MÔ HÌNH NGÀY VÀ ĐÊM - STEM

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO SA PA TRƯỜNG TIỂU HỌC SA PA KẾ HOẠCH BÀI DẠY STEM Chủ đề: MÔ HÌNH NGÀY VÀ ĐÊM Họ và tên: Nguyễn Thị ngọc Oanh - Giáo viên lớp 3A1 Đơn vị: Trường Tiểu học Sa Pa Năm học: 2022-2023

Trường Tiểu học Sa Pa Giáo viên: Nguyễn Thị Ngọc Oanh Tổ chuyên môn: 1 + 2 + 3 KẾ HOẠCH DẠY HỌC GIÁO DỤC STEM CHỦ ĐỀ: MÔ HÌNH NGÀY VÀ ĐÊM THÔNG TIN VỀ BÀI HỌC Lớp: 3 Thời lượng: 2 tiết Thời điểm tổ chức: Ngày 9 tháng 12 năm 2022 Khi dạy nội dung Trái Đất và Bầu Trời (Môn: TNXH) Mô tả bài học: Nội dung môn Tự nhiên và Xã hội lớp 3 có yêu cầu cần đạt về sự chuyển động của Trái Đất trong hệ Mặt trời như sau: - Chỉ và trình bày được chiều chuyển động của Trái Đất quanh mình nó (quanh trục) và quanh Mặt Trời. - Giải thích được ở mức độ đơn giản hiện tượng ngày và đêm. Để đạt được các yêu cầu này, trong bài học STEM “Ngày và đêm”, học sinh sẽ làm một mô hình gồm có nguồn sáng (tượng trưng cho Mặt Trời) và khối cầu (tượng trưng cho Trái Đất), sử dụng mô hình này bằng cách quay Trái Đất (quanh 1 trục) và quan sát để giải thích hiện tượng ngày và đêm. Nội dung chủ đạo và tích hợp trong bài học Môn học Yêu cầu cần đạt Môn Tự nhiên - Chỉ và trình bày được chuyển động của Trái Đất quanh học chủ và xã hội mình nó và quanh Mặt Trời trên sơ đồ (hoặc) mô hình. đạo - Giải thích được ở mức độ đơn giản hiện tượng ngày và đêm, qua sử dụng mô hình hoặc video Môn Mỹ thuật - Tạo được sản phẩm có sự tương phản của hình, khối dạng học tích cơ bản. hợp Toán - Thể hiện được chi tiết hoặc hình ảnh trọng tâm ở sản Công phẩm. nghệ - Trưng bày, giới thiệu được sản phẩm, chia sẻ mục đích sử dụng. - Nhận dạng khối cầu thông qua việc sử dụng vật thật. - Giải quyết được một số vẫn đề thực tiễn đơn giản liên quan đến hình khối đã học. Lựa chọn được vật liệu làm đồ dùng dạy học đúng yêu cầu. - Sử dụng được dụng cụ làm đồ dùng học tập đúng cách, an toàn. - Làm được một đồ dùng học tập đơn giản theo các bước cho trước, đảm bảo yêu cầu về kĩ thuật và thẩm mĩ

I. Yêu cầu cần đạt - Chỉ và trình bày được chiều chuyển động của Trái Đất quanh mình nó và quanh Mặt Trời trên sơ đồ và (hoặc) mô hình. - Giải thích được hiện tượng ngày và đêm trên Trái Đất ở mức độ đơn giản dựa trên sự chuyển động của Trái Đất trong hệ Mặt Trời qua sử dụng mô hình hoặc video. - Nhận dạng được khối cầu thông qua việc sử dụng vật thật (quả bóng nhựa làm mô hình Trái Đất). - Lựa chọn và sử dụng được các nguyên liệu, dụng cụ để làm mô hình “Ngày và đêm” đúng cách, an toàn. - Thể hiện được chi tiết hoặc hình ảnh trọng tâm ở sản phẩm (vẽ trang trí đại dương, đất liền trên được khối cầu làm nổi bật đặc điểm của Trái Đất). - Hợp tác được với các thành viên trong nhóm khi thực hiện các nhiệm vụ học tập. - Tích cực, chủ động nêu ý kiến cá nhân, lắng nghe, góp ý và đưa ra các kết luận hay điều chỉnh trong quá trình làm việc nhóm, đóng góp ý kiến cá nhân để hoàn thiện sản phẩm của nhóm mình và các nhóm khác. II. Đồ dùng dạy học 1. Chuẩn bị của giáo viên - Các phiếu học tập và phiếu đánh giá. - Các hình ảnh hướng dẫn học sinh tìm hiểu hiện tượng, chế tạo mô hình. - Nguyên vật liệu giáo viên chuẩn bị cho 1 nhóm học sinh: Số Hình ảnh minh họa STT Thiết bị/Học liệu lượng Quả bóng nhựa, 1 đường kính 7-10 1 cm. (Giáo viên xuyên sẵn lỗ qua tâm quả bóng

