sof

หนงั สืออิเลก็ ทรอนกิ ส์เรือ่ ง ระบบสารสนเทศใน หนว่ ยงานภาครฐั จดั ทาโดยนางสาว ซอฟยานี เดรแ์ มแผนกคอมพวิ เตอรธ์ ุรกจิ

ความสาคัญของระบบรัฐบาลอิเล็กทรอนกิ ส์รฐั บาลอิเล็กทรอนกิ ส์ (e – Government)รัฐบาลอเิ ลก็ ทรอนิกส์ หรือ e-Government เป็นการนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่อื สารมาประยุกตใ์ ช้ในองค์การ เพ่ือพัฒนาระบบการบริหารจัดการและระบบการให้บริการของหน่วยงานภาครัฐให้มีประสทิ ธภิ าพโปร่งใส และสามารถตรวจสอบได้ ซ่งึ จะทาให้ภาคเอกชนและประชาชนได้รับการบริการท่สี ะดวก รวดเรว็ ท่วั ถงึ ทกุ เวลา เป็นธรรมและเป็นการกระต้นุ การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ และการส่อื สารในภาคเอกชนและประชาชน เพ่ือนาประเทศก้าวเข้าส่กู ารแข่งขนั ในเวทโี ลกนอกจากน้ันระบบรัฐบาลอเิ ลก็ ทรอนิกสย์ ังเป็นกลไกท่เี ป็นศนู ยก์ ลางของการพัฒนาทางอเิ ลก็ ทรอนิกสท์ ่สี าคัญต่อการพัฒนากลยุทธข์ องประเทศในการก้าวเข้าสู่ e-Thailand อกี ด้วย ซ่ึงในการสร้างระบบ ดังกล่าว ภาคราชการจะต้องเตรียมการรองรับโดยการปรับปรุงกระบวนการบริหาร ปรับปรุงระเบยี บข้อบังคับของทางราชการให้มีความสอดคล้องกบั ระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศ และสนับสนุนการปรับปรุงทรัพยากรมนุษยใ์ ห้มศี กั ยภาพด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ ตลอดจนกาหนดมาตรฐานการแลกเปล่ยี นข้อมลู ท่จี าเป็นในการปฏบิ ตั ริ าชการในการพัฒนาระบบราชการในปัจจุบัน ภาคราชการได้มีการปรับเปล่ยี นกระบวนการ และวิธกี ารการทางานของหน่วยงานต่าง ๆ แล้ว โดยเฉพาะในงานด้านการให้บริการ ไม่ว่าจะเป็นการให้บริการแก่ประชาชน หรือการบริการระหว่างหน่วยงานราชการด้วยกนั เอง

โดยสามารถแบ่งกล่มุ ผูร้ บั บริการได้ 4 มิติ ดงั น้ ี 1- รัฐ กบั ประชาชน (G2C) เป็นการให้บริการของรัฐสู่ประชาชนโดยตรง ประชาชนจะสามารถดาเนิน ธุรกรรมโดย ผ่านเครือข่ายสารสนเทศของรัฐ เช่น การชาระภาษี การจด ทะเบยี น การจ่ายค่าปรับ การรับฟังความคดิ เหน็ ของ ประชาชน การมปี ฏสิ มั พันธร์ ะหว่างตวั แทนประชาชนกับผู้ ลงคะแนนเสยี ง และการค้นหาข้อมูลของรัฐท่ดี าเนนิ การ ให้บริการข้อมูลผ่านเวบ็ ไซต์ เป็นต้น2- รัฐ กบั เอกชน (G2B) เป็นการให้บริการของรัฐต่อภาคธุรกจิ เอกชน โดยท่รี ัฐจะอานวยความสะดวกต่อภาคธรุ กจิ และอตุ สาหกรรม ให้สามารถแข่งขนั กนั ด้วยเครือข่ายความเรว็ สงู ท่มี ปี ระสทิ ธภิ าพ และมีข้อมูลท่ถี ูกต้องอย่างเป็นธรรมและ โปร่งใส เช่น การจดทะเบยี นทางการค้า การลงทุน และการ ส่งเสริมการลงทุน การจัดซ้ือจัดจ้างทางอเิ ลก็ ทรอนิกส์ การ สง่ ออกและนาเข้า การชาระภาษี และการช่วยเหลือ ผู้ประกอบการขนาดกลางและเลก็

