ฅนรักน้ำ

ฅน รักษ์น้ำ จากฟากฟ้า ลงภผู า ผา่ นท่งุ นา ส่มู หานที

ฅนรกั ษน์ ำ้

“…หลกั สำคัญว่า ตอ้ งมีนำ้ น้ำบรโิ ภคและนำ้ ใช้ นำ้ เพ่ือการเพาะปลูก เพราะชีวติ อย่ทู ี่น่ัน ถา้ มนี ้ำคนอยู่ได้ ถ้าไม่มนี ้ำ คนอยู่ไมไ่ ด้ ไม่มีไฟฟ้า คนอย่ไู ด้ แตถ่ า้ มไี ฟฟา้ ไม่มีนำ้ คนอยไู่ มไ่ ด…้ ” พระราชดำรสั พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู วั ฯ ๑๗ มนี าคม ๒๕๓๙

น้ำ... ปัจจัยพื้นฐานสำหรับทุกชีวิตบนโลก จากพระราชดำรัสขององคพ์ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หวั “น้ำ” เป็น ปจั จยั พ้ืนฐานทีส่ ำคญั สำหรบั ทกุ ชวี ิต ทุกกจิ กรรมบนโลก ซ่งึ รวมท้งั การ ทำเกษตรกรรมด้วยเช่นกนั ในทกุ คราทีพ่ ระบาทสมเด็จพระเจ้าอย่หู วั เสดจ็ พระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรตามพนื้ ท่ีต่างๆ ทวั่ ประเทศนน้ั ทรงทอดพระเนตรพบสภาพปัญหาการขาดแคลนน้ำเพ่ือการปลูกข้าว จนเกดิ แรงดลพระราชหฤทยั และเปน็ แนวคิดข้นึ วา่

ขา้ วเปน็ พชื ทแ่ี ขง็ แกรง่ หากได้น้ำเพียงพอจะ สามารถเพ่ิมปริมาณ เมด็ ข้าวไดม้ ากย่งิ ขนึ้ ๒. หากเก็บนำ้ ฝนทีต่ กลงมาไว้ไดแ้ ลว้ นำมาใช้ในการเพาะปลูกก็จะสามารถ เก็บเกี่ยวไดม้ ากขึน้ เชน่ กัน ๓. การสร้างอา่ งเก็บนำ้ ขนาดใหญ่นบั วนั แตจ่ ะยากทจ่ี ะดำเนนิ การได้ เนอ่ื งจาก การขยายตวั ของชมุ ชนและขอ้ จำกดั ของ ปริมาณทีด่ ิน เปน็ อุปสรรคสำคญั ๔. หากแตล่ ะครัวเรือนมีสระนำ้ ประจำ ไร่นาทุกครัวเรือนแลว้ เมื่อนบั ปรมิ าณ รวมกันก็ย่อมเท่ากับปริมาณในอ่างเก็บ ปัญหานำ้ ทว่ มและปญั หานำ้ เนา่ เสยี ที่ น้ำขนาดใหญ่ แตส่ ้นิ ค่าใชจ่ ่ายน้อยและ สร้างความเดอื ดรอ้ นแทบทุกปี เกิดประโยชน์สูงสดุ โดยตรงมากกวา่ การจดั การเพือ่ อนรุ ักษ์น้ำ ท้งั ใน สภาวะทน่ี ้ำน้อย นำ้ มาก และนำ้ เสีย จงึ เนอ่ื งจากการทำเกษตรกรรมของ เปน็ ส่งิ จำเป็นอันดบั ต้นๆ ท้ังเพื่อการทำ เกษตรกรไทยสว่ นใหญ่ เปน็ ระบบเกษตร กสิกรรมธรรมชาติและการดำเนินชีวิต กรรมท่ตี ้องอาศยั นำ้ ฝนเปน็ หลกั ซึ่งไม่ ของทกุ ๆ ชวี ิตบนโลก สามารถกำหนดควบคมุ ได้ ในบางปีก็ เกิดภัยแล้งขณะที่บางปีก็เกิดภัยพิบัติ 5 ฅนรกั ษ์นำ้ นำ้ ทว่ ม จนทำใหพ้ ชื ผลและสัตวเ์ ล้ยี ง จากการกสกิ รรมต่างๆ เสียหายไปเป็น จำนวนไม่นอ้ ย ไม่เพียงเท่าน้นั ปัญหาเกีย่ วกับ นำ้ ยงั คกุ คามรวมไปถงึ คนเมอื ง โดยเฉพาะ