Số Hình ảnh minh họa STT Thiết bị/Học liệu lượng Thùng giấy 1 thùng carton kích thước khoảng 35cmx20cmx20m (Giáo viên hỗ trợ 2 học sinh cắt và khoét các lỗ trên thùng giấy) Que tre, gỗ dài 1 que 30-35cm, đường kính 2,5-3mm (Không có đầu 3 nhọn) Giấy màu đen, mỗi xanh da trời 75cm x 50cm màu 1 tờ 4 Giấy màu trắng 1 tờ và màu khổ A4 5

Số STT Thiết bị/Học liệu lượng Hình ảnh minh họa Đất nặn 1 viên 6 Đèn pin loại nhỏ 1 cái (dạng móc khóa) 7 Băng keo hai mặt 1 cuộn 8

Số Hình ảnh minh họa STT Thiết bị/Học liệu lượng Quả địa cầu 1 quả (đường kính 30 cm) 9 Đèn pin cầm tay 1 cái 10 2. Chuẩn bị của học sinh

- Giao cho mỗi nhóm (6-8 học sinh) tự chuẩn bị một số nguyên vật liệu như sau: STT Thiết bị/Học liệu Số lượng Hình ảnh minh họa Kéo 1 cái 1 Bút chì 1 cái 2 Thước kẻ 1 cái 3 1 cái 1 hộp Compa 4 Màu 5 III. Các hoạt động dạy học chủ yếu 1. Hoạt động mở đầu (Xác định vấn đề) a) Khởi động: Trò chơi “Nghe nhạc đoán thời gian tronng ngày”.

- GV cho HS nghe các đoạn nhạc, HS ghi lại thời điểm trong ngày có trong bài hát đó (Vào phiếu nhóm). + Các nhóm báo cáo kết quả, giải thích tại sao biết đó là thời gian ngày/ đêm? * Cho HS xem video Hiện tượng ngày và đêm, trả lời câu hỏi: + Trái Đất của chúng ta đứng thứ mấy trong hệ Mặt Trời? (Thứ ba: Sao Thủy; Sao Kim; Trái Đất) + Hành tinh nào có sự sống? (Trái Đất) + Tại sao có hiện tượng ngày và đêm? (Do Trái Đất tự quay quanh nó và quay xung quanh mặt trời, vị trí Mặt Trời chiếu sáng là ban ngày, ngược lại là ban đêm). * Liên hệ những công việc em thường làm ban ngày và ban đêm? (Ban ngày: học tập, vui chơi; Ban đêm ngủ, nghỉ). - Nêu vấn đề: Người thân muốn em mô tả lại hoạt động Trái Đất quay quanh Mặt Trời để giải thích hiện tượng “Ngày và đêm” em sẽ làm thế nào? (Em sẽ dùng mô hình Trái Đất và Mặt trời để mô tả lại..) => GV kết nối vào bài (trong bài hôm nay cô sẽ hướng dẫn các em làm mô hình Ngày và đêm => Ghi tên bài). b) Giao nhiệm vụ: Làm mô hình Ngày và đêm Để hiểu và giải thích được nguyên nhân hiện tượng ngày và đêm trên Trái Đất, chúng ta sẽ cùng nhau thực hành làm mô hình “Ngày và đêm” từ vật liệu tái chế. Để làm được mô hình Ngày và Đêm theo yêu cầu trên, cần tìm hiểu các kiến thức nền ở hoạt động tiếp theo. Mời các em xem video: 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (Tìm hiểu kiến thức) - Để củng cố lại các kiến thức về Bầu trời và Trái Đất mời các em xem video sau - Học sinh xem video về sự chuyển động của Trái Đất trong hệ Mặt Trời và trả lời các câu hỏi sau: Câu 1: Trái Đất chuyển động như thế nào trong hệ Mặt Trời? A. Không chuyển động B. Quay quanh Mặt Trời

C. Vừa quay xung quanh Mặt Trời, vừa tự quay quanh mình nó D. Chỉ tự quay quanh mình nó. - Gợi ý trả lời: Đáp án C Câu 2: Trái Đất quay quanh Mặt Trời theo chiều nào? - Gợi ý trả lời: Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời theo chiều từ tây sang đông Câu 3: Trái Đất chuyển động quanh mình nó theo chiều nào? Nếu nhìn từ cực Bắc xuống, chuyển động này cùng chiều hay ngược chiều kim đồng hồ? - Gợi ý trả lời: Trái Đất chuyển động quanh mình nó theo chiều từ tây sang đông. Nếu nhìn từ cực Bắc xuống, chuyển động này ngược chiều kim đồng hồ. Câu 4: Thời gian để Trái Đất quay hết một vòng quanh Mặt Trời là bao lâu? - Gợi ý trả lời: Thời gian để Trái Đất quay hết một vòng quanh Mặt Trời là một năm. Câu 5: Quan sát hãy cho biết: phần nào của Trái Đất là ban ngày và phần nào là ban đêm? - Gợi ý trả lời Phần được mặt Trời chiếu sáng là ban ngày, phía bên Mặt Trăng là ban đêm Câu 6: Có phải mọi nơi trên Trái Đất đều là ban ngày hay ban đêm cùng lúc? Vì sao? - Gợi ý trả lời: Chỉ có một phần của Trái đất là ban ngày và phần còn lại là ban đêm vì Trái Đất dạng hình cầu nên Mặt Trời chỉ chiếu sáng một nửa Trái Đất Câu 7: Vì sao ở mọi nơi trên Trái Đất luôn có hiện tượng ngày và đêm kế tiếp nhau? - Gợi ý trả lời: Mọi nơi trên Trái Đất đều lần lượt có ngày và đêm kế tiếp nhau do Trái Đất luôn tự quay quanh mình nó. - Giáo viên kết luận: + Trái Đất vừa chuyển động quanh mình nó, vừa chuyển động quanh Mặt Trời. + Trái Đất chuyển động quanh mình nó theo chiều từ tây sang đông. Nếu nhìn từ cực Bắc xuống, chuyển động này ngược chiều kim đồng hồ.

+ Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời theo chiều từ tây sang đông. Thời gian để Trái Đất quay hết một vòng quanh Mặt Trời là một năm. + Có hiện tượng ngày và đêm là do Trái Đất luôn tự quay quanh mình nó và Trái Đất có dạng hình cầu nên Mặt trời chỉ chiếu sáng một nửa Trái Đất. Tại một vị trí trên Trái Đất khoảng thời gian được Mặt Trời chiếu sáng là ban ngày, khoảng thời gian không được Mặt Trời chiếu sáng là ban đêm. * Cho HS thực hành quay quả địa cầu quanh mặt trời - Đại diện 2 học sinh thực hành mô tả chiều chuyển động của Trái Đất quanh mình nó và giải thích ở mức độ đơn giản hiện tượng ngày và đêm trên Trái Đất. + Học sinh 1: chiếu đèn pin về phía quả địa cầu, ánh sáng chiếu từ đèn pin minh họa cho Mặt Trời. + Học sinh 2: xoay quả địa cầu nhiều vòng từ từ quanh trục ngược chiều kim đồng hồ và giải thích khu vực nào của Trái Đất là ban ngày, khu vực nào là ban đêm. 3. Hoạt động 3: Luyện tập và vận dụng (Tìm giải pháp, chế tạo, chia sẻ) a) Đề xuất và lựa chọn giải pháp - GV giới thiệu mô hình Ngày và đêm từ vật liệu tái chế. - Dựa vào hình ảnh trên, GV gợi ý cho HS đưa ra tiêu chí. 1. Mô hình bao gồm khối cầu tượng trưng cho Trái Đất được trang trí gồm các lục địa và đại dương. 2. Mô hình có nguồn sáng tượng trưng cho Mặt Trời chiếu vào Trái Đất. 3. Khối cầu tượng trưng cho Trái Đất có thể chuyển động quanh mình nó. 4. Mô hình được trang trí bằng giấy màu và các chi tiết phù hợp để thể hiện bầu trời vào ban ngày và ban đêm. 5. Mô hình thể hiện được hiện tượng ngày và đêm.

- HS thảo luận theo nhóm (Phiếu bài tập 1) + Em dùng vật liệu nào để làm quả địa cầu? (bóng nhựa) + Em cần trang trí màu gì để minh hoạ đó là đại dương hay đất liền? (xanh, cam) + Em dùng vật liệu gì làm trục cho Trái đất? (que tre) + Trục Trái Đất sẽ thẳng đứng hay nghiêng? (nghiêng) + Em dùng dụng cụ gì để làm ánh sáng chiếu ra từ Mặt Trời? (đèn pin) + Em đặt \"Mặt Trời\" ở đâu so với Trái đất? (đối diện) + Em sẽ trang trí những gì trên bầu trời để phân biệt ban ngày và ban đêm? (Ban ngày nền trời xanh có mặt trời, mây; Ban đêm nền trời đen có trăng, sao) - Các nhóm thiết kế, phác thảo quy trình làm mô hình Ngày và đêm trên giấy A4 (Cho 1- 2 nhóm chia sẻ) b) Chế tạo, thử nghiệm và đánh giá - GV nhắc lại các tiêu chí của sản phẩm 1. Mô hình bao gồm khối cầu tượng trưng cho Trái Đất được trang trí gồm các lục địa và đại dương. 2. Mô hình có nguồn sáng tượng trưng cho Mặt Trời chiếu vào Trái Đất. 3. Khối cầu tượng trưng cho Trái Đất có thể chuyển động quanh mình nó. 4. Mô hình được trang trí bằng giấy màu và các chi tiết phù hợp để thể hiện bầu trời vào ban ngày và ban đêm. 5. Mô hình thể hiện được hiện tượng ngày và đêm.

- Một số lưu ý + Khi mô tả bầu trời cần lưu ý trang trí bầu trời ban ngày có màu xanh, trên bầu trời sẽ có Mặt Trời các đám mây; bầu trời ban đêm có màu đen, trên bầu trời sẽ có mặt trăng và các ngôi sao. + Khi mô tả Trái Đất cần lưu ý Trái Đất có hình cầu và trên bề mặt Trái Đất có các lục địa và đại dương. + Cần đặt mô hình Trái Đất ở vị trí đối diện với nguồn sáng Mặt Trời. + Khi xuyên que tre qua quả bóng cần cẩn thận, tránh làm vỡ quả bóng. + Trục của Trái Đất hơi nghiêng về bên phải. - HS so sánh sản phẩm với tiêu chí để có những điều chỉnh phù hợp. - Gv quan sát, hỗ trợ - GV hướng dẫn HS sử dụng bảng kiểm để đánh giá các tiêu chí đạt được của nhóm bạn. c) Chia sẻ, thảo luận, điều chỉnh - Các nhóm trưng bày sản phẩm, trình bày, giới thiệu cách làm. - Nếu được làm lại, em sẽ thay đổi điều gì? - Giáo viên kết hợp đặt câu hỏi làm rõ vấn đề như: + Giải thích hiện tượng ngày và đêm dựa trên mô hình vừa chế tạo. + Ánh sáng của Mặt Trời chiếu vào các vị trí khác nhau trên Trái Đất có giống nhau không? - Giáo viên tổng hợp kết quả đánh giá, nhận xét về sự tham gia hoạt động học tập của học sinh trong bài học. Đồng thời giáo viên tổng kết một số nội dung quan trọng của bài học Ngày và Đêm. IV. Phụ lục PHIẾU BÀI TẬP SỐ 1 + Em dùng vật liệu nào để làm quả địa cầu? ……………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………. + Em cần trang trí màu gì để minh hoạ đó là đại dương hay đất liền? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………….

+ Em dùng vật liệu gì làm trục cho Trái đất? ……………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………. + Trục Trái Đất sẽ thẳng đứng hay nghiêng? …………………………………………………………………………………… + Em dùng dụng cụ gì để làm ánh sáng chiếu ra từ Mặt Trời? …………………………………………………………………………………… + Em đặt \"Mặt Trời\" ở đâu so với Trái đất? (trên/dưới/trái/phải)? ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… + Em sẽ trang trí những gì trên bầu trời để phân biệt ban ngày và ban đêm? ………………………………………………………………… ………………………………………………………………… PHIẾU ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM Đánh dấu (x) vào mức độ đạt được của sản phẩm ở mỗi tiêu chí. Các mức độ STT Tiêu chí Chưa đạt Đạt 1 Mô hình bao gồm khối cầu tượng trưng cho Trái Đất được trang trí gồm các lục địa và đại dương. 2 Mô hình có nguồn sáng tượng trưng cho Mặt Trời chiếu vào Trái Đất.

3 Khối cầu tượng trưng cho Trái Đất có thể chuyển động quanh mình nó. Mô hình được trang trí bằng giấy màu và các chi tiết 4 phù hợp để thể hiện bầu trời vào ban ngày và ban đêm. 5 Mô hình thể hiện được hiện tượng ngày và đêm.