเนื่อง 2. กลไกการบริหารแผน เพื่อสร้างความเช่ือมโยงบูรณาการทิศทางและยุทธศาสตร์การพัฒนาสู่การปฏิบัติที่มุ่งเน้นการมี ส่วนร่วมของทุกภาคส่วนบนหลักการ “A-F-P-P” (Area-Function-Participation-People) จึงกาหนด กลไกการบรหิ ารแผนสกู่ ารปฏบิ ัติ ดังน้ี 2.1 การส่ือสารสาธารณะ การประชาสัมพันธ์แผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับ คนพิการ ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2560 - 2564) ต่อสาธารณะผ่านช่องทางการสื่อสารท่ีหลากหลาย เข้าถึง กลุ่มเป้าหมาย จะสร้างการรับรู้ การยอมรับ และร่วมขับเคลื่อนแผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพกิ าร ฉบับท่ี 3 (พ.ศ. 2560 - 2564) สกู่ ารปฏบิ ัติ แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. 29

2.2 จดั ทาบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU : Memorandum of Understanding) การจดั ทาบันทึกข้อตกลงความรว่ มมือระหว่างหน่วยงาน หรอื สถานศกึ ษากบั องค์กรต่างๆ เพื่อใหเ้ กดิ การมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพิการ 2.3 จัดทาแผนปฏบิ ตั ิการแบบมสี ว่ นรว่ ม หน่วยงาน สถานศึกษาและเครอื ข่ายมสี ว่ นรว่ มในการจัดทาแผนปฏิบัติการตามภารกจิ และ บทบาทที่ได้รับมอบหมาย พร้อมทั้งบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (Memorandum of Understanding : MOU) กบั เครือข่ายทจ่ี ะนาแผนไปสู่การปฏบิ ตั ิ กากบั ตดิ ตาม ประเมนิ และรายงานผล 2.4 การติดตามและประเมินผล สานกั งานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย สานกั งานสง่ เสรมิ การศึกษา นอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยจังหวัด/กรุงเทพมหานคร ติดตามและประเมินผลการขับเคล่ือนแผน พร้อมนาผลการดาเนนิ งานมาเป็นข้อมลู ในการปรับแผนใหเ้ หมาะสมสอดคล้องกบั สถานการณ์ 2.5 การเสริมสร้างพลังขับเคล่อื น การเสรมิ สร้างแรงจูงใจ (Motivational Interviewing ) ทั้งหน่วยงาน สถานศึกษา บุคลากร ทีเ่ กีย่ วขอ้ งในการจดั การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพิการและคนพิการท่ีประสบ ผลสาเร็จมีผลงานท่เี ปน็ เลิศ (Best Practices) 2.6 การรายงานผล การรายงานผลการดาเนินงานตามแผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบบั ท่ี 3 (พ.ศ. 2560 - 2564) โดยการส่ือสารภายในหน่วยงาน สถานศึกษา เครือข่ายอย่างเป็นระบบเพ่ือการเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารแผนและการรายงานผลต่อสาธารณะ (Public Report) จะเปน็ การสร้างแรงกระตุ้นการมสี ่วนร่วมและการตรวจสอบสาธารณะ (Public Audit) 3. การประเมนิ ผลแผนพฒั นา การประเมินผลการดาเนินงานตามแผนพัฒนาผ่านระบบการติดตาม ประเมินและรายงานผล (SDS : Strategic Driven System) โดยจะประเมินทั้งก่อนดาเนินการ (Pre-Evaluation) ระหว่าง ดาเนินการ (Formative Evaluation) และสิ้นสุดการดาเนินการ (Summative Evaluation) โดยกาหนด สภาพความสาเรจ็ คา่ เปา้ หมายและตัวช้ีวัดความสาเร็จ ดังนี้ แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. 30

