Akademik dürüstlük ve Kaynak Gösterme

AKADAMİK DÜRÜSTLÜK ve KAYNAK GÖSTERME Kütüphane Öğretmeni Tuğçe Şirin

Akademik Akademik dürüstlük; özgün çalışmalar yapmayı ve Dürüstlük başkalarına ait fikir ya da bulguları kaynak göstermek koşuluyla paylaşmayı içerir. nedir? (Orta Doğu Teknik …, 2007)

IB’de ’’Akademik dürüstlük, eylemin sorgulamaya Akademik Dürüstlük ve yansıtmaya dayandığı IB programlarında öğretme ve öğrenmenin önemli bir yönüdür.’’ Teknolojik inovasyon yoluyla bilgiye erişim arttıkça, öğrenme ve bilginin nasıl inşa edildiğine dair fikirler değiştiği için akademik dürüstlük giderek daha önemli hale geldi. (Academic honesty in the IB …, 2014)

IB’de Akademik Dürüstlük ’’IB, öğretimde, öğrenmede ve değerlendirmede kişisel bütünlüğü ve iyi uygulamaları teşvik eden bir dizi değer ve beceri olarak görülen akademik dürüstlük ilkelerini desteklemektedir.’’ (Academic honesty in the IB …, 2014)

Akademik  İntihal yapmak, dürüstlük  Kopya çekmek,  Çalışmanın, ödevin veya projenin tamamını ya da bir ihlalleri nelerdir? kısmını farklı derslerde kaynak göstermeden sunmak, teslim etmek,  Gerçekte var olmayan kaynakları kaynakça olarak vermek veya sahte veri seti oluşturmak,  Akademik çalışmaları başka öğrenciler yerine yapmak,  Haksız avantaj elde etmeye yönelik davranışlarda bulunmak  Sahte belge düzenlemek ve kullanmak,  Başkasının yerine sınava girmek ya da başkasını kendi yerine sınava sokmak (Orta Doğu Teknik … ,2007)

Telif Hakkı Kişinin her türlü fikri emeği ile meydana getirdiği ürünler (Copyright) üzerinde hukuken sağlanan haklardır. nedir? (Telif Hakları…, 2019) Fikir veya sanat eseri • kitap • beste • film • bilgisayar programı • resim • fotoğraf • grafik tasarım • patent

Telif Hakkı Bir fikir veya sanat eserini kopyalamak, çoğaltmak, dağıtmak, sergilemek, sahneye koymak için eser sahibinden izin almak gereklidir. Bazı eserlerin telif hakkı yoktur; • Shakespeare’in eserleri • Bazı devlet yayınları • Eserin yaratıcısının kopyalamaya, dağıtıma ve değiştirmeye izin verdiği eserler (Copyleft) (Kurbanoğlu, t.y.)

Adil Kullanım Telif hakkı olan eserlerin eğitim ve araştırma gibi amaçlarla eser sahibinden izin alınmaksızın (fair use) kullanım hakkını ifade eder. nedir? Belli kriterler; • Kullanım amacı: Kar amacı gütmeyen, maddi/ticari çıkar içermeyen • Kullanılan eserin niteliği • Kullanılan/kopyalanan miktar • Kullanım şeklinin eserin pazar değeri (satışı) üzerindeki etkisi (Kurbanoğlu, t.y.)

İNTİHAL (plagiarism) • Aşırma (TDK) • Başkalarının fikirlerini ve söylemlerini kendine aitmiş gibi sunmak • Bir tür akademik hırsızlıktır • Kasıtlı veya kasıtsız olabilir (Kurbanoğlu, t.y.)

Kasıtlı İntihal • Çalışmaları kopyalamak • Başka kaynaklardan alınan bilgi ve fikirleri yeniden ifade ederek kaynak göstermeksizin kullanmak • Kaynak göstermeksizin internetten kesip yapıştırmak • Başka dilden çevrilen bilgiyi kaynak göstermeden kullanmak • Bir cümle veya paragrafı kaynak göstermeden aynen kopyalamak • Kaynak göstermeden başka bir çalışmayı özetlemek • Verileri saptırmak (Kurbanoğlu, t.y.)