3- รัฐ กบั รัฐ (G2G) เป็นการเปล่ียนแปลงรปู แบบการทางานของหน่วยราชการ ซ่ึงเดิมติดต่อส่อื สารระหว่างกนั ด้วยกระดาษและลายมอื ช่ือ ไปเป็นการใช้ระบบเครือข่ายสารสนเทศ และลายมือช่ืออเิ ลก็ ทรอนิกสเ์ ป็นข้อมูลในการแลกเปล่ียนข้อมูลอย่างเป็นทางการเพ่ือเพ่ิมความรวดเรว็ และลดระยะเวลาในการส่งเอกสาร และข้อมูลระหว่างกนั นอกจากน้นั ยังเป็นการบูรณาการ การให้บรกิ ารระหว่างหน่วยงานภาครัฐ โดยใช้การเช่ือมต่อโครงข่ายสารสนเทศเพ่ือเอ้อืให้เกดิ การทางานร่วมกนั (Collaboration) และการแลกเปล่ียนข้อมูลระหว่างกนั (Government Data Exchange) ท้งั น้รี วมไปถงึการเช่ือมโยงกบั รัฐบาลของต่างชาติและองคก์ รปกครองท้องถ่ินด้วยระบบงานต่าง ๆ ท่ใี ช้ในเร่ืองน้ี ได้แก่ ระบบงาน Back Office 11ระบบ เช่น ระบบงานสารบรรณอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ระบบบญั ชีและการเงิน ระบบจดั ซ้ือจัดจ้างด้วยอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ฯลฯ เป็นต้น4- รัฐ กบั ข้าราชการและพนักงานของรัฐ (G2E) เป็นการให้บริการท่จี าเป็นของพนักงานของรัฐ (Employee) กบั รัฐบาล โดยการสร้างระบบเพ่ือช่วยให้เกดิ เคร่ืองมอื ท่จี าเป็นในการปฏบิ ัตงิ านและการดารงชีวติ เช่น ระบบสวัสดิการ ระบบท่ปี รึกษาทางกฎหมาย และข้อบงั คบั ในการปฏบิ ตั ิราชการ ระบบการพัฒนาบุคลากรภาครัฐ เป็นต้น

หลกั สาคญั ของการสรา้ ง e – Government

หลกั สาคญั ของการสรา้ ง e – Government คือ การนาบริการของภาครัฐส่ปู ระชาชน โดยใช้อเิ ลก็ ทรอนกิ สเ์ ป็นส่อื ในการให้บริการ โดยยึดหลักการของท่เี ดียว มเี วบ็ ทา่ (Web Portal) ท่สี ามารถบูรณาการบริการต่าง ๆ มารวมอยู่ท่เี ดียวกนั เพ่ือให้ง่ายต่อการติดต่อท่จี อเดียว เพ่ือการบริการแบบเบด็ เสรจ็ ณ จุดเดยี วทนั ใด การทารายการทางอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ สามารถดาเนินการและมผี ลทางกฎหมายทนั ที ไม่ต้องเสยี เวลารอคอยการตอบกลับทางเอกสารท่วั ไทย ประชาชนสามารถใช้บริการท่รี ัฐบาลจดั ทาได้ ไม่ว่าจะอยู่ท่ไี หนในโลกทุกเวลา ประชาชนสามารถขอรับบริการต่าง ๆ ของภาครัฐได้24 ช่ัวโมงท่วั ถงึ และ เทา่ เทยี ม ประชาชนและผู้ด้อยโอกาสทางสังคมจะมีโอกาสได้รับบริการจากภาครัฐท่สี ะดวกสบายเช่นเดียวกบั ประชาชนในเมือง ได้รับอย่างเทา่ เทยี มกันโปร่งใสและเป็นธรรมาภบิ าล การบริการของรัฐในหลาย ๆเร่ืองท่ไี ม่เคยโปร่งใส เช่น การจัดซ้ือจัดจ้าง สามารถดาเนินการแบบเปิ ดเผยผ่านระบบออนไลนท์ ่มี ผี ู้เข้าร่วม และร้เู หน็ จานวนมากได้

