Çocukların Hakkı var

\"Çocukların Hakkı Var\" Projesi E- Kitabı

Cemal BOLAT ÖN SÖZ

Doç.Dr. Özkan SAPSAĞLAM ÖN SÖZ İnsan yaşamının en müstesna evresidir, çocukluk. İçinden bir ergen, bir genç, bir yetişkin, bir ihtiyar, bir insan ve bir yaşam çıkarır her çocuk. Ve hangi yaşta olursa olsun çocukluğundan izler taşır her insan. Çocuklar yaşamın ve geleceğin nüvesidir. Çocuklar, yarına ve geleceğe ödünç verdiğimiz emanetimizdir. Bu en değerli emaneti hakkıyla taşımak ise başta anne babalar olmak üzere toplumun tüm fertlerinin görevidir. Çocukluk yaşantılarımız ve deneyimlerimiz kişiliğimiz, kimliğimiz ve geleceğimiz üzerinde silinmez izler oluşturur. Üstat Sezai Karakoç’un söylediği gibi; “Bir insanı al onu çöz çöz çocuk olsun”. Evet hepimizin başarılarında ve başarısızlıklarında, mutluluğunda veya mutsuzluğunda çocukluğumuzun büyük bir etkisi var. Çocuklar insanın en masum, günahsız ve merhamete muhtaç olanıdır. Ve çocuklar insanın merhamet dolu yüreğine emanet edilmiştir. İnsan, bu değerli emaneti korumakla mükelleftir. Peki çocuklar bugün yeterli düzeyde korunabilmekte midir? Ne yazık ki hayır. Her çağda olduğu gibi modernizm sonrası dönemde de ne yazık ki çocuklar en fazla mağdur olan ve en fazla mağdur edilen grubu oluşturmaktadır. Savaşlarda, küresel ısınmada, ekonomik krizlerde, salgınlarda, siyasal ve politik olaylarda çocukların hiçbir dahli olmamasına karşın ne yazık ki bu olaylardan en fazla çocuklar etkilenmiştir. İnsanın ve yaşamın çocuklar üzerindeki olumsuz etkisini önlemek için çeşitli tedbirler alınmaktadır. Anayasalar, kanunlar, yönetmelikler, uluslararası sözleşmeler vb. Bunlar elbette elzemdir. Fakat tüm bunlardan daha etkili olacak şey ise insanları çocuk hakları konusunda bilinçlendirmek, eğitmek, toplumsal bir farkındalık oluşturmak ve “çocuk hakkı” kavramını küresel boyutta savunmak ve yaygınlaştırmaktır. Bu süreçte hepimize, tüm kamu kurum ve kuruluşlarına, sivil toplum kuruluşlarına ve medyaya çeşitli sorumluluklar ve görevler düşmektedir. Bizde bu anlayış ve sorumluluk bilinciyle Esenler Belediyesi öncülüğünde “Çocukların Hakkı Var” projesini hayata geçirdik. Projemize, projemizin içeriğine ve proje ekibimize inandık ve güvendik. Uzun ve meşakkatli bir sürecin sonunda bu değerli projeyi ülkemize kazandırmayı başardık. İnanıyoruz ki projemiz “çocuk hakları” kavramının gelişmesine, yaygınlaşmasına ve güçlenmesine önemli katkılar yapacaktır. Her başarının ardında emek, fedakârlık, kararlılık ve mücadele vardır. Proje sürecinde birlikte çalışma ayrıcalığı elde ettiğim proje ekibindeki değerli arkadaşlarıma gönülden teşekkür ederim. Esenler Belediyesine böylesine anlamlı bir projeye ev sahipliği yaptığı için teşekkür ederim. Ülkemizin ve çocuklarımızın gücüne, potansiyeline ve başaracağına gönülden inanıyorum. Mutlu çocuk, mutlu toplum, mutlu dünya ve mutlu bir gelecek demek. Sadece akademik başarının değil, iyi insan olmanın da önemsendiği bir bakış açısıyla toplumun tüm kesimlerini çocuklarımız adına, çocuk hakları adına mücadele etmeye, emek vermeye ve katkı sunmaya davet ediyorum. Bir çocuğu korumak, belki tüm dünyayı korumaktır. Selam ve saygılarımla… 24.12.2021 İstanbul

İÇİNDEKİLER Çocuk ve Hakları Proje Hakkında Proje Etkinlikleri -Okul Öncesi Çocuklarına Yönelik Etkinlikler -İlkokul Öğrencilerine Yönelik Etkinlikler -Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Etkinlikler -Ebeveynlere Yönelik Etkinlikler -Çalıştaylar -Çocuk Hakları Paneli -Çocuk Tiyatrosu -Proje Materyalleri

Çocuk ve Hakları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Çocuk Hakları Evrensel Bildirgesine göre, 18 yaşına kadar her insan çocuk sayılmaktadır (Unicef, 2021). “Hak” sözcüğü Türk Dil Kurumu tarafından; “Adalet”; “Adaletin, hukukun gerektirdiği veya birine ayırdığı şey, kazanç” şeklinde tanımlanmaktadır (TDK, 2021). Bu noktadan hareketle “çocuk hakkı” kavramı ulusal ve uluslararası düzeyde hukuk kuralları çerçevesinde çocuklara verilen imtiyazlar şeklinde tanımlanabilir. Psiko-sosyal açıdan bakıldığından insan, güçsüz olanı yönetme ve ona hükmetme ve böylece kendini büyük, değerli ve önemli biri gibi hissetme isteğini potansiyel olarak içerisinde barındırır. Tarih içerisinde farklı zamanlarda farklı coğrafyalardaki durumuna bakıldığından çocuğun çoğu zaman, bu gizli isteğin kaçınılmaz kurbanı olduğu görülecektir. Hatta bu durum yalnızca toplumsal ve geleneksel normlara değil hukuk kurallarına da yansımıştır. Örnek olarak Roma ve Germen hukuku, çocuğun babasına onu köle olarak satabilme ve hatta suç işlemesi halinde onu öldürebilme hakkı vermektedir (Koschaker, 1997’den aktaran Dirican, 2018).