พันธกิจที่ 1 : เสริมสร้างโอกาสการเขา้ ถึงบริการทางการศกึ ษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการอย่างทวั่ ถงึ เสมอภาคและต่อเนื่องตลอดชีวติ บนพนื้ ฐานหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ยุทธศาสตรท์ ่ี 1 : ขยายโอกาสการเข้าถึงบริการทางการศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม อัธยาศัยอย่างท่ัวถงึ เสมอภาค ตอ่ เนื่องตลอดชวี ติ วัตถปุ ระสงค์ : คนพิการที่อยู่นอกระบบโรงเรยี นไดร้ ับบริการการศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศยั อยา่ งท่วั ถึง เสมอภาค ต่อเนือ่ งตลอดชวี ิต มาตรการ ตัวชีว้ ดั ความสาเร็จ ค่าเปา้ หมาย หนว่ ยงาน สถานศึกษา ในสงั กัด (พ.ศ.2560 -2564) สานักงาน กศน. 1. ส่งเสรมิ สนับสนนุ ร้อยละของสถานศกึ ษาท่ี รอ้ ยละ 80 สถานศกึ ษา ในสังกดั สานักงาน กศน. ให้สถานศึกษาจดั บริการ ใหบ้ ริการการศกึ ษานอก สถานศกึ ษา ในสังกัด การศกึ ษานอกระบบ ระบบและการศึกษาตาม สานักงาน กศน. และการศึกษาตาม อัธยาศยั เช่น การศึกษา อัธยาศัยด้วยรูปแบบท่ี ขั้นพื้นฐาน หรือการศึกษา หลากหลายใหก้ ับคน ตอ่ เนื่อง หรือการศกึ ษา พิการ ตามอัธยาศยั ให้กบั คน พิการอย่างมีคุณภาพ ต่อเน่ืองตลอดชีวติ 2. สง่ เสริม สนบั สนุน 1. ร้อยละของสถานศกึ ษา ร้อยละ 80 การให้บริการการศึกษา ทีใ่ หบ้ ริการการศึกษานอก นอกระบบและ ระบบและการศึกษาตาม การศึกษาตามอัธยาศัย อัธยาศัยสาหรับคนพิการ สาหรบั คนพิการเพื่อการ เพอ่ื การมงี านทา มงี านทา 2. ร้อยละของคนพกิ ารที่ได้ ร้อยละ 80 รับบริการการศึกษานอก ระบบและการศึกษาตาม อธั ยาศัย สามารถนาไปใช้ ในการดาเนินชีวิตบน พน้ื ฐานหลกั ปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพยี ง 3. ส่งเสริม สนับสนุน ร้อยละของสถานศกึ ษา ร้อยละ 80 จัดสภาพแวดลอ้ มท่ีเอ้ือตอ่ ให้สถานศกึ ษาจัด สภาพแวดล้อมท่ีเอื้อต่อ คนพิการ สามารถเขา้ ถึง คนพกิ าร สามารถเข้าถึง และใชป้ ระโยชนไ์ ด้ และใช้ประโยชน์ได้ แผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพกิ าร ฉบบั ท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. 31

พันธกิจท่ี 2 : พัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย สาหรับคนพกิ าร ยุทธศาสตรท์ ี่ 2 : ส่งเสริม สนับสนุนพัฒนาคณุ ภาพและมาตรฐานการศึกษานอกระบบและ การศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพกิ าร วตั ถปุ ระสงค์ : คนพกิ ารทอี่ ย่นู อกระบบโรงเรียนไดร้ บั การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ทม่ี คี ุณภาพตามเกณฑ์มาตรฐานการจัดการศึกษานอกระบบแลการศึกษา ตามอัธยาศัยสาหรับคนพกิ าร มาตรการ ตัวชี้วัดความสาเรจ็ ค่าเปา้ หมาย หนว่ ยงาน 1. พฒั นาหลักสตู รและ (พ.ศ.2560 -2564) ส่อื การเรยี นรู้ 1. จานวนหลกั สตู ร จานวน 3 หลกั สูตร สานักงาน กศน. การศึกษานอกระบบ (บคุ คลที่มีความบกพร่อง ทไ่ี ดร้ ับการพัฒนา ทางสตปิ ญั ญา/เรียนรู้ ให้สอดคล้องกบั ความ ทางการเห็นและทางการ ตอ้ งการจาเปน็ พเิ ศษ ไดย้ นิ ) ของนักศึกษาคนพิการ ท่ีสานักงาน กศน. พัฒนาขึน้ 2. ร้อยละของสถาน รอ้ ยละ 100 สถานศกึ ษา ในสังกดั ศึกษาทีม่ ีการนาหลักสตู ร สานกั งาน กศน. ท่พี ัฒนาแล้ว ไปปรบั และ ประกาศใช้เปน็ หลกั สตู ร ของสถานศึกษา 3. จานวนสือ่ การเรยี นรู้ 400 ช้นิ สานักงาน กศน./ การศกึ ษานอกระบบและ สถานศึกษา ในสงั กดั การศกึ ษาตามอธั ยาศัย สานกั งาน กศน. ทไ่ี ด้รบั การจดั ทาหรือ พัฒนา ใหส้ อดคลอ้ งกับ ความต้องการจาเป็น พิเศษของนกั ศกึ ษาคน พกิ ารท่ีสานักงาน กศน. หรอื สถานศึกษาจัดทา หรือพัฒนาข้นึ 4. ร้อยละของสถาน ร้อยละ 80 สถานศกึ ษา ในสังกัด ศกึ ษาท่ีมีการพัฒนาส่ือ สานกั งาน กศน. หรอื นาสอื่ ไปใชใ้ นการจัด กิจกรรมการเรียนรู้ แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 32

มาตรการ ตวั ชว้ี ัดความสาเร็จ ค่าเป้าหมาย หน่วยงาน สถานศึกษา ในสงั กัด 2. พัฒนากระบวนการ (พ.ศ.2560 -2564) สานกั งาน กศน. จดั การเรียนร้ใู หส้ อด คลอ้ งกับประเภทความ รอ้ ยละของสถานศกึ ษา รอ้ ยละ 80 สถานศึกษา ในสงั กดั พกิ าร สานักงาน กศน. ทมี่ ีการพัฒนกระบวนการ 3. พฒั นาแหล่งเรยี นรู้ท่ี สถานศกึ ษา ในสงั กดั เอ้อื ให้คนพิการสามารถ จดั กิจกรรมการเรียนรใู้ ห้ สานกั งาน กศน. เขา้ ถึงและใชป้ ระโยชน์ หนว่ ยงาน / ได้ สอดคลอ้ งกบั ประเภท สถานศึกษา ในสงั กัด สานกั งาน กศน. 4. พัฒนาเครื่องมือการ ความพิการ วดั และประเมนิ ผลตาม สภาพความพิการ ร้อยละของสถานศกึ ษา ร้อยละ 80 5. การกากับ นิเทศ ตดิ ตาม และประเมนิ ผล มีการพฒั นาแหล่งเรยี นรู้ ที่เอื้อต่อการใหบ้ ริการการ เรียนรู้ท่นี ักศึกษาคนพิการ สามารถเขา้ ถึงและใช้ ประโยชน์ได้ รอ้ ยละของสถาน ศกึ ษา ร้อยละ 80 มกี ารวดั และประเมินผล ตามสภาพความพกิ าร ร้อยละของหน่วยงาน รอ้ ยละ 25 สถานศกึ ษามีการกากบั นิเทศ ตดิ ตาม และ ประเมินผลการจัดการ ศกึ ษาสาหรบั คนพิการ พนั ธกิจท่ี 3 : สง่ เสริมสนบั สนนุ และพัฒนาการนาเทคโนโลยี การวิจัยพฒั นานวตั กรรมและองค์ความรู้ มาใชใ้ นการบริหารการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ ยทุ ธศาสตรท์ ่ี 3 : ส่งเสรมิ การนาเทคโนโลยมี าใช้ในการบริหารจดั การและการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ให้กับคนพิการเพอ่ื รองรบั การจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษา ตามอธั ยาศยั ให้สอดคล้องกบั ประเทศไทย 4.0 วัตถปุ ระสงค์ : การนาเทคโนโลยีมาใชใ้ นการบรหิ ารจัดการการจดั การศึกษาจดั การศกึ ษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการใหส้ อดคลอ้ งกับประเทศไทย 4.0 มาตรการ ตัวชว้ี ดั ความสาเรจ็ ค่าเป้าหมาย หน่วยงาน 1.สง่ เสรมิ สนับสนนุ ใหม้ ี ร้อยละของสถานศกึ ษา (พ.ศ.2560 - 2564) การนาเทคโนโลยมี าใชใ้ น ทนี่ าเทคโนโลยีมาใชใ้ นการ การบรหิ ารจดั การศึกษา บริหารจัดทาฐานข้อมลู ร้อยละ 80 สถานศึกษา ในสงั กดั นอกระบบและการจดั เพ่อื การวางแผนการจดั การศึกษาตามอธั ยาศัย การศกึ ษานอกระบบและ สานกั งาน กศน. สาหรบั คนพิการ การจัดการศกึ ษาตาม อัธยาศยั สาหรบั คนพกิ าร แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบับท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. 33

มาตรการ ตวั ช้ีวดั ความสาเรจ็ คา่ เปา้ หมาย หนว่ ยงาน (พ.ศ.2560 - 2564) สถานศกึ ษา ในสังกดั 2.ส่งเสรมิ สนับสนุน ใหม้ ี รอ้ ยละของสถานศึกษาทน่ี า รอ้ ยละ 70 สานกั งาน กศน. การนาเทคโนโลยมี าใชใ้ น เทคโนโลยมี าใช้ในจัด การจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ กจิ กรรมการเรยี นรูใ้ ห้กับคน รอ้ ยละ 100 สถานศกึ ษา ในสังกดั ใหก้ ับนกั ศกึ ษคนพิการ พิการอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ สานกั งาน กศน. อย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ 3. พฒั นาระบบการ รอ้ ยละของสถานศกึ ษาที่นา ให้บรกิ ารเทคโนโลยี ส่งิ ระบบการให้บริการ อานวยความสะดวก สือ่ เทคโนโลยี สิ่งอานวยความ บรกิ าร และความ สะดวก ส่ือ บริการ และ ชว่ ยเหลอื อ่นื ใดทาง ความชว่ ยเหลืออืน่ ใดทาง การศึกษาท่สี อดคล้องกบั การศกึ ษาท่สี อดคล้องกับ ความตอ้ งการจาเป็น ความต้องการจาเป็นพิเศษ พิเศษของนกั ศึกษาคน ของนักศึกษาคนพิการ พิการ พันธกิจที่ 3 : สง่ เสรมิ สนบั สนนุ และพัฒนาการนาเทคโนโลยี การวจิ ัย พัฒนา นวัตกรรม และองคค์ วามร้มู าใช้ในการบริหารการจดั การศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ ยุทธศาสตรท์ ี่ 4 : สง่ เสรมิ สนับสนุน การวิจยั พฒั นานวตั กรรมและองค์ความรู้ เพอื่ การบริหาร การจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ วตั ถุประสงค์ : วจิ ัย พฒั นานวัตกรรมและสรา้ งองค์ความรู้ เพอ่ื ใช้ในการจัดการศึกษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพกิ าร มาตรการ ตวั ชีว้ ัดความสาเรจ็ คา่ เป้าหมาย หนว่ ยงาน สถานศึกษา ในสังกดั (พ.