หลักสูตรท้องถิ่นผ้าทอละว้าลายตวน

1

ก คานา หลักสูตรท้องถ่ินฉบบั น้ี เป็ นส่วนหน่ึงของรายวิชา ปถ ๓๔๑ การศึกษาทางสังคมศาสนาและ วฒั นธรรมสาหรับครูผสู้ อนระดบั ประถมศึกษา ๒ ซ่ึงจดั ทาข้ึนเพื่อเรียนรู้เกี่ยวกบั การสร้างหลกั สูตรทอ้ งถิ่น ในชุมชนท่ีนิสิตอาศยั อยู่ โดยกาหนดสถานศึกษาข้ึน คือ โรงเรียนบา้ นละอูบ เป็ นสถานศึกษาของชุมชนและ มีการดาเนินการจดั ทาหลักสูตรทอ้ งถ่ิน โดยใช้สร้างหลักสูตรให้สอดคล้องกบั บริบทของสถานศึกษา หลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พทุ ธศกั ราช ๒ ๕๕๑ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) และแผนการศึก ยาแห่งชาติ เพอ่ื ใหผ้ เู้ รียนเป็นไปตามความตอ้ งการของชาติ ปลุกฝังใหเ้ ยาวชนมีความรัก ความภาคภูมิใจใน ทอ้ งถิ่นที่ตนเองอาศยั อยู่ และเป็ นกาลงั สาคญั ในการบารุงรักษาให้การทอผา้ ลายตวนยง่ั ยืนต่อไป จึงได้ กาหนดกรอบสาระการเรียนรู้ทอ้ งถิ่น ซ่ึงครอบคลุมเน้ือหาสาระที่นกั เรียนโรงเรียนในสังกดั ควรตระหนกั รู้ ภาคภูมิใจ หวงแหน และร่วมอนุรักษใ์ หค้ งอยใู่ นวถิ ีชีวติ สืบทอดเป็นมรดกตลอดไป ผจู้ ดั ทาได้เลือกหวั ขอ้ น้ีในการรายงาน เนื่องมาจากเป็ นเร่ืองท่ีน่าสนใจ เป็ นเรื่องที่ใกลต้ วั มีคุณค่า ควรท่ีจะเรียนรู้ ถ่ายทอดสู่คนรุ่นหลงั เพื่อช่วยอนุรักษใ์ ห้คงอยู่กบั ชาวละวา้ ต่อไป ผูจ้ ดั ทาตอ้ งขอขอบคุณ ผศ.กิตติชยั สุธาสิโนบล ผูใ้ ห้ความรู้ และแนวทางการศึกษา หวงั ว่าหลกั สูตรทอ้ งถิ่นฉบบั น้ีจะให้ความรู้ และเป็ นประโยชน์แก่ผู้อ่านทุก ๆ ท่าน หากมีข้อเสนอแนะประการใด ผู้จัดทาขอรับไว้ด้วยความ ขอบพระคุณยง่ิ ผจู้ ดั ทา

หลกั สูตรทอ้ งถ่ิน โรงเรียนบ้านละอบู พธุ ศักราช ๒๕๖๔ ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พืน้ ฐาน พุธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐)

หลกั สูตรท้องถน่ิ โรงเรียนบ้านละอูบ พธุ ศักราช ๒๕๖๔ ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พืน้ ฐาน พธุ ศักราช ๒๕๕๑ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) สานักงานเขตพืน้ ทกี่ ารศึกษาประถมศึกษาแม่ฮ่องสอน เขต ๒ สานักงานคณะกรรรมการการศึกษาข้นั พืน้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

4

๑ บริบบทรสิบถทานขศอึกงษสา ถานศึกษา ภาพที่ ๑ บริบทหมุบ่ า้ นละอูบ โรงเรียนบา้ นละอูบ เป็ นโรงเรียนขนาดเล็ก ต้งั อยูท่ ่ีหมู่บา้ นละอูบ หมู่ที่ 6 ตาบลห้วยห้อม อาเภอ แมล่ านอ้ ย จงั หวดั แม่ฮ่องสอน ๕๘๑๒๐ หมูบ่ า้ นละอูบต้งั อยบู่ นภูเขาสูงเหนือระดบั น้าทะเล ๑,๐๓๕ เมตร เนื่องจากสภาพท่ีต้งั ต้งั อยบู่ นภูเขาสูง จึงมีสภาพอากาศค่อนขา้ งหนาวเยน็ ตลอดปี มีฝนตกชุกในฤดูฝน และ ขาดแคลนน้าในฤดูแลง้ ประชากรในหมู่บา้ น มีประมาณ 180 ครัวเรือน ประชากรประมาณ ๑,๘๐๐ คน ซ่ึง เป็ นชาวเขาเผ่าละวา้ มีภาษาพูดและขนบธรรมเนียมประเพณีเป็ นของตนเอง ซ่ึงยงั ดารงรักษาสืบต่อกนั มา อย่างเหนียวแน่นจนถึงปัจจุบนั ประชารส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ปลุกพืชผลทางการเกษตร เช่น ขา้ วนา ขา้ วไร่หมุนเวียน ถวั่ แดง ถว่ั ดา ขา้ วโพด กาแฟ เป็ นตน้ ซ่ึงทาการเพาะปลุกเฉพาะในฤดูฝน ในสภาพสังคมท่ีก้าวหนา้ มากยิ่งข้ึน ทาให้มีบุตรหลานของคนในชุมชนมีโอกาสทางการศึกษา ไดเ้ รียน หนงั สือ จบมาเป็ นขา้ ราชการ ชุมชนบา้ นละอูบเป็ นชุมชนท่ีมีความเป็ นพหุวมั นธรรมทางดา้ นความเช่ือ วฒั นธรรม และประเพณี ไดแ้ ก่ นบั ถือศาสนาพุทธ ศาสนาคริสต์ และนบั ถือผีตามขนบธรรมเนียมด้งั เดิม ประเพณีท่ีสาคญั ของหมูบ่ า้ นไดแ้ ก่ ประเพณีเล้ียงผหี มู่บา้ น ประเพรีปิ ดหมู่บา้ น ประเพรีแต่งงาน ประเพณี ข้ึนบา้ นใหม่ เป็ นตน้ ช่วงฤดูกาลท่ีพกั จากการเพาะปลุก มีการรวมกลุ่มการสร้างงานผีมือ ซ่ึงเป็ นสิลปะ วฒั นธรรมท่ีสืบทอดมาจากรุ่นสู่รุ่น ทาใหเ้ กิดเป็นกลุ่มในชุมชนเช่น กลุ่มตีเคร่ืองเงิน กลุ่มตีมีด กลุ่มทอผา้ เป็ นต้น มีการจดั จาหน่ายสินคา้ และผลิตภณั ฑ์สร้างรายได้ให้คนในชุมชน อีกท้งั ยงั เป็ นการสือบทอด วฒั นธรรมความรู้อนั ดีงามสู่คนรุ่นหลงั อีกดว้ ย

๒ ข้อมูลทวั่ ไปของสถานศึกษา ภาพท่ี ๒ แผนที่โรงเรียนบา้ นละอูบ ช่ือโรงเรียนภาษาไทย : โรงเรียนบา้ นละอูบ ชื่อโรงเรียนภาองั กฤษ : La-oob School ตวั ย่อ : ล.อ. ตราประจาโรงเรียน

๓ สีประจาโรงเรียน : สีฟ้า-กรมท่า วสิ ัยทัศน์ / ปรัชญาโรงเรียน : กา้ วทนั เทคโนโลยี มีคุณธรรม ผนู้ าวชิ าการ สืบสานภูมิปัญญา พฒั นาสู่สากล พนั ธกจิ : - จดั การเรียนรู้โดยใชเ้ ทคโนโลยเี ป็นสื่อในการแสวงหาความรู้จากแหล่งสารสนเทศตา่ ง - จดั การเรียนรู้ใหส้ อดคลอ้ งกบั วฒั นธรรมทอ้ งถิ่นและกา้ วสู่มาตรฐานสากล - จดั การเรียนรู้ใหเ้ หมาะสมกบั วยั และธรรมชาติของผเู้ รียนโดยบูรณาการดา้ นคุณธรรม เป้าประสงค์ของโรงเรียน : นกั เรียนมีทกั ษะ ความรู้ ความสามารถทางวชิ าการและเทคโนโลยี สืบสานวฒั นธรรมทอ้ งถ่ิน มี คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงคต์ ามมาตรฐานการศึกษา สู่สากล การติดต่อ ท่ีอยู่ บา้ นละอูบ หมู่ ๖ ตาบลหว้ ยหอ้ ม อาเภอแม่ลานอ้ ย จงั หวดั แม่ฮ่องสอน ๕๘๑๒๐ เวบ็ ไซต์ : sites.google.com/site/laoopmhs2/ Email : [email protected] หมายเลขโทรศพั ท์ : ๐๕๓-๖๑๙๐๔๐

