แนวปฏบิ ัตใิ นการปอ้ งกนั และคมุ้ ครองเด็กสาหรับองค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิน่ ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโควิด-19 44 ภาคผนวก 9 ตวั อยา่ งส่ือสาหรับดแู ลจติ สังคมของเด็ก
45 แนวปฏบิ ัติในการปอ้ งกนั และคมุ้ ครองเดก็ สาหรบั องค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 ภาคผนวก 10 ตัวอย่างสอื่ สาหรับดูแลจิตสังคมของผ้ดู ูแล
แนวปฏิบตั ิในการปอ้ งกันและคุม้ ครองเดก็ สาหรบั องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน ในสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโควิด-19 46 ภาคผนวก 11 ตวั อย่างสอ่ื ประชาสมั พันธ์ช่องทางการเข้าถงึ บรกิ ารค้มุ ครองเดก็
47 แนวปฏบิ ตั ิในการปอ้ งกนั และคมุ้ ครองเดก็ สาหรับองค์กรปกครองสว่ นท้องถ่ิน ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 ภาคผนวก 12 แบบคัดกรองเพ่อื สนับสนนุ การเลีย้ งดเู ด็กตามมาตรฐานข้ันตา่ (Child Matreatment Surveillance Tool - CMST) แบบคัดกรองเพ่ือสนับสนนุ การเลยี้ งดูเดก็ ตามมาตรฐานข้นั ต่า Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) แนวคิดและหลักการของแบบคัดกรองเพอื่ สนับสนุนการเลี้ยงดูเด็กตามมาตรฐานขน้ั ต่า แบบคัดกรองนี้ได้พัฒนาข้ึนโดยมีวัตถุประสงค์ เพ่ือช่วยให้ผู้ปฏิบัติงานท่ีเกี่ยวข้องกับการให้บริการเด็กและครอบครัว สามารถค้นหาและตรวจพบเด็กท่ีต้องการความช่วยเหลือ และสามารถให้การสนับสนุนครอบครัวเพ่ือให้เลี้ยงดูเด็กได้ตาม มาตรฐานข้ันต่า และสอดส่องติดตามปัจจัยเส่ียงหรือปัจจัยก่ออันตรายต่างๆ ตาม พ.ร.บ. คุ้มครองเด็ก พ.ศ. 2546 เพ่ือให้ สามารถคน้ พบเด็กทตี่ อ้ งรับการสงเคราะห์และคุ้มครองสวสั ดภิ าพได้อย่างรวดเร็วและทั่วถึง การใชง้ านแบบคดั กรอง 1. แบบคัดกรองนี้ไม่ใช่แบบสัมภาษณ์เด็กแต่จัดทาขึ้นสาหรับ ผู้ท่ีทางานด้านเด็กและครอบครัวท่ีมีข้อมูลของเด็กและ ครอบครวั เป็นผูก้ รอก (หา้ มให้เด็กหรือครอบครวั เป็นผ้กู รอกด้วยตนเอง) 2. ผู้ทางานด้านเด็กและครอบครวั ท่ีกรอกขอ้ มูล ต้องรู้จักชวี ิตของเดก็ และครอบครัวรวมทั้งเคยเห็นความเป็นอยู่ของเด็ก และครอบครัวมาระยะเวลาหน่ึง 3. ผู้ทางานด้านเด็กและครอบครัวควรใช้ดุลยพินิจของตนเองในการกรอกข้อมูล ซ่ึงอาจจะแตกต่างกันในแต่ละบุคคล โดยตอ้ งคานงึ ถึงพฒั นาการตามวยั และ เป็นไปเพือ่ ประโยชนส์ ูงสุดและความปลอดภัยของเด็กเป็นสาคัญ 4. แบบคัดกรองมเี ป้าหมายเพือ่ ค้นหาเด็กทีต่ ้องการการสนับสนนุ สง่ เสริมเพ่ือใหเ้ กดิ การเล้ยี งดอู ย่างเหมาะสมตามวยั 5. ผู้ประเมินควรระมดั ระวงั ไมใ่ หเ้ กดิ ทศั นคติในเชิงลบกับเด็กและครอบครัว การพจิ ารณาผลของการประเมินจากแบบคดั กรอง ธงเขยี ว เมอ่ื ตอบ “ใช่” ในข้อคาถาม น้อยกว่า 3 ข้อ หมายถงึ ผ้ปู ระเมนิ ยงั ไม่พบขอ้ มลู ทต่ี อ้ งเฝ้าระวัง คาแนะนาเพ่อื การดาเนินงาน 1. หากมีข้อคาถามใดทีผ่ เู้ ก็บข้อมลู คิดว่าต้องทางานเฉพาะ ก็ให้ทางานไปตามสิ่งที่พบ ธงเหลืองเม่อื ตอบ “ใช่” ในข้อคาถาม 3 - 4 ข้อ หมายถงึ ผ้ปู ระเมินพบขอ้ มลู วา่ มคี วามเสี่ยงที่อาจสง่ ผลกระทบต่อเด็ก คาแนะนาเพ่ือการดาเนินงาน 1. ให้ทางานด้านการสง่ เสรมิ ป้องกนั ชว่ ยเหลอื และสนับสนนุ ให้เดก็ ได้รบั การดูแลทเี่ หมาะสมตามวยั มากขนึ้ 2. มกี ารตดิ ตามและประเมนิ อย่างต่อเน่ือง ธงแดงเมื่อตอบ “ใช่” ในข้อคาถามตั้งแต่ 5 ข้อขึ้นไป หมายถึงผู้ประเมินพบข้อมูลว่าเด็กมีความเส่ียงที่จะได้รับอันตราย และตอ้ งอาศยั การประเมนิ เชิงลกึ จากทีมสหวชิ าชีพเพื่อค้นหาข้อเทจ็ จริง