ศาสตรก์ ารจัดการและการอนรุ กั ษน์ ำ้ ของพระราชา ...จากฟากฟา้ ลงภผู า ผา่ นทงุ่ นา สมู่ หานท.ี .. จากฟากฟ้า... ขั้นตอนที่ ๓ โจมตี คือการดดั แปรสภาพ อากาศทจ่ี ะกระตนุ้ ใหเ้ มด็ ละอองเมฆปะทะ โครงการฝนหลวง ชนกนั แล้วรวมตัวเขา้ ด้วยกนั จนมขี นาด วธิ ีทำฝนหลวงมีอยู่ ๓ ขน้ั ตอน คือ ใหญข่ น้ึ ขณะเดยี วกนั กเ็ ปน็ การลดแรงไหล ขน้ั ตอนท่ี ๑ กอ่ กวน คอื การดดั แปรสภาพ พาขึน้ เบื้องบน เพอื่ ให้เม็ดนำ้ มีขนาดใหญ่ อากาศหรอื กอ้ นเมฆในขณะนน้ั เพอ่ื กระตนุ้ ตกลงสู่เบือ้ งลา่ ง แล้วเกิดเป็นฝนตกลงมา 6 ให้มวลอากาศชื้นไหลพาขึ้นสู่เบ้ืองบนอัน สเู่ ป้าหมาย ฅนรักษน์ ำ้ เป็นการชกั นำไอนำ้ หรืออากาศช้นื เข้าสู่ ลงภูผา...กระบวนการเกิดเมฆ ขัน้ ตอนท่ี ๒ เล้ียงใหอ้ ว้ น คอื การดัดแปร สภาพอากาศ เพอ่ื ทำใหเ้ มฆเจรญิ ขน้ึ จนมี เครอ่ื งดักหมอก ขนาดใหญ่ หนาแน่น และพร้อมทีจ่ ะตกลง พระองค์ท่านได้พระราชพระราช มาเป็นฝน ดำริใหจ้ ัดทำแผงดกั หมอก และทดลองใช้

บริเวณพระตำหนกั ภพู ิงคร์ าชนิเวศน์ เม่ือ ทร่ี พู รนุ มากๆ เชน่ ตาขา่ ยไนลอ่ น ซง่ึ จะทำ ๑๔ มีนาคม ๒๕๓๖ โดยหลักการวางแผง ใหเ้ กดิ การจบั ตวั ของหยดนำ้ ไดด้ ี อกี ทง้ั การ ดกั หมอกควรจะออกแบบใหส้ ามารถรบั นำ้ ใช้วัสดุทีเ่ ปน็ เสอ่ื ลำแพน การสานอย่าให้ ได้ทงั้ ด้านหนา้ และด้านหลงั ของแผง การ ทบึ ควรสานใหโ้ ปรง่ เนอ่ื งจากในอากาศนน้ั ติดต้ังแผงควรพิจารณาทิศทางของลมและ มีความชนื้ อยู่แล้ว จะทำใหเ้ กดิ การควบ ตง้ั ขวางทางลม เพือ่ ดกั หมอกและน้ำค้าง แนน่ และกลน่ั ตัวเป็น หยดน้ำได…้ ” ใชว้ สั ดอุ ะไรกไ็ ดท้ ำแผงดกั หมอก แตค่ วรเปน็ วัสดุทีห่ างา่ ย มใี นทอ้ งถน่ิ และราคาไมแ่ พง ฝายชะลอความชุม่ ชน้ื (Check Dam) พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ฯ ไดพ้ ระราช ใช้วัสดุธรรมชาติท่หี าง่ายในท้องถ่นิ 7 ทานพระราชดำรเิ พิม่ เตมิ ว่า เช่น ก้อนหิน และไม้ เพือ่ กอ่ เปน็ ฝายขวาง ฅนรกั ษ์น้ำ “…แผงดักหมอกนี้สามารถช่วยบัง ร่องนำ้ หรอื หว้ ยเลก็ ๆ ทำหน้าทกี่ กั กระแส แดดบังลมกับต้นไม้ในระยะแรกที่เริ่มทำ นำ้ ไวใ้ ห้ไหลช้าลง และใหน้ ำ้ สามารถซึมลง การปลูกตน้ ไม้ หรือในระยะแรกทต่ี น้ ไม้ ใตผ้ วิ ดนิ สรา้ งความชมุ่ ชน้ื ในบรเิ วณนน้ั อกี เริ่มเติบโตขน้ึ ได้ ดว้ ยส่วนวสั ดุทีจ่ ะนำมาใช้ ท้งั ยังชว่ ยดกั ตะกอนดินและทราย ไมใ่ ห้ ในการดักหมอกนี้ควรจะเป็นวัสดุประเภท ไหลลงสูแ่ หล่งนำ้ เบื้องลา่ ง