ระบบรฐั บาลอิเลก็ ทรอนิกสข์ องรฐั บาลไทยมหี ลกั ปฏิบตั ิ ดังน้ี1. ให้ข้าราชการทุกคนใช้ E-mail และลดการใช้กระดาษ รวมท้งั ให้หน่วยงานท้งั หมดของรัฐบาลสามารถแบ่งปันข้อมูลระหว่างหน่วยงานได้2. ให้บริการประชาชนผ่านระบบคอมพิวเตอร์ในลักษณะ On-line หรือท่เี รียกว่า e-Service3. ส่งเสริมให้บริษัทเทคโนโลยตี ่าง ๆ เข้ามาลงทุน4. ส่งเสริมให้มกี ารลงทุนด้านโครงสร้างพ้ืนฐานทางด้านการส่อื สารโทรคมนาคม ยกเลิกระบบผูกขาด5. ให้ความร้ทู างด้านเทคโนโลยีแกป่ ระชาชนปัจจุบนั มีหน่วยงานของรัฐท่นี าเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ปรับปรงุ การให้บริการต่าง ๆ ประกอบกบั มีการจัดทาโครงการ “รางวัลเทคโนโลยีสารสนเทศภาครัฐ”ตามนโยบาย IT 2000 ปรากฏว่ามีหน่วยงานราชการสง่ โครงการเข้าประกวดท้งั ส้นิ 26 โครงการ

1. ระบบทะเบยี นราษฎร กรมการปกครองได้จัดทาเวบ็ ไซต์ www.khonthai.com (คนไทยดอทคอม)เพ่ือเป็นศนู ย์กลางข้อมูลเก่ยี วกบั ระบบทะเบียนต่าง ๆเช่น ทะเบยี นราษฎร ทะเบยี นครอบครัว เป็นต้น ในเวบ็ ไซต์น้มี ีการลงทะเบียนเพ่ือขอใช้ E-mail โดยไม่เสยี ค่าใช้จ่ายใด ๆ รวมท้งั ลงทะเบยี นขอรหัส Pincodeเพ่ือใช้ตรวจสอบข้อมูลด้านการทะเบียนของผู้ใช้แต่ละคนได้

2. ระบบบตั รประชาชนอเิ ลก็ ทรอนิกส์หลังจากท่ไี ด้มกี ารอนุมัติจัดทาโครงการ e-Citizen ในปี พ.ศ.2547 ข้าราชการไทยจะเป็นกลุ่มแรกท่จี ะใช้บัตรประชาชนอเิ ลก็ ทรอนิกสใ์ นลักษณะบตั รสมาร์ทการ์ดโดยบตั รน้จี ะเป็นท้งั บตั รประชาชนและบัตรประกนั สงั คมในบตั รเดียวกนั และในอนาคตจะสามารถใช้เป็นบัตรตดิ ต่อกบั หน่วยงานอ่นื ๆ ได้อกี คาดว่าจะใช้เวลาประมาณ 4-5 ปี หลังจากเร่ิมดาเนนิ การประชาชนท้งั ประเทศจะเข้าส่รู ะบบบัตรประชาชนอเิ ลก็ ทรอนกิ สด์ ังกล่าว