แนวปฏิบตั ิในการปอ้ งกันและค้มุ ครองเดก็ สาหรบั องคก์ รปกครองส่วนท้องถิ่น ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโควิด-19 48 แบบคดั กรองเพอื่ สนบั สนนุ การเลี้ยงดเู ด็กตามมาตรฐานขั้นตา่ Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) คาแนะนาเพ่ือการดาเนนิ งาน 1. ให้การดแู ลเบ้ืองตน้ ใหเ้ ด็กปลอดภยั 2. สง่ ต่อผู้ประกอบวิชาชีพเพือ่ เข้าสูก่ ารทางานสหวชิ าชีพในการชว่ ยเหลอื และค้มุ ครองเด็กโดยเรว็ คาช้ีแจง แบบคดั กรองน้แี บง่ ออกเป็น 4 สว่ น ประกอบดว้ ย สว่ นท่ี 1 ขอ้ มูลทว่ั ไปของผเู้ ก็บขอ้ มลู สว่ นที่ 2 ข้อมลู ท่วั ไปของเด็ก สว่ นท่ี 3 แบบคัดกรองเพ่อื สนบั สนุนการเลีย้ งดเู ด็กตามมาตรฐานขน้ั ตา่ สว่ นที่ 4 คมู่ อื การลงขอ้ มลู ในแบบคดั กรองเพ่ือสนบั สนุนการเล้ยี งดเู ด็กตามมาตรฐานข้นั ตา่ คาชีแ้ จง ให้ทาเครื่องหมาย ลงในชอ่ ง หรือเติมคาตอบในชอ่ งว่าง วันเดือนปี ท่ีเก็บขอ้ มลู .................................. ขอ้ มลู ท่วั ไปของผเู้ ก็บขอ้ มูล ชือ่ ผู้ทาแบบคัดกรองฯ ............................................................. หน่วยงาน/สงั กัด .......................... ...................... ขอ้ มูลท่ัวไปของเดก็ ชือ่ ........................... นามสกุล........................................ เลขที่บตั รประชาชน........................... ....................... วัน เดือน ปี เกิด ..................................................... เพศ 1 ชาย 2 หญงิ สถานะบคุ คล มีสญั ชาตไิ ทย ไมม่ สี ัญชาติ มีสญั ชาตอิ ื่น (ระบ)ุ สญั ชาติ ..................... ไมม่ ขี อ้ มลู ทอี่ ยู่ (ในปจั จบุ นั ) ของเดก็ บา้ นเลขท่ี .............. หมู่ที่ ................ ตาบล .................................อาเภอ ........................ จังหวั ด ..................... ทีอ่ ยู่ (ตามภมู ลิ าเนา) ของเดก็ บ้านเลขท่ี .............. หมู่ท่ี ................ ตาบล .................................อาเภอ ........................ จังหวั ด ..................... ชอื่ – สกุล บิดา .................................................................................. ชื่อ – สกุล มารดา .................................................................................. จานวนสมาชิกที่อยใู่ นบ้านเดยี วกนั ............. คน
49 แนวปฏิบตั ใิ นการปอ้ งกนั และค้มุ ครองเดก็ สาหรบั องค์กรปกครองสว่ นท้องถนิ่ ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 แบบคดั กรองเพ่ือสนับสนนุ การเลยี้ งดูเด็กตามมาตรฐานขัน้ ต่า Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) คาแนะนาเพือ่ การดาเนนิ งาน 1. ให้การดูแลเบอ้ื งต้นใหเ้ ด็กปลอดภยั 2. สง่ ต่อผู้ประกอบวิชาชพี เพ่อื เขา้ สกู่ ารทางานสหวิชาชพี ในการชว่ ยเหลอื และคุ้มครองเดก็ โดยเร็ว คาชแี้ จง แบบคดั กรองนแ้ี บ่งออกเปน็ 4 สว่ น ประกอบด้วย ส่วนที่ 1 ขอ้ มลู ทัว่ ไปของผเู้ ก็บขอ้ มูล สว่ นท่ี 2 ขอ้ มูลทั่วไปของเดก็ สว่ นที่ 3 แบบคัดกรองเพ่อื สนบั สนนุ การเลี้ยงดูเดก็ ตามมาตรฐานขนั้ ต่า สว่ นท่ี 4 คู่มอื การลงขอ้ มูลในแบบคดั กรองเพื่อสนับสนุนการเลยี้ งดูเด็กตามมาตรฐานข้นั ตา่ คาชี้แจง ให้ทาเครอ่ื งหมาย ลงในชอ่ ง หรือเติมคาตอบในช่องว่าง วันเดือนปี ท่ีเกบ็ ขอ้ มูล.................................. ขอ้ มูลทวั่ ไปของผู้เกบ็ ขอ้ มูล ช่อื ผ้ทู าแบบคัดกรองฯ ............................................................. หน่วยงาน/สังกัด .......................... ...................... ขอ้ มูลทวั่ ไปของเดก็ ชอ่ื ........................... นามสกุล........................................ เลขทบี่ ตั รประชาชน........................... ....................... วนั เดอื น ปี เกดิ ..................................................... เพศ 1 ชาย 2 หญิง สถานะบุคคล มสี ัญชาตไิ ทย ไม่มีสัญชาติ มสี ัญชาติอื่น (ระบุ) สญั ชาติ ..................... ไม่มีขอ้ มูล ท่ีอยู่ (ในปัจจุบัน) ของเด็ก บ้านเลขที่ .............. หมู่ท่ี ................ ตาบล .................................อาเภอ ........................ จงั หวั ด ..................... ทอี่ ยู่ (ตามภูมิลาเนา) ของเด็ก บ้านเลขท่ี .............. หมู่ที่ ................ ตาบล .................................อาเภอ ........................ จงั หวั ด ..................... ชอ่ื – สกลุ บดิ า .................................................................................. ช่ือ – สกุล มารดา .................................................................................. จานวนสมาชิกทีอ่ ยใู่ นบ้านเดยี วกนั ............. คน
แนวปฏบิ ัติในการป้องกนั และค้มุ ครองเดก็ สาหรับองค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 50 แบบคัดกรองเพื่อสนับสนุนการเลยี้ งดูเดก็ ตามมาตรฐานข้ันต่า Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) สถานภาพครอบครัว อยูร่ ว่ มกัน (พอ่ แม่ ลกู ) แยกกนั อยู่ บดิ า มารดา หยา่ รา้ ง (จดทะเบียน) อืน่ ๆ ระบุ ....................................... บิดา มารดา หย่าร้าง (ไมจ่ ดทะเบียน) ผู้ดูแลเด็กเป็นหลัก บิดา มารดา ญาติ (ระบ)ุ .................................... อืน่ ๆ ระบุ (เกีย่ วข้องกบั เดก็ อยา่ งไร) ................................................................... ชือ่ – สกลุ ผู้ดูแลเดก็ ................................................................................................... สถานะครอบครัว เด็กอยูอ่ าศัยในบ้านกับครอบครัว เดก็ อยู่โดยลาพงั ไมม่ ผี ูใ้ หญอ่ ยู่ด้วย เด็กไม่ไดอ้ าศัยอยู่ในบา้ น (เช่น เด็กเรร่ ่อน เดก็ ในสถานสงเคราะห์ สถานพินจิ วัด) - สาเหตทุ ่อี อกมาเรร่ ่อน / อยู่ในสถานสงเคราะห์ / อยวู่ ดั (ระบุได้มากกว่า 1 สาเหตุ) พอ่ แม่แยกกนั อยู่ / หย่ารา้ ง ถูกทอดทิง้ แต่กาเนิด ครอบครัวมีปัญหา อ่ืนๆ ระบุ .............................................. การใช้แรงงานเด็ก เดก็ อายุไม่เกิน 15 ปี ได้ช่วยธุรกิจของครอบครวั และ/หรอื ทางานท่ไี ด้รบั คา่ จา้ งประจา ใช่ ไม่ใช่ ไมม่ ขี อ้ มูล - เด็กอายมุ ากกวา่ 15 ปี ได้ชว่ ยธรุ กิจของครอบครัวหรอื ทางานทไ่ี ดร้ บั คา่ จา้ ง มากกวา่ 8 ชัว่ โมงต่อวัน เป็นประจา ใช่ ไม่ใช่ ไมม่ ขี อ้ มลู ขอ้ มลู การให้ความชว่ ยเหลอื และคุ้มครองเดก็ เด็กเคย และ/หรือ มีแนวโน้มถูกทาร้ายร่างกายทั้งนี้รวมถึงการล่วงละเมิดทางเพศ/การต้ังครรภ์ไม่พร้อม/กระทา การใด ๆ ต่อเด็กทเี่ ป็นการละเมดิ กฎหมาย ใช่ ไมใ่ ช่ ไม่มขี ้อมลู
51 แนวปฏิบัตใิ นการปอ้ งกนั และคุม้ ครองเดก็ สาหรับองคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโควิด-19 แบบคดั กรองเพ่ือสนับสนุนการเลีย้ งดเู ดก็ ตามมาตรฐานขัน้ ต่า Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) คาแนะนา: กรณุ าตรวจสอบขอ้ มูลของเดก็ และผดู้ แู ล จากข้อคาถามตอ่ ไปน้ี 1. ใช้ข้อมูลที่สังเกตได้ในช่วง 1 เดือนท่ีผ่านมาของเด็กและผู้ดูแล โดยทาเครื่องหมาย ในตัวเลือก (ใช่ หรือ ไมใ่ ช่) 2. หากข้อใดท่ีไม่สามารถระบุคาตอบได้ เน่ืองจากเหตุการณ์หรือกิจกรรมดังกล่าวไม่ตรงกับช่วงวัยของเด็กให้ทา เคร่อื งหมาย ในตัวเลือก ไม่ใช่ ข้อ ประเด็น ใช่ ไม่ใช่ 1 เด็กมคี วามพิการ และ/หรือ โรคประจาตวั หรือ ความเจบ็ ป่วย ท่ีไม่ได้รบั การดแู ลอยา่ งสม่าเสมอ ❑ ❑ 2 เด็กมีการบาดเจ็บหรอื เจบ็ ป่วย ท่ีไม่สามารถอธิบายสาเหตุได้ หรืออธบิ ายได้ไม่สมเหตสุ มผล (เชน่ ❑ ❑ ฟกชา้ รอยชา้ หรอื โรคติดตอ่ ทางเพศสัมพันธ์) 3 เดก็ ไมส่ ามารถกนิ นอน และ ทากิจกรรมไดต้ ามเวลา ❑❑ 4 เด็กเคยใชส้ ารเสพติด บุหร่ี หรอื ดมื่ แอลกอฮอลเ์ ปน็ ประจา ❑❑ 5 เด็กเลน่ การพนนั เป็นประจา ❑❑ 6 เดก็ ติดเกมส์จนรบกวนตอ่ ชีวิตประจาวนั ❑❑ 7 เด็กเคยมีเพศสมั พนั ธ์ ❑❑ 8 เดก็ มีเพศสมั พนั ธโ์ ดยไมใ่ ช้ถุงยางอนามัยบ่อยครงั้ ❑❑ 9 เดก็ ไม่เคยไดร้ ับวคั ซีนเลย (อายุมากกว่า 6 เดือนขึน้ ไป) ❑❑ 10 เด็กไมไ่ ด้เรยี นหนงั สือ (อายุ 7-18 ป)ี ❑❑ 11 เด็กควบคุมพฤติกรรมและอารมณข์ องตวั เองไม่ได้เป็นประจา ❑❑ 12 เดก็ ทารา้ ยตนเอง/ผู้อื่น หรือทาร้ายสัตว์ เปน็ ประจา ❑❑ 13 เดก็ ถูกทาร้ายหรือถูกรังแกบ่อยครง้ั ❑❑ 14 ส่วนใหญ่เด็กไม่มคี วามสุข ❑❑ 15 เดก็ ไมม่ ผี ดู้ ูแล หรอื ผใู้ หญ่ที่พึ่งพาได้ ❑❑ 16 เด็กไมร่ ะวังอนั ตราย และพาตัวเองไปเสย่ี งอนั ตรายบ่อยครงั้ ❑❑ 17 เด็กแสดงอารมณ์ และ/หรือ พฤติกรรมท่ีไมเ่ หมาะสมกับเวลา บุคคล และสถานทีเ่ ป็นประจา ❑ ❑
แนวปฏบิ ตั ใิ นการปอ้ งกันและคุ้มครองเด็กสาหรับองคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่น ในสถานการณก์ ารแพร่ระบาดของโควดิ -19 52 แบบคัดกรองเพ่ือสนบั สนุนการเล้ยี งดูเด็กตามมาตรฐานขน้ั ตา่ Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) ข้อ ประเดน็ ใช่ ไมใ่ ช่ 18 เดก็ ไมเ่ ห็นข้อดขี องตนเองเลย ❑❑ 19 สว่ นใหญเ่ ด็กไม่มปี ฏสิ ัมพนั ธ์กบั คนอนื่ ❑❑ 20 เด็กไมม่ ีการจดทะเบยี นการเกิด ❑❑ 21 ผดู้ แู ล มีอาการทางจิต ทร่ี บกวนต่อการดแู ลเด็ก ❑❑ เช่น ไม่ดูแลตัวเอง หแู ว่ว แยกตวั ก้าวร้าว หรอื โรคทางจิตเภทท่คี วบคมุ อาการไม่ได้ หรือ มคี วาม บกพร่องทางสติปัญญา 22 ผดู้ แู ล มีประวตั หิ รือในปจั จบุ ันใช้ความรนุ แรง ทางกาย ทางเพศ ❑❑ 23 ผ้ดู แู ล ไมส่ ามารถควบคมุ อารมณ์ และ/หรือ พฤตกิ รรมของตนเองได้ ❑❑ 24 ผ้ดู แู ล ใชค้ าพูดประชดประชัน เสียดสี หรือดา่ ทอ ที่หยาบคายรุนแรงเปน็ ประจา ❑❑ 25 ผู้ดแู ล มปี ัญหาดา้ นการเงิน มีหน้ีสนิ จนไมส่ ามารถดูแลเด็กในชีวติ ประจาวนั ได้ ❑❑ 26 ผูด้ ูแล ตกงาน ❑❑ 27 ผู้ดแู ล ทางานผิดกฎหมาย ❑❑ 28 ผดู้ แู ล ใช้คาพดู ประชดประชัน เสียดสี หรอื ด่าทอ ที่หยาบคายรุนแรงเป็นประจา ❑❑ 29 ผูด้ แู ล มปี ัญหาด้านการเงนิ มีหน้ีสิน จนไมส่ ามารถดูแลเด็กในชวี ิตประจาวันได้ ❑❑ 30 มีการใชค้ วามรนุ แรงในครอบครัว ❑❑ 31 ครอบครัวไมม่ ีทอ่ี ยู่ มีทอ่ี ยู่ไม่เป็นหลักแหล่ง หรอื ที่อยไู่ ม่ปลอดภยั ❑❑ 32 ครอบครวั มภี าวะวิกฤตโดยไม่มที ่ีพึ่งพา ❑❑
53 แนวปฏิบตั ใิ นการปอ้ งกนั และคุ้มครองเดก็ สาหรับองคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโควิด-19 ภาคผนวก 13 รายละเอียดของ “แบบคดั กรองเพ่ือสนบั สนนุ การเลย้ี งดูเด็กตามมาตรฐานขัน้ ต่า” แบบคัดกรองเพอ่ื สนับสนนุ การเลย้ี งดูเด็กตามมาตรฐานข้นั ตา่ Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) คู่มือการลงขอ้ มลู ในแบบเฝา้ ระวงั การดูแลเดก็ ที่ไม่เหมาะสม Child maltreatment tool (CMST) องค์ประกอบของแบบคัดกรอง แบบคัดกรองเพื่อสนบั สนุนการเล้ียงดูเด็กตามมาตรฐานขั้นต่า ประกอบด้วยข้อคาถามทั้งส้ิน 32 ข้อ โดยมีองค์ประกอบใน การประเมิน 5 ด้าน คือ 1. ด้านสุขภาพกาย 2. ดา้ นสุขภาพจิต 3. ดา้ นศักยภาพของผู้ปกครองในการดูแลเด็ก 4. ด้านสภาพแวดล้อมทางสังคมและครอบครัว 5. ดา้ นกฎหมาย ผู้ประเมินควรได้รับการอบรมการใช้แบบคัดกรอง หรือศึกษาคู่มือมาตรฐานข้ันต่าในการอุปการะเลี้ยงดูเด็ก ตาม พระราชบญั ญัติคมุ้ ครองเด็ก พ.ศ. 2546 รายละเอยี ดของขอ้ คาถามและคาอธบิ ายเพ่ิมเตมิ ข้อที่ 1 เด็กมคี วามพิการ และ/หรอื โรคประจาตัว หรือ ความเจ็บปว่ ยทไ่ี มไ่ ด้รับการดูแลอยา่ งสมา่ เสมอ คาอธิบายเพิ่มเติม: เพ่ือค้นหาเด็กท่ีมีความพิการ และ/หรือ โรคประจาตัว หรือ ความเจ็บป่วยเร้ือรัง และเมื่อพบเด็ก ดังกลา่ ว ใหต้ รวจสอบการดูแลวา่ ได้รบั การดแู ลอย่างสม่าเสมอตามสมควรหรอื ไม่ ขอ้ ที่ 2 เด็กมกี ารบาดเจ็บหรอื เจ็บปว่ ย ที่ไมส่ ามารถอธิบายสาเหตุได้ หรอื อธิบายได้ไม่สมเหตุสมผล (เช่น ฟกช้า รอยช้า หรือ โรคติดต่อทางเพศสมั พันธ์) คาอธิบายเพ่ิมเติม: เพื่อค้นหาเด็กท่ีมีการบาดเจ็บหรือเจ็บป่วย ที่อาจเป็นผลจากการถูกทาร้าย หรือการละเลย จึงทาให้
แนวปฏบิ ตั ใิ นการปอ้ งกันและคุ้มครองเด็กสาหรับองคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถน่ิ ในสถานการณก์ ารแพร่ระบาดของโควิด-19 54 แบบคัดกรองเพือ่ สนบั สนุนการเล้ยี งดเู ด็กตามมาตรฐานขัน้ ตา่ Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) ขอ้ ที่ 3 เดก็ ไมส่ ามารถกนิ นอน และ ทากจิ กรรมได้ตามเวลา คาอธิบายเพ่ิมเติม: การกิน นอนและทากิจกรรม ของเด็กควรมีอย่างเพียงพอ เหมาะสมกับวัย การสอบถามกิจกรรมใน หน่งึ วนั ทเี่ กิดข้ึนเป็นประจา จะทาให้สามารถมองภาพรวมในชีวิตในแต่ละวันของเด็ก และทาให้ได้ข้อมูลที่สามารถ นามา ประเมนิ ในข้อนี้ได้ * ตัวอยา่ งเด็กท่ตี ้องอยนู่ อกบ้านในเวลานอน เดก็ ท่ีมอ้ื อาหารไม่สม่าเสมอ หรอื เปน็ เวลาไม่เหมาะสม เด็กที่ไม่มีเวลา พกั ผ่อน หรือเลน่ ได้ตามควรกับวัย ขอ้ ที่ 4 เดก็ เคยใช้สารเสพตดิ บุหร่ี หรือ ดม่ื แอลกอฮอลเ์ ป็นประจา คาอธิบายเพิ่มเติม: เพ่ือค้นหาเด็กที่มีความเส่ียงต่อการติดสารเสพติด การใช้ยาเสพติดแม้เพียงครั้งเดียวควรให้ ความสาคัญ ส่วนการลองสูบบุหร่ี หรือ ด่ืมแอลกอฮอล์นาน ๆ ครั้งของวัยรุ่น มีความสาคัญน้อยกว่าการสูบบุหรี่ หรือด่ืม แอลกอฮอลจ์ นเมาเปน็ ประจา * นอกจากนีถ้ ้าเดก็ อายุน้อยกวา่ ควรใหค้ วามสาคญั มากกวา่ * ทั้งน้ีผู้ประเมินสามารถการตอบคาถามน้ีโดยใช้ดุลยพินิจของตนเอง โดยถ้าคิดว่ามีความเสี่ยงท่ีจะติดสารเสพติด ดงั กล่าว ควรตอบวา่ “ใช่” ขอ้ ท่ี 5 เดก็ เลน่ การพนันเป็นประจา คาอธบิ ายเพมิ่ เตมิ : เพื่อค้นหาเด็กที่มคี วามเสี่ยงต่อการติดการพนัน การเล่นพนันที่เกิดข้ึนขณะเล่นเกมบางอย่างท่ีเกิดข้ึน นาน ๆ คร้ัง อาจให้ความสาคัญน้อยกว่า การพนันท่ีเล่นออนไลน์ หรือผ่านโต๊ะพนันซ่ึงควรให้ความสาคัญ แม้จะแจ้งว่า เกิดข้นึ เพียงครง้ั เดยี ว ท้ังนี้อาจสอบถามเรื่องเงินหรือทรัพย์สินท่ีเด็กนามาใช้ในการพนันว่าได้มาจากไหน และสอบถามถึง การเป็นหน้จี ากการพนัน * นอกจากนีถ้ ้าเด็กอายนุ ้อยกว่า ควรใหค้ วามสาคญั มากกวา่ * ทั้งนี้ผู้ประเมินสามารถการตอบคาถามน้ีโดยใช้ดุลยพินิจของตนเอง โดยถ้าคิดว่ามีความเสี่ยงที่จะติดการพนัน หรือเกดิ ปัญหาจากการเล่นพนนั ควรตอบว่า “ใช่” ขอ้ ท่ี 6 เดก็ ติดเกมจนรบกวนต่อชีวติ ประจาวนั คาอธิบายเพ่ิมเติม: เพื่อค้นหาเด็กท่ีมีติดเกม โดยมีข้อมูลอย่างใดอย่างหน่ึงต่อไปน้ี เช่น การเล่นเกม ทุกวันไม่สามารถ ควบคมุ เวลาเล่นเกมได้ มีผลกระทบต่อการเรียน รบกวนการทากจิ กรรมอน่ื รวมถึงการกนิ การนอนและอืน่ ๆ * นอกจากนีถ้ ้าเดก็ อายนุ อ้ ยกว่า ควรให้ความสาคญั มากกว่า
55 แนวปฏบิ ัตใิ นการปอ้ งกนั และคุ้มครองเดก็ สาหรบั องค์กรปกครองสว่ นท้องถิน่ ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 แบบคัดกรองเพอ่ื สนบั สนุนการเลยี้ งดูเด็กตามมาตรฐานขนั้ ต่า Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) ข้อท่ี 7 เด็กเคยมีเพศสัมพันธ์ คาอธิบายเพม่ิ เติม: เพอ่ื ค้นหาเดก็ ทีม่ ปี ระวตั เิ คยมีเพศสมั พันธ์ไม่ว่าจะเป็นไปโดยเต็มใจหรือไม่ ทั้งน้ีข้อมูลน้ี ถ้าไม่สามารถ ถามไดเ้ พราะเปน็ เร่ืองละเอียดออ่ น ให้ตอบว่า “ไมใ่ ช่” ข้อท่ี 8 เด็กมีเพศสมั พนั ธ์โดยไม่ใชถ้ ุงยางอนามัยบอ่ ยคร้ัง คาอธบิ ายเพิ่มเติม: เมือ่ รับทราบว่าเดก็ มเี พศสัมพนั ธ์ ควรสอบถามการใช้ถุงยางอนามยั ถ้ามพี ฤติกรรม ท่ีไม่ใส่ใจว่าต้องใช้ ถงุ ยางทุกครงั้ ควรตอบวา่ “ใช่” ขอ้ ที่ 9 เดก็ ไม่เคยได้รบั วคั ซนี เลย (อายมุ ากกว่า 6 เดอื นขึน้ ไป) คาอธิบายเพ่ิมเติม: เพื่อค้นหาเด็กที่ไม่เคยได้รับวัคซีนเมื่อมีอายุต้ังแต่ 6 เดือนข้ึนไป อาจได้จากการสอบถาม หรือการ ขอดูสมุดบันทึกการฉีดวัคซีน ท้ังนี้ ถ้าเด็กเคยได้รับวัคซีนมาบ้างแต่รับไม่ครบ ให้ตอบว่า “ไม่ใช่” และควรให้คาแนะนา และ/หรือ ใหบ้ รกิ ารฉดี วคั ซนี แก่เด็กใหค้ รบตามกาหนด ขอ้ ที่ 10 เดก็ ไม่ไดเ้ รยี นหนงั สือ (อายุ 7-18 ป)ี คาอธิบายเพ่ิมเติม: เด็กวัยน้ีเป็นวัยเรียน ควรได้รับการศึกษาทุกราย อาจเป็นการศึกษาในโรงเรียน หรือเป็นโฮมสคูล (Home school) การท่เี ด็กไมไ่ ดเ้ รียน ไมว่ า่ จะเกิดจากสาเหตุอะไร ให้ตอบวา่ “ใช่” ขอ้ ที่ 11 เด็กควบคมุ พฤตกิ รรมและอารมณข์ องตวั เองไม่ไดเ้ ปน็ ประจา คาอธิบายเพิ่มเติม: เพ่ือใช้ประเมินด้านสุขภาพจิต ในการควบคุมพฤติกรรมและอารมณ์ของเด็กเด็กท่ีแสดงอารมณ์ที่ รุนแรงไม่สามารถควบคุมยับย้ังอารมณ์ของตนให้เหมาะกับบุคคล เวลา และสถานที่ หรือแสดงอารมณ์เกินกว่าเหตุ หรือ การควบคมุ อารมณไ์ ม่สอดคล้องกบั พฒั นาการตามวยั เปน็ ประจา ขอ้ ที่ 12 เด็กทารา้ ยตนเอง/ผ้อู ื่น หรอื ทารา้ ยสตั ว์ เปน็ ประจา คาอธิบายเพิม่ เติม: เพ่อื ใชป้ ระเมินด้านสุขภาพจิต ในพฤติกรรมการทาร้ายตนเองหรือผู้อ่ืน หรือทาร้าย ทรมานสัตว์ เป็น ประจา
แนวปฏบิ ตั ิในการป้องกันและค้มุ ครองเดก็ สาหรับองค์กรปกครองส่วนทอ้ งถิ่น ในสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 56 แบบคดั กรองเพอ่ื สนบั สนุนการเลี้ยงดเู ด็กตามมาตรฐานข้นั ต่า Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) ข้อที่ 13 เดก็ ถูกทาร้ายหรือถูกรังแกบอ่ ยคร้ัง คาอธิบายเพ่ิมเติม: เพื่อใช้ประเมินด้านสุขภาพจิต ในพฤติกรรมการถูกทาร้ายของเด็ก ท้ังการถูกทาร้ายทางร่างกาย ถูก รงั แก ถูกทารา้ ยทางวาจา ถกู ลอ้ เลียน หรอื ถูกทาร้ายทางเพศ ข้อที่ 14 ส่วนใหญ่เดก็ ไมม่ ีความสขุ คาอธบิ ายเพ่มิ เตมิ : เพอื่ ใช้ประเมนิ ด้านสุขภาพจิต ในด้านปัญหาอารมณ์ โดยรวมเด็กที่มีความสขุ จะร่าเริง ย้ิมแย้มแจ่มใส พูดคุยสมวัย สนใจส่ิงแวดล้อม อาจมีอารมณ์เสีย งอแงกลัวกังวลท่ีเป็นปฏิกิริยาตามสถานการณ์ และจะปรับอารมณ์ คลี่คลายได้เมอ่ื ได้รับการปลอบโยนหรอื สถานการณ์ที่เป็นปญั หาสิน้ สดุ ลง ขอ้ ท่ี 15 เด็กไม่มผี ูด้ แู ล หรือผใู้ หญท่ ่พี ่ึงพาได้ คาอธิบายเพ่ิมเติม: เพ่ือใช้ประเมินด้านสุขภาพจิตของเด็ก ในเร่ืองความรู้สึกมั่นคงทางใจจากการได้รับการดูแล และมี ผู้ใหญใ่ หพ้ ึ่งพา เด็กจะต้องมีผู้ใหญท่ ี่เด็กสามารถเข้าถึงและขอความช่วยเหลือได้ หรือผู้ใหญ่จะสามารถรับรู้ความทุกข์ยาก หรือภาวะที่เป็นอันตรายของเด็กได้ เพือ่ ชว่ ยคลี่คลายแก้ไขปญั หาใหเ้ ดก็ รสู้ ึกมั่นคงปลอดภยั ข้อท่ี 16 เดก็ ไมร่ ะวงั อนั ตราย และพาตวั เองไปเสย่ี งอันตรายบ่อยครั้ง คาอธิบายเพ่ิมเติม: เพ่ือใช้ประเมินด้านสุขภาพจิตของเด็ก ท่ีจะรับรู้สภาวะที่เป็นอันตราย สามารถไตร่ตรอง ระมัดระวัง ควบคุมยับยงั้ ตนเองหรอื หลีกเลีย่ งกิจกรรมท่อี าจนาไปสู่อนั ตราย ข้อที่ 17 เดก็ แสดงอารมณ์ และ/หรือ พฤตกิ รรมที่ไม่เหมาะสมกับเวลา บคุ คล และสถานท่ีเป็นประจา คาอธิบายเพ่ิมเติม: เพ่ือใช้ประเมินด้านสุขภาพจิตของเด็ก ในเร่ืองการแสดงออกทาง อารมณ์ และ/หรือพฤติกรรมท่ี สอดคล้องไปกบั เวลา บุคคล และสถานที่ ขอ้ ท่ี 18 เด็กไมเ่ ห็นขอ้ ดีของตนเองเลย คาอธิบายเพิ่มเติม: เพื่อใช้ประเมินด้านสุขภาพจิตของเด็ก ในเรื่องการเห็นคุณค่าในตนเองเด็กท่ีเห็นข้อดีในตนเองจะ สามารถพดู ถงึ สิ่งทีต่ นเองทาได้ดี หรือแสดงออกถงึ ความพอใจ ภมู ิใจในตนเองได้
57 แนวปฏิบัติในการปอ้ งกนั และคุ้มครองเดก็ สาหรับองค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโควิด-19 แบบคัดกรองเพ่อื สนับสนนุ การเล้ยี งดเู ดก็ ตามมาตรฐานข้ันต่า Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) ข้อท่ี 19 สว่ นใหญ่เด็กไม่มปี ฏสิ ัมพันธก์ ับคนอนื่ คาอธิบายเพม่ิ เตมิ : เพอ่ื ใช้ประเมินด้านสุขภาพจิตของเด็ก ในเรื่องการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อ่ืน เด็กต้องใช้ชีวิตร่วมกับคนอ่ืน มีการพดู คุย และทากจิ กรรมรว่ มกันบ้าง ขอ้ ท่ี 20 เด็กไมม่ กี ารจดทะเบียนการเกดิ คาอธิบายเพิ่มเติม: เพื่อค้นหาสาเหตุว่ามารดาคลอดที่ไหน คลอดที่โรงพยาบาลแต่ไม่รับใบเกิดหรือรับแล้ว แต่ไม่ได้แจ้ง เขา้ ทะเบยี นบา้ นหรอื มารดาไมม่ เี ลข 13 หลัก ไมม่ ีบตั รประชาชน เพื่อดาเนนิ การให้เด็กมีหลักฐานทถ่ี ูกตอ้ ง ขอ้ ที่ 21 ผู้ดูแล มีอาการทางจิตท่ีรบกวนต่อการดูแลเด็กเช่น ไม่ดูแลตัวเอง หูแว่ว แยกตัว ก้าวร้าว หรือโรคทางจิตเภทที่ ควบคุมอาการไม่ได้ หรอื มีความบกพร่องทางสติปัญญา คาอธบิ ายเพิ่มเตมิ : เพือ่ ใช้ประเมนิ ด้านศกั ยภาพทางสขุ ภาพจติ ของผู้ดูแลเด็ก ในภาวะที่มีความผิดปกติ ที่ทาให้ตนเองไม่ พร้อมในการดูแลเดก็ ตามวยั อาจทาให้เกดิ อนั ตรายหรอื มีโอกาสปล่อยปละละเลยให้เกิดอันตรายต่อเด็ก ข้อที่ 22 ผดู้ ูแลมปี ระวัติหรือในปัจจุบนั ใชค้ วามรุนแรง ทางกาย ทางเพศ คาอธิบายเพิ่มเติม: เพ่ือใช้ประเมินด้านศักยภาพทางสุขภาพจิตของผู้ดูแลเด็ก ในด้านพฤติกรรมและประวัติการใช้ความ รุนแรงทางร่างกาย และทางเพศ เช่น การทาร้ายร่างกาย การทาโทษรุนแรง การใช้กาลังข่มขู่ การคุกคามทางเพศ การ ขม่ ขนื กระทาชาเรา เป็นต้น ขอ้ ที่ 23 ผดู้ แู ลไมส่ ามารถควบคุมอารมณ์ และ/หรือ พฤตกิ รรมของตนเองได้ คาอธิบายเพ่ิมเติม: เพื่อใช้ประเมินด้านศักยภาพทางสุขภาพจิตของผู้ดูแลเด็ก ในการควบคุมอารมณ์และการแสดงออก ทางพฤติกรรม ผู้ดูแลควรสามารถรับรู้อารมณ์ และควบคุมยับยั้งอารมณ์ของตนเองได้เมื่ออยู่กับเด็ก ไม่ให้เด็กรับผิดชอบ กับความทุกข์ และปัญหาของผู้ใหญ่ไม่ใช้เด็กเป็นท่ีระบายอารมณ์ สามารถควบคุมยับยั้งตนเอง ไม่แสดงพฤติกรรมที่ ใช้ ความรุนแรง พฤตกิ รรมทางเพศการกระทาท่ผี ดิ กฎหมาย เปน็ ต้น
แนวปฏิบตั ใิ นการปอ้ งกนั และคุ้มครองเดก็ สาหรับองคก์ รปกครองส่วนท้องถ่นิ ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 58 แบบคัดกรองเพื่อสนับสนนุ การเลี้ยงดเู ด็กตามมาตรฐานขัน้ ต่า Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) ขอ้ ท่ี 24 ผู้ดแู ลใช้คาพูดประชดประชนั เสียดสี หรือดา่ ทอ ทหี่ ยาบคายรุนแรงเปน็ ประจา คาอธิบายเพ่ิมเติม: เพื่อใช้ประเมินด้านศักยภาพทางสุขภาพจิตของผู้ดูแลเด็ก ในเรื่องการแสดงออกทางภาษา และ อารมณ์ ผู้ดูแลเด็กไม่ใช้คาพูดซ้าเติม ไม่ลงโทษดุด่าด้วยคาหยาบคาย ประชดประชันเสียดสี ตาหนิ กดดัน หรือใช้คาพูด แสดงความเกลยี ดชงั หรือทาใหเ้ ดก็ รสู้ ึกวา่ ไม่เป็นท่ตี อ้ งการบ่อย ๆ เป็นต้น ข้อที่ 25 ผ้ดู แู ลมีปัญหาด้านการเงนิ มีหน้ีสิน จนไมส่ ามารถดูแลเดก็ ในชีวติ ประจาวนั ได้ คาอธิบายเพม่ิ เติม: เพื่อประเมนิ ปญั หาดา้ นเศรษฐกิจ ซง่ึ มผี ลกระทบตอ่ การเลีย้ งดูเด็ก ทง้ั การเงนิ และเวลา ซ่ึงอาจมีความ เส่ียงทต่ี ้องปลอ่ ยเดก็ ไว้ตามลาพัง สง่ ผลใหเ้ กดิ อนั ตรายหรือไดร้ บั การเลี้ยงดูท่ไี ม่เหมาะสม ข้อที่ 26 ผูด้ แู ลตกงาน คาอธบิ ายเพิม่ เตมิ : เพื่อประเมินสาเหตกุ ารตกงาน และพิจารณาถึงผลกระทบต่อการเล้ยี งดเู ดก็ และมี แหล่งทุนสนับสนุน ผู้เล้ยี งดหู รอื มคี วามเสยี่ งท่ีผู้เล้ยี งดูเด็กจะทารา้ ยตนเองและเด็กหรอื ไม่ ข้อท่ี 27 ผดู้ แู ลทางานผิดกฎหมาย คาอธิบายเพมิ่ เตมิ : เพื่อประเมินลกั ษณะของการทางานท่มี ีความเสยี่ งการใช้รุนแรงต่อเดก็ หรอื ใชเ้ ดก็ หาผลประโยชน์ ขอ้ ที่ 28 ผดู้ ูแลเคยติดคกุ คาอธิบายเพิ่มเติม: เพื่อค้นหาความเสี่ยงต่อการกระทาผิดหรือความรุนแรงต่อเด็ก โดยพิจารณาจากสาเหตุของการ กระทาความผิดและพฤติกรรม ว่ามคี วามเสยี่ งกระทาผดิ ต่อเน่อื งหรือไม่ ข้อท่ี 29 สมาชกิ ในครอบครัวใชส้ ารเสพตดิ หรือ ด่มื แอลกอฮอลเ์ ปน็ ประจา คาอธิบายเพิ่มเติม: เพื่อพิจารณาการใช้สารเสพติดหรือแอลกอฮอล์ ว่ามีสมาชิกในครอบครัวใช้ก่ีคนและ ผู้ใช้มีความ ใกล้ชิดกับเด็กหรือไม่ โดยพิจารณาลักษณะหรือประเภทของสารเสพติดว่าใช้ปริมาณ ความถี่เท่าไหร่ และมีพฤติกรรม อยา่ งไร เพอ่ื ประเมนิ ความเสย่ี งทเ่ี ดก็ อาจจะได้รับ
59 แนวปฏิบัติในการปอ้ งกนั และคุ้มครองเดก็ สาหรบั องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่ิน ในสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 แบบคัดกรองเพือ่ สนบั สนนุ การเลี้ยงดูเดก็ ตามมาตรฐานข้ันตา่ Child Maltreatment Surveillance Tool (CMST) ขอ้ ท่ี 30 มีการใช้ความรนุ แรงในครอบครวั คาอธิบายเพ่ิมเติม: ป้องกันความเส่ียงท่ีอาจจะเกิดขึ้นกับเด็ก ทางร่างกาย และจิตใจ เช่น การทะเลาะวิวาท ทาร้ายกัน การปฏเิ สธไม่รับเด็กเป็นสมาชกิ ของครอบครัว เป็นตน้ ข้อท่ี 31 ครอบครัวไม่มีท่อี ยู่ มที ่ีอย่ไู มเ่ ปน็ หลักแหลง่ หรือท่อี ยู่ไม่ปลอดภยั คาอธบิ ายเพม่ิ เตมิ : เพอ่ื ประเมนิ หรือค้นหาว่าเดก็ มคี วามเสย่ี งที่จะอยู่กบั ครอบครัว และมีแหล่งสนบั สนนุ หรอื ไม่ ข้อท่ี 32 ครอบครัวมีภาวะวิกฤตโดยไม่มที ีพ่ ่งึ พา คาอธิบายเพ่ิมเติม: เพ่ือประเมินความเส่ียงและความต้องการด้านต่างๆ เช่นการเงิน งาน แหล่งที่อยู่อาศัย โรงเรียน สถานพยาบาล ผู้เลย้ี งดชู ั่วคราวหรือถาวร
Search