Kasıtsız • Nasıl kaynak gösterilir bilmemek, İntihal • Grup çalışması sonucu geliştirilen fikirleri, görüşleri, materyalleri bireysel olarak kullanmak • Çalışma sırasında hatalı veya eksik not almak • Başkalarından alınan önemli katkılardan söz etme gereği duymamak (Kurbanoğlu, t.y.)

İntihalden • Araştırma süresince kullanılan kaynakların Kaçınmanın künyelerini eksiksiz not etmek Yolları • Kullanılabilecek bilgi ve fikirlerle birlikte kaynağını not etmek • Not alırken kendi ifadelerini kullanmak • Cümleler aynen kopyalanmışsa tırnak işareti kullanmak ve sayfa numarasını kaydetmek • Tam bir kaynaklar listesi oluşturmak • Her kullanımda kaynaklara ilgili göndermeyi yapmak • Kaynak göstermenin gerekli olup olmadığını bilmek (Kurbanoğlu, t.y.)

Kaynak Hiç bir şey bir eseri kaynak göstermeden kullanma Gösterme hakkını vermez. Zorunluluğu Aşağıdakiler olsa dahi kaynak göstermek zorunludur; • Eserin telif hakkı kapsamında olmaması • Eser sahibinden izin almış olmak • Adil kullanım çerçevesinde kullanmış olmak (Kurbanoğlu, t.y.)

Hangi Bir bilgi, genel bilgi olarak adlandırılıyorsa durumlarda bu gibi durumlarda kaynak göstermeye gerek yoktur. Ancak bunun standart bir kaynak göstermeye kuralı yoktur. Karar verilemeyen gerek yoktur? durumlarda kaynak gösterme yolunu seçmelisiniz.

Kaynak Kaynak gösterme neden önemlidir? Gösterme • Bilginin bilimselliğin gereği, APA • Düşünsel mülkiyet haklarına saygının gereği, KURALLARI • Bilim ahlakının gereği, • Çalışmanın güvenirliliği gereği, • Tutarlılık, yeterlilik ve doğruluk kavramlarının ölçülebilir olmasının gereği

APA Style APA Style kaynak gösterme biçimi, yazarlar tarafından dünya genelinde birçok disiplinde özlü, güçlü ve ikna edici nedir? bir bilimsel iletişim için kullanılır. APA Style, etkin bir bilimsel iletişim için temel oluşturur çünkü yazarların fikirlerini açık, kesin ve kapsayıcı bir şekilde sunmalarına yardımcı olur.

APA Style APA kaynak gösterme biçimi, kaynak gösterme biçimlerinden sadece bir tanesidir. Kullanım amacına göre bu biçimler değişmektedir. (Diğer biçimler; AAA, CBE/CSE, MLA, AIP, Chicago, ACS, AMS, ASA, NLM, AMA) Kendini sürekli geliştiren ve yeni versiyonlarını yayınlayan bu biçimin en çok kullanılan biçimi APA 6 biçimidir. APA 7 Kuralları 2020 yılı için hazırlanmış olup, detayları ilgili siteden incelenebilir. https://apastyle.apa.org/

Künye Oluşturma (Kaynakça/Bibliyografya) Yazar Basım yılı APA – Tek Digital Object Yayıncı Kitap adı yazarlı Kitap Identifier (DOI) (Kitabın tümü) Numarası Metin sonu atıf (Parentetik) : …….. ….. (Rabinowitz, 2019) Metin içi atıf : ….. Rabinowitz (2019) ……

Kitap içindeki bölüm adı Editörler APA – Kitap içi Kitap adı Kitap bölümünün sayfa bölüm (çok aralığı yazarlı) Metin sonu atıf (Parentetik) : …….. ….. (Aron et al., 2019) Metin içi atıf : ….. Aron et al. (2019) ……

