ວັນນະຄະດີປັດຈຸບັນ

ໝວດວຊິ າສະເພາະ ສາຍສາ້ ງຄູມດັ ທະຍມົ າງ ງ ວນັ ນະຄະດປີ ດັ ຈບຸ ນັ ສກົ 2023

ວັນນະຄະດປີ ດັ ຈຸບນັ ສາຍ ພາສາລາວ ລະບບົ 4 ປີ ປີທີ 3 ພາກຮຽນ2 @@2 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ທາ່ ນ ພວູ ງົ ຄາໍ ມະນວີ ງົ ທາ່ ນ ສລຸ ໄິ ຊ ສຜີ າຣາດ ກວດແກໂ້ ດຍ: ທາ່ ນ ອຈ ປທ ນ ຂງິ ຄາໍ ຈນັ ທະວງົ ສກັ ທາ່ ນ ອຈ ນ ຄາໍ ສະຫວນັ ຈນັ ສຍີ ະວງົ ທາ່ ນ ຊອ ປທ ນ ບວົ ສະຫວນັ ຫອມສສີ ມົ ບດັ





ຄາໍ ນາໍ ເອກະສານປະກອບການຮຽນ-ການສອນ ວິຊາ ວັນນະຄະດິປັດຈຸບັນ ປີ 3 ສາຍຄພູ າສາລາວ-ວັນນະຄະດີ ເຫັີ້ມນີ້ ໄດ້ຮັບການຮຽບຮຽງຂ້ີນຕາມຫັກສູດສ້າງຄູມັດທະຍົມ ລະບົບ 12+4. ການຄີົ້ນຄວ້າຮຽບຮຽງເອກະສານ ວິຊາ ວນັ ນະຄະດີປດັ ຈຸບັນນີ້ ໄດອ້ ງີ ໃສເູ່ ອກະສານທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ໂດຍໄດ້ຮັບການຮ່ວມມືຈາກຫາຍ ພາກສ່ວນ. ໂຄງສາ້ ງບດົ ສອນ ວິຊາ ວັນນະຄະດິປດັ ຈຸບັນ ຫກັ ສູດສ້າງຄມູ ດັ ທະຍົມ ລະບົບ 12+4 ປະກອບມີ 4 ບົດຄື ບົດທ1ີ ບົດກອນສວຍງາມຮັ່ງມີ, ບົດທ2ີ ບົດກະວີ ຫອມກັນິ່ີ ຈາໍ ປາ, ບດົ ທີ3 ບດົ ນະວະນິຍາຍ ກອງພັນທີສອງ, ບົດ ທີ4 ບົດເລ່ັືອງ ຜູ້ສືບທອດ. ຫັງຈາກທີັ່ໄດ້ຮຽນຕາມຫັກສູດ ຫື ເນ້ືີອໃນທີ່ັບັນຈຸໃນເອກະສານປະກອບການຮຽນ- ການ ສອນ ວິຊາ ວັນນະຄະດີປັດຈຸບັນ ແລ້ວ ນກັ ຮຽນຄຈູ ະໄດ້ຮັບຮູ້ຄື: ວນັ ນະຄະດີປັດຈຸບັນ ເຊີັິ່ງປະກອບມຊີ ີວະປະຫວັດຫຍີ້ໍ ແລະ ພາລະກດິ ປະດິດແຕູ່ງຂອງນັກປະພັນ ແລະ ນັກກະວີ, ເຄີົ້າກາໍ ເນີດ ແລະ ການວິໄຈບດົ ເລັື່ອງ, ບົດກະວີ. ຜຮູ້ ຽບຮຽງຫວັງຢູ່າງຍ່ັີງິ ວ່າ ເອກະສານປະກອບການຮຽນ-ການສອນວິຊາວັນນະຄະດີປັດຈຸບັນ ເຫັີ້ມນີ້ຈະ ເປັນ ປະໂຫຍດໃຫ້ແກູ່ການສກສາຮັໍ່າຮຽນ ເຖິງຢູາ່ ງໃດກຕໍ າມຖ້າວ່າຍັງມີບູ່ອນໃດບຖ່ັໍ ກື ຕ້ອງຊດັ ເຈນຂໍໃຫ້ທ່ານສົ່ັງຂີໍ້ ຄວາມ ແລະ ຂ້າພະເຈີ້ົາດວ້ ຍເພັີ່ອື ຈະໄດນ້ າໍ ໄປພຈິ າລະນາປັບປຸງໃຫ້ດຂີ ີື້ນໃນການຮຽບຮຽງຄັ້ີງໜ້າ a

ສາລະບານ ຄາໍ ນໍາ............................................................................................................................................. a ສາລະບານ ...................................................................................................................................... b ບດົ ທີ 1 ......................................................................................................................................... 1 ບດົ ກອນ “ເມືອງລາວສວຍງາມຮັງ່ ມີ” ................................................................................................... 1 1. ປະຫວັດຫຍໍ້ີ ແລະ ພາລະກິດປະດດິ ແຕູ່ງຂອງນັກກະວີ “ພມູ ີ ວງົ ວຈິ ດິ ” .............................................. 1 3. ການວໄິ ຈບົດກະວີ “ເມອື ງລາວສວຍງາມຮ່ັງມີ” ............................................................................... 2 4. ສິລະປະການປະດິດແຕູງ່ ............................................................................................................ 8 ບດົ ກອນ “ເມືອງລາວສວຍງາມຮງ່ັ ມີ” ................................................................................................. 11 ບດົ ຕົວຢູ່າງ.................................................................................................................................... 18 ບົດວິໄຈບົດກອນ “ສນິີ້ ແມູ່”.............................................................................................................. 18 1. ທ່ີມັ າຂອງບົດກອນ ................................................................................................................. 18 2. ເນືີ້ອໃນລວມ......................................................................................................................... 18 3. ແບ່ງູ ຕອນ ............................................................................................................................. 18 4. ວເິ ຄາະ ................................................................................................................................. 18 5. ສະຫຼຸບ................................................................................................................................. 19 ບົດກອນ “ສີ້ິນແມູ່”........................................................................................................................ 19 ບດົ ຕົວຢູ່າງ.................................................................................................................................... 20 ບດົ ວິໄຈບົດກອນ “ຄະຕິສອນໃຈ” ..................................................................................................... 20 1. ທມ່ັີ າຂອງບົດກອນ ................................................................................................................. 20 2. ເນອືີ້ ໃນລວມ......................................................................................................................... 20 3. ແບງູ່ ຕອນ ............................................................................................................................. 20 4. ວິເຄາະ ................................................................................................................................. 20 5. ສະຫຼຸບ................................................................................................................................. 21 ບດົ ກອນ “ຄະຕິສອນໃຈ” ................................................................................................................ 21 ບດົ ຕົວຢາູ່ ງ.................................................................................................................................... 22 ບດົ ວິໄຈບົດກອນ “ຮອຍອະດດີ ” ....................................................................................................... 22 1. ທີັ່ມາຂອງບົດກອນ ................................................................................................................. 22 2. ເນ້ອືີ ໃນລວມ......................................................................................................................... 22 3. ແບູ່ງຕອນ ............................................................................................................................. 22 4. ວິເຄາະ ................................................................................................................................. 22 5. ສະຫຼຸບ................................................................................................................................. 24 ບົດກອນ “ຮອຍອະດີດ” ................................................................................................................. 24 ບົດຕົວຢາູ່ ງ.................................................................................................................................... 26 ບດົ ວິໄຈບົດກອນ “ໜາ້ ທ່ັີຂອງຊາວໝູຸ່ມ” ............................................................................................. 26 2. ເນ້ອືີ ໃນລວມ......................................................................................................................... 26 3. ແບູງ່ ຕອນ ............................................................................................................................. 26 4. ວິເຄາະ ................................................................................................................................. 26 5. ສະຫຼຸບ................................................................................................................................. 27 b

ບົດກອນ “ໜ້າທ່ັີຂອງຊາວໜູ່ມຸ ” ........................................................................................................ 27 ບົດທີ 2 ....................................................................................................................................... 28 ບົດກອນ “ຫອມກນິ່ັ ຈໍາປາ” .............................................................................................................. 28 1. ປະຫວັດ ແລະ ພາລະກດິ ການປະດດິ ແຕງູ່ ຂອງ ທ່ານ ຄໍາພໍ ພວງສະບາ .............................................. 28 2. ເຄົີ້າກາໍ ເນດີ ຫື ທັ່ມີ າຂອງບດົ ກະວີ “ຫອມກນ່ັິ ຈໍາປາ”...................................................................... 28 1. ເນ້ືອີ ໃນໃຈຄວາມຂອງບົດ .................................................................................................... 29 2. ແບງູ່ ຕອນ ......................................................................................................................... 29 3. ການວິໄຈບົດກະວີ “ຫອມກັິ່ນຈາໍ ປາ” (ວິໄຈຕາມເນ້ືີອໃນໃຈຄວາມຂອງບົດ) .................................. 29 4. ສລິ ະປະການປະດິດແຕູງ່ .......................................................................................................... 32 ບດົ ຕົວຢາູ່ ງ.................................................................................................................................... 33 ບດົ ວິໄຈບົດກອນ “ຄຸນພ່ໍັ ແລະ ແມູ່” .................................................................................................. 33 1. ທ່ີັມາຂອງບົດກອນ ................................................................................................................. 33 2. ເນີ້ືອໃນລວມ......................................................................................................................... 33 3. ການແບງູ່ ຕອນ....................................................................................................................... 33 4. ການວິເຄາະ........................................................................................................................... 33 5. ດ້ານສະຫຼຸບ........................................................................................................................... 34 ບດົ ຕົວຢາູ່ ງ.................................................................................................................................... 35 ບດົ ກອນ “ຄຸນພັໍ່ ແລະ ແມູ່”............................................................................................................. 35 ບດົ ຕົວຢາູ່ ງ.................................................................................................................................... 35 ບົດວິໄຈບົດກອນ “ ຄົມກະວີ ” ....................................................................................................... 35 1. ທັ່ມີ າຂອງບົດກອນ ................................................................................................................. 35 2. ເນອືີ້ ໃນລວມ......................................................................................................................... 35 3. ການແບູ່ງຕອນ....................................................................................................................... 35 4. ການວເິ ຄາະ........................................................................................................................... 36 5. ດ້ານສະຫຼຸບ........................................................................................................................... 36 ບົດກອນ “ຄມົ ກະວີ” ...................................................................................................................... 37 ບົດຕົວຢູ່າງ.................................................................................................................................... 37 ບົດວິໄຈບົດກອນ \"ແມ່\"ູ .................................................................................................................. 37 1. ທ່ມີັ າຂອງບົດກອນ ................................................................................................................. 37 2. ເນີື້ອໃນລວມ......................................................................................................................... 37 3. ການແບູ່ງຕອນ....................................................................................................................... 37 4. ວເິ ຄາະ ................................................................................................................................. 38 5. ສະຫຼຸບ................................................................................................................................. 38 ບດົ ຕົວຢູ່າງ.................................................................................................................................... 39 ບດົ ວິໄຈບົດກອນ “ຮັກ ແລະ ຄດິ ເຖິງ” ............................................................................................... 39 1. ທີັ່ມາຂອງບົດກອນ ................................................................................................................. 39 2. ເນືີອ້ ໃນລວມ......................................................................................................................... 39 3. ແບູ່ງຕອນ ............................................................................................................................. 39 4. ການວເິ ຄາະ........................................................................................................................... 39 4. ດ້ານສະຫຼຸບ........................................................................................................................... 40 ບົດກອນ “ຮັກ ແລະ ຄິດເຖງິ ” ......................................................................................................... 40 c

1. ທ່ມັີ າຂອງບົດກອນ ................................................................................................................. 41 2. ເນືອີ້ ໃນລວມ......................................................................................................................... 41 3. ການແບງູ່ ຕອນ....................................................................................................................... 41 4. ວິເຄາະ ................................................................................................................................. 41 5. ສະຫຼຸບ................................................................................................................................. 42 ບົດຕົວຢູ່າງ.................................................................................................................................... 43 ບົດວິໄຈບົດກອນ “ຄນົ ຮູຸ່ນໃໝູ່” ໂດຍ ດາວວຽງ ບຸດນາໂຄ...................................................................... 43 ບດົ ຕົວຢາູ່ ງ.................................................................................................................................... 44 ບດົ ວິໄຈບົດກອນ ຮກັ ຊາດຕ້ອງໃຊເ້ ງິນກີບ” ......................................................................................... 44 1. ທີມ່ັ າຂອງບົດກອນ ................................................................................................................. 44 2. ເນອ້ີື ໃນລວມ......................................................................................................................... 44 3. ການແບງູ່ ຕອນ....................................................................................................................... 44 4. ວເິ ຄາະ ................................................................................................................................. 44 5. ສະຫຼຸບ................................................................................................................................. 45 ບົດກອນ ...................................................................................................................................... 46 “ຮກັ ຊາດຕ້ອງໃຊເ້ ງິນກບີ ” ໂດຍ ສມົ ໃຈ ຈັນທະວງົ ............................................................................... 46 ບົດທີ 3 ....................................................................................................................................... 47 ບດົ ນະວະນຍິ າຍ ກອງພນັ ທີສອງ ....................................................................................................... 47 1. ປະຫວັດຫຍີ້ໍຂອງນັກແຕງູ່ ແລະ ພາລະກດິ ປະດິດແຕ່ງູ ຂອງນກັ ປະພັນ ສ.ບຸບຜາ ນຸວົງ .......................... 47 2. ເນອ້ີື ໃນກອງພນັ ທີສອງ 4 ເຫີັ້ມໂດຍຫຍີໍ້ ..................................................................................... 49 3. ສິລະປະການປະດິດແຕ່ງູ .......................................................................................................... 53 ບົດຕົວຢາູ່ ງ.................................................................................................................................... 54 ບດົ ວິໄຈບົດເລ່ອັື ງ “ກຫຸ າບປຽູ່ ນສີ” .................................................................................................... 54 1. ທີ່ມັ າຂອງເລອັື່ ງ...................................................................................................................... 54 2. ເນືີ້ອໃນລວມຂອງເລື່ັອງ ........................................................................................................... 54 3. ແບູ່ງຕອນ ............................................................................................................................. 54 4. ວເິ ຄາະ ................................................................................................................................. 54 5. ສະຫຼຸບ................................................................................................................................. 55 ບດົ ເລອ່ືັ ງ ກຸຫາບປູ່ຽນສີ ................................................................................................................... 55 ບົດຕົວຢູ່າງ.................................................................................................................................... 60 ບດົ ວິໄຈນະວະນິຍາຍ...................................................................................................................... 60 ເລອ່ັື ງ “ສອງຟາກຝງ່ັ ” ເຫີັ້ມທີ 1 ແຕງູ່ ໂດຍ ສ. ບຸບຜານຸວງົ ...................................................................... 60 ນະວະນິຍາຍເລອ່ືັ ງ.......................................................................................................................... 64 “ສອງຟາກຝັງ່ ” ໂດຍ ສ. ບຸບຜານຸວງົ .................................................................................................. 64 ບົດອາ່ ນເພັີມ່ ................................................................................................................................. 84 ບດົ ເລັ່ອື ງ “ເສັ້ີນທາງແຫູ່ງຊີວິດ” ......................................................................................................... 84 ບດົ ທີ 4 ....................................................................................................................................... 88 ເລືັ່ອງ “ຜູສ້ ືບທອດ” ........................................................................................................................ 88 1. ຊີວະປະຫວັດຫຍໍ້ີ ແລະ ຜນົ ງານການປະດິດແຕູ່ງຂອງ ທ່ານ ບວົ ແກ້ວ ຈະເລນີ ລັງສີ ............................. 88 2. ເຄີາົ້ ກາໍ ເນີດ ຫື ທມີັ່ າຂອງບົດເລ່ັືອງ “ຜສູ້ ບື ທອດ”.......................................................................... 88 3. ດ້ານສລິ ະປະການແຕ່ງູ ............................................................................................................ 91 d

ບົດເລ່ັືອງ “ຜູ້ສບື ທອດ”.................................................................................................................... 92 ບດົ ຕົວຢາູ່ ງ.................................................................................................................................. 100 ບດົ ວິໄຈບົດເລອື່ັ ງ “ແຍກທາງຄືແຍກຮກັ ” .......................................................................................... 100 ບດົ ອາ່ ນເພີ່ມັ ............................................................................................................................... 104 ເລື່ັອງ ບ່າວລາວ-ສາວຫວຽດ .......................................................................................................... 104 ບົດຕົວຢູ່າງ “ບວົ ໃນຕມົ ”................................................................................................................ 108 ເອກະສານອາ້ ງອີງ ......................................................................................................................... 112 e

ບົດທີ 1 ບົດກອນ “ເມອື ງລາວສວຍງາມຮງັ່ ມີ” 1. ປະຫວັດຫຍ້ໍີ ແລະ ພາລະກິດປະດິດແຕູງ່ ຂອງນກັ ກະວີ “ພມູ ີ ວງົ ວຈິ ດິ ” ທ່ານ ພູມີ ວົງວິຈິດ ເກີດເມື່ັອວັນທີ 6 ເມສາ ປີ 1909 ທີັ່ບ້ານ ຄາຍ, ຕາແສງຍອດງືັ່ມ, ເມືອງແປກ, ແຂວງຊຽງຂວາງ. ເປັນບຸດຂອງ ທ່ານ ແພງ ວົງວິຈິດ ແລະ ແມູ່ ບຸນເທດ ວົງວິຈິດ. ພາຍຫັງທ່ານຮຽນ ຈົບຊັີ້ນມັດທະຍົມປີ 1 ທ່ານໄດ້ເປນັ ສະໝຽນ ອະທິບໍດີຜູ້ປົກຄອງ ແຂວງໃນປີ 1927. ຕໍ່ັມາໄດ້ຮັບແຕູ່ງຕັີ້ງເປນັ ອຸປະຣາດຊັນີ້ ທີ 1 ແຫູງ່ ລາຊະການປົກຄອງເມືອງທັງເປັນຫົວໜ້າ ສານປະຈໍາເມືອງຄູນ ແຂວງ ຊຽງຂວາງ. ປີ 1942 ເປັນເຈົີ້າເມືອງ ເມືອງວຽງຈນັ . ໃນກອງປະຊຸມ ໃຫຍ່ແນວລາວຕ່ໍັຕາ້ ນທັວ່ົ ປະເທດ ປີ 1950 ທາ່ ນໄດ້ຖກື ເລືອກຕັງີ້ ເປັນ ກາໍ ມະການສນູ ກາງແນວລາວ ອິດສະຫະ ແລະ ໄດ້ຖືກແຕູ່ງຕ້ີັງເປັນ ລັດຖະມົນຕີວ່າການ ກະຊວງມະຫາດໄທຂອງລັດຖະບານລາວຕໍ່ັຕ້ານປີ 1991 ອີງໃສູ່ ອາຍຸກະສຽນ ແລະ ຄວາມມຸູ່ງມາດປາຖະໜາຂອງທ່ານເອງກອງ ປະຊຸມໃຫຍ່ຄັ້ີງທີ 5 ຂອງພັກປະຊາຊົນ ປະຕິວັດລາວໄດ້ແຕູ່ງຕັງ້ີ ໃຫ້ເປັນທີັ່ເປິກສາຄະນະບໍລິຫານງານສູນກາງພັກເຊິັ່ງທ່ານກໍໄດ້ ປະກອບສ່ວນຢູ່າງຕັ້ີງໜ້າເຂົ້ີາໃນ ການນໍາພາລວມຂອງໝູ່ຄະນະດ້ວຍການອຸທິດເຫື່ັອແຮງ, ສະຕິປັນຍາ, ຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດ ແລະ ບົດຮຽນອັນອຸດົມ ຮັ່ງມີຈາກພດຕິກໍາແຫູ່ງການປະຕິວັດຈົນເຖິງວິນາທີສຸດທ້າຍຂອງຊີວິດ. ດ້ວຍຜົນງານ ແລະ ຄຸນງາມຄວາມດີອັນໃຫຍ່ ຫວງຂອງທ່ານທີ່ັມີຕໍພັ່ າລະກິດປະຕິວັດ, ຮັບໃຊ້ປະເທດຊາດ ແລະ ປະຊາຊນົ ພກັ ແລະ ລດັ ໄດ້ມອບຫຽນຄາໍ ແຫງູ່ ຊາດ ເຊິັງ່ ເປັນຫຽນກຽດຕຄິ ຸນສງູ ສຸດຂອງຊາດເຮາົ , ທງັ ໄດ້ມອບຫຽນ ໄຊ, ຫຽນກາຈາໍ ນວນຫວງຫາຍ. + ພາລະກິດການປະດດິ ແຕູງ່ ທ່ານ ພູມີ ວົງວິຈິດ ເປັນຜູ້ນໍາທີັ່ດີເດັ່ນຜູ້ໜ່ັງຂອງການປະຕິວັດເຊິ່ັງປະຊາຊົນລາວທັງຊາດນັບຖື ແລະ ຮັກແພງເລີ່ັມແຕູ່ ໄລຍະຕົ້ີນຂອງການປະຕິວັດເພິ່ັນໄດ້ຂຽນບົດທິດສະດີຫາຍເຫັີ້ມ, ເພືັ່ອຕໍັ່ສູ້ກັບສັດຕູອົບຮົມ ພະນັກງານ-ນັກຮົບປະຕິວັດ ແລະ ໂຄສະນາຕໍັ່ຕ່າງປະເທດແຕູ່ໜ້າເສຍດາຍບົດທີັ່ທ່ານຂຽນໃນສະໄໝນັ້ີນຖືກສນູ ເສຍໄປຫາຍ. ຄຽງຄູ່ກັບການຂຽນບົດວິຈານການເມືອງ (ເປັນນັກການເມືອງ) ເພິ່ັນຍັງເປັນນັກກະວີປະຕິວັດຜູ້ອາວໂຸ ສ, ເປັນ ນັກວັດທະນະທໍາທັ່ີມີບົດຮຽນທາ່ ນມີຄວາມຮູ້ເລິກເຊິັ່ງກວ້າງຂວາງກ່ຽວກັບວັດທະນະທໍາຂອງຊາດລາວໂດຍ ສະເພາະ ແມູ່ນປະຫວັດສາດ, ວນັ ນະຄະດີສິລະປະກາໍ , ອກັ ສອນສາດຄວາມດເີ ດ່ັນ. ອກີ ດ້ານໜ່ັງແມູ່ນທ່ານກໍາແໜ້ ນສິລະປະການ ແຕູ່ງກອນ-ໂຄງສ້າງຕາມແບບມູນເຊື້ີອຫັນປູ່ຽນໃຫ້ມີເນື້ີອໃນປະຕິວັດເພືັ່ອຮັບໃຊ້ພາລະກິດຂອງ ການປະຕິວັດໄດ້ເວົີ້າວ່າ ທ່ານ ພູມີ ວົງວິຈິດ ເປັນຜູ້ລິເລີັ່ມນໍາເອົາທິດສະດີສັດຈະທັດສັງຄົມນິຍົມເຂົີ້າມາສຸວັນນະ ຄະດີລາວໂດຍສະເພາະແມູ່ນ ປະເພດກາບກອນ. ທ່ານເລມີ່ັ ແຕູ່ງບົດກອນ-ບົດປະພັນແຕູ່ລະໄລຍະກ່ອນບັ່ໍທັນອອກ ເຮັດການປະຕວິ ັດແຕູ່ບົດເຫ່ັົານ້ັີນ ສນູ ຫາຍເກືອບໝດົ ຈົນເພັິນ່ ເອງກ່ໍັບໍັ່ສາມາດຈື່ັຈາໍ ສາໍ ນວນໄດເ້ ມັື່ອເຖິງສະໄໝທັ່ີໄປ ກໍ່ັສ້າງພື້ີນຖານປະຕິວັດຢູ່ພາກເໜືອ (1946-1950) ເພິ່ັນກໍັ່ໄດ້ຂຽນຫາຍບົດໂດຍໃສູ່ນາມປາກກາວ່າ ນາຍຄາຍຄາ ລກູ ເມືອຍງັ . ປີ 1967 ເພິ່ັນໄດ້ແຕູ່ງປ້ືີມໄວຍາກອນລາວເຊິ່ັງເປັນປື້ີມໄວຍາກອນເຫັ້ມີ ທໍາອິດຂອງລາວໃນເຂດປົດປ່ອູ ຍ ເພືັ່ອຊ່ວຍໃຫ້ການນໍາໃຊ້ຫັກໄວຍາກອນ ລາວ-ພາສາລາວໃຫ້ຖືກຕ້ອງ ແລະ ນໍາໃຊ້ເຂົ້ີາໃນການສິດສອນໃນ 1

ໂຮງຮຽນທຸກຊີ້ັນບັນດາບົດທັ່ີທ່ານຂຽນມາຮອດປະຈຸ ບັນນ້ີບໍັ່ຫາຍເທາ່ັົ ໃດສ່ວນບົດທຍັ່ີ ັງເຫືອແມູ່ນບັນດາບົດທັີ່ພິມ ໄວ້ໃນປືີມ້ ໄວຍາກອນລາວ, ບົດກອນເມືອງລາວສວຍງາມ ຮ່ັງມີ, ກຽ້ ວສາວແບບໃໝູ່, ໜາ້ ທັ່ີອາຍຸເຍາົ ວະຊົນ, ໜ້າທັ່ີ ຊາວໜຸູ່ມ, ໜ້າທກັ່ີ ອງຫອນ. ບັນດາບດົ ກອນທັ່ຍີ ງັ ເຫືອນ້ີໄດກ້ າຍເປັນແບບຢາູ່ ງອນັ ເດນ່ັ ຊດັ ໃຫແ້ ກູ່ນກັ ປະພັນນກັ ກະວີລາວໃນຮູຸ່ນຕໍ່ັໆມາ ນັບ ທັງເນອ້ືີ ໃນແນວຄິດການເມືອງ-ສິລະປະການປະດິດແຕູ່ງການໃຊ້ສັບພາສາຄໍາເວາົີ້ ຈັິ່ງເຮັດໃຫ້ມະຫາຊົນເຂົີ້າໃຈ ບົດຂອງ ເພິ່ັນໄດ້ງ່າຍເມືັ່ອອ່ານແລວ້ ສາມາດທ່ອງຂ້ີນໃຈໄດ້. ສະນັ້ີນ, ຈິັ່ງສາມາດຊມເລິກເຂົ້ີາໃນໝູ່ມະຫາຊົນເປັນ ການ ປຸກລະດົມມະຫາຊົນໃຫ້ມີຄວາມຕື່ັນຕົວປະຕິວັດກາຍເປັນພະລັງແຮງອັນໜັ່ງຊຸກຍູ້ໃຫ້ເຂົາເຈົ້ີາລຸກຂ້ີນເຮັດ ການປະຕິວດັ ເພ່ັອື ຂັບໄລູ່ພວກຮຸກຮານ. ສັງລວມແລ້ວເຫັນວ່າໃນບົດກອນຂອງເພັິ່ນຕ້ີົນຕແໍ ມູ່ນສຸມໃສ່ແູ ກໄ້ ຂບນັ ຫາທັດສະນະກຽ່ ວກັບຄວາມງາມ ເຊ່ງັິ ກາບກອນມນຸ ເຊີອື້ ຂອງລາວເຄີຍເວີ້ົາເຖິງຄວາມງາມແບບໃໝຂູ່ ອງນກັ ຈດິ ຕະວທິ ະຍາມາກ-ເລນິນຄວາມງາມນີ້ ໄດ້ຕິດ ພັນກັບເນືີ້ອໃນແນວຄິດແລະຮູບການປະດິດແຕງູ່ ກາບກອນເປັນຄວາມງາມທີັ່ຕິດພັນກັບຄວາມຮັກທໍາມະ ຊາດຮກັ ບ້ານ ເກດີ ເມອື ງນອນ, ຮກັ ເພັອ່ື ນມິດສະຫາຍ. ດັງ່ ນ້ີນັ , ຈ່ັງິ ເຫັນວາ່ ການແກ້ໄຂບັນຫາກຽ່ ວກັບຄວາມງາມນ້ີ ແມູ່ນບນັ ຫາ ໃຫຍ່-ບັນຫາໃໝູເ່ ພອັື່ ຊ່ວຍແກ້ໄຂບັນຫາແນວຄິດ-ທັດສະນະຫັກໝ້ັີນໂລກະທດັ -ຊວີ ະທັດ ແລະ ວາດ ດໍາລງົ ຊວີ ິດຂອງ ທຸກຄນົ ໃນດ້ານສິລະປະການແຕູ່ງໄດ້ເວີ້າົ ວາ່ ບນັ ດາວັນນະກາໍ ຕ່າງໆຂອງ ທ່ານ ພມູ ີ ວົງວິຈິດ ເປັນ ບດົ ກອນແບບຢາູ່ ງ, ເປັນບົດກອນຂັນ້ີ ອາຈານໃນການໝູນໃຊສ້ ິນລະປະພາສາຄາໍ ເວົີ້າໃນກາບກອນເພັິ່ນໄດ້ປະສົບຜົນ ສໍາເລດັ ຢ່າູ ງງດົ ງາມໃນ ການນໍາໃຊ້ຮບູ ແບບການແຕູ່ງກາບກອນແບບເກັ່າົ ເພືັ່ອເອາົ ເນ້ີືອໃນປະຕິວັດເຂ້ົີາໃສູ່ຜົນສໍາເລັດ ດງັ່ ກາ່ ວນ້ັີນເປັນການ ຫັນປຽູ່ ນຢູ່າງໃຫຍຫ່ ວງໃນມນູ ເຊ້ືີອກາບກອນລາວເຮັດໃຫກ້ າບກອນລາວຕິດພັນກັບເນ້ີືອໃນ ປະຕວິ ັດກາຍເປັນກອນ ປະຕິວັດເປນັ ກາບກອນແບບສດັ ຈະທັດສັງຄົມນິຍົມໄດ້ຢາູ່ ງມະຫັດສະຈນັ . 2. ເຄີົ້າກາໍ ເນດີ ຫື ທັີ່ມາຂອງບດົ ກະວີ “ເມອື ງລາວສວຍງາມຮງັ່ ມ”ີ ບດົ ກອນ “ເມອື ງລາວສວຍງາມຮງັ່ ມີ” ຂອງທ່ານພມູ ມີວງົ ວຈີ ິດ ໄດ້ປະດິດແຕງູ່ ອອກໃນສະໄໝຕັ່ໍຕາ້ ນພວກ ຈັກກະພດັ ອາເມລກິ າໃນຊຸມປີ 60 ຂອງສະຕະວດັ ທີ XX ຄັດຈາກປີ້ືມໄວຍາກອນລາວຈັດພິມເທ່ັືອທີັ່ໜັງ່ , ພະແນກ ສກ ສາກມົ ການພມິ ແລະ ຈາໍ ໜ່າຍ ໃນປີ ຄສ 1967 (ຢເູ່ ຂດປົດປູ່ອຍເມອື ງວຽງໄຊ ແຂວງຫົວພນັ ) ໜ້າ 221- 234. 3. ການວໄິ ຈບົດກະວີ “ເມອື ງລາວສວຍງາມຮັ່ງມີ” 1. ເນື້ອີ ໃນໃຈຄວາມຂອງບດົ ບດົ ກະວີ “ເມອື ງລາວສວງາມຮ່ັງມີ ” ເວົາີ້ ເຖິງຄວາມສວຍງາມຮັ່ງມີດ້ານຊັບພະກອນທາໍ ມະຊາດ, ຮີດຄອງ ປະເພນີ, ປູສະນິຍະສະຖານ ແລະ ອື່ັນໆ. ແຕູ່ປະຊາຊົນລາວທຸກຍາກຍ້ອນການຮຸກຮານຂອງພວກລ່າເມືອງຂ້ີນ 2

ແບບເກ່ັາົ ແລະ ໃໝ.ູ່ ເມ່ັອື ອດົ ບລໍ່ັ ນົ ທົນບໍັ່ໄດ້ຕ່ກໍັ ານກົດຂັ່ຂີ ູດຮີດຂອງພວກຈກັ ກະພັດດັ່ງກ່າວປະຊາຊົນລາວຈັ່ງຂ້ີນ ຕ່ສໍັ ູຕ້ າມຄວາມຮຽກຮອ້ ງຂອງການປະຕິວດັ ເພອ່ັື ປດົ ປອູ່ ຍຊາດ ແລະ ປດົ ປ່ອູ ຍຕນົ ເອງ. 2. ການແບູ່ງຕອນ ບົດກະວີ “ເມືອງລາວສວງາມຮັ່ງມີ” ລວມທັງໝດົ 280 ວກັ ຫື 70 ກອນ ແບູ່ງອອກເປນັ 4 ຕອນຄື: +ຕອນທີ 1 ແຕຕູ່ ້ົີນ ເຖງິ ບັຍ່ໍ ອມໃຫ້ຮຸກຮານ ປະກອບມີ 40 ວກັ ຫື 10 ບາດຄໍາກອນ ເນອີ້ື ໃນ ເວ້າົີ ເຖິງທັຕ່ີ ີັ້ງຂອງປະເທດລາວທີັມ່ ຊີ າຍແດນຕິດຈອດກັບຫາຍປະເທດແຕກຕ່າງກັນ. +ຕອນທີ 2 ແຕູ່ເມືອງລາວ ເຖິງ ລາວໃຫບ້ ່ໍັຈະເລນິ ປະກອບມີ 100 ວກັ ຫື 25 ບາດຄໍາກອນ. ເນີື້ອໃນ ເວ້າົີ ເຖິງຄວາມສວຍງາມຮງັ່ ມຂີ ອງເມອື ງລາວ. +ຕອນທີ 3 ແຕູ່ເຮາົ ນີ້ເກີນຮວູ້ ່າ ເຖິງ ວາງໄວ້ທົ່ັວນະຄອນ ປະກອບມີ 116 ວກັ ຫື 29 ບາດຄໍາກອນ. ເນ້ີືອໃນ ເວົີ້າເຖງິ ໂທດກາໍ ຂອງຈກັ ກະພັດທີັກ່ ຂໍ ້ີນບົນແຜນູ່ ດນິ ລາວ. +ຕອນທີ 4 ແຕູ່ລາວນທີ້ ກຸ ເດອື ດຮ້ອນ ເຖິງ ເມອື ງບ້ານອອກຈາກມານ, ປະກອບມີ 24 ວັກ ຫື 6 ບາດຄໍາ ກອນ. ເນື້ີອໃນ ເວົີ້າເຖິງການລຸກຮ້ີືຂນີ້ ຂອງປະຊາຊນົ ຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງການປະຕິວັດ ເພັືອ່ ປດົ ປູອ່ ຍປະເທດຊາດ, ປດົ ປູ່ອຍຕົນເອງ ແລະ ສ້າງສາປະເທດຊາດໃຫ້ຈະເລີນຮູຸງ່ ເຮືອງ. + ການວິໄຈບດົ ກະວີ ເມອື ງລາວສວງາມຮ່ັງມີ”ວິໄຈຕາມການແບງູ່ ຕອນເພາະເຫດການບ່ຕັໍ ່ໍັເນືັ່ອງ ກ. ທັຕີ່ ັງ້ີ ຂອງປະເທດລາວມຊີ າຍແດນຕິດຈອດຫາຍປະເທດແຕກຕາ່ ງກັນ ປະເທດລາວລາ້ ນຊ້າງເປນັ ປະເທດໜ່ງັ ທ່ັີຕັີ້ງຢແູ່ ຫມອິນດູຈີນມຊີ າຍແດນຕດິ ຈອດຫາຍປະເທດເຊນ່ັ : - ທິດເໜອື ຕດິ ກັບປະເທດຈີນກວ້າງໃຫຍ່ຕີງ້ັ ຂະໜົງເໜັງ່ ໄວ້ຂວາງຂ້ັີນເຂດແດນ. - ທິດບົວລະພາ (ທິດຕາເວັນອອກ) ຕິດກັບປະເທດຫວຽດນາມ, ສະແດງອອກໃນບົດກອນຕອນ ໜັ່ງທວີ່ັ າ່ : \"...ມີປູ່າດງົ ພຜູ າ ພຫູ ວງເປນັ ແດນໃຫ້ ສາມກັ ຄີຢູເ່ ລີອ້ື ຍ ຊ່ຊັໍ ນັ ລຽນຊີນັ້ ຫວຽດນາມລາວນອ້ ງພ່ັີ ບັ່ມໍ ມີ ຈ້ີື ດື ຈາງ \" - ທາງທິດໃຕ້ ຫື ພາກໃຕຕ້ ດິ ກັບປະເທດກໍາປູຊາກໍເປັນປະເທດໜັ່ທັ່ີນອນຢູ່ໃນວົງຄະນະຍາດບ້ານ ໃກ້ເຮືອນ ຄຽງປະຫວັດຄວາມສາມັກຄີກັນໃນການຕໍັ່ສູ້ຕ້ານຈັກກະພັດລ່າເມືອງຂ້ີນແບບເກ່ັົາ ແລະ ແບບໃໝູໃ່ ນຂຸມ ຄອງດຽວກັນ, ແຕູ່ກອ່ ນກັເໍ່ ຄຍີ ເດນີ ຕາມສນັ ຕພິ າບເປນັ ກາງ. - ປະເທດບ້ານໃກເ້ ຮືອນຄຽງມປີ ະເພນີ ແລະ ວັດທະນະທາໍ ຄ້າຍຄກື ັນ. ດັງ່ ຄາໍ ກອນຕອນໜ່ງັ ທີວັ່ າ່ : “... ໂດຍເອົາລາໍ ແມູນ່ ີໍ້າ ນະທຂີ ອງໄຫຜາ່ ນ ຕງ້ີັ ຢູຄ່ ົນລະດາ້ ນ ສອງເບ້ືີອງແປງແດນ ປະເທດໄທກໍັ່ເປັນປະເທດໜັ່ງທີັ່ຖືກພວກຈັກກະພັດອາເມລິກາຮຸກຮານ ແລະ ເອົາປະເທດເປັນຖານທັບ ຂອງ ອາເມລິກາເພືັອ່ ຮກຸ ຮານບນັ ດາປະເທດໃນແຫມອິນດຈູ ີນ ແຕູ່ປະຊາຊນົ ໄທເຄຍີ ຊວ່ ຍເຫືອໃຫແ້ ກູ່ການປະຕິວັດ ປດົ ປູ່ອຍ ຊາດຂອງລາວເຮົາໄລຍະກອ່ ນປີ 1945. ທາງທິດຕາເວັນຕົກສຽ່ ງເໜອື (ພາຍບັ ) ຕດິ ກບັ ປະເທດພະມາ້ (ມຽນມ້າ) ສະແດງອອກໃນບົດກອນທີ່ວັ າ່ : ທາງຟາກຫອ້ ງ ກໍ້ີາຝູ່າຍພາຍບັ ລາວກພໍ ົວພນັ ກບັ ເຂດແດນດນິ ກວາ້ ງ ອນັ ຢູ່ທາງເທິງເບ້ອີື ງ ນະທຂີ ອງໄຫຜ່ານ ປະເທດມອນພະມ້າ ປະຊາເຊອື້ີ ຮ່ັງມີ ແຕູ່ໃດມາປະເທດພະມາ້ ກໍເດີນຕາມເສັີ້ນທາງສັນຕິພາບເປັນກາງ. ເມ່ັອື ສັດຕູມາຮກຸ ຮານປະຊາຊົນພະມ້າກໍ ໄດ້ພ້ອມກັນລຸກຮື້ີຂນ້ີ ເຊັນ່ ຕໍັ່ສູ້ຕ້ານພວກຟາຊິດຍີັ່ປູຸ່ນໃນໄລຍະສົງຄາມໂລກຄັີ້ງທີ 2 ແລະ ຕ້ານການຮຸກຮານຂອງ ພວກຈກັ ກະພັດອາເມລິກາ ອາດເວ້ີົາໄດ້ວ່າ ລາວກແໍ ມູນ່ ປະເທດໜັ່ງທ່ີັນອນຢ່ໃູ ນບັນດາປະເທດຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ ມີຊາຍ ແດນທັງສີ່ັຕິດກັບຫ້າປະເທດ ເຊິ່ັງມີຄວາມສະດວກໃນການແລກປູ່ຽນການຄ້າຂາຍ ແລະ ວັດທະນະທໍາ 3

ສັງຄມົ ເຮັດ ໃຫ້ການສາ້ ງສາບລຸ ະນະບາ້ ນເມືອງລາວໄດ້ຈະເລີນຮູຸງ່ ເຮືອງ, ຊວີ ດິ ການເປນັ ຢ່ຂູ ອງປະຊາຊົນໄດ້ຮັບການ ແກໄ້ ຂດີຂນີ້ ເທ່ອັື ລະກ້າວ. ທຸກຢູ່າງທຸກຂໍີ້ຄວາມທີັ່ຍົກຂີ້ນມາລ້ວນແຕູ່ສາມາດເປັນບົດພິສຸດໃຫ້ພວກເຮົາເຫັນໄດ້ວ່າ ທ່ານ ພູມີ ວົງ ວຈິ ິດ ໄດ້ສະເໜຄີ ວາມສວຍງາມທາງດາ້ ນທາໍ ມະຊາດອັນໂດດເດ່ັນ ເມືອງທີ່ັປາກດົ ຢູ່ໃນທຸກພາກແຕູ່ເໜືອຕະຫອດ ໃຕ້ຂອງ ປະເທດລາວ, ທໍາມະຊາດດັ່ງກ່າວມີຄຸນປະໂຫຍດຢູ່າງຫວງຫາຍຕໍກັ່ ານດໍາລົງຊີວິດຂອງຄົນລາວ ແລະ ມີ ຄຸນປະໂຫຍດຕັ່ໍ ການສ້າງສາບູລະນະປະເທດລາວໃຫ້ຮຸູ່ງເຮືອງຖາວອນໃນອານາຄົດ. ບໍ່ັສະເພາະແຕູ່ເທົ່ັານ້ີັນ ປະຊາຊົນລາວຍັງມີຄວາມ ສວຍງາມທາງດ້ານສະຕປິ ນັ ຍາໃນການສ້າງສາບລູ ະນະບ້ານເມອື ງອກີ ດວ້ ຍ. ຂ. ດ້ານພມູ ປນັ ຍາຂອງປະຊາຊົນລາວ ເມືອງລາວອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ສົັ່ງຜົນສະທ້ອນໄປໃນທາງທີັ່ດີ, ປະຊາຊົນຜູ້ ອອກແຮງງານກໍ່ັໄດ້ພ້ອມພຽງກັນສ້າງສາບູລະນະບ້ານເມືອງໃຫ້ຮຸູ່ງເຮືອງດ້ວຍສີໄມ້ລາຍມື, ຫົວຄິດ ປະດິດສ້າງ ແລະ ມັນ ສະໝອງດ້ວຍຄວາມບາກບັ່ນພະຍາຍາມທັງກາຍ ແລະ ໃຈ, ເພາະສະນັ້ີນຜົນງານຕ່າງໆທີັ່ ເຂົາເຈ້ີາົ ສ້າງມາໄດ້ຈ່ັງປາກົດ ອອກມາຢ້ັງີ ຢາຍຢູທ່ ຸກຂົງເຂດໃນທັ່ົວປະເທດ, ເຊງິັ່ ສະແດງອອກຜ່ານສິລະປະໃນການ ສ້າງກໍັ່, ຄວັດແຕ້ມລວດລາຍ, ປັ້ີນ ຫ່ັກໍັ່ສ້າງວັດວາອາຮາມ, ພະທາດເຈດີດ້ວຍຄວາມລະອຽດອ່ອນປານີດບັນຈົງ ແລະ ມະຫັດສະຈັນ, ເປັນບູຮານສະຖານທ່ັີ ເລືອງລືທັງຄ້າຍ, ສິ່ັງດັ່ງກ່າວໄດ້ກາຍເປັນມູນມັງມໍລະດົກ ແລະ ເປັນ ຂອງມງັິ່ ເມອື ງຂອງລາວຈນົ ເຖງິ ປັດຈຸບນັ ເຊັ່ນ: ພສູ ີໃສສອ່ ງແຈ້ງ ອງົ ພະບາງຄາໍ ຕັນ ຕງ້ີັ ຢູຫ່ ວງພະບາງ ມ່ິັງເມອື ງເປັນເຄາີ້ົ ... ພະທາດຫວງຜາ່ ນຟາ້ ທາງວດັ ຈນັ ອນິ ແປງ ຕງັີ້ ຢູ່ວຽງຈນັ ອຸບໂມງອົງຕືີ້ ມີຊລ່ັື ຊື າລີໍ້າ ຊຽງຍນື ສສີ ະເກດ ເປັນປະເພດໃຫຍກ່ ວາ້ ງ ງາມລີົນ້ ລວດລາຍ ຊຽງຂວາງເປນັ ແດນຄ້າຍ ທ່ັົງໃຫຍ່ໄຫຫນີ ຕັີ້ງຢຕູ່ ີນພຜູ າ ອະເນກນອງງາມລົີນ້ ເຂາົ ວ່າຄົນເຈືອງສ້າງ ສະໄໝເປງີ ປາງເກ່ົາັ ໃນເມັື່ອເຂາົ ຢູ່ເຜັົາ່ ເປນັ ເຈາ້ີົ ນງ່ັ ປອງ ທາດອງິ ຮັງຢູ່ຫອ້ ງ ສະຫວນັ ນະເຂດລາວກາງ ເປັນບ່ອນປາງບນຸ ງັນ ຊູ່ປບີ ່ມໍັ ເີ ວັ້ນີ ບລໍ ເິ ວນແຂວງໃຕ້ ຈໍາປາສັກຕີ້ງັ ຢູ່ ມີວັດພູໃຫຍ່ກວາ້ ງ ທາງຂີນ້ ກໍ່ຫັ ນີ ຄວາມງາມຂອງເມືອງລາວທາງດາ້ ນທໍາມະຊາດກໍຄືຄວາມງາມທາງດາ້ ນສະຕິປັນຍານັີ້ນທ່ານ ພູມີ ວົງວິຈິດ ໄດ້ ສະຫຼຸບໃນບດົ ກອນ ເມືອງລາວສວຍງາມຮັ່ງມີ ຢາູ່ ງຄົບຖ້ວນ. ...ນແີ້ ຫະເພ່ນິັ ວາ່ ນີ້ໍາ ເພນິ່ັ ວ່ານາ ເຕມັ ແຕປູ່ ູປາ ເຕັມແຕູຮ່ ວງເຂົ້ີາ ເພ່ັິນວາ່ ພູເຂາົ ກວ້າງ ຈວງຈັນເຕມັ ປາູ່ ຫນີ ສີລາຢນູ່ ໍາ້ີ ເປັນແກ້ວຄາ່ ແພງ ຄວາມງາມຂອງບ້ານເມືອງປະກອບກັບຄວາມດຸໝັ່ນຂະຫຍັນພຽງ ແລະ ພູມປັນຍາອັນສະຫາດຂອງ ປະຊາຊົນ ລາວນັ້ີນແທນທີ່ັປະເທດລາວຈະມີຄວາມຮຸູ່ງເຮືອງສີວິໄລ, ປະຊາຊົນຈະຢູ່ເຢັນເປັນສຸກ ແຕູ່ກົງກັນຂ້າມ ປະເທດລາວພດັ ຕກົ ຢ່ໃູ ນສະພາບຫີາ້ ຫັງ ປະຊາຊົນພດັ ຕກົ ທກຸ ໄດ້ຍາກກວ່າເວລາໃດໆທງັ ໝົດ. ຄ. ໂທດກໍາຂອງຈັກກະພັດທ່ໄີັ ດກ້ ຂ່ັໍ ີ້ນື ບົນຜນື ແຜນູ່ ດິນອນັ ຄົບຖວ້ ນອງລາວ ສັິງ່ ທເີ່ັ ປນັ ເງັ່ອື ນໄຂກດີ ກ້ັີນການສ້າງສາບູລະນະບາ້ ນເມອື ງລາວ ບໍັໃ່ ຫມ້ ີຄວາມຈະເລີນກາ້ ວໜ້າ ແລະ ຊີວິດ ການເປັນ ຢູ່ຂອງປະຊາຊົນກໍຕກົ ທຸກໄດຍ້ າກຂາດໆເຂີນໆ, ມີຄວາມລໍາບາກກາກກໍາໃນການດໍາລົງຊີບທໍາມາຫາກນິ 4

ຕາ່ ງໆນນັີ້ ບນັ ຫາຕີ້ົນຕໍແມນູ່ ມາຈາກການຮກຸ ຮານຂອງພວກສັດຕູພາຍນອກ, ໂດຍສະເພາະແມນູ່ ພວກຈັກກະພັດລ່າ ເມືອງຂີນ້ ຝຣງ່ັ ແລະ ອາເມລກິ າ, ເຊັິ່ງພວກມັນຫວງັ ຍດເອົາປະເທດຊາດທ່ັແີ ສນຮັກຂອງພວກເຮົາເປັນຫົວເມືອງຂ້ີນ ແບບເກົັ່າ ແລະ ແບບໃໝູ່ຂອງພວກມັນ. ພວກມັນໄດ້ກົດໜ່ວງທຸກຮູບການ ເພືັ່ອໃຫ້ຄນົ ລາວຕົກຢູ່ໃນເງາົ ມືດ, ໂງູ່ ຈ້າລ້າຫງັ , ບັ່ມໍ ີ ໂອກາດໄດ້ຊອກຮູຮ້ ໍາັ່ ຮຽນເພອ່ັື ປກົ ຄອງຊາດລາວໄດ້ງາ່ ຍ, ພວກມນັ ຍັງສວຍໃຊ້ຄົນລາວມາເປັນຂ້ອຍ ຂາ້ ມ້າຕ່າງໃຫແ້ ກູ່ ພວກມັນຢາູ່ ງໄຮມ້ ະນຸດສະທໍາ, ຮາ້ ຍແຮງກວາ່ ໝແູ່ ມູ່ນໄລຍະພວກຈັກກະພັດອາເມລິກາປົກຄອງ ດັ່ງສະແດງອອກໃນ ບດົ ກອນທວີ່ັ າ່ : ....ເຮົາຕ່ໍັສອູ້ ອກພົີນ້ ອາເມລກິ າເລຍີ ແອກຝຣັ່ງຄືນມາ ແຊກແຊງມາເຕົີ້າ ຄົນລາວເປນັ ຫນຸູ່ ໃຫເ້ ຂົາປຸ້ນວຸ້ນວາຍ ເອົາເງນິ ຄໍາມາຊີື້ ແລວ້ ກໍປຸູ່ນຍວົ ະເຍາ້ີົ ອາເມລິກາໂຫດຮາ້ ຍ ກດົ ຂົັ່ມປະຊາຊນົ ເຮັດໃຫຄ້ ົນລາວທກຸ ບໍ່ມັ ີທາງເວົີາ້ ເອາົ ລາວເປັນເມອື ງຂ້ນີ ທງັ ເປັນຖານທັບໃຫຍ່ ກຽມກາໍ ລັງຮບົ ໄວ້ ໄປປຸນ້ ຮກຸ ຮານ ຍ້ອນເຫດການດັ່ງກ່າວປະຊາຊົນລາວຈ່ັງບໍ່ັມີເວລາສ້າງບ້ານແປງເມືອງຂອງຕົນ, ຊໍີ້າບໍ່ັໜໍາຍັງຖືກພວກ ຈັກກະພັດກົດຂົ່ັມເຫັງຢູ່າງແສນສາຫັດ, ທັງບີບບັງຄັບ ແລະ ຖືກປຸ້ນລະດົມເອົາຊັບສິນເງິນຄໍາເຂົີ້າຂອງ ແລະ ສົມບັດອື່ັນໆທີັມ່ ີຄ່າຂອງປະຊາຊົນລາວໄປຮັບໃຊເ້ ພືັ່ອສ້າງບ້ານແປງເມືອງຂອງພວກມັນຈົນໝົດສີິ້ນ, ເຮັດໃຫ້ບ້ານ ເມອື ງຂອງລາວມູຸ່ນທະລາຍ, ປະເທດຊາດສູນເສຍຄວາມເປັນເອກະລາດເສຍຄວາມເປັນເຈາີົ້ ຕົນເອງ. ພວກມັນບ່ັໍຮູ້ ເລອ່ັື ງ ສິນທາໍ ເຊັງ່ິ ຍາມໃດກັ່ໄໍ ດແ້ ຕອູ່ ອກແຮງງານປາບປາມນາບຂູ່ທາລຸນປະຊາຊນົ ລາວຢູ່າງປາູ່ ເຖັ່ືອນ. ສະແດງອອກ ໃນບດົ ກອນຂຽນວາ່ : ...ມນັ ອອກແຮງນາບເກ່ັງ ປອ້ ຍດ່າປະຊາຊນົ ຈັບເອາົ ຄົນໄປຂັງ ໃສູ່ຄ່າຂມຸ ໄວ້ ຂັງຢູ່ໃນຮູ້ພນືີ້ ດນິ ດອນຄກຸ ມດື ຄດອອກມາກໍຂາ້ ຍງິ ມຽ້ ນມອດຊວີ ງັ ຈກັ ກະພດັ ພວກນ້ີ ບຮ່ັໍ ເູ້ ລືັອ່ ງສນິ ທາໍ ກັແໍ່ ຕູ່ກທໍ າໍ ແຕູ່ເຂັນ ບໍັ່ກະດຽມມໄື ດ້ ລກູ ເມຍໃຜມັນກ່ຫັໍ ິນີ້ ກຸມເອາົ ກົດຂີັ່ ເຫັນຂອງດມີ ັນກໍຄິດຢາກປນຸ້ ເອາົ ໄດ້ຈງ່ັ ເຊົາ ຢູ່ໃນເຂດຄມຸ ຄອງຂອງຈັກກະພັດອາເມລິກາ ພວກມັນຍັງໄດ້ບັງຄັບເກນເອາົ ຊາຍໜ່ມູຸ ຊາຍສະກັນໄປເປັນ ທະຫານຮັບຈ້າງເປັນຈໍານວນບໍັ່ໜ້ອຍ, ເຮັດໃຫ້ບ້ານເມືອງແຕກແຊກຂາດຜວົ ພາກເມຍ, ລກູ ພັດພາກຈາກພ່ໍັແມູ່, ປະ ໄຮູ່ນາຮົ້ີວສວນ, ປະເຮືອນຊານບ້ານຊ່ອງບໍັ່ໄດ້ປົວແປງ, ເຮືອນຊານເປູ່ເພຊະຊາຍ, ໄຮູ່ນາຮົີ້ວສວນກາຍເປັນປູ່າ ຮົກເຮື້ອີ , ປະຊາຊົນໄດພ້ າກນັ ອດຫິວ, ຊວີ ດິ ການເປນັ ຢູຝ່ ດື ເຄືອງມຄີ ວາມລໍາບາກໃນການລຽ້ ງຊີບເຊັິງ່ ນບັ ມືນັບທະວີ ຂີ້ນ. ດັ່ງຄາໍ ກອນໃນບົດໄດ້ຂຽນວາ່ : ...ໄຮ່ນູ າເຮດັ ບໄັໍ່ ດ້ ຖ້ີິມປູ່ອຍວາງປະ ເຮອື ນຊານເພພັງຊະ ບ່ັປໍ ົວແປງໄດ້ ຄົນມີກາຍເປັນໄຮ້ ຈົນໃຈອິດຢາກ ຊອກລຽ້ ງປາກລ້ຽງທ້ອງ ເປັນມີກື້ ໍ່ຝັ ດເຄື່ອັ ງ ພວກຈກັ ກະພດັ ອາເມລິກາຍັງໃຊ້ກໍາລັງທະຫານບກຸ ໂຈມຕີບຽດຍດເດປົດປູ່ອຍຝາູ່ ຍກາໍ ລັງຮັກຊາດ, ຂ້າຟັນ ລັນແທງພີ່ັນ້ອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົັ່າ, ຈຸດເຄົີ້າເຜົາຜານເຮືອນຊານບ້ານຊ່ອງ, ວັດວາອາຮາມ, ໂຮງຮຽນໂຮງໝໍດ້ວຍ ລະເບີດທຸກຊະນິດອງພວກໂຈນອາກາດອາເມລິກາຢູ່າງປູ່ວງບ້າ ແລະ ໄຮ້ມະນຸດສະທໍາ, ເພາະສະນັີ້ນ, ຈິ່ັງເຮັດໃຫ້ 5

ບ້ານເມືອງລາວ ໃນເຂດປົດປູ່ອຍຂອງບັນດາກໍາລັງຮັກຊາດຈິັ່ງຕົກຢູ່ໃນສະພາບຫງຽບເຫງົາ, ຢ້ານກົວດັ່ງບົດກອນ ຕອນໜືງ່ັ ຂຽນວາ່ : ...ທາງຝູ່າຍດາ້ ນ ອາກາດເວຫາ ມນັ ກໍເອົາຍນົ ມາ ເວີນ່ັ ຍງິ ກະທາໍ ຮາ້ ຍ ຍິງທາໍ ລາຍເມືອງບ້ານ ເຮອື ນຊານສດັ ສ່ິງັ ຍິງ່ັ ຈຸດເຜາົ ເພມາ້ ງ ບໍັວ່ າງໄວ້ສ່ິງັ ໃດ ນັບແຕ່ບູ າ້ ນຖືກໄໝ້ ເປັນຖ່ານໄຟເຜົາ ເຮືອນຊານຍງັ ພຽງເສາົ ກັ່ໍາດໍາຊໍັ່ຊອ້ ງ ງຽບເຫງາົ ເປນັ ທັງຫ້ອງ ຄາເມກວາ້ ງໃຫຍ່ ແມນູ່ ບັ່ນໍ ັບອາ່ ນໄດ້ ຫາຍລ້ີົນອະເນກນອງ ທຸກແຫງູ່ ຫ້ອງ ລາວໝັນ່ ເຄີຍນບັ ຖື ຄວື ດັ ວາອາຮາມ ພະທາດເຈດີກວ້າງ ມນັ ກໍມາຍິງມາ້ ງ ທາໍ ລາຍດ້ວຍລະເບດີ ຂອງປະເສດີ ມ່ງິັ ບ້ານ ກ່ັໍເພມ້າງຢນຸ ເມນິ ທາໍ ລາຍໝົດທຸກສິີ້ນ ໂຮງຮໂ່ັໍ ຮງຮຽນ ມນັ ບຽດບຽນໂຮງໝໍ ເປ່ເູ ພພັງມາ້ ງ ຝຸງຄົນເຈບັ ທີັໄ່ ດວ້ າງຕົວໄວ້ ເຢົາຢາປວົ ພະຍາດ ມນັ ກັ່ໍອາລະວາດ ຍິງ້າບໍອ່ັ ິດ... ຮ້າຍແຮງໄປກວ່ານັີ້ນແມູ່ນພວກຈັກກະພັດອາເມລກິ າ ໄດ້ເຂັນຂ້າຮາວຕີ ໍັ່ພວກລູກເລັກເດັກແດງທັ່ີບ່ັທໍ ັນຮູ້ ດຽງສາ, ບັ່ໍຮຜູ້ ດິ ພາດ ຫື ຖກື ຕອ້ ງໃດໆທັງໝົດຕັ່ກໍ ານດໍາລົງຊີວິດໃນສັງຄມົ ແລະ ວຽກການເມືອງເຊິັ່ງພວກເຮົາໄດ້ ພາກັນຢູ່ແບບປຸໆປາໆຕາມພາສາເດັກນ້ອຍແລ້ວກໍ່ັພາກັນໄປໂຮງຮຽນເພືັ່ອຮໍັ່າຮຽນເອົາຄວາມຮູ້ເທົັ່ານັີ້ນແຕູ່ພວກ ຈັກກະພັດອາເມລກິ າກຍັໍ່ ງັ ໃຊ້ລະເບີດຖີ້ມິ ລົງໃສ ຊງິ ເອາົ ຊວີ ດິ ພວກເຂົາໄປຢາູ່ ງໜ້າເວດທະນາ. ດັ່ງຄາໍ ກອນທີວ່ັ ່າ: ...ເດກັ ນ້ອຍທ່ບີັ ັໍ່ຮູ້ ບ່ັໍຜິດພາດແນວໃດ ພາກັນໄປໂຮງຮຽນ ຮາັ່ໍ ຮຽນຄວາມຮູ້ ມັນກັ່ດໍ ູແຄນແມ່ງູ ຊິງຊັງຄຽດເຄັ່ງ ລະເບີດເລັງ່ ທອດຖ້ີມິ ໃຫຕ້ າຍມວ້ ຍອະເນກນອງ ການກະທໍາດັ່ງກ່າວຂອງພວກຈັກກະພັດຕໍ່ັເຂດປົດປູ່ອຍຂອງຝູ່າຍກໍາລັງຮັກຊາດໂດຍແມູ່ນຈັກກະພັດ ອາເມລກິ າເປນັ ຫວົ ໂປູ່ນີັນ້ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ສະຖານຖ່ັິນດິນລາວທັ່ີຮັງ່ ມີສວຍງາມພັງທະລາຍໄປເຖິງຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງ ປະຊາຊນົ ລາວຕ້ອງຕົກລະກໍລໍາບາກທຸກຍາກາດເຂນີ . ສະພາບການເຄັ່ອື ນໄຫວໃນສັງຄມົ ມຄີ ວາມໝັ່ົນໝອງຫງວມ ເຫງາົ , ເຮັດຄອບຄົວຜົວເມຍມຄີ ວາມແຕກແຍກກາຍເປນັ ຮ້າງເປັນໝ້າຍນບັ ຈາໍ ນວນບ່ຖັໍ ້ວນ. ເຫດການດງ່ັ ກາ່ ວ ເປນັ ໜ້າສະຫົດໃຈ ແລະ ໄດ້ສ້າງຄວາມເຈັບແຄ້ນແໜ້ນໃຈໃຫ້ແກູ່ປະຊາຊົນລາວຜູ້ທີ່ັຮັກຫອມຄວາມເປັນ ທໍາ, ປກຸ ລະດມົ ຄວາມສາມັກຄີຕໍັ່ສກູ້ ຊູ້ າດຂອງປະຊາຊົນລາວອກີ ບາດກ້າວໜັ່ືງພາຍໃຕ້ການນໍາພາຂອງແນວລາວນັກຊາດ ດ່ັງຄໍາກອນ ຂຽນວ່າ: ...ດຽວນີ້ໃນເຂດຫອ້ ງ ສະຖານຖ່ິັນດນິ ລາວ ອນັ ທີ່ແັ ວວວ່າງາມ ຮງັ່ ມມີ ຸນລນ້ີົ ກັບທຸກຈົນພນັ ຊັນີ້ ບ່ໍັມອີ ນັ ຊປີ ນຸ ປຽບ ປຸນດັ່ງສອນສຽບໄວ້ ແທງເຂ້ົີາໜວ່ ຍໃຈ ຄນົ ກແັ່ໍ ສນທກຸ ໄຮ້ ເຂນີ ຊາດແລງງາຍ ຊ້ີໍາພັດວາຍຊີວາ ມິັງ່ ມອນໄປ ມນັ ກະທາໍ ເວນໃຫ້ ລາວເຮົາຫງວມເຫງົາ ນັບມືອ້ີ ຸກອັງ່ ຖວ້ ມ ບໍັ່ມມີ ້ືມີ ູງຸ່ ໝາຍ 6

ຍິງຊາຍເປນັ ໝາຍຮ້າງ ເຂນີ ຂາດຜົວເມຍີ ພ່ແໍັ ມູຕ່ ອມໃຈເສຍ ລກູ ແພງພັນຊັນ້ີ ຈາໍ ນວນພັນເດກັ ນອ້ ຍ ກໍາພອຍທນົ ທກຸ ຍາກ ລາໍ ບາກເສຍເຜົ່ັາຄົນ ພຽນລຽ້ ງພ່ແັໍ ມູ່ຄີງ ຫງິ ລາ່ັໍ ດຸພາບນີ້ ເປນັ ສງິ່ັ ສະຫດົ ໃຈແທແ້ ລວ້ ໃຜຫາກມສີ ນິ ທາໍ ແມູ່ນບແ່ັໍ ລດູໄດ້ ເປນັ ທເ່ັີ ຈັບໃຈແທ້ ສັດຕຫູ ນິ ະໂຫດ ເຮດັ ໂທດກໍາໃຫຍກ່ ວ້າງ ວາງໄວທ້ ່ັົວນະຄອນ ຕາມທດິ ສະດີມາກຊດິ ໄດ້ໃຫ້ຮ້ວູ : ບອ່ ນໃດກດົ ຂັຂ່ີ ູດຮີດໜັກບ່ອນນນີັ້ ຍ່ອມມີຂະບວນການຕັໍ່ສູ້ກໍາເນີດຂີ້ນ ດ້ວຍເຫດນັ້ີນເມືັ່ອປະຊາຊົນລາວຖືກພວກຈັກກະພັດເຂົ້ີາຮຸກຮານຮາວີ, ຂຸດເນືີ້ອເຊື້ີອໜັງ, ຢຽບຢໍັ່າອະທິປະໄຕ, ເຂົາເຈີ້າົ ຈງ່ັ ພາກນັ ລກຸ ຂີ້ນຕໍັ່ສຕູ້ າ້ ນການຮກຸ ຮານຂອງພວກຈກັ ກະພດັ ຢູ່ໃຕ້ຮັ່ົມຄນັ ທຸງຂອງການປະຕວິ ັດ, ມແີ ນວລາວ ຮັກຊາດ ເປັນຜນູ້ າໍ ພາເພື່ັອປົດປ່ອູ ຍປະເທດຊາດຂອງຕົນເອງຢາູ່ ງອງົ ອາດກະຫານ. ງ. ການລກຸ ຮຂືີ້ ີນ້ ຕັສໍ່ ຂູ້ ອງປະຊາຊນົ ລາວ ເພືັ່ອຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງການປະຕິວັດ, ເພື່ັອປົດປູ່ອຍຊາດ, ປົດປູ່ອຍຕົນເອງ ແລະ ສາ້ ງສາປະເທດຊາດໃຫມ້ ີຄວາມຈະເລນີ ຮຸູ່ງເຮືອງວັດທະນາ, ຄວາມເຈບັ ຊໍາລະກໍາໃຈຊອງປະຊາຊົນ ລາວທ່ັີມີ ຕພ່ໍັ ວກ ຈັກກະພດັ ຜ້ຮູ ກຸ ຮານ, ໂດຍສະເພາະແມນູ່ ພວກຈກັ ກະພດັ ອາເມລກິ າທັີເ່ ປັນຫວົ ໂປ້ປະຕກິ ານນີັນ້ ໄດ້ຝັງເລິກ ເຂົ້ີາຢູໃ່ ນ ສ່ວນເລກິ ຂອງປະຊາຊົນລາວເຮາົ ບມ່ັໍ ີຍາມເຫືອດຫາຍ, ການກະທາໍ ທີັປ່ ວງປອ້ ງມັນ, ໂທດກາໍ ທັ່ີພວກມັນນ ຕໍັ່ປະຊາຊົນລາວໃນຜືນແຜູ່ນດິນລາວແຫູ່ງນີ້ດ້ວຍຄວາມປູ່າເຖືັ່ອນ ແລະ ໂຫດຮ້າຍສາມັນນັີ້ນໄດ້ກາຍເປັນສິ່ັງທັ່ີ ປຸກລະດົມນໍ້ີາໃຈຮັກຊາດ, ຄວາມຄຽດແຄ້ນສັດຕູຜູ້ຮຸກຮານຂອງປະຊາຊົນລາວທັງຊາດ. ດັ່ງນັ້ີນ, ເມືັ່ອໄດ້ມີແສງ ສະຫວ່າງ ແລະ ການຊີ້ທິດເຍືອງທາງຈາກການປະຕິວດັ ແລ້ວປວງຊົນລາວໄດ້ພ້ອມກນັ ລຸກຂີ້ນຕໍ່ສັ ູ້ຕາ້ ນສັດຕຜູ ູ້ຮຸກ ຮານ ຢູ່າງອົງອາດກ້າຫານ ຍອມເສຍສະຫະທຸກຢູ່າງທັງກາຍ ແລະ ໃຈເຂົ້ີາໃນວຽກງານປົດປູ່ອຍຊາດປົດປູ່ອຍຕົນ ເອງ ເພອັ່ື ກອບກເູ້ ອົາຊາດຄນື ມາ ດ່ງັ ໃນບດົ ກອນຂຽນວ່າ: ...ລາວນີ້ທກຸ ເດືອດຮ້ອນ ແສນສ່ວນມາກວນ ຈ່ງັ ໄດລ້ ວມກນັ ລກຸ ຮ່ວມແຮງຕີຕ້ານ ໂຮມເຮັດການຕັ່ສໍ ູ້ ສດັ ຕູກູ້ປະເທດ ກເູ້ ອາົ ຂງົ ເຂດດ້າວ ລາວໃຕ້ຢ່ສູ ະບາຍ ຂະບວກການຕໍ່ັສູ້ກຊູ້ າດຂອງພວກປະຊາຊົນລາວໄດ້ລະເບີດເຕີບໃຫຍ່ຢາູ່ ງແຂງແຮງ ແລະ ອງົ ອາດກາ້ ຫານ, ສາມາດດບັ ສນູ ກໍາລັງສັດຕູກຄ່ັໍ ືຈັກກະພັດທບີັ່ ກຸ ໂຈມຕີບຽດຍດດິນແດນປົດປູ່ອຍໃນທຸກວທິ ີ, ທງັ ທາງໜ້າດິນ ແລະ ທາງອາກາດເພ່ັືອເອົາໄຊຊະນະມາສູ່ການປະຕິວັດຢູ່າງສະຫງ່າງາມ, ປົກປັກຮັກສາເຂດປົດປູ່ອຍໄວ້ໄດ້ຢູ່າງໝັີ້ນຄົງ, ເຂດປົດປູ່ອຍຈັ່ງກາຍເປັນເຂດທີັ່ໝັີ້ນອັນແໜ້ນໜາຂອງການປະຕິວັດ, ທັງເປັນພືີ້ນຖານ ແລະ ໝາກຫົວໃຈຂອງ ການ ປະຕິວັດ, ການປົດປູ່ອຍຊາດໃນທ່ັົວປະເທດ. ໝາກຜົນຂອງການໄດ້ຮັບໄຊຊະນະຂອງການປະຕິວັດດັ່ງກາ່ ວ ນກັ ກະວີ ພມູ ີ ວົງວຈິ ິດ, ໄດ້ພັນລະນາຢາູ່ ງຄ້ອງແຄວ້ ລະອຽດຜ່ານພາສາວັນນະຄະດທີ ີມ່ັ ວ່ ນວາ່ : ....ເມ່ືັອໄດ້ພບົ ເຫດຮາ້ ຍ ຫາຍຊົັວ່ ສິບປີ ລາວກມ່ັໍ ີໄຊຫາຍ ສາມາດຕີມັນໃຫ້ ປາບມານລົງໄດ້ ຕາຍໄປນັບຕີ້ັງໝັ່ນື ປດົ ປອູ່ ຍເອາົ ດິນຄນື ສອງສວ່ ນສາມເຂດບາ້ ນທາງບກວາ້ ງປະເທດລາວ ການຍິງຍນົ ກກໍ ້າວ ເຖິງຂດີ ຊາໍ ນານ ປະຊາຊົນທະຫານ ຮວ່ ມໃຈກັນແທ້ ແນໃສ່ຍູ ນົ ລົງຂວໍາ້ີ ຕໍາດນິ ຕກົ ມນຸູ່ ເປັນຝູຸ່ນເຖິງສັ່ີຮ້ອຍ ຕາຍແລວ້ ບໍັຕ່ າ່ ວຄນື 7

ເພືັ່ອກໍັ່ສ້າງເຂດປົດປູ່ອຍໃຫ້ເປັນທີັ່ໝັີ້ນທີັ່ແຂັີ້ມແຂງຂອງການປະຕິວັດນັ້ີນ, ໜ້າທີ່ັຂອງປະຊາຊົນ ແລະ ກອງທັບຕ້ອງປະສົມປະສານກັນ, ຊ່ວຍກັນປະຕິບັດໜ້າທີັ່ຂອງໃຜລາວໃຫ້ຫ້ີອນລະຫວ່າງກອງທັບ ຫື ອ້າຍນ້ອງ ນັກຮົບກໍັ່ເອົາໃຈໃສູ່ປັບປຸງສາ້ ງປົວແປງໄປພ້ອມໆກນັ ເພືັ່ອເຮັດໃຫ້ໃບໜ້າຂອງການປະຕິວັດໃນເຂດປົດປູ່ອຍມມີ ການ ປ່ຽູ ນແປງໃໝູ່, ສ້າງໃຫປ້ ະຊາຊນົ ມຄີ ວາມເຊ່ືັອໝີນັ້ ຕໍັ່ການປະຕິວັດຫາຍຂີນ້ ດ່ັງຄາໍ ກອນຂຽນວາ່ : ...ລາວເຮົານີທ້ ັງຮບົ ທັງຊິຟີນື້ ສ້າງຊາດຄືນມາ ຊິໄດ້ພາກນັ ຂຸດ ກ້ີົນກອງແປງສ້າງ ທັງສອງທາງບວັ່ໍ າງໄດ້ ກະທາໍ ໄປພ້ອມພໍັ່າ ສັດຕນູ ໍາບອບບ້ີ ກຕໍ ໃີ ຫ້ຊະນະມນັ ໃນຕອນທ້າຍຂອງບົດກອນ ນັກກະວີ ພູມີ ວົງວິຈິດ ໄດ້ອະທິບາຍເຖິງສາເຫດທີັ່ພາໃຫ້ຄົນລາວທຸກຍາກ ຂາດເຂີນໃນການຄອງຊີບ ແລະ ຮຽກຮ້ອງມາຍັງປວງຊົນລາວທັງຊາດທຸກທົ່ັວໜ້າຈົັ່ງພ້ອມພຽງກັນໃຫ້ເປັນກອງກໍາ ລັງ ແຂງແກູ່ນ, ລຸກຂີ້ນຕໍັ່ໃຕ້ຮົ່ັມຄັນທຸງຂອງການປະຕິວັດເພືັ່ອຍາດເອົາໄຊຊະນະກັບພວກຈັກກະພັດຜູ້ຮຸກຮານ. ພອ້ ມກັນ ເຮັດສໍາເລດັ ໜ້າທີັ່ຂອງການປະຕວິ ດັ ຊາດປະຊາທປິ ະໄຕໃນຂອບເຂດທົ່ວັ ປະເທດ ດງັ່ ຄາໍ ກອນຂຽນວ່າ: ...ເປນັ ດັ່ງນ້ນີັ ແຫະເຈ້າີົ ພໍັ່ແມທູ່ ັງຫາຍ ລາວຈງ່ັ ກາຍເປັນທຸກ ຍາກຈົນໃຈແຄນ້ ໝົດທງັ ແດນດິນດ້າວ ເມືອງລາວທຸກແຫ່ງູ ບັໍ່ໄດຕ້ ົກແຕູງ່ ສ້າງ ເສມີ ປອ້ ງໃຫ້ຈະເລີນ ເຮາົ ຈງ່ັ ຂໍຮຽກເອີ້ນ ມວນໝູ່ປະຊາກອນ ຈງ່ັົ ຢູ່ານອນຕາລບັ ຮີບຕ່ືນັ ມາດຽວນ້ີ ສາມັກຄກີ ນັ ເຂົີາ້ ເລົາດຽວເປັນໝູ່ ລວມກໍາລງັ ກອບກູ້ ເມືອງບ້ານອອກຈາກມານ ເປນັ ອນັ ວ່າດ້ວຍສາຍຕາອັນແຫມຄົມຂອງນກັ ປະຕິວັດຜູ້ອາວໂຸ ສຄົນໜັ່ງ, ນັກກະວີ ພມູ ີ ວົງວິຈິດ ໄດ້ເປີດ ສາຍຫູສາຍຕາໃຫ້ປະຊາຊົນລາວທັງຊາດໄດ້ຮູ້ແຈ້ງເຫັນຈິງ ເຖິງຄວາມອຸດົມຮັ່ງມີຂອງຊາດລາວເໝອື ນກບັ ວ່າຊາດ ລາວໄດປ້ ສຸ າມາດພັນລະນາຄົບຖ້ວນໄດ້, ແທນທັ່ີຄນົ ລາວທກຸ ຄົນຈະໄດ້ມີຄວາມສຸກໃນການດໍາລົງຊີວິດໃນສັງຄົມ, ກງົ ກນັ ຂາ້ ມຜົນພົມສີຂຽວຕ້ີັງແຕູ່ເໜືອຕະຫອດໃຕ້ ຜາ່ ນບດົ ກອນ “ເມອື ງລາວສວຍງາມຮັ່ງມີ” ຄວາມຮັ່ງມີດັ່ງກ່າວ ຂອງຊາດລາວບ່ັໍ ປວງຊົນລາວທງັ ຊາດຍັງໄດ້ຮັບແຕູ່ຄວາມທຸກທໍລະມານໃນການດໍາລົງຊີວິດ, ນັີ້ນກໍເນ່ັອື ງມາຈາກວ່າ ປວງຊົນລາວຖກື ພວກຈັກກະພດັ ຕ່າງດ້າວເຂ້ີົາປຸ້ນບ້ານຊງິ ເມືອງ, ເຂນັ ຂາ້ ຮາວຕີ ັ່ພໍ ແໍັ່ ມູ່ປະຊາຊົນ, ປວງຊົນລາວຈັ່ງບໍັ່ ມເີ ວລາສາ້ ງສາ ພັດທະນາບ້ານເມືອງຂອງຕົນໃຫ້ຈະເລີນກາ້ ວໜ້າ. ຢາກໃຫປ້ ະເທດຊາດມີຄວາມຈະເລີນຮູຸ່ງເຮືອງ ກ່ອນອັື່ນໝດົ ປະຊາຊົນລ່ວທງັ ຊາດຕ້ອງສາມັກຄີກັນຕໍັ່ສູ້ບ ໄລູ່ສັດຕູຜູ້ຮຸກຮານອອກຈາກປະເທດ, ຈ່ັງຈະເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນລາວເຮົາມີຄວາມເປັນເອກະລາດເປັນເຈົ້ີາຕົນເອງ, ປະເທດ ຊາດຈະມີຄວາມສະຫງົບສຸກ ແລະ ເພ່ືັອຢາກບັນລຸຕາມຈດຸ ປະສົງດ່ງັ ກາ່ ວປະຊາຊົນລາວເຮົາມີແຕູ່ເສີັ້ນທາງ ດຽວຄື: ຮວ່ ມ ມກື ນັ ຕສໍັ່ ເູ້ ພັືອ່ ປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດຢູພ່ າຍໃຕ້ການນາໍ ພາອງແນວລາວຮັກຊາດເທັາົ່ ນ້ັີນ. ທັງໝົດ ນີ້ແມູ່ນເນື້ີອໃນ ສ່ອງແສງທ່ີັ ທ່ານ ພູມີ ວົງວິຈິດ ນັກກະວີເອກຂອງລາວໄດ້ພັນລະນາໃຫ້ພວກເຮົາເຫັນໄດ້ທຸກ ປະກົດການຜ່ານບົດກອນ ເມອື ງລາວສວຍງາມຮັ່ງມີ. 4. ສລິ ະປະການປະດດິ ແຕງູ່ - ດາ້ ນກະທູ້ (ຫວົ ຂໍີ້) ກ່ຽວກບັ ເມືອງລາວສວຍງາມຮັ່ງມີກ່ຽວກບັ ກະທູທ້ ີັ່ເວີົ້າເຖິງເມືອງລາວສວຍງາມຮັ່ງມີ ນີ້ັນ, ມີນັກກະວີທ່ມີັ ຊີ ສ່ັື ຽງໂດງດັງຫາຍທ່ານໄດ້ນໍາສະເໜີ ແລະ ນາໍ ໃຊກ້ ານແຕູ່ງກາບກອນຂອງຕົນເຊ່ນັ ທ່ານ ສຸວັນ ທອນ ບຸບຜານຸວົງ ( ສ. ບຸບຜານຸວົງ )ໃນເລືັ່ອງ “ພືີ້ນເມືອງລາວ\" ; ທ່ານໂສມສີ ເດຊາຄໍາພູ (ສ. ເດຊາ) ໃນເລື່ັອງ “ປະເທດ ລາວສວຍງາມ” ; ທາ່ ນ ທອງອນິ ພົມກອງ ໃນເລ່ັືອງ “ປະເທດລາວຮງັ່ ມີ” ແຕເູ່ ປນັ ຫຍງັ ປະຊາຊນົ ລາວທຸກ ຍາກ ແລະ ທ່ານພູມີ ວງົ ວຈິ ດິ ໃນເລືັ່ອງ “ເມືອງລາວສວຍງາມຮ່ັງມີ” ແຕູ່ລະທາ່ ນອາດເບ່ງັິ ເຫັນຄວາມສວຍງາມຂອງ ເມືອງລາວໃນ ສ່ວນເລິກແຕກຕ່າງກັນ. ບາງທ່ານອາດເບິ່ັງເຫັນຄວາມສວຍງາມທາງດ້ານປະຫວັດສາດສົມທົບ 8

ກັບທໍາມະຊາດ ແລະ ມູນເຊື້ີອຕໍ່ັສູຂ້ ອງຄົນລາວ ແລະ ອື່ັນໆ. ແຕູ່ບັນດາທ່ານນກັ ກະວີທງັ ຫາຍລວ້ ນແຕູເ່ ປັນເອກະ ພາບກນັ ຢູ່ບອ່ ນວ່າ ເມອື ງ ລາວງາມ ແລະ ຮັງ່ ມີທາງດາ້ ນທາໍ ມະຊາດແທນທປັ່ີ ະຊາຊົນຈະຢູ່ເຢັນສຸກ, ແຕ່ກູ ົງກນັ ຂ້າມ ປະຊາຊນົ ພດັ ຕກົ ທກຸ ໄດ້ຍາກ ຍ້ອນຈັກກະພັດເຂົາ້ີ ມາຮຸກຮານ. ໃນບົດກອນ “ປະເທດລາວຮັ່ງມີແຕູ່ປະຊາຊົນລາວຈິງທຸກຍາກ\" ຂອງທ່ານທອງອິນ ພົມກອງ ສ່ອງແສງ ອອກບາງຕອນດັງ່ ນ້ີ: ...ເກັບມາກິນຢູ່ເລ້ືີອຍ ຂະໜນຸ ມື້ມີ ວ່ ງມນັ ມຫີ າຍອນັ ນາໍ ຜນົ ໃຫ້ ປະຊາຊົນມວນມາກ ເກດີ ຢູນ່ ໍາປາູ່ ກວາ້ ງ ມນັ ພ້າວມວ່ ງສະຄູ ເຖິງລະດມູ ນັ ມຂີ ້ນີ ຜກັ ນາງຢໃູ່ ນປາູ່ ຂງິ ຂາທັງລຸກໄມ້ ຫາຍແທນ້ ບັ ບໍັ່ທນົ ແຕຄູ່ ົນລາວນີັນ້ ເປນັ ຫຍັງຈງັ່ ທຸກຍາກ ອດຢາກຖືກເຄາະຮ້າຍ ຕາຍຖີມິ້ ນັບບັໄ່ໍ ຫວ ເປັນຍອ້ ນໃຜວ່າຕິຊນັ້ີ ຄນົ ລາວຈັ່ງທກຸ ຍາກ ຫາກຊິເວົ້ີາໃຫ້ຖືກຕອ້ ງ ແມນູ່ ເປນັ ຍອ້ ນຜູ້ຮຸກຮານ ພວກໝາພານຫວົ ດ້ີື ປະຕິການຂາຍຊາດ ເຮດັ ໃຫ້ຍາດພັີນ່ ອ້ ງ ເຮົານນັ້ີ ແມນູ່ ທຸກຈນົ ນໍາເອາົ ຄົນຕາ່ ງດາ້ ວ ຈັກກະພດັ ໂຕການ ມາເຜົາຜານທາໍ ລາຍ ຈູດເມອື ງເພມ້າງ... ນກັ ກະວີ ທອງອນິ ພົມກອງ ໄດເ້ ນ້ນັີ ເຖງິ ຄວາມງາມທາງດາ້ ນທາໍ ມະຊາດ, ເວາີົ້ ເຖິງພດື ພັນທ່ີັງອກງາມຕາມ ລະດກູ ານທປັີ່ ະກອບເປນັ ເຄັ່ືອງອຸປະໂພກ, ບລໍ ໂິ ພກ ເພອື່ັ ລຽ້ ງຂອງປະຊາຊນົ ລາວໄດ້ຢູາ່ ງພຽງພໍ ແລະ ອຸດົມສົມບູນ. ແຕູ່ ຍອ້ ນພວກປະຕກິ ານຂາຍຊາດສົມທົບກັບພວກຈັກກະພັດ ເຂີົາ້ ມາຮກຸ ຮານລາວເອົາຊາວລາວເປັນເມືອງຂ້ີນຢູ່າງ ໜ້າບັໍ່ ອາຍ, ປະຊາຊົນລາວຈງັ່ ຖືກເຄາະຮ້າຍ ແລະ ຕົກທຸກໄດ້ຍາກ ດວ້ ຍສງິັ່ ທັີ່ບັ່ໍປາຖະໜານນັ້ີ ເອງ. ສ່ວນນກັ ກະວີ ໂສມສີ ເດສາຄາໍ ຟູ ພດັ ໄດສ້ ະເໜີຄວາມງາມຂອງພູຜາປູ່າດົງ ແລະ ທັງົ່ ພຽງອັນຍາວຢຽດສຸດ ສາຍຕາອັນເປັນອເຸ ຂາ້ົີ ອຸປາທອ່ັີ ຸດົມສົມບູນຂອງຊາວລາວ. ນອກນັ້ີນຍງັ ໄດ້ພັນລະນາເຖິງຄວາມສວຍງາມຂອງບູຮານ ສະຖານບາງແຫູ່ງ ເຊິັ່ງເປັນສັນຍາລັກແຫູ່ງວັດທະນະທໍາອັນດີງາມຂອງຊາວລາວອີກ ສະແດງອອກຜ່ານຄໍາກອນ ຕອນໜ່ັງວ່າ: ....ແນມເມັ່ືອເໜືອໆພນຸ້ ເຫນັ ພູຜາງາມສະຫງາ່ ດົງປູ່າຂຽວອມ່ັີ ຄມ້ືີ ສເີ ຂັມີ້ ດັງ່ ຄາມ ຄວາມງາມເມືອງລາວນີ້ ບໍັ່ມຫີ ຍັງຈະປຸນປຽບ ແນມລຽບຕາມທັົ່ງກວ້າງ ຂວາງຂັນ້ີ ຜາ່ ນຕາ ເຫັນໄຮນູ່ າທັງນໍາ້ີ ບງໜອງຫ້ວຍຮອ່ ງ ແດດສ່ອງຍາມມີເື້ ຊົີາ້ ສີເຂີ້ັມດັ່ງຄາໍ ຊັບໃນດິນສິນໃນນໍ້າີ ເງນິ ຄໍາວັດຖຸທາດ ທາໍ ມະຊາດຕກົ ແຕງູ່ ໄວ້ ບມ່ັໍ ີໄຮສ້ ິັງ່ ຂອງ ວັດວາວັງວຽງແກ້ວ ກໍແພງພະທາດໃຫຍ່ ທາດຫວງໃສສອງເຫອ້ືີ ມ ຕາເວນັ ຕ້ອງແຫູ່ງຕ່ັືມງາມ ຄົນລາວມີມນູ ເຊອືີ້ ຕີສດັ ຕູບາກບ່ນັ ສາມກັ ຄີຕໍ່ັສູ້ ເພອື່ັ ຊຊວ້ານຊາດຄືນ..... ຈາກນ້ນີັ ທາ່ ນ ສຸວັນທອນ ບບຸ ຜານຸວງົ ກັ່ໄໍ ດກ້ ່າວເຖິງຄວາມສວຍງາມ ແລະ ອດຸ ົມຮ່ັງມີຂອງຊາດລາວຜ່ານ ບດົ ກອນ “ພ້ນີື ເມອື ງລາວ” ແຕູ່ທ່ານໄດພ້ ັນລະນາທ່ເີັ ປັນເອກະລັກມນູ ເຊ້ີືອຂອງຄົນລາວຕັີ້ງແຕູ່ບູຮານນນະການຈົນ ເຖິງ ປັດຈຸບັນ, ສ່ວນໃຫຍ່ຈະເລັ່ງໃສູ່ການຕໍ່ັສູ້ປ້ອງກັນປະເທດຊາດແຕູ່ສະໄໝກ່ອນຈົນມາຮອດສະໄໝປະຊາຊົນ 9

ລຸກຮີ້ືຂນ້ີ ຕັສໍ່ ູ້ ກັບຈັກກະພດັ ຜູ້ຮຸກຮານໃຕ້ການນໍາພາຂອງພັກປະຊົນປະຕິວັດລາວ, ເນືີ້ອໃນລະອຽດເປັນຄືແນວໃດ ນ້ີນັ ໃຫ້ທາ່ ນອ່ານ ໃນບດົ ກອນ ພື້ີນເມືອງລາວ ເພາະໃນປືີ້ມເຫມ້ີັ ນີຈ້ ະບັໍໄ່ ດ້ນໍາມາສະເໜີ. ບົດກອນ “ເມອື ງລາວສວຍງາມຮ່ັງມີ” ທາ່ ນ ພມູ ວີ ົງວິຈດິ ໄດສ້ ະເໜີ ແລະ ພັນລະນາປະເທດຊາດຢູ່າງຄົບ ຖ້ວນ, ນັບແຕູ່ທິດໃດຕິດຈອດກບັ ປະເທດໃດ ທ່ານໄດ້ພັນລະນາຢູາ່ ງລະອຽດ, ບັນຫາຕົ້ີນຕໍແມູ່ນທ່ານໄດ້ພັນລະນ ນາທໍາ ມະຊາດແຕູ່ລະປະເພດເຊັ່ນ ຜູຜາປູ່າດົງ, ເຊິ່ັງແມູ່ນບ່ອນເພິ່ັງອາໄສ ແລະ ຄົງຊີວິດຢູ່ຮ່ວມກັນຂອງບັນດາ ສັດສາວາສັິງ່ ປະກອບເປັນຮູບພາບອັນສວບງາມດວ້ ຍການເຄ່ັືອນໄຫວ ແລະ ສີສັນຂອງມັນ ແມູ່ນາ້ໍີ ລໍາເຊກັໍ່ມີປູ, ປາ ຫາບຊະນດິ ອາໄສ ຢູ່ເປນັ ສັງິ່ ປະກອບພາບເພ່ືັອສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖງິ ຄວາມອຸດົມສມົ ບນູ . ທົັງ່ ພຽງກໍມີຕ້ົີນເຂີ້ົາ, ຮວງ ເຂີ້າົ ທ່ັສີ ຸກເຫອື ງເຕັມກາງ ທັົ່ງທ່ກັີ ວາ້ ງໃຫຍ່, ມສີ າຍລມົ ພັດຕາມລະດູການເຮດັ ໃຫ້ຮວງເຂາ້ີົ ໂອນເອູ່ນໄປຕາມຈັງຫວະ ຂອງສາຍລົມ, ຢູຕ່ າມ ສະຖານທັຕ່ີ ່າງໆກັໍມ່ ີວັດວາອາຮາມ, ຢູສະນຍິ ະສະຖານຕ່າງໆເປັນສັ່ິງປະກອບທັງເປັນພາບທ່ັີ ສວຍງາມເກີດຂີ້ນດ້ວຍພູມ ປນັ ຍາຂອງປະຊາຊົນລາວບັນດາເຜ່ົັາ ເພາະສະນັີນ້ ທາ່ ນ ພມູ ີ ວົງວຈິ ິດ ຈັ່ິງສະຫຼຸບລວມ ເຖິງຄວາມສວຍງາມຂອງເມືອງ ລາວຜ່ານບົດກອນຕອນໜງັ່ ວ່າ: ...ນ້ແີ ຫະເພ່ັິນວາ່ ນີໍ້າ ເຕມັ ແຕປູ່ ປູ າ ເພນ່ັິ ວາ່ ນາ ເຕມັ ແຕຮູ່ ວງເຂົີ້າ ເພິັ່ນວາ່ ພູເຂາົ ກວາ້ ງ ຈວງຈັນເຕມັ ປ່າູ ຫນີ ສລີ າຢ່ນູ າີໍ້ ເປນັ ແກ້ວຄາ່ ແພງ ສະຫຼຸບຄວາມວ່າ ດ້ານກະທູ້ບັນຫານັກກະວິທັງຫາຍລ້ວນແຕູ່ເປັນເອກະພາບກັນທາງດ້ານຄວາມງາມ , ຄວາມ ຮັ່ງມີຂອງເມືອງລາວໃຕ້ສາຍຕາຂອງນັກກະວີແຕູ່ລະທ່ານທີັ່ແຕກຕ່າງກັນເຊິ່ັງບາງທ່ານກໍ່ັລົງທາງເລິກ , ບາງ ທ່ານກ່ັລໍ ົງ ທາງກວ້າງ ແຕູທ່ ຸຫທ່ານກ່ລັໍ ວ້ ນແຕ່ຢູ າກຍົກໃຫເ້ ຫັນຄວາມສວຍງາມຂອງເມືອງລາວທງັ ນັ້ີນ, ອີກປະການ ໜັ່ງບັນດານັກ ກະວີທັງຫາຍແມູ່ນໄດ້ເປັນເອກະພາບກັນ, ຍົກໃຫ້ພວກເຮົາຮູ້ເຖິງສາເຫດທີ່ັພາໃຫ້ປະຊາຊົນລາວ ຕົກທຸກໄດ້ຍາກແມູ່ນ ເປັນຍ້ອນການຮຸກຮານຂອງພວກຈກັ ກະພັດຕາ່ ງດ້າວທັີ່ໄດກ້ ໍຂັ່ ີນ້ ບົນຜືນແຜູ່ນດິນຂອງລລາວ ເຮົາ, ເຮັດໃຫ້ປະຊາຊນົ ລາວ ທັງຊາດຕ້ອງຖກື ຮັບເຄາະຮາ້ ຍຢ່າູ ງແສນສສາຮັດ. - ຫັກການວິທີແຕູ່ງກອນ ທ່ານ ພູມີ ວງົ ວຈິ ິດ ເປັນນກັ ກະວີທດັ່ີ ີເດັນ່ ຜໜູ້ ງັ່ ທັຍ່ີ ດຖືການແຕູ່ກອນຢາູ່ ງຖືກຕ້ອງ, ທາ່ ນໄດນ້ ໍາໃຊຫ້ ກັ ການ ເນື່ັອງສຽງ, ຄໍາເອກ, ຄໍາໂທ, ສໍາຜັດເອກ, ສໍາຜັດໃນ ແລະວິທີການໃໃຊ້ຄໍາບຸບພະບົດ, ຄໍາສ້ອຍທ້າຍໄດ້ດີ.ຈາກນນີັ້ ທ່ານຍັງໃຊ້ກອນ 7, 8, 9, 10 ແລະ 11 ເປັນສິັ່ງສັດເຈນ. ສັບພາສາທີັ່ໃຊ້ໃນການປະດິດແຕູ່ງກາບກອນຂອງທ່ານ ແມູ່ນສັບທີັ່ເຂົ້ີາໃຈງ່າຍ ແລະ ມີຄວາມໝາຍໃນການໃຊ້ຄໍາບຸບພະບົດສ່ວນໃຫຍ່ແມູ່ນຄໍາ ຫື ວະລີທີັ່ບົ່ັງການແຈ້ງ ການ ແຈ້ງຂ່າວ ແລະ ລ່ວງໜ້າເຊັ່ນ ປົດປູ່ອຍເອົາດິນຄືນ, ສອງສ່ວນສາມເຂດຫ້ອງ, ທາງກວ້າງປະເທດລາວ. ຄໍາ ບຸບພະບົດ ອາດເປັນໝວດຄໍາ ຫື ວະລີທີ່ັຕັີ້ງໄວ້ທາງໜ້າຂອງວັກຄໍາກອນທີ່ັຍົກມາຂ້າງເທິງ, ເພື່ັອຍົກໃຫ້ເຫັນເຖິງ ວຽກທັ່ີຜ່ານມາ ເນັີນ້ ໜັກສັິງ່ ໃດສ່ິັງໜ່ັງທາງດາ້ ນເນື້ີອໃນຂອງຄໍາກອນ, ຄາ່ ສ້ອຍທ່ຕັີ ້ງີັ ຢູທ່ າງທ້າຍຂອງວກັ ຄາໍ ກອນ, ຄ່າ ສ້ອຍທ່ັີມກັ ເຄີຍ ໃຊມ້ ີ: ພນຸ້ ເຍີ, ແດູ່ນາ, ແທ້ແລວ້ , ດອກນາ, ຮຽມເອີຍ, ແທ້ດາຍ ແລະ ອນື່ັ ໆ. ຕວົ ຢາູ່ ງ ໃນບດົ ກອນ “ເມືອງລາວສວຍງາມຮັງ່ ມີ” ຂອງທາ່ ນພມູ ີ ວົງວຈິ ິດ ໄດ້ໃຊ້ຄໍາສ້ອຍເຂາ້ີົ ໃນກບົດຂຽນ ຂອງຕີນ້ົ ລວມມີສາມເທືັ່ອເຊັ່ນ: ຟ້າຍິນທາດໆພຽ້ ງ ກອ້ ງປູ່າໄພໜາ ພຸ້ນເຍີ ລໍາບາກທງັ ເດອື ດຮອ້ ນ ບມ່ັໍ ີມີ້ຊື ິແບູ່ງເບົາ ທ່ານເອີຍ ຫງິ ລໍາດູພາບນີ້ ເປັນສງັ່ິ ສະຫົດໃຈ ແທ້ແລ້ວ ການນາໍ ໃຊ້ຄໍາສາໍ ຜັດ ທ່ານ ພມູ ີ ວົງວິຈິດ ເປັນນັກກະວີທ່ັີໃຊ້ຄາໍ ສໍາຜັດໄດ້ດີໃນປະເພດກອນ 7, 8, 9, 10 ແລະ 11 ການສາໍ ຜດັ ລວມມີ ສາໍ ຜດັ ນອກ, ສໍາຜດັ ໃນ (ສາໍ ຜດັ ລຽນອັກສອນ ແລະ ລຽນສະຫະ ເປນັ ຢາູ່ ງດີ) ເຊັນ່ : ... ເດກັ ນອ້ ຍທີ່ັບໍ່ັຮູ້ ບໍັ່ຜິດພາດແນວໃດ ພາກນັ ໄປໂຮງຮຽນ ຮ່ໍັາຮຽນຄວາມຮູ້ ມນັ ກ່ດັໍ ູແຄນແມ້ງ ຊງີ ຊັງຄຽດເຄງັ່ ລະເບດີ ເລັງ່ ທອດຖີມ້ ໃຫ້ຕາຍມອ້ ຍອະເນກນອງ 10

ການສໍາຜັດໃນ ໃນບາດຄໍາກອນນີ້ແມູ່ນ ບໍ່ັຮູ້ສໍາຜັດກັບບໍ່ັຜິດ ໂຮງຮຽນສໍາຜັດກັບຮໍ່ັາຮຽນ, ແຄນແມ້ງ ສໍາ ຜັດ ກັບຊີງຊັງ ສ່ວນການສໍາຜັດນອກແມ່ນູ ແນວໃດ ສໍາຜັດກັບ ການໄປ, ຮູ້ສໍາຜັດກັບ ກໍດ, ຄຽດເຄັ່ງ ສໍາຜັດກັບ ເລັ່ງ ແລະ ອື່ັນໆ. ຈາກການແຕູ່ງກອນທີັ່ຖືກຕາມຫັກການໄດ້ດີຄືແນວນັ້ີນບົດກອນຂອງທ່ານ ພູມີ ວົງວິຈິດ ຈ່ັງ ກາຍເປັນ ແມູ່ນແບບທີ່ັໃຫ້ແກູ່ນັກຮຽນຮູ້ຕ່ໍັມາສືບທອດເອົາບົດຮຽນໃຫ້ເຂົາເຈົີ້າ. ບົດກອນ “ເມືອງລາວລາວສວຍ ງາມຮັ່ງມີ ແລະ ບົດກອນ “ກ້ຽວສາວແບບໃໝູ່” ທ່ານຈັ່ງໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຊົມຊອບຈາກນັກສິລະປິນທັງຫາຍ ນາໍ ໄປຂັບລໍາໃນຈັງຫວະ ຕ່າງໆຢ່າູ ງມ່ວນຊນືັ່ . ການໃຊ້ສັບພາສາໃນການແຕູ່ງ, ຮຸບພາບສັບພາສາທີັ່ທ່ານ ພູມີ ວົງວິຈິດນໍາໃຊ້ເຂົ້ີາໃນການແຕູ່ງກອນຂອງ ທ່ານ ສ່ວນໃຫຍ່ແມູ່ນສັບພາສາທີ່ັມີຮູບພາບແຕູ່ເຂົີ້າໃຈງ່າຍດາຍເຊັ່ນວ່າ: ດູແຄນແມ້ງ, ທອດຖີ້ມ, ຕາຍມ້ວຍ, ອະເນກນອງ....ດັ່ງນັີ້ນ, ເນື້ີອໃນສ່ອງແສງຈາກບົດກອນຂອງເພິັ່ນຈັ່ງສາມາດເຮັດໃຫ້ຜູ້ອືັ່ນເຂົີ້າໃຈແຈ້ງເຖິງຮູບ ເຫດການທນີ່ັ ກັ ກະວີຢາກເວີ້ົາເຖງິ . ຜ່ານຮູບການນໍາໃຊ້ຫັກການແຕູ່ງກາາບກອນທີ່ຖັ ືກຕ້ອງ ບົດກອນ “ເມືອງລາວສວຍງາມຮັ່ງມີ” ຂອງທ່ານ ພູມີ ວົງວິຈິດ ເປັນບົດກອນທີ່ັພັນລະນາເຖິງປະເທດລາວຢູ່າງຄົບຖ້ວນກວ່າໝູ່ດ້ວຍຄວາມຮູ້ ແລະ ຄວາມປີຊາ ສາມາດສູງມີ ທນຮອນຊີວິດທັຫ່ີ ວງຫາຍ. ທ່ານ ພມູ ີ ວງົ ວິຈິດ ຈ່ັງໄດກ້ ່ນັ ກອງເອາົ ຈຸດທີ່ັເດັ່ນຂອງສະພາບການບ້ານ ເມືອງລາວ, ເພື່ັອ ຈຸດປະສົງສັນລະເສີນການຕໍັ່ສູ້ອັນອົງອາດກະຫານຂອງປະຊາຊົນລາວຕ້ານພວກຈັກກະພັດຕ່າງ ດ້າວ, ກ່າວປະນາມໂທດ ກາໍ ຂອງພວກມນັ ທ່ັມີ ຕີ ໍ່ັປະເທດລາວ. ສດຸ ທ້າຍນັກແຕູ່ງໄດ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ປະຊາຊົນລາວຈົັ່ງ ລກຸ ຂ້ນີ ເພ່ອັື ຕ່ໍັສເູ້ ປນັ ຈດິ ໜງັ່ ໃຈດຽວກັນຂັບໄລພູ່ ວກຈກັ ກະພດັ ອາເມລກິ າອອກຈາກດນິ ແດນລາວ. ຈກົ ນ້ນີັ , ລາວຈ່ັງ ຈະເປັນເຈົີ້າຂອງປະເທດຊາດ, ເຈົ້ີາຂອງຕົນເອງ ແລະ ຍູ້ທາງພ້ອມກັນສ້າງສາພັດທະນາປະເທດຊາດໃຫ້ມີຄວາມ ຮູຸ່ງເຮືອງເທັືອ່ ລະກ້າວ. ບົດກອນ “ເມອື ງລາວສວຍງາມຮງັ່ ມີ” ຟັງເຢີພວກພີ່ນັ ້ອງ ພແັ່ໍ ມູລ່ ງຸ ຕາ ຫັ່ົນຊີວາຈາຍົກ ເລ່ັອື ງລາວມາເວ້ົາີ ພເ່ັໍ ປນັ ເລັ່າົ ໆໃຫ້ ຈົດຈໍາຄິດຮໍັ່າ ແລ້ວຈ່ັງິ ນໍາອອກແຈ້ງ ສະແດງໃຫ້ໝູ່ຟງັ ປະເທດລາວແມນູ່ ຕີງ້ັ ຢ່ແູ ຫມອິນດຈູ ນີ ມີແຜນດນິ ດອນຜົນ ໃຫຍ່ຍາວໄກກວາ້ ງ ກໍີາ້ ຝ່າູ ຍທາງເໜືອພຸນ້ ດນິ ຈີນກວ້າງໃຫຍ່ ຕີ້ງັ ຂະໜງົ ເນັງ່ ໄວ້ ຂວາງຂັີ້ນເຂດແດນ ທາງຝາູ່ ຍແຄວນ້ ແດນດາ່ ນບົວລະພາ ມປີ າູ່ ດົງຟຜູ າ ຊຊ່ໍັ ນັ ລຽນຊນັີ້ ພຫູ ວງເປນັ ແດນໃຫ້ ຫວຽດນາມລາວນອ້ ງພັີ່ ສາມກັ ຄຢີ ່ເູ ລືີ້ອຍ ບັ່ໍມີມື້ີຈດື ຈາງ ທາງພາກໃຕ້ ຕິດຕັ່ໍກາໍ ພູຊາ ປະເທດເພົາພງົ ສາ ເພື່ັອນແພງພນັ ຊີ້ນັ ຜກູ ສໍາພນັ ທາງດາ້ ນ ການເມືອງບ່ມໍັ ຕີ ່າງ ຢເູ່ ປນັ ກາງທ່ຽງແທ້ ສະເໝດີ າ້ ມດງ່ັ ລາວ ທາງດ່ານດາ້ ວ ກໍ້ີາຝ່າູ ຍປັດສີເມ ຕາມບຸບເພເຄຍີ ຕິດ ປະເທດໄທຄຽງໃກ້ ຢູ່ຝາກໃນລາໍ ນາໍີ້ ນະທີຂອງໄຫຜາ່ ນ ຕ້ັີງຢູ່ຄນົ ລະດ້ານ ສອງເບີືອ້ ງແບງູ່ ແດນ ເຂດນຍີ້ ງັ ທຸກແຄ້ນ ແສນຍິັ່ງອະວິໄສ 11

ປວງປະຊາຊົນໄທ ທກຸ ບໍັມ່ ທີ າງເວົ້າີ ອາເມລິກາເຂາີ້ົ ຮາວີປປີ ນິັ່ ສົນລະວົນບີບບີ້ ຕຂີ ້າຂມ່ັົ ເຫັງ ມນັ ໜີບເຕັງພັີນ່ ້ອງ ຝູງໝູ່ປະຊາຊນົ ຍົວະໃຫຄ້ ນົ ໄທລົບ ພງຸ ກັນຝນັ ມ້າງ ເອາົ ທະຫານມາສ້າງ ແປງເປັນຖານທັບໃຫຍ່ ຫວງັ ຊເິ ອາົ ໃຫ້ໄດ້ ໄປຂນ້ີ ແກູມ່ ນັ ພນັ່ີ ອ້ ງໄທຈງັ່ ປ້ນີັ ເປນັ ໝູສ່ າມກັ ຄີ ລກຸ ຂີ້ນຕີເລວລບົ ປາບມັນມານຮາ້ ຍ ພວກມັນຕາຍໄປຍ້ອນ ປະຊາກອນກໍາກນັ ທະຫານມັນມອດມ້ຽນ ໄປແລ້ວອະເນກນອງ ທາງຟາກຫອ້ ງ ກ້າີໍ ຝູ່າຍພາຍັບ ລາວກພໍ ວົ ພັນກັບ ເຂດແດນດິນກວ້າງ ອນັ ຢູ່ທາງເທິງເບ້ືອີ ງ ນະທີຂອງໄຫຜາ່ ປະເທດມອນພະມາ້ ປະຊາເຊອ້ືີ ຮັງ່ ມີ ປະເທດນີ້ ກໍັ່ຕັີ້ງຢູເ່ ປນັ ກາງ ມີແນວທາງຄືດຽວ ດັ່ງລາວເຮົາພີ້ ເຂົາກໍ່ັເຄີຍຕສີ ູ້ ສັດຕພູ ວກຍ່ັີປຸູ່ນ ອາເມລິກາມາ, ເຂົາກປັ່ໍ ູນຕໍ່ັຕ້ານ ບໍັ່ຍອມໃຫຮ້ ຸກຮານ ເມອື ງລາວເປນັ ເຂດບາ້ ນ ສະຖານຖັິ່ນງາມຕາ ທາງເໜືອມີພຜູ າ ໜ່ວຍພະນອມລຽນຊອ້ ນ ຍນິ ສະອອນດງົ ໄມ້ ໄພສົນແສນຍານ ເປນັ ດ່ັງອດຸ ທຍິ ານໃຫຍ່ກວ້າງ ຂຽວສະອຸ້ມຊຍູ່ າມ ເດືອນສ່ັປໍ ານມາລາ ເອີົ້າອນູຸ່ ລະດູບານ ແສນສາປານມາລາ ເປກິ ເບີຍບານແຍມ້ ສຕີ າ່ ງແດງຕາ່ໍັ ແຫ້ມ ເຫືອງກະຈາຍເຕັມປູ່າ ເໝືອນດງ່ັ ດາວສອ່ ງຟ້າ ປະດາເຫີືອ້ ມເຮືອັ່ ເຮືອງ ຍາມເມືັ່ອລົມປັນ່ິ ເບືີ້ອງ ພດັ ຝ່ນຸູ ລະອອງຫອມ ໄປສູ່ຈອມພູສູງ ກັິນ່ ກະຈວນຟອງຟງ້ົີ ຝງູ ໝູ່ດົງດອນດ້າວ ຕະການຕາກກວາ້ ງໃຫຍ່ ຫອມກິັ່ນດວງດອກໄມ້ ກະຈາຍກວັ່ົ ທ່ວັົ ແດນ ນັບແຕູໃ່ ນເຂດແຄວ້ນ ພະນອມປູ່າໄພໜາ ບໍັ່ອາດພັນລະນານັບ ອາ່ ນປຸູນ່ ໄປໄດ້ ອະເນກນອງລໍາໄມ້ ແນວດມີ ຄີ ່າ ສາມາດຂາຍແລກຄ້າ ຊອງໃຊເ້ ຄອ່ັື ງດງົ ຢໃູ່ ນຂົງເຂດນັີ້ນ ສັດສັ່ງິ ກ່ໍັມຫີ າຍ ມີງົວຄວາຍທັງໝູ ໝູ່ກະທງິ ເຍອື ງແບ້ ອແໍ ອເຕັມດງົ ກວ້າງ ກວາງຟານມາ້ ນ່ັງ ມີທັງເສອື ແຮດຊ້າງ ໝເີ ໝນ້ີັ ຄ່າງທະນີ ກະຕາ່ ຍແລຍລ້ນິີ ລ້ີ ໜູໝລູ ງີ ເຫງັນ ຝູງກະເລັນງູເຫອື ມ ເຈົ່າັ ກະແຕແມງໄມ້ 12

ໄກໆພຸ້ນ ຍຸງຍອງຮອ້ ງສງ່ົັ ຄັບປ່າູ ດົງດ່ານໄມ້ ສະເນືອນກ້ອງໄກູ່ຂັນ ສບັ ພະພນັ ຫາກລາ້ີໍ ຫາຍສໍາປກັ ສີ ສກັ ກຸນີມຫີ າຍ ໝນື່ັ ແນວງາມລ້ີນົ ມແີ ນວຂນົ ເຫອື ງສິີ້ວ ຂຽວເທົາແດງອ່ອນ ກະໂດດຄອນໄຕເຕນັີ້ ແຈຈວ້ິີ ສງົ່ັ ສຽງ ຟັງຍິນທາດໆພ້ຽງ ກອ້ ງປູາ່ ໄພໜາ ພນຸ້ ເຢີ ນັີນ້ ແມນູ່ ອາໂປໂຕນ ຕາດສງູ ແສນທ້າງ ຕກົ ໃສກູ່ າງວັງນີ້າໍ ເຫວຊັນເປນັ ຫັ່ນ ເຫນັ ແຕ່ຄູ ວນັ ມືດກຸ້ມ ຟອຝຟງ້ີົ ສງ່ົັ ສຽງ ຕົກບ່ຮັໍ ້ຂູ າດສ່ຽງ ໄຫເລັງ່ ເປນັ ສາຍ ໄຫກະຈາຍລົງໄປ ສູນ່ ະທທີ ານກວ້າງ ໄຫເປນັ ທາງວຽນລ້ອມ ໂງເງກ້ຽວກອດ ລອດປູອ່ ງນນີັ້ ປູ່ອງນີ້ ລົງເຂ້ີົາສຂູ່ ອງ ກ້າໍີ ຝູາ່ ຍຫອ້ ງ ໃຕຕ້ ່ັາໍ ດນິ ພຽງ ລຽງລາຍຕິດ ຕໍັກ່ ັນຍາວກວ້າງ ເປນັ ບອ່ ນຄນົ ແປງສາ້ ງ ກະທໍານາກາ້ ຫວາ່ ນ ສຸກສາໍ ລານຍັງິ່ ລີາ້ໍ ຂອງເຂ້ີາົ ມັງ່ ມນູ ພວກນີ້ປນຸ ປຽບໄດ້ ສາງໃຫຍ່ມະຫາສານ ທກຸ ປະການມີຄົບ ເຄື່ັອງກິນສິນສ້າງ ມປີ ູປາໃນນາີ້ໍ ອະນນັ ຕັງລ້ານສ່ັໍາ ຢູ່ທາ່ ງນ້ີາໍ ອອກຄ້າ ຂາຍຊຊີື້ ູ່ວນັ ຈັ່ງແມນູ່ ມນັ ມ່ວນແທ້ ທ້ອງຖ່ັິນດນິ ລາວ ເປັນທ່ັງົ ຍາວໄກສດຸ ຊົັ່ວຕາຕົງຢຽ້ ມ ຕາມທາໍ ນຽມເມອື ງບາ້ ນ ສະຖານທ່ອງທ່ຽວ ເປນັ ບອ່ ນພງົ ພີນ່ັ ້ອງ ທຽວຢ້ີຢື ່ອູ ງຢາມ ເຖງິ ເມັ່ອື ຍາມແດດຕ້ອງ ລະດູດາ່ ນເດືອນສິບສອງ ຕາລ່າັໍ ມອງຍງັ ແຖວ ທົ່ງັ ນາຕອນເຊີ້ົາ ຈງັ່ ແມູ່ນງາມຮວງເຂາົ້ີ ເຫືອງລຽນເປັນແຜູ່ນ ຕະຫອດໄປທັວ່ົ ແຄວນ້ ສະເໜປີ ັ້ນີ ປ່ຽູ ງຄາໍ ນອກຈາກເຂີົ້າ ແລະ ນາ້ີໍ ສດັ ສັງ່ິ ເດຍລະສານ ຍງັ ມີຂອງບູຮານ ມງ່ັິ ເມືອງງາມລົ້ນີ ອນັ ທີຄ່ັ ນົ ໃນດ້າວ ປະາກອນໂລກລູຸ່ມ ໄຫຫງັ່ ມາຫັໍຫ່ ມຸ້ ຢາມຢຽ້ ມຊູປ່ ີ ພສູ ໃີ ສສອ່ ງແຈ້ງ ຕີັ້ງຢູ່ຫວງພະບາງ ອົງພະບາງຄໍາຕນັ ມັງ່ິ ເມອື ງເປັນເຄີົາ້ ອັນທເ່ັີ ນົາໃນຫ້ອງ ອາຮາມຫວງວັດໃຫຍ່ ມີປະຫວດັ ບອກໄວ້ ໃຫເ້ ຮາົ ຮູສ້ ືບມາ ພະມາດຫວງຜ່ານຟາ້ ຕີ້ັງຢູ່ວຽງຈັນ ທັງວັດຈນັ ອິນແປງ ອບຸ ມົງອງົ ຕືີ້ ມຊີ ລ່ືັ ຊື າລ້ີໍາ ຊຽງຍືນສີສະເກດ 13

ເປັນປະເພດໃຫຍກ່ ວ້າງ ງາມລົ້ີນລວດລາຍ ຊຽງຂວາງເປນັ ເຂດຄ້າຍ ທັ່ົງໃຫຍໄ່ ຫຫີນ ຕງ້ີັ ຢູ່ຕນີ ພຜູ າ ອະເນກນອງງາມລີົນ້ ເຂາົ ວ່າຄນົ ເຈອື ງສ້າງ ສະໄໝປາງເປງີ ເກັ່າົ ໃນເມອືັ່ ເຂາົ ຢ່ເູ ຝົ້າີ ເປນັ ເຈາີົ້ ຄອບຄອງ ກັບທັງວດັ ບາ້ ນນອ້ ງ ຫາຍແບບລົງລາຍ ວດັ ບ້ານຄາຍສພີ ົມ ພະທອງອງົ ຕື້ີ ມີຊ່ັລື ືຊາແທ້ ບຸນກອງທາດຝຸູ່ນ ບອ່ ນທີັ່ປາງກອ່ ນພຸ້ນ ມເີ ຈີົ້ານັງ່ ປອງ ທາດອງີ ຮງັ ຢູ່ຫອ້ ງ ສະຫວັນນະເຂດລາວກາງ ເປນັ ບອ່ ນປາງບຸນງນັ ຊປ່ັື ີບມັໍ່ ເີ ວນັ້ີ ບໍລເິ ວນແຂວງໃຕ້ ຈໍາປາຕີ້ງັ ຢູ່ ມີວດັ ພູໃຫຍກ່ ວ້າງ ທາງຂີນ້ ກຫໍັ່ ນີ ນັນ້ີ ແມູ່ນເປັນຊີັ້ນໆ ຂອງປະເສີດບາງອນັ ທີັ່ໄດ້ບັນຍາຍຍກົ ອອກເປນັ ຕົວຕັງີ້ ແຕ່ວູ ່າຍັງຫາຍລ້ີົນ ຈນົ ໃຈບໍັໄ່ ດຈ້ ັ່ື ໃຜຫາກໄປຢອູ່ ງຢືີ້ ຢາມແທຫ້ າກຊິເຫນັ ເມືອງລາວນ້ີ, ຊາ້ີໍ ພດັ ເປັນເຂດບ້ານ ສະຖານມງ່ັ ມູນດີ ໃນດນິ ມເີ ຫກັ ຂາງ ກວ່ັິ ເງນິ ຄໍາແກ້ວ ມຊີ ູ່ແນວຂອງໃຊ້ ທອງຊືນນໍາມ້ີ ັນກາດ ຂີ້ເຈຍມາດ ແລະ ເຜ້ງີິ ປນຸ ແປງ້ ຖ່ານຫີນ ທັງເຄື່ັອງກນິ ເຄ່ັອື ງໃຊ້ ຂອງປະເສດີ ມຫີ າຍ ມຢີ ູຢ່ າຍຕາມທກຸ ທ່ັວົ ແດນດນິ ດ້າວ ແຜູນ່ ດິນລາວເຮົານ້ີ ດີໄປໝດົ ທຸກຢາູ່ ງ ທັງບ່ອນແຄບບ່ອນກວາ້ ງ ກໍັ່ເປັນແທຄ້ າ່ ຄາໍ ນແ້ີ ຫະເພິັ່ນວ່ານີ້າໍ ເຕັມແຕປູ່ ປູ າ ເພິ່ັນວາ່ ນາ ເຕັມແຕູຮ່ ວງເຂົີາ້ ເພນິ່ັ ວ່າພູເຂົາກວາ້ ງ ຈວງຈນັ ເປັນປູ່າ ຫີນສີລາຢູ່ນ້ີໍາ ເປນັ ແກວ້ ຄ່າແພງ ເມອື ງລາວເຮາົ ,ຄວນສະໜກຸ ຍັ່ງິ ແມ້ງ ສາ້ ງຊາດຈະເລນີ ຫາຍແທ້ດາຍ ຄວນລ່ວງກາຍເກນີ ຝູງ ປະເທດຄົນຄຽງໃກ້ ແຕູ່ວາ່ ໃນແດນດ້າວ ເມອື ງລາວຊີ້ໍາທຸກຍາກ ລໍາບາກທງັ ເດືອດຮ້ອນ ບໍັ່ມີມ້ີືຊິແບູ່ງເບາົ ທ່ານເອີຍ ເລອັ່ື ງນີ້ເຮາົ ຊິເວີ້າົ ວາ່ ເປັນເພາະອນັ ໃດ ວ່າແມູນ່ ເປນັ ນາໍ ໃຜ ກດິ ກັນເຮາົ ໄວ້ ໃຜບັ່ໍຍອມວາງໃຫ້ ລາວເຮາົ ກາ້ ວຍາ່ ງ ໃຜກດີ ຂວາງແກູ່ທນີ້ື ລາວໃຫບ້ ໍຈັ່ ະເລນີ ເຮາົ ນີເ້ ກນີ ວ່າຮູ້ ແຈ້ງແຈບປານຫຍງັ ເຮົາຄຽດຊັງມັນມາ ຮອດບ່ັມໍ ຍີ າມເວັີ້ນ ຕັງີ້ ແມ່ນູ ເປັນໄປຍອ້ ນ ຜີມານຈກັ ກະພດັ ມັນຜກູ ມັດແກ່ຂູ ້ນືີ ລາວນໃີ້ ຫ້ທກຸ ຈນົ 14

ໝົດຊູ່ຄົນຍອ່ ມຮູ້ ແປນ້ ຝຣງັ່ ປກົ ຄອງ ມນັ ຜິປອງກມູຸ່ ກົດ ຂມັົ່ ຄໍລາວໄວ້ ເອົາລາວໄປເປັນຂາ້ ທາສາໃຊຊ້ ່ວງ ປວງປະຊາລາດແຄນ້ ແສນຊ້ີນັ ຍາກຈນົ ແອກຝຮັງ່ ຄືນມາ ເຮົາຕ່ສັໍ ອູ້ ອກພົນີ້ ແຊກແຊງມາເຕາົ້ີ ອາເມລກິ າເລຍີ ຄນົ ລາວເປັນຫູຸ່ນ ເອົາເງິນຄໍາມາຊ້ີື ໃຫ້ເຂາົ ປຮຸ້ ວ່ນຸູ ວາຍ ແລວ້ ກໍປຸນຍົວະເຍີາົ້ ກດົ ຂົ່ມັ ປະຊາຊົນ ບ່ັໍມທີ າງເວາົ້ີ ອາເມລິກາໂຫດຮ້າຍ ທັງເປັນຖານທັບໃຫຍ່ ເຮດັ ໃຫ້ຄນົ ລາວທກຸ ໄປປຸ້ນຮາກຖານ ເອົາລາວເປັນເມືອງຂນີ້ ສະຖານຖນ່ັິ ດນິ ລາວ ກຽມກໍາລັງລບົ ໄວ້ ຊຢິ າກປນຸ ແປງສ້າງ ທໍາລາຍເຜາົ ຈູດ ສວ່ ນວ່າບ້ານ ໄປສ້າງປະເທດມັນ ບໍັ່ວາ່ ຄາວໃດໆ,ມັນບມໍັ່ ີໃຈຄິດ ປະຊາລາດລາວເຮົາ ມແີ ຕູຈ່ ງົ ໃຈມ້າງ ຕະຫອດຈນົ ດຽວນ້ີ ຂດູ ຮດີ ເອົາຊັບໄວ້ ລາວເຮົາຮ້ອນຂະໜາດ ເມືອງບ້ານມູຸນ່ ທະລາຍ ພວກມັນຕີງັ້ ບບີ ຄີັນ້ ຫວົ ໂປູ່ອາເມລກິ າ ແມູ່ນບ່ໍມັ ີຍາມເຊັ່າົ ສູ່ວນັ ດຽວນີ້ ສບິ ເອັດປປີ າຍແລ້ວ ອະນນັ ຕັງລາ້ ນສາັ່ໍ ເອກະລາດຖກື ມ້າງ ດິນຟ້າກໍບັ່ ່ັໍປານ ເຜົາຈດູ ເຮອື ນຊານ ເວີົາ້ ເຖງິ ຄວາມໂຫດຮາ້ ຍ ຍີ້າໍ ຍ້ີຕີປຸ້ນ ທ່ກັີ ະທາໍ ມາເຖງິ ງວົ ຄວາຍເປັດໄກູ່ ຈງັ່ ແມນູ່ ມີຫາຍລນ້ົີ ເຜົາລາ້ ງມູ່ນຸ ມິນ ເປັນບາບກໃໍ ຫຍ່ກວ້າງ ພວກມັນຢູປ່ ກົ ຄອງ ອອກໄປຕີປຸນູ່ ມນັ ຮກຸ ຮານທບັ ມາ້ ງ ປະຊາຊົນປດັ ກວາດ ທລໍ ະມານປວງຊນົ ຕີຂາ້ ຂັົ່ມເຫັງ ທາໍ ລາຍມູນມັງເຂ້າີົ ປອ້ ຍດ່າປະຊາຊົນ ພບົ ຫຍງັ ແມ່ນູ ບໍ່ໄັ ວ້ ໃສຄູ່ າຄຸມໄວ້ ດນິ ດອນຄອກມດື ໃນແຜູ່ນດິນເຂດແຄວນ້ ຍງິ ມ້ຽນມອດຊວີ ງັ ມນັ ສ່ງັົ ກອງທະຫານ ອຸກອັງ່ ມະໂນໃນ ໄປທາລຸນພົງເຊືອ້ີ ໂສກລະທົມທວງມາ້ ງ ໃຊອ້ າໍ ນາດບອບບ້ີ ທາໍ ນາກຫໍ ວາ່ ນ ເຂາົ ຊຂິ າດ່າຕີ ມັນອອກສຽງນາບເປ້ງັີ ບຮ່ໍັ ູ້ເລັືອ່ ງສນິ ທາໍ ຈບັ ເອາົ ຄົນໄປຂງັ ຂັງຢ່ໃູ ນຮູ້ພ້ືີນ ຄດິ ອອກມາກຂໍ ້າ ຊມຸ ື້ີນ້ີ, ຄນົ ແມູ່ນໄຫຊ້ ັງ່ ໆ ໃຈບມັໍ່ ຍີ າມຫວາງ ບ່ໄໍັ ດ້ປຸງແປງສາ້ ງ ມີແຕູ່ອກຸ ອ່ັງຢ້ານ ຈກັ ກະພດັ ພວກນີ້ 15

ກ່ໍແັ ຕກູ່ ໍເຂັນ ບໍ່ກັ ະດຽມມືໄດ້ ລູກເມຍໃຜມນັ ກະຫ້ີນິ ກມູຸ່ ເອາົ ກດົ ຂີັ່ ເຫັນຂອງດີ, ມັນກ່ັຢໍ ດື ຍາດປຸ້ນ ເອົາໄດ້ຈງັ່ ເຊົາ ສດັ ສ່ັິງເງນິ ທອງ ນອກຈາກເຂີົ້າ ແລະ ນີາ້ໍ ໜມູຸ່ ລາວຊາວບາ້ ນ ມັນຍັງປອງເກນເອາົ ໃນການປັດກວາດ ເອົາໄປເປນັ ທະຫານໃຊ້ ບແ່ໍັ ປງສາ້ ງຢູ່າງໃດ ໃຫຊ້ າດລາວແຕກມ້າງ ກຢໍ ູໃ່ ນມື ຄວບຄມຸ ພັນດາ້ ນ ຢູ່ໃນເຂດຈກັ ກະພດັ ຢດໄດ້ ການເດນີ ຍາ້ ຍຍາ່ ງ ຈັ່ງແມ່ນູ ຄນື ອນຄກຸ ລະວງັ ໄວ້ຊູ່ຍາມ ການກິນນອນຈາຕາ້ ນ ມດັ ທກຸ ກຸູ່ມກດົ ທຸກຢູ່າງມີແຕູ່ຢາ້ ນ ບໍັ່ມີທາງເວີ້ັນ ສະເໝເີ ປັນສດັ ສິງ່ັ ຢາກເຮດັ ຫຍັງ, ມນັ ກມັ່ໍ ແີ ຕູ່ຫາ້ ມ ກົວຢ້ານໂທດໄພ ທກຸ ສງັ່ິ ອັນມີໂທດ ຖ້ີິມປູອ່ ຍວາງປະ ເປັນຄນົ ໃນແດນນນ້ີັ ບປ່ັໍ ວົ ແປງໄດ້ ຢາກເໜັງຕີງກໍ່ບັ ັ່ໄໍ ດ້ ຈນົ ໃຈອດຢາກ ເປັນມກ້ີື ັ່ຝໍ ດື ເຄອື ງ ໄຮ່ນູ າເຮັດບ່ໍັໄດ້ ເຂດປົດປ່ອູ ຍລາວເຮາົ ເຮອື ນຊານເພພງັ ຊະ ມາກມາຍມາເຕ້ີາົ ຄົນມີກາຍເປນັ ໄຮ ປະຊາຊນົ ປັດກວາດ ຊອກລຽ້ ງປາກ ແລະ ທ້ອງ ໄປຂ້ີນແກູ່ມັນ ມນັ ຍັງຫອກລວງຕວົ ະ ທາງຝູ່າຍເບ້ີືອງ ປະກອບເປັນກອງປ້ນຸ ອາເມລກິ ານ, ມນັ ກໍເອາົ ທະຫານ ເຮືອນຊານບາ້ ນຊ່ອງ ຫວງັ ຢດເອາົ ດນິ ດາ້ ວ ປະຊາເຊີື້ອຊາດດຽວ ຍາດແຍູງ່ ເອົາໃຫ້ໄດ້ ເຜາົ ຈດູ ເຮືອນຊານ ວນູຸ່ ວາຍເມືອງບ້ານ ນອກຈາກນັີ້ນ ຜງົ ກະຈວນເປັນຝນຸູ່ ຍວົ ະແກເູ່ ອົາຄົນລາວ ກະຈາຍມາ້ ງແຕກກນັ ມາວຸ້ນວາຍເພມ້າງ ຫາເລືັ່ອງໂຄສະນາ ຂາ້ ພວກພົງພ່ນີັ ້ອງ ອະເນກນອງເນືອງລ້ນີົ ຫາຄວາມປິດລັບ ແຕູ່ມນັ ທຽວລກັ ປຸ້ນ ທາໍ ຮ້າຍພະນັກງານ ໃຊໝ້ ູ່ກອງທະຫານ ອາກາດເວຫາ ຖກື ພວກເຮົາຕີຕ້ານ ເວນ່ັີ ຍິງທໍາຮາ້ ຍ ຈນົ ວ່າຝນຸ ຄຽດແຄນ້ ເຮອື ນຊານສັດສງິັ່ ບໍັວ່ າງໄວ້ສັິງ່ ໃດ ດຽວນີ້ມັນພດັ ບ້ນີັ ເປັນຖາ່ ນໄຟເຜົາ ຫວານສອດແນມລົງມາ ກ່ດໍັ າໍ ຊໍຊອ້ ງ ມາຜປິ ອງປຸນຄົ້ນີ ມາຊອກຈັບຈ່ອງຂ້າ ທາງຝ່າູ ຍດາ້ ນ ມນັ ກເໍ ອາົ ຍົນມາ ຍິງທາໍ ລາຍເມອື ງບາ້ ນ ຍງິ ຈດຸ ເຜາົ ເປ່ມູ າ້ ງ ນບັ ແຕບູ່ ້ານຖືກໄໝ້ ເຮອື ນຊານຍງັ ພຽງເສົາ 16

ງຽບເຫງົາໄປທງັ ຫ້ອງ ຄາເມກກວາ້ ງໃຫຍ່ ແມນູ່ ບໍັນ່ ບັ ອ່ານໄດ້ ຫາຍລ້ນົີ ອະເນກນອງ ທກຸ ແຫງູ່ ຫ້ອງ ລາວໝັ່ນເຄຍີ ນບັ ຖື ຄວື ດັ ວາອາຮາມ ພະທາດເຈດກີ ວ້າງ ມັນກມໍ າຍງິ ມາ້ ງ ທາໍ ລາຍດວ້ ຍລະເບີດ ຂອງປະເສີດມງ່ິັ ບ້ານ ກເ່ັໍ ພມ້າງມຸູ່ນມິນ ທາໍ ລາຍໝດົ ທກຸ ຊັີ້ນ ໂຮງຮັ່າໍ ໂຮງຮຽນ ມນັ ບຽດບຽນໂຮງໝໍ ເປູ່ເພພງັ ມາ້ ງ ຝູງຄນົ ເຈ້ຍ, ທັີໄ່ ດວ້ າງຕົວໄວ້ ເຢົາຢາປົວພະຍາດ ມນັ ກອໍ າຄາດລີໍ້ ຍງິ ຂ້າບອ່ໍັ ດີ ູ ດຽວນໃີ້ ນເຂດຫ້ອງ ສະຖານຖ່ນິັ ດນິ ລາວ ອນັ ທີັ່ແວວວາວງາມ ຮັງ່ ມມີ ວນລີ້ົນ ກບັ ທກຸ ຈນົ ພັນຊນັ້ີ ບໍັ່ມອີ ັນຊິປຸນປຽບ ປຸນດງ່ັ ສອນສຽບໄວ້ ແທງເຂີົ້າໜ່ວຍໃຈ ຄົນກໍແສນທຸກໄຮ້ ເຂີນຂາດແລງງາຍ ຊາ້ີໍ ພດັ ວາຍຊີວາ ມິ່ັງມອນໄປຊໍາ້ີ ມນັ ກະທາໍ ເວນໃຫ້ ລາວເຮາົ ເຫງົາຫງ່ວມ ນັບມີອ້ື ກຸ ອ່ັງຖ້ວມ ບມ່ັໍ ີມຊື້ີ ມິ ັ່ງມາຍ ຍິງຊາຍເປັນໝາ້ ຍຮ້າງ ເຂນີ ຂາດຜວົ ເມຍ ພໍັແ່ ມ່ຕູ ອມເສຍໃຈ ລກຸ ແພງພນັ ຊນັີ້ ຈາໍ ນວນເດກັ ນ້ອຍໆ ກາໍ ພອຍທົນທກຸ ຍາກ ລໍາບາກເສຍເຜ່ົາັ ຜູ້ ພຽນລ້ຽງພໍັ່ແມູຄ່ ີງ ຫງິ ລາ່ໍັ ດພຸ າບນີ້ ເປັນສິັ່ງສະຫດົ ໃຈແທ້ແລ້ວ ໃຜຫາກມສີ ິນທາໍ ແມູ່ນບັໍແ່ ລດໄດ້ ເປນັ ທີເ່ັ ຈບັ ໃຈແທ້ ສັດຕູຫິນະໂຫດ ເຮດັ ໂທດກາໍ ໃຫຍກ່ ວ້າງ ວາງໄວ້ທັ່ວົ ນະຄອນ ລາວນີ້ທຸກເດອື ດຮ້ອນ ແສນສ່ວນມາກວມ ຈງ່ັ ໄດລ້ ວມກນັ ລກູ ຮ່ວມແຮງຕຕີ ້ານ ໂຮມເຮັດການຕສີ ູ້ ສດັ ຕກູ ູປະເທດ ກູ້ເອົາຂົງເຂດດາ້ ວ ລາວໃຫ້ຢສູ່ ະບາຍ ເມອັື່ ໄດ້ພົນ້ີ ໂຫດຮ້າຍ ຫາຍຊັົ່ວສິບປີ ລາວກ່ມັໍ ໄີ ຊຫາຍ ປາບມານລງົ ໄດ້ ສາມາດຕມີ ັນໃຫ້ ຕາຍໄປນບັ ຕງ້ັີ ໝືັນ່ ປົດປ່ອູ ຍເອາົ ດິນຄືນ, ສອງສວ່ ນສາມເຂດຫ້ອງ ທາງກວາ້ ງປະເທດລາວ ການຍງິ ຍນົ ກກ່ັໍ ້າວ ເຖິງຂີດຊາໍ ນານ ປະຊາຊນົ ທະຫານ ຮ່ວມໃຈກນັ ແທ້ ແນູ່ໃສູ່ຍນົ ລງົ ຂວ້ີໍາ ຕ່ັໍດນິ ຕົກມຸູ່ນ ເປນັ ຝູນຸ່ ເຖງິ ສ່ີຮັ ອ້ ຍ ປາຍແລວ້ ບັ່ຕໍ າວຄືນ ລາວເຮາົ ນ້ີ, ທງັ ລບົ ທງັ ຊຟິ ນີ້ື ສ້າງຊາດຄນື ມາ ຊໄິ ດ້ພາກນັ ຂດຸ ກນ່ັິ ປອງແປງສາ້ ງ ທັງສອງທາງບໍ່ວັ າງໄດ້ ກະທໍາໄປພ້ອມພໍ່ັາ 17

ສັດຕູນາໍ ບອບບີ້ ກຕ່ໍັ ີໃຫຊ້ ະນະມັນ ເປນັ ດັງ່ ນີນ້ັ ແລະ ເຈ້າີົ ພແັ່ໍ ມູ່ທງັ ຫາຍ ຍາກຈນົ ໃຈແຄ້ນ ລາວຈງັິ່ ກາຍເປັນທຸກ ເມືອງລາວທກຸ ໆແຫູ່ງ ໝດົ ທັງແດນດນິ ດ້າວ ເສີມປ້ອງໃຫ້ຈະເລີນ ບໍັ່ໄດຕ້ ົກແຕູງ່ ສ້າງ ມວນໝູ່ປະຊາກອນ ຮບີ ຕື່ນັ ມາດຽວນີ້ ເຮົາຈງ່ັ ຂໍຮຽກເອ້ີນ ເລົາດຽວເປັນໝູ່ ຈງ່ັົ ຢາກນອນຕາຫັບ ເມອື ງບ້ານອອກຈາກມານ... ສາມັກຄີກນັ ເຂາ້ີົ ລວມກາໍ ລງັ ກອບກູ້ ບດົ ຕວົ ຢາູ່ ງ ວໄິ ຈບດົ ກອນ “ສນິີ້ ແມ”ູ່ 1. ທມ່ີັ າຂອງບດົ ກອນ ບົດກອນ “ສິີ້ນແມ” ແມູ່ນບົດກອນໜ່ັງທີ່ນັ ອນຢູ່ໃນປ້ີມໂຮມບົດກອນ “ໂທດແຫູ່ງກາເມ” ເຊິ່ັງປະດິດຄິດ ແຕງູ່ ໂດຍ “ຊາຍດອນໃຕ້” ເຊັ່ງິ ຈດັ ພມິ ທີັ່ສາໍ ນັກພມິ ວັນນະສິນ ກະຊວງຖະແຫງຂ່າວ-ວດັ ທະນະທາໍ ປີ 2004, ໜ້າ ທີ 7-8 ເຊິງັ່ ລວມທງັ ໝດົ 5 ບາດດ້ວຍກນັ . 2. ເນ້ອືີ ໃນລວມ ເວົີ້າເຖງິ ວັດທະນະທາໍ ອັນດີງາມຂອງປະຊາຊົນລາວ ກຄໍ ຊື າດລາວເຮາົ ທເ່ັີ ຄຍີ ປະຕິບັດກນັ ຕີ້ັງແຕູ່ໃດໆມາເຊິ່ັງ ເວລາ ໃດກຕໍ ອ້ ງຕ່ັາໍ ຫູກ, ຫຍິບປກັ ຖັກແສວໄວໃ້ ຫລ້ ູກຫານໄດ້ຊົມໃຊ້ ແລະ ສືບທອດມນູ ມັງມໍລະດກົ ຂອງພໍ່ແັ ມູ່ກໍຄື ຂອງຊາດ ແລະ ຍັງເວົີ້າເຖິງການກ່າວປະນາມໂຈມຕີແມູ່ຍິງລາວຈໍານວນໜັ່ງໃນຍຸກສະໄໝໃໝູ່ ທີ່ັເປັນລຸກ ອະກະຕັນຍູ, ປະລະ ວັດທະນະທໍາລາວ ແລະ ຫັນໄປຊົມໃຊ້ວັດທະນະທໍາຂອງຄົນອືັ່ນໂດຍບ່ັໍຄໍານງເຖິງຜົນທີັ່ຈະ ຕາມມາ. 3. ແບູ່ງຕອນ ບດົ ກອນດັ່ງກ່າວແບູ່ງອອກເປັນ 2 ຕອນຄື: ➢ ຕອນທີ 1 ນອນຢູ່ໃນບາດທີ 1 ແລະ 2 ເນື້ີອໃນເວົ້ີາເຖິງປະເພນີ-ວັດທະນະທໍາຂອງລາວ ແລະ ມູນເຊື້ີອດຸໝັ່ນຂະຫຍັນພຽນຂອງຄົນລາວໃນ ການຕໍາ່ັ ຫູກ, ຕັໍາ່ ຜ້າແພ, ເຂນັ ຝ້າຍ ແລະ ອື່ັນໆໄວ້ເປນັ ມລໍ ະດກົ ໃຫ້ລູກຫານໄດ້ສືບທອດກນັ ມາ. ➢ ຕອນທີ 2 ນອນຢູ່ໃນບາດທີ 3-4 ແລະ 5 ເນືີ້ອໃນເວົີ້າເຖິງແມູ່ຍິງລາວຈໍານວນໜັ່ງໃນລາວທີ່ັນິຍົມວັດທະນະທໍາຕາເວັນຕົກ ຈົນເຖິງຂັີ້ນນໍາເອົາ ວດັ ທະນະທາໍ ຂອງເຂາົ ມານາໍ ໃຊ້ໃນລາວ ແລະ ຍັງລມື ວັດທະນະທາໍ ລາວອີກ. 4. ວເິ ຄາະ ➢ ວດັ ທະນະທາໍ ອັນດີງາມຂອງປະຊາຊນົ ລາວ ຊາດລາວເຮາົ ເປນັ ຊາດໜັ່ງທັີ່ມຄີ ວາມຈະເລີນກາ້ ວໜ້າທາງດາ້ ນວດັ ທະນະທາໍ ແລະ ປະເພນີມາແຕູ່ດົນນານ ແລ້ວ ໂດຍສະເພາະແມູ່ນມູນເຊີື້ອດຸໝ່ັນຂະຫຍັນພຽນ, ຫ້າວຫັນ ແລະ ປະຕິບັດສືບທອດວັດທະນະທໍາຂອງຊາດ ມາແຕູ່ສະ ໄໝ ປູ່ຍ່າຕາຍາຍພຸ້ນ. ເປັນຕົີ້ນແມນູ່ ການຕັ່ໍາຫກູ , ຕໍ່ັາຜ້າແພ, ເຂັນຝ້າຍ, ຫຍິບປັກຖັກແສູວ່ ...ທັ່ີສ້າງຂນີ້ ມາໂດຍສີມືຂອງຄົນ ລາວນັີ້ນເອງ ເຊິັ່ງປະກອບມີຫາຍລາຍສະຫັບສັບສີ, ມີສີສັນຢູ່າງສວຍງາມເບິ່ັງແລ້ວຈັບອົກ ຈັບໃຈ. ທງັ ນັີນ້ ກເໍ ພອ່ັື ເສມີ ສ້າງໄວ້ໃຫລ້ ູກຫານໄດ້ຊມົ ໃຊນ້ ູຸ່ງຫັ່ົມ, ແລກປ່ຽູ ນສິນຄາ້ ແລະ ໄວ້ເປັນມູນມັງມໍລະດົກ ຂອງພ່ໍແັ ມູ່. ນີ້ຄືປະເພນທີ ່ເັີ ຄຍີ ປະຕິບັດກັນມາ ດັ່ງບົດກອນຕອນທວີັ່ າ່ : ແມູລ່ າວແພງຜນື ຜ້າ ໂຮມກນັ ເອົາໄວຫ້ ບີ 18

ໄວ້ປັນລູກເມືັ່ອໃຫຍຂ່ ີນ້ ພໍຊໄິ ດ້ນູງຸ່ ຖື ➢ ການນິຍມົ ຊົມໃຊ້ວັດທະນະທໍາຕາເວນັ ຕກົ ຂອງແມູ່ຍິງລາວຈໍານວນໜງ່ັ ພໍຕົກມາເຖິງຍຸກປັດຈຸບັນກໍເລີ່ັມເກີດມີຜູຄ້ ົນທີັ່ແຕກຕ່າງໄປຈາກເດີມ ໂດຍສະເພາະແມູ່ນແມູ່ຍິງລາວຈໍາ ນວນນັ່ງທັີ່ ປຽູ່ ນຈາກການຊມົ ໃຊວ້ ັດທະນະທາໍ ແບບດ່ັງເດມີ ແລ້ວຫັນໄປຊມົ ໃຊວ້ ັດທະນະທໍາຂອງຊາດອັນ່ື ເຊັ່ນ ນູຸ່ງ ໂສ້ງຮັດໆສັ້ີນໆ, ນຸູ່ງກະໂປງ, ສະເກິດ, ທາເຂົ້ີາແປ້ງນໍີ້າແດງເກີນຂອບເຂດ, ປູ່ຽນສີຜົມເປັນສີເຫືອງສີແດງ...ຊໍ້ີາພດັ ຍ້ອງຕົນເອງວາ່ ງາມ, ເສກັ ສີ, ທັນສະໄໝ, ໄວລຸ້ນ ບໍັ່ດວ້ ຍພດັ ທະນາຄືພແ່ັໍ ມປູ່ ຍູ່ າຕາຍາຍ. ດງັ່ ບດົ ກອນຕອນທັີ່ວາ່ : ພັດໄປນູຸງ່ ໂສ້ງເຂີົ້າ ຮັດຮຸູ່ນຕາມສະໄໝ ໃສ່ກູ ະໂປງຊົງສະເກດິ ຍາ່ ງໂຊໂຕເນີ້ອື ຮອດບໍັ່ເຫືອຫຍງັ ໄວ້ ທາງໃນແມູ່ປນ້ີັ ແຕູ່ງ ເລ່ືັອງໝ້ໍີແກງໝໍ້ນີ າ ບສໍ່ັ ນົ ເວ້າີົ ຫວງໃຍ 5. ສະຫຼຸບ ➢ ດາ້ ນເນືອ້ີ ໃນ ບົດກອນດງ່ັ ກ່າວໄດ້ຍກົ ໃຫ້ພວກເຮົາເຫັນວັດທະນະທາໍ ອັນດີງາມຂອງຊາດລາວ ແລະ ກ່າວປະນາມແມູ່ຍິງ ລາວ ຈໍານວນໜງ່ັ ທ່ຫັີ ງົ ລືມ ແລະ ປະລະວັດທະນະທາໍ ຂອງຕົນເອງແລວ້ ໄປນິຍົມຊມົ ໃຊ້ວດັ ທະນະທາໍ ຕາເວນັ ຕກົ . ➢ ດ້ານສລິ ະປະ ບດົ ກອນດງ່ັ ກາ່ ວຜູແ້ ຕ່ງູ ໄດ້ໃຊສ້ ັບພາສາທາໍ ມະດາ, ເຂ້າົີ ໃຈງ່າຍ, ເກາະກາຍກນັ , ສອດຄ່ອງກັບຫັກຄໍາປະຈໍາ ປອນ ແລະ ສາມາດດງດດູ ຈດິ ໃຈຂອງຜູ້ອາ່ ນຜູ້ຟັງໄດ້. ບົດກອນ “ສນີ້ິ ແມູ່” ຕັີງ້ ແຕ່ຄູ າວແມູລ່ ້ຽງ ຕໍາ່ັ ແຜນູ່ ແພຜນື ຕະໂລງລາຍລາວຕດັ ຕໍັ່ຕຸງເຕັມບາ້ ນ ພໍນຸງູ່ ໄປຫາຫີນິ້ ໄປງານໄປຊມໝູ່ ມີທງັ ໄໝ ແລະ ຝາ້ ຍ ແພອື່ໂັ ປມ້ ັດແອວ ສ່ວນແມແູ່ ພສ້ີນິ ລາຍດອກສັບສີ ມີທັງໄໝຜືນງາມ ຕໍັ່ຕິນຕັດໄວ້ ແມ່ລູ າວແພງຜືນຜາ້ ໂຮມກນັ ເອົາໄວ້ຫີບ ໄວ້ບັນລຸກເມືັ່ອໃຫຍ່ຂນີ້ ພໍຊໄິ ດນ້ ູຸງ່ ຖື ບາດລກູ ໃຫຍ່ໃຈແຕກມ້າງ ວ່າຄນົ ໃໝູ່ຕາມສະໄໝ ອາໄລແພຜນື ແມຕູ່ ັເໍ່ ກັບໄວ້ ລຸກລະອາຍບໍຫັ່ ານເວາ້ີົ ເອາົ ຖບື ໍ່ຄັ ໝື ູ່ ດຽວນີ້ໂລກກ້າວໜາ້ ຂງ້ີ າເຈີົາ້ ຂ້ອຍບເໍັ່ ອົາ ວ່າຊີ້ັນ ພດັ ໄປນຸ່ງູ ໂສງ້ ເຂີົາ້ ຮດັ ຮູ່ນຸ ຕາມສະໄໝ ໃສ່ກູ ະໂປງຊົງສະເກດິ ຍາ່ ງໂຊໂຕເນືີອ້ ຮອດບ່ໍເັ ຫອື ຫຍັງໄວ້ ທາງໃນແມປູ່ ້ີນັ ແຕ່ງູ ເລອັື່ ງໝໍ້ແີ ກງໝີ້ໍນີາໍ້ ບໍັສ່ ນົ ເວ້ີົາຫວງໃຍ ສີນິ້ ແມູຮ່ ອດບໍ່ັໃກ້ ເອົາມານຸງູ່ ຊເິ ສຍສີ ເກບັ ທອ້ ນໂຮມບາດລາວຕາຍ ຊສິ ົ່ັງບັງສະກນຸ ໃຫ້ ບໍັ່ເຫອື ລາຍລາວແຕ້ມ ສມີ ມື ດັ ໝີ ບາດເທ່ັືອທຢີັ່ າກໄດ້ ໄຟພດັ ໄໝ້ຮອດບ່ໍັຍງັ ນ້ອງເອຍີ . 19

ບົດຕວົ ຢາູ່ ງ ວໄິ ຈບດົ ກອນ “ຄະຕສິ ອນໃຈ” 1. ທີັ່ມາຂອງບົດກອນ ບດົ ກອນ “ຄະຕິສອນໃຈ” ໂດຍ ອິນທະສານສອນລູກ ແມູ່ນບົດກອນສັງ່ ສອນຄົນເຮາົ ບດົ ໜັ່ງທ່ີັນອນຢູ່ໃນ ປ ີ້ມ ພາສາລາວ-ວັນນະຄະດີ ສໍາລັບກຽມສອບເສັງຈົບຊັີ້ນ ແລະ ເສັງເຂົ້ີາໂຮງຮຽນວິຊາຊີບ ຂອງ ອ.ຈ ສຽວສະຫວາດ ສດິ ທິ ໂສມ ປີ 2006 ໜາ້ ທີ 39 ເຊັງິ່ ລວມມີທັງໝດົ 4 ບາດດວ້ ຍກັນ. 2. ເນີື້ອໃນລວມ ເວ້ົີາເຖິງເດກັ ທ່ເັີ ກີດໃໝູ່ໃຫຍ່ລຸນໃນສະໄໝປະຈຸບັນທ່ເີັ ປັນຄົນດີດ້ານຫົວແຂງບ່ັໍຟັງຄວາມພໍັ່ແມູ່ພີ່ັນ້ອງແຕູ່ ພັດມັກ ຈະຫງົ ເຊື່ັອຄົນອ່ນືັ ແລະ ຍັງເວີ້າົ ເຖິງບຸນຄຸນຂອງພແ່ໍັ ມທູ່ ັ່ມີ ີຕໍັ່ລກຸ ອນັ ຊອກຫາສັ່ງິ ໃດໃນໂລກມາປຽບບ່ໄັໍ ດ້ເຊັິ່ງ ວ່າເວລາໃດ ເພິ່ັນກໍຄອຍໃຫ້ຄໍາສັ່ງສອນຕັກເຕືອນລູກໃຫ້ລູກກາຍເປັນຄົນດີ ຖ້າຫາກລູກບໍັ່ຈົດຈໍາຄໍາສັ່ງສອນ, ເຄາົ ລົບປະຕິບັດ ແລະ ນໍາໃຊ້ໃຫຖ້ ືກຕ້ອງຈະພາໃຫ້ລກຸ ຕກົ ໄປໃນທາງທີັ່ບ່ັດໍ ໄີ ດ້. 3. ແບູ່ງຕອນ ບດົ ກອນ “ຄະຕິສອນໃຈ” ແບ່ງູ ອອກເປນັ 3 ຕອນຄື: ຕອນທີ 1 ນອນຢູ່ໃນບາດທີ 1 ເນອີື້ ໃນເວົີາ້ ເຖິງ ເດັກທັເ່ີ ກີດໃໝູໃ່ ຫຍ່ລຸນທັ່ີເປັນຄນົ ດີດ້ານຫົວແຂງບັ່ໍຟັງຄວາມພ່ໍັແມູ່ພ່ັີນ້ອງແຕູ່ພັດມັກຈະ ຫົງເຊັືອ່ ຄົນອັ່ນື . ຕອນທີ 2 ກວມເອົາບາດທີ 2 ແລະ ບາດທີ 3 ເນື້ີອໃນເວົີ້າເຖິງເຖິງບຸນຄຸນ ແລະ ຄໍາສັ່ງສອນຕັກເຕືອນຂອງພໍັ່ແມູ່ທີັ່ມີຕັໍ່ລູກ ຍ້ອນຢາກໃຫ້ລູກກາຍເປັນ ຄນົ ດີ, ຮູ້ຈັກເຄົາລບົ ນບັ ຖືພໍແ່ັ ມ ແລະ ປະຕບິ ັດຕົນໃຫ້ຖືກຕອ້ ງ. ຕອນທີ 3 ນອນຢູໃ່ ນບາດທີ 3 ເນື້ອີ ໃນເວາ້ົີ ເຖງິ ຄວາມຫວັງດີຈາກໃຈຜແູ້ ຕູ່ງຈິ່ັງໄດ້ເຕືອນໃຫ້ລູກທກຸ ຄົນບັໍ່ຄວນເປັນຄນົ ອະກະຕັນຍູເພາະ ກໍາມັນ ຈະຕາມສະໜອງ. 4. ວິເຄາະ ເດັກທັ່ີເກີດໃໝູໃ່ ຫຍລ່ ນຸ ທ່ເັີ ປັນຄນົ ດີດາ້ ນຫົວແຂງບັໍ່ຟງັ ຄວາມພໍແ່ັ ມພູ່ ັນ່ີ ້ອງແຕພູ່ ດັ ມັກຈະຫົງເຊັ່ອື ຄົນອ່ືັນ ເດັກທີັ່ເກີດໃໝູ່ໃຫຍ່ລຸນໃນສະໄໝປັດຈຸບັນສ່ວນຫາຍແລ້ວແມູ່ນເດັກໄວລຸ້ນໄຟແຮງບໍັ່ມັກຟັງຄົນອ່ືັນ ສັ່ງສອນ, ເອົາແຕູ່ໃຈຕົນເອງ ຫາກວ່າໃຜເວົີ້າໃຫ້ຫາຍແມູ່ນຈະຖືກກຽດຊັງ ແລະ ຕອບໂຕ້ຄືນຢູ່າງບ່ັໍຮູ້ອັບອາຍ ອີກຈໍານວນໜ່ັງ ແມູ່ນແຕູ່ພໍ່ັແມູ່ກໍຍັງບໍັ່ເຄົາລົບນັບຖື ຍັງຝືນດີໄປເຮັດສິັ່ງທີັ່ບໍ່ັເໝາະສົມຕາມການຊັກຊວນຂອງຄົນ ອັ່ືນໂດຍບ່ັໍຄໍານງເຖິງ ຜນົ ເສຍທ່ີຈັ ະຕາມມາ. ດັ່ງຄາໍ ກອນຕອນທັ່ີວາ່ ບຖ່ັໍ ຄື ໍາສອນປູ່າ ລງຸ ຕາພໍ່ັ ແລະ ແມູ່ ເຖົີາ້ ແກູເ່ ຕອື ນຕອບໂຕ້ ປະໂທຕ້ານບໍັຕ່ ່ືນັ ໃຈ ➢ ບຸນຄນຸ ແລະ ຄາໍ ສ່ງັ ສອນຕັກເຕືອນຂອງພໍັ່ແມູ່ທີ່ມັ ຕີ ັ່ໍລກູ ຍ້ອນຢາກໃຫລ້ ູກເປັນຄນົ ດີ ບນຸ ຄນຸ ຂອງພແ່ໍັ ມນູ່ ີ້ ແມນູ່ ຍງັ່ິ ໃຫຍທ່ ີ່ສັ ດຸ ໃນໂລກເຊງັ່ິ ຊອກຫາສງ່ັິ ໃດມາປຽບບັ່ໄໍ ດ້ ສະນີັ້ນ, ເຮາົ ເປນັ ລູກຕ້ອງ ຮູ້ຈັກຮັກ ແລະ ເຄົາລົບນັບຖືພໍັ່ແມູ່ໃຫສ້ ົມກຽດ ສົມທີັ່ເພິ່ັນໄດລ້ ້ຽງດຸ ດູແລຕົນເອງຕັ້ີງແຕູ່ນ້ອຍຈົນໃຫຍ່ໂຕມີເຮັອື່ ມແີ ຮງ, ມີຄວາມ ຮຄູ້ ວາມສາມາດ ແລະ ຢູຫ່ ອດນໍາສງັ ຄມົ ໄດ້ຄືທຸກວນັ ນີ້ ຖາ້ ຈະໃຫ້ໄຊ້ບຸນຄຸນຂອງພໍ່ັແມູ່ແມູ່ນຊິໄຊ້ ຈັກຊາດກໍບໍໝ່ັ ົດເພາະວ່າບຸນຄຸນຂອງພໍັ່ແມູ່ແມ່ນູ ເທົ່ັາຟາ້ ກັບແຜູ່ນດິນ ຍ້ອນຄວາມຮັກ ແລະ ຄວາມຫ່ວງໃຍຂອງພັໍ່ ແມູທ່ ມີ່ັ ຕີ ໍັລ່ ູກ ພໍັ່ແມຈູ່ ງິ ສັງ່ ສອນຕັກເຕອື ນສະຕິຂອງລູກເປັນປະຈາໍ ເພັ່ືອໃຫ້ລກຸ ເຂີົ້າໃຈ ແລະ ຈົດຈາໍ ໄດ້ ແລ້ວນໍາໄປ ໝຸນໃຊ້ ແລະ ປະຕບິ ັດໃຫ້ ຖືກຕອ້ ງ ດັງ່ ຄາໍ ກອນຕອນທ່ວີັ ່າ: ຄຸນຂອງພແັໍ່ ມນູ່ ້ີ ໜກັ ເກງິ່ັ ທລໍ ະນທີ າ່ ນເອຍີ ຄວນທັີຄ່ ນົ ຄະນງິ ນົບ ແນບປະນົມນຽມນອ້ ມ 20

ຫອມຮກັ ແພງພຽນລ້ຽງ ຖະໜອມແລຫິງລັາໍ່ ຄໍາເພ່ັນິ ສອນສ່ັງໃຫ້ ຈົດຈາໍ ໄວ້ຢາູ່ ລືມ ➢ ຄວາມຫວງັ ດີຈາກໃຈຜ້ແູ ຕູ່ງ ຈ່ັິງໄດເ້ ຕອື ນສະຕໃິ ຫລ້ ຸກທກຸ ຄນົ ບຄັໍ່ ວນເປນັ ຄນົ ອະກະຕັນຍູ ເພາະກາໍ ມນັ ຈະຕາມ ສະໜອງ ຕະຫອດໄລຍະເວລາອັນຍາວນານ ແລະ ປະສົບການຕົວຈິງທຜ່ັີ ູ້ແຕງູ່ ໄດພ້ ົບເພາະເຫັນມາ ຜູແ້ ຕງູ່ ຈ່ັິງໄດ້ແຕູ່ງ ກອນ ບດົ ນຂ້ີ ີ້ນມາເພອັື່ ເປັນຄະຕິສອນໃຈໃຫ້ຄົນເຮົາບ່ຄັໍ ວນເປັນລກຸ ອະກະຕນັ ຍູ, ຫົງລມື ບນຸ ຄນຸ ຫື ໃຊອ້ າລມົ ກັບພັ່ໍ ແມູ່ ເປັນອັນຂາດ ເພາະວ່າການກະທໍາສິ່ັງທີ່ັບໍັ່ດີກັບຜູ້ໃຫ້ກໍາເນີດເຮົາມັນມີບາບມີກໍາຕາມສະໜອງຈິງແທ້ ດັ່ງບົດ ກອນ ຕອນທັ່ີວ່າ: ໃຜຫາກຄິດເຄັ່ງຮ້າຍ ລມື ຝ່າູ ຍບດິ າ ທັງແມູ່ມານດາ ປະປູ່ອຍເສຍໂສຖ້ິມີ ຕັດຂາດກຸດສູນແລ້ວ ລາໄລໄກຫ່າງ ທາງຊີວດິ ທາ່ ນຊຮິ ່າງ ເວນຊິຈາໍ ຈ່ອງຂາ້ ງ ຄາງຮອ້ ງຮັບແຕກູ່ ່າ ແລວ້ ນໍ 5. ສະຫຼຸບ ກ. ດາ້ ນເນີອ້ື ໃນ ຜູ້ແຕູ່ງໄດ້ສອງແສງໃຫ້ພວກເຮົາເຫັນເຖິງ ເດັກທີັ່ເປັນຄົນຕິດ້ານຫົວແຂງບໍັ່ຟັງຄວາມພໍ່ັແມູ່ພີ່ັນ້ອງ ແລະ ສອ່ ງແສງ ເຖງິ ບນຸ ຄນຸ ຂອງພແໍັ່ ມທູ່ ່ັມີ ີຕໍລ່ັ ູກເຊ່ັິງວາ່ ເວລາໃດ ເພິ່ນັ ກສໍ ່ັງສອນຕກັ ເຕືອນລູກໃຫ້ລກູ ກາຍເປນັ ຄນົ ດີ ເພາະ ການເປັນ ລູກອກັ ກະຕນັ ຍກູ ມໍ ນັ ຈະຕາມສະໜອງ. ຂ. ດາ້ ນສິລະປະ ບົດກອນດັ່ງກ່າວຜູ້ແຕູ່ງໄດໃ້ ຊສ້ ັບພາສາທາໍ ມະດາ, ເຂົີ້າໃຈງ່າຍ, ເກາະກ່າຍກນັ , ສາມາດເຮັດໃຫ້ຜູ້ອ່ານຜູ້ຟັງ ເກີດອາລົມຈິດສະເທືອນໃຈ ແລະ ຈິນຕະນາການເຫັນຮູບພາບລະຫວ່າງພໍັ່ແມູ່ ກັບ ລູກໄດ້ໂດບທຽບໃສູ່ຕົວເອງ ພ້ອມກັນນັີ້ນຍັງເປັນບົດກອນທີັ່ສາມາດດງດູດຈດິ ໃຈຂອງຜູອ້ ່ານຜູ້ຟງັ ທີ່ັເຄຍີ ກະທາໍ ສັ່ິງທີັບ່ ໍດ່ັ ີຕ່ັໍພໍ່ແັ ມໃູ່ ຫ້ກບັ ຕົວກບັ ໃຈ ໄປຂໂໍ ທດ ແລະ ຮັກພແັ່ໍ ມູຫ່ າຍເທາົັ່ ກວາ່ ເກາ່ົັ ໄດ້. ບດົ ກອນ “ຄະຕສິ ອນໃຈ” ສາວເອີຍສາວສາ່ໍັ ນ້ອຍ ຖືກເຂົາອອຍອອຍໜກັ ລະວັງເນີ ມກັ ໄຝູ່ຝັນຢາກຝືນລອງ ລວ່ ງລາມລວງດ້ີື ບໍັ່ຖຄື າໍ ສອນປາູ່ ລງຸ ຕາພ່ໍັ ແລະ ແມູ່ ເຖົາ້ີ ແກູ່ເຕອື ນຕອບໂຕ້ ປະໂທຕາ້ ນບ່ຕັໍ ັນ່ື ໃຈ ຄຸນຂອງພ່ັໍແມນູ່ ້ີ ໜັກເຖິງທລໍ ະນີທ່ານເອີຍ ຄວນທີ່ຄັ ນົ ຄະນິງນບົ ແນບປະນົມນຽມພ້ອມ ຫອມຮກັ ແພງພຽນລຽ້ ງ ຖະໜອມແລຫິງລ່າັໍ ຄໍາເພນ່ິັ ສອນສງ່ັ ໃຫ້ ຈດົ ຈໍາໄວຢ້ ູ່າລືມ ຄໍາປາກພັແໍ່ ມເູ່ ຈ້ົີາ ວອນເລາັ່ົ ລົມສອນ ໃຫ້ຂອມຄອນໆຄິດ ຄອຍຄະນງິ ມະໂນນ້ອມ ຖະໜອມຈໍາຈົດແຕມ້ ຢາໂລເລລວນລວ່ ງ ຍອ້ ນເພ່ນັິ ຫວງຮັກເຈາົ້ີ ເອົາຄວາມດີຊ່ວຍສາ້ ງບໍັ່ວາງຕ້ຕືີ ອນຄໍ່ັາ ໃຜຫາກຄດິ ເຄັງ່ິ ຮ້າຍ ລມື ຝູາ່ ຍບດິ າ ທັງແມມູ່ ານດາ ປະປູອ່ ຍເສຍໂສຖິີມ້ ຕັດຂາດກດຸ ສນູ ແລວ້ ລາໄລໄກຫ່າງ ທາງຊວີ ດິ ທ່ານຊຮິ າ້ ງ ເວນຊິຈາໍ ຈອ່ ງຂາ້ ງ ຄາງຮ້ອງຮັບແຕູ່ກາໍ ແລ້ວນໍ 21

ບດົ ຕວົ ຢາູ່ ງ ວໄິ ຈບດົ ກອນ “ຮອຍອະດດີ ” 1. ທມ່ັີ າຂອງບດົ ກອນ ບົດກອນ “ ຮອຍອະດີດ ” ເປນັ ບົດກອນທີສ່ັ ່ອງແສງໃຫເ້ ຫນັ ເຖິງເຫດການຕວົ ຈິງ ຫື ຮ່ອງ ຮອຍໃນອະດີດ ທ່ັີ ບນັ ດາທ່ານຜນູ້ າໍ ລາວພົບພໍີ້, ເຊິັ່ງແມູນ່ ຜົນງານການປະດດິ ຄິດແຕງູ່ ຂອງທ່ານ ຄໍາພໍ ພວງສະບາ ຄດັ ຈາກປ້ມີື ລວມ ບົດ ແຂູ່ງຂັນກາບກອນລະນກມື້ີສ້າງຕັ້ີງກອງທັບປະຊາຊົນລາວຄບົ ຮອບ 45 ປີ “ ຮັກຈາກໃຈ \" ຈັດພິມໂດຍ ພະ ແນກວດັ ທະນະທາໍ ກອງທັບ, ປີ 1995 ໜາ້ ທີ 5-7 ລວມມທີ ງັ ໝດົ 10 ບາດ. 2. ເນ້ີອື ໃນລວມ ເວ້ີົາເຖິງທໍາມະຊາດໃນເມືອງລາວທີ່ັອຸດົມສົມບຸນເຕັມໄປດ້ວຍຕົີ້ນໄມ້ໃບຫຍ້າອັນດົກໜາເຊິັ່ງເປັນທີ່ັພັກ ເຊົາ- ຂົນຂວາຍກາໍ ລັງຮັກສາດ່ານຂອງແນວລາວຮັກຊາດ, ສັນລະເສີນຄວາມເກັ່ງກາ້ ສາມາດສະຫາດຫັກແຫມຂອງ ບນັ ດາ ທ່ານຜ້ນູ າໍ ລາວທັີ່ໂຕນອອກຈາກຄກຸ ໂພນເຄງັ ວຽງຈັນ ດ້ວຍນາ້ໍີ ໃຈປະຕິວັດອັນເດັດດ່ຽວໜຽວແໜ້ນບໍັ່ມີວັນ ຫ່ຽວແຫງ້ ແລະ ມຍີ ຸດທະວທິ ີໃນການຕໍສ່ັ ູ້ ຫບົ ຫີກສັດຕູ ຈງ່ັິ ສາມາດກບັ ຄືນສູ່ເຂດທໝັ່ີ ້ັີນໄດຢ້ າູ່ ງປອດໄພ. ນອກນີັ້ນ , ຍັງເວົີ້າເຖິງ ການປຸກລະດົມນໍີ້າໃຈຂອງປະຊາຊົນລາວໃຫ້ຮູ້ຈັກຮັກປະເທດຊາດ ແລະ ປົກປັກຮັກສາຮ່ອງຮອຍ ຂອງທາ່ ນຜນູ້ າໍ ໄວຮ້ ຽງ ຄຽງຄູ່ຊາດລາວຕະຫອດໄປ. 3. ແບູ່ງຕອນ ບົດກອນ “ ຮອຍອະດດີ \" ຂອງທາ່ ນ ຄໍາພໍ ພວງສະບາ ແບູ່ງອອກເປນັ 3 ຕອນຄື: ຕອນທີ 1 ກວມເອົາບາດທີ 1 - 3 ເນີ້ອື ໃນ ເວາ້ົີ ເຖິງທາໍ ມະຊາດ ກົກໄຮ-ຂາມ ອັນມໃີ ບດກົ ໜາສະຫງາ່ ງາມດັ່ງເຮືອນຫໍ ເຊັ່ິງເປັນບ່ອນພັກເຊົາ ແລະ ຂນົ ຂວາຍກາງລງັ ຮກັ ຊາດເພັື່ອຕ່ັໍສູ້ຕ້ານສັດຕູທັລ່ີ ່ວງແດນ. ຕອນທີ 2 ກວມເອົາບາດທີ 4 - 7 ເນອືີ້ ໃນ ເວີົາ້ ເຖິງຄວາມສະຫາດຫກັ ແຫມ, ມີພກິ ໄຫວໃນການເດນີ ທາງ ແລະ ຊອ້ ນຕົວເອາົ ຕວົ ຫອດໄດ້ໃນ ເວລາ ອອກຈາກຄກຸ ໂພນເຄງັ ກັບສູເ່ ຂດທໝັີ່ ັີ້ນຂອງບນັ ດາຂອງບນັ ດາທ່ານຜ້ນູ ໍາລາວ ທັງໄດຮ້ ັບການຮັບຕອ້ ນ-ຂົນສົັ່ງ ໂດຍ ປະຊາຊົນລາວທີຮັ່ ັກຊາດ. ຕອນທີ 3 ກວມເອົາບາດທີ 8 – 9 ເນືີ້ອໃນ ເວົີ້າເຖິງການອະທິບາຍເຫດການຕ່າງໆທີ່ັທ່ານຜູ້ນໍາລາວໄດ້ພົບພໍີ້ຕົວຈິງໃນອະດີດ ຂອງນັກແຕູ່ງ ແລະ ນັກແຕູ່ງຍງັ ໄດ້ປກຸ ລະດົມນາໍ້ີ ໃຈຂອງຄົນລາວເຮາົ ໃຫຮ້ ູຈ້ ກັ ຮກັ ປະເທດຊາດ-ບ້ານເກີດເມືອງນອນ ແລະ ພອ້ ມ ກນັ ປົກ ປັກຮກັ ສາສບັ ສມົ ບັດ ຫື ຮອຍອະດດີ ຂອງທາ່ ນຜູນ້ ໍາໄວ້. 4. ວເິ ຄາະ - ທາໍ ມະຊາດ ກກົ ໄຮ-ຂາມ ອັນມໃີ ບດົກໜາສະຫງາ່ ງາມດັງ່ ເຮືອນຫຫໍ ອ້ ງ ເຊັ່ງິ ເປັນບອ່ ນພກັ ເຊາົ ແລະ ຂົນຂວາຍ ກາໍ ລັງຮກັ ຊາດໄປຕັ່ສໍ ູ້ຕາ້ ນສດັ ຕູທລັີ່ ່ວງແດນ. ປະເທດລາວເຮົາ ເປັນປະເທດທັ່ີອຸດມົ ສົມບຸນເຕັມໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດອັນມີຄ່າ, ມີຕົີ້ນໄມ້ ໃບຫຍ້າ ຫາກຫາຍຊະນິດທີ່ັຂຽວງາມອຸ້ມທຸ້ມຕະຫອດປີ. ອັນເວົີ້າໄດ້ວ່າ ປະຊາຊົນລາວໃນສະໄໝນັີ້ນແມູ່ນ ອາໄສທາໍ ມະຊາດ ເປນັ ບ່ອນທາໍ ມາຫາກິນ, ພັກພາອາໄສ ແລະ ທງັ ເປັນບ່ອນຊ້ອນຕົວ-ຂນົ ຂວາຍນກັ ຮົບປະຕິວັດໄປ ຮັກສາດ່ານດິນແດນ ເພື່ັອຕໍັ່ສູ້ຕ້ານສັດຕູຜູ້ຮຸກຮານ. ພິເສດຍັງມີກົກໄຮກົກໜ່ັງເຊິ່ັງເກີດຢູ່ໃກ້ກັບກົກຂາມໃນດິນ ດອນຕອນໜ່ັງເຂດນາຊາຍທອງ ແຄມສາຍນໍ້ີາຊ່ວງບ່ອນທີັ່ຄົນສ່ວນຫາຍບໍ່ັພົບເພາະອັນມີໃບດົກໜາປົກຫຸ້ມຢູ່າງ ສວຍງາມ ເປັນບ່ອນພັກເຊົາໃຫ້ ຮົ່ັມແກູ່ປະຊາຊົນໃນຂົງເຂດນັ້ີນ ແລະ ທັງເປັນບ່ອນຂົນຂວາຍກໍາລັງຂອງຝູ່າຍ ປະຕິວັດລາວໄປຮັກສາດິນດອນຕອນຫຍ້າ ເພືັ່ອບໍັ່ໃຫ້ສັດຕູເຂົ້ີາມາທໍາລາຍເຂດທີ່ັໝັ້ີນຂອງແນວລາວຮັກຊາດໄດ້. ດັ່ງບົດກອນຕອນໜ່ັງທວ່ັີ ່າ: 22

ຄາວນນີັ້ ຍັງມຖີ ຽງໜ່ງັ ນ້ອຍ ຢູ່ໃຕ້ຮມ່ັົ ໄຮສີ ເປັນຖຽງລຸງສາລີ ຕ້ັງີ ຕຂັໍ່ ົນຂວາຍສ້າງ ພກັ ເຊົາເນາົ ຢ້ັີງ ວາງກໍາລງັ ຮັກສາຕານ ຕາ້ ນສດັ ຕໃູ ຫຍນ່ ້ອຍ ທຄັີ່ ອຍລ້ໍາີ ລ່ວງແດນ \" - ຄວາມສະຫາດຫກັ ແຫມ, ມພີ ິກໄຫວໃນການເດນີ ທາງ ແລະ ຊອ້ ນຕົວເອົາຕວົ ຫອດໄດໃ້ ນເວລາອອກຈາກ ຄຸກໂພນ ເກັງ່ ກບັ ສຸເຂດທໝີ່ັ ນີ້ັ ຂອງບນັ ດາຂອງບນັ ດາທາ່ ນຜນູ້ າໍ ລາວ ທງັ ໄດ້ຮັບການຮບັ ຕອ້ ນ-ຂນັົ່ ສງ່ົັ ໂດຍ ປະຊາຊົນລາວທີັ່ຮກັ ຊາດ. ໃນເວລາທບ່ັີ ັນດາທ່ານຜູນ້ ໍາລາວໂຕນອອກຈາກຄຸກໂພນເຄັງວຽງຈັນ ເພັ່ອື ຈະກັບໄປສູ່ເຂດທັ່ໝີ ັນີ້ ນີັ້ນ ພັໍ່ແຕູ່ ມາເຖິງເຂດແດນໃກຕ້ ົີ້ນໄຮ-ຂາມລຸງສາລີກໍຕ້ອນຮັບຢາູ່ ງອົບອຸູ່ນ ແລະ ນໍາພາຜນູ້ າໍ ລາວໄປເຊັ່ອື ງຊອ້ ນໃນຕ້ົີນໄຮ-ຂາມ ອັນ ເຮັດໃຫ້ສັດຕູທີັ່ນໍາຫັງຕາມກ້ີົນມາຫວັງຈະຈບັ ທ່ານຜູ້ນໍາເຂົີ້າຄຸກເປັນຮອບທີສອງໄປຂັງໄວ້ ຫື ຫວັງຈະດັບສູນ ທ່ານຜູ້ນໍາ ນັີ້ນ ຕາມບໍ່ັຈວບຊອກບໍ່ັເຫນັ ຍ້ອນກົກໄຮຂາມທັ່ີມໃີ ບດົກໜານັນ້ີ ປິດບັງເອົາໄວ້. ທັງຖືກອ້າຍນ້ອງຂອງ ຝູ່າຍປະຕິວັດ ຕຕັໍ່ ້ານຕີຄືນຈນົ ແຕກຊະແຕກຊາຍເກືອບຈະດັບສນູ ຜບູ້ ໍຕັ່ າຍກໍປົບໜຈີ ນົ ບັ່ກໍ າ້ ຈະຫຽວຄືນຫັງໄດ້ອີກ. ດ່ັງບດົ ກອນຕອນທວັີ່ າ່ : “ ສດັ ຕງມົ ທວັ່ົ ດາ້ ວ ທາວຮອດເຄືອຫວາຍ ໝາຍຈະຈັບຜູນ້ າໍ ເຮາົ ຮອບສອງຂັງໄວ້ ແຕ່ໄູ ຮ-ຂາມຜ້ົີງ ເປັນວົງອາຍອນຸູ່ ສັດຕສູ ູນຕັ່ງໆ ເພາະຄາໍ ສິນ້ີ ບໍັ່ເຫນັ \" ເຫດການດັ່ງກາ່ ວໃນວັນນັີ້ນໄດ້ກາຍເປັນບົດຮຽນ, ເປັນແບບຢູ່າງອັນດເີ ດັ່ນ ແລະ ເປັນພາບຕິດຕົວຕິດໃຈ ປະຊາຊົນລາວຕະຫອດມາ ບໍ່ັວ່າເວລາໃດກໍຍັງຄດິ ຄະນງຫາພາບຂອງການນໍາລາວຜູ້ເກັ່ງກ້າສາມາດຮອບດ້ານທ່ັໄີ ດ້ ເດີນທາງຜາ່ ນ ແລະ ມາພກັ ເຊາົ ໃນຕ້ນົີ ໄຮ-ຂາມທນ່ັີ ນ້ັີ . ພແໍ ຕຄູ່ ະນງຫາເຫດ ການໃນວນັ ນ້ັີນ ກເໍ ກີດຄວາມຄຽດແຄ້ນ ກຽດຊັງສັດຕູຜຮູ້ ຸກຮານ ທັ່ີທາໍ ລາຍເຜັົາ່ ຜ່ານເຮືອນຊານ ບ້ານຊອ່ ງ ແລະ ທາໍ ລາຍຄວາມຢູ່ເຢັນເປນັ ສຸກຂອງປະຊາຊົນ ລາວນນັີ້ ຈນົ ກວາ່ ບໍມັ່ ີອນັ ທຽບເທັົ່າໄດ້ ແລະ ເກດີ ນ້ີໍາໃຈປະຕິວດັ , ຕໍ່ັສູ້ຕາ້ ນສດັ ຕູຢາູ່ ງເດັດດ່ຽວໜຽວແໜ້ນບໍັ່ຍອມຈໍາ ນນົ ໃຫ້ສດັ ຕູເຂີົ້າມາແຊກແຊງ ຮຸກຮານອີກ. ເພ່ືອັ ໃຫ້ຊາດລາວເຮົາໄດ້ຢູ່ຢູາ່ ງສັນຕສິ ຸກ ແລະ ໄດ້ໃຊ້ຊີວິດຢູ່າງເຕັມທີັ່ ເຂ້ີົາ ໃນການພັດທະນາປະເທດຊາດໃຫ້ຈະເລີນກາ້ ໜາ້ . ດ່ງັ ບົດກອນຕອນທີ່ວັ າ່ : “ ແຕນູ່ ໍີ້າໃຈປະຕວິ ັດບັ່ແໍ ລ້ງ ແຫ້ງຂອບຍອມຈໍານນົ ດອກນາ ທົນແກູ່ນແຂງເໝືອນເພັດ ເພ່ືັອອດຸ ມົ ການກາ້ ວ ຫວງັ ເພືອ່ັ ລາວເຮົາໄດ້ ສນັ ຕປິ ອງປາງປະເສີດ ເໝີດໝູ່ມານທ່ານທາ້ ວ ທ່ັີມາເຂີ້ົາແຊກແຊງ ເຈົີ້າເອີຍ \" - ການອະທບິ າຍເຫດການຕ່າງໆທັທ່ີ າ່ ນຜນູ້ າໍ ລາວໄດ້ພບົ ພຕ້ໍີ ວົ ຈິງໃນອະດດີ ຂອງນັກແຕູ່ງ ແລະ ນັກແຕ່ງູ ຍງັ ໄດ້ ປຸກລະດມົ ນີ້າໍ ໃຈຂອງຄົນລາວເຮາົ ໃຫ້ຮູ້ຈກັ ຮກັ ປະເທດຊາດ-ບາ້ ນເກີດເມືອງນອນ ແລະ ພ້ອມກັນປກົ ປກັ ຮັກສາ ສບັ ສມົ ບັດ ຫື ຮອຍອະດດີ ຂອງທາ່ ນຜນູ້ າໍ ໄວ້ ບົດກອນນີ້ໄດ້ປະດິດຄິດແຕູ່ງຂີ້ນມາຕາມຄວາມເປັນຈິງ ທີ່ັຜູ້ແຕູ່ງໄດ້ພົບພໍີ້ ຫື ຮັບຮູ້ເຫດການໃນໄລຍະທັ່ີ ທ່ານ ຜູ້ນໍາລາວໂຕນອອກຈາກຄຸກແລ້ວມາພັກເຊົາ, ຫົບຫີກສັດຕູທີ່ັນໍາມາຈັບທ່ານຜູ້ນໍາໃນກົກໄຮ-ຂາມທີ່ັນັ້ີນ. ດ່ັງນັີ້ນ, ພັກ- ລັດເຮາົ ຈິັ່ງຫວງແຫນປົກປັກຮັກສາສະຖານທີັ່ດັ່ງກ່າວ ໄວ້ໃຫຄ້ ົນລາວທີັ່ເກີດໃໝູ່ໃຫຍ່ລຸນໄດ້ແວູ່ຊົມ ແລະ ລະນກພາບ ອະດີດທັຜ່ີ ນູ້ ໍາລາວໄດ້ສາ້ ງວິລະກໍາ-ພນົ້ີ ຈາກຄວາມຕາຍໃນທ່ັີນີັ້ນ. ດງ່ັ ບົດກອນຕອນທີວ່ັ າ່ : “ ຕ້ັງີ ແຕູ່ພຸນ້ ຮອດນີ້ ກໍຫາຍຊ່ັວົ ປາງປີ ມາແລວ້ ຄັນທາ່ ນມເີ ວລາ ໄປແວູຊ່ ມົ ກໍັ່ຍງັ ໄດ້ ຈະຊ່ວຍເຍືອງແຍງໃຫ້ ເຫັນຮອຍພາບອະດດີ ຄດິ ໄຄູ່ຄວນເມ່ັືອຄງັ້ີ ຜນູ້ າໍ ສ້າງວິລະກາໍ \" 23

ບົດກອນຍັງໄດ້ປຸກລະດົມນໍີ້າໃຈຂອງຄົນລາວເຮົາໃຫ້ຮູ້ຈັກຮັກຊາດ, ຮັກບ້ານເກີດເມືອງນອນ, ຮັກເຊີ້ືອ ຊາດເຜັົາ່ ພນັ ລາວດວ້ ຍກນັ , ຢູ່າໄດ້ແບງູ່ ແຍກຊົນຊັ້ີນວັນນະຖານະກຽດຕິຍົດ, ຢາູ່ ທໍລະຫດົ ປະເທດຊາດ, ລະປະໃຫ້ ຊົນຊາດອືັ່ນມາ ຄອບຄອງ, ຫົງລືມຄວາມສໍາຄັນຂອງປະເທດຊາດເຫັນແກູ່ວັດຖຸເງນິ ຄໍາເປັນອັນຍັ່ິງ... ເຮົາເປັນຄນົ ລາວຕ້ອງເປັນເຈົີາ້ ຂອງຂອງປະເທດລາວ, ທັງພ້ອມກັນປກົ ປັກຮັກສາບ່ັໍໃຫ້ຊາດອ່ັືນເຂີ້ົາມາແຊກແຊງປາບປາມໄດ້. ຫາກພວກເຮົາບ່ໍຮັ ່ວມ ແຮງຮວ່ ມໃຈກັນປົກປ້ອງຮກັ ສາບ້ານເມືອງປະເທດຊາດໄວ້ ຊືັທ່ ີັ່ວ່າປະເທດລາວກໍຈະເຊ່ັືອມ ເສຍແທ້ໄດ. ດງັ່ ບດົ ກອນ ຕອນທ່ັີວ່າ: “ ເຊີາົ້ ຄັໍາ່ ຄນື ຢຊູ່ ົີນ້ ໄຮປາູ່ ທນົ ທກຸ ປຸກລະດມົ ນໍາພາ ຜ່າຜະເຊີນຫັນຫ້າວ ເຈ້ີົາຜູນ້ ອນເຮືອນຫາ້ ງ ວຽງວງັ ກາງຜາສາດ ຮຽມເອີຍ ຄວາມຮກັ ຊາດຢາູ່ ລອຍເບ້ຍ ຊິເສຍເຊື້ອີ ຊື່ັວ່າລາວ ເຈ້າົີ ເອີຍ \" 5. ສະຫຼຸບ ➢ ດ້ານເນື້ີອໃນ ບົດກອນ “ ຮອຍອະດິດ ” ຜູ້ແຕູ່ງໄດ້ສະທ້ອນຄືນກ່ຽວກັບເຫດການໃນອະດີດທີ່ັທ່ານຜູ້ນ າລາວໂຕນ ອອກຈາກ ຄກຸ ໂພນເຄງັ ມາພກັ ພາອາໄສທີ່ກັ ົກໄຮ-ຂາມອ່ອນບ່ອນໜັ່ງທີັ່ຄົນບພ່ັໍ ົບພີ້ໍ ເຊງັ່ິ ແມູ່ນຕ້ອນຮັບຂອງລຸງສາລີ ແລະ ຍັງ ສະທອ້ ນເຖງິ ນໍ້ີາໃຈອັນເດັດດຽ່ ວໜຽວແໜ້ນ, ຮກັ ປະເທດຊາດຢູ່າງແທ້ຈງິ ທັງປກຸ ລະດົມຈິດໃຈຄົນລາວ ໃຫ້ຊ່ວຍກັນ ປົກປັກຮັກສາຮອຍອະດີດຂອງທ່ານຜູ້ນໍາໄວ້ ແລະ ເປັນຄົນທີ່ັຮູ້ຈັກຮັກປະເທດຊາດບ້ານເກີດເມອື ງ ນອນອກີ ດ້ວຍ. ➢ ດ້ານສລິ ະປະ ບົດກອນດັງ່ ກ່າວ ທ່ານ ຄໍາພໍ ພວງສະບາ ໄດແ້ ຕູ່ງໄປຕາມເຫດການທ່ັມີ ີຈິງໃນໄລຍະນ້ີັນ, ນາໍ ໃຊ້ສັບທໍາມະ ດາ ເຂົີ້າໃນການປະດິດຄິດແຕູ່ງ, ສາມາດຈັດລຽງເນືີ້ອໃນໄປຕາມເຫດການ, ມີເນື້ີອໃນເລິກເຊິ່ັງສ່ອງແສງເຖິງທ່ານ ຜູ້ນໍາ ແລະ ປະເທດຊາດ, ແຕູ່ງຖືກຕ້ອງຕາມຫັກຄໍາປະຈໍາບ່ອນ, ອ່ານມ່ວນເຂົີ້າໃຈໄວ ແລະ ຍັງສາມາດເຮັດໃຫ້ຜູ້ ອ່ານ-ຜູ້ ຟັງສໍານກພາບໃນອະດີດທີັ່ທ່ານຜູ້ນໍາລາວມາພັກເຊົາໃນກົກໄຮ-ຂາມອ່ອນນັີ້ນໄດ້ ຕາມວາດເວົີ້າຂອງແຕູງ່ ທງັ ເກີດນີໍ້າ ໃຈຮກັ ຊາດ ກຽດຊັງສັດຕຜູ ້ຮູ ກຸ ຮານລາວອີກດ້ວຍ. ບດົ ກອນ “ຮອຍອະດດີ ” ❖ ເລືັ່ອງນ້ປີ ານນິຍາຍວາ່ ໄວ້ ໄຮໃຫຍ່ໃບດົກ ກົກເກີດໃນດງົ ດອນ ບ່ອນຄົນບັ່ໍພານພໍັ່ ໃກມ້ ່ໍັຮຽງໄຮນີ້ ມີຂາມງາມຕ້ີົນໜັ່ງ ພງແຜ່ຜູ າຍຮົ່ມັ ໃຫ້ ຄົນໄດເ້ ພິງັ່ ພາ ❖ ອະດດີ ຍົກອ່ານອາ້ ງ ຕາງຕ່ັືມເຕືອນສະຕິ ວິລະກາໍ ໄຮ-ຂາມ ງ່າງາມເງົາຍ້ອງ ເໝອື ນດ່ງັ ເຮືອນຫຮໍ ອ້ ງ ວມິ ານທອງເນາົ ນງັ່ ບງັ ເມກແດດຕອ້ ງ ສະໜອງຄ້ີໍາຄູ່ຄຽງ ❖ ຄາວນນັີ້ ຍງັ ມຖີ ຽງໜັ່ງນ້ອຍ ຢໃູ່ ຕ້ຮັົມ່ ໄຮສີ ເປັນຖຽງລງຸ ສາລີ ພກັ ເຊາົ ເນາົ່ັ ຢ້ີງັ ຕງ້ັີ ຕັໍຂ່ ນົ ຂວາຍສ້າງ ວາງກໍາລັງຮກັ ສາດານ ຕ້ານສດັ ຕໃູ ຫຍນ່ ອ້ ຍ ທ່ັີຄອຍລ້າີໍ ລວ່ ງແດນ ❖ ແມນູ່ ວ່າຄ້ີງັ ໜງັ່ ນັນີ້ ຜູ້ນໍາຈາກວຽງຈນັ ອອກຕະລາງເຂົາຂງັ ຄໍັ່າຄນື ເດືອນອາໍ ສຽງສົມ ນໍາທາງເທົາ່ັ ໄປເຊົາໄຮ-ຂາມອ່ອນ ນແີ້ ລວ້ ລຸງສາລຮີ ບັ ຕອ້ ນ ຄືນນີນ້ັ ຊື່ນັ ຊມົ 24

❖ ສດັ ຕງົມທົວ່ັ ດາວ ທາວຮອດເຄອື ຫວາຍ ໝາຍຈະຈບັ ຜນູ້ າໍ ເຮາົ ຮອບສອງຂງັ ໄວ້ ແຕໄູ່ ຮ-ຂາມຜົງ້ີ ເປັນວງົ ອາຍອຸູ່ນ ສດັ ຕູສູນຕ່ັງໆ ເພາະຄໍາສົນບເ່ັໍ ຫນັ ❖ ດຽວນີຮ້ ອຍອະດີດຂີດເສີັ້ນ ເປັນດັ່ງແວູ່ນບັແໍ່ ຍງ ແມ້ງເມ່ັືອຮຽມພານພົບ ຮົມ່ັ ໄຮ-ຂາມນ້ອຍ ຫວົ ໃຈຄ້ອຍຄະນງພືີ້ ຜູ້ນາໍ ເຮາົ ພກັ ເພິັ່ງ ຄາວນ້ນີັ ເອົາເວງີ ດົງດາ່ ນດາ້ ວ ເປນັ ເຮືອນຢາ້ ວຢແູ່ ຝງ ❖ ແຕູນ່ ີໍ້າໃຈປະຕິວັດບໍແ່ັ ລງ້ ແຫງ້ ຂອບຍອມຈໍານົນ ດອກນາ ທນົ ແກນູ່ ແຂງເໝືອນເພັດ ເພັ່ອື ອຸດມົ ການກາ້ ວ ຫວງັ ເພ່ອັື ລາວເຮາົ ໄດ້ ສັນຕິປອງປາງປະເສີດ ເໝີດໝູມ່ ານທາ່ ນທ້າວ ທີມັ່ າເຂາົີ້ ແຊກແຊງ ເຈ້າົີ ເອຍີ ❖ ອັນນຮີ້ ຽມບໍໄັ່ ດ້ແຕ່ງູ ແຕມ້ ເປັນພາບລວງຕາ ດອກນາ ຢເູ່ ຂດນາຊາຍທອງ ທ່ອງໄປກຄໍ ງົ ພໍີ້ ໃກ້ມທໍ່ັ າງທຽວຜາ້ ຍ ເລາະສາຍທານນີໍາ້ ຊວ່ ງ ເພ່ັນິ ຫວງແຫນຮັກໄວ້ ບມໍ່ັ ໃີ ຫ້ເສືອັ່ ມສນູ ❖ ຕງັ້ີ ແຕູພ່ ຸ້ນຮອດ ກໍຫາຍຊ່ັົວປາງປີ ມາແລ້ວ ຄນັ ທາ່ ນມີເວລາ ໄປແວ່ຊູ ົມກຍໍ ງັ ໄດ້ ຈະຊ່ວຍເຍອື ງແຍງໃຫ້ ເຫນັ ຮອຍພາບອະດດີ ຄິດໄຄູຄ່ ວນເມືອັ່ ຄ້ງັີ ຜ້ນູ ໍາສ້າງວລິ ະກໍາ ❖ເຊົີ້າຄັໍ່າຄືນຢ່ຊູ ົີ້ນ ໄຮປາູ່ ທນົ ທກຸ ປກຸ ລະດົມນໍາພາ ຜາ່ ຜະເຊນີ ຫນັ ຫາ້ ວ ເຈ້າົີ ຜູ້ນອນເຮອື ນຫ້າງ ວງັ ກາງຜາສາດ ຮຽມເອີຍ ຄວາມຮກັ ຊາດຢູ່າລອ່ ຍເບຍ້ ຊິເສຍເຊື້ີອຊ່ັວື າ່ ລາວ ເຈົີ້າເອຍີ 25

ບົດຕວົ ຢາູ່ ງ ວໄິ ຈບດົ ກອນ “ໜາ້ ທຂັີ່ ອງຊາວໝມູຸ່ ” 1. ທັ່ີມາຂອງບົດກອນ ຄັດມາຈາກປີ້ມ \"ໄວຍາກອນ\" ພມິ ເທືອ່ັ ທີ 1, ພະແນກສກສາສູນກາງພິມຈາໍ ໜາ່ ຍ, ພມິ ທີັ່ໂຮງພິມສູນກາງ ແນວ ລາວຮກັ ຊາດພມິ ເທອັື່ ທີ 1 ຈາໍ ນວນ 6000 ຫວົ , ຂະໜາດ 13×19 ປີ 1967 (ໜ້າທີ 255-256) 2. ເນອ້ືີ ໃນລວມ ເວົີ້າເຖງິ ຊາວໜຸູ່ມເປັນກ້ອນກາໍ ລັງອັນສາໍ ຄັນມະຫາສານເປັນຜູ້ທ່ຈີັ ະປົກປກັ ຮັກສາ ແລະ ສ້າງສາພັດທະນາ ໃຫ້ຈະ ເລນີ ຮງູຸ່ ເຮືອງ. ສະນນັີ້ , ຈງັ່ິ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຊາວໝມຸູ່ ເຍົາວະຊົນຈົງັ່ ເຝກິ ຝນົ ຫ່ຫັ ອມຕນົ ເອງໃຫ້ກາຍເປັນບຸກຄົນ ທີ່ດັ ີເດ່ັນເປນັ ໜແ່ັໍ ໜງຜູ້ທຈັີ່ ະສບື ເຊືີອ້ ແທນແນວພດັ ທະນາໃຫ້ກາ້ ວໜາ້ ໄປເລືອ້ີ ຍໆ. 3. ແບູ່ງຕອນ ບດົ ກອນ \"ໜ້າທີັ່ຊາວໜູ່ມຸ \" ໄດ້ແບ່ງູ ອອກເປັນ 2 ຕອນຄື + ຕອນທີ 1 ແຕູ່ຕ້ີົນ ຈນົ ເຖິງ ໃຫມ້ ັນໄດສ້ ູ່ແນວ. ບາດທີ 1 ຫາປາດ ທີ 3 - ເນືີ້ອໃນ ເວົີ້າການສະແຫວງຫາຄວາມຮູ້, ຊອກຮູ້ຮໍ່ັາຮຽນເພາະວ່າຊາວໜຸູມ່ ເປັນກ້ອນກໍາລງັ ຂອງປະເທດຊາດເພືອັ່ ເຝິກຝົນຫ່ັຫອມຕນົ ເອງໃຫເ້ ປນັ ຜູເ້ ກັງ່ ກາໍ ສາມາດ. + ຕອນທີ 2 ແຕູ່ຄາວນີຊ້ າວໜຸູ່ມໄດ້ ຈົນເຖງິ ສຸດທ້າຍ. ບາດທີ 4 ຫາ ບາດທີ 6 ເນີອື້ ໃນ ເວີົ້າເຖງິ ເມ່ືັອເຮົາຮ່າັໍ ຮຽນຈົບມາກຕ່ັໍ ້ອງກັບຄືນມາຮັບໃຊ້ປະເທດຊາດມາເຮັດໜາ້ ທັຊີ່ າວໜມູຸ່ ໃຫ້ສົມກັບວ່າ\" ຊາວໜູ່ມຸ ລາວ\" 4. ວເິ ຄາະ ເຮົາເກີດມາເປັນຄົນລາວ, ລູກຫານລາວ, ເປັນຊາວໜຸູ່ມລາວ ໂດຍແມູ່ນປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວເປນັ ຜູ້ຈັດ ຕັ້ີງ, ນໍາພາ ສກສາອົບຮົມເພ່ືັອພາລະກດິ ປົກປກັ ສາ ແລະ ສ້າງສາພັດທະນາປະເທດຊາດຕາມທິດທາງສງັ ຄົມນຍິ ົມ. ດັ່ງນັີ້ນ, ຈິັ່ງໄດ້ ກໍ່ັສ້າງ, ເຝິກຝົນຫັ່ຫອມໃຫ້ມີຄວາມດໝຸ ັ່ນຂະຫຍັນພຽນ, ມີຄວາມພະຍາຍາມຄວາມອົດທນົ ຊອກ ສະແຫວງຫາຄວາມຮູ້ ເພາະຊາວໜມູຸ່ ເປນັ ກະດູກສັນຫງັ ຂອງຊາດເປັນແຂວນຂວາຂອງປະເທດເມອືັ່ ເຮາົ ເປັນຊາວໜູຸ່ ມກຕັ່ໍ ້ອງມຄີ ວາມຮຄູ້ ວາມ ສາມາດ, ກາໍ ຫານ, ອດົ ທນົ , ທຸກຍາກພຽງໃດກ່ັໍຕ້ອງບກຸ ບືນຜາ່ ນຜາ່ ເພືອ່ັ ພດັ ທະນາປະເທດ ຊາດດງ່ັ ຄໍາເວົີາ້ ທີັວ່ າ່ ບອ່ ນໃດ ຍາກຊາວໜຸູ່ມເຮົາບກຸ , ບອ່ ນໃດທຸກຊາວໜູຸມ່ ຜາ່ ນຜ່າ, ບ່ອນໃດຊາດຕ້ອງການຊາວໜູຸ່ ມຂານອາສາ\" ປະຊາຊນົ ປະຕວິ ັດລາວປະກອບດ້ວຍຊາວໜຸມູ່ ບັນດາເຜັົາ່ ຜ້ມູ ີຄວາມຫາວຫັນ, ດີເດັນ່ ແລະ ມຄີ ວາມ ຕືັ່ນຕົວສະໝັກໃຈປະກອບສ່ວນເຂົ້ີາ ໃນຂະບວນການມະຫາຊົນເພາະວ່າຊາວໜຸູ່ມແມູ່ນຄົນທີັ່ພວມສ້າງແປງທາງ ຊວີ ິດໃໝູ່ຖ້າຫາກຄົນເຮາົ ຫາກຂາດແຂນຂາ ກ່ັໍລາໍ ບາກທ່ັີຈະໄປມາຖ້າຫາກປະເທດຊາດຫາກຂາດກ້ອນກໍາລັງ, ຂາດ ຄວາມສາມກັ ຄີ, ຂາດຄວາມຮຄູ້ ວາມສາມາດ, ຂາດສະຕິປັນຍາກ່ໍັຈະເຮັດໃຫປ້ ະເທດຊາດບາ້ ນເມືອງລົີມ້ ຈມົ . ດ່ັງນີັ້ນ , ເມືັ່ອເຮົາມີໂອກາດໄດ້ຮໍັ່າຮຽນ, ຍັງໜຸູ່ມນ້ອຍກໍ່ັ ຕ້ອງຫ້າວຫັນໃນການປະຕິວັດອົງການຈັດຕັ້ີງໃຫ້ເຂັີ້ມແຂງຂີ້ນ ເລອ້ືີ ຍໆ. ເມື່ັອເຮົາກ້າວເຂີ້ົາສູ່ອົງການຈັດຕ້ີັງຕ່າງໆໂດຍສະເພາະແມູ່ນອົງການຈັດຕີ້ັງຊາວໜູຸ່ມລາວກໍ່ັຕອ້ ງຊຸກຍ້ເູ ສີມ ຂະຫຍາຍລດັ ທິວິລະປະຕິວດັ ກ້າວເຂີ້າົ ສໄູ່ ລຍະໃໝູ່ຈັ່ງິ ລະດົມໃຫ້ຄົນລາວທກຸ ຄົນເປັນເຈົາ້ີ ການໃນການສ້າງຂະບວນ 26

ການ ກໍ່ັຕັີ້ງພັກ-ລັດໃຫ້ເຂັ້ີມແຂງເຮັດໃຫ້ສົມກັບວ່າຊາວໜຸູ່ມຄືແຂນຂວາຂອງປະເທດປຽບເໝືອນດັ່ງນົກອິນຊີທ່ັີ ບຫ່ັໍ ວນ່ັ ກວາ ຕໍພັ່ າຍລຸ ົມແດງຈ່ິັງສົມວາ່ ຊາວໜ່ມຸູ ຄກື ະດຸກສນັ ຫງັ ຂອງຊາດ. ດ່ງັ ນນ້ັີ , ຈັ່ິງຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຊາວໜຸ່ມູ ເຍົາວະຊົນລາວບັນດາເຜົ່ັາປະຕິບດັ ຈຸດແຫູງ່ ການປະຕິວັດຂອງພັກຄືສ້າງ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍລະບອບປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນຕາມຈຸດໝາຍສັງຄົມນຍິ ົມແນໃູ່ ສ່ເູ ຮດັ ໃຫ້ປະຊາຊົນຮັງ່ ມີຜາ ສກຸ ປະ ເທດຊາດເຂ້ມີັ ແຂງ, ສັງຄມົ ປອງດອງສາມກັ ຄີ, ມີປະຊາທິປະໄຕ, ຢຸດຕິທາໍ ແລະ ມຄີ ວາມສວີ ໄິ ລ. 5. ສະຫຼຸບ ກ. ດາ້ ນເນີອ້ື ໃນ ເວົີ້າລວມແລ້ວບົດກອນໜ້າທີ່ັຊາວໜຸູ່ມສອງແສງໃຫ້ເຮົາເຫັນເຖິງຄວາມດຸໝັ່ນຂະຫຍັນພຽນ , ຮູ້ຈັກ ຂົນຂວາຍ ຊອກຫາຄວາມຮຸ້ດອົນທົນພະຍາຍາມ, ຮູ້ຈັກປຸກລະດົມໃຫ້ຊາວໜຸູ່ມບັນດາເຜ່ັົາໃຫ້ກ້າຫານຫ້າວຫັນຕັໍ່ ໜາ້ ທວີ່ັ ຽກງານ ເພື່ອັ ພດັ ທະນາປະເທດຊາດໃຫ້ຮງຸູ່ ເຮືອງສວີ ໄິ ລໄປເລີ້ືອຍໆ. ຂ. ດ້ານສິລະປະ ບົດກອນ \"ໜາ້ ທັີຊ່ າວໜມຸູ່ \" ແຕູ່ງຕາມເຫດການຕົວຈິງໃຊ້ສັບທີມ່ັ ່ວນອ່ອນຊອນ, ສາໍ ຜັດເກາະກ່າຍກັນດີ, ໃຊ້ສັບ ພາສາທ່ສີັ ພຸ າບ, ອາ່ ນແລ້ວເຂ້ົີາໃຈງາ່ ຍ, ສາມາດເຮດັ ໃຫ້ຜອູ້ າ່ ນຜຟູ້ ງັ ເກດີ ມຈີ ນິ ຕະນາການ ຫື ນກເຫັນພາບໃນ ບດົ ກອນໄດ້. ບົດກອນ “ໜາ້ ທຂ່ີັ ອງຊາວໜມູຸ່ ” ຊາວໜມຸູ່ ເປັນສາຍເຊືີ້ອ ກໍາລັງໃຫຍ່ສໍາຄນັ ມັນແມູນ່ ອະນາຄົດ ແກນູ່ ກໍາລງັ ເມອື ງບ້ານ ທັງແມນູ່ ຊຸມຊົນຊັນ້ີ ພະລັງແຮງກໍາກັ່ນ ເປັນຫົວຈກັ ຊກຸ ຍູ້ ໃຫ້ຄນົ ຕງັີ້ ແຕູ່ງການ ບ່ັວໍ ່າປະເທດບາ້ ນ ສະຖານຖນ່ັິ ດນິ ໃດ ກຍັ່ໍ ່ອມມີຄນົ ຫານ ໜູຸ່ມຄະນອງເນອື ງລ້ົນີ ມນັ ແມູ່ນຄົນພວມສ້າງ ແປງທາງຊີວິດໃໝູ່ ຍາກທ່ັໍໃດກ່ໍໄັ ດ້ ປະສົງສູ້ຊອກຊົນ ຄາວເມອັື່ ຍັງໜ່ມຸູ ນ້ອຍ ສະແຫວງຮໍັາ່ ຮຽນໜັງສື ຍາກກ່ໍພັ ັນພຽນອດົ ຮັໍ່າຮຽນຈນົ ແລວ້ ໝດົ ສ່ອູ ັນຮຽນໄດ້ ຈດົ ຈາໍ ຈນົ ວາ່ ຈືັ່ ບດັ ນ້ີນາໍ ອອກໃຊ້ ໃຫ້ມນັ ໄດ້ສູ່ແນວ ຄາວນີຊ້ າວໜູ່ມຸ ໄດ້ ຄນື ມາຢ່ໃູ ນປາງ ມາເຮັດການແປງປຸກ ກ່ນັິ ນາຕາກາໍ ຄວນທພີັ່ າຕວົ ຕັີ້ງ ປຸນເປນັ ຕົວຢູາ່ ງ ຊຊ້ີ ່ອງທາງບອກໃຫ້ ປະຊາເຊືີ້ອເພິ່ງັ ນາ ຊາວໜ່ມູຸ ຄວນເກັງ່ ກາ້ ການເພ່ັມີ ຜະລດິ ຜົນ ການຮັ່າໍ ຮຽນການເມືອງ ເສບລາໍ ຟອ້ ນ ກັບທງັ ການທນົ ສູ້ ສດັ ຕທູ ມັີ່ າຈົນ ໂຄສະນາຮຽກຮອ້ ງ ຂະຫຍນັ ຕ້ານສ່ັງສອນ ເຮດັ ໃຫ້ໄດດ້ ງັ່ ນັີ້ນ ຈ່ິັງສົມວ່າເຍາົ ວະຊົນ ສົມວາ່ ເປັນຄນົ ລາວ ທີັສ່ ບື ແທນມູນເຊ້ີືອ ເປັນກາໍ ລງັ ຫວງສ້າງ ແປງເມືອງຂດຸ ກນັົ່ ເຮດັ ໃຫ້ລາວຢາູ່ ງກາ້ ວ ຈະເລນີ ຂ້ີນຍດເຍ້ີືອ. 27

ບົດທີ 2 ບົດກອນ “ຫອມກັິນ່ ຈາໍ ປາ” 1. ປະຫວດັ ແລະ ພາລະກດິ ການປະດດິ ແຕູງ່ ຂອງ ທ່ານ ຄາໍ ພໍ ພວງສະບາ ນກັ ກະວີຄາໍ ພໍ ພວງສະບາ ມີນາມປາກກາວາ່ ພ. ພວງ ສະບາ ເພັິ່ນ ເກດີ ເມັ່ືອວນັ ທີ 11/6/ 1939 ທ່ັີ ບ້ານເວີນໄຊ ເມອື ງໂພນທອງ ແຂວງຈໍາປາ ສກັ ໃນຄອບຄົວຊາວນາຜູ້ທກຸ ຍາກ. ພ່ໍຊັ ັ່ວື ່າ ທ້າວ ໝນັີ້ , ແມູ່ຊ່ັືວາ່ ນາງ ແຈູ່ມ , ມີອ້າຍ ນ້ອງນໍາກັນທັງມົດ 4 ຄົນ, ທ່ານຄໍາພໍ ພວງສະບາ ແມູ່ນລູກ ຜູ້ທີ ສາມ ແລະ ເງື່ັອນໄຂທີ່ັພາໃຫ້ທ່ານເປັນນັກກະວີນັີ້ນກໍ່ັ ຍ້ອນວ່າທ່ານໄດ້ຮັບ ຜນົ ສະທ້ອນມາຈາກເຊ້ີືອສາຍຄື ນອ້ ງ ຊາຍຂອງແມູເ່ ປນັ ນກັ ກະວີ. ຊີວິດສ່ວນໜັ່ງຂອງຄໍາພໍ ພວງສະບາໄດ້ໃຫຍ່ຂີ້ນໃຕ້ ຮົ່ັມຂອງຜ້າ ກາສາວະພັດ (ຜ້າເຫືອງ) ດ້ານການສກສາ ທ່ານ ໄດຮ້ ຽນຈບົ ຊີ້ັນມັດທະຍົມ ເອກຈາກໂຮງຮຽນປາລີ ປະລິຍັດຕິທໍາ (ໂຮງຮຽນຝູ່າຍສົງ). ກ່ອນທີັ່ຈະເຂົ້ີາ ມານັກ ກະວີ ເພິ່ັນເປັນຜູ້ໜ່ັງທ່ີັມັກການຂັບລໍາ, ສະໄໝຍັງເປັນນັກຮຽນໄດ້ ຂຽນກອນລໍາໃຫ້ໝໍລໍາທ່ີມັ ີຊສ່ືັ ຽງຫາຍບົດພສໍ ົມຄວນ. ຄໍາພໍ ພວງສະບາໄດ້ເລມ່ີັ ເຂ້າົີ ສວູ່ ງົ ການຂ່າວ, ໜັງສືພມິ , ນັກປະພັນ ແລະ ນັກກະວຕີ ັງີ້ ແຕູ່ປີ 1964 ຈຸດເລີມ່ັ ຕ້ນົີ ໃນຖະໜົນຄອງປາກກາຂອງທ່ານແມນູ່ ຂຽນບົດລະຄອນວທິ ະຍຸ; ຈາກນີັນ້ ທ່ານກໍເຂີົ້າສູ່ວົງການໜັງສືພິມ ເຊ່ັິງ ເລີັ່ມແຕູ່ ໜັງສືພິມລາຍເດືອນ, ລາຍສັບປະດາ ແລະ ລາຍວັນນັບເປັນຫາຍສະບັບ.ທ່ານເຄີຍເປັນນັກຂ່າວ ແລະ ຮອງ ບັນນາທິການ; ທ່ານໄດ້ຂຽນບົດຂ່າວ, ບົດຄວາມ, ບົດວິຈານ, ບົດສາລະຄະດີ, ບົດເລື່ັອງສັ້ີນ, ບົດກາບກອນ, ນິທານ ສາໍ ລບັ ເດັກນອ້ ຍ ແລະ ອ່ນືັ ໆ. ❖ ຜົນງານການປະດິດແຕງູ່ ຂອງທ່ານຄໍາພໍ ພວງສະບາ ນບັ ແຕູ່ປະເທດຊາດໄດ້ຮັບການປົດປອູ່ ຍເມືັອ່ ປີ 1975 ເປນັ ຕ້ົນີ ມາ ທ່ານມີຜົນການປະດິແຕງູ່ ທ່ດີັ ີເດັ່ນຫາກ ຫາຍ ບົດພໍສົມຄວນເຊັ່ນ ການປະພັນທີັ່ພິມເປັນເຫັີ້ມສ່ວນຕົວ ແລະ ໂຮມກັບໝູ່ເພືັ່ອນ 20 ເຫັີ້ມ ເຊິັ່ງປະກອບມີ ເລື່ັອງ \"ເດືອນຄ້າງທີັ່ເຊລະປາ\" ( 1982 ), ບົດກະວີ “ ຫອມກິັ່ນຈໍາປາ (1984) ແລະ ອື່ັນໆ. ນອກຈາກນັີ້ນກໍພິມ ອອກຕາມ ໜ້າໜັງສືພິມ ( ລາຍວັນ, ລາຍສັບປະດາ ແລະ ລາຍເດືອນ ), ອອກວິທະຍຸກະຈາຍສຽງ ແລະ ໂທລະພາບເກອື ບ 2000 ບົດເຊັ່ນ ບົດກອນ \"ປິຕຸພູມທ່ັີຮກັ ” ( 1984 ), “ໂພນສະຫວັນວັນໃໝູ່” ( 1996 ), “ຄ່າ ຂອງເງິນກບີ ” ( 1996 ) ປມີ້ “ຄມົ ກະວີ” ( 1996) ແລະ ບດົ ອັື່ນໆອກີ . ຜນົ ງານການປະພັນຂອງທາ່ ນ ຍງັ ໄດ້ແປ ແລະ ພມິ ຈໍາໜ່າຍອອກເປັນພາສາລັດເຊຍ, ພາສາຝຣັ່ງ ໃນຊຸມປີ 80, ເປັນພາສາຫວຽດນາມ ( 1990 ) ແລະ ເປັນພາສາໄທອີກດວ້ ຍ. ວາດສໍານວນລີລາການປະພັນຂອງທ່ານແມນູ່ ນິ້ີມ ນວນ ອ່ອນຫວານສະທ້ອນໃຈ ທັງໃຫ້ອຸດົມການຕໍຜ່ັ ູ້ອາ່ ນ; ການປະພັນຂອງທ່ານເປັນແບບເອກະລັກຂອງຕົນ ເອງໂດຍ ສະເພາະ, ຄະຕຊິ ີວດິ ໃນການປະພັນສາໍ ລັບຕວົ ຂອງທ່ານນັີ້ນ ຍາມໃດກຄໍ ິດສະເໝີວາ່ ບົດປະພັນ-ບົດກະວີ ທ່ດັີ ີຂອງທາ່ ນ ນີ້ັນຄືບດົ ທີພັ່ ວມລງົ ມຂື ຽນ ແລະ ບົດທີັ່ຈະຂຽນຕ່ໍັໆໄປໃນອະນາຄົດ. 2. ເຄີ້ົາກາໍ ເນີດ ຫື ທມ່ັີ າຂອງບົດກະວີ “ຫອມກັ່ິນຈາໍ ປາ” ບົດກອນ “ຫອມກິັ່ນຈໍາປາ” ເປັນໜ່ັງໃນຈໍານວນຜົນງານການປະດິດແຕູ່ງອັນດີເດັ່ນຂອງນັກກະວີ ຄໍາພໍ ພວງ ສະບາທັປ່ີ ະດດິ ແຕູ່ງຂີ້ນໃນໄລຍະທີັປ່ ະເທດຊາດໄດ້ຮບັ ການປົດປູ່ອຍຢູ່າງສມົ ບູນ, ທງັ ແມູ່ນໄລຍະທັີ່ປະຊາຊົນ ລາວທັງ ຊາດກໍາລັງປັບປຸງບູລະນະສ້າງສາບ້ານເມືອງຈາກການທໍາລາຍຂອງສັດພາຍນອກມາເປັນເວລາດົນນານ, ທາ່ ນ ຄາໍ ພໍ ພວງສະບາ ເປນັ ຜ້ໜູ ັງ່ ທມີ່ັ ຈີ ິດໃຈຮກັ ຊາດ, ຮກັ ບ້ານເກດີ ເມືອງນອນ, ທ່ານມີຄວາມພູມໃຈຕໍ່ັການດໍາລົງ ຊີວິດອັນສຸກສໍາ ລານຂອງປະຊາຊົນລາວບັນດາເຜົັ່າ ແລະ ເຫັນໄດ້ຄວາມອຸດົມຮັ່ງມີຂອງປະເທດຊາດທີັ່ເຕັມໄປ ດ້ວຍຊບັ ພະຍາກອນ ອນັ ລ້າໍີ ຄ່າ, ມວີ ດັ ທະນະທາໍ ຮີດຄອງປະເພນີອັນດີງາມມາແຕູ່ບູຮານນະການ. ດ່ັງນ້ີັນ, ທ່ານຈ່ັງ ໄດປ້ ະດິດແຕງູ່ ບົດກອນ “ຫອມກິັນ່ ຈາໍ ປາ” ຂີ້ນມາ ໂດຍຢມື ເອາົ ຮບູ ພາບ ແລະ ກິັ່ນຫອມຂອງດອກຈໍາປາມາເປັນຕົວ ແທນໃຫແ້ ກ ັ່ນນາໍ ້ີໃຈຮັກ ຊາດອັນສງູ ສັົ່ງຂອງຄນົ ລາວທັງຊາດ. ບົດກອນດງ່ັ ກ່າວຖືກບນັ ທກໄວ້ໃນປີມື້ ໂຮມກະວີຊັ່ື: 28

ຫອມກິັ່ນຈໍາປາ ເຊິ່ັງລວມທັງ ໝົດ 6 ບົດ, ໃນນັ້ີນມີບົດທີັ່ເປັນຜົນງານຂອງການປະດິດແຕູ່ງຂອງທ່ານ ຄໍາພໍ ພວງ ສະບາ 1 ບົດ, ບົດທີັ່ເປັນຜົນງານ ຂອງທ່ານ ດຣ ທອງຄໍາ ອ່ອນມະສອນ 2 ບົດ, ບົດທີັ່ເປັນຜົນງານຂອງທ່ານ ທະ ນງົ ສກັ ວົງສັກດາ 3 ບົດ. ໃນຈໍານວນ 6 ບດົ ນນີັ້ , ບົດກອນ “ຫອມກ່ັິນຈາໍ ປາ” ຂອງທາ່ ນ ຄໍາພໍ ພວງສະບາ ເປັນບົດ ທີ 1 ທງັ ເປນັ ຊືັ່ຂອງປ້ມືີ ເຊິັງ່ ພມີ ທີັໂ່ ຮງພມິ ແຫງູ່ ລດັ ປີ 1984 ໜາ້ ທີ 1. 3. ການວໄິ ຈບົດກະວີ “ຫອມກ່ິັນຈາໍ ປາ” 1. ເນ້ີືອໃນໃຈຄວາມຂອງບດົ ບດົ ກອນ “ຫອມກນິ່ັ ຈາໍ ປາ\" ເປນັ ບດົ ກອນອາລມົ ຈິດບມໍ່ັ ີຕົວລະຄອນ ເຊິ່ງັ ນກັ ແຕູງ່ ໄດ້ຢືມເອົາຮູບພາບກັິ່ນ ຫອມຂອງດວງຈາໍ ປາມາປຽບທຽບໂດຍຈຸດປະສົງຫກັ ແມູ່ນ ຢາກເວ້ີົາເຖິງຄວາມຮັກຊາດ, ຮກັ ບ້ານເກີດເມືອງນອນ ຂອງ ຄົນລາວ. ດອກຈໍາປາແມູ່ນດອກໄມ້ຊະນິດໜັ່ງ ທີ່ັເກີດຂີ້ນບົນແຜູ່ນດິນລາວລ້ານຊ້າງມາແຕູ່ດົນນານທັງເປັນ ດອກໄມ້ປະ ຈາໍ ຊາດ, ເປນັ ຕວົ ແທນແຫູ່ງວດັ ທະນະທາໍ ອັນດີງາມຂອງຊາດ ແລະ ເປນັ ສນັ ຍາລກັ ແຫູ່ງນໍາ້ໃີ ຈຮັກບ້ານ ເກີດເມືອງນອນ ຂອງຄົນລາວທຸກຄົນ. ທ່ານ ຄໍາພໍ ພວງສະບາ ຢາກສກສາອົບຮມົ ແນວຄິດຂອງຜູ້ອ່ານກຄໍ ືນກັ ສກ ສາທຸກຄນົ ໃຫ້ຮຈູ້ ັກ ຮັກປະເທດຊາດຂອງຕົນຫາຍຂນີ້ . 2. ແບງູ່ ຕອນ ບົດກອນ “ຫອມກັນ່ິ ຈາໍ ປາ” ລວມມີ 16 ວກັ ຫື 4 ບາດກອນ ແປງອອກເປນັ 3 ຕອນຄື: +ຕອນທີ 1 ແຕູ່ຕີົ້ນ - ຍາມລມົ ຕ້ອງກນິ ມາ (ນອນໃນບາດທໜ່ັີ ງ່ັ ) ເນື້ີອໃນ ເວົີ້າເຖິງ ກິ່ັນຫອມຂອງດວງຈໍາປາ ທີ່ັມີກິ່ັນຫອມແຕກຕ່າງກັບດອກໄມ້ຊະນິດອື່ັນໆເຊິັ່ງບໍ່ັມີກນິັ່ ຫອມຂອງດອກໄມ້ຊະນດິ ໃດໃນໂລກນີທ້ ຽບໄດ້. +ຕອນທີ 2 ເລມ່ັີ ແຕູ່ ຫອມຫາຍເດດວງດອກໄມ້ - ຄືໄຂ່ບູ ົັ່ມໃນ (ກວມເອາົ ບາດທີ 2, 3) ເນື້ີອໃນ ເວົ້ີາເຖິງ ຄວາມຫອມຂອງດວງຈໍາປາ ເຊິ່ັງຍາມໃດກໍຕິດພັນກັບແນວຄິດຈິດໃຈຂອງຄົນລາວບ່ັມໍ ີ ຍາມຈືດຈາງໄປໄດ້. ໝາຍວາ່ ຄົນລາວທກຸ ຄົນລ້ວນແຕູ່ຮັກຫອມ ແລະ ຜູກພນັ ກັບປະເທດຊາດຂອງຕົນມາແຕູ່ດົນ ນານ ເຊັງ່ິ ບໍມ່ັ ຍີ າມຈະເຫີນຫ່າງໄປໄດ້ເຖິງແມູ່ນວ່າຈະຕກົ ຢູ່ແຫູ່ງຫົນໃດກໍຍັງຄິດຮອດ ຄດິ ເຖິງບ້ານເກີດເມືອງນອນ ຂອງຕນົ . +ຕອນທີ 3 ເລ່ມັີ ແຕູ່ ຫວົ ໃຈຄດິ ໄຄພໍີ້ - ສຸດທ້າຍ (ນອນໃນບາດສດຸ ທາ້ ຍ) ເນື້ີອໃນ ເວົ້ີາເຖິງ ປະເທດລາວ ເປັນປະເທດທີັ່ອຸດົມຮັ່ງມີ, ເປັນບ່ອນເພິັ່ງພາອາໄສຂອງຄົນລາວທຸກຄົນ. ເພາະສະນັີ້ນ, ຄົນລາວລ້ວນແຕູ່ມໜີ ້າທ່ີັປົກປກັ ຮກັ ສາປະເທດຊາດໄວ້ໃຫ້ໝັີ້ນຄົງ ແລະ ກຽມພອ້ ມທຸກເວລາທີ່ັຈະ ເສຍສະຫະຊວີ ິດເລອື ດເນືອ້ີ ຂອງຕົນເພອ່ືັ ປົກປ້ອງປະເທດຊາດບ່ໍັໃຫຊ້ າດອ່ນືັ ເຂີົາ້ ມາແຊກແຊງ. 3. ການວໄິ ຈບດົ ກະວີ “ຫອມກັ່ນິ ຈໍາປາ” (ວິໄຈຕາມເນອືີ້ ໃນໃຈຄວາມຂອງບົດ) ບົດກອນ “ຫອມກິ່ັນຈໍາປາ\" ແມູ່ນບົດກອນອາລົມຈິດເຊິັ່ງນັກກະວີ ຄໍາພໍ ພວງສະບາ ໄດ້ຢືມເອາົ ຮບູ ພາບ ກິັ່ນຫອມຂອງດວງຈໍາປາມາເປັນຕົວແທນແຫູ່ງວັດທະນະທໍາອັນດີງາມຂອງຊາດ ທັງເປັນຕົວແທນແຫູ່ງນໍີ້າໃຈຮັກ ຊາດ, ຮກັ ບາ້ ນເກີດເມອື ງນອນຂອງຄົນລາວ. ດອກຈໍາປາເປັນດອກໄມ້ຊະນິດໜັ່ງທັເ່ີ ກີດໃນຜືນແຜູ່ນດິນລາວລ້ານ 29

ຊ້າງມາແຕູ່ດົນນານເຊິັ່ງແມູ່ນຊົນເຜົ່ັາຈາມ ເອົາມາປູກໄວ້ແຕູ່ກ່ອນດອກຈໍາປາມຊີ ື່ັວ່າ: “ຈາມປະ” ເນືັ່ອງຈາກວ່າຊນົ ຈາມເອາົ ມາປຸກປະໄວ້ ຈາກນ້ີນັ ຈັ່ງປຽູ່ ນຊັ່ມື າເປັນຈໍາປາ, ດອກຈໍາປາແມູ່ນດອກໄມທ້ ມີ່ັ ີກນ່ັິ ຫອມອ່ອນໆ ແລະ ຫອມໄປທົ່ັວທກຸ ບອ່ ນທຸກທັີ່ຕາມສາຍລົມ ທັີໄ່ ດໂ້ ບຍ ໂບກຕາມລະດູການ ເພັື່ອເປັນການຈງູ ໃຈແກຜູ່ ູ້ໄດເ້ ບິັ່ງໄດ້ຊົມ. ໂດຍທັ່ົວໄປແລ້ວກິນຫອມຂອງດອກຈໍາປາຄືກັນກັບ ດອກໄມ້ນາໆຊະນດິ ທ່ເີັ ກີດໃນດິນແດນລາວລ້ານຊ້າງແຫູ່ງນ້ີ, ແຕູ່ເປັນຫຍງັ ນັກກະວີ ຄາໍ ພີພວງ ສະບາຈິັ່ງຍົກເອົາກິນ ຫອມຂອງດອກຈາໍ ປາມາເປັນກິ່ັນຫອມກວ່າທກຸ ສິ່ງັ ທີັ່ຢ່າູ ງໃນໂລກດັງ່ ສະແດງອອກໃນບົດກອນຕອນໜັ່ງຂຽນວ່າ: ... ຫອມໃດໃນໂລກນີ້ ບປ່ໍັ ຸນປຽບຈໍາປາ ດອກນາ ຫອມທວົັ່ ເຖິງເວຫາ ເມກຂະຫາແດນດ້າວ ຫອມມິເບາົ ບາງໄດ້ ພພໍ ຽງຍາມຍິບ ຫອມຈິບດວງລີ້ນົ ລີົນ້ ຍາມລົມຕ້ອງກນິ ມາ... ກຍໍ ອ້ ນວ່າດອກຈໍາປາແມູ່ນດອກໄມ້ປະຈາໍ ຊາດລາວ, ກ່ນິັ ຫອມດອກຈໍາປາເປັນກິນທີ່ັປວງຊົນລາວທັງຊາດ ປາຖະໜາ ແລະ ຮບັ ຊົມດົມກນ່ັິ ຕະຫອດເວລາ ເມອືັ່ ໃດເຖິງລະດູການທີັໄ່ ຂກີບເບັ່ງບານຄົນລາວທຸກຄົນທີັ່ມີນີ້ໍາໃຈ ຮກັ ຊາດ ຈະແມູ່ນຢຫູ່ ນົ ແຫູ່ງໃດດໍາລງົ ຊີວິດຢູພ່ າຍໃນຫືຕ່າງປະເທດ ກຈໍ ະລະນກເຖິງບ້ານເກີດເມອື ງນອນຂອງຕົນ, ເພາະວາ່ , ກນິ ຂອງດອກຈາໍ ປາທ່ທີັ ່ານ ພ ພວງສະບາ ໄດຍ້ ົກຂີນ້ ມານັີ້ນ, ມັນຄສື ນັ ຍາລັກແຫ່ງູ ນີໍ້າໃຈຮັກຊາດຂອງຄົນ ລາວ ເຊິັງ່ ບັໍມ່ ວີ ນັ ຫ່າງເຫີນອອກຈາກຫົວໃຈຂອງຄົນລາວໄປໄດ້. ນອກນີ້ນັ ທ່ານ ຄາໍ ພໍ ພວງສະບາ ຍັງສມົ ທຽບປະເທດລາວ ຫື ອານາຈກັ ລາວລ້ານຊ້າງສະໄໝອານາຈັກລາວ ລ້ານຊ້າງຈະເລີນຮຸູ່ງເຮືອງ ແລະ ຊຸດໂຊມ (ສູນເສຍຄວາມເປັນເອກະລາດ) ເປັນຕົ້ີນແມູ່ນສະໄໝສະຕະວັດທີ 17 ເຊິັ່ງ ເປັນສະໄໝອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງມຄີ ວາມຈະເລີນຮຸ່ງູ ເຮືອງສຸລະດັບສູງ, ປະຊາຊົນລາວທັງຊາດຕ່າງກໍທາໍ ມາ ຫາກິນຢູ່າງ ມີຄວາມສກຸ , ຟົດຟນື້ີ ມ່ວນຊັ່ືນຕໍກ່ັ ານດໍາລົງຊີວິດອັນເປັນເງັື່ອນໄຂ ເຮັດໃຫ້ເສດຖະກິດວັດທະນະທໍາມີ ການຂະຫຍາຍຕົວຢູ່າງວ່ອງໄວ ແລະ ກວາ້ ງຂວາງ, ທງັ ສາ້ ງຊ່ັືສຽງໂດູ່ງດັງແຫູ່ງຄວາມຮູຸ່ງເຮືອງໄປທັ່ົວທຸກມຸມໂລກ ເ ໝອື ນກບັ ວ່າໄລຍະນີ້ເປນັ ໄລຍະທດີ ອກຈໍາປາພວມໄຂກີບເບັງ່ ບານສົງັ່ ກັ່ິນຫອມໄປທົັ່ວສາລາທິດ, ທກຸ ຫນົ ແຫູ່ງບໍ່ັມີ ຍາມຈດື ຈາງດັງ່ ສະແດງອອກໃນບົດກອນຕອນໜັ່ງຂຽນວ່າ: ຫອມຫາຍເດດວງດອກໄມ້ ຈາໍ ປາເບັ່ງບານສລີ າວເອີຍ ຫອມບ່ໍັເຫຍີ ຫາຍຮກັ ບ່ໍຈັ ດື ຈາງວາງເວ້ັນີ ຫອມກືນຈວງຈນັ ຄູ່ ສະເໜູ່ຫາຮກັ ຫໍ່ັ ຂໍຂອດກອນການສ້ອຍ ເປນັ ພວງຫ້ອຍຮວດງາມ ດອມແລວ້ . ສະແດງວ່າຊືັ່ສຽງໂດູ່ງດັງແຫູ່ງຄວາມຈະເລີນທາງດ້ານວັດທະນະທໍາ, ອະລິຍະທໍາ, ຄວາມອຸດົມຮັ່ງມີຂອງ ຊາດ ລາວມັນໄດ້ດັງກ້ອງໄປທ່ົັວທກຸ ຫົນແຫງູ່ ອນັ ສ້າງຄວາມເພິັ່ງພໍໃຈໃຫແ້ ກຄູ່ ົນລາວທົງ່ັ ຊາດມີຄວາມປິຕິຊມົ ຊັື່ນ, ມີ ກາໍ ລງັ ໃຈໃນການທາໍ ມາຫາກິນ ຫື ປະກອບອາຊີບເພ່ັືອເປັນການປະກອບສ່ວນສ້າງສາພັດທະນາປະເທດຊາດໃຫ້ມີ ຄວາມກາ້ ວ ໜາ້ ຂີນ້ ຢູ່າງບັ່ໍຢຸດຢີ້ັງ. ເມັ່ືອມາເຖິງທາ້ ຍສະຕະວັດທີ 18 ຫາຕົນີ້ ສະຕະວັດທີ 20 ອານາຈັກລາວລາ້ ນຊາ້ ງທີັເ່ ຄຍີ ມີຊ່ັສື ຽງໂດູ່ງດັງມາ ເປັນເວລາດົນນານນັີ້ນຖືກລບຖົມໄປ. ຍ້ອນເງືັ່ອນໄຂປະຫວັດສາດຊາດລາວໄດ້ສູນເສຍຄວາມເປນັ ເອກະລາດໃຫ້ ແກູ່ ຊາດອື່ັນ, ໃນເວລານີ້ສະພາບສັງຄົມຕົກຢູ່ໃນຄວາມສັບສົນວຸ້ນວາຍ, ຄວາມຈະເລີນຮຸູ່ງເຮືອງທີັ່ເຄຍີ ມີມາກອ່ ນ ຖືກ ຊຸດໂຊມຢູ່າງບໍັ່ໜ້າເຊືັ່ອໃນສາຍຕາ, ແຕູ່ປະຊາຊົນລາວທັງຊາດກໍບໍ່ັໄດ້ປະລະ ແລະ ທໍີ້ຖອຍທຸກຄົນໄດ້ຕັີ້ງໜ້າ ປະກອບສ່ວນເຂົ້ີາໃນການຕໍັ່ສູ້ເພັື່ອຕາ້ ນການຮຸກຮານຂອງພວກສັດຕູຢາູ່ ງໝີ້ັນຄົງທະນົງແກູ່ນຍັິ່ງເຫັນສະພາບສັງຄົມ ມີ ຄວາມເດອື ດຮ້ອນກຍໍ ່ັິງເພ່ີັມທະວນີ ້ີໍາໃຈຮັກຊາດຄຽດແຄ້ນສັດຕຫູ າຍຂນີ້ ເປັນຮ້ອຍເປັນພນັ ເທົ່ັາ. ພວກເຂາົ ໄດ້ຕໍ່ັສູ້ ທຸກ ຮູບແບບທຸກວິທີເພັື່ອປົກປ້ອງຜືນແຜູ່ນດິນແຫູ່ງດອກຈໍາປາໄວ້, ເຖິງວ່າຈະມີອັນຕະລາຍຕໍ່ັຊວີ ິດແຕູ່ເຂົາເຈົ້ີາກໍ ກຽມພ້ອມ ທີຈ່ັ ະອຸທິດເລືອດເນ້ືີອຂອງຕົນເພ່ືັອປກົ ປ້ອງປະເທດຊາດອັນແສນຮັກດ່ັງສະແດງອອກໃນບົດກອນໜັ່ງ ຂຽນວາ່ : ...ຂໍເອາົ ຊີວາປອ້ ງ ປອງແຮຮຽງຮວ່ ມ ໃຕຮ້ ົມັ່ ດວງດອກໄມ້ ຈໍາປາຕ້ນີົ ກ່ິນັ ຫອມ ນແ້ີ ລວ້ 30

ທ່ານ ຄໍາພໍ ພວງສະບາ ໄດ້ຍົກໃຫ້ເຫັນຢູ່າງຈະແຈ້ງເຖິງນໍີ້າໃຈຮັກຊາດ, ຮັກບ້ານເກດີ ເມືອງນອນຂອງຄົນ ລາວ, ເຖິງວ່າປະເທດຊາດຈະຕົກຢູ່ໃນສະພາບໃດກໍ່ັຕາມ, ປະຊາຊົນລາວທຸກຄົນກໍພ້ອມທີ່ັຈະຕໍັ່ສູ້ປົກປັກຮັກສາ ປະເທດຊາດ ຂອງຕົນໃຫ້ມີຄວາມໝີັ້ນຄງົ ຖາວອນຢູ່ສະເໝີ. ເມື່ັອປະເທດຊາດໄດ້ຮັບການປົດປູ່ອຍຢູ່າງສົມບູນໃນປີ 1975 ເປັນຕົີ້ນມາ, ຊື່ັສຽຄວາມສວຍງາມແຫ່ັງ ອະລິຍະທາໍ ຂອງປະເທດຊາດໄດ້ດັງກ້ອງກັງວານໄປທັ່ົວທກຸ ມຸມໂລກ, ໃບຂອງຊາວລາວ ແລະ ຄົນລາວໄດ້ມີຊືັ່ສຽງ ໃນ ເວທສີ າກນົ . ເພາະສະນີັ້ນ, ຈັ່ງິ ເວ້ີົາໄດ້ວາ່ ກນິັ່ ຫອມຂອງດອກຈາໍ ປາ ທັ່ນີ ກັ ກະວີ ຄາໍ ພໍ ພວງສະບາ ໄດຍ້ ກົ ຂີ້ນມາ ນັີ້ນ, ມີ ຊັ່ືສຽງມນັ ຄຊື ່ັືສຽງຂອງຊາວລາວນ້ີັນເອງຊ່ັືສຽງດງັ ກາ່ ວມນັ ແມນູ່ ມູນເຊ້ືີອອັນອົງອາດກາ້ ຫານໃນການຕັ່ໍສູ້ເພືັ່ອ ປກົ ປ້ອງປີ ຕິພມູ ອັນແສນຮັກຂອງຕົນທັງແມູ່ນມູນເຊ້ືີອທ່ັີໜາ້ ຍກົ ຍ້ອງສັນລະເສີນ ແລະ ເປັນໜ້າຊືັ່ນຊົມຕໍັ່ກັບວຽກ ງານປອ້ ງ ກນັ ຊາດປ້ອງກັນຄວາມສະຫງບົ ຂອງຊາດລາວໃຫ້ມຄີ ວາມໝີ້ນັ ຄົງຕະຫອດໄປ. ທາ່ ນ ຄາໍ ພໍ ພວງສະບາ ຍງັ ໄດ້ຢ້ງັີ ຢືນເອົາກັິ່ນຫອມ ແລະ ຄວາມສວຍງາມຂອງດອກຈໍາປາຂີ້ນມາເພັ່ືອສ່ອງ ແສງ ໃຫເ້ ຫັນຄວາມສວຍງາມທາງດ້ານວັດທະນາທໍາຮີດຄອງປະເພນີອນັ ດີງາມຂອງຊາດເຊນ່ັ ວັດຖຸບູຮານ, ວັດວາ ອາຮາມ ສະຖານທີ່ທັ ອ່ ງທຽ່ ວຕະຫອດຮອດຄວາມດໝຸ ັ່ນໃນການອອກແຮງງານການຕັໍ່າຫກູ ທໍໄໝ, ການນຸູ່ງຖື ແລະ ນີ້າໍ ໃຈ ບລໍ ິສດຸ ພຸດພອ່ ງງອງປະຊາຊົນບັນດາເຜ່ັົາທີັມ່ ີຕ່ໍັກັນໃນສັງຄົມກຄໍ່ັ ແື ຂກຄນົ ທເັ່ີ ຂົ້າີ ມາທຽ່ ວຊົມຊາດລາວ. ທັງໄດ້ ສ່ອງແສງ ໃຫ້ເຫັນຄວາມສວຍງາມທາງດ້ານຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດອັນອຸດົມສົມບູນເຊັ່ນ ບໍ່ັເງິນ, ບັ່ໍຄໍາ, ພູຜາ ປູ່າໄມ້ ແລະ ຫ້ວຍນໍີ້າລໍາເຊຕ່າງໆ ທີັ່ສວຍສົດງົດງາມຕັ້ີງແຕເູ່ ໜືອເຖິງໃຕ້, ເໝືອກັບວ່າຊາດລາວທັງຊາດປູໄປດ້ວຍ ຜົນຜົມສຂີ ຽວ, ເຊິ່ງັ ທັງໝົດທັີ່ເລົັາ່ ນ້ມີ ັນໄດເ້ ປັນສັ່ິງເອກອ້າງທະນົງໃຈໃຫແ້ ກູ່ປວງຊົນລາວທງັ ປະເທດ, ນອກນັີ້ນຍັງໄດ້ເປັນ ສິັງ່ ກະຕຸກສກຸ ຍໃູ້ ຫ້ແກູ່ລູກໆຫານໆຂອງປະຊາຊນົ ລາວທ່ີດັ ໍາລງົ ຊີວິດຢຫູ່ າ່ ງໄກຈາກບາ້ ນເກດີ ເມອື ງນອນໄດ້ມີຄວາມ ຄດິ ຮອດຄດິ ເຖິງ ບ້ານເກີດເມືອງນອນບ່ອນຝັງສາຍແຮູ່ແຜູ່ສາຍບືຂອງຕົນຈົນເຮັດໃຫ້ຈິດໃຈບໍັ່ເປັນສຸກກະວົນກະວານເໝື ອນກັບວ່າຖຄື ີງ ໄຂ້ ຫື ເຈັບປູ່ວຍດັງ່ ບດົ ກອນຕອນໜ່ັງຂຽນວາ່ : ແມ່ນູ ຊິຕກົ ຟາກຟ້າ ສະໝຸດຂອບຈກັ ກະວານ ກັ່ຕໍ າມທ້ອນ ຍງັ ໄປລມື ຈໍາປາ ກັິ່ນຫອມລາວນ້ີ ຍາມເມື່ອັ ໜີໄກຂ້າງ ຮາມເຫັນດວງດອກ ຈດິ ຮຽມເປັນວາ່ ວ້ນຸ ຄໄື ຂ້ບັົ່ມໃນ ໃນເມ່ືອັ ທຸກຄົນຄາໍ ນງເຖິງຈິດວິນຍານຂອງຕົນ ແລະ ຂອງຊາດໝາຍເຖິງປະເທດຊາດເປັນສິ່ັງທັ່ີສູງສັ່ົງແລ້ວ ບອ່ັໍ າດຈະຫາ່ ງເຫີນຈາກຄວາມສະໜິດຕິດພັນກັບຊວີ ິດຂອງທຸກຄົນໄປໄດ້ ປະເທດຊາດປຽບແມຜູ່ ູ້ໃຫ້ກໍາເນີດພວກ ເຮົາ. ເມັອ່ື ພວກເຮົາໄດ້ພດັ ພາກຈາກປະເທດຊາດຕາມຈຸດປະສົງໃດໜ່ັງແນູ່ນອນວ່າຄວາມຄິດຮອດຄິດເຖິງ, ຄວາມ ອາໄລອາ ວອນຍອມກໍາເນດີ ເກີດຂີ້ນ ບໍ່ັອາດມີສິ່ງັ ໃດມາຂວາງຂັີ້ນໄດ້ ໂດຍສະເພາະແມູ່ນຄົນທັ່ີເຮາົ ຮກັ ແລະ ຫວງ ແຫນຍິງເຮດັ ໃຫ້ເຮາົ ມີຄວາມອາໄລຫ່ວງຫາເພມ່ີັ ຂີ້ນເປັນຫາຍຮ້ອຍເທັົ່າ. ໃນບົດກອນ ຫອມກນິ່ັ ຈາໍ ປາ ນກັ ແຕງູ່ ຄໍາ ພໍ ພວງສະບາ ໄດພ້ ົບເຫນັ ດອກຈາໍ ປາທີັ່ກາໍ ລງັ ໄກບີ ເບັ່ງບານ ແລະ ສ່ັົງກິນ່ັ ຫອມຫວນ ເຮັດໃຫນ້ ັກແຕູ່ງຄິດຮອດຄິດ ເຖິງບ້ານເກີດເມືອງ ນອນອັນເປັນບ່ອນເຄີຍຢູ່ເຄີຍນອນຂອງຕົນ, ຄວາມຖະໜອມຫອມຮັກຂອງນັກແຕູ່ງນັ້ີນບໍັ່ມີ ວັນຈະຈືດຈາງຈາກໂລກນີ້ ໄປໄດ້, ປຽບດັ່ງກ້ອນເກືອເຖິງແມູ່ນວ່າຈະເປັນພຽງເມັດນ້ອຍໆແຕູ່ເວລາຖ້ິີມລົງມະຫາ ສະໝຸດ ຫື ບ່ອນໃດມັນກໍຍງັ ຮກັ ສາຄວາມເຄມັ ຂອງມນັ ໄວ້ຄືເກ່າັົ ນີ້າໍ ໃຈຮັກຫອມປະເທດຊາດຂອງນັກແຕູ່ງກໍເຊັ່ນ ດຽວກັນ ເມັອື່ ປະເທດຊາດພົບກບັ ອປຸ ະສກັ ມີຄວາມລາໍ ບາກຍາກເຂນັ ຫື ສະດວກສະບາຍ ນກັ ແຕ່ງູ ກໍຄຄື ົນລາວທັງ ຊາດພອ້ ມທ່ີຈັ ະຮ່ວມທກຸ ຮ່ວມສຸກຄຽງ ບາ່ ຄຽງໄຫພ່ັ ອ້ ມກນັ ແກ້ບັນຫາຕ່າງໆໃຫ້ໝົດສິີ້ນໄປ. ໂດຍສະເພາະປະເທດ ຊາດຖືກຮຸກຮານຈາກສັດຕູພາຍນອກ. ນັກ ແຕູ່ງກໍຄືຄົນລາວທຸກຄົນໄດ້ພ້ອມກັນຕໍັ່ສູ້ປົກປ້ອງບໍ່ັໃຫ້ປະເທດຊາດ ຫົ້ມີ ຈົມ, ແມູ່ນແຕ່ຊູ ີວດິ ເລອື ດເນີ້ອື ຂອງຕົນກໍ ກຽມພ້ອມທີຈັ່ ະເສຍສະຫະເພ່ອືັ ປະເທດຊາດ ເຮັດໃຫ້ປະເທດຊາດມີ ຄວາມໝ້ັນີ ຄງົ ທະນົງແກູ່ນຕະຫອດໄປຊ່ັວົ ກາລະນານ. 31

ລວມຄວາມແລ້ວ, ບັນຫາຕ່າງໆທີັ່ໄດ້ສ່ອງແສງໃຫ້ພວກເຮົາເຫັນໂດຍຜ່ານບົດກອນຫອມກິ່ັນຈໍາປາ ນີັ້ນ ເປັນສະແດງເຖິງນໍີ້າໃຈເສຍສະຫະອັນສູງສັ່ົງຂອງນັກແຕູ່ງທ່ີັມີຕໍປັ່ ະເທດຊາດຕັ່ໍຜືນແຜູ່ນດິນອັນຄົບຖ້ວນຂອງລາວ ຢູ່າງແທ້ຈິງ. 4. ສລິ ະປະການປະດິດແຕູ່ງ ບດົ ກອນ “ຫອມກັິ່ນຈໍາປາ” ຂອງນັກກະວີ ຄໍາພໍ ພວງສະບາ ເປັນບົດກອນທສີ່ັ ້ີັນກະທັດຮດັ ແຕູ່ມີຄວາມໝ າຍ ເລິກເຊິ່ັງ, ການໃຊ້ສັບສໍານວນພາສາຄໍາເວົີາ້ ມີລັກສະນະນິີ້ມນວນຄອ່ ງແຄ້ວ ແລະ ເຂົ້ີາໃຈງ່າຍ, ຫັກການສໍາພດັ ແມູ່ນ ການສໍາພັດນອກ - ສໍາພັດໃນເກາະກ່າຍກັນເປັນຢູ່າງດີ, ສາມາດສ້າງຄວາມສະທ້ອນໃຈໃຫ້ອະດົມການຕໍ່ັຜູ້ ອ່ານເປັນຢູ່າງ ສູງ ເພາະທ່ານໄດ້ສືບທອດເອົາຂໍີ້ມູນວັນນະຄະດີລາວບູຮານມາປະດິດແຕູ່ງ, ໂດຍໃຊ້ວິທີປຽບທຽບ ຄວາມໝາຍຂອງ ດອກໄມ້ນາໆຊະນິດ ເພືັ່ອເວົ້າີ ເຖິງນ້ີໍາໃຈຮັກຊາດຂອງຄົນລາວ, ເຊິັ່ງມູນເຊືອ້ີ ວັນນະຄະດດີ ັ່ງກາ່ ວ ນນີັ້ , ມັນໄດ້ສະແດງ ອອກຜ່ານບົດກອນບາງບົດດງັ່ ນີ້: ຫອມດອກຈກິ ຄດິ ຮອດບັີ້ນຫງັ ຫອມດອກຮງັ ຄິດຮອດບັ້ນີ ເກັົາ່ ຫອມດອກຄັດເຄາ້ີົ ຄືຊິເຖ້ີົາບັໍເ່ ປນັ ແທ້ເດູ່ ດອກຈິກ, ດອກຮງັ ເປັນດອກໄມ້ທີມ່ັ ກັ ເກດີ ຢຕູ່ າມໂຄກ, ມັນອອກດອກຍາມເດືອນ 3-4 ທັງເປັນດອກໄມ້ ທັ່ີ ມກີ ່ັນິ ຫອມຍາມເມ່ັືອລມົ ພັດກິນັ່ ຫອມຂອງມນັ ກະຈາຍໄປທັົ່ວທຸກຫົນທຸກແຫງູ່ ອັນໄດ້ເຮັດໃຫຜ້ ູ້ທ່ັີຢູ່ຫ່າງໄກບ້ານ ເກີດເມືອງນອນມີຄວາມຄິດຮອດຄິດເຖິງບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງຕົນ. ບໍ່ັພຽງເທົ່ັານັ້ີນຢູ່ຕາມຖິັ່ນຖານບ້ານເກີດ ຂອງຄົນ ລາວຍັງປະກອບມີດອກໄມຫ້ າຍຊະນດິ ທີ່ັເຄີຍຜກູ ພັນກັບຈດິ ວິນຍານຂອງໃຜລາວ ເມັອ່ື ມນັ ສງ່ັົ ກັິ່ນຫອມກໍັ່ ຈະເຮດັ ໃຫ້ ລະນກເຖງິ ບ້ານເກີດເມືອງນອນອັນເປັນທ່ັີຮກັ ແລະ ຫວງແຫນຂອງຕົນເຊັ່ນກັນ. ດງັ່ ທ່ານ ຄໍາພໍ ພວງ ສະບາ ເພິ່ັນໄດ້ຮັບ ກິນຫອມຂອງດອກຈໍາປາກໍເຮັດໃຫ້ເພິັ່ນຄິດຮອດຄິດເຖິງບ້ານເກີດເມືອງນອນ. ດັ່ງນັ້ີນ, ການ ປະດດິ ແຕູ່ງບົດກອນ ຫອມກນິ່ັ ຈໍາປາ ເພ່ນິັ ຈງ່ັ ໃຊ້ຄໍາສັບວ່າ ຫອມ ພຽງຄໍາດຽວເປັນການເນີ້ັນໄປເນ້ັີນມາຫາຍເທືັ່ອ, ເພອື່ັ ເນ້ີັນໜັກເຖງິ ຄວາມ ຄິດຮອດຄດິ ເຖິງປະເທດຊາດຢ່າູ ງບໍມັ່ ວີ ັນລືມ. ທ່ານ ຄໍາພໍ ພວງສະບາ ຍັງໄດ້ຍົກໃຫ້ເຫັນຮູບພາບດອກຈໍາປາ ເຊິັ່ງເປັນດອກໄມ້ທີັ່ສວຍງາມ ແລະ ກັິ່ນ ຫອມ ກວ່າດອກໄມ້ຊະນິດອືັ່ນໆໃນໂລກ, ໝາຍຄວາມວ່າໃນໂລກນີ້ບໍ່ັມີສິັ່ງໃດຈະຫອມກວາດອກຈໍາປາຕົວແທນ ແຫູງ່ ປະເທດ ຊາດຂອງຕົນໄດ້ອີກແລ້ວ. ເພາະສະນັີນ້ , ທ່ານຈັ່ງໄດກ້ ຢູ້ ືມ ແລະ ຝາກຝັງນ້າໍີ ໃຈຮັກຊາດຮັກບ້ານເກີດ ເມອື ງນອນອັນສູງ ສົງ່ັ ໄວກ້ ັບກັນ່ິ ຫອມຂອງດອກຈໍາປາ ເຊງັິ່ ສະແດງອອກຜ່ານບົດກອນ ຫອມກນັິ່ ຈໍາປາ ດ້ວຍວາດ ແຕູ່ງທີ່ັມ່ວນອ່ອນຊອນ ຈັບອົກຈັບໃຈແກູ່ຜູ້ຟັງ, ທັງສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນຄວາມໝາຍອັນເລິກເຊິັ່ງເຖິງນໍ້ີາໃຈຮັກຊາດ ຮັກບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງ ຄົນລາວທຸກຄົນ, ເຖິງວ່າລູກໆຫານໆຂອງຄົນລາວຈະເຫີນຫ່າງຈາກບ້ານເກີດເມອື ງ ນອນໄປສູ່ຂອບຟ້າແດນໄກແຕູ່ໄດ້ ກິັ່ນຫອມຂອງຜູ້ເປັນແມູ່ຄື ດອກຈໍາປາ ບໍ່ັອາດຈະເຫີນຫ່າງຈາກດວງວິນຍານ ຂອງລູກຫານທີັ່ເປັນເລືອດເນືີ້ອເຊື້ີອສາຍ ຂອງຄົນລາວໄປໄດ້. ເມື່ັອແມູ່ພົບອຸປະສັກລູກທຸກຄົນຂໍອຸທິດຊີວິດເພັື່ອ ປົກປອ້ ງແມຕະຫອດໄປ “ຫອມກ່ນັິ ຈໍາປາ”. ບດົ ກອນ ຫອມກນ່ັິ ຈໍາປາ ຫອມໃດໃນໂລກນີ້ ບັ່ໍປຸນປຽບຈໍາປາ ດອກນາ ຫອມທົວັ່ ເຖິງເວຫາ ເມກຂະຫາແດນດາ້ ວ ຫອມມິເບົາບາງໄດ້ ພພໍ ຽງຍາມຍບິ ຫອມຈີບດວງລນ້ີົ ລ້ີົນ ຍາມລມົ ຕ້ອງກິນມາ... ຫອມຫາຍເດດວງດອກໄມ້ ຈາໍ ປາເບັ່ງບານສລີ າວເອຍີ ຫອມບໍັ່ເຫີຍຫາຍຮກັ ບໍັ່ຈດື ຈາງວາງເວັນີ້ ຫອມໝັືນ່ ຈວງຈນັ ຄູ່ ສະເໜູ່ຫາຮກັ ຫໍັ່ ຂໍຂອດກອນການຂ້ອຍ ເປັນພວງຫ້ອຍຮວດງາມ ດອມແລ້ວ. ແມູ່ນຊິຕກົ ຟາກຟ້າ ສະໝດຸ ຂອບຈັກກະວານ ກຕັໍ່ າມທອ້ ນ 32

ຍັງໄປລືມຈາໍ ປາ ກ່ັິນຫອມລາວນ້ີ ຍາມເມ່ືັອໜໄີ ກຂາ້ ງ ຮາມເຫນັ ດວງດອກ ຈດິ ຮຽມເປນັ ວາ່ ວ້ນຸ ຄືໄຂູ່ບັ່ົມໃນ ຫວົ ໃຈຄດິ ໄລພູ່ ໍ້ີ ຢາກຮຽງຮວ່ ມແຕູ່ຈໍາປາ ໄດ້ກັ່ິນດວງບບຸ ຜາ ຕັນື່ ຫອມກຫໍ າຍເສາ້ີົ ຂໍເອາົ ຊີວາປອ້ ງ ປອງແຮຮຽງຮ່ວມ ໃຕຮ້ ັົ່ມດວງດອກໄມ້ ຈາໍ ປາຕີົ້ນກິັ່ນຫອມ ນແ້ີ ລວ້ ບົດຕວົ ຢາູ່ ງ ວໄິ ຈບດົ ກອນ “ຄຸນພ່ັໍ ແລະ ແມ”ູ່ 1. ທີັ່ມາຂອງບົດກອນ ບົດກອນ \"ຄຸນພ່ໍັ ແລະ ແມູ່ \" ແມູ່ນໄດ້ຄັດຈາກປື້ີມສຸພາສິດສອນໃຈໃນອິນທິຍານສອນລູກ, ເຫັີ້ມສອງ ແລະ ຈໍາໜາ່ ຍປືມີ້ ແຫູງ່ ລດັ , ພິມທ່ໂີັ ຮງພມິ :ສໍານກັ ພິມ (ຫວັນໃຈການພມີ ) ປີ 2009 ໜາ້ ທີ 21-23. 2. ເນີ້ອື ໃນລວມ ເວ້າີົ ເຖງິ ຄວາມຮູ້ ບນຸ ຄນຸ , ເຄາົ ລົບນັບຖື, ເທດີ ທູນ ແລະ ຄວາມກະຕັນຍບູ ຊຸ າຂອງຜູ້ເປັນລູກ, ທຄີັ່ ວນມີຕັໍ່ພ່ໍັ ແລະແມູ່ ຂອງຕົນ ແລະ ເວົີ້າເຖິງຄົນເຮົາທຸກຄົນຕ້ອງມີສະຕິຕືັ່ນຕົວກຽມພ້ອມຕໍ່ັສູ້ກັບອຸປະສັກແລະຄວາມ ຫຍຸ້ງຍາກສັບສົນ,ບົນ ເສ້ັນີ ທາງຖະໜົນຂອງຊີວິດທ່ີັດີ້ິນຮົນຊອກສະແຫວງຫາລຽ້ ງຊີບເພືັ່ອບ່ັໍຫວ່ັນໄຫວຄອນແຄນ ອ່ອນແອຫຍ້ທໍີ ໍີ້ຕໍັອ່ ຸປະສກັ ຂອງຊີວິດ. 3. ການແບູ່ງຕອນ ບົດກອນ ຄຸນພ່ໍັ ແລະ ແມູ່ ນີ້ເປັນບົດກອນທີັ່ສະທ້ອນເຖິງອາລົມຈິດສູງຂອງຜູ້ແຕູ່ງ. ອ່ານແລ້ວຮູ້ສກ ຊາບຊ້ງີ .ນອກ ນນີ້ ກັ ແຕູ່ງຍງັ ໄດຍ້ ົກເອົາຮູບພາບຄວາມຮ້ບູ ຸນຄຸນຂອງພໍແັ່ ມູ່ຂ້ນີ ມາປະດິດແຕູ່ງເພືັ່ອເປັນການຕັກເຕືອນ ສະຕິໃຫ້ທກຸ ຄົນຢາູ່ ໄດ້ຄດິ ຫົງລືມບຸນຄຸນຂອງພໍັແ່ ມູ່ຕນົ ເອງ. ໃນບົດກອນດງ່ັ ກ່າວເພັ່ນິ ໄດ້ແບ່ງູ ອອກເປນັ 2 ຕອນຄື: ຕອນທີ 1 ແມນູ່ ນອນຢໃູ່ ນບາດທີ 1-2 ມີເນືີ້ອໃນເວົ້ີາເຖິງ ຄວາມຮູ້ບຸນຄຸນເຄົາລົບນັບຖືຄວນເທີດທູນກະຕັນຍູ ບູຊາ ຂອງຜູ້ເປັນລູກທີ່ັຄວນຕໍ່ັພັ່ໍ ແລະ ແມູ່. ຕອນທີ 2 ແມູນ່ ນອນຢໃູ່ ນບາດທີ 3-4 ມເີ ນອີື້ ໃນເວົີາ້ ເຖິງ ຄນົ ເຮາົ ທຸກຄົນຕ້ອງມີສະຕິຕ່ືັນຕົວກຽມພ້ອມຕໍັສ່ ູກ້ ັບອຸປະສກັ ແລະ ຄວາມ ຫຍຸ້ງຍາກ ສັບສົນບົນເສັ້ີນທາງຖະໜົນຂອງຊີວິດທີ່ັດິີ້ນຮົນຊອກສະແຫວງຫາລ້ຽງຊີບເພື່ັອບໍັ່ໃຫ້ຫວັ່ນໄຫວ ຄອນແຄນອ່ອນ ແແອຫຍໍທີ້ ີຕໍ້ ອໍັ່ ຸປະສກັ ຂອງຊວີ ດິ . 4. ການວເິ ຄາະ 1. ຄວາມຮູ້ບນຸ ຄຸນຂອງລກູ ທີ່ັມຕີ ໍັພ່ ໍແ່ັ ມູ່ ຄວາມກະຕັນຍູຂອງຄົນລາວມີມາຕ້ັີງແຕູ່ບຮູ ານຮູຸ່ນປູຍ່ ່າຕາຍາຍໄດ້ຢັ້ີງຢືນອັນເປັນເອກະລັກວັດທະນະທາໍ ທາງ ຈິດໃຈກ່ຽວກັບການຍ້ອງຍໍສັນລະເສີນວ່າ ບິດາມານດາເປັນຜູ້ກໍາເນີດເກີດຄົນຮຸູນ່ ໃໝູ່ຂ້ີນມານັ້ີນກໍັ່ຄືລູກຂອງ ຕົນເອງ. ແລະ ພໍ່ັແມູ່ຄື ປູຊະນິຍະບຸກຄົນທີັ່ມີບຸນຄຸນຕໍັ່ຜູ້ເປັນລູກ. ສະນັ້ີນ, ຜູ້ເປັນລູກຄວນເຄົາລົບບູຊາ. ດັ່ງບົດ ກອນຕອນໜັງ່ ຂຽນເອາົ ໄວ້ວ່າ: ຄນຸ ຂອງພໍແ່ັ ມນູ່ ີ້ ມມີ າກເຫືອຫາຍ ຄວນທຍີັ່ ິງຊາຍເປນັ ລູກຄີງຄະນງິ ນອ້ ມ ຍ້ອນແນວນັີ້ນໃຜໆກໍັ່ຍ່ອມຮູດ້ ີວ່າພໍ່ແັ ມູ່ຄຜື ູ້ມພີ ະຄຸນອັນລ້ີົນເຫືອຢາູ່ ງໃຫຍ່ຫວງອັນໄດ້ສ້າງອປຸ ະກາລະຄນຸ ໄວ້ ໃຫແ້ ກູລ່ ກູ ຢູ່າງລນີົ້ ເຫອື . ດັງ່ ຄາໍ ເວົ້ີາຕອນໜງັ່ ຂຽນເອົາໄວ້ວາ່ : ຄຸນຂອງພໍ່ເັ ທ່ົັາພູເຂົາກ້າ ຄນຸ ຂອງແມເູ່ ທາ່ົັ ຟາ້ ກັບດນິ 33

ຍ້ອນແນວນັ້ີນຜູ້ເປັນລູກຄວນຈະຕ້ອງຮູ້ກະຕັນຍູຕອບແທນບຸນຄຸນຂອງພັ່ໍແມູ່ຢູ່າງບໍ່ັມີວັນຈະໝົດໄປຈາກ ໂລກນີ້. ເວລາພ່ໍັ ແລະ ແມູ່ຍັງມີຊີວດິ ຢພູ່ ວກເຮົາຄວນຈະຕ້ອງຮູອ້ ຸປະຖາໍ ຄີ້າໍ ຊູລຽ້ ງດເູ ບງ່ັິ ແຍງບັໍ່ຄວນໃຫເ້ ພິ່ັນທຸກຍາກ ລາໍ ບາກ. ເວລາເພິັນ່ ມໍລະນະຈາກໄປແລ້ວກັໍ່ຕ້ອງຮູ້ລະນກເຖິງຄຸນງາມຄວາມດີ ແລະ ເທີດທນູ ບຊູ າໄວ້ ເໜືອຂະໜ ອມຈອມຂວນັ ຢູ່ ທຸກວນັ ເວລາ. ດັ່ງບດົ ກອນໄດຂ້ ຽນໄວ້ວ່າ: ຫອມຮກັ ຫວງແຫນໄວ້ ກາງໃຈຈນົ ຕະຫອດ ຄດິ ຮອດຕ້ອງກ່ໍສັ ້າງ ຄຸນຄວາມດເີ ດ່ນັ ອ້າງ ຢູ່າຈາງຈ້ອຍໃຫ້ຈື່ັຈໍາ. 2. ຄນົ ເຮົາຕອ້ ງມສີ ະຕິຕັືນ່ ຕວົ ຕໍອັ່ ປຸ ະສກັ ຄົນເຮົາທຸກຄົນທີ່ັດໍາລົງຊີວິດຢູ່ໃນສັງຄົມບໍ່ັວ່າຈະເຮັດວຽກງານຫຍັງກໍ່ັແລ້ວແຕູ່ ກໍຂໍໃຫ້ມີສະຕິລະວັງຕົວ ກຽມພ້ອມຕໍ່ັສູກ້ ັບອຸປະສັກຕ່າງໆນາໆຂອງຊີວິດທີັ່ເຮົາບໍັ່ອາດຮັບຮູ້ໄດ້ວາ່ ມັນຈະເກດີ ຂີ້ນໃນເມ່ັືອໃດ. ສະນັ້ີນ, ໃຫ້ ກຽມພ້ອມຢູ່ສະເໜີຂີໍ້ສໍາຄັນແມູ່ນໃຫສ້ ້າງຄວາມຫວັງໃຫ້ກໍາລັງໃຈເພືອ່ັ ໃຫ້ເຂັີ້ມແຂງບໍ່ັຫວັ່ນໄຫວຄອນແຄນຫຍໍ້ີທີ້ໍ ເມັອື່ ພບົ ພ້ກໍີ ັບອຸປະສກັ ຕ່າງໆນາໆຂອງຊີວິດ. ເຖງິ ວ່າຈະເຄຍີ ຢສູ່ ະໜກຸ ສຸກສະບາຍບ່ັໍເຄີຍທຸກຍາກກໍຕາມເມັ່ືອເວລາ ເງິນຄໍາໜົດໄປ ຫື ວາ່ ຖືກຜູ້ຮ້າຍຊາຍໂຈນປຸ້ນຈັີ່ງັດແງະລກັ ລອບເອົາໄປ ຫື ວາ່ ຖກື ໄຟໄໝເ້ ຜົາຜານຈົນກ້ຽງມອດໄປ ໝດົ ກຕໍ າມ ເພ່ັືອໃຫ້ຄນົ ເຮົາໄດມ້ ສີ ະຕລິ ະວັງຕົວຕໍັ່ອຸປະສັກຕາ່ ງໆນາໆ. ດັງ່ ບດົ ກອນຕອນໜງັ່ ກາ່ ວເອາົ ໄວ້ວາ່ : ຍາມເມືັອ່ ທຸກຍາກຫຍ້ງຸ ຄງຸ ຄັງຄາຕິດ ພບົ ບນັ ຫາຊີວດິ ຊຸດໂຊມຊວົັ່ ຮ້າຍ ອັນຕະລາຍຫາຍດ້ານ ມານຕາຕໝີ ່ໍາັ ເງິນຄາໍ ມອດໝດົ ສຽ້ ງ ສຽງເຍຍີ້ ກ່າວປະນາມ. ກໍ່ັຍ້ອນແນວນັີ້ນເພິັ່ນຈິັ່ງໃຫ້ສ້າງກໍາລັງໃຈເຂັມີ້ ແຂງບໍ່ັຫວັ່ນໄຫວຄອນແຄນອ່ອນແອ ໃຫ້ເຊີດຊູກໍາລັງໃຈ, ໃຫ້ ຄິດວ່າສິັ່ງເຫົ່ັານັ້ີນເສຍໄປແລ້ວແຕູ່ຂວັນກໍາລັງໃຈ, ຮ່າງກາຍຕີນມືເຮົາຍັງມີຄືເກົັ່າ ເຮົາຈະຕ້ອງລຸກຢືນດ້ວຍລໍາ ແຄູ່ງລໍາຂາ ຕໍັ່ສູ້ໃຫ້ສັບສົມບັດເຫ່ັົານັ້ີນກັບຄືນມາຄືເກົາ່ັ ເຊິ່ັງປຽບດັ່ງໃບໄມ້ທັີ່ຢູ່ເທິງລໍາຕີ້ົນເຫືອງຫາ,ຫົັ່ນລົງຈົນກຽ້ ງ ເຫືອແຕູ່ກິງ່ັ ງ່າຊີ້ ຟ້າຄອຍຝົນ. ແຕສູ່ ງ່ິັ ສາໍ ຄັນລາໍ ຕົ້ີນ ແລະ ສາຂາງ່າຕ່າງໆບ່ັໍທັນຕາຍ, ຍງັ ບໍແ່ັ ຫ້ງຫ່ຽວເຫືອງຫັ່ົນເໝືອນ ໃບ ແລະ ນີຄ້ ຄື ວາມ ຫວງັ , ຄຊື ີວດິ ທມ່ັີ ີພະລັງທີັ່ຈະປັ່ົງຊ່ັໍຈາວແຕກໜັ່ໍຈ່ັໍໃບໃນບ່ໍັທ່ັໃໍ ດວັນຂ້າງໜ້າ ໃບຂອງມັນກໍຈະ ກບັ ມາປງ່ັົ ອອກຄືເກາົ່ັ ດງັ່ ບົດກອນຕອນໜງ່ັ ຂຽນເອົາໄວ້ວາ່ : ທາ່ ນຢູາ່ ໄດ້ໂສດເສາົີ້ ຫງວ່ ມເຫງາົ ຜິດຫວັງ ຊວີ ິດຍງັ ບໍທັ່ ນັ ຕາຍ ໃຫຕ້ ັ່ືນຕົວຕ່ນັື ສະດຸງ້ ຈາກບົດກອນດັ່ງກ່າວເຫັນວ່າ ນັກແຕູ່ງໄດ້ເວົີ້າເຖິງການທີັ່ຄົນເຮົາພົບກັບອຸປະສັກຕ່າງໆນາໆ ກໍຢູ່າໄດ້ ທ້ີຖໍ ອຍຫື ອ່ອນແອ ໃຫຕ້ ັໍສ່ ້ກູ ບັ ບັນຫາເພືອັ່ ອານາຄົດຈະໝົດລົມຫາຍໃຈ. 5. ດ້ານສະຫຼຸບ ກ. ດາ້ ນເນືອີ້ ໃນ ບົດກອນຄຸນພໍັ່ ແລະ ແມູ່ ແມູ່ນມີເນືີ້ອໃນເວົາ້ີ ເຖິງ ຄວາມຮູ້ບຸນຄຸນເຄົາລົບນັບຖືເທີດທນູ ຄວາມກະຕັນຍູ ແລະ ບູຊາຂອງຜູ້ເປັນລູກທີັ່ຄວນມີຕໍ່ັພໍ່ັແມູ່ ແລະ ເວົ້ີາເຖິງຄົນເຮົາທຸກຄົນຕ້ອງມີສະຕິຕືັ່ນຕົວກຽມພ້ອມຕໍ່ັສູ້ກັບ ອປຸ ະສກັ ຕາ່ ງໆນາໆ. ຂ. ດາ້ ນສິລະປະ ຜູ້ແຕູ່ງໄດ້ໃຊ້ສັບພາສາທີ່ັສຸພາບອ່ອນໂຍນມີສໍານວນໂວຫານອ່ານງ່າຍເຂົ້ີາໃຈຄວາມໝາຍໄດ້ຢູ່າງເລິກເຊ່ງັິ ແລະ ເປນັ ບດົ ກອນທັີມ່ ີອາລມົ ຈິດສູງ. 34

ບົດຕວົ ຢາູ່ ງ ບົດກອນ “ຄນຸ ພ່ໍັ ແລະ ແມູ່” ໂອ້ນໍ ຄນຸ ຂອງພແໍັ່ ມ່ນູ ້ີ ມີໝາກເຫືອຫາຍ ຄວນທັີ່ຍງິ ຊາຍເປັນ ຫອມຮັກຫວງແຫນໄວ້ ລກູ ຄີງຄະນງິ ພ້ອມ ຄດິ ຮອດຕ້ອງກໍັສ່ ້າງ ຄນັ ລູກຄິດແຄບສນັ້ີ ກາງໃຈຈນົ ຕະຫອດ ບສ່ັໍ ່ອງໃສຊເິ ສຍຫກັ ກະຕັນຍບຸ ຍັ່ໍ ໍຍູ້ ຄນຸ ຄວາມດເີ ດນັ່ ອາ້ ງ ຢາູ່ ຈາງຈ້ອຍໃຫ້ຈັ່ືຈໍາ ກາໍ ຊກິ ມຸ ແກູເ່ ຈົີາ້ ຍາມເມືັ່ອທຸກຍາກຫຍງຸ້ ຕນັ ມດື ມວົ ໜອງ ພບົ ບນັ ຫາຊວີ ິດ ອັນຕະລາຍຫາຍດາ້ ນ ລ່ວງຄອງທຄັ່ີ ວນຮູ້ ເງິນຄາໍ ມອດມົດສຽ້ ງ ທ່ານຢູ່າໄດ້ໂສກເສີາົ້ ລມື ຄຸນພໍັ່ແລະແມູ່ ຊີວິດຍງັ ບທ່ັໍ ນັ ຕາຍ ມງຸ້ ມາດໝາຍມະໂນໜີັ້ນ ຢູາ່ ຝືນຄວາມຜູເ້ ຖີົ້າ ທັ່ຈີ າເວົ້າີ ສັງ່ ສອນ ລຸກແລູ່ນຈົນບັໍ່ກນ້ີັ ຄີງຄັງຄາຕິດ ຊດຸ ໂຊມຊົວ່ັ ຮ້າຍ ມານຕໍາຕີນັໍ່າ ສຽງເຍ້ີຍກ່າວປະນາມ ຫງວ່ ມເຫງົາຜດິ ໃຫຕ້ ນືັ່ ຕວົ ຕສີ ະດ້ງຸ ແຂູ່ງຂນັ ສະກີັນ້ ແກູນ່ ດຸໝັ່ນພຽງບັ່ໍຄ້ນ ມນັ ຫາກຊິເບັ່ງບານດອກນາ. ບົດຕວົ ຢາູ່ ງ ວໄິ ຈບດົ ກອນ “ ຄມົ ກະວີ ” 1. ທັ່ມີ າຂອງບົດກອນ ບດົ ກອນ ຄົມກະວີ ໄດ້ຄັດຈາກປ້ມີື ວັນນະຄະດີຊ້ນັີ ມໍ 6 ຂອງ ພ. ພວງ ສະບາໃນນ້ີັນແມູ່ນບົດທັ່ີ 7 ແມູ່ນ ຫອມ ກິ່ັນຈາໍ ປາ ( ພມີ ທກັ່ີ ະຊວງສກສາທກິ ານສະຖາບນັ ການຄີົນ້ ຄວາ້ ວິທະຍາສາດການສກສາປີ 2009 ) ໜາ້ ທີ 99 ຮຽບຮຽງໂດຍ ອອ່ ນແກ້ວ ນວນນະວງົ . 2. ເນີອື້ ໃນລວມ ບົດກອນ ຄົມກະວີ ແມູ່ນມເີ ນອີ້ື ໃນລວມເວົາີ້ ເຖິງ ການຍົກຍອ້ ງ, ສນັ ລະເສນີ ຜູ້ທ່ັີມຄີ ວາມຮ້ຄູ ວາມສາມາດ, ໃນ ການແຕູ່ງກາບແຕູ່ງກອນທັ່ີມເີ ນືີ້ອໃນຄວາມໝາຍອັນສໍາຄັນເລກິ ເຊັິ່ງທັີ່ເປັນລັກສະນະປິດບັງ, ເຊືັ່ອງຊ້ອນຄວາມ ໝາຍ ເພາະວ່າຄົມກະວີປຽບເໝືອນຄົມປັນຍາອັນຮອບຮູ້ປົ່ັງໃສຂອງຄົນ. ສະນັ້ີນ, ຖ້າເຮົາສົມທຽບໃສູ່ວັດຖຸຄົມ ກະວກີ ັໍບ່ ໍັແ່ ຕກ ຕາ່ ງຫຍງັ ກັບວດັ ຖຸທັມ່ີ ຄີ າ່ ລາຄາແພງເຊັນ່ ແກ້ວແຫວນເງິນຄາໍ ເພັດນນິ ຈິນດາອັນມມີ ນູ ຄ່າມະຫາສານ. 3. ການແບ່ງູ ຕອນ ບດົ ກອນ ຄມົ ກະວີ ນີ້ເປັນບົດກອນອາລມົ ຈິດ, ບໍັມ່ ີຕົວລະຄອນແຕູ່ນັກແຕູ່ສາມາດຍົກເອົາຮູບນາມມະທໍາ ມາເປັນ ຈຸດປະສົງຫັກເພື່ັອໃຫ້ຜູ້ອ່ານ ຫື ວ່າຜູ້ນໍາໃຊ້ຮັບຮູ້ເພືັ່ອສາມາດຕີຄວາມໜາຍອອກ ແລະ ຮູ້ສົມທຽບ, ປຽບທຽບ. ບົດກອນຄົມກະວໄີ ດແ້ ບ່ງູ ອອກເປັນ 2 ຕອນຄື: +ຕອນທີ 1 ແມນູ່ ນອນຢູໃ່ ນບາດທີ 1-2 ເນີອື້ ໃນເວາົ້ີ ເຖິງ ຄາໍ ເວົາ້ີ ທີ່ັເປັນອາວດຸ ທແ່ັີ ຫມຄົມເພາະວາ່ ເປັນຄໍາເວາ້ົີ ທມ່ັີ ເີ ນື້ອີ ໃນສໍາຄັນກວາ້ ງຂວາງເລິກເຊັ່ິງ ແລະ ຖ້າສົມທຽບໃສ່ວູ ດັ ຖກຸ ັໍຄ່ ືກັບອາວຸດທີັມ່ ຄີ ົມ +ຕອນທີ 2 ແມູ່ນນອນຢູໃ່ ນບາດທີ 3-4 35

ເນ້ືອີ ໃນເວ້ົີາເຖີງ ຄວາມໝາຍອນັ ສາໍ ຄນັ ຂອງຄົມກະວີ ແລະ ຖາ້ ຫາກວ່າມີບຸກຄນົ ໃດໜງັ່ ທສີັ່ າມາດອ່ານ ຫື ຕີຄວາມໝາຍຂອງຄໍາເວີົ້າໄດ້ກໍສັ່ າມາດຮບັ ຮ້ເູ ຖິງຄວາມໝາຍໄດຢ້ ູາ່ ງຈະແຈ້ງ. 4. ການວເິ ຄາະ 1. ຄມົ ກະວີ ແລະ ວດັ ຖທຸ ີ່ມັ ີລາຄາແພງ ຍອ້ ນວ່າຄມົ ກະວີເປັນຄາໍ ເວາີ້ົ ທມີັ່ ີເນ້ອືີ ໃນຄວາມໝາຍອັນສໍາຄັນ ແລະ ເລິກເຊ່ງັິ ເຖິງວ່າຈະເປນັ ຄໍາເວົ້ີາທ່ັີລກ ລັບຊັບຊ້ອນ, ເປັນລັກສະນະປິດບັງເຊືັ່ອງຊ້ອນຄວາມໝາຍ ແຕູ່ກໍ່ັມີຄວາມໝາຍສໍາຄັນຖ້າທຽບໃສູ່ວັດຖຸກໍ່ັແມູ່ນ ວັດຖຸທີັ່ມີ ລາຄາແພງເຊັ່ນ: ແກ້ວແຫວນ, ເງິນທອງ, ເພັດພອຍຕ່າງໆ ຍ້ອນແນວນັ້ີນ ນັກກະວີ ພ. ພວງສະບາ ຈັິ່ງ ໄດຍ້ ົກເອາົ ຄາໍ ເວາີົ້ ຕອນໜ່ງັ ຂນີ້ ມາເວົ້າີ ວ່າ: ໂອ້ ຄົມກະວີເຊ່ອືັ ງຊອ້ ນ ຊອນສອດອກັ ສອນສນິ ງາມເດ ປານເພັດນນິ ຈນິ ດາ ຄ່າແພງພຕໍ ີ້ື ຍ້ອນແນວນັ້ີນຄົມກະວີຈິງເປັນຄໍາເວົ້າີ ທີມ່ັ ີຄວາມໝາຍອັນສໍາຄນັ ,ເພາະວ່າຄົມກະວມີ ີເນື້ີອໃນຄວາມໝາຍ ອັນເລກິ ເຊ່ັິງ ເຖງິ ວາ່ ຈະເປັນຄາໍ ເວີົາ້ ທ່ີັລກລັບສັບຊ້ອນຖ້າຫາກມກີ ານຄີ້ົນຄດິ , ພິຈາລະນາກ່ຮັໍ ັບຮູ້ຄວາມໝາຍໄດຢູ່າງ ຈະແຈ້ງ ວາ່ ມັນເວາີ້ົ ກຽ່ັວກບັ ຫຍງັ ແລະ ເປັນຫຍງັ ເພັນິ່ ຈ່ງິັ ເອາົ ບົດກອນຄົມກະວີເຂ້າີົ ມາກ່ຽວກັບວດັ ຖຸທ່ມັີ ີຄ່າ, ລາຄາ ແພງຍ້ອນວ່າຄໍາເວົ້ີາຄົມກະວີມີຄວາມສໍາຄັນ ແລະ ມີປະໂຫຍດເທັ່ົາກັບວັດຖຸທ່ີັມີຄ່າ ແລະ ເວົີ້າອີກຢູ່າງໜັ່ງວ່າຄມົ ກະວກີ ່ໍັປຽບເໝອື ນ ອາວດຸ ທແັີ່ ຫມຄົມ. ດັ່ງບົດກອນຕອນໜ່ງັ ຂຽນເອາົ ໄວ້ວາ່ : ປຽບດັງ່ ຫາວຫອກງາ້ ວ ຄມົ ທ່ງັ ແທງປັກ ວາດທ່າທາງຄມົ ສນິ ຕມັື່ ເຖງິ ຖະແຫງຖ້ອຍ. 2. ຄວາມໝາຍອັນເລກິ ເຊ່ັິງຂອງຄມົ ກະວີຖາ້ ສມົ ທຽບໃສູມ່ ກີ ານຄ້ນີົ ຄິດ ຍ້ອນວ່າ ຄົມກະວີ ມີຄວາມໝາຍອັນສໍາຄັນຢູ່າງເລິກເຊິ່ັງ ແລະ ເປັນຄໍາເວົ້ີາທີ່ັມີລັກສະນະປິດບັງ, ເຊື່ັອງ ຊ້ອນຄວາມໝາຍຖ້າຫາກຄນົ ເຮາົ ມີການຄີົ້ນຄິດພຈິ າລະນາເບັງິ່ ໃຫ້ຖຖັ່ີ ້ວນກໍັຈ່ ະຮບັ ຮເູ້ ຖງິ ເນີ້ືອໃນຂອງບັນຫາດັ່ງກ່າວ ວາ່ ມນັ ສອງແສງເຖິງຫຍງັ ຍອ້ ນແນວນນ້ັີ ນກັ ກະວີ ພ. ພວງສະບາ ຈງິັ່ ໄດ້ຍກົ ເອົາບດົ ກອນຕອນໜັງ່ ຂີ້ນມາເວົ້າີ ວ່າ: ມບີ ອ່ ນໄຂບ່ອນອໍີ້າ ອາໍ ເງືອ່ັ ນເພ່ືັອນຂົມ ເປນັ ຄໍາຄມົ ເຄມັ ປັກ ສຽບຊອນລາຍໄວ້ ໃຜຜ້ປູ ນັ ຍາສ້ຽມ ຈງິ ທຽມທນັ ແທງຊອດ ສອດຊອ່ ງຊີຊອກນັີນ້ ເຫນັ ສິນ້ີ ສວ່ ນຄົນ. ຍ້ອນວ່າ ຄົມກະວີ ເປັນຄໍາເວົີ້າທີັ່ມີເນືີ້ອໃນຄວາມໝາຍ ຄວາມສໍາຄັນເຖິງວ່າຈະເປັນລັກສະນະປິດບັງ, ເຊື່ອັ ງຊອ້ ນຄວາມໝາຍຖ້າຫາກວ່າຄົນເຮາົ ບັ່ມໍ ກີ ານຄ້ີົນຄິດ, ພຈິ າລະນາກ່ໍັຈະບໍັ່ຮັບຮເູ້ ຖິງເຫດ ແລະ ຜົນວ່າມັນຢາກ ສ່ອງແສງເຖິງຫຍັງແຕູ່ຖ້າຄນົ ເຮົາອ່ານແລ້ວມກີ ານສົມທຽບປຽບທຽບ, ມີການຄີນົ້ ຄດິ ພິຈາລະນາຢ່າູ ງລະອຽດອ່ອນກ່ັໍ ຈະຮູ້ເຖງິ ສາເຫດດັ່ງກາ່ ວວາ່ ມນັ ເວ້ີົາເຖງິ ຫຍັງ. ດ່ັງບດົ ກອນຂຽນເອົາໄວ້ວາ່ : ສົມຊຄ່ືັ ມົ ບ່ຫັໍ ຍຸ້ ລໍ່ລັ ນືັ່ ດວງຕາວ ເບງິ່ັ ເຂີ້ົາໄປໃນໆ ແກູ່ນໃຈຈໍາຈື້ີ ມີຫາຍຄົມຄາໍ ເຂ້ັີມ ລິງລາຍວາດທາ່ ຄມົ ປັນຍາຮອບຮູ້ ທງັ ຄົມຊັ້ີນສາດຕະສນິ ເຈາ້ົີ ເຮີ້. 5. ດາ້ ນສະຫຼຸບ ກ. ດາ້ ນເນອ້ືີ ໃນ ຄົມກະວີ ເປັນຄາໍ ເວົ້ີາທ່ັມີ ເີ ນື້ອີ ໃນຄວາມໜາຍສາໍ ຄັນກວ້າງຂວາງ ແລະ ເລກິ ເຊິງັ່ ເຖິງວ່າຈະເປັນຄໍາເວີ້າົ ທ່ີັລກ ລັບຊັບຊ້ອນເປັນລັກສະນະປິດບັງເຊື່ັອງຊ້ອນຄວາມໜາຍ ແລະ ຄໍາວ່າ ຄົມກະວີ ຈະເປັນພຽງຄໍາເວົ້ີາທໍາມະດາກໍັ່ ຕາມແຕູ່ທາ້ ທຽບໃສູ່ວດັ ຖຸສງັ່ິ ຂອງຕ່າງໆຄົມກະວກີ ັໍມ່ ຄີ ່າເທົັາ່ ກັບວດັ ຖທຸ ັີ່ມີຄ່າລາຄາແພງ. 36

ຂ. ດາ້ ນສລິ ະປະ ບົດກອນ ຄົມກະວີ ແມນູ່ ນກັ ແຕງູ່ ໄດ້ໃຊ້ສັບພາສາທາໍ ມະດາອາ່ ນແລວ້ ເຮດັ ໃຫມ້ ີອາລົມຈິດ ແລະ ຍງັ ມກີ ານ ໃຊ້ ຊບັ ສໍານຽງໂວຫານແບບອອ່ ນໂຍນອາ່ ນແລ້ວເຮັດໃຫເ້ ຂ້າົີ ໃຈງ່າຍ. ບດົ ກອນ “ຄມົ ກະວ”ີ ໂອ້ ຄົມກະວເີ ຊັືອ່ ງຊອ້ ນ ຊອນສອດອກັ ສອນສນິ ງາມເດ ປານເພັດນິນຈິນດາ ຄາ່ ແພງພຕໍ ້ືີ ເປັນສ່ືັສາຍສາໍ ພນັ ສາງ ວາງໝາຍແນປະໂຫຍດ ບດົ ກະວີວາດໄວ້ ໄຂຂຂີໍ້ ອດໃຈ ປຽບດັ່ງຫາວຫອກງ້າວ ຄມົ ທັ່ງແທງປກັ ວາດທ່າທາງຄົມສນົ ຕັື່ມເຖິງຖະແຫງຖອ້ ຍ ຮອຍເປັນຖນັ ແຖວຖ້ານ ກະວີຂານໄຂຂ່າວ ແຍມ້ ຍ້າວຄົມສາດຊ້ອນ ສະອອນແກ້ວກາບກອນ ມບີ ່ອນໄຂບ່ອນອັໍ່າ ອໍາເງ່ັືອນເຟອື ນຂົມ ເປນັ ຄໍາຄົມເຄມັ ປັກ ສຽບຊອນລາຍໄວ້ ໃຜຜູ້ປັນຍາສ້ຽມ ຈີງທຽມທັນແທງຊອດ ສອດຊ່ອງຊີຊອກນນັ້ີ ເຫນັ ສົນີ້ ສວ່ ນຄນົ ສມົ ຊຄັ່ື ມົ ບ່ັໍຫຍຸ້ ລາໍີ້ ລ່ືນັ ດວງຕາວ ເບງິັ່ ເຂົີ້າໄປໃນໆ ແກ່ນູ ໃຈຈາໍ ນີ້ ມີຫາຍຄມົ ຄໍາເຂີ້ມັ ລງິ ລາຍວາດທ່າ ຄົມປນັ ຍາຮອບຮູ້ ທງັ ຄົມຊີນັ້ ສາດຕະສນິ ເຈົ້ີາເຮຍີ . ບດົ ຕວົ ຢາູ່ ງ ບົດວໄິ ຈບົດກອນ \"ແມ\"ູ່ 1. ທັ່ມີ າຂອງບດົ ກອນ ບດົ ກອນ ແມູ່ ໄດຄ້ ັດປ້ີືມໂຮມກະວີຊ່ືັວາ່ “ໂທດແຫ່ງູ ກາເມ” ໂດຍ \"ຊາຍດອນໃຕ້” ທັີ່ມຊີ ື່ັຈງິ ວ່າ “ບຸນເຕີມ ສບີ ນຸ ເຮອື ງ” ( ພມິ ທັີ່ສາໍ ນັກພິມວັນນະສິນ ປີ 2004 ໜ້າທີ 42 ) ທັງໝົດມີ 6 ບາດ. 2. ເນ້ອືີ ໃນລວມ ເວົ້ີາເຖິງ ບຸນຄຸນຂອງແມູ່ທີັ່ມີຕໍ່ັລູກມັນຊ່າງມາກລົີ້ນເຫືອຫາຍຈົນຫາອັນປຽບບໍ່ັໄດ້, ຄວາມທຸກອຸກອັ່ງຄັງ ແຄນໃນຫົວໃຈ ແລະ ທຸກກາຍເພື່ັອຍອມເສຍສະຫະທຸກສິ່ັງທຸກຢູ່າງໃຫ້ເພືັ່ອລຸກ, ສັດທີັ່ມີຈິດໃຈຮັກລູກຍອມ ສະຫະຊີວິດເພື່ັອປົກປ້ອງລູກ. ສະນັີ້ນ, ຄໍາວ່ແມູ່ນີ້ບໍັ່ສະເພາະຄົນເທົັ່ານັີ້ນທີ່ັໃຊ້ສັດກໍ່ັໃຊ້ຄືກັນ. ສະນັ້ີນ, ເຮົາບັ່ໍ ຄວນທາໍ ລາຍແນວຄດິ ຈິດໃຈ ຫື ຂ້າພຕໍັ່ ີແມູ່ເດດັ ຂາດເພາະຈະເຮັດໃຫບ້ າບນັີ້ນຕິດຕົວເຮາົ ໄປຈົນຕະຫອດຊີວິດ. 3. ການແບ່ງູ ຕອນ ກອນບດົ ນ້ີໄດແ້ ບູ່ງອອກເປນັ 3 ຕອນຄື: +ຕອນທີ 1 ແຕູ່ບາດທີ1 → ບາດທີ 2 ເນອ້ືີ ໃນ ເວາ້ີົ ເຖິງບນຸ ຄຸນຂອງແມທູ່ ີັ່ມຕີ ໍລັ່ ູກມັນຊາ່ ງມາກລີ້ນົ ເຫອື ຫາຍເຊັງິ່ ຫາອນັ ປຽບບໄັໍ່ ດ້. +ຕອນທີ 2 ບາດທີ 3 ເນ້ອືີ ໃນ ເວາ້ົີ ເຖງິ ຄວາມທກຸ ໃຈ ແລະ ທຸກກາຍທີັ່ແມຍູ່ ອມເສຍສະຫະໃຫ້ລູກ. +ຕອນທີ 3 ແຕູ່ບາດທີ 4 ບາດທີ 6 37

ເນືີ້ອໃນ ເວີົາ້ ເຖິງສດັ ທມ່ັີ ີຈິດໃຈຮກັ ລກູ ຍອມເສຍສະຫະຊີວິດເພັ່ືອປກົ ປອ້ ງລກູ ຄາໍ ວ່າ ແມູ່ ນ້ີບັໍ່ສະເພາະຄົນ ເທົັ່ານ້ັີນທີໃັ່ ຊ້ສັດກໃໍ ຊຄ້ ືກັນ. ດ່ງັ ນັ້ນີ , ເຮາົ ບັຄໍ່ ວນຂາ້ ພຕັ່ໍ ີແມູເ່ ດດັ ຂາດເພາະຈະເຮັດໃຫ້ເຮົາ ມບີ າບຕິດຕວົ ໄປຕະຫອດ ຊວີ ິດ. 4. ວເິ ຄາະ ແມຄູ່ ືຜໃູ້ ຫກ້ ໍາເນີດເກີດເຮົາມາສອນໃຫ້ຮູ້ທຸກສງ່ິັ ທຸກຢູ່າງສອນແຕສູ່ ່ັິງດີໆໃຫ້ລກຸ , ປອ້ ນເຂົາີ້ ປ້ອນນົມ, ສອນ ໃຫ້ຍ່າງ ບຸນຄຸນຂອງແມູ່ນີ້ມັນຊ່າງງົດງາມ, ຍິັ່ງໃຫຍ່, ກວ້າງຂວາງຫາອັນມາປຽບກໍບໍັ່ໄດ້ເພາະແມູ່ຍັງເປັນຫັກ ເປນັ ແຫງັ່ ໃຫລ້ ຸກ ໃຫຜ້ ົວໃຫຄ້ ອບຄົວເຮັດໜ້າທເີ່ັ ປັນແມູ່ເຮືອນທຸກສງັິ່ ທຸກຢູ່າງບນຸ ຄຸນແມູນ່ ້ີປະເສີດເລີດລີ້ໍາແມູ່ນແຕູ່ ກອງທັບເຂົາກໍຍັງໃຊ້ ຄາໍ ວາ່ “ແມທູ່ ັບ” ແມ່ນູ ້ສີ ະຫະໃຫ້ລຸກ, ຍອມທນົ , ຍອມເຈັບເຖິງແມນູ່ ວ່າແມຈູ່ ະອຸກອ່ັງຂັງແໜ້ ນໃນຫວົ ໃຈແມູ່ກຍ່ັໍ ັງຕ້ອງ ທົນເພືອັ່ ລູກເພັອ່ື ຄອບຄວົ ຍອມທກຸ ສິັ່ງທກຸ ຢູ່າງແມູ່ທາໍ ໄດ້ທຸກປະການດັ່ງກອນຂຽນວ່າ: “ແມູ່ຄພື ະຜ້ໃູ ຫ້ ທຸກຢູາ່ ງບໍັ່ມີເຫອື ແມມູ່ ີອຸປະກາລະ ແຕ່ລູ ກູ ຕນົ ທັງສ້ີນິ ຄວາມເຈັບເປັນແສນເສ້ີາົ ແມູ່ຍອມຕົນເພ່ັືອລຸກອ່ອນ ຄວາມຫວິ ໂຫຍເມອ່ືັ ຍລາ້ ແມທູ່ າໍ ໄດ້ສູ່ປະການ ຄໍາວ່າ ແມູ່ ນີ້ບໍ່ັສະເພາະຄົນເທົ່ັານັີ້ນດອກທີ່ັໃຊ້ສັດກໍ່ັໃຊ້ຄືກັນຂະໜາດຄວາຍມັນເກີດລູກອອກມາມນັ ຍັງ ໃຫ້ລູກດູດນົມສອນໃຫ້ກິນຫຍ້າ, ລີງເອງຊິໄຕູ່ງ່າໄມ້ໄປມັນຍັງເປ້ລູກ 2 ໂຕ 3 ໂຕ ແລະ ສັດອື່ັນໆກໍ່ັຍອມສະລະ ຊວີ ດິ ເພອັື່ ປກົ ປ້ອງລກຸ ບ່ໍໃັ ຫສ້ ດັ ຮາ້ ຍມາທາໍ ລາຍຫມື າກນິ ລູກຕົນເອງ. ສະນັ້ນີ , ຄວາມຮກັ ທແີ່ັ ມູ່ມີໃຫ້ລຸກມນັ ຊາ່ ງງົດງາມກ່ວາສັິ່ງໃດໆໃນໂລກນີ້ຖ້າເຮາົ ບໍເ່ັ ກັບຮັກສາແຖມຍັງເຮັດ ໃຫ້ແມ່ທູ ກຸ ໃຈ, ເຈັບຕົວເພາະລກູ , ລຸກຜ້ນູ ີນ້ັ ກຈ່ັໍ ະມບີ າບຕຕິ ວົ ໄປຕະຫອດຊີວດິ . ດງ່ັ ກອນຂຽນວາ່ : “ໃຜຜປູ້ ະໝາດມາ້ ງ ຄຸນແມມູ່ ານດາ ກ່ໍັຫາກເປັນປາປັງ ບາບເວນວຽນຕ້ອງ 5. ສະຫຼຸບ ກ. ດາ້ ນເນອື້ີ ໃນ “ແມູ່” ເປັນເຄົ້ີາກໍາເນີດຂອງຕະກຸນແມູ່ເປັນຜູ້ໃຫ້ເຮົາເກີດມາແມູ່ຄືທຸກສິ່ັງທຸກຢູ່າງໃນຄອບຄົວແມູ່ຈະ ຍອມອົດທົນ,ເສຍສະຫະ, ປອບໃຈ, ຊ່ວຍເຫືອ, ສັ່ງສອບ, ຊີ້ນໍາ ແລະ ບໍ່ັສະເພາະຄົນເທົັາ່ ນັ້ີນທ່ີັເອີ້ນວາ່ ແມູ່ ສັດກັໍ່ ໃຊ້ຄກື ັນ ສດັ ກ່ຮັໍ ກັ ລກຸ ຄກື ນັ . ສະນ້ີນັ , ບນຸ ຄຸນແມູມ່ ກີ ວ້າງຂວາງ ຍິັ່ງໃຫຍ່ເອາົ ທະເລມະຫາສະໝດຸ ມາທຽບກໍັ່ຄົງບັ່ໍພໍ ດງ່ັ ນັີ້ນຄົນເຮາົ ກຄັ່ໍ ວນບ່ັໍ ເຮັດໃຫແ້ ມູ່ເສຍໃຈ, ບຄໍັ່ ວນຂ້າພຕ່ັໍ ີແມ່ມູ ັນຈະເຮັດໃຫເ້ ຮາົ ມີບາບກໍຕິດຕົວຕະຫອດໄປ. ດ່ັງ ບົດກອນຂຽນວ່າ: ໃຜຜູ້ປະມາດມາ້ ງ ຄນຸ ແມູ່ມານດາ ກຫ່ໍັ າກເປັນປາປງັ ບາບເວນວຽນຕ້ອງ ໃນຫັກທາໍ ສອນຊີ້ ໃນທາງພດຸ ທະສາດ ປະຕບິ ັດຖກື ຕອ້ ງ ພາຍໜ້າຊຮິ ຸູ່ງເຮອື ງ ແທເ້ ນີ ຂ. ດາ້ ນສລິ ະປະການແຕູ່ງ ກອນບົດນີ້ຜູ້ແຕູ່ງໄດ້ໃຊ້ສັບທໍາມະດາສໍານວນສຸພາບເກາະກ່າຍກັນ, ອ່ານງ່າຍເຂົ້ີາໃຈງ່າຍ, ສາມາດດງດູດ ຈດິ ໃຈຜູ້ ອ່ານ ແລະ ຜູ້ຟງັ , ອ່ານແລວ້ ເກດີ ມີຈິນຕະນາການ, ເປນັ ຄະຕເິ ຕອື ນໃຈແກຜູ່ ອູ້ າ່ ນ. ບົດກອນ “ແມູ່” “ແມູ່” ຄາໍ ດຽວແຕກູ່ ວາ້ ງ ຍິ່ງັ ໃຫຍ່ໄພສານ ຍ່ິງັ ກ່ວາວງັ ທະເລຫວງ ແຜ່ນູ ດິນ ແລະ ບົນຟາ້ ຈກັ ຊຫິ າຫຍງັ ແຕ້ມ ພັນລະນາຄນຸ ທ່ານ ໃຫສ້ ມົ ຄາໍ ຄ່າເຄົີ້າ ຄຸນແກວ້ ແມູ່ເຮາົ ເຈົ້ີາເອີຍ 38

“ແມູ່”ຄາໍ ດຽວປະກອບກວາ້ ງ ໃຫສ້ ົມຊືັ່ເປັນຫກັ ຄແື ມູເ່ ຫັກແມຂູ່ າງ ແມນູ່ ະທີວັງນໍາ້ີ ແມ່ທູ ບັ ກອງນາຍໜ້າ ກໍຍັ່ ງັ ເອາົ ຊືີແ້ ມູ່ ຄໍາວ່າແມູ່ຈ່ງັ ແມ່ກູ ວາ້ ງ ຄາໍ ນປ້ີ ະເສດີ ສງູ “ແມ” ຄືພະຜູ້ທໃັ່ີ ຫ້ ທຸກຢູ່າງບັມ່ໍ ີເຫືອ ຄວາມເຈັບເປນັ ແສນເສ້ົີາ ແມ່ຍູ ອມຕີນ້ົ ເພືັອ່ ລກູ ອອ່ ນ ຄວາມຫິວໂຫຍເມ່ັືອຍລາ້ ແມູ່ທາໍ ໄດຊ້ ່ປະການ ຄໍາວາ່ ແມໆນີ້ ບໍັ່ມີແຕແູ່ ມໃູ່ ນຄນົ ແມນູ່ ແຕແູ່ ນວນາມສັດ ກັໍ່ແມູ່ນມສີ ມົ ເວາ້ີົ ເຮາົ ເຫນັ ຄວາຍກນິ ຫຍ້າ ລກູ ດູດນົມຂອງແມູ່ ໂຕລງີ ເຕັີນ້ ງ່າໄມ້ ທາງທ້ອງລກຸ ບ່ັໍວາງ ປານິນເກດີ ລກູ ນ້ອຍ ຍັງເອາົ ປາກມັນອົມ ປາຝາໄລຢູ່ລາ່ ຂອງ ແມູ່ນະທີວັງກວ້າງ ລູກຢດູ່ ງັ່ ຫວງັ ປົກປອ້ ງ ຢາ້ ນສັດຕກູ ນິ ລກູ ນຄີ້ ືຄຸນທາດແທ້ ໃນຄາໍ ເວາົ້ີ ວ່າແມຈູ່ ິງ ບົດຕວົ ຢາູ່ ງ ວໄິ ຈບດົ ກອນ “ຮກັ ແລະ ຄດິ ເຖງິ ” 1. ທ່ັມີ າຂອງບດົ ກອນ ບົດກອນ \"ຮັກແລະຄິດເຖິງ\" ແມູ່ນໄດ້ຄັດຈາກປື້ີມຄົນບູຮານສະທ້ານຍຸກ ໂດຍ ທອງຫັ່ ຄຸນສະຫວັດ ວທິ ະຍາໄລຄູ ຫວງພະບາງ 2007 ໜ້າທີ 6. 2. ເນີ້ືອໃນລວມ ເວີົາ້ ເຖິງ ຄວາມຄິດຮອດຄິດເຖິງເປັນຫວ່ງເປນັ ໃຍ,ພ່ັແໍ ມູ່ອາວອາລຸງຕາ ທັ່ຢີ ູ່ທາງບ້ານເກີດເມອື ງນອນ ແລະ ເວີາ້ົ ເຖິງກ່ຽວການສກສາຂອງຕົນເອງ, ທັມີ່ ຄີ ວາມສບັ ສົນວນຸ້ ວາຍທັີຕ່ ້ອງຕ່ັໍສຜູ້ າ່ ນຜ່າອຸປະສັກໃຫ້ສາໍ ເລັດ, ເພ່ັືອຫວັງ ຈະໄປ ສາ້ ງສາ,ພັດທະນາບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງຕົນ. 3. ແບ່ງູ ຕອນ ບົດກອນບົດນີ້ເປັນບົດກອນອາລົມຈິດ,ແຕູນ່ ັກແຕູ່ງສາມາດຍກົ ເອາົ ຮູບພາບຂອງຄົນຂີື້ນມາເປນັ ຈຸດປະສົງ ຫກັ ເພອ່ັື ໃຫບ້ ກຸ ຄົນອືນ່ັ ໆຮຈູ້ ັກຄນີ້ົ ຄິດພິຈາລະນາ, ຮູ້ຈນິ ຕະນາການໃນການວາດພາບໄດ້ດ້ວຍຕົນເອງ. ໃນບດົ ກອນດງັ່ ກາ່ ວໄດ້ແບູ່ງອອກເປັນ 2 ຕອນຄື: ຕອນທີ 1 ແມນູ່ ກວມເອາົ ບາດທີ 1 - 2 ມີເນືອີ້ ໃນເວາີ້ົ ເຖິງ: ຄວາມຄິດຮອດຄິດເຖິງເປັນຫວງ່ ເປັນໃຍພັ່ໍແມູ່ລຸງຕາອາວອາທັ່ີຢູ່ທາງບ້ານມີຄວາມສຸກ ກາຍ ສະບາຍໃຈ ຫື ບໍ. ຕອນທີ 2 ແມູນ່ ກວມເອົາບາດທີ 3 - 4 ມີເນືີ້ອເວົີ້າເຖິງ:ກຽ່ ວກັບການສກສາຮໍັ່າຮຽນເຖິງວ່າຈະພົບກັບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສັບສົນພຽງໃດກໍ່ັຕາມ ໃຫ້ ອົດທົນສູ້ຊນົ ບາກບ່ັນໃຫ້ສໍາເລດັ ເພັືອ່ ຫວງັ ຈະມາສາ້ ງສາພດັ ທະນາບ້ານເກີດເມອື ງນອນຂອງຕງົ ເອງໃຫ້ມີຄວາມ ຈະເລນີ ສີວໄິ ລ. 4. ການວິເຄາະ 1. ຄວາມຄດິ ຮອດຄິດເຖິງຂອງຄົນທ່ີພັ ດັ ພາກຈາກພ່ໍັ ແລະ ແມູ່ ທຸກໆຄົນກ່ັໍອາດຈະເຂົ້ີາໃຈດີວ່າການທີັເ່ ຮົາຕ້ອງພັດພາກຈາກບ້ານເກດີ ເມືອງນອນ,ປອນທີເ່ັ ຄີຍຫ່ັລຽ້ ງເຕບີ ໃຫຍ່ ແລະ ຈາກພໍັ່ແມູ່, ລຸງຕາ, ອາວອາຄົນທີ່ັເຄີຍລ້ຽງດູ,ເບິ່ັງແຍງປ້ອນເຄົີ້າປາອາຫານ. ຕັ້ີງແຕູ່ເມື່ັອຄາວຍັງໜ້ອຍ 39

ແລະ ເບງ່ິັ ແຍງຍາມເມື່ອັ ເຮົາເຈັບເປນັ ເພິ່ັນໄດ້ເບັິ່ງແຍງ. ເມອ່ັື ເຮາົ ຈາກເພ່ັນິ ມາເພອືັ່ ມາສກສາຮໍັ່າຮຽນ,ຢໃູ່ ນເມືອງໃຫຍ່ ມັນກ່ໍັ ຕ້ອງມີຄວາມຄິດຮອດຄິດເຖິງ,ຜູກພັນຫວ່ງໃຍພັໍ່ ແລະ ແມູ່, ລຸງຕາອາວອາຂອງຕົນ, ວ່າເພິັ່ນເປັນແນວໃດ ສະບາຍດີບຢໍ ູ່ກິນແນວໃດ. ດງັ່ ບົດກອນຂຽນເອາົ ໄວວ້ າ່ : ຫາຍຄືນລູກນງັ່ ນ້ງິີ ຄະນິງຄ່າໍັ ຄວນຫາ ເຖງິ ບິດາມານດາ ພອ່ັໍ າວອາບາ້ ຍ້ອນວ່າເຮົາຈາກບ້ານເກີດເມືອງນອນ, ບ່ອນທີ່ັເຄີຍໄດ້ຢູ່ອາໄສຈາກມາ, ເພື່ັອສກສາຮໍັ່າຮຽນຈິ່ັງມີແນວ ຄວາມຄິດຮອດຄິດເຖິງ, ພໍ່ັແມູ່ລຸງຕາ, ອາວອາຫາຍ, ຈົນທຸກຄໍັ່າຄືນລູກນັງ່ ນ້ີິງຈິດໃຈຄິດຫາແຕນູ່ ໍາພວກເພິັ່ນທ່ີັຕອນ ຍາມລຽ້ ງດູ ເບັ່ິງແຍງຍ້ອນຄວາມຜູກພນັ ກັນມາແຕ່ຄູ າວຍາມນ້ອຍ. ດງັ່ ບົດກອນຂຽນເອາົ ໄວ້ວາ່ : ຄິດຮອດຊຸມພວກນໍາ ທງັ ຍາຍແລະຍາ ຜູເ້ ພິັ່ນຊຸບຫລັ່ ້ຽງ ໃຫເ້ ຮົາໄດໃ້ ຫຍ່ມາ ນີ້ນັ ນາ 2. ການສກສາຮ່ັາໍ ຮຽນພົບກບັ ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ການສກສາຮາ່ໍັ ຮຽນ, ບໍ່ັວາ່ ຈະຢໃູ່ ສກັໍ່ລ້ວນແລ້ວແຕູ່, ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສັບສົນ, ຖາ້ ຄົນເຮົາບໍ່ັຮູ້ຈັກຕັໍ່ສູ້ຜ່ານ ຜາ່ ,ອດົ ທນົ ພະຍາຍາມຊອກຫາຄີ້ົນຄດິ ມັນກ່ັໍຈະບພ່ັໍ ົບກັບທາງອອກທ່ີັແທ້ຈງິ . ເພາະວາ່ ຄນົ ເຮົາທຸກຄົນກໍ່ັຕ້ອງຊອກຮູ້ ຫາຂໍີ້ມູນອັນໃໝູ່ໆຢູ່ສະເໝີບໍັ່ແມູ່ນວ່າຢູ່ຫີ້າໆເຮົາຫາກຈະຮູ້ທຸກສິ່ັງທຸກຢູ່າງ. ຢູ່ບົນໂລກນີ້ທຸກສິ່ັງທຸກຢູ່າງທີ່ັໃດມາ ລ້ວນແລ້ວແຕູ່ໄດ້ດິ້ີນຮົນຊອກຫາຈິັ່ງຈະຮັບຮູ້ໄດ້ດ້ວຍຕົນເອງ. ຖ້າຫາກເຮົາຍັງຢືນຢູ່ກັບທີັ່ຕະຫອດເວລາກໍັ່ຈະບັ່ໍ ສາມາດຮັບຮ້ຄູ ວາມ ເຄ່ັືອນໄຫວຂອງສັງຄມົ ແລະ ຄົນຜ້ນູ ນ້ັີ ກໍຈ່ັ ະບັໍ່ພັດທະນາຕົນເອງ. ດງັ່ ຄາໍ ເວົີ້າຕອນໜ່ັງກ່າວເອົາ ໄວວາ່ : ຄນັ ບັໍ່ອອກຈາກບາ້ ນ ບເ່ັໍ ຫນັ ດ່ານແດນໄກ ຄນັ ບໄໍ່ັ ປຫາຮຽນ ບໍ່ັຫອ່ ນມີຄວາມຮູ້ ຍ້ອນແນວນັີ້ນ, ເພິັ່ນຈິັ່ງເວົ້ີາວາ່ ຄົນເຮົາຖາ້ ຢູ່ແຕູ່ບ້ານຫືຢູບ່ ່ອນເກົາ່ັ , ກໍ່ັຈະບໍັ່ຮູ້ວ່າບ້ານອືັ່ນເມືອງອື່ັນເພິັນ່ ເປນັ ແນວໃດ. ຖາ້ ເຮາົ ອອກຈາກບາ້ ນໄປກໍ່ັຈະເຫັນແຕູ່ສງັິ່ ໄໝ່ໆູ . ດັ່ງນີ້ນັ , ຄົນເຮົາຈງິັ່ ຕ້ອງຊອກຮູ້ຮໍ່ັາຮຽນຈາກອັນເກ່ັົາໄປ ຫາສັິ່ງໄໝູ່ໆຢູ່ສະເໜີ. ເຖິງວ່າພົບຄວາມຫຍ້ງຸ ຍາກກໍັຕ່ ອ້ ງສູຊ້ ົນ. ດ່ັງຄາໍ ກອນຂຽນເອາົ ໄວ້ວາ່ : ສວ່ ນວາ່ ການຮຽນນ້ັີນ ຍັງເດນີ ດີບເັໍ່ ບັ່ືອໜ່າຍ ເຖງິ ຫຍ້ງຸ ຍາກລກູ ກ່ັໍຄິດຕີັງ້ ຕໍ່ັ ເດນີ ໃຫ້ຮອດຈດຸ ໝາຍ ພຸນ້ ແລວ້ . ຍ້ອນແນວນີ້ເຮົາຄວນໜັ່ນສກສາຮໍ່ັາຮຽນອົດທົນພະຍາຍາມຕໍ່ັສູ້ກັບບັນຫາເຖິງວ່າຈະມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ສບັ ສນົ ກັໍ່ຕາມໃຫອ້ ົດທນົ ຕ່ສັໍ ູ້ຈົນສາໍ ເລັດໜ້າທກ່ັີ ານງານ. 4. ດາ້ ນສະຫຼຸບ ກ. ດາ້ ນເນີອ້ື ໃນ ບົດກອນ \"ຮກັ ແລະ ຄດິ \" ເຖງິ ມເີ ນືອ້ີ ໃນເວາ້ົີ ເຖິງຄວາມຄິດຮອດຄດິ ເຖິງພັ່ໍ ແລະ ແມູ່, ອາວອາ ທີັ່ເຄີຍໄດ້ ຊບລ້ຽງຕົນມາແຕູ່ຄາວຍງັ ນ້ອຍ ແລະ ເວົີາ້ ເຖງິ ການສກສາຮ່ັໍາຮຽນທັພີ່ ົບກັບຄວາມສັບສົນທີັ່ຕ້ອງຜ່ານຜ່າໃຫ້ສໍາເລັດ ເພອື່ັ ຫວັງໄປສ້າງສາພັດທະນາບາ້ ນເກີດເມອື ງນອນໃຫມ້ ຄີ ວາມສີວິໄລ. ຂ. ດ້ານສລິ ະປະການແຕູງ່ ຜູ້ແຕູ່ງໃດ້ໃຊ້ສັບພາສາທີັ່ສຸພາບອ່ອນໂຍນ, ມີສໍານວນໂວຫານທີັ່ນິ້ີມນວນ, ອອນຊ້ອຍອ່ານແລ້ວເຮັດໃຫ້ ເຂີາົ້ ໃຈງ່າຍ, ມອີ າລມົ ຈດິ ສງູ . ບດົ ກອນ “ຮກັ ແລະ ຄດິ ເຖງິ ” ຫາຍຄນື ລຸກນ່ັງນ່ງັ ຄະນງິ ຄາ່ໍັ ຄວນຫາ ເຖງິ ບດິ າມານດາ ພັ່ອໍ າວອາປ້າ ຄິດຮອດຊຸມພວກໜາ້ ທງັ ຢາຍ ແລະ ຍາ ຜູ້ເພັິນ່ ຊບຫລັ່ ້ຽງ ໃຫ້ເຮົາໄດ້ໃຫຍມ່ າ ນີນ້ັ ນາ ເປັນສນັ ໃດພວກປາູ່ ພໍັ່ແມູ່ມານດາ 40

ຍັງຄອຍສກຸ ສາໍ ລານ ອາຫານຊານກ້າ ພ້ອມພ່າັໍ ພຽງຮຽງໜາ້ ສາ້ ງຕົວໃຫມ້ ຄີ ່າ ສາ້ ງຊີວດິ ໃຫ້ແກູ່ນກາໍ ສົມແມ້ງປາຖະໜາ ຢູ່ບໍ ສວ່ ນວ່າລກູ ຢພູ່ ີ້ ຍງັ ຄອ່ ຍສກຸ ສະບາຍ ບໍັ່ໄດ້ມີໂພຍໄພ ບຽດບຽນທາໍ ຮ້າຍ ສ່ວນວ່າການຮຽນນນ້ັີ ຍງັ ເດນີ ດີບັ່ເໍ ບ່ັືອໜາ່ ຍ ເຖງິ ຫຍງຸ້ ຍາກລູກກໍຄິດຕັໍ່ຕັີງ້ ເດນີ ໃຫຮ້ ອດຈຸດໝາຍ ພນຸ້ ແລວ້ ພເໍ ມ່ອືັ ສໍາເລັດແລວ້ ໜາ້ ທກ່ັີ ານສກສາ ລກູ ຈະກັບຄນື ມາ ຢູ່ນາໍ ອາວອາປ້າ ມາເພື່ັອພດັ ທະນາສາ້ ງ ດິນແດນບາ້ ນປູ່າ ໃຫຈ້ ະເລີນຮູ່ງຸ ແຈ້ງ ລືເທົ່ັາທວົັ່ ປະຊາ. ບດົ ຕວົ ຢາູ່ ງ ວໄິ ຈບດົ ກອນ “ຄົນຮນູຸ່ ໃໝູ່” 1. ທີັ່ມາຂອງບດົ ກອນ ບົດກອນ \"ຄນົ ຮນຸູ່ ໃໝູ່” ໄດ້ຄດັ ມາຈາກປີ້ມວິທີແຕູ່ງ ກາບ, ກອນ, ເພງ ແບບງ່າຍ ສໍາລັບເຍົາວະຊົນໄວໜຸູ່ມ ແລະ ຜໃູ້ ຫຍ່ ຂຽນໂດຍ ດາວວຽງ ບຸດນາໂຄ ຮຽບຮຽງໂດຍ ພັນນາລີ ເທບພະວງົ ສາ( ພິມປີ 2007: ໜາ້ ທີ 9-10 ) 2. ເນີືອ້ ໃນລວມ ບດົ ກອນ ຄົນຮູນຸ່ ໃໝູ່ ແມນູ່ ມີເນື້ອີ ໃນເວາ້ີົ ເຖິງຄົນລາວຍຸກໃໝູ່ ເຊິງ່ັ ພກັ ແລະ ລັດຖະບານກ່ໍັໄດ້ເອົາໃຈໃສູ່ ບົນຈດິ ໃຈຄວາມສະເໝີພາບ ຍົກໃຫເ້ ຮາົ ເຫັນເຖງິ ບົດບາດຂອງຍິງ-ຊາຍໃນຍຸກປັດຈຸບນັ ເຊິ່ັງຍງິ ຍກຸ ໃໝູ່ນີ້ກໍສາມາດ ຢືນຄຽງຄທູ່ ຽບທັນກັບເພດຊາຍໄດ້ ສາມາດເປນັ ຮອດເຈ້າີົ ຮອດນາຍ ແລະ ເຮັດວຽກນ້ອຍວຽກໃຫຍ່ໄດ້ເໝືອນກັນ ໂດຍບ່ັໍຈາໍ ແນກວຽກໜກັ ເບາົ . 3. ການແບ່ງູ ຕອນ ບົດກອນບົດນີ້ ຜູ້ແຕູ່ງໄດ້ຍົກໃຫ້ເຮົາເຫັນເຖິງ ບົດບາດຄວາມສໍາຄັນຂອງຍິງລາວໃນສັງຄົມຍຸກໃໝູ່ ແລະ ຄວາມເອົາໃຈໃສູຂ່ ອງພັກປະຊາຊົນລາວເຮາົ ເຊງ່ັິ ໄດຍ້ ກົ ໃຫ້ເຮາົ ເຫນັ ເຖິງຄນຸ ຄ່າຂອງສິດທິຍິງ-ຊາຍໃນຍຸກປັດຈຸບັນ. ບດົ ກອນ ຄົນຮນຸູ່ ໃໝ”ູ່ ບົດນີ້ ໄດແ້ ບູງ່ ອອກເປັນ 2 ຕອນຄື: ຕອນທີ 1 ແມ່ນູ ນອນໃນບາດທີ 1 ເນີອ້ື ໃນ ຕອນນີເ້ ວ້າີົ ເຖງິ ສັງຄົມໃນຍຸກໃໝູ່ທ່ີເັ ອົາໃຈໃສສູ່ ດິ ທິຂອງແມຍູ່ ງິ ເຊິ່ງັ ພັກ-ລດັ ຖະຍານກໄໍ ດ້ຍົກໃຫ້ ເຮົາ ເຫັນເຖິງຄຸນຄ່າ ແລະ ຄວາມສໍາຄັນຂອງແມູ່ຍິງລາວໃນຍຸກໃໝູ່. ສະນັີ້ນ, ພັກ-ລັດຖະບານຈິັ່ງໄດ້ເອົາໃຈໃສູ່ ສດິ ທຂິ ອງ ຍິງ-ຊາຍ. ຕອນທີ 2 ແມູ່ນນອນໃນບາດທີ 2 – 4 ເນື້ີອໃນ ຕອນນີ້ເວົ້ີາເຖິງ ຄວາມສະເໝີພາບລະຫວ່າງຍິງ-ຊາຍ ເຊິັ່ງຜູ້ແຕູ່ງໄດ້ຍົກໃຫ້ເຮົາເຫນັ ເຖິງຍິງລາວ ໃນຍຸກໃໝູ່ ຖ້າທຽບໃສູກ່ ບັ ອ້າຍນອ້ ງຊາຍແລ້ວບໍັ່ວາ່ ວຽກງານໃດຈະນອ້ ຍ ຫື ໃຫຍແ່ ມ່ຍູ ງິ ລາວເຮົາກສໍ າມາດຜ່ານຜ່າ ມາໄດ້ແລະ ຢືນຄຽງຄກູ່ ບັ ເພດຊາຍມາຈນົ ເປັນຮອດເຈາ້ີົ ຮອດນາຍໄດ້. 4. ວເິ ຄາະ 1. ສງັ ຄົມໃນຍກຸ ໃໝູເ່ ອາົ ໃຈໃສູ່ສດິ ທຂິ ອງແມູ່ຍງິ ໃນສະໄໝສັງຄົມລາວຍຸກປັດຈຸບັນນ້ີ ໄດ້ຍົກໃຫ້ເຮົາເຫັນຢູ່າງແຈູ່ມແຈ້ງວ່າ ແມູ່ຍິງລາວເຮົາໃນຍຸກນີ້ບໍັ່ວ່າ ຈະ ພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກລໍາບາກສໍັ່າໃດ ກໍຍັງຢືນຄຽງຄູ່ກັບເພດຊາຍເຮົາຢູ່າງບໍ່ັທໍ້ີຖອຍ ສູ້ຊົນເອົາໃຈໃສູ່ເຮັດໜ້າທີັ່ ຂອງຕົນ ຈົນປາກດົ ຜົນເປັນຈິງ ສາມາດນາໍ ພາປະຊາຊົນເອື້ີອຍນ້ອງເຮົາອອກແຮງແຂງູ່ ຂັນ ເພ່ອືັ ສ້າງສາປະເທດຊາດ ແລະ ສາ້ ງສາ ອານາຄດົ ຂອງຕົນຢູ່າງບ່ໍັຢ້ານກວົ ຈນົ ເຮດັ ໃຫພ້ ກັ -ລດັ ຖະບານເຮາົ ເຫນັ ຄວາມສໍາຄັນຂອງແມູ່ຍິງໃນຍຸກ 41