4

๕ ความหมายของหลกั สูตรท้องถิน่ หลกั สูตรทอ้ งถ่ิน คือ หลกั สูตรท่ีไดค้ ิดคน้ ประยกุ ต์ มาจากสภาพแวดลอ้ ม ชุมชน ทรัพยากร รวมท้งั บุคลากรและความสนใจ ความสามารถของนกั เรียน การจดั ประสบการณ์การเรียนและเน้ือหาสาระให้กบั ผเู้ รียนในทอ้ งถ่ินใดทอ้ งถิ่นหน่ึงโดยเฉพาะ เพื่อให้สอดคลอ้ งกบั สภาพชีวิตจริงทางสังคม วฒั นธรรมและ ตอบสนองความตอ้ งการของผเู้ รียนและของทอ้ งถ่ินน้นั ๆ ควคามวาสมาสคาญั คขัญอขงอหงลหกั ลสกัูตสรูตทร้อทง้อถง่ินถิ่น ถึงแมว้ า่ จะมีหลกั สูตรแกนกลางหรือหลกั สูตรแมบ่ ทไดก้ าหนดจุดหมายเน้ือหาสาระ และกิจกรรม อย่างกวา้ งๆ เพื่อให้ทุกคนได้เรียนรู้คล้ายคลึงกนั ทาให้กระบวนการเรียนการสอนมุ่งเน้ือหาสาระและ ประสบการณ์ท่ีเป็ นหลักการทั่วๆ ไปไม่สามารถประมวลรายละเอียดเกี่ยวกับสาระความรู้ตาม สภาพแวดลอ้ ม สงั คม เศรษฐกิจ ปัญหาและความตอ้ งการของทอ้ งถ่ินในแต่ละแห่งไดท้ ้งั หมด จึงตอ้ งพฒั นา หลักสูตรทอ้ งถิ่นเพื่อตอบสนองความตอ้ งการของทอ้ งถิ่นให้มากท่ีสุด การเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ทางดา้ นเศรษฐกิจ การเมืองและดา้ นวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีผลกระทบโดยตรงต่อทรรศนะและการ ดาเนินชีวติ ของคนไทยท้งั ในเมืองและชนบท จึงตอ้ งมีหลกั สูตรทอ้ งถิ่นเพือ่ ปรับสภาพของผเู้ รียนใหส้ ามารถ รับกบั การเปลี่ยนแปลงในดา้ นต่างๆ ดงั กล่าวโดยเฉพาะผลกระทบที่เกิดข้ึนกบั ภูมิลาเนาทอ้ งถ่ินของตน เพ่อื ใหผ้ เู้ รียนสามารถนาความรู้และประสบการณ์ไปพฒั นาตน ครอบครัว และทอ้ งถ่ินตลอดจนดาเนินชีวิต อยู่ในทอ้ งถ่ินของตนอยา่ งเป็ นสุข การเรียนรู้ท่ีดีควรจะเรียนรู้จากสิ่งที่ใกลต้ วั ไปยงั สิ่งที่ไกลตวั เพราะเป็ น กระบวนการเรียนรู้ที่ผูเ้ รียนสามารถดูดซบั ไดร้ วดเร็วกวา่ ดงั น้นั จึงควรมีหลกั สูตรทอ้ งถ่ินเพื่อให้ผเู้ รียนได้ เรียนรู้ชีวติ จริงตามสภาพเศรษฐกิจสงั คมของทอ้ งถ่ินตน แทนที่จะเรียนรู้เรื่องไกลตวั ซ่ึงทาให้ผูเ้ รียนไม่รู้จกั ตนเอง ไม่รู้จกั ชีวิต ไม่เขา้ ใจและไม่มีความรู้สึกที่ดีต่อสังคมและส่ิงแวดล้อมรอบตวั เอง นอกจากน้ี การ พฒั นาหลกั สูตรทอ้ งถ่ินจะช่วยปลูกฝังใหผ้ ูเ้ รียนมีความรักและความผูกพนั รวมท้งั ภาคภูมิใจในทอ้ งถิ่นของ ตน ทรัพยากรทอ้ งถ่ินโดยเฉพาะภูมิปัญญาทอ้ งถิ่นหรือภูมิปัญญาชาวบา้ นในชนบทของไทยมีอยู่มากมาย และมีค่าบ่งบอกถึงความเจริญมาเป็ นเวลานาน หลกั สูตรแม่บทหรือหลกั สูตรแกนกลางไม่สามารถนาเอา ทรัพยากรทอ้ งถิ่นดงั กล่าวมาใชป้ ระโยชน์ได้ แต่หลกั สูตรทอ้ งถ่ินสามารถบูรณาการเอาทรัพยากรทอ้ งถิ่น และภูมิปัญญาชาวบา้ นท้งั หลายมาใชใ้ นการเรียนการสอน ไม่วา่ ดา้ นอาชีพ หตั ถกรรม เกษตรกรรม ดนตรี การแสดงวรรณกรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี ซ่ึงมีผลทาให้ผูเ้ รียนไดร้ ู้จกั ทอ้ งถิ่นของตน เกิดความรัก ความผกู พนั กบั ทอ้ งถิ่นของตน และสามารถใชท้ รัพยากรทอ้ งถ่ินในการประกอบอาชีพได้

