คนรักหมู

คนรักหมู หมูหลุม…การเลี้ยงหมูแบบเกษตรธรรมชาติ จัดทำโดย

2 ศูนย์กสิกรรมธรรมชาตบิ ้านบุญ หมหู ลมุ … การเลย้ี งหมแู บบเกษตรธรรมชาติ เดมิ เรานยิ มเลย้ี งหมหู ลงั บา้ นครอบครวั ละ 1-2 ตวั เพอ่ื เอาไวก้ นิ เศษอาหารทเ่ี หลอื จากครวั เรอื น แลว้ หาผกั หญา้ ตน้ กลว้ ย บอน มะละกอ เอามาเสรมิ ทำใหต้ น้ ทนุ การผลติ ไมส่ งู เกนิ ไป เปน็ การเลย้ี งแบบเกบ็ ออมเงนิ เปน็ หมอู อมสนิ ต่อมาววิ ฒั นาการด้านอาหารสัตว์เจรญิ ก้าวหนา้ สามารถ ใหอ้ าหารสำเรจ็ รปู แกล่ กู หมหู ยา่ นม เลย้ี งดว้ ยอาหารเพยี ง 4-5 เดอื น กท็ ำ นำ้ หนักไดถ้ ึง 100 กก. แตเ่ ม่ือคิดค่าอาหาร การจัดการ และเทคโนโลยี เทยี บกบั ราคาขายในทอ้ งตลาด ปรากฏวา่ ขาดทนุ สง่ิ แวดลอ้ มกไ็ มด่ ี สง่ กลน่ิ เหมน็ หลายคนจึงเลกิ เลยี้ งแลว้ ไปทำอาชีพอนื่ แทน

หมูหลุม...การเลี้ยงหมูแบบเกษตรธรรมชาติ 3 ก ารเลย้ี งหมหู ลมุ หรอื หมชู วี ภาพ เปน็ การนำทรพั - ยากรธรรมชาตหิ รอื ผลพลอยไดท้ างการเกษตรมาใชใ้ หเ้ กดิ ประโยชนส์ งู สดุ ผลตอบแทนจากการเลย้ี งนอกจากจะมรี าย ได้จากการขายตวั หมูแลว้ ยงั ไดป้ ยุ๋ ชีวภาพจำหนา่ ยเป็นราย ได้เสรมิ อีกทางหนง่ึ ซง่ึ การเลย้ี งหมโู ดยท่ัวไป ส่วนใหญ่เปน็ การเลย้ี งทต่ี อ้ งพง่ึ พาเทคโนโลยแี ละไมเ่ ออ้ื ตอ่ การเกษตรแบบ ผสมผสาน เกษตรกรรายยอ่ ยไมส่ ามารถเลย้ี งไดเ้ พราะปจั จยั การผลติ ตา่ งๆ สงู มาก นอกจากนถ้ี า้ ขาดการบรหิ ารจดั การ ของเสยี จากฟารม์ ทด่ี จี ะสง่ ผลกระทบตอ่ สงิ่ แวดล้อมมาก ไม่ ว่าจะเปน็ กลิ่น นำ้ เสีย แมลงวันและโรคตดิ ตอ่ จากสตั วส์ คู่ น ห มหู ลมุ สามารถลดต้นทนุ ได้มากกว่ารอ้ ยละ 70 ลดการใชแ้ รงงานไมม่ กี ลน่ิ เหมน็ ไมม่ มี ลภาวะ ไมม่ แี มลงวนั รบกวน หมจู ะมสี ขุ ภาพดี แขง็ แรง ใหเ้ นือ้ สชี มพู ยดื หยนุ่ มีไขมนั พอเหมาะ ชุ่มน้ำ และมกี ล่ินหอม เปน็ ทต่ี ดิ ใจของผู้ บรโิ ภค ซ่ึงเหลา่ นีเ้ ปน็ ผลจากธรรมชาติ แสงแดด อากาศที่ บริสุทธ์ิ นำ้ สะอาด และพืน้ คอกท่นี ุ่ม ทำให้ไมจ่ ำเป็นต้องใช้ ยาปฏชิ วี นะ ยาตา้ นแบคทีเรยี ฮอรโ์ มนเรง่ การเจรญิ เตบิ โต และสารปรงุ แตง่ ตา่ งๆ เนอ้ื หมกู จ็ ะปราศจากสารพิษตกคา้ ง ตา่ งจากการเลยี้ งหมรู ะบบอุตสาหกรรม ซง่ึ ไมส่ อดคลอ้ งกบั ระบบธรรมชาติ