3. ระบบภาษีเงนิ ได้กรมสรรพากรได้ทาโครงการ TIN Online (Tax ID NumberOnline) เพ่ือลดความซา้ ซ้อน ของหมายเลขผู้เสยี ภาษีโดยสร้างระบบคอมพิวเตอร์ให้มีเครือข่ายท่วั ประเทศ และมีการออกหมายเลขผู้เสยี ภาษี On-line ในเครือข่ายท่วั ประเทศได้ซ่งึ ทาให้สามารถตรวจสอบได้ว่าผ้ขู อเคยมีเลขประจาตัวมาก่อนหรือไม่4. ระบบภาษศี ลุ กากรกรมศลุ กากรได้นาระบบ EDI (Electronic DataInterchange) เข้ามาช่วยในการบริการ เช่น ในธุรกจิ พาณิชย์อเิ ลก็ ทรอนิกส์ เอกสารจาพวกใบส่งั ซ้อื ใบเสนอราคาใบกากบั สนิ ค้า ฯลฯ ทาให้ลดข้นั ตอน ค่าใช้จ่าย และเวลาของงานด้านเอกสาร รวมท้งั เพ่ิมประสทิ ธภิ าพของการจัดเกบ็ข้อมูล และการประสานงานในการติดต่อพิธกี ารต่าง ๆ กับระบบการขนส่งท่ถี ูกต้องแม่นยา

5. ระบบทะเบยี นการค้ากรมทะเบยี นการค้าได้เปิ ดให้บริการจดทะเบยี นนติ บิ ุคคลทางอนิ เทอร์เนต็ ผ่านเวบ็ ไซต์ www.thairegistration.com ซ่ึงผู้ใช้บริการสามารถจองช่ือนิตบิ ุคคล ย่ืนขอจดทะเบียน จัดต้งั ห้างหุ้นส่วน บริษัทโดยจะต้องเปิ ดบญั ชีธนาคาร และขอเปิ ดใช้บริการอนิ เทอร์เนต็ แบงคก์ ้งิพร้อมกบั กรอกแบบฟอร์มลงทะเบยี นในเวบ็ ไซตด์ งั กล่าว ซ่ึงจะสามารถเปล่ยี นแปลงแก้ไขได้ทกุ ข้นั ตอน จนถงึ ข้ันท่นี ายทะเบียนจะรับจดทะเบยี นและแจ้งให้ชาระค่าธรรมเนียม ผู้ขอจดทะเบียนสามารถส่งั พิมพ์เอกสารจากเวบ็ ไซตแ์ ละให้ผู้ท่เี ก่ยี วข้อง ลงนามพร้อมชาระค่าธรรมเนียมผ่านระบบของธนาคาร และจัดส่งเอกสารท่ลี งช่ือแล้ว พร้อมหลกั ฐานการจ่ายเงนิ ส่งให้กรมทะเบยี นการค้าด้วยตนเองหรือทางไปรษณยี ์ เม่อืดาเนินการเรียบร้อยแล้ว นายทะเบียนจะแจ้งให้ผู้จดทะเบียนมารับเอกสารด้วยตนเองหรือทางไปรษณยี ์6. ระบบจ่ายค่าธรรมเนียมโรงงานอตุ สาหกรรมกรมโรงงานอตุ สาหกรรมรับจ่ายค่าธรรมเนียมรายปี ของโรงงานอตุ สาหกรรม On-line ผ่าน เครือข่ายสาขาของธนาคารเอเซยี ท่วัประเทศ โดยได้เปิ ดให้บริการต้งั แต่วันท่ี 15มกราคม พ.ศ.2545 ในช่วงแรกธนาคารจะเปิ ดให้บริการผ่านเคาน์เตอร์ธนาคารก่อน หลังจากน้ันจะเปิ ดให้บริการผ่านอนิ เทอร์เนต็ เอเซยี ไซเบอร์แบงค์ก้งิ และขยายไปส่กู ารให้บริการผ่านตู้ ATM