๖ ผ้าทอละว้าลายตวน การทอผา้ เป็ นศิลปะอยา่ งหน่ึง กรรมวธิ ี และเทคนิคในการทอผา้ ใหเ้ กิดลวดลายตา่ งๆเป็น เทคนิค และความสามารถของแต่ละคนต้งั แต่ กระบวนการปลูกฝ้าย การทาเส้นฝ้าย การยอ้ ม สีฝ้าย ตลอดจนถึงการทอผา้ หลกั ใหญ่ของ การทอผา้ ก็คือ การนาเส้นฝ้ายหรือไหมมาขดั กนั ใหเ้ ป็นลาย โดยขึงเส้นกลุ่ม หน่ึงเป็นหลกั เรียกวา่ เส้นยืน แลว้ ใชอ้ ีกเส้นหน่ึงเรียกว่า เส้นพุ่ง สอดตามขวางของเส้นยืน เมื่อสานขดั กนั ก็ จะเกิดลวดลายต่างๆ ผา้ บางชนิด ผทู้ อจะคิดหาวธิ ีสอดดา้ ยและสอดสีสลบั กนั บา้ งวธิ ีก็จะจบั ผกู และมดั เนน้ เป็ นช่วงๆหรืออาจจะ ยกดา้ ยท่ีทอเป็ นระยะ ๆ ทาให้เกิดลวดลายสวยงามผูท้ อตอ้ งสามารถจดจาลวดลายที่ตน คิดประดิษฐ์ได้ ถึง แมแ้ ต่ละลวดลายจะมีความซบั ซ้อนและหลากหลาย แต่ตอ้ งสามารถนามาประสานกนั ได้ อยา่ งเหมาะเจาะ งดงามแสดงถึงภูมิปัญญาและความสามารถของชาวบา้ นไดเ้ ป็นอยา่ งดี ตวน เป็นมรดกทางวฒั นธรรมอนั ล้าค่าและเป็นเอกลกั ษณ์ของชนเผา่ ละวา้ โดยเฉพาะลายผา้ ท่ี มีการถ่ายทอดจากบรรพชนสู่คนรุ่นปัจจุบนั ตวน เป็ นคาที่มาจากภาษาละวา้ เป็ นคาท่ีใชก้ นั มาต้งั แต่โบราณ จนปัจจุบนั ก็ยงั ใชก้ นั อยู่ ซ่ึงมีความหมายวา่ สิ่งท่ีย่ิงใหญ่และมีความหมาย ตวนของชนเผ่าละวา้ มกั จะใชใ้ น พิธีกรรมตา่ ง ๆ ที่สาคญั ของชนผละวา้ เช่น พิธีแต่งงาน พิธีรดน้าดาหวั พ่อแม่และพิธีงานศพ เป็ นตน้ ในพิธี แตง่ งานพอ่ แม่และญาติผใู้ หญ่จะมอบใหแ้ ก่คู่บ่าวสาว หรือในพิธีรดน้าดาหวั พ่อแม่ ซ่ึงพิธีน้ีจะจดั ข้ึนเม่ือลูก ๆ ทุกคนแต่งานออกเรือนกนั ทุกคนหรือลูกทุกคนมีความพร้อมในการทาพิธี โดยที่ลูกแต่ละคนหรืแต่ละ ครอบครัวจะจดั เตรียมน้าส้มปอยพร้อมกบั ส่ิงของเครื่องใชใ้ นบา้ น รวมถึงเครื่องประดบั ท่ีมีคามอบใหพ้ อ่ แม่ พร้อมกบั รดน้าดาหวั พอ่ แม่ดว้ ย ซ่ึงพอ่ แม่ก็ไดจ้ ดั เตรียมสิ่งของ หรือเงินทองของสะสมของตนเองมามอบให้ ลูกหลานของตนเองเช่นกนั หน่ึงในสิ่งของท่ีมีค่าเหล่าน้นั คือ ผา้ ตวนท่ีเยบ็ ต่อกนั กบั ผา้ เบย ผา้ ทอตวนป็ น หตั ถกรรมท่ีมีช่ือเสียงเป็ นภูมิปัญญาการหอผา้ ก่ีเอว ดว้ ยเทคนิคที่มีเอกลกั ษณ์เฉพาะชนเผ่าละวา้ ซ่ึงเป็ น วธิ ีการทอผา้ ท่ีมีความเป็นเอกลกั ษณ์สูง มีการสืบทอดมายาวนานกวา่ ร้อยปี ซ่ึงตวนจะมีลวดลายท่ีงดงามและ ซบั ซอ้ นจะมีเฉพาะผสู้ ูงอายทุ ่ียงั ทอผา้ อยแู่ ละโดยความเชื่อของชนผา่ ละวา้ แลว้ ผา้ ตวนน้นั ไม่ช่ส่ิงที่คนทว่ั ไป จะไม่สามารถทอไดซ้ ่ึงคนที่จะสามารถเรียนรู้การทอผา้ ตวน จะตอ้ งเรียนรู้ต้งั แต่ยงั เป็ นเยาวชนหรือสาวที่ บริสุทธ์ิหรือสาวที่ยงั ไม่ผา่ นการแต่งงานเท่าน้นั หากหญิงชนเผา่ ละวา้ คนใดที่แต่งงานแลว้ อยากจะมาเรียนรู้

๗ การทอผา้ ตวนถือวา่ ผดิ จารีต จึงทาใหเ้ ห็นวา่ คนในชุมชนที่ยงั ทอผา้ ตวนในปัจจุบนั มีนอ้ ยคนมาก เนื่องจาก การมีขีดจากดั ในดา้ นคุณสมบตั ิของคนท่ีสามารถนามาทอผา้ ตวน และดว้ ยความเป็ นอยขู่ องคนสมยั ก่อนน้นั ลาบากแร้นแคน้ ตอ้ งลาบากตรากตราในการทามาหากินโดยเร่ืองปากทอ้ งของคนสมยั น้นั ตอ้ งมาก่อนเรื่อง อ่ืน ๆ สาหรับครอบครัวท่ีพอมีพอกินอยูบ่ า้ งในสมยั น้นั ที่พอจะมีเวลาและมีฝ้ายสาหรับการเรียนรู้การกผา้ ต วน ทาให้คนท่ีสืบทอดการทอผา้ ตวนในปัจจุบนั มีจานวนน้อยมาก และตามท่ีคนสมยั ก่อนได้บอกเอาไว้ ตวนเป็นส่ิงท่ีสาคญั และมีคุณคา่ มากสาหรับชนเผา่ ละวา้ และเป็นส่ิงที่แต่ละครอบครัวจะขาดไม่ไดเ้ ลย ถือได้ วา่ เป็นเอกลกั ษณ์ท่ีสาคญั ของชนผา่ ละวา้ ท่ีควรแก่การอนุรักษแ์ ละสืบทอดไปยงั รุ่นลูกรุ่นหลานต่อไปผา้ ตวน ตน้ ฉบบั ของชนเผา่ ละวา้ น้นั มีความสาคญั คือชนเผละวา้ จะใชเ้ ส้นดา้ ยท่ีทาเองจากฝ้าย สียอ้ มจากพืชท่ีให้สี ในชุมชน วสั ดุอุปกรณ์ต่าง ๆ ทามาจากวสั ดุธรรมชาติ ซ่ึงเน้นความเรียบง่าย ประหยดั และไม่ทาลาย ส่ิงแวดลอ้ ม โดยผ่านกรรมวิธีต่าง ๆ มากมาย กวา่ จะไดอ้ อกมาเป็ นด้ายทอเป็ นลวดลายผา้ ต่าง ๆ ปัจจุบนั ครอบครัวของชนเผ่าละวา้ ทุกครอบครัวจะมีผา้ ตวนเป็ นของท่ีติดตวั บา้ นไวโ้ ดยเก็บใส่ในกระบุงไมไ้ ผไ่ ว้ เป็นอยา่ งดี สมรรถนะสสาคมญั รรขถองนผะู้เรผียู้เรนียน หลกั สูตรโรงเรียนบา้ นละอูบยดึ หลกั สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รียนตามหลกั สูตรการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๐) โดยมุง่ ใหผ้ เู้ รียนเกิดสมรรถนะสาคญั ๕ ประการ ดงั น้ี ๑. ความสามารถในการสื่อสาร เป็นความสามารถในการรับและส่งสาร มีวฒั นธรรมในการใชภ้ าษา ถ่ายทอดความคิด ความรู้ความเขา้ ใจ ความรู้สึก และทศั นะของตนเองเพื่อแลกเปล่ียนขอ้ มูลข่าวสารและ ประสบการณ์อนั จะเป็ นประโยชน์ต่อการพฒั นาตนเองและสังคม รวมท้งั การเจรจาต่อรองเพ่ือขจดั และลด ปัญหาความขดั แยง้ ต่าง ๆ การเลือกรับหรือไม่รับขอ้ มูลข่าวสารดว้ ยหลกั เหตุผลและความถูกตอ้ ง ตลอดจน การ เลือกใชว้ ธิ ีการสื่อสาร ที่มีประสิทธิภาพโดยคานึงถึงผลกระทบท่ีมีต่อตนเองและสังคม ๒. ความสามารถในการคิด เป็ นความสามารถในการคิดวิเคราะห์ การคิดสังเคราะห์ การคิด อย่าง สร้างสรรค์ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ และการคิดเป็ นระบบ เพื่อนาไปสู่การสร้างองค์ความรู้หรือ สารสนเทศ เพื่อการตดั สินใจเก่ียวกบั ตนเองและสงั คมไดอ้ ยา่ งเหมาะสม