Çocuk ve Hakları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Antik çağda çocuklar ve çocuklukla ilgili fazla bilgi bulunmamaktadır. Eski Yunanlılar özel bir yaşam dönemi olarak çocukluğa sınırlı düzeyde yer vermişlerdir. Çocuk ve genç için kullandıkları kavramlar belirsizdir ve bebeklik ile yaşlılık arasında kalan hemen her çağı içermektedir (Akyüz, 2001). Modern anlamda çocuk ve çocukluk terimlerine ortaçağda da rastlanmamaktadır. Fransız nüfus bilimcisi ve sosyal tarihçisi Aries \"Eski Devirlerde Çocuk ve Aile Yaşantısı\" adlı kitabında çocukluğun değişmez bir olgu olduğu konusundaki geleneksel varsayımları eleştirmekte ve Ortaçağ Batı toplumlarında modern anlamda bir çocukluk kavramının bulunmadığını ileri sürmektedir. Aries’e göre, çocukluğun keşfi 13. yüzyılda başlamış, bunun yansımaları 15-16. yüzyıl sanat tarihinde görülebilmiştir (Aries, 1962’den aktaran Akyüz, 20021). Çocuk hakları kavramının gelişimi aslında çocuk olgusunun gelişimiyle ilişkilidir. Özelikle batıda çocuğa bakış açısının 17. ve 18. yüzyıla kadar oldukça sorunlu olduğu görülmektedir. Çocukların suçlu ve Tanrı’nın insanları cezalandırılmak için yarattığı varlıklar olarak görülmesi, yetişkinler gibi ağır işlerde çalıştırılması ve aynı koşullarda yargılanması/cezalandırılması çocuk haklarının ihmal ve ihlal edilmesine sebep olmuştur.

Çocuk ve Hakları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ “Hukuksal anlamda “çocuk hakları” tabiri oldukça yeni bir kavram olup 21. yüzyılda birtakım sözleşmelerle düzenlenmeye başlanmıştır” (Dirican, 2018). Bununla birlikte literatürde yer verilmese de çocukların en önemli hakları olan “yaşama hakkının” ilk kez Kuran-ı Kerimde anıldığı ve bu hakkın İslam dini tarafından tanımlandığı söylenebilir. Zira, Yüce Allah; “Fakirlik korkusuyla çocuklarınızın canına kıymayın! Biz onların da sizin de rızkınızı veririz. Onları öldürmek gerçekten büyük bir günahtır” (İsra / 31) buyurmaktadır. Bu ayet çocuk hukuku alanındaki ilk örneklerden biri olarak görülebilir. Çünkü ayetin nazil olduğu dönemde Arap coğrafyasında kız olarak dünyaya gelen bebekler ebeveynleri tarafından istenmiyor ve ne yazık ki öldürülüyordu. Ayetle çocukların “yaşama hakkı” teminat altına alınmış oluyordu. Çocukların ve haklarının korunması için ulusal ve uluslararası düzeyde çeşitli yasalar, yönetmelikler ve sözleşmeler bulunmaktadır. Bunlardan en çok bilinen ve uluslararası düzeyde tanınan “Çocuk Haklarına Dair Sözleşme”, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 20 Kasım 1989 tarih ve 44/25 sayılı kararıyla kabul edilmiştir. Türkiye, Sözleşme metnini 14 Eylül 1990 tarihinde imzalamış ve sözleşme ülkemizde 4 Mayıs 1995 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Çocuk ve Hakları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Çocuk hakları sözleşmesi, “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi” temel alınarak hazırlanmıştır. İnsan hakları eğitimi her bireyin bilmesi gereken, çağdaş toplumlarda özellikle çok sık kullanılan bir eğitimdir. İnsan hakları eğitimine, öğrenmenin en hızlı olduğu okul öncesi dönemde, çocuk hakları ile başlanması gereklidir (Washington, 2010). Çocuk Hakları Sözleşmesinin temel önceliği dünyanın her yerinde “çocukların yüksek yararını” gözetmek ve çocukların “yaşama, gelişme, korunma ve katılma” gibi temel haklarını gözetmektir. Sözleşmeye taraf olan tüm devletler bu hakların korunması ve geliştirilmesi için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

Çocuk ve Hakları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Çocuk Hakları Sözleşmesinde öne çıkan çocuk hakları dört başlık altında toplanabilir. Bunlar; Yaşama Hakkı: Gelişme Hakkı: ·Yaşama, ·Eğitim, ·Aile Ortamında Büyüme, ·Oyun, ·Beslenme, ·Eğlenme, ·Barınma, ·İlgilenme, ·Temel Sağlık Hizmetlerine Erişim. ·Gelişim Desteği, ·İlgi ve Yeteneklerini Geliştirme. · Korunma Hakkı: Katılma Hakkı: ·İhmalden Korunma, ·Görüşlerini Açıklama Hakkı, ·İstismardan Korunma, ·Kendisi İle İlgili Kararlara Katılma, ·Kötü Muameleden Korunma, ·Aile Kararlarına Katılma Hakkı, ·Zararlı Alışkanlıklardan Korunma. ·Toplumsal Hayata Katılma Hakkı.