แฝก ลักษณะเป็นเขื่อนดินยาว ๔,๖๘๐ เมตร การปลูกหญ้าแฝกตามแนวระดับ มีความจุ ๙๖๐ ล้านลกู บาศกเ์ มตร เพอ่ื ชว่ ยชะลอความชมุ่ ชน้ื ไวใ้ นดนิ โดยราก “...หากประวิงเวลาต่อไปไม่ได้ทำ ของหญ้าแฝกจะขยายออกด้านข้างเป็นวง เรากต็ อ้ งอดนำ้ แน่ จะกลายเปน็ ทะเลทราย เสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางไมเ่ กนิ ๕๐ เซนตเิ มตร และ และเราก็จะอพยพไปไหนไม่ได้ โครงการนี้ จะแทงลงไปเปน็ แนวลึกใตด้ ิน ๑-๓ เมตร คือ สรา้ งอา่ งเก็บน้ำ ๒ แหง่ แหง่ หนึ่งคือท่ี แล้วสานกันเป็นแนวกำแพงดูดซับความ แมน่ ำ้ ปา่ สัก อกี แห่งคอื ทแ่ี มน่ ำ้ นครนายก ชุ่มชื้นใหแ้ กผ่ ิวดิน ๒ แหง่ รวมกนั จะเกบ็ นำ้ เหมาะสมพอเพยี ง ผ่าน ทุ่ง นา. . สำหรบั การบรโิ ภค การใชน้ ำ้ ในเขตกรงุ เทพ และเขตใกล้เคยี ง ในทร่ี าบลมุ่ ของประเทศ ไทย...” พระราชดำรสั พระบาทสมเดจ็ พระ โครงการพัฒนาลุ่มนำ้ ป่าสกั เจ้าอยูห่ ัวฯ เป็นโครงการเพื่อแก้ไขปัญหาการ ขาดแคลนนำ้ และบรรเทาอทุ กภัย ในเขต ทฤษฎใี หม่ ลมุ่ น้ำป่าสัก กรงุ เทพฯ และปริมณฑล เปน็ การสรา้ งแหลง่ นำ้ ขนาดเลก็ บน 8 ฅนรักษน์ ำ้