๘ ๓. ความสามารถในการแกป้ ัญหา เป็นความสามารถในการแกป้ ัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ ที่เผชิญได้ อยา่ งถูกตอ้ งเหมาะสมบนพ้ืนฐานของหลกั เหตุผล คุณธรรมและขอ้ มูลสารสนเทศ เขา้ ใจความสัมพนั ธ์และ การ เปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์ต่าง ๆ ในสังคม แสวงหาความรู้ ประยุกตค์ วามรู้มาใช้ในการป้องกนั และ แกไ้ ข ปัญหา และมีการตดั สินใจที่มีประสิทธิภาพโดยคานึงถึงผลกระทบที่เกิดข้ึน ต่อตนเอง สังคมและ ส่ิงแวดลอ้ ม ๔. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวติ เป็นความสามารถในการนากระบวนการต่าง ๆ ไปใชใ้ น การ ดาเนินชีวติ ประจาวนั การเรียนรู้ดว้ ยตนเอง การเรียนรู้อยา่ งต่อเนื่อง การทางาน และการอยรู่ ่วมกนั ใน สังคม ด้วยการสร้างเสริมความสัมพนั ธ์อนั ดีระหว่างบุคคล การจดั การปัญหาและความขดั แยง้ ต่าง ๆ อย่าง เหมาะสม การปรับตวั ให้ทนั กบั การเปล่ียนแปลงของสังคมและสภาพแวดล้อม และการรู้จกั หลีกเล่ียง พฤติกรรมไมพ่ ึงประสงคท์ ่ีส่งผลกระทบต่อตนเองและผอู้ ื่น ๕. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี เป็นความสามารถในการเลือก และใช้ เทคโนโลยดี า้ นต่าง ๆ และ มีทกั ษะกระบวนการทางเทคโนโลยี เพ่ือการพฒั นาตนเองและสังคม ในดา้ นการเรียนรู้ การสื่อสาร การทางาน การแกป้ ัญหาอยา่ งสร้างสรรค์ ถูกตอ้ ง เหมาะสม และมีคุณธรรม คุณลกั ษคณุณะอลนกัั ษพณงึ ปะอระนั สพงงึคป์ ระสงค์ หลกั สูตรโรงเรียนบา้ นบวั ตองวทิ ยานุสรณ์ยดึ คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงคต์ ามหลกั สูตรแกนกลาง การศึกษาข้นั พ้ืนฐานพุทธศกั ราช ๒๕๕๑ (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ.๒๕๖๐) โดยกาหนดคุณลกั ษณะอนั พึง ประสงค์ ๘ ประการ ที่สาคญั และที่จาเป็ นสาหรับผเู้ รียนในศตวรรษท่ี ๒๑ ดงั น้ี ๑. รักชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ ๒. ซ่ือสตั ยส์ ุจริต ๓. มีวนิ ยั ๔. ใฝ่ เรียนรู้ ๕. อยอู่ ยา่ งพอเพียง ๖. มุ่งมน่ั ในการทางาน ๗. รักความเป็นไทย ๘. มีจิตสาธารณะ

๙ จุดมุ่งหมจาุดยมขุ่องหงหมลายกั ขสอูตงรหลกั สูตร หลกั สูตรทอ้ งถิ่น เรื่องการทอผา้ ละวา้ ลายตวน เป็ นหลกั สูตรท่ีมุ่งพฒั นาผูเ้ รียน ให้เป็ นมนุษย์ที่ สมบูรณ์ท้งั ร่างกาย จิตใจ สติปัญญา สงั คม เป็นคนดี คนเก่ง และมีความสุข จึงกาหนดจุดมุ่งหมายไวด้ งั น้ี 1. เพื่อใหผ้ เู้ รียนเห็นความสาคญั ของการอนุรักษ์ ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น 2. เพอ่ื ใหผ้ เู้ รียนมีทกั ษะกระบวนในการทางานทางานอยา่ งเป็นลาดบั ข้นั ตอน 3. เพื่อใหผ้ เู้ รียนมีความขยนั หมน่ั เพยี ร มีวนิ ยั มีคุณธรรม จริยธรรมและค่านิยม อนั พึงประสงค์ 4. เพอื่ ใหผ้ เู้ รียนมีจิตสานึกในการอนุรักษแ์ ละเห็นคุณค่าของภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน 5. เพ่ือให้ผูเ้ รียนนกั เรียนมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนด้านความรู้ ทกั ษะปฏิบตั ิ คุณธรรม จริยธรรม ตามมาตรฐานการเรียนรู้ของหลกั สูตรสถานศึกษา กจิ กรรมกากรจิ เรกียรนรมรู้การเรียนรู้ 1. ศึกษาขอ้ มูลความรู้ดา้ นทฤษฎี 2. ศึกษาจากแหล่งเรียนรู้ในชุมชน/ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน 3. ศึกษาจากปราชญช์ าวบา้ น 4. การฝึ กปฏิบตั ิ ผลทค่ี าดว่าจผะลไทดค่ี ้ราับดว่าจะได้รับ 1. ผเู้ รียนเห็นความสาคญั ของการอนุรักษ์ ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน 2. ผเู้ รียนมีทกั ษะกระบวนในการทางานทางานอยา่ งเป็นลาดบั ข้นั ตอน 3. ผเู้ รียนมีความขยนั หมนั่ เพียร มีวนิ ยั มีคุณธรรม จริยธรรมและคา่ นิยม อนั พงึ ประสงค์ 4. ผเู้ รียนมีจิตสานึกในการอนุรักษแ์ ละเห็นคุณคา่ ของภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน 5. ผูเ้ รียนนักเรียนมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนด้านความรู้ ทกั ษะปฏิบตั ิ คุณธรรม จริยธรรม ตาม มาตรฐานการเรียนรู้ของหลกั สูตรสถานศึกษา 6. โรงเรียนและชุมชนทีความสัมพนั ธ์อนั ดีระหวา่ งกนั

10 โครงสร้างหลกั สูตรท้องถิ่น ผ้าทอละว้าลายตวน โรงเรียนบ้านละอบู ระดบั ช้ัน รายวชิ า สมรรถนะ จุดเด่นของโรงเรียน ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๑ รู้รักษผ์ า้ ทอละวา้ ลายตวน ประวตั ิและความเป็ นมา ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๒ ๑. ความสามารถในการ ของผา้ ทอละวา้ ลายตวน ดา้ ยธรรมชาติ สื่อสาร ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๓ ๒. ความสามารถในการ ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๔ สียอ้ มจากธรรมชาติ คิด เกี่ยวกบั ดา้ ยและการป่ัน การทอผา้ ละวา้ ลายตวน ๓. ความสามารถในการ ดา้ ยจากธรรมชาติ ใชท้ กั ษะชีวติ ๑. ความสามารถในการ ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน สื่อสาร เก่ียวกบั การยอ้ มผา้ จากสี ๒. ความสามารถในการ ธรรมชาติ คิด ๓. ความสามารถในการ ศิลปะการทอผา้ ละวา้ แกป้ ัญหา ลายตวน ท่ีมีลวดลาย ๔. ความสามารถในการ โดดเด่นเป็นเอกลกั ษณ์ ใชท้ กั ษะชีวติ ของชุมชน ๑. ความสามารถในการ ส่ือสาร ๒. ความสามารถในการ คิด ๓. ความสามารถในการ แกป้ ัญหา ๔. ความสามารถในการ ใชท้ กั ษะชีวติ ๑. ความสามารถในการ ส่ือสาร ๒. ความสามารถในการ คิด ๓. ความสามารถในการ

11 ระดับช้ัน รายวชิ า สมรรถนะ จุดเด่นของโรงเรียน ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๕ แกป้ ัญหา ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๖ การออกแบบผลิตภณั ฑ์ ๔. ความสามารถในการ การออกแบบผลิตภณั ฑ์ ผา้ ทอลายตวน ใชท้ กั ษะชีวติ จากผา้ ทอละวา้ ลายตวน ๑. ความสามารถในการ เทคโนโลยแี ละการตลาด คิด ลกั ษณะเด่นของลวดลาย เบ้ืองตน้ ๒. ความสามารถในการ และความสวยงามท่ีเป็ น แกป้ ัญหา เอกลกั ษณ์ของชาวเขา ๓. ความสามารถในการ เผา่ ละวา้ ใชท้ กั ษะชีวติ ๑. ความสามารถในการ ส่ือสาร ๒. ความสามารถในการ คิด ๓. ความสามารถในการ แกป้ ัญหา ๔. ความสามารถในการ ใชท้ กั ษะชีวติ ๕. ความสามารถในการ ใชเ้ ทคโลโลยี

12 ผลการเรียนรู้ทคี่ าดหวงั จากหลกั สูตรท้องถ่นิ ผ้าทอละว้าลายตวน จบช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๓ ๑. ผเู้ รียนรู้และใหค้ วามสาคญั กบั ผา้ ทอละวา้ ลายตวน ๒. ผเู้ รียนเขา้ ใจลกั ษณะของผา้ ทอละวา้ ลายตวน ๓. ผเู้ รียนเกิดการอนุรักษก์ ารทอผา้ ละวา้ ลายตวน ๔. ผเู้ รียนสามารถถ่ายทอดความรู้และความเขา้ ใจเก่ียวกบั การทอผา้ ละวา้ ลายตวน จบช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๖ ๑. ผเู้ รียนเขา้ ใจถึงกระบวนการทอผา้ ละวา้ ลายตวน ๒. ผเู้ รียนเขา้ ใจถึงความสาคญั ของผา้ ตวนกบั ประเพณีและวฒั นธรรมชุมชน ๓. ผเู้ รียนเกิดทกั ษะการทอผา้ จากการลงมือปฎิบตั ิ ๔. ผเู้ รียนเกิดกระบวนการเรียนรู้ทางเทคโนโลยแี ละสามารถตอ่ ยอดสู่การสร้างอาชีพในอนาคตได้

13 คาอธิบายรายวชิ า หลกั สูตรทอ้ งถิ่น รู้รักษผ์ า้ ทอละวา้ ลายตวน กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั ธรรม ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๑ เวลา ๒๐ ชวั่ โมง ศึกษาประวตั ิความเป็ นมาของผา้ ทอละวา้ ลายตวนและความสาคญั ของผา้ ทอกบั วฒั นธรรมและ ประเพณีทอ้ งถ่ิน การทอผา้ ท่ีเป็ นภูมิปัญญาสาคญั ของชุมชนที่นักเรียนอาศยั อยู่ โดยฝึ กทักษะการต้งั คาถามในเรื่องผา้ ทอละวา้ ลายตวนและการทอผา้ จากประสบการณ์ของนักเรียนเช่ือมโยงกบั ครอบครัว ชุมชน ภูมิปัญญาการทอผา้ ในชุมชน อาชีพการทอผา้ ของชุมชน โดยใชก้ ระบวนการทางวิทยาศาสตร์ในการสืบเสาะหาความรู้ ทกั ษะการแกป้ ัญหา การสังเกต การ คิดวเิ คราะห์ การส่ือสาร การลงสารวจพ้นื ท่ีในชุมชน โดยมีปราชญช์ าวบา้ นในชุมชนเป็ นผูใ้ หค้ วามรู้ การทา กิจกรรมต่างๆ เพอื่ นใหผ้ เู้ รียนเกิดการเรียนรู้ท่ีใชไ้ ดจ้ ริงในชุมชน มองเห็นความเป็ นมาและความสาคญั ของผา้ ทอ ละวา้ ลายตวนและการทอผา้ ของชุมชนตนเองชดั เจน เกิดทกั ษะการแกไ้ ขปัญหา ไดล้ งมือปฏิบตั ิจากกิจกรรม สามารถวิเคราะห์วิธีและแนวทางในการอนุรักษ์ผา้ ทอละวา้ ลายตวน และการทอผา้ ของชุมชน เกิดความ ตระหนกั และเห็นคุณค่า เกิดความรักและความภาคภูมิใจในชุมชนของ ตนเอง ผลการเรียนรู้ ๑. ผเู้ รียนสามารถอธิบายประวตั ิและความเป็นมาของผา้ ทอละวา้ ลายตวน ๒. ผเู้ รียนเห็นคุณคา่ และความสาคญั ของผา้ ทอละวา้ ลายตวน ๓. ผเู้ รียนสามารถบอกความสาคญั ของผา้ ทอละวา้ ลายตวยต่อวฒั นธรรมและประเพณีทอ้ งถ่ิน ๔. ผเู้ รียนสามารถบอกแนวทางการอนุรักษผ์ า้ ทอและการทอผา้ ละวา้ ลายตวน เพื่อต่อยอดและ พฒั นาชุมชน รวมท้งั หมด ๔ ผลการเรียนรู้

14 โครงสร้างรายวชิ า หลกั สูตร ทอ้ งถิ่น รู้รักษผ์ า้ ทอละวา้ ลายตวน กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั ธรรม ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๑ เวลา ๒๐ ชวั่ โมง หน่วยการ ชื่อหน่วยการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้ เวลา (ซ.ม.) นา้ หนัก เรียนรู้ที่ ๕ คะแนน ผา้ ทอ คือ ผา้ ท่ีได้จากการนา ๑ ๕ ๒๐ เส้นดา้ ยอยา่ งนอ้ ย 2 กลุ่มขดั กนั ไป ๒ ๑๐ ๒๐ มา โดยดา้ ย 2 กลุ่มน้นั ทามุมฉาก ๒๐ ๓ ๖๐ กัน ด้ายที่ขึงไปตามยาวของผ้า ๑๐๐ ผา้ ทอคืออะไร เรียกวา่ เส้นดา้ ยยนื ดา้ ยที่ต้งั ฉาก กบั เส้นดา้ ยยนื อยตู่ ามแนวขวาง เ รี ย ก ว่ า เ ส้ น ด้ า ย พุ่ ง ใ น กระบวนการทอ การขึงเส้นดา้ ยยนื หรือเส้นดา้ ยพงุ่ มกั ตึงไม่เทา่ กนั ผ้าทอละว้าเป็ นผ้าทอท่ีเป็ น เอกลกั ษณ์เฉพาะของชนเผ่าละวา้ ผา้ ทอละวา้ มกั ทอด้วยกี่เอว อุปกรณ์ท่ีใช้ใน ก า ร ท อ ม า จ า ก แ ห ล่ ง ธ ร ร ม ช า ติ เช่น อุปกรณ์ในการทอ ด้ายที่ใช้ ทอและสียอ้ มธรรมชาติ ฯลฯ ตวน เป็ นคาท่ีมาจากภาษา ละว้า เป็ นคาที่ใช้กันมาต้ังแต่ โบราณจนปัจจุบันก็ยงั ใช้กันอยู่ ซ่ึงมีความหมายว่า สิ่งท่ีย่ิงใหญ่ ผา้ ทอละวา้ ลายตวน และมีความหมาย ตวนของชนเผ่า ละวา้ มกั จะใชใ้ นพิธีกรรมต่าง ๆ ที่ สาคัญของชนเผ่าละวา้ เช่น พิธี แต่งงาน พิธีรดน้ าดาหัวพ่อแม่ และพธิ ีงานศพ เป็นตน้ รวม

หลกั สูตรทอ้ งถ่ิน ดา้ ยธรรมชาติ 15 ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๒ คาอธบิ ายรายวชิ า กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี เวลา ๒๐ ชว่ั โมง ศึกษาความรู้เก่ียวกบั การผลิตดา้ ยชนิดต่างในประเทศไทย ศึกษา คน้ ควา้ หาความรู้ดา้ นภูมิปัญญา ทอ้ งถิ่นเกี่ยวกบั การผลิตดา้ ยธรรมชาติ ท่ีมาของดา้ ยธรรมชาติ การป่ันดา้ ยธรรมชาติ ลกั ษณะดา้ ยธรรมชาติ การเก็บและการดูแลรักษาด้ายธรรมชาติ ศึกษาเปรียบเทียบความแตกต่างและคุณภาพของด้ายที่ใช้ตาม ทอ้ งตลาดและดา้ ยธรรมชาติ โดยใช้กระบวมการแสวงหาความรู้ ทกั ษะการคิดวเิ คราะห์ ทกั ษะการปฏิบตั ิ ทกั ษะการแกป้ ัญหา เฉพาะหนา้ ทกั ษะกระบวนการทางานเป็นกลุ่มและการลงพ้นื ท่ีชุมชน ซ่ึงมีปราชญช์ าวบา้ นเป็ นผใู้ หค้ วามรู้ นอกจากน้ียงั มีทกั ษะการปฏิบตั ิรายบุคคลเพ่อื ตรวจสอบความเขา้ ใจของผเู้ รียน ใหเ้ กิดประสิทธิภาพสูงสุด เพื่อให้ผูเ้ รียนเขา้ ใจวิธีการผลิตดา้ ยจากธรรมชาติ รู้แหล่งที่มาของดา้ ยธรรมชาติ สามารถปั่นดา้ ย ธรรมชาติ ลกั ษณะด้ายธรรมชาติ การเก็บและการดูแลรักษาด้ายธรรมชาติ เกิดกระบวนการแสวงหา ความรู้ กระบวนการทางานร่วมกนั เป็ นกลุ่มและกระบวนการทางานรายบุคคล เกิดทกั ษะการคิดวเิ คราะห์ และทกั ษะการปฏิบตั ิผลิตดา้ ยจากธรรมชาติ ผลการเรียนรู้ ๑. ผเู้ รียนมีความรู้และความเขา้ ใจเกี่ยวกบั ดา้ ยธรรมชาติ ๒. ผเู้ รียนสามารถผลิตดา้ ยจากธรรมชาติ ๓. ผเู้ รียนเห็นคุณค่าและใหค้ วามสาคญั ของดา้ ยธรรมชาติ ๔. ผเู้ รียนเกิดทกั ษะกระบวนการทางานเป็ นกลุ่มและงานรายบุคคล รวมท้งั หมด ๔ กล่มุ สาระ

16 โครงสร้างรายวชิ า หลกั สูตร ทอ้ งถิ่น ดา้ ยธรรมชาติ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๒ เวลา ๒๐ ชวั่ โมง หน่วยการ ช่ือหน่วยการ สาระการเรียนรู้ เวลา (ซ.ม.) นา้ หนัก เรียนรู้ที่ เรียนรู้ คะแนน ข้นั ตอนและกระบวนการผลิต มีดงั น้ี การ ๑๐ ๑ การผลิตดา้ ย เปิ ด (opening) การสางใย (carding) การดึง ๔ ๒๕ ๒ เส้นใย (drawing) การข้ึนเกลียว (roving) การปั่น ธรรมชาติ ๔๐ ๓ เส้นดา้ ย (spinning) เส้นใยฝ้าย ๒๕ ๔ เส้นใยธรรมชาติ เป็ นพอลิเมอร์ชนิด ๑๐๐ การป่ันดา้ ย จากฝ้าย หน่ึงท่ีมนุษยร์ ู้จกั นามาใช้ประโยชน์มาเป็ น เวลานาน ซ่ึงมีแหล่งกาเนิดมาจากธรรมชาติ ได้แก่ พืช สัตว์ และสินแร่ต่างๆ มีน้าหนัก ๔ เบา เป็ นฉนวนความร้อนที่ดี สวมใส่สบาย ปลอดภัยจากสารเคมี และมีความสวยงาม เฉพาะตวั การปลูกฝ้าย เลือกท่ีดินท่ีเหมาะสม การ ไถพรวนทาให้ดินร่วนซุย เพื่อเตรียมดินให้ พ ร้ อ ม จ ะ ต้อ ง ป ลู ก ฝ้ า ย ใ น ต้น เ ดื อ น ๘ กรกฎาคม จึงจะให้ผลิตผลดี และดูแลรักษา ดว้ ยการดายหญา้ พรวนดิน การป่ันด้ายเป็ นข้ันตอนสุดท้ายในการ ผลิตดา้ ยจากฝ้าย ซ่ึงจะตอ้ งทาความสะอาด ดอกฝ้ายให้มีความสะอาด ดอกขาวก่อน แลว้ แบง่ เป็ นกอ้ นเล็กๆ ขนาด ๑ กามือ เขา้ สู่ ๔ กระบวนการปั่นดา้ ยจากดอกฝ้าย ซ่ึงจะใช้ เคร่ื องป่ั นด้ายละว้า อันเป็ นภูมิปั ญญา ทอ้ งถ่ินโบราณ รวม ๒๐

คาอธิบายรายวชิ า 17 หลกั สูตรทอ้ งถิ่น สียอ้ มจากธรรมชาติ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๓ เวลา ๒๐ ชว่ั โมง ศึกษา คน้ ควา้ ความรู้เกี่ยวกบั สียอ้ มธรรมชาติ ศึกษาแหล่งท่ีของสียอ้ มธรรมชาติ การเก็บรักษาดา้ ย จากสียอ้ มธรรมชาติ การดูแลรักษาดา้ ยจากสียอ้ มธรรมชาติ ตลอดจนการนาดา้ ยมายอ้ มสีธรรมชาติ ศึกษา เปรียบเทียบความแตง่ ต่างของดา้ ยแต่ละชนิด เพื่อนาไปปรับปรุง แกไ้ ข พฒั นาต่อไป ซ่ึงเรียนรู้จากการลง พ้นื ท่ีชุมชน โดยมีปราชญช์ าวบา้ นและการปฏิบตั ิจริง โดยใชท้ กั ษะกระบวนการสร้างความรู้ความเขา้ ใจ ทักษะกระบวนการทางานเป็ นกลุ่ม ทกั ษะการ ปฏิบตั ิ สามารถวางแผนการทางานไดเ้ ป็ นอย่างดี สามารถนาความรู้มาใช้ในการแกไ้ ขปัญหา สามารถ เรียงลาดบั ความสาคญั ของการปฏิบตั ิงานไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง มีความรับรับผิดชอบต่อหนา้ ที่ ท่ีไดร้ ับมอบหมาย รู้จกั ช่วยเหลือส่วนรวม และอยรู่ ่วมกบั ผอู้ ื่นในสังคมไดเ้ ป็นอยา่ งดี เพือ่ ใหผ้ เู้ รียนมีทกั ษะกระบวนการทางานเป็นกลุ่ม สามารถร่วมกระบวนการทางานกบั คนรอบขา้ ง ยอมรับและรับฟังผอู้ ่ืน สามารถแกป้ ัญหาเฉพาะหนา้ ไดเ้ ป็ นและร่วมมือแกไ้ ขปัญหาต่างๆ กบั ผูอ้ ่ืนได้ อีก ท้งั ยงั เป็นการส่งเสริมใหแ้ ต่ละบุคคลมีความรับผดิ ชอบต่อตนเองและสังคม ผลการเรียนรู้ ๑. ผเู้ รียนมีความรู้ความเขา้ ใจเกี่ยวกบั สียอ้ มธรรมชาติ ๒. ผเู้ รียนสามารถยอ้ มดา้ ยจากสีธรรมชาติได้ ๓. ผเู้ รียนเห็นคุณค่าในการนาวสั ดุท่ีมีอยใู่ นธรรมชาติมาใชใ้ หเ้ กิดประโยชน์ ๔. ผเู้ รียนมีทกั ษะกระบวนการทางานเป็นกลุ่มและยรู่ ่วมกบั ผอู้ ่ืนในสังคมไดเ้ ป้นอยา่ งดี ๕. ผเู้ รียนมีความรับผดิ ชอบต่อหนา้ ที่ของตนเองและรู้จกั ช่วยเหลือส่วนรวม รวมท้งั หมด ๕ ผลการเรียนรู้

18 โครงสร้างรายวชิ า หลกั สูตรทอ้ งถ่ิน สียอ้ มจากธรรมชาติ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๓ เวลา ๒๐ ชว่ั โมง หน่วยการ ชื่อหน่วย สาระการเรียนรู้ เวลา (ซ.ม.) นา้ หนัก เรียนรู้ที่ การเรียนรู้ คะแนน สี ย ้อม ธรรม ชา ติ ไ ด้จา ก แ หล่ ง ธ รร ม ช า ติ ๓๐ โดยไดจ้ ากบางส่วนของตน้ ไม้ เช่น ราก แก่น ๓๐ เปลือก ตน้ ผล ดอก เมล็ด ใบ เป็ นตน้ เช่น สี ๔๐ ๑๐๐ ๑ สียอ้ มธรรมชาติ แดง ได้จาก รากยอ สีคราม ได้จาก รากและ ๖ ใบของตน้ คราม สี เหลือง ไดจ้ าก แก่นแขหรือ แก่นแกแล สีตองอ่อน ได้จาก เปลือกต้น มะพูด สีดา ไดจ้ าก ผลมะเกลือ สีส้ม ไดจ้ าก เปลือกและรากยอ ดอกกรรณิการ์ เป็นตน้ ศึกษาและสารวจพนั ธุ์ไม้ท้องถ่ินท่ีให้สี ๒ เกบ็ สีธรรมชาติ เก็บสียอ้ มจากธรรมชาติที่มีอยู่ในชุมชน เช่น ๘ แหน่ะ (เป็ นภาษาละวา้ ) เรียกวา่ ตน้ คราม เฆรื อง (เป็นภาษาละวา้ ) เรียกวา่ ขมิน้ การเตรียมน้ายอ้ มและข้นั ตอนการยอ้ ม ด้ายสาหรับทอผ้าตวน เช่น แหน่ะ ส่วนท่ี ๓ ยอ้ มดา้ ยจากสี นามาใช้ในการทาสียอ้ ม คือ ส่วนใบหรือท่ี ๖ ธรรมชาติ เรียกวา่ ใบคราม เฆรือง ส่วนที่นามาใชใ้ นการ ทาสียอ้ ม คือ ใชเ้ หงา้ ขมิ้นหรือส่วนราก รูป รวม ๒๐

19 คาอธิบายรายวชิ า หลกั สูตรทอ้ งถิ่น การทอผา้ ละวา้ ลายตวน กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๔ เวลา ๒๐ ชว่ั โมง ศึกษา เรียนรู้กระบวนการทอผา้ ดว้ ยก่ีเอว อุปกรณ์ท่ีใชใ้ นการทอผา้ ดว้ ยก่ีเอว วธิ ีการทอผา้ ดว้ ยกี่ เอว การทาลวดลายตวนของผา้ ทอ และกระบวนการตดั ผา้ ทอเมื่อเสร็จสิ้นการทอผา้ ดว้ ยกี่เอว ศึกษาการ ปฏิบตั ิงานอยา่ งเป็ นข้นั ตอนที่ถูกตอ้ ง ต้งั แต่เร่ิมแรกจนถึงข้นั ตอนสุดทา้ ย เรียนรู้ปัญหาที่เกิดจากการทอผา้ ในทอ้ งถ่ิน รู้ท่ีมาของปัญหา สามารถแกไ้ ขปัญหาไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ท่ีได้ลงมือปฏิบตั ิจริง ช่วยสร้างความเขา้ ใจท้งั จากการสังเกต การ วเิ คราะห์ การปฏิบตั ิ มีกระบวนการทางานร่วมกบั เป็นกลุ่ม อีกท้งั ยงั ไดฝ้ ึ กปฏิบตั ิงานเป็ นรายบุคคลอีกดว้ ย มีการทางานอยา่ งเป็นลาดบั ข้นั ตอนท่ีถูกตอ้ ง เนน้ การเรียนรู้จากประสบการณ์จริง เพ่ือให้ผเู้ รียนความรู้ ความเขา้ ใจ และสามารถปฏิบตั ิการทอผา้ ละวา้ ลายตวนไดด้ ว้ ยวิธีการทอผา้ ดว้ ยก่ีเอว มีความรู้นการแกไ้ ขปัญหาในการทางาน มีกระบวนการในการทางานที่ถูกตอ้ ง มีความรู้ความเขา้ ในวฒั นธรรมการทอผา้ ของชนเผา่ ละวา้ เกิดการตระหนกั และหวงแหนวฒั นธรรมทอ้ งถ่ิน มีทกั ษะในการ ทอผา้ ลายตวน มีการใชส้ ื่อเทคโนโลยใี หเ้ กิดประโยชน์และแกป้ ัญหาไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง ผลการเรียนรู้ ๑. ผเู้ รียนเกิดความรู้ความเขา้ ในในวฒั นธรรมการทอผา้ ของชนเผา่ ละวา้ ๒. ผเู้ รียนสามารถทอผา้ ละวา้ ลายตวนได้ ๓. ผเู้ รียนตระหนกั ในการอนุรักษว์ ฒั นธรรมการทอผา้ ดว้ ยกี่เอว ๔. ผเู้ รียนมีกระบวนการในการปฏิบตั ิงานไดอ้ ยา่ งเป็ นลาดบั ข้นั ตอน ๕. ผเู้ รียนสามารถแกไ้ ขปัญหาเฉพาะหนา้ ไดอ้ ยา่ งดี รวมท้งั หมด ๕ ผลการเรียนรู้

20 โครงสร้างรายวชิ า หลกั สูตรทอ้ งถิ่น การทอผา้ ละวา้ ลายตวน กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๔ เวลา ๒๐ ชวั่ โมง หน่วยการ ชื่อหน่วย สาระการเรียนรู้ เวลา (ซ.ม.) นา้ หนัก เรียนรู้ท่ี การเรียนรู้ คะแนน การทอผา้ การทอผา้ ดว้ ยก่ีเอว เป็ นการทอผา้ ที่ชน ๕ ๑ ดว้ ยก่ีเอว เผา่ ชาวละวา้ นิยมทอ อุปกรณ์ท่ีใชใ้ นการทอ ๕ ๒๐ มาจากวสั ดุธรรมชาติ ๒ ลายตวน ๑๐ ๒๐ ลายตวนเป็ นลวดลายผา้ ทอเฉพาะชนเผา่ ๒๐ ๓ ผา้ ทอละวา้ ชาวละวา้ มีเอกลกั ษณ์ มีความงดงาม และ ๖๐ ลายตวน โดดเด่น และยงั มีความสาคญั ใชใ้ นพิธีกรรม สาคญั ต่างๆ พิธีแต่งงาน พิธีรดน้าดาหวั พ่อ ๑๐๐ แม่ และพิธีงานศพ เป็นตน้ การทอผา้ ละวา้ ลายตวน โดยวิธีการทอ ผา้ ด้วยกี่เอว เป็ นการทอผา้ ของชนเผ่าชาว ละวา้ ท่ีส่งต่อสืบทอดรุ่นสู่รุ่น รวม

21 คาอธบิ ายรายวชิ า หลกั สูตรทอ้ งถิ่น การออกแบบผลิตภณั ฑผ์ า้ ทอลายตวน กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๕ เวลา ๒๐ ชว่ั โมง ศึกษาความรู้การออกแบบผลิตภัณฑ์จากผ้าทอ ผลิตภัณฑ์จากผา้ ทอ นาไปสู่การออกแบบ ผลิตภณั ฑจ์ ากผา้ ทอลายตวนในลกั ษณะตา่ งๆ ที่มีลกั ษณะสวยงามและมีความโดดเด่น มีการปฏิบตั ิงานอยา่ ง เป็นข้นั ตอนที่ถูกตอ้ งต้งั แต่แรกเร่ิมจนถึงข้นั ตอนสุดทา้ ย ศึกษาปัญหาที่เกิดกบั การทอผา้ ลายตวนในทอ้ งถิ่น เรียนรู้เรื่องราวท่ีมาท่ีไปของปัญหา มีการแกป้ ัญหา นาไปพฒั นา ปรับปรุงและตอ่ ยอดใหด้ ียงิ่ ข้ึน โดยใช้กระบวนการเรียนรู้ที่ช่วยสร้างความเข้าใจท้งั การสังเกต การวิเคราะห์และการปฏิบตั ิ กระบวนการทางานเป็นรายบุคคลและกลุ่ม การทางานตามลาดบั ข้นั ตอนที่ถูกตอ้ ง เนน้ กระบวนการเรียนรู้ จากประสบการณ์จริงจากการลงมือปฏิบตั ิ ใชท้ กั ษะความรู้เทคโนโลยใี นการสืบคน้ ขอ้ มูล ใชท้ กั ษะการ สื่อสารขอ้ มูล เทคโนโลยใี นการเรียนรู้ และเสริมดา้ นการตลาดโดยใชเ้ ทคโลโลยี เพ่ือใหน้ กั เรียนไดม้ ีความรู้ในเรื่องของการแกป้ ัญหาในการทางาน มีความรู้ในเร่ืองขอกระบวนการ ทางานที่ถูกตอ้ ง มีความรู้ความขา้ ใจเกี่ยวกบั การออกแบบผลิตภณั ฑผ์ า้ ทอละวา้ ลายตวน เกิดความตระหนกั และหวงแหนวฒั นธรรมทอ้ งถิ่น มีทกั ษะในกรออกแบบชิ้นงาน มีการคิดและนาเสนอผลงานที่ต่อยอดจาก ของเดิม การใชส้ ื่อเทคโนโลยใี นทางที่เกิดประโยชน์ ผลการเรียนรู้ ๑. ผเู้ รียนมีความรู้และความขา้ ใจในการออกแบบผลิตภณั ฑจ์ ากผา้ ทอ ๒. ผเู้ รียนสามารถออกแบบผลิตภณั ฑจ์ ากผา้ ทอลายตวน ๓. มีการแกไ้ ขปัญหาโดยใชท้ กั ษะการทางาน ๓. มีการปฏิบตั ิงานมีรูปแบบและ ข้นั ตอนที่สอดคลอ้ ง ๔. มีความคิดต่อยอดและพฒั นาผลงานทอผใ้ นทอ้ งถิ่น รวมท้งั หมด ๕ ผลการเรียนรู้

22 โครงสร้างรายวชิ า หลกั สูตรทอ้ งถ่ิน การออกแบบผลิตภณั ฑผ์ า้ ทอลายตวน กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ ๕ เวลา ๒๐ ชว่ั โมง หน่วยการ ชื่อหน่วย สาระการเรียนรู้ เวลา (ซ.ม.) นา้ หนัก เรียนรู้ท่ี การเรียนรู้ คะแนน การออกแบบ เป็ น การสร้างสรรค์ส่ิง ๔ ๑ การออกแบบ ใหม่ หรือปรับปรุงดดั แปลงส่ิงที่มีอยใู่ ห้ดีข้ึน ๒๐ เบ้ืองตน้ และมีรู ปแบบที่เปลี่ยนไปจากเดิม การ ๘ ๒ ถ่ายทอดรูปแบบจากความคิดออกมาเป็ น ๘ ๔๐ ๓ การออกแบบ ผลงาน ที่ผูอ้ ่ืนสามารถมองเห็น รับรู้ หรือ ๒๐ ผลิตภณั ฑ์ สัมผสั ได้ ซ่ึงการออกแบบครอบคลุมถึงการ ๔๐ ผา้ ทอลายตวน ออกแบบวตั ถุ ระบบ หรือ ปฏิสัมพนั ธ์ของ ๑๐๐ มนุษย์ และยงั รวมไปถึง การคิดเชิงออกแบบ ผลิตภณั ฑ์ (design thinking) ผา้ ทอลายตวน การออกแบบผลิตภณั ฑ์ผา้ ทอลายตวน ในรู ปแบบใหม่ ให้มีความหลากหลาย ทนั สมยั ใชส้ อยง่าย สะดวก และเป็ นท่ีรู้จกั ของบุคคลอื่น สร้างความโดดเด่น ให้มี ความน่าสนใจยิ่งข้ึน เช่น กระเป๋ า เส้ือ ปลอกหมอน เป็นตน้ การผลิตผลิตภณั ฑ์ผา้ ทอลายตวนให้มี ความหลากหลาย สร้างสรรค์ สะดวกต่อ การใชส้ อย โดยผลิตจากส่ิงท่ีไดอ้ อกแบบไว้ มาเป็นผลิตภณั ฑ์ รวม

23 คาอธิบายรายวชิ า หลกั สูตรทอ้ งถ่ิน เทคโนโลยแี ละการตลาดเบ้ืองตน้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั ธรรม ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๖ เวลา ๒๐ ชว่ั โมง ศึกษา วเิ คราะห์ และอธิบายข้นั ตอนการตลาดเบ้ืองตน้ ในเชิงการทางาน การออกแบบผลิตภณั ฑท์ ่ี เป็นเอกลกั ษณ์ของทอ้ งถิ่น และการทางนเพื่อการดารงชีวติ ของคนในชุมชน โดยการนาเทคโนโลยมี าใช้ ร่วมกบั การตลาด ซ่ึงเป็นกระบวนการของการส่ือสารเพื่อเพ่ิมคุณค่าใหแ้ ก่ผลิตภณั ฑ์ โดยใชท้ กั ษะกระบวนการเกิดตอ่ ยอดในการสร้างสรรคข์ ้ึนงาน การบริหาร การวางแผน การ บริการ ทกั ษะการแกไ้ ขปัญหาและอุปสรรดในการขายผลิตภณั ฑข์ องคนในชุมชน รวมไปถึงทกั ษะการปฏิบตั ิงาน ดา้ นการตลาดเพื่อใหเ้ กิดประสิทธิภาพสูงสุดและบรรลุตามวตั ถุประสงคท์ ่ีต้งั ไว้ เพือ่ ใหน้ กั เรียนเห็นแนวทางในการต่อยอดอาชีพ โดยการใชค้ วามรู้พ้ืนฐานเก่ียวกบั การตลาดควบคู่ กบั การใชเ้ ทคโนโลยใี นการเกิดริเร่ิมสร้างสรรคส์ ่ิงใหมๆ่ เพื่อเพ่ิมความน่าสนใจและเพิ่มมูลค่าาใหแ้ ก่ ผลิตภณั ฑ์ โดยการนาความรู้ไปใชใ้ นการแกไ้ ขปัญหาในชีวติ ประจาวนั และต่อยอดใหเ้ กิดการพฒั นาชุมชน ในอนาคต ผลการเรียนรู้ ๑. อธิบายความรู้พ้นื ฐานเกี่ยวกบั การตลาดและการใชเ้ ทคโนโลยี ๒. สมารถปฏิบตั ิงานดา้ นการตลาดเพื่อใหเ้ กิดประสิทธิภาพสูงสุดได้ ๓. สามารถใชท้ กั ษะกระบวนการเกิดตอ่ ยอดในการสร้างสรรคข์ ้ึนงานได้ ๔. อธิบายถึงการนาความรู้ไปใชใ้ นการแกไ้ ขปัญหาในชีวติ ประจาวนั รวมท้งั หมด ๔ ผลการเรียนรู้

24 โครงสร้างรายวชิ า หลกั สูตรทอ้ งถ่ิน เทคโนโลยแี ละการตลาดเบ้ืองตน้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั ธรรม ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี ๖ เวลา ๒๐ ชว่ั โมง หน่วยการ ช่ือหน่วย สาระการเรียนรู้ เวลา (ซ.ม.) นา้ หนัก เรียนรู้ที่ การเรียนรู้ ๔ คะแนน เทคโนโลยี เป็ นส่ิงที่มนุษย์พัฒนาข้ึน ๑ เทคโนโลยี เพ่ือช่วยในการทางานหรือแกป้ ัญหาต่าง ๆ ๔ ๒๐ เบ้ืองตน้ เข่น อุปกรณ์, เครื่องมือ, เคร่ืองจกั ร, วสั ดุ ๑๒ ๒ หรือ แม้กระท่ังที่ไม่ได้เป็ นส่ิงของท่ีจับ ๒๐ ๒๐ ๓ การตลาดเบ้ืองตน้ ตอ้ งได้ เช่น กระบวนการต่าง ๆ เป็ นการ ประยุกต์ นาเอาความรู้ทางวิทยาศาสตร์มา ๖๐ การจดั จาหน่าย ใช้ และก่อให้เกิดประโยชน์ ในทางปฏิบตั ิ ๑๐๐ ผา้ ทอลายตวน แก่มวลมนุษย์ การตลาด เป็ นกระบวนการของการ สื่อสารคุณค่าของผลิตภณั ฑ์หรือบริการไป ยงั ลูกค้า การตลาดอาจถูกตีความว่าเป็ น ศิลปะแห่งการขายสินคา้ ในบางคร้ัง แต่การ ขายน้นั เป็ นเพียงส่วนเล็ก ๆ ส่วนหน่ึงของ การตลาด การจดั จาหน่ายผลิตภณั ฑ์ผา้ ทอลายต วน โดยใช้ความรู้ทางเทคโนโลยีและ การตลาดเบ้ืองตน้ รวม

25

๒๖ ผลติ ภัณฑ์ผ้าทอละว้าลายตวน

๒๗ จดั ทาโดย นางสาวพรชิตา ยงธนสารกลุ รหสั นิสิต : 61105010072 เอกการประถมศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลยั ศรีนครินทรวโิ รฒ