ΕΙΚ 34 | Αρχαιολογικός χώρος του Δυμοκάστρου. Το ιερό στην «ακρόπολη» Α ΕΙΚ 35 | Αρχαιολογικός χώρος του Δυμοκάστρου. Η μία εκ των τριών δεξαμενών του οικισμού στην «ακρόπολη» Α
Λιγότερο γνωστός είναι ο οχυρωμένος οικισμός στο Πολυνέρι, ο μόνος αρχαίος οικισμός στη Θεσπρωτία που κατοικείται σχεδόν αδιάλειπτα μέχρι σήμερα. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους μικρό τριγωνικό οχυρό κατασκευάστηκε στη βορειοδυτική γωνία της αρχαίας οχύρωσης. Το Πολυνέρι μέχρι και το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε σημαντικό αριθμό μουσουλμανικού πληθυσμού. Μεταξύ των κατοικιών του χωριού διατηρούνται τα ερείπια του τζαμιού του. Προς το εσωτερικό, στα όρια Θεσπρωτίας και Πρέβεζας, στο χωριό Γλυκή, βρίσκονται οι πηγές του Αχέροντα, που σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία αποτελούσε κλάδο του ομώνυμου υπόγειου ποταμού του Κάτω Κόσμου, το διάπλου του οποίου έκανε ο «ψυχοπομπός» Ερμής παραδίδοντας τις ψυχές των νεκρών στον Χάροντα για να καταλήξουν στο βασίλειο του Άδη. Λόγω του πλούσιου φυσικού περιβάλλοντος, της ύπαρξης διαφόρων θέσεων με αρχαιότητες και μνημεία στις όχθες του ποταμού και της σύνδεσής του με αρχαίους μύθους και εικασίες, η περιοχή έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικός τόπος και τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
ΕΙΚ 36 | Ο οχυρωμένος οικισμός του Πολυνερίου
ΕΙΚ 37 | Οι πηγές του ποταμού Αχέροντα
ΕΙΚ 38 | Ο ποταμός Αχέροντας. Το «ποτάμι των θρήνων»
Νότια του Μαργαριτίου, στον Νομό Πρέβεζας και σε απόσταση μικρότερη των 20 χλμ. βρίσκεται η εξαιρετικά δημοφιλής τουριστικά Πάργα, παραδοσιακός οικισμός με κάστρο που δεσπόζει στον λόφο πάνω από το λιμάνι. Όπως και το κάστρο του Μαργαριτίου, το κάστρο της Πάργας στη διάρκεια ζωής του από τα τέλη του 14ου μέχρι και τον 19ο αι. άλλαξε επανειλημμένα κυρίαρχους και υπέστη πολλαπλές επισκευές και προσθήκες. Στην εποχή του Αλή Πασά (1814) χρονολογείται το γειτονικό κάστρο της Ανθούσας, που κατασκευάστηκε με σκοπό την εγκατάσταση κανονιών για την πολιορκία της γειτονικής Πάργας, που αποτελούσε εκείνη την περίοδο Γαλλική κτήση. Ως αρχιτέκτονας του κάστρου αναφέρεται ο Ιταλός Don Santo di Monteleone, αξιωματικός του στρατού του Αλή πασά. Ο πλέον γνωστός αρχαιολογικός χώρος της περιοχής είναι το Νεκρομαντείο του Αχέροντα, στη συμβολή των δύο ποταμών του Άδη, του Αχέροντα και του Κωκυτού, όπου οι πιστοί πήγαιναν για να συναντήσουν τις ψυχές των νεκρών, που είχαν αποκτήσει την ικανότητα να προβλέπουν το μέλλον. Η πρώτη αναφορά στο νεκρομαντείο γίνεται στην Οδύσσεια του Ομήρου, όπου ο Οδυσσέας συναντά την ψυχή του νεκρού μάντη Τειρεσία για να πάρει χρησμό για την επιστροφή στην πατρίδα του. Τα σωζόμενα σήμερα λείψανα του μνημείου χρονολογούνται στην ελληνιστική εποχή (4ος – 2ος αι. π.Χ.), ενώ στις αρχές του 18ου αιώνα οικοδομήθηκε πάνω από τα ερείπια του ιερού η μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.
ΕΙΚ 39 | Άποψη του κάστρου της Πάργας
ΕΙΚ 40 | Λεπτομέρειες από το κάστρο της Ανθούσας
ΕΙΚ 41 | Ο αρχαιολογικός χώρος του Νεκρομαντείου στον Αχέροντα
2.5 Ένταξη του μνημείου στον αστικό ιστό Το κάστρο του Μαργαριτίου δεν έχει μέχρι σήμερα ενταχθεί στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή της περιοχής. Οι περιορισμένες παρεμβάσεις, κυρίως καθαρισμοί από την πυκνή βλάστηση, που είχαν πραγματοποιηθεί στο παρελθόν, επέτρεπαν μόνο περιοδικές επισκέψεις μεμονωμένων επισκεπτών ή μικρών σχολικών ομάδων στο πλαίσιο περιπάτων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Οι παρεμβάσεις αποκατάστασης και ανάδειξης του κάστρου που πραγματοποιούνται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας στο πλαίσιο του έργου “Coastal Heritage Network” φιλοδοξούν να καταστήσουν εκ νέου το κάστρο ως πόλο έλξης τόσο των κατοίκων, όσο και των ξένων επισκεπτών στην περιοχή. Η κοντινή απόσταση με το διεθνές λιμάνι της Ηγουμενίτσας και τον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας Οδού και η εγγύτητα με τους περισσότερο γνωστούς τουριστικούς προορισμούς στην ευρύτερη περιοχή αποτελούν συγκριτικά πλεονεκτήματα που μπορούν να αξιοποιηθούν για την προσέλκυση επισκεπτών σε νέους «ανεξερεύνητους» προορισμούς όπως είναι το Μαργαρίτι.
ΕΙΚ 42 | Άποψη από αέρος του κάστρου και στο βάθος ο σύγχρονος οικισμός του Μαργαριτίου
3 ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΜΝΗΜΕΙΑ
3.1 Σύνδεση με άλλα μνημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στην περιοχή
4 ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
4.1 Στατική - αρχιτεκτονική αποτύπωση του μνημείου ΕΙΚ 43 | Εξωτερική άποψη της δυτικής πλευράς της οχύρωσης
ΕΙΚ 44 | Εξωτερική άποψη της νότιας πλευράς της οχύρωσης
ΕΙΚ 45 | Εξωτερική άποψη της ανατολικής πλευράς της οχύρωσης
ΕΙΚ 46 | Εσωτερική άποψη της βορειοδυτικής πλευράς της οχύρωσης
ΕΙΚ 47 | Εσωτερική άποψη της δυτικής πλευράς της οχύρωσης
ΕΙΚ 48 | Εσωτερική άποψη της νότιας πλευράς της οχύρωσης
ΕΙΚ 49 | Εσωτερική άποψη της ανατολικής πλευράς της οχύρωσης
ΕΙΚ 50 | Γενική κάτοψη της στάθμης του ισογείου
ΕΙΚ 51 | Γενική κάτοψη της στάθμης του 1ου ορόφου
5 ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΕΙΚ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 30, 31, 33, 34, 35, 36, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48 , 49, 50, 51: αρχείο Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας ΕΙΚ 39, 40, 41: αρχείο Εφορείας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας ΕΙΚ 10: αρχείο Κ.Ι.ΜΕ.ΘΕ. (Κέντρο Ιστορικών Μελετών Θεσπρωτίας) ΕΙΚ 11, 19: αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ ΕΙΚ 13, 14, 16, 17: αρχείο Αικατερίνης Λασκαρίδη ΕΙΚ 32, 37, 38: αρχείο Μπάμπη Λάζαρη ΕΙΚ 10: http://labastia.blogspot.com/2008/04/ και https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b5962278k ΕΙΚ 12, 18: http://www.margariti-gr.de/index.php/el/2012-11-27-19-46-28/151-2013-03-14-12-41-10 ΕΙΚ 27: https://www.facebook.com/Margariti.thesprotias/ ΕΙΚ 28: https://www.thespro.gr/2020/01/blog-post_60.html ΕΙΚ 29: https://www.visit-thesprotia.gr
6 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σ. Δάκαρης, Θεσπρωτία, Αθήνα 1972 M. Kiel, Margariti/Margalic. Little Know Ottoman Sources on its Emergence, Development and Decline as a Town in Thesprotia, Θεσπρωτία 1. Α΄ Διεθνές Αρχαιολογικό και Ιστορικό Συνέδριο για τη Θεσπρωτία, Ιωάννινα 2019, 611-620 Στ. Μαμαλούκος, Η αρχιτεκτονική στη Θεσπρωτία από τα μέσα του 18ου ως τα μέσα του 20ού αιώνα, Θεσπρωτία 1. Α΄ Διεθνές Αρχαιολογικό και Ιστορικό Συνέδριο για τη Θεσπρωτία, Ιωάννινα 2019, 659-680 Σ. Μουσελίμης, Αρχαιότητες της Θεσπρωτίας, (Β΄ Έκδοση) Γιάννινα 2001 Γ. Σμύρης, Το κάστρο στο Μαργαρίτι. Συμβολή στη μελέτη των οχυρωματικών κατασκευών στην Ήπειρο, Ηπειρωτικά Χρονικά 34, 2000, 163-177 Γ. Σμύρης, «Κάστρο Μαργαριτίου», Δίκτυα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής, Αθήνα 2001, 132‐134 Γ. Σμύρης, Το δίκτυο των οχυρώσεων στο Πασαλίκι των Ιωαννίνων (1788 – 1822), Ιωάννινα 2004 Γ. Σμύρης, Τα θεσπρωτικά παράλια από το τέλος της Ενετοκρατίας έως την ανάπτυξη του «πασαλικίου» των Ιωαννίνων (1792-1822). Αμυντικοί και επιθετικοί σχηματισμοί, Θεσπρωτία 1. Α΄ Διεθνές Αρχαιολογικό και Ιστορικό Συνέδριο για τη Θεσπρωτία, Ιωάννινα 2019, 645-658 Β. Ψιμούλη, Σούλι και Σουλιώτες, Αθήνα 2006 Μελέτη Ανάδειξης Φρουρίου Μαργαριτίου, Διεύθυνση Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Διοίκησης Ν. Θεσπρω- τίας, Δήμος Μαργαριτίου, 2004 Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας, Eπικαιροποίηση - εξειδίκευση μελέτης στερέωσης και ανάδειξης Κάστρου Μαργαριτίου, Ηγουμενίτσα 2020 (Αδημοσίευτη μελέτη)
Search