ผวิ ดนิ ในพน้ื ทก่ี ารเกษตรของเกษตรกร โดย ในช่วงที่ปรมิ าณน้ำทะเลลดลง ขณะเดียว แบง่ ที่ดินสำหรบั ใช้ขุดเปน็ สระเกบ็ น้ำ ให้ กนั กส็ ามารถสูบน้ำออกจากคลองท่เี ป็น สามารถใช้ทำการเกษตรได้ตลอดปีและส แก้มลิงลงสูท่ ะเลตลอดเวลา เพอื่ ท่นี ้ำจาก ามรถเลย้ี งปลาไปพร้อมๆ กนั นอกจากนี้ ตอนบนจะไดไ้ หลลงมาไดเ้ ร่ือยๆ และเมือ่ บริเวณขอบสระยังสามารถใช้ปลูกพืชผัก ใดกต็ ามทร่ี ะดบั นำ้ ทะเลขน้ึ สงู กวา่ ระดบั นำ้ สวนครวั ไดอ้ กี ด้วย ในคลองทเ่ี ปน็ แกม้ ลงิ กใ็ หป้ ดิ ประตรู ะบาย “...หากใชท้ ฤษฎใี หมส่ มบูรณ์ สระ น้ำ ก้นั ไมใ่ หน้ ำ้ ทะเลไหลย้อนกลับเขา้ มา นำ้ ทำหนา้ ท่อี ย่างมปี ระสิทธภิ าพ และเต็ม ความสามารถ กไ็ มม่ ีความจำเปน็ ตอ้ งมี โครงการพัฒนาลุ่มนำ้ นครนายกตอนบน แหล่งนำ้ ขนาดใหญเ่ พ่มิ เติม...” พระราช โครงการเขื่อนเก็บกักน้ำคลองท่า- ดำรัสพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั ฯ ดา่ น จงั หวดั นครนายก สร้างอย่ใู นบริเวณ จุดทีต่ ่ำจากนำ้ ตกเหวนรกลงมา เปน็ โครง- โครงการแก้มลงิ การทม่ี คี วามสำคญั มาก เพราะนอกจากจะ หลกั การของโครงการคอื เมอ่ื เกิด ช่วยให้ราษฎรมีน้ำใช้เพาะปลูกในฤดูแล้ง น้ำท่วมก็ขุดคลองชักน้ำให้ไหลมารวมกัน ไดเ้ ปน็ จำนวนนับแสนไรแ่ ลว้ เขอื่ นแหง่ น้ี เกบ็ ไว้ในแหล่งพักนำ้ แล้วจงึ คอ่ ยทำการ ยงั สามารถปอ้ งกันอทุ กภยั ไวไ้ ดท้ ุกปี ขณะ ระบายลงสู่ทะเลผ่านทางประตูระบายน้ำ เดยี วกันในฤดูแลง้ นำ้ จากเข่ือนก็จะถกู

ระบายออกให้แกเ่ กษตรกร ท้ังยงั เปน็ การ กงั หนั น้ำชยั พฒั นา ช่วยชะล้างดินเปร้ียวในพื้นที่หลายอำเภอ ใชบ้ ำบดั นำ้ เสยี ทเ่ี กดิ จากชมุ ชนและ ของนครนายกได้อกี ทาง อตุ สาหกรรม ลกั ษณะเปน็ เครอ่ื งกลหมนุ ชา้ แบบทนุ่ ลอยเพอ่ื ชว่ ยเตมิ ออกซเิ จนทผ่ี วิ นำ้ พระราชดำรใิ นการใชน้ ำ้ ดไี ล่น้ำเสีย เป็นการนำน้ำคุณภาพดีจากแม่น้ำ สมู่ หานที.. เจ้าพระยา สง่ เข้าไปไลน่ ำ้ เสียตามคลองใน เขตกรุงเทพฯและปรมิ ณฑล ได้แก่ คลอง บำบดั น้ำเสยี โดยธรรมชาติ บางเขน คลองบางซอ่ื คลองแสนแสบ คลอง โครงการวจิ ยั และพฒั นาสง่ิ แวดลอ้ ม เทเวศร์ และคลองบางลำภู เพื่อช่วยลด แหลมผักเบี้ยอันเนื่องมาจากพระราชดำริ 10 ฅนรักษน์ ำ้ ปัญหาความเน่าเสียของน้ำในคลองต่างๆ ต้ังอยู่ท่ี ต.แหลมผักเบ้ยี อ.บา้ นแหลม จ. คลา้ ยกับการ “ชกั โครก” คือ ปดิ และเปิด เพชรบุรี เป็นโครงการศกึ ษาวจิ ัยวิธีการ นำ้ ให้ไดจ้ ังหวะตามเวลานำ้ ขน้ึ -น้ำลง หาก บำบดั น้ำเสีย กำจัดขยะมลู ฝอยและการ น้ำขึ้นสูงก็เปิดประตูน้ำให้น้ำดีเข้าไปไล่น้ำ รักษาสภาพป่าชายเลนด้วยวิธีธรรมชาติ เสยี คร้ันน้ำทะเลลงก็เปิดประตูถา่ ยนำ้ เสีย ตามแนวพระราชดำริ มขี ้นั ตอนคือ ออกจากคลองไปดว้ ย ๑. ดำเนินการสรา้ งท่อระบายรวบ

รวมน้ำเสีย (Combine Waste Water ระบบน้ำล้น ตามลำดบั คือผา่ นบ่อตก System) จากเทศบาลเมืองเพชรบรุ ี จาก ตะกอน (Seadimentation Pond) นั้นส่งน้ำเสียไปยังสถานีสูบน้ำเสียที่คลอง เขา้ บ่อบำบัด ๑-๓ (Oxidation Pond) ยาง ซึง่ เปน็ บ่อดกั ขยะและบ่อตกตะกอน กอ่ นไหลสบู่ อ่ ปรบั คณุ ภาพนำ้ (Polish- โดยในขน้ั ตน้ จะสามารถลดคา่ ความสกปรก ing Pond) เปน็ ข้นั สดุ ท้าย จากน้ันจงึ ไปไดถ้ ึงร้อยละ ๔๐ ระบายลงสู่ปา่ ชายเลน ซงึ่ น้ำเสยี ข้ัน สุดท้ายจะได้รับการตรวจสอบคุณภาพ ๒. นำ้ เสยี จากคลองยางจะถกู สบู และ นำ้ จากคณะวจิ ยั อยา่ งใกลช้ ดิ สง่ ไปตามทอ่ เป็นระยะทาง ๑๘ กโิ ลเมตร ข. ระบบบำบัดนำ้ รอง เข้าสู่ระบบบำบัดน้ำเสียที่ตำบลแหลมผัก- อยรู่ ะหวา่ งดำเนนิ การในพน้ื ทป่ี ระมาณ เบ้ีย ซ่งึ ดำเนินการพร้อมกัน ๒ ระบบ คือ “...ลูกระเบิดจุลินทรีย์ สามารถเพิ่มค่า DO (Dissolved Oxygen) หรือคา่ ออกซเิ จน ทีล่ ะลายในนำ้ จาก ๓.๕ ppm (หรือส่วนใน ล้านส่วน) เป็น ๖.๕ ppm ในเวลา ๒๒ นาที...” ระบบบำบดั นำ้ เสยี และระบบกำจัดขยะ ๖๐ ไร่ ประกอบด้วย 11 โดยระบบบำบดั นำ้ เสยี แบ่งออกเปน็ ฅนรกั ษน์ ำ้ ก. ระบบบำบัดหลกั ซึ่งประกอบด้วยระบบบำบัดน้ำเสีย • ระบบบงึ ชวี ภาพ (Contructed (Lagoon Treament) จำนวน ๕ บอ่ Wetland) เปน็ การดำเนนิ การโดยให้ ในพน้ื ที่ ๙๕ ไร่ โดยนำ้ เสียจะไหลเข้า น้ำเนา่ เสยี ไหลผา่ นบ่อดนิ ตื้นๆ รปู ส-ี่ เหล่ียมผืนผ้าท่ีภายในปลูกพืชท่ีมีราก พุ่งประเภทกกพันธ์ตุ า่ งๆ และต้นอ้อ

พืชเหล่าน้ีมีระบบรากแผ่กระจายยึด ดยี ่ิงข่ึน เกาะดิน และสามารถเจรญิ เตบิ โตดีใน • ระบบกรองนำ้ เสยี ดว้ ยปา่ ชายเลน นำ้ ขัง พืชนำ้ เหลา่ นจี้ ะชว่ ยดดู ซบั สาร- (White and Red Mangrove) นำ้ เสยี พษิ และอนิ ทรยี ส์ ารใหล้ ดนอ้ ยลง ตลอด จะได้รับการบำบัดผ่านเข้าไปในพ้ืนที่ จนทำหน้าที่ย่อยสลายสารอินทรีย์ให้ ๓๐ ไร่ ทีท่ ำการปลูกป่าชายเลนแบบ หมดไป คละ ผสมผสานกนั ในลกั ษณะท่ีเปน็ • ระบบกรองนำ้ เสยี ดว้ ยหญา้ (Gra- ธรรมชาติ ซึ่งน้ำท่ผี า่ นปา่ ชายเลนจะได้ ss Filtration) โดยการปลอ่ ยนำ้ จาก รบั การบำบดั จนเปน็ นำ้ ดตี ามมาตรฐาน บ่อปรบั คณุ ภาพนำ้ ของระบบบอ่ บำบัด นำ้ เสียเปน็ ระยะ (Bat Flow) นานครง้ั วธิ กี ารจดั การและอนรุ กั ษน์ ำ้ รปู แบบอน่ื ๆ ละ ๑–๒ สัปดาห์ ผา่ นเข้าไปในแปลง ทเ่ี ครอื ข่ายกสิกรรมธรรมชาติได้พฒั นา หญ้ามีขนาดและลักษณะเหมือนระบบ และนำมาประยกุ ตใ์ ช้ บงึ ชีวภาพ จนกระทัง่ น้ำมคี วามสะอาด การบำบัดนำ้ เสยี โดยใช้จุลินทรยี ์

วิธีที่ ๑ การใชน้ ้ำหมกั ชวี ภาพ รำ ๑๐ กิโลกรมั , ปยุ๋ อินทรีย์เมด็ หรอื ผง โดยการใช้น้ำหมักชีวภาพปริมาณ ๕๐ กโิ ลกรมั และนำ้ หมกั ชวี ภาพทห่ี มกั จน ๑ ต่อ ๕๐๐ สว่ น ราดลงทง้ั ในน้ำทงิ้ จาก ไดท้ แี่ ลว้ ๓ เดอื นขนึ้ ไป โดยนำทกุ อย่างมา ครวั เรอื น ตลาดสด ฟารม์ ปศสุ ตั ว์ หรอื โรง- ผสมเข้าด้วยกนั จนสามารถป้นั เปน็ ก้อน งานอุตสาหกรรม เพ่ือใหจ้ ุลินทรยี ช์ ว่ ยยอ่ ย ขนาดเทา่ ลูกเปตอง นำไปผึ่งไวใ้ นทีร่ ่มจน สลายอนิ ทรีย์สารในแหล่งน้ำ นอกจากน้ี แหง้ สามารถนำไปบำบดั น้ำได้ โดยใช้ใน น้ำหมักชีวภาพยังสามารถนำไปใช้ได้ดีใน อัตราสว่ น ๕ กโิ ลกรมั ตอ่ น้ำ ๑ ลา้ นลิตร การปรับสภาพน้ำในบ่อประมงทั้งบ่อเลี้ยง หรอื ๒๕-๕๐ กิโลกรัม ต่อพื้นทีไ่ ร่ท้งั นีข้ ึน้ 13 กุง้ และปลาไดเ้ ปน็ อยา่ งดี อยกู่ ับสภาพน้ำทีเ่ นา่ เสยี ฅนรักษน์ ำ้ จากการทดลองของเครือข่ายกสิ- วธิ ีที่ ๒ ลูกระเบดิ จลุ นิ ทรยี ์ กรรมธรรมชาตพิ บวา่ สามารถเพม่ิ คา่ DO เปน็ การบำบดั และฟน้ื ฟแู หลง่ นำ้ ให้ (Dissolved Oxygen) หรอื คา่ ออกซเิ จนที่ ดขี น้ึ ดว้ ยจลุ นิ ทยี เ์ ชน่ เดยี วกบั การใชน้ ำ้ หมกั ละลายในนำ้ จาก ๓.๕ ppm (หรือสว่ นใน ประกอบดว้ ยโคลนจากทอ้ งนำ้ ๕๐ กโิ ลกรมั , ลา้ นสว่ น) เปน็ ๖.๕ ppm ในเวลา ๒๒ นาที

ออกซิเจนเป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างย่ิง ธรรมชาตทิ ีส่ ำคญั ย่ิงของสัตวน์ ้ำพวก ปู กงุ้ สำหรับปลา, หอย, พืช และแอโรบคิ แบค- ปลา และหอย ทเี รยี (แบคทเ่ี รียทีต่ ้องการออกซิเจน) ถา้ หากคา่ DO ในนำ้ ตำ่ กวา่ ๓ ppm จะทำให้ เญาะ หมฺรำ กล่ำ ซัง้ ส่งิ มีชวี ติ ในน้ำอย่ใู นภาวะถูกกดดนั ถา้ คา่ เญาะ (อสี าน) หมฺรำ (ใต)้ กล่ำหรือ DO ตำ่ กวา่ ๒ ppm หรอื ๑ ppm ปลาจะ ซง้ั (ตะวนั ออก) เปน็ ภมู ปิ ญั ญาพน้ื บา้ นของ ไมส่ ามารถดำรงชวี ติ อยไู่ ด้ เนอ่ื งจากปลาจะ ไทย เพ่อื ดึงดดู สัตว์นำ้ ให้เข้ามาอยู่อาศัย ดำรงชีวติ และทำกจิ กรรมตา่ งๆ ตามปกติ เปน็ แหลง่ อนบุ าลสตั ว์น้ำขนาดเลก็ จำนวน 14 ได้ทค่ี า่ DO ๕-๖ ppm ซึ่งเปน็ สง่ิ จำเป็น มาก และชว่ ยใหส้ ะดวกในการทำประมง มากฅนรักษน์ ำ้ สำหรับอุตสาหกรรมการเพาะเลีย้ ง มกั สรา้ งด้วยวัสดทุ ่หี าได้ในท้องถน่ิ เชน่ สตั วน์ ้ำและพืชนำ้ กง่ิ ไม้ กอไผ่ ใบมะพรา้ ว เคร่ืองมอื ชนดิ น้ี การเพ่ิมออกซิเจนในแหล่งน้ำช่วย นอกจากจะถกู ประยกุ ตม์ าเปน็ แหลง่ อนรุ กั ษ์ ใหเ้ กดิ แบคทเี รยี ทส่ี รา้ งสรรคข์ น้ึ อยา่ งทวคี ณู สตั วน์ ำ้ แลว้ ยงั ชว่ ยปอ้ งกนั เรอื ประมงขนาด สง่ เสรมิ ใหเ้ กิดสตั วห์ นา้ เลน เช่น ไส้เดอื น ใหญ่ เช่น เรอื อวนลาก เข้ามาทำประมงใน แมลงในนำ้ รวมท้งั ไรน้ำ ซึง่ เป็นอาหาร เขตนา่ นนำ้ หวงห้ามไดอ้ กี ทางหนึ่งด้วย

ฅนรักษน์ ้ำ เจ้าของ มูลนิธิกสกิ รรมธรรมชาติ ทป่ี รึกษา ดร. วิวัฒน์ ศลั ยกำธร, ธีระ วงษ์เจรญิ , ปัญญา ปลุ ิเวคินทร์, พงศา ชูแนม, บวั พันธ์ บุญอาจ, ประยงค์ อฒั จกั ร, ไตรภพ โคตรวงษา และทินกร ปาโท เรยี บเรียง ดร. สาคร สรอ้ ยสงั วาลย,์ เริงฤทธ์ิ คงเมือง ภาพประกอบ เรงิ ฤทธ์ิ คงเมือง รูปเลม่ ศริ พิ ร พรศิริธเิ วช จัดพิมพแ์ ละเผยแพร่ กรมส่งเสรมิ การเกษตร ๒๑๔๓/๑ ถนน พหลโยธนิ เขตจตจุ กั ร กรงุ เทพมหานคร ๑๐๙๐๐ พิมพ์ท่ี โรงพมิ พต์ ะวนั ออก

มูลนธิ กิ สกิ รรมธรรมชาติ ๑๑๔ ซอย บี ๑๒ หมบู่ า้ นสมั มากร แขวงสะพานสงู เขตสะพานสูง กรงุ เทพฯ ๑๐๒๔๐ โทรศัพท์/โทรสาร ๐๒-๗๒๙๔๔๕๖ อเี มล์ [email protected] เวปไซด์ http://www.agrinature.or.th