Çocuk ve Hakları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Akyüz (2001) çocuk haklarını; küresel boyutta geçerliliği olan, devletler ve milletler tarafından güvence altına alınan, başta yaşama hakkı başta olmak üzere barınma, sağlık, eğitim, oyun vb. birçok hakkı içinde barındıran, çocukların eşit bir şekilde yaşamalarını ve gelişmelerini konu edinen evrensel olarak kabul gören haklar şeklinde tanımlamaktadır. Ayhan ve Sapsağlam (2021) tarafından yapılan araştırmada, okul öncesi dönem çocuklarının “çocuk hakları” kavramının farkında oldukları fakat kavrama dair davranış bilgilerinin yetersiz olduğu görülmüştür. Bununla birlikte ilgili araştırmada, okul öncesi dönemde çocuklara ve ebeveynlere yönelik “çocuk hakları” eğitimleri yapılmasının gerekli olduğu önerilmektedir (Ayhan ve Sapsağlam, 2021). Çocuklar, toplumların geleceği, varoluş teminatıdırlar. Çocuklar mutlu olduğunda, sağlıklı olduğunda, güzel alışkanlıklara ve iyi bir ahlaka sahip olduklarında, nitelikli bir eğitim aldıklarında tüm dünya için olumlu bir değişim kendiliğinden başlayacaktır. Yaşları ve gelişim özellikleri gereği tüm çocukların yetişkin koruması, gözetimi ve desteğine ihtiyaçları vardır. Çocukların korunması sadece ebeveynlerin ve ailenin değil, kamu kurumlarının ve tüm insanlığın ortak bir çaba ve anlayış birlikteliği yapması ile mümkün olabilir.

Çocuk ve Hakları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Çocuk hakları konusunda küresel ölçekte bir farkındalık ve bilinç oluşabilmesi için öncelikle anne babalar, çeşitli eğitim programlarıyla desteklenmeli, ebeveynlerin “çocuk hakları” özelinde bilgi, farkındalık ve beceri düzeyleri geliştirilmelidir. Çünkü aile ve ebeveynler çocukların en fazla etkileşim halinde olduğu, onun gelişimi üzerinde en belirgin etkiye sahip aktörlerdir. Sonrasında bu farkındalık ve bilinç toplumun tüm kesimlerine yayılmalıdır. Ve tabi ki çocuklara okul öncesi dönemden başlanarak tüm eğitim kademelerinde “çocuk hakları” eğitimi verilmelidir. Doç. Dr. Özkan SAPSAĞLAM

Çocuk ve Hakları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ KAYNAKÇA Akyüz, E. (2001). Çocuk hakları sözleşmesinin temel ilkeleri ışığında çocuğun eğitim hakkı. Millî Eğitim Dergisi, 151. Ayhan, M. & Sapsağlam, Ö. (2021). 48-72 Ay grubu çocukların çocuk hakları algılarının çizdikleri resimlerine ve sözlü̈ anlatımlarına göre incelenmesi. Turkish Studies- Education, 16 (1), 37-52. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.43489 Dirican, R. (2018). Tarihi süreçte çocukluk ve çocuk hakları. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 2 (2), 51-62. TDK. (2021). Büyük Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr adresinden 23.12.2021 tarihinde erişilmiştir. Unıcef. (2021). Çocuk haklarına dair sözleşme. https://www.unicef.org/turkey/çocuk-haklarına-dair-sözleşme adresinden 20.12.2021 tarihinde erişilmiştir. Washington, F. (2010). 5-6 yaş grubu çocuklarına uygulanan aile katılımlı çocuk hakları eğitimi programının etkililiğinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Proje Hakkında ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Çocuk Haklarına Dair Sözleşme Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 20 Kasım 1989 tarih ve 44/25 sayılı kararıyla kabul edilmiştir. Türkiye, Sözleşme metnini 14 Eylül 1990 tarihinde imzalamış ve sözleşme ülkemizde 4 Mayıs 1995 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Çocuk Hakları Sözleşmesinin temel önceliği dünyanın her yerinde “çocukların yüksek yararını” gözetmek ve çocukların “yaşama, gelişme, korunma ve katılma” gibi temel haklarını gözetmektir. Sözleşmeye taraf olan tüm devletler bu hakların korunması ve geliştirilmesi için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Çocuk Hakları Sözleşmesinde öne çıkan çocuk hakları; Yaşama Hakları: Yaşama, Aile Ortamında Büyüme, Beslenme, Barınma, Sağlık Hizmetlerine Erişim Gelişme Hakları: Eğitim, Oyun, Eğlenme, İlgilenme, Gelişim Desteği, İlgi ve Yeteneklerini Geliştirme Korunma Hakları: İhmalden Korunma, İstismardan Korunma, Kötü̈ Muameleden Korunma, Zararlı Alışkanlıklardan Korunma Katılma Hakları: Görüşlerini Açıklama Hakkı, Kendisi İle İlgili Kararlara Katılma Hakkı, Toplumsal Hayata Katılma Hakkı

Proje Hakkında ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Bu temel ilkeler doğrultusunda hayata geçirilen “Çocukların Hakkı Var” projesi ile çocuk hakları konusunda toplumsal farkındalık ve bilinç oluşturmak amacıyla, çocuklara ve ebeveynlere yönelik eğitimler ve atölyeler düzenlenmiş, çocukların, akademisyenlerin ve farklı meslek gruplarının katıldığı çalıştaylar gerçekleştirilmiş, çocuk haklarını vurgulayan afişler ve broşürler hazırlanmış ve farklı gruplardan çeşitli veriler toplanarak mevcut durum, sorunlar ve uygulamalar bilimsel araştırma metodolojisine uygun olarak incelenmiştir. Proje kapsamında; Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik 4 adet atölye, İlkokul çocuklarına yönelik 2 adet atölye, Ortaokul çocuklarına yönelik 2 adet atölye, Çocukların ebeveynlerine yönelik 8 adet atölye, Farklı meslek gruplarının ve çocukların katıldığı 1 adet çalıştay, Akademisyenlerin ve çocukların katıldığı 1 adet çalıştay, 200 katılımcı ile bireysel görüşmeler, Afiş, broşür ve medya içerikleri tasarımı gibi çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamındaki diğer çalışmalar devam etmektedir.

Proje Ekibi ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Cemal BOLAT Yürütücü Doç. Dr. Özkan SAPSAĞLAM Akademik Danışman Mesut DÜNDAR Uzman Öğr. Gör. Musa BARDAK Araştırmacı Abdullah Ensar UZUN Eğitmen Bilge YÜKSEL Eğitmen İlay ONAR Eğitmen Neslihan ORHAN Eğitmen Şirin Şevval YILMAZ Eğitmen Demet AYDIN Rehber Nazlıcan TOKSOY ELMACI Rehber

Proje Etkinlikleri Etkinlikler Okul Öncesi İlkokul Çocuklarına Öğrencilerine Yönelik Yönelik Etkinlikler Etkinlikler Ortaokul Ebeveynlere Öğrencilerine Yönelik Yönelik Etkinlikler Etkinlikler

Okul Öncesi Çocuklarına ve İlkokul Öğrencilerine Yönelik Etkinlikler

Okul Öncesi Çocuklarına ve İlkokul Öğrencilerine Yönelik Etkinlikler 1.ETKİNLİK: HEPİMİZ BİRİZ Etkinlik Çeşidi: Drama Yaş Grubu: İlkokul ve Okul Öncesi Kazanımlar ve Göstergeleri Bilişsel Gelişim: Kazanım 1. Nesne/durum/olaya dikkatini verir. Göstergeleri: Dikkat edilmesi gereken nesne/durum olaya odaklanır. Dikkatini çeken nesne/durum/olaya yönelik sorular sorar. Dikkatini çeken nesne/durum/olayı ayrıntılarıyla açıklar. Kazanım 2. Nesne/durum/olayla ilgili tahminde bulunur. Göstergeleri: Nesne/durum/olayla ilgili tahminini söyler. Tahmini ile ilgili ipuçlarını açıklar. Gerçek durumu inceler. Tahmini ile gerçek durumu karşılaştırır. Dil Gelişimi: Kazanım 2. Sesini uygun kullanır. Göstergeleri: Konuşurken/şarkı söylerken nefesini doğru kullanır. Konuşurken/ şarkı söylerken sesinin tonunu, hızını ve şiddetini ayarlar. Kazanım 3. Söz dizimi kurallarına göre cümle kurar. Göstergeleri: Düz cümle, olumsuz cümle, soru cümlesi ve birleşik cümle kurar. Cümlelerinde ögeleri doğru kullanır. Kazanım 5. Dili iletişim amacıyla kullanır. Göstergeleri: Konuşurken jest ve mimiklerini kullanır. Konuşmayı başlatır. Konuşmayı sürdürür. Konuşmayı sonlandırır. Sohbete katılır. Konuşmak için sırasını bekler. Duygu, düşünce ve hayallerini söyler. Duygu ve düşüncelerinin nedenlerini söyler. Kazanım 8. Dinlediklerini/izlediklerini çeşitli yollarla ifade eder. Göstergeleri: Dinledikleri/izledikleri ile ilgili sorular sorar. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili sorulara cevap verir. Dinlediklerini/izlediklerini resim, müzik, drama, şiir, öykü gibi çeşitli yollarla sergiler. Sosyal ve Duygusal Gelişim: Kazanım 3. Kendini yaratıcı yollarla ifade eder. Göstergeleri: Duygu, düşünce ve hayallerini özgün yollarla ifade eder. Kazanım 6. Kendisinin ve başkalarının haklarını korur. Göstergeleri: Haklarını söyler. Başkalarının hakları olduğunu söyler. Başkalarının haklarını korumak için ne yapması gerektiğini söyler. Materyaller: Çocuk Hakları ile ilgili çomak kuklalar Kavramlar ve Sözcükler: Haklarımız, Dünyadaki Çocuklar Öğrenme Süreci Öğretmen, çocuklarla Çocuk Hakları ile ilgili sohbet eder. Dünyadaki tüm çocukların ırk, cinsiyet fark etmeksizin aynı haklara sahip olduklarının altını çizer. Çocukların bu haklarla ilgili görüşlerini alır. Öğretmen çocuklar ile sohbet ederken bir yandan masanın üzerine çocuk haklarından bazılarını temsil eden çomak kuklalar koyar. Sohbet bitiminde öğretmen çocuklardan birer kukla seçmelerini ve seçtikleri kuklanın hangi hakkı temsil ettiğini paylaşmalarını ister. Çocuklar tüm kuklalar hakkında tahminlerde bulunduktan sonra kuklalardan bazılarını bedensel formları ile canlandırarak bir fotoğraf karesi oluşturmalarını ister. Oluşturulan görsel form sonrasında etkinlik öğretmen rehberliğinde sona erer.

2. ETKİNLİK: ELLERİMİZ:HAKLARIMIZ! Etkinlik Çeşidi: Sanat (Afiş Çalışması) Yaş Grubu: İlkokul ve Okul Öncesi Kazanımlar ve Göstergeleri Bilişsel Gelişim: Kazanım 1. Nesne/durum/olaya dikkatini verir. Göstergeleri: Dikkat edilmesi gereken nesne/durum olaya odaklanır. Dikkatini çeken nesne/durum/olaya yönelik sorular sorar. Dikkatini çeken nesne/durum/olayı ayrıntılarıyla açıklar. Kazanım 3. Algıladıklarını hatırlar. Göstergeleri: Nesne/durum/olayı bir süre sonra yeniden söyler. Dil Gelişimi: Kazanım 5. Dili iletişim amacıyla kullanır. Göstergeleri: Konuşma sırasında göz teması kurar. Jest ve mimikleri anlar. Konuşurken jest ve mimiklerini kullanır. Konuşmayı başlatır. Konuşmayı sürdürür. Konuşmayı sonlandırır. Konuşmalarında nezaket sözcükleri kullanır. Sohbete katılır. Konuşmak için sırasını bekler. Duygu, düşünce ve hayallerini söyler. Duygu ve düşüncelerinin nedenlerini söyler. Kazanım 7. Dinlediklerinin/izlediklerinin anlamını kavrar. Göstergeleri: Dinlediklerini/izlediklerini açıklar. Dinledikleri/izledikleri hakkında yorum yapar. Kazanım 8. Dinlediklerini/izlediklerini çeşitli yollarla ifade eder. Göstergeleri: Dinledikleri/izledikleri ile ilgili sorular sorar. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili sorulara cevap verir. Dinlediklerini/izlediklerini resim, müzik, drama, şiir, öykü gibi çeşitli yollarla sergiler. Sosyal ve Duygusal Gelişim: Kazanım 3. Kendini yaratıcı yollarla ifade eder. Göstergeleri: Duygu, düşünce ve hayallerini özgün yollarla ifade eder. Özgün özellikler taşıyan ürünler oluşturur. Kazanım 6. Kendisinin ve başkalarının haklarını korur. Göstergeleri: Haklarını söyler. Başkalarının hakları olduğunu söyler. Materyaller: Büyük Parça Kumaşlar, Parmak Boyası Kavramlar ve Sözcükler: Çocuk Hakları Öğrenme Süreci Öğretmen, çocuklara “Çocuk haklarıyla ilgili neler öğrendik?” diye sorar. Çocuklarla haklarımız hakkında sohbet edilir. Haklarımızın gerekliliği ve hayatımıza etkileri hakkında konuşulur. Çocuklar öğrendiklerini arkadaşlarıyla paylaşırlar. Daha sonra öğretmen çocukların önüne Çocuk Hakları ile ilgili yazılmış sözlerin olduğu büyük kumaş parçaları serer. Çocuklara kumaş üzerine yazılmış sözleri okuyarak anlamları hakkında fikirlerini alır ve bu haklarla ilgili resimler yapmalarını ister. Resim çalışmasından sonra her çocuk hazırlanan afişlerin üzerine “Ellerim: Hakkım” sözünü temsilen ellerini boyayarak el baskısı yapar. Tamamlanan afiş çalışması eğitim alanının uygun bir yerinde sergilenir.

3.ETKİNLİK: HAKLARINI BİLEN ŞAİRLER Etkinlik Çeşidi: Türkçe Dil Etkinliği Yaş Grubu: İlkokul Kazanımlar Ve Göstergeleri Dil Gelişimi: Kazanım 3. Söz dizimi kurallarına göre cümle kurar. Göstergeleri: Düz cümle, olumsuz cümle, soru cümlesi ve birleşik cümle kurar. Cümlelerinde ögeleri doğru kullanır. Kazanım 8. Dinlediklerini/izlediklerini çeşitli yollarla ifade eder. Göstergeleri: Dinlediklerini/izlediklerini resim, müzik, drama, şiir, öykü gibi çeşitli yollarla sergiler. Sosyal ve Duygusal Gelişim: Kazanım 3. Kendini yaratıcı yollarla ifade eder. Göstergeleri: Duygu, düşünce ve hayallerini özgün yollarla ifade eder. Nesneleri alışılmışın dışında kullanır. Özgün özellikler taşıyan ürünler oluşturur. Materyaller: Renkli Kalemler, Boyalar, Renkli A4 Kâğıtları, Renkli Fon Kartonları, Yapıştırıcı, Kavramlar Ve Sözcükler: Çocuk Hakları Öğrenme Süreci Öğretmen çocukları üçerli gruplara ayırır. Gruplardan çocuk haklarını anlatan şiirler yazmaları istenir. Öğretmen şiir yazarken dikkat edilecek noktanın, şiirin baş harflerinden “Çocuk Hakları” çıkması gerektiği yani akrostiş şiir yazmaları olduğunu söyler ve akrostiş şiirin ne demek olduğunu örneklerle açıklar. Her grup şiirini yazdıktan sonra yazılan şiirlerin sonuna o gruptaki çocukların isimleri yazılır. Daha sonra öğretmen çocuklardan bu şiir için bir çerçeve oluşturmalarını ister. Malzemeler çocuklara dağıtılır. Çocuklar malzemelerle özgün çerçevelerini oluştururlar. Oluşturulan çerçevelerin içine yazılan şiirler yerleştirilir. Etkinlik sonunda sergilenir.

4.ETKİNLİK: GÜÇLÜ BAĞLAR Etkinlik Çeşidi: Türkçe Dil ve Oyun Bütünleştirilmiş Etkinlik Yaş Grubu: İlkokul Kazanımlar Ve Göstergeleri Bilişsel Gelişim: Kazanım 2. Nesne/durum/olayla ilgili tahminde bulunur. Göstergeleri: Nesne/durum/olayla ilgili tahminini söyler. Tahmini ile ilgili ipuçlarını açıklar. Gerçek durumu inceler. Tahmini ile gerçek durumu karşılaştırır. Kazanım 17. Neden-sonuç ilişkisi kurar. Göstergeleri: Bir olayın olası nedenlerini söyler. Bir olayın olası sonuçlarını söyler. Kazanım 19. Problem durumlarına çözüm üretir. Göstergeleri: Problemi söyler. Probleme çeşitli çözüm yolları önerir. Çözüm yollarından birini seçer. Seçtiği çözüm yolunun gerekçesini söyler. Seçtiği çözüm yolunu dener. Çözüme ulaşamadığı zaman yeni bir çözüm yolu seçer. Probleme yaratıcı çözüm yolları önerir. Dil Gelişimi: Kazanım 5. Dili iletişim amacıyla kullanır. Göstergeleri: Konuşma sırasında göz teması kurar. Jest ve mimikleri anlar. Konuşurken jest ve mimiklerini kullanır. Konuşmayı başlatır. Konuşmayı sürdürür. Konuşmayı sonlandırır. Konuşmalarında nezaket sözcükleri kullanır. Sohbete katılır. Konuşmak için sırasını bekler. Duygu, düşünce ve hayallerini söyler. Duygu ve düşüncelerinin nedenlerini söyler. Sosyal ve Duygusal Gelişim: Kazanım 4. Bir olay veya durumla ilgili olarak başkalarının duygularını açıklar. Göstergeleri: Başkalarının duygularını söyler. Başkalarının duygularının nedenlerini söyler. Başkalarının duygularının sonuçlarını söyler. Kazanım 6. Kendisinin ve başkalarının haklarını korur. Göstergeleri: Haklarını söyler. Başkalarının hakları olduğunu söyler. Haksızlığa uğradığında neler yapabileceğini söyler. Başkalarının haklarını korumak için ne yapması gerektiğini söyler. Motor Gelişim: Kazanım 3. Nesne kontrolü gerektiren hareketleri yapar. Göstergeleri: Bireysel ve eşli olarak nesneleri kontrol eder. Materyaller: Örgü Yumağı İpi Kavramlar Ve Sözcükler: Çocuk Hakları Öğrenme Süreci Çocuklar ve öğretmen daire şeklinde hizalanır. Öğretmen elinde tuttuğu ipi ‘’Benim haklarım var …’nin de hakları var, diyerek ismini söylediği çocuğa atar. Bu durum tüm çocuklar yapana kadar tekrarlanır. Öğretmen iple oluşan bağa dikkati çeker ve “Tıpkı bu ip, tutan siz çocukların hakları gibi dünyadaki tüm çocukların hakları vardır ve aynıdır. Bu haklar hepimizi birbirine bağlar tıpkı bu ip gibi.” der. Öğretmen, “Çocuklar hak ettikleri haklardan mahrum bırakıldığında neler olduğunu inceleyelim.” der ve herkes ipini elinde tutarken şu hikâyeyi okur: Elif 9 yaşındadır ve bir köyde yaşamaktadır. Köyde hayvanların ve doğanın içinde çok mutludur ama onu çok üzen bir durum vardır. Bulunduğu köyde okul yoktur ve Elif okula gidebilmek için çok uzun yol gitmek zorundadır. Onu okula götürebilecek bir araçta yoktur. Çocuk olduğu için yürüyerek de okula gitmesi imkânsızdır. (Öğretmen burada çocuklara soru sorabilir) Günlerden bir gün köye Elif’in hiç görmediği biri gelir. Elif heyecanla köy meydanına koşar. Orada toplanan insanların arasından meraklı gözlerle yeni gelen amcayı izlemeye başlar. Olan biteni anlamaya çalışan Elif“Misafir Amca”’nın -Sevgili kardeşlerim benden yapmamı istediğiniz bir şey var mı? Dediğini duyar ve birden tüm kalabalığın içerisinden fırlayarak: -Ben okul istiyorum der Elif;in sesini duyan amca onu yanına çağırır ve önce kendisini tanıtır. -Merhaba ben Kaymakam Ahmet senin ismini de öğrenebilir miyim diyerek Elif’in elinden tutar. Elif heyecanla ismini söylerken bir yandan da hala BEN OKUL İSTİYORUM diyerek sessizce kaymakam amcasının kulağına fısıldar… Peki sonra ne olur? (Çocuklardan hikaye tamamlama istenir) Hikâyeden sonra şu soru sorulur: Bu hikayedeki çocuğun sahip olamadığı hak nedir? Çocukların cevabından sonra öğretmen: “Diyelim ki (bir çocuk adlandırılır) eğitim hakkını temsil ediyor ve (başka bir çocuk) öğrenme haklarını temsil ediyor. İpleri düşürürsek ağımıza ne olur?” der ve bu iki çocuğa da ipleri bırakmalarını söyler.Ne olacağı tartışılır. Etkinliğin sonunda öğretmen “Hepimiz bir olduğumuz için bu ipteki bağ da güçlüdür. Bu bağın güçlü olmasında eşit derece önem taşıyoruz.” şeklinde bir olmanın önemini açıklar. Bu etkinlikte neler öğrenildiğine dair çocuklarla sohbet edilir.

Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Etkinlikler

Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Etkinlikler 1.ETKİNLİK (Isınma): KARIŞIK SALATA Gelişim Alanı: Kişisel/Sosyal Alan Yeterlilik Alanı: Dikkat/Bellek/Hafıza Yaş Grubu: Ortaokul Kazanımlar: Katılımcıların dikkatinin toparlanması ve grup içi dinamiklerin pekiştirilmesi Materyaller: Katılımcı Sayısı Kadar Sandalye Süre: 5-10 Dakika Ön Hazırlık: Yuvarlak Oturma Düzeninin Sağlanması Öğrenme Süreci 1.Oyunda sandalyeler bir halka oluşturacak şekilde dizilir ve öğrencilerin tüm sandalyelere oturduktan sonra bir öğrencinin ortada ayakta durması istenir ve ebe olduğu söylenir. 2.Ebe olan öğrenci, gruptan bazılarına uyacak bazı özellikleri söyler. Bu özelliklere uyan katılımcılar yer değiştirirken ortadaki katılımcı yerlerden birini kapmaya çalışır. Bu özellikler “Tüm gözlüklüler yer değiştirsin”, “Tüm yeşil giyenler yer değiştirsin”, “Tüm uzun saçlı olanlar” vb. gibi genel ve eğlenceli olmalıdır. 3.Ortadaki kişi arada sırada “Herkes yer değiştirsin” diyerek oyunu daha eğlenceli bir hale getirebilir. Oyun, yöneten kişi uygun görünce ve hemen hemen herkes bir iki kez ortaya geldikten sonra oyun bitirilir.

Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Etkinlikler 1.ETKİNLİK (Ana Etkinlik): SENİN HAKKIN BENİM HAKKIM Gelişim Alanı: Kişisel/Sosyal Alan Yeterlilik Alanı: Kişiler Arası İlişkiler Yaş Grubu: Ortaokul Kazanımlar: Her bireyin hak ve sorumlulukları olduğunu bilir. Kazanımlar Her bireyin hak ve sorumlulukları olduğunu bilir. Materyaller: Torba veya Kutu, Çalışma Yaprağı Süre: 40 Dakika Ön Hazırlık: 1. Çalışma Yaprağı-1 içeriğinde bulunan kartların sayısı öğrenci sayısına uyacak şekilde çoğaltılır. 2. Çalışma Yaprağı-1 işaretli yerlerden kesilir. Öğrenme Süreci 1. Süreç “Daha önce haksızlığa uğradığını düşünen var mı?” sorusu ile başlatılır. 2. Soruya cevap veren öğrencilere sırası ile aşağıdaki alt sorular sorulur. • Haksızlığa uğradığını düşündüğün konu neydi? • Sen bu olayda hangi hakkının elinden alındığını düşünüyorsun? • Karşındaki kişi bu davranışı ile sana karşı olan hangi sorumluluğunu yerine getirmemiş oldu? 3. Öğrencilerin paylaşımları alındıktan sonra aşağıdaki yönerge ile devam edilir: “Gördüğünüz gibi hak ve sorumluluk kavramları günlük hayatımızın çok önemli bir parçası. Hepimiz hak ve sorumluluk kavramlarına oldukça aşinayız. Bugünkü etkinliğimizde, sizlerin biraz önceki sorulara verdiğiniz cevaplardan da anlaşılacağı üzere, iç içe olan bu iki kavram hakkında biraz düşüneceğiz.” 4. Uygulayıcı tarafından önceden kesilerek hazırlanmış olan Çalışma Yaprağı-1 öğrencilere dağıtılarak aşağıdaki yönerge okunur: “Sevgili öğrenciler şimdi sahip olduğunuzu düşündüğünüz haklardan birini sizlere dağıttığım kâğıtlara ‘Benim…. hakkım var.’ cümle kalıbında yazmanızı istiyorum.” 5. Öğrenciler yazma işlemini bitirdikten sonra aşağıdaki yönerge ile devam edilir: “Şimdi de aynı kağıda yerine getirmeniz gereken sorumlulukları düşünerek bunlardan bir tanesini ‘Benim ……………… sorumluluğum var.” cümle kalıbında yazınız. Yazma işleminiz bittikten sonra kağıdınızı ikiye katlayarak öğretmen masasının üzerinde bulunan kutuya atınız.” 6. Bütün öğrenciler kâğıtlarını kutuya attıktan sonra kutudaki kâğıtlar karıştırılır. Sırası ile bütün öğrencilere bir kâğıt çektirilir. 7. Gönüllü olan öğrencilerden başlayarak ellerindeki kâğıtları okumaları istenir ve öğrenciye aşağıdaki sorular yöneltilir: • Bu cümleleri okurken ne hissettin? • Sen de kendi adına böyle bir hakka ve böyle bir sorumluluğa sahip olduğunu düşünüyor musun? • Her bireyin senin olduğu gibi hak ve sorumlulukları olduğunu bilmek sana nasıl hissettirdi? 8. Öğrenciler cevaplarını paylaştıktan sonra aşağıdaki yönerge uygulayıcı tarafından okunarak etkinlik sonlandırılır: “Bu etkinlikte kendi sahip olduğumuzu düşündüğümüz haklara aslında çevremizdeki insanların da sahip olduğunu gördük. Aynı şekilde yalnızca bizim omuzlarımızda olan sorumlulukların aslında toplumun diğer bireylerinin de omuzlarında olduğunu fark ettik. Bundan sonra kendi hakkımızı yaşarken ya da sorumluluğumuzu taşırken aslında bu hak ve sorumluluklara sahip olan diğer bireylerin arasında olduğumuzu bileceğiz. Bu durum bize birbirimizi daha iyi anlama fırsatı sunuyor. Etkinlik süresince yaptığınız paylaşımlar çok değerliydi, hepinize katılımlarınız için teşekkür ederim.”

Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Etkinlikler 1.ETKİNLİK (Sonlandırma): SEVGİ BOMBARDIMANI Gelişim Alanı: Kişisel/Sosyal Alan Yeterlilik Alanı: Olumlu Duyguları İfade Edebilme Yaş Grubu: Ortaokul Kazanımlar: Katılımcıların gruptan olumlu duygular ile ayrılmasını sağlama Materyaller: - Süre: 5-10 Dakika Ön Hazırlık: Yuvarlak Oturma Düzeninin Sağlanması Öğrenme Süreci 1.Çalışmaya katılan üyelerin hepsinin görebileceği boş bir sandalye ters çevrilir. 2.Boş sandalyeye oturacak grup üyelerinin ters biçimde gruba sırtını dönerek oturması sağlanır. 3.Sandalyeye oturan üye için tüm grubun olumlu bir özellik söylemesi istenir. 4.Tüm üyeler sandalyeye oturduktan ve olumlu geri bildirim aldıktan sonra süreç sonlandırılır.

Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Etkinlikler

Ebeveynlere Yönelik Etkinlikler Proje kapsamında ebeveynlere çocuk hakları konularında eğitimler düzenlenmiştir.

Ebeveynlere Yönelik Etkinlikler

Çalıştay Çıktıları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Kamu Kurumları, Sivil Toplum Kuruluşları, akademisyen ve öğretmenler ile gerçekleştirilen çalıştaylar neticesinde öne çıkan sorunlar ve bu sorunlara getirilen çözüm önerileri şunlardır;

Çalıştay Çıktıları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Sorun Dijital Bağımlılık Çözüm Önerileri 1) Sosyal medyanın kontrollü kullanımının sağlanması ve eğitici programların arttırılması 2) Dijital bağımlılık konusunda ilgili eğitim kurumları ve kamu kurumlarının iş birliği yapması.

Çalıştay Çıktıları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Sorun Çocuk İstismarı Çözüm Önerileri 1) Çocuk ve ailenin istismar tanımı ile ilgili bilgilendirilmesi. 2) Çocuk İzleme Merkezleri (ÇİM) kurulması.

Çalıştay Çıktıları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Sorun Çocuk İşçiliği Çözüm Önerileri 1) Çocuğu eğitim gören dar gelirli ailelere, çocuklarını çalıştırmama şartıyla maddi destek verilmesi, aksi durumlarda yaptırım uygulanması. 2) Eğitime olan devlet desteğinin artması.

Çalıştay Çıktıları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Sorun Aile Eğitimlerinin Yetersiz Olması Çözüm Önerileri 1) İlgi çekici süreğen çocuk yetiştirme eğitimleri verilmesi. 2)Veli- Okul iletişiminin arttırılması.

Çalıştay Çıktıları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Sorun Oyun Alanlarının Yetersiz Olması Çözüm Önerileri 1) İmar planlarında güncellemeler yapılarak oyun alanlarının genişletilmesi ve kentsel dönüşüm faaliyetlerinde oyun alanlarının oluşturulması. 2) Oyun araçlarının çocukların ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda çeşitlendirilmesi.

Çalıştay Çıktıları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Sorun Çocukların Okul Öncesi Eğitime Erişememe Sorunu Çözüm Önerileri 1)Okul öncesi eğitiminin zorunlu olması ve ihtiyaç sahibi çocukların saha çalışmasıyla iyi tespit edilip ihtiyaçlarının giderilmesi.

Çalıştay Çıktıları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Sorun Sözleşme İle Kanunlar Arasındaki Uygulamaların Tutarsızlığı Çözüm Önerileri -Teori ve kavramların yeniden oluşturulması -Ekol oluşturulması (İstanbul Okulu) -Holistik( bütüncül ) yaklaşım benimsenmesi -Aile kodlarının korunması Tüm kurumların çocuklara yönelik politika geliştirmesi

Çalıştay Çıktıları ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ GELECEK İLE İLGİLİ YOL HARİTASI - Teknoloji ile geleneği birleştiren projelerin üretilmesi. - Sorumluluk duygusunun arttırılacağı projelerin tasarlanması. - Çocukların yerele aidiyetinin güçlendirilmesi. - Esenlerlilik bilincine yönelik gezi, atölyelerin kurgulanması. - Çocukların, gittikleri kurumlarda yönetime katılabilmesinin önünün açılması. - Göçmen, engelli, dezavantajlı çocuklarla uyum sağlanması için projeler yapılması. - Temel ahlaki eğitimin çocuk eğitim sistemine adapte edilmesi için yerel yönetimlere düşen sorumluluklar. - Çocukların çok olduğu sokaklarda, sokağın güvenli ve çocuk dostu sokaklara , çocuklarla birlikte dönüştürülmesi. - Çocuk hakları konusunda ailelere farkındalık eğitimlerinin yapılması. (Yerel yönetimlerce broşür , seminer vb. )

20 Kasım Çocuk Hakları Paneli ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ

20 Kasım Çocuk Hakları Paneli ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ

Çocuk Tiyatrosu ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ Çocuk Tiyatrosu Afişi

Proje Materyalleri ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ EBEVEYNLER İÇİN PROJE BRÖŞÜRLERİ

Proje Materyalleri ESENLER BELEDİYESİ’NDEN ÇOCUKLARIN HAKKI VAR PROJESİ ÇOCUKLAR İÇİN PROJE BROŞÜRLERİ

Esenler Belediyesi olarak tüm hizmetlerimizde \"Çocukların üstün yararını ve çocukların haklarını gözetiyoruz\". Çocuklarımızın daha mutlu olduğu bir dünya için çalışmaya devam edeceğiz...