746

TODAY EXPRESS PRESENTS SPECIAL EDITION สสส. 20 YEARS 20 BIG CHANGES

CONTENTS 2 P.04 Timeline สสส. The 20 Years Journey: 20 ปีี ภาคีสี ร้า้ งสุขุ นวัตั กรรมความสุขุ ที่ย�่ ั่ง่� ยