Unit 1

หน่วยท่ี 1 ความปลอดภัยในการทางาน

ความปลอดภยั ในงานเครอื่ งมือกลเบอ้ื งต้น มนษุ ยเ์ ป็นทรพั ยากรท่มี คี า่ ทส่ี ดุ ดงั น้ันในการปฏบิ ตั งิ านต่างๆ ทุกครัง้ สิ่งทตี่ อ้ งคานงึ ถึงคอื เรอ่ื งของความปลอดภยั ของผปู้ ฏิบัติงานท้ังน้เี พ่ือมิให้เกดิ การสญู เสียทงั้ กับสิ่งของเครือ่ งจักรเครอื่ งมอื และผปู้ ฏิบัตงิ าน 1. ความหมายของความปลอดภยั โดยทวั่ ไป ความปลอดภัยหมายถงึ การปฏบิ ัตงิ านหรอื การกระทากจิ กรรมใดๆท่ไี ม่ทาใหเ้ กิดเหตกุ ารณ์ท่ี ไม่พึงประสงคอ์ ันจะสง่ ผลกระทบใหเ้ กดิ ความเสียหายต่อตนเองและผู้อืน่ ท้ังในด้านทรัพยส์ นิ รา่ งกาย และชีวติ อบุ ัติเหตุ (Accident) หมายถงึ เหตกุ ารณท์ เี่ กดิ ขนึ้ โดยมิไดว้ างแผนไวล้ ว่ งหน้า ซึ่งอาจจะก่อ ให้เกิดความเสยี หายตอ่ ชวี ติ และทรัพย์สิน สีท่ใี ช้เพ่อื แสดงถึงอนั ตรายและความปลอดภัยในงานอตุ สาหกรรม สที ใี่ ชเ้ พอื่ สือ่ ความหมายใหผ้ ู้ปฏิบัตงิ าน ปฏบิ ัติตามหรือต้องระวังเกยี่ วกับการท่จี ะเกดิ อุบัติ เหตุหรอื เพอ่ื ความปลอดภยั ในโรงงานมีดังนี้ 1.สเี ขยี ว หมายถึง บรเิ วณทปี่ ลอดภัย 2.สเี หลอื งหมายถึง บรเิ วณท่ีอาจเกดิ อนั ตรายหรอื การเตือนให้ระวังอนั ตรายหรืออุบตั เิ หตทุ ีจ่ ะ เกดิ ขึ้นในบางอุตสาหกรรมอาจจะใชส้ สี ม้ แทน 3.สแี ดง หมายถึง บรเิ วณท่อี นั ตรายหา้ มเข้าไปในบริเวณน้นั หรือเปน็ เขตหวงห้าม 4.สนี ้าเงนิ หมายถงึ ข้อควรปฏิบตั ติ ามหรือใหร้ ะมดั ระวงั เป็นพิเศษ 5.สีมว่ ง หมายถงึ บรเิ วณท่อี าจเกดิ อันตรายจากสารกัมมนั ตภาพรังสี 2. ความหมายของเครื่องมอื กลเบอ้ื งต้น เครือ่ งมอื กลเบอื้ งตน้ หมายถึง เครอ่ื งมือและอุปกรณห์ รือเครอื่ งจกั รกลทน่ี าไปใช้ในงานผลติ หรอื การแปรรูปโลหะใหเ้ ปน็ ชนิ้ สว่ นหรอื ผลติ ภัณฑต์ า่ งๆ เพื่อนาไปใช้ประโยชนต์ อ่ ไปเคร่ืองมอื กล เป็นเครอ่ื งมือท่ีช่วยผอ่ นแรงและส่งกาลังขบั จากที่หนง่ึ ไปยงั อกี ทหี่ นึ่ง หรอื อาจเปน็ เพยี งเครอ่ื งมอื ท่ี ช่วยอานวยความสะดวกในการทางานโดยมิได้ผ่อนแรงกไ็ ด้ องค์ประกอบหลักของงานเครอื่ งมือกลเบ้อื งตน้ องค์ประกอบหลักของงานเครือ่ งมือกลเบอ้ื งตน้ สามารถแบ่งออกไดเ้ ปน็ 2 สว่ นคอื 1. เคร่ืองมือตัด (Cutting Tools) เปน็ อปุ กรณ์หรอื เครอ่ื งมือที่มคี มตัดสามารถตดั เฉอื นหรอื แปรรปู ชน้ิ งาน วัสดุทใี่ ชท้ าคมตดั สว่ นมากจะเป็นเหล็กรอบสูง (High Speed Steel) เช่น มดี กลงึ มีดไส ดอกกดั ดอกสว่าน ฯลฯ งานเคร่ืองมอื กลเบอ้ื งตน้ (20100-1008)

รปู ที่ 1.1 เครอ่ื งมือท่มี คี มตดั ชนิดตา่ งๆ ทมี่ า http://www.technologystudent.com/equip1/mlathe6.htm 2 เครอ่ื งจกั รกล (Machine) เป็นเครือ่ งจักรทข่ี บั เคล่อื นด้วยกาลังกลอาศัยตน้ กาลงั คอื มอเตอร์ (M o t o r ) จะมีรปู รา่ งและขนาดทีแ่ ตกตา่ งกนั ขึน้ อย่กู บั ลกั ษณะของการใช้งานและการออกแบบของ บรษิ ัท ผู้ผลติ เช่น เครื่องกลึง เครอื่ งเจาะ เครื่องตัด เคร่อื งไส เคร่ืองเลื่อยกล เป็นตน้ รูปท่ี 1.2 เครือ่ งจกั รกลประเภทตา่ งๆ ทม่ี า http://www.billstoolcrib.com/METAL%20LATHES.HTM 3 ความปลอดภัยส่วนบคุ คล ในการปฏบิ ัตงิ านทางด้านช่างอตุ สาหกรรม เป็นการปฏบิ ัตงิ านเก่ยี วกบั การใชเ้ คร่ืองจักรใน การปฏิบตั ิงาน ดังนน้ั โอกาสในการเกดิ อันตรายของบุคคลในการปฏบิ ตั ิงานจึงเกิดขน้ึ ได้ เชน่ ถูกคม ตดั บาด เศษโลหะเข้าตา ในการปฏบิ ตั งิ านจงึ ตอ้ งระมดั ระวงั ปอ้ งกนั อันตรายอนั จะเกิดข้นึ โดยการ ปฏบิ ตั ิดังนี้ งานเครอื่ งมือกลเบอ้ื งตน้ (20100-1008)

3.1 ปฏบิ ัตงิ านตามข้นั ตอนทก่ี าหนด 3.2 สวมแวน่ ตานิรภยั ป้องกนั เศษโลหะ 3.3 สวมเสือ้ ผา้ รดั กมุ ใหพ้ อดีกบั รา่ งกาย 3.4 สวมรองเทา้ นริ ภยั ปอ้ งกนั ของหนกั หล่นทบั 3.5 สวมถุงมอื กับการทางานท่ีมคี วามรอ้ น รูปที่ 1.3 อปุ กรณป์ อ้ งกันอนั ตรายส่วนบุคคล ที่มา http://www.siamsafety.com/index.php?page=tech/PersonalProtective 4 กฎของความปลอดภัยโดยท่ัวไปในโรงงาน 4.1 สวมชุดปฏบิ ัตงิ าน ถูกตอ้ งตามระเบยี บ ไม่ผกู เนคไทหรือสวมกาไล ขณะทางาน 4.2 รองเท้าผ้าใบ รองเทา้ แตะไมค่ วรใส่ขณะปฏบิ ัติงาน 4.3 ไมย่ กของหนกั ทเี่ กินกาลังเพียงคนเดยี ว อาจทาใหห้ ลงั หกั ได้ 4.4 ไมท่ ้งิ เศษเหล็กท่อนกลมๆ ลงบนพื้นอาจทาใหเ้ หยยี บลื่นลม้ ได้ 4.5 หา้ มทานา้ มันหรือจารบรี าดลงพ้นื เพราะอาจจะทาให้เหยยี บลื่นลม้ ได้ 4.6 ห้ามวางของกดี ขวางตามทางเท้า 4.7 ห้ามจบั ชนิ้ สว่ นเคร่ืองจักรที่กาลังหมนุ 4.8 เช่อื ฟังคาสงั่ ของผคู้ วบคุมหรอื หวั หนา้ อย่างเคร่งครัด 5 ความปลอดภยั โดยรวมในงานเครือ่ งมอื กลเบอ้ื งต้น 5.1 ในการปฏบิ ัตงิ านโดยเครอื่ งจักรกลต้องตรวจสอบสภาพความเรยี บร้อยของเครื่องกอ่ นใช้ งานทกุ คร้งั 5.2 ติดต้ังระบบป้องกนั อนั ตรายจากเคร่อื งมือกลทุกจดุ เชน่ ฝาครอบชิ้นสว่ นท่มี กี ารเคลอื่ นท่ี 5.3 การใช้เคร่อื งจกั รกลตอ้ งได้รับคาแนะนาจากผู้ควบคมุ ก่อน 5.4 สวมอุปกรณป์ ้องกันอนั ตรายสว่ นบคุ คลในส่วนท่ีจาเปน็ ขณะปฏิบตั ิงาน 5.5 ไม่หยอกลอ้ เลน่ กันขณะปฏบิ ตั งิ าน งานเครอื่ งมอื กลเบือ้ งต้น (20100-1008)

5.6 ศึกษาระบบการทางานของเคร่ืองจักรกลให้เขา้ ใจก่อนปฏบิ ตั งิ าน 5.7 ไมป่ ฏบิ ัติงานด้วยความประมาทและขาดสติ 5.8 ปฏบิ ัตติ ามกฎความปลอดภยั อยา่ งเครง่ ครัด สรปุ เน้ือหาสาคญั ประจาหน่วยที่ 1 มนุษย์ถือวา่ เปน็ ทรัพยากรทีม่ คี า่ ฉะน้นั เม่อื เราปฏิบตั งิ านเก่ยี วกับเครอ่ื งมอื กล อันตรายทีจ่ ะ เกิดกับผ้ปู ฏิบตั งิ านจึงถือเปน็ สิง่ สาคญั ท่ีสดุ ที่ตอ้ งระมดั ระวังตลอดเวลา โดยยึดถือตามหลกั ที่วา่ ปลอด ภัยไว้กอ่ นเพือ่ ปอ้ งกันอนั ตรายทีอ่ าจจะเกดิ ขึน้ ไมว่ า่ ทางตรงหรือทางออ้ มน่นั หมายถึงประสิทธภิ าพใน การทางานดว้ ย งานเครอ่ื งมือกลเบ้ืองต้น (20100-1008)