4 ศูนย์กสิกรรมธรรมชาตบิ ้านบุญ การทำคอกหมหู ลุม 1. สถานท่ีสร้างควรเป็นท่ดี อน น้ำไมท่ ่วม ระบายนำ้ ไดด้ ี และอย่หู ่างไกลชุมชน 2. ควรสรา้ งคอกให้แสงแดดสามารถส่อง ถงึ ไดบ้ า้ ง โดยเฉพาะแสงยามเชา้ และเยน็ จะชว่ ยใหห้ มมู สี ขุ ภาพดขี น้ึ เนอ่ื งจากไดร้ บั วติ ามนิ ดจี ากแสงแดด อกี ทง้ั แสงแดดยงั ชว่ ยยับยงั้ การเกิดจลุ ินทรยี ์และเชอ้ื โรค บางชนดิ ได้ แตโ่ รงเรือนควรป้องกนั ฝน สาดได้ และไม่ควรใหแ้ สงแดดสอ่ งมาก เกินไป 3. วสั ดุมุงหลงั คาข้นึ อย่กู ับงบประมาณ เช่น กระเบื้อง สังกะสี หญ้าแฝก หญา้ คา หรอื จาก 4. คอกหมคู วรสรา้ งเป็นสองแถวมีทาง เดินตรงกลาง ขนาดของคอก 4×3.5 เมตร ใชเ้ ลี้ยงหมขู ุน 8-10 ตวั หมู 1 ตวั ใช้พืน้ ท่ี 1.2 ตร.ม. ถา้ ทำหลงั คาจว่ั 2 ช้นั ควรสูง 8 ม.

หมูหลุม...การเลี้ยงหมูแบบเกษตรธรรมชาติ 5 พนื้ คอกหมหู ลุม ขนาดของคอก กว้าง 3 ม. ยาว 6 ม. ลึก 90 ซม. สว่ นผสม 1. ขเ้ี ลือ่ ยหรอื แกลบหยาบ (แกลบโคง้ ) 100 กระสอบ (บางคอกอาจไม่ถึง 100 กระสอบ) 2. เกลือ 9-10 กก. 3. ดิน (ดนิ ทีข่ ุดออก) 10 กระสอบ วิธีการทำ แบง่ หรอื วดั พน้ื คอกออกเปน็ 3 ชน้ั ชน้ั ละ 30 ซม. ชน้ั ทห่ี นง่ึ เทแกลบ หรือข้เี ลื่อยลงไปสงู ประมาณ 25-27 ซม. จากน้ันโรยดนิ ใหท้ วั่ สูงประมาณ 3-5 ซม. และโรยเกลือประมาณ 3 กก. แล้วใชน้ ำ้ มกั จลุ ินทรยี ์ 2 ช้อน ตอ่ นำ้ 10 ลติ ร พน่ ลงพน้ื เปน็ ครง้ั คราว เพอ่ื ใหเ้ กดิ การยอ่ ยสลายมลู หมู และสามารถ หมุนเวียนเปลี่ยนมาเป็นอาหารหมูได้ หมูจะขุดคุ้ยมีความสุขอยู่กับการกิน จุลินทรีย์ ในบรรยากาศสบายๆ เป็นธรรมชาติ ส่วนชั้นที่สองและที่สามทำ เหมือนชั้นแรกทุกอยา่ ง อาหารหมักหมหู ลุม หมเู ปน็ สตั วก์ ระเพาะเดย่ี ว ยอ่ ยอาหารทม่ี กี ากใยมากๆ ไมไ่ ดด้ เี หมอื น สัตวก์ ระเพาะรวมเช่น โค กระบอื อาหารหมทู ี่ดจี ึงควรประกอบไปด้วย 1. นำ้ ควรใหน้ ำ้ สะอาดตลอดเวลา ปกตหิ มู 1 ตัว กินน้ำ 5-20 ลิตร ต่อวนั ขน้ึ อยู่กับขนาดของร่างกาย 2. โปรตีน มีความสำคัญต่อการเจรญิ เตบิ โตของหมู ชว่ ยสร้างเนอื้ เยือ่ และ สว่ นประกอบหลกั ทส่ี ำคญั ของรา่ งกาย แหลง่ อาหารโปรตนี ของหมคู อื ปลาปน่

6 ศูนย์กสกิ รรมธรรมชาตบิ ้านบุญ ถ่ัวเหลืองทตี่ ม้ สกุ และรากถั่วเหลอื ง 3. คาร์โบไฮเดรต ได้จากแปง้ นำ้ ตาล เยื่อใยทีเ่ ป็นสว่ น ประกอบในวตั ถุดบิ อาหารสัตว์ เป็นอาหารทใ่ี หพ้ ลงั งาน 4. ไขมนั เปน็ อาหารทใ่ี หพ้ ลงั งานมากกวา่ คารโ์ บไฮเดรต 2.25 เทา่ แหลง่ อาหารไขมนั ไดแ้ ก่ ไขมนั ววั /หมู นำ้ มนั ถว่ั - เหลอื ง นำ้ มนั ปาลม์ และนำ้ มนั รำ นิยมใหใ้ นหมูเล็ก 5. แรธ่ าตุ เปน็ สง่ิ สำคญั ทส่ี ดุ สำหรบั การทำงานของรา่ งกาย ช่วยเสริมสรา้ งกระดกู และความตา้ นทานโรค ไดจ้ ากกระดกู ปน่ เปลอื กหอยบด และหวั วติ ามินแรธ่ าตหุ รอื พรมี กิ ซ์ 6. วติ ามิน มมี ากกวา่ 50 ชนดิ ทีจ่ ำเปน็ เชน่ วิตามิน เอ ดี อี บ2ี ไนอาซนี กรดแพนโทธนิ คิ โคลนี ไบโอติน และ บ1ี 2 ขอ้ แนะนำในการเลือกใชอ้ าหารเล้ยี งหมู 1. ผสมอาหารใชเ้ องในฟาร์ม ต้องรู้จักเลือก วตั ถุดิบอาหารสตั วท์ มี่ ีคุณภาพดีหลกั ๆ ไดแ้ ก่ กากถ่วั เหลอื ง ปลาป่น ปลายข้าว ข้าวโพด รำละเอียด และวติ ามินแร่ธาตุ ในรปู ของพรมี ิกซ์ นำวัตถดุ ิบมาผสมตาม สตู รและความตอ้ งการของหมูแตล่ ะขนาด โดยผสมจากส่วนยอ่ ยท่มี ปี รมิ าณนอ้ ยๆ แลว้ จงึ ผสมกบั วัตถดุ บิ ส่วนใหญ่ วธิ ีน้จี ะ ประหยดั ได้อาหารราคาถูกและหาได้ใน ท้องถ่นิ

หมูหลุม...การเลี้ยงหมูแบบเกษตรธรรมชาติ 7 2. ใชอ้ าหารเม็ดสำเรจ็ รูป ซง่ึ มีขอ้ ดที ่ีสะดวกในการใชแ้ ละ การจัดหา แต่มีราคาสงู และไม่สามารถทราบได้ชดั เจนวา่ ประกอบดว้ ยวัตถดุ ิบอะไรบ้าง 3. ใช้หวั อาหารสำเร็จรปู ผสมกบั ปลายข้าว รำละเอยี ด ตาม อตั ราสว่ นนำ้ หนกั ทร่ี ะบจุ ำนวนวตั ถดุ บิ ขา้ งถงุ อาหาร การใช้ ในหมแู ต่ละขนาดให้คำนึงถึงรอ้ ยละของโปรตีนในอาหาร เ นอ่ื งจากวตั ถดุ บิ อาหารจากทอ้ งตลาดมรี าคาแพง การใชว้ ตั ถดุ บิ จากทอ้ งถน่ิ เปน็ ทางเลอื กทด่ี กี วา่ เชน่ เกษตรกร ชาวจีนใช้เศษผกั ยอดมนั สำปะหลงั สบั เปน็ ชนิ้ เลก็ ๆ คลกุ น้ำตาลทรายแดงหมกั ในถงุ ดำอตั ราส่วน 100 : 4 ท้ิงไว้ 4-5 วนั นำไปเล้ยี งสกุ รโดยผสมปลายขา้ ว รำอ่อน ช่วยลด ตน้ ทุนอาหารไดห้ รอื นำเศษผกั ดีปลอดสาร พิษกบั นำ้ ตาลทรายแดง ผสมในอตั ราสว่ น 100 : 4 หมกั ในถงุ ดำ 7 วนั ใชแ้ ทนอาหาร สำเรจ็ รปู ได้ 50% หรอื ผสมกบั หอยปน่ รำขา้ ว ขา้ วโพดใชแ้ ทนอาหารสำเรจ็ รปู ได้ อาหารหมู 1 ใน 3 ควรเปน็ พชื สเี ขยี ว ดนิ (IMO) สามารถ นำมาคลกุ กบั รำและปลายขา้ ว แลว้ นำไป ผสมกบั อาหารสำเรจ็ ทม่ี ขี าย หรอื หมกั กบั หยวกกลว้ ยทส่ี บั เปน็ ชน้ิ เลก็ ๆ กไ็ ด้ หรอื ใช้ สมนุ ไพรพ้ืนบ้าน เช่น ฟา้ ทะลายโจร ขมิน้ ไพล ฝรง่ั ขน้ี ก ลูกใต้ใบ โดยใช้ผงบด 1 กก. ผสมอาหารแห้งทุก 100 กก.

8 ศูนย์กสิกรรมธรรมชาติบ้านบุญ หมหู ลุมตวั อย่างสูตรอาหาร จุลินทรีย์จากผลไม้ (ลดปัญหากล่นิ อุจจาระหม)ู วัสดุอปุ กรณ์ 1. ผลไมส้ ุก 1 กก. 2. นำ้ ตาลทรายแดง 1 กก. 3. กระดาษขาว 4. เชือกฟาง วิธีการทำ 1. นำผลไม้ท่ีเตรียมไวห้ ั่นเป็นชิ้นเลก็ ๆ นำใสใ่ นโหล 2. เทนำ้ ตาลทรายแดงลงไปในโหล ใหเ้ หลือนำ้ ตาล ทรายแดงเล็กน้อยเพ่ือนำไปโรยปิดทับ 3. ผสมคลกุ เคลา้ ให้เข้ากัน 4. นำนำ้ ตาลทรายแดงทเ่ี หลอื โรยปดิ ทบั อกี ครง้ั หนง่ึ 5. ท้ิงไวป้ ระมาณ 7 วัน วธิ กี ารใช้ 2 ช้อน ต่อน้ำ 10 ลิตร ใหห้ มูกินหรอื ใชร้ ดนำ้ ผัก ผลไม้

หมูหลุม...การเลี้ยงหมูแบบเกษตรธรรมชาติ 9 จุลินทรยี ์ราขาวจากปา่ ไผ่ (ลดปัญหากลิ่นเหม็นของอจุ จาระหม)ู วัสดอุ ุปกรณ์ 1. กระบะเพาะเชือ้ ราขาวส่ีเหลยี่ มกวา้ ง 30 ซม. ยาว 30 ซม. สงู 10 ซม. เจาะรูดา้ นล่าง 10 รู 2. น้ำตาลทรายแดง 1 กก. 3. ลวดตาข่ายหรอื ตะแกรง 4. กระดาษขาว 5. เชอื กฟาง 6. ผา้ ยางพลาสตกิ 7. ขา้ วจ้าวสกุ (ขา้ วหงุ ) 1 ลติ ร ท้ิงไว้ใหเ้ ย็น 8. โหลแก้วหรอื โหลพลาสตกิ 9. ทัพพตี ักข้าว

10 ศูนย์กสกิ รรมธรรมชาติบ้านบุญ วิธกี ารทำ 1. ตักข้าวหุงใส่ในกระบะสงู ประมาณ 7 ซม. 2. ปดิ ดว้ ยกระดาษขาวผกู เชือกใหแ้ นน่ 3. นำพลาสติกคลุมและนำลวดตาขา่ ยปดิ ทับอกี ที ผูกเชือกใหแ้ น่น 4. เข่ยี ใบไผ่บริเวณกอไผ่เพื่อหาดูเช้อื ราขาว 5. นำกระบะทที่ ำไวแ้ ลว้ วางบริเวณท่มี เี ชื้อราขาว แล้วคลุมด้วยใบไผ่ 6. รดน้ำให้ชมุ่ ท้งิ ไว้ประมาณ 5-7 วัน 7. นำเช้อื ราขาวที่ได้ในกระบะผสมกับนำ้ ตาลทราย แดง 1 กก. ใสใ่ นโหลปดิ ดว้ ยกระดาษขาว ผกู เชอื กให้ แน่นหมักทง้ิ ไวป้ ระมาณ 5-7 วัน วธิ กี ารใช้ 2 ชอ้ น ตอ่ นำ้ 10 ลติ ร รดพน้ื คอกและตวั หมทู กุ เชา้ และเย็น โยเกิรต์ หมหู ลุม (ชว่ ยใหห้ มูมรี ะบบยอ่ ยอาหารดีขึ้นเม่อื หมมู อี าการป่วย) วัสดอุ ุปกรณ์ 1. นำ้ ซาวขา้ ว (หรือน้ำขา้ วหมา่ ) 2. นำ้ ตาลทรายแดงครึ่งกโิ ลกรมั 3. โหลสำหรบั ใส่เหล้าดองยา 4. กระดาษขาว

หมูหลุม...การเลี้ยงหมูแบบเกษตรธรรมชาติ 11 5. เชอื กฟาง 6. นมสดพลาสเจอร์ไรซ์ (นมววั ) 10 แกว้ 7. รำอ่อน วธิ กี ารทำ 1. นำนำ้ ซาวขา้ วใสข่ วดโหลเวน้ ชอ่ งวา่ งประมาณ 10 ซม. ปดิ ด้วยกระดาษขาวผกู เชอื กทงิ้ ไว้ 7 วัน 2. เปดิ ฝานำรำอ่อนโรยด้านบนใหห้ นาประมาณ 1 ซม. แลว้ ปดิ ท้ิงไว้อกี 2 วัน 3. ดดู นำ้ ซาวขา้ วที่ได้จากการหมกั มา 1 แก้ว 4. เทน้ำซาวขา้ วลงในโหล 1 แกว้ แลว้ เทนมสด พลาสเจอร์ไรซ์ (นมววั ) 10 แก้ว 5. เทนำ้ ตาลทรายแดงลงไปไม่ต้องคน 6. ปิดฝาด้วยกระดาษขาว ผกู รดั ด้วยเชอื กฟาง 7. หมกั ทิง้ ไว้ 7 วัน วิธีการใช้ โยเกิรต์ 2 ช้อน ต่อนำ้ 10 ลิตร ใหห้ มดู ่มื

12 ศูนย์กสกิ รรมธรรมชาติบ้านบุญ หมากฝร่งั หมหู ลุม วัสดุอุปกรณ์ 1. ไมเ้ นือ้ อ่อน เชน่ ต้นมะละกอ ไม้กระถิน สดๆ ประมาณ 1 กก. 2. เหล้าดองยาหมูหลมุ 1 แกว้ 3. น้ำตาลทรายแดง 1 แก้ว 4. กระดาษขาว 5. โอ่ง 6. เชือกฟาง 7. นำ้ สะอาด วธิ กี าร 1. นำไมเ้ น้ืออ่อนมาตัดเปน็ ชิ้นประมาณ 1 ฝา่ มือ 2. นำใสโ่ อ่ง 3. ใส่นำ้ ใหเ้ ต็ม ท่วมไม้ท่ีใส่ 4. เทเหลา้ ดองยาหมหู ลมุ 1 แกว้ 5. เทน้ำตาลทรายแดง 1 แก้ว 6. ปิดด้วยกระดาษขาว มดั ดว้ ยเชือก 7. ทง้ิ ไว้ประมาณ 15 วนั วิธีการใช้ โยนให้หมูกนิ ได้ตลอด

หมูหลุม...การเลี้ยงหมูแบบเกษตรธรรมชาติ 13 เหล้าดองยาหมูหลมุ (ลดความเครยี ด กระตนุ้ การกนิ อาหารของหม)ู วสั ดอุ ปุ กรณ์ 1. สมนุ ไพรในท้องถนิ่ 1 กก. 2. นำ้ ตาลทรายแดงคร่งึ กโิ ลกรมั 3. โหลสำหรับใส่เหลา้ ดองยา 4. กระดาษขาว 5. เชือกฟาง 6. สุรากล่นั 2 ขวด (สุราพน้ื บ้าน) วิธีการทำ 1. นำสมุนไพรทีเ่ ตรียมไวห้ ัน่ เปน็ ชิน้ เล็กๆ ใสโ่ หล 2. เทน้ำตาลทรายแดงลงไปในโหล 3. เทสุรากลั่น 2 ขวด (สรุ าพืน้ บ้าน) ลงไปในโหล 4. ปิดด้วยกระดาษขาว ผูกเชอื กใหแ้ นน่ 5. ท้งิ ไวป้ ระมาณ 15 วัน วิธีการใช้ 1 ชอ้ น ตอ่ นำ้ 10 ลิตร ใหห้ มดู ืม่ อาทิตย์ละ 2 ครงั้

14 ศูนย์กสกิ รรมธรรมชาติบ้านบุญ อาหารหมักหมหู ลุม วสั ดุอปุ กรณ์ 1. ผกั ผลไมต้ า่ งๆ ในทอ้ งถน่ิ 100 กก. 2. น้ำตาลทรายแดง 4 กก. 3. โอง่ มงั กร 1 ใบ 4. กระดาษขาวหรอื ผา้ ยางปดิ 5. เชอื กฟาง 6. เกลอื 1 กก. วธิ กี ารทำ 1. นำผกั ผลไมท้ ่ีเตรียมไว้หัน่ ชิน้ เล็กๆ 100 กก. 2. เทนำ้ ตาลทรายแดง 4 กก. ลงในกองผักผลไม้ ทหี่ น่ั ไว้แล้ว 3. เทเกลอื 1 กก. ลงในกองผกั ผลไมท้ หี่ ั่นไว้แลว้ 4. ผสมคลมุ เคลา้ ใหเ้ ข้ากนั 5. ตักอาหารท่ผี สมลงในโอ่ง

หมูหลุม...การเลี้ยงหมูแบบเกษตรธรรมชาติ 15 (ให้เหลอื ช่องวา่ งอากาศไว้ 1 สว่ น) 6. ปดิ ดว้ ยกระดาษขาว ผกู เชือกใหแ้ น่น 7. ทิ้งไวป้ ระมาณ 7 วนั วิธีการใช้ เรม่ิ ใหอ้ าหารหมกั เมอ่ื เรม่ิ เลย้ี งเดอื นท่ี 2 ตกั อาหาร หมกั 5 ถงั ผสมรำออ่ น 2 ถว้ ย และอาหารสำเรจ็ รปู 2 ถว้ ย ให้หมกู ินต่อ 1 มอื้ ผลการวิจยั จากการพสิ ูจน์ซากหมหู ลุม 10 ตวั ไมพ่ บพยาธใิ น อวยั วะของหมหู ลมุ เนอ้ื หมมู สี แี ดงไมเ่ หมน็ คาว ลำไสส้ ะอาด และไขมนั นอ้ ย จึงเป็นเน้ือหมชู ีวภาพปลอดภัยต่อผูบ้ ริโภค เพราะเลี้ยงจากการใชจ้ ุลินทรีย์ท้องถ่นิ (Indigenous Mi- croorganisms : IMO) แหล่งทม่ี าของขอ้ มูล • http://www.cliniccenter-phraepao.com/institute/page01.html • http://www.dld.go.th/organic • http://www.oae.go.th/zone/zone6/news_pdf/interest1_oct.pdf • วารสารเกษตรกรรมธรรมชาติ, ปีที่ 9 ฉบบั ท่ี 5/2549 • หน่ึงฤทัย การะเมฆ, ผศ.พิชญ์รตั น์ แสนไชยสุริยา. การเลีย้ งสกุ รแบบเกษตร ธรรมชาติ (หมูหลุม)

สนบั สนุนโดย ูรปเล่มโดย : ิศ ิรพร พร ิศ ิรธิเวช และเ ิรงฤท ์ธิ คงเ ืมอง ศนู ยก์ สิกรรมธรรมชาตบิ ้านบุญ 71 หมู่ 8 ต.ห้วยยาง อ.กระนวน จ.ขอนแกน่ 40170 ผปู้ ระสานงาน นายทนิ กร ปาโท โทรศพั ท์ : 089-5758201 อเี มล์ : [email protected] แผนงานผกั ปลอดภัยจากสารพิษ จ.ขอนแกน่ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ต.ในเมือง อ.เมอื ง จ.ขอนแกน่ 40002 โทรศัพท/์ โทรสาร : 0-4334-8660 เวปไซด์ : http://www.healthinfo-ne.org