Makale adı APA – Makale Sayfa Dergi adı Cilt (sayı) (Çok yazarlı) aralığı Metin sonu atıf (Parentetik) : …….. ….. (Grady et al., 2019) Metin içi atıf : ….. Grady et al. (2019) ……

Yıl (Bu Tanımı Kullanılan örnekte yıl Erişilen website adı kelime Sözlük adı yok) APA – Sözlük Erişilen tarih Web adresi Girişi Metin sonu atıf (Parentetik) : …….. ….. (Merriam-Webster, n.d.) Metin içi atıf : ….. Merriam-Webster (n.d.) ……

Video adı APA –Youtube Metin sonu atıf (Parentetik) : …….. ….. (Harvard University, 2019) Videosu Metin içi atıf : ….. Harvard University (2019) ……

Atılan tweet APA – Tweet Metin sonu atıf (Parentetik) : …….. ….. (APA Databases, 2019) Metin içi atıf : ….. APA Databases (2019) ……

Atılan post APA – Detaylar Facebook Metin sonu atıf (Parentetik) : …….. ….. (News From Science, 2019) Postu Metin içi atıf : ….. News From Science (2019) ……

Web sayfası adı APA – Bir Web Metin sonu atıf (Parentetik) : …….. ….. (Fagan, 2019) Sitesindeki Metin içi atıf : ….. Fagan (2019) …… Web Sayfası

Bazı yararlı • Ücretsiz intihal avı - http://plagiarisma.net/ web siteleri • Ücretsiz intihal tespit programı - https://www.plagscan.com • Ücretsiz intihal tespit programı - https://www.articlechecker.com/ • Ücretsiz dijital kütüphane - https://m.hathitrust.org • Ücretsiz e-kitap Gutenberg Project - http://www.gutenberg.org/ • Ücretsiz e-kitap EPUB BOOKS - http://www.web-books.com/ • Ücretsiz e-kitap Page by page books - https://www.pagebypagebooks.com/ • Ücretsiz Dergi, Monograf ve çeşitli matematik konuları - https://www.univie.ac.at/EMIS/ELibM.html • YÖK Ulusal tez merkezi ücretsiz - https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ • İngilizce Sözlük - https://www.merriam-webster.com/ • Türkçe Sözlük TDK - http://www.tdk.gov.tr/ • ENG-TUR Sözlük Tureng - https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce • ENG-TUR Sözlük Zargan - http://www.zargan.com/tr • Atlas - http://www.atlapedia.com/

Son Söz Yaptığınız işi her zaman önemseyin ve çalışmalarınızla gurur duyun. Bu hayati değil ancak vicdani bir meseledir. Vicdanınız her zaman rahat olsun. Ve unutmayın; başarının kısa yolu olamaz.

Kaynakça  Telif Hakları Genel Müdürlüğü (2019). Telif Hakkı Nedir? 4 Kasım 2019 tarihinde http://www.telifhaklari.gov.tr/Telif-Hakki-Nedir adresinden erişildi.  Orta Doğu Teknik Üniversitesi öğrenciler için akademik dürüstlük kılavuzu (2016). 2 Kasım 2019 tarihinde http://oidb.metu.edu.tr/sites/oidb.metu.edu.tr/files/ODTUAkade mikDurustluk-Kilavuzu-7.3.2016.son_.pdf adresinden erişildi.  Academic honesty in the IB educational context (2014). 2 Kasım 2019 tarihinde https://www.ibo.org/globalassets/digital- tookit/brochures/academic-honesty-ib-en.pdf tarihinden erişildi.  Kurbanoğlu, S. (t.y.). Atıf ve kaynakça düzenleme [ppt sunum].  Şencan, İ., Doğan, G. (2017). Bilimsel yayınlarda kaynak gösterme, tablo ve şekil oluşturma rehberi: APA 6 kuralları (2. baskı). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.  https://apastyle.apa.org/

İletişim Künye oluşturma ve kaynak gösterme için her zaman danışabilirsiniz; Kütüphane Öğretmeni Tuğçe Şirin Tel: 444 222 1 E-posta: [email protected]