ศ.2560-2564) สานกั งาน กศน. 1. ส่งเสริม สนบั สนนุ รอ้ ยละของครผู สู้ อนคนพิการ ร้อยละ 80 สถานศึกษา ในสังกดั สานักงาน กศน. การวิจยั ด้านการจัด ท่จี ดั ทาวจิ ัยการจัดการศึกษา การศกึ ษานอกระบบ นอกระบบและการศึกษาตาม และการศกึ ษาตาม อธั ยาศยั สาหรบั คนพกิ าร อธั ยาศยั สาหรับคนพิการ 2. สง่ เสริม สนับสนนุ ให้ รอ้ ยละของครผู ูส้ อนคนพิการ รอ้ ยละ 60 มกี ารพัฒนานวัตกรรม ทมี่ ีการพฒั นานวัตกรรมเพื่อ เพื่อใชใ้ นการจดั ใช้ในการจัดการศกึ ษานอก การศึกษานอกระบบ ระบบและการศึกษาตาม และการศกึ ษาตาม อธั ยาศยั สาหรับคนพิการ อัธยาศัยสาหรบั คน พกิ าร แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพิการ ฉบับท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. 34

มาตรการ ตัวชวี้ ดั ความสาเรจ็ ค่าเปา้ หมาย หนว่ ยงาน (พ.ศ.2560-2564) สถานศึกษา ในสังกัด 3. สง่ เสริม สนบั สนนุ ร้อยละของสถานศึกษาท่ีมี สานักงาน กศน. การสร้างองคค์ วามรู้ การสรา้ งองค์ความรู้ให้เปน็ รอ้ ยละ 80 เพ่ือให้สถานศึกษาเปน็ องค์กรแหง่ การเรยี นรู้ในการ หนว่ ยงาน/ องค์กรแห่งการเรียนรู้ จัดการศกึ ษานอกระบบและ สถานศกึ ษา ในสงั กดั ในการจัดการศกึ ษา การศึกษาตามอัธยาศัย สานักงาน กศน. นอกระบบและ สาหรบั คนพกิ าร การศึกษาตามอธั ยาศัย หนว่ ยงาน/ สาหรับคนพกิ าร รอ้ ยละของหน่วยงานหรือ ร้อยละ 80 สถานศึกษา ในสงั กดั 4. สง่ เสริม สนบั สนุน สถานศกึ ษาทส่ี ง่ เสริม สานกั งาน กศน. องค์ความรู้ให้ศนู ย์การ สนับสนนุ องคค์ วามรู้ให้ศูนย์ เรียนเฉพาะความพิการ การเรยี นเฉพาะความพิการที่ ทจ่ี ัดการศึกษานอก จดั การศึกษานอกระบบและ ระบบและการศึกษา การศึกษาตามอธั ยาศัย ตามอธั ยาศัย 5. สง่ เสริม สนบั สนนุ รอ้ ยละของหนว่ ยงานหรือ ร้อยละ 80 ศูนย์การเรียนเฉพาะ สถานศึกษาทส่ี ง่ เสริม ความพิการทจ่ี ดั สนบั สนุนศนู ยก์ ารเรียน การศกึ ษานอกระบบ เฉพาะความพิการท่ีจดั และการศกึ ษาตาม การศึกษานอกระบบและ อัธยาศยั ให้ไดร้ ับ การศึกษาตามอัธยาศยั ให้ มาตรฐาน ได้รับมาตรฐาน พนั ธกจิ ที่ 4 : พฒั นาบุคลากรที่เกีย่ วขอ้ งใหม้ ีความรู้ ความเขา้ ใจและมีทกั ษะในการจดั การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพิการ ยุทธศาสตร์ท่ี 5 : พฒั นาครูและบคุ ลากรท่เี กี่ยวข้องใหม้ ีความรู้ ความเขา้ ใจ และมที ักษะในการ จัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรับคนพิการ พร้อมท้ัง สง่ เสริมสนบั สนนุ ใหม้ โี อกาสความก้าวหนา้ ในอาชพี วัตถปุ ระสงค์ : ครูและบุคลากรท่ีเกีย่ วข้องมีความรู้ ความเข้าใจ และมีทักษะในการจัดการศึกษา นอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ และมีความก้าวหน้าในอาชพี มาตรการ ตวั ชีว้ ัดความสาเร็จ ค่าเปา้ หมาย หนว่ ยงาน (พ.ศ.2560-2564) 1. ครแู ละบุคลากร ร้อยละของครูและ รอ้ ยละ 80 สานักงาน กศน./ หนว่ ยงาน/สถานศึกษา ทเ่ี กีย่ วข้องไดร้ ับการพฒั นา บุคลากรท่ีเกย่ี วขอ้ ง ในสังกัด สานักงาน กศน. ใหม้ คี วามรู้ ความเข้าใจ ไดร้ บั การพฒั นาให้มี และมที ักษะในการจัดการ ความรู้ ความเข้าใจ การศึกษานอกระบบ และมที ักษะในการจัด แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพกิ าร ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 35

มาตรการ ตวั ชว้ี ัดความสาเร็จ คา่ เปา้ หมาย หน่วยงาน สานกั งาน กศน. และการศกึ ษาตาม (พ.ศ.2560-2564) อธั ยาศยั สาหรับคนพกิ าร การศกึ ษานอกระบบและ 2. ครผู สู้ อนคนพิการได้รบั สทิ ธแิ ละโอกาส การศกึ ษาตามอธั ยาศยั ความก้าวหน้าให้เปน็ พนกั งานราชการ สาหรับคนพิการ ร้อยละของครูผู้สอนคน รอ้ ยละ 50 พิการ ที่ได้รับการปรับให้ เป็นพนักงานราชการ พนั ธกจิ ที่ 5 : พฒั นาประสิทธภิ าพการบรหิ ารการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพิการ ยทุ ธศาสตรท์ ่ี 6 : นานโยบายดา้ นการจดั การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตาม อัธยาศัยสาหรับคนพิการสู่การปฏิบัตอิ ย่างมีประสทิ ธิภาพ วัตถปุ ระสงค์ : ผบู้ ริหาร ครูและบุคลากรที่เก่ียวข้องนานโยบายด้านการจัดการศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัยสาหรับคนพกิ ารสู่การปฏิบัตอิ ย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ มาตรการ ตวั ชวี้ ัดความสาเร็จ คา่ เปา้ หมาย หน่วยงาน หน่วยงานในสังกัด (พ.ศ.2560 -2564) สานักงาน กศน. 1. สร้างความเข้าใจ 1. รอ้ ยละของหน่วยงานที่ รอ้ ยละ 100 สถานศกึ ษาในสงั กัด สานักงาน กศน. เก่ียวกบั นโยบายด้าน นานโยบายด้านการจัด การจดั การศกึ ษานอก การศึกษานอกระบบและ ระบบและการศึกษา การศึกษาตาม อธั ยาศัย ตามอัธยาศยั สาหรับคน สาหรบั คนพกิ ารสู่การ พิการแกห่ นว่ ยงานและ ปฏบิ ัติ สถานศกึ ษาเพื่อนาส่กู าร 2. รอ้ ยละของสถานศกึ ษา รอ้ ยละ 100 ปฏิบตั ิ ท่ีนานโยบายดา้ นการจัด การศึกษานอกระบบ และ การศึกษาตามอธั ยาศัย สาหรบั คนพิการสู่การ ปฏิบัติ แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบบั ท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 36

พันธกจิ ท่ี 5 : พฒั นาประสิทธภิ าพการบริหารการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศยั สาหรับคนพิการ ยุทธศาสตร์ท่ี 7 : สนบั สนนุ งบประมาณเงินอุดหนุนรายหัวสาหรับนกั ศึกษาคนพิการ โดยเฉพาะ และงบประมาณเพิม่ เตมิ สาหรบั สง่ิ อานวยความสะดวก ส่อื บริการ และความ ชว่ ยเหลืออนื่ ใดทางการศึกษา ใหส้ อดคล้องกบั ความต้องการจาเป็นพเิ ศษของ นักศกึ ษาคนพิการ จัดทาวิจยั พรอ้ มปรับปรุงแก้ไขกฎ ระเบียบ และประกาศ ทเ่ี ก่ียวข้อง วตั ถุประสงค์ : มงี บประมาณเงินอดุ หนนุ รายหัวสาหรบั นกั ศึกษาคนพิการโดยเฉพาะและ งบประมาณเพ่ิมเติมสาหรับสิ่งอานวยความสะดวก สือ่ บริการ และความ ช่วยเหลืออน่ื ใดทางการศกึ ษาทส่ี อดคล้องกบั ความต้องการจาเป็นพเิ ศษของ นกั ศึกษาคนพกิ าร มงี านวิจยั กฎ ระเบียบ และประกาศ ท่ีเกีย่ วข้อง มาตรการ ตัวชวี้ ดั ความสาเรจ็ ค่าเป้าหมาย หนว่ ยงาน (พ.ศ.2560 -2564) สานักงาน กศน. 1. จดั ทาคาของบ ประมาณ มคี าขอรับการจดั สรร ร้อยละ 100 สานักงาน กศน. รอ้ ยละ 100 เงินอดุ หนุนรายหัวสาหรับ งบประมาณเงนิ อุดหนุน สานักงาน กศน. รอ้ ยละ 100 นักศกึ ษาคนพกิ าร รายหวั สาหรับนกั ศึกษา โดยเฉพาะ คนพิการโดยเฉพาะ 2. จดั ทาคาของบประมาณ มคี าขอรับการจัดสรร เพิม่ เติมสาหรบั สง่ิ อานวย งบประมาณเพ่ิมเตมิ ความสะดวก ส่อื บริการ สาหรับส่งิ อานวยความ และความชว่ ยเหลอื อ่นื ใด สะดวก สอ่ื บรกิ าร และ ทางการศึกษาทสี่ อดคล้อง ความช่วยเหลอื อน่ื ใด กบั ความต้องการจาเปน็ ทางการศกึ ษาท่ี พเิ ศษของนกั ศึกษาคนพิการ สอดคลอ้ งกับความ ต้องการจาเปน็ พิเศษ ของนักศึกษาคนพิการ 3. จดั ทางานวจิ ัยเพื่อรองรับ มีงานวจิ ยั รองรับคาขอ คาของบประมาณเงิน งบประมาณเงินอดุ หนนุ อุดหนุนรายหัวสาหรับ รายหวั สาหรบั นกั ศกึ ษา นกั ศึกษาคนพกิ าร คนพิการโดยเฉพาะและ โดยเฉพาะและขอเพม่ิ เติม เพิ่มเติมสาหรบั สิง่ สาหรับสงิ่ อานวยความ อานวยความสะดวกสื่อ สะดวก ส่ือ บริการ และ บรกิ าร และความ ความช่วย เหลืออนื่ ใดทาง ชว่ ยเหลอื อนื่ ใดทาง การศึกษา ทีส่ อดคล้องกับ การศกึ ษา ใหส้ อดคล้อง ความต้องการจาเป็นพิเศษ กับความต้องการจาเป็น ของนักศึกษา คนพกิ าร พิเศษของนกั ศึกษา คนพิการ แผนพฒั นาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 37

มาตรการ ตัวชีว้ ดั ความสาเร็จ ค่าเป้าหมาย หน่วยงาน สานกั งาน กศน. 4. ปรับปรงุ แกไ้ ข กฎ (พ.ศ.2560 -2564) ระเบียบ และประกาศ ที่เกี่ยวกบั การขอรับสง่ิ มี กฎ ระเบียบ ประกาศ ร้อยละ 100 อานวยความสะดวก สื่อ บริการ และความช่วยเหลือ ท่ไี ดร้ ับการแก้ไขเกีย่ วกับ อน่ื ใดทางการศกึ ษาให้ สอดคลอ้ งกับความตอ้ งการ การขอรับสิง่ อานวย จาเป็นพเิ ศษของนกั ศกึ ษา คนพกิ าร ความสะดวก สอ่ื บริการ และความชว่ ยเหลอื อน่ื ใดทางการศกึ ษาให้ สอดคลอ้ งกับความ ต้องการจาเปน็ พิเศษ ของนักศึกษาคนพิการ พันธกจิ ท่ี 5 : พฒั นาประสทิ ธิภาพการบริหารการจดั การศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ ยุทธศาสตรท์ ่ี 8 : สง่ เสรมิ สนบั สนุนใหเ้ ครอื ข่ายมีส่วนร่วมในการจดั การศึกษานอกระบบและ การศกึ ษาตามอัธยาศยั สาหรบั คนพิการ วตั ถุประสงค์ : เครอื ข่ายมสี ่วนร่วมในการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย สาหรบั คนพิการ มาตรการ ตวั ชว้ี ดั ความสาเร็จ ค่าเป้าหมาย หนว่ ยงาน (พ.ศ.2560 -2564) 1. สรา้ งเครือขา่ ยในการ จานวนเครือขา่ ยที่จดั สานกั งาน กศน./ จานวนองคท์ ี่เข้ามา หน่วยงาน/สถานศกึ ษา จัดการศกึ ษานอกระบบ การศึกษานอกระบบและ มสี ่วนร่วม 76 แหง่ ในสงั กัด สานกั งาน กศน. และการศึกษาตาม การศกึ ษาตามอัธยาศยั อธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ สาหรบั คนพกิ าร 2. ส่งเสริม สนับสนนุ จานวนเครือขา่ ยท่ีเข้ามา จานวนองคก์ รทจ่ี ดั ทา สานกั งาน กศน./ บันทกึ 76 แหง่ หนว่ ยงาน/สถานศกึ ษา ใหเ้ ครือขา่ ยมสี ่วนรว่ มใน มสี ว่ นร่วมในการจัด ในสงั กดั สานกั งาน กศน. การจกั ารศึกษานอกระบบ การศกึ ษานอกระบบและ และการศกึ ษาตาม การศกึ ษาตามอธั ยาศัย อธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ สาหรับคนพกิ าร 3. จัดทาบนั ทกึ ข้อตกลง จานวนบนั ทึกข้อตกลง จานวนองคก์ รท่จี ดั ทา สานกั งาน กศน./ ความรว่ มมือระหวา่ ง ความร่วมมือระหวา่ ง บนั ทึก 76 แหง่ หน่วยงาน/สถานศึกษา หนว่ ยงานหรือสถาน หน่วยงานหรอื สถานศึกษา ในสังกัด สานักงาน กศน. ศึกษากับเครือขา่ ยทเ่ี ขา้ กบั เครือขา่ ยในการจัด มามีส่วนรว่ มหรอื จดั การศกึ ษานอกระบบและ การศกึ ษานอกระบบและ การศึกษาตามอธั ยาศยั การศึกษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพกิ าร สาหรบั คนพิการ แผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรับคนพกิ าร ฉบับที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 38

ภาคผนวก แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สาหรบั คนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน.

บรรณานกุ รม คณะกรรมการการศึกษาขนั้ พ้ืนฐาน, สานักงาน. บริหารงานการศกึ ษาพิเศษ, สานัก.กระทรวงศกึ ษาธกิ าร “พระราชบัญญตั กิ ารจดั การศึกษาสาหรับคนพิการ พ.ศ.2551 และอนบุ ญั ญัตติ าม พระราชบัญญัติ จานวน 12 ฉบับ” ไมป่ รากฏสานกั พิมพ์, จานวน 91 หน้า คณะกรรมการกฤษฎกี า, สานกั งาน. “กฎหมายรฐั ธรรมนญู ฉบบั ล่าสุด พ.ศ. 2550” [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://web.krisdika.go.th/data/law/law1/Ã06/Ã06-10-2550-a0001.pdf สืบค้น 4 เมษายน 2560. พระราชบัญญัติการจัดการศึกษาสาหรบั คนพิการ (ฉบับที่ 2) พุทธศักราช 2556. ราชกิจจานเุ บกษา. เล่มท่ี 130 ตอนที่ 42 ก วันที่ 17 พฤษภาคม 2556 [ออนไลน์]. เข้าถึงไดจ้ าก http://nontapum.go.th/ sites/default/files/law/.pdf สบื คน้ เม่ือ 4 เมษายน 2560 พระราชบัญญตั ิการศึกษาแหง่ ชาติ พุทธศักราช 2542 และทแ่ี ก้ไขเพ่ิมเติม (ฉบบั ท่ี 2)พุทธศกั ราช 2545 และท่ีแกไ้ ขเพมิ่ เติม (ฉบบั ที3่ ) พุทธศักราช 2553. ราชกิจจานเุ บกษา. เล่มที่ 116 ตอนที่ 74 ก [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://person.mwit.ac.th/01- Statutes/NationalEducation.pdf สบื ค้นเมือ่ 4 เมษายน 2560 พระราชบญั ญัติการศึกษาภาคบงั คบั พทุ ธศักราช 2553. ราชกจิ จานุเบกษา. เลม่ ท่ี 119 ตอนท่ี 128 ก วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2545 [ออนไลน์]. เข้าถึงไดจ้ าก http://www.lpn1.obec.go.th/songserm/ banner/k4.pdf สืบค้นเมื่อ 4 เมษายน 2560 พระราชบญั ญัติการศึกษาภาคบงั คบั พุทธศักราช 2553. ราชกิจจานเุ บกษา. เลม่ ที่ 124 ตอนท่ี 61 ก วันที่ 27 กันยายน 2550 [ออนไลน์]. เข้าถงึ ไดจ้ าก http://fio.co.th/WeB/cripple/cripple02.pdfสบื ค้นเมื่อ 4 เมษายน 2560 พระราชบญั ญัตสิ ่งเสรมิ และพัฒนาคณุ ภาพชีวติ คนพกิ าร พ.ศ. 2550, [ออนไลน์]. เขา้ ถึงได้จาก : http://www.thailandlawyercenter.com/index.php?lay...ac... สืบคน้ เม่อื 4 เมษายน 2560 ส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย, สานกั งาน. “พรบ.ส่งเสรมิ การศึกษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอัธยาศัย พ.ศ.2551” [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://www.nfe.go.th/ สบื คน้ เมือ่ 20 กุมภาพนั ธ์ 2554. สานกั งานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ “แผนยุทธศาสตร์การพฒั นาระบบราชการไทย (พ.ศ.2556 – พ.ศ.2561)” [ออนไลน์]. สืบคน้ เมื่อ 4 เมษายน 2560 จาก http://www.opdc.go.th/ content.pap?menu_id =5&content_id=2653 สานกั งานพฒั นาสงั คมและความมัน่ คงของมนษุ ย์ “การจาแนกประเภทความด้วยโอกาส” [ออนไลน์]. สบื คน้ เมือ่ 4 เมษายน 2560 จาก https://woralakkblog.wordpress.com/2013/08/12/ กลมุ่ ผ้ดู ้อยโอกาส/ สง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย, สานักงาน รวมกฎหมาย ระเบียบ ประกาศ ทเ่ี ก่ียวข้องกบั คนพกิ าร. รงั ษีการพิมพ์, 2558. แผนพัฒนาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สาหรับคนพิการ ฉบบั ท่ี 3 พ.ศ.2560-2564 สานกั งาน กศน. 40

คณะผูจ้ ดั ทา ทปี่ รึกษา เลขาธิการ กศน. นายกฤตชยั อรุณรตั น์ รองเลขาธิการ กศน. นางสาววิเลขา ลีสวุ รรณ รองเลขาธกิ าร กศน. นางสาวโสมอุษา เลย้ี งถนอม ผู้อานวยการ ศกพ. นางณัฐกฤตา พง่ึ สุข ผ้เู ขา้ ร่วมประชุมเชิงปฏิบัติการจดั ทาแผนพฒั นาการจดั การศึกษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2560-2564) 1. นายกรวฒุ ิ เกดิ นาวี ผอ.กศน.อ.บางไทร สานักงาน กศน.จงั หวัดพระนครศรีอยุธยา 2. นางอุทัยวรรณ โพธกิ์ ระจ่าง ผอ.กศน.อ.เมืองชยั นาท สานักงาน กศน.จงั หวดั ชยั นาท 3. นางสาวณชั ชา สอนสมฤทธิ์ ผอ.กศน.อ.จอมทอง สานกั งาน กศน.จงั หวัดเชยี งใหม่ 4. นายคมกฤช อภิชยั สรพันธุ์ ผอ.กศน.อ.ปะเหลียน สานักงาน กศน.จังหวดั ตรงั 5. นายพรี ฉตั ร อนุวงศ์ ผอ.กศน.อ.กาแพงแสน สานักงาน กศน.จังหวัดนครปฐม 6. นางสาวดลยา แย้มภู่ ผอ.กศน.อ.ทา่ ยาง สานักงาน กศน.จังหวดั เพชรบรุ ี 7. นางสาวทศั นา กาปดั ตา ผอ.กศน.อ.ควนกาหลง สานักงาน กศน.จังหวัดสตลู 8. นางมณฑาทิพย์ เสยยงคะ ผอ.กศน.อ.โพธต์ิ าก สานักงาน กศน.จังหวดั หนองคาย 9. นายสมศักด์ิ จรจิตร ขา้ ราชการบานาญ จังหวัดพัทลุง 10. นางสาวทัศนีย์ มุงคุณ นกั วิชาการศกึ ษา กศน.อ.โพธ์ิตาก สานักงาน กศน.จงั หวดั หนองคาย 11. นางสาวชลธชิ า เอย่ี มศิริ นกั วิชาการศึกษา สานักงาน กศน.จังหวดั ฉะเชิงเทรา 12. นางสาวพิกลุ ทอง หงษาชมุ นักวชิ าการศกึ ษา สานกั งาน กศน.จังหวดั มกุ ดาหาร 13. นางโอทนี เกยี รติทวี นกั วิชาการศกึ ษา สานกั งาน กศน.จังหวัดสงขลา 14. นางสาวศริ วิ รรณ ทองสกุล ครู ชานาญการพิเศษ ศกพ. 15. นางวรรษวรรณ บรรลือฤทธิ์ ครู ชานาญการ ศกพ. 16. นางสาวณฐั ิรา ปานเอ่ยี ม ครู ชานาญการ ศกพ. 17. นางสจุ ติ รา แสงอินทร์ พนกั งานพมิ พ์ ส.3 ศกพ. 18. นางสาววริ าภรณ์ ธรรมรตวิ งศ์ นักจดั การทั่วไป ศกพ. ผูเ้ ข้าร่วมประชุมบรรณาธกิ ารการจดั ทาแผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอัธยาศัยสาหรบั คนพกิ าร ฉบบั ที่ 3 (พ.ศ. 2560-2564) 1. นายกรวุฒิ เกดิ นาวี ผอ.กศน.อ.บางไทร สานกั งาน กศน.จังหวดั พระนครศรีอยุธยา 2. นางสาวณชั ชา สอนสมฤทธ์ิ ผอ.กศน.อ.จอมทอง สานักงาน กศน.จังหวัดเชยี งใหม่ 3. นายคมกฤช อภชิ ยั สรพนั ธุ์ ผอ.กศน.อ.ปะเหลียน สานักงาน กศน.จงั หวัดตรงั 4. นายพรี ฉตั ร อนวุ งศ์ ผอ.กศน.อ.กาแพงแสน สานกั งาน กศน.จังหวดั นครปฐม 5. นางสาวดลยา แยม้ ภู่ ผอ.กศน.อ.ทา่ ยาง สานักงาน กศน.จังหวดั เพชรบุรี 6. นางสาคร ชว่ ยดารงค์ ผอ.กศน.อ.จอมบึง สานกั งาน กศน.จงั หวัดราชบุรี 7. นายจรณชัย วรรณทอง ผอ.กศน.อ.หา้ งฉตั ร สานักงาน กศน.จังหวัดลาปาง 8. นางสาวทัศนา กาปดั ตา ผอ.กศน.อ.ควนกาหลง สานักงาน กศน.จังหวดั สตูล แผนพฒั นาการจัดการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยสาหรบั คนพิการ ฉบบั ที่ 3 พ.ศ.2560-2564 สานักงาน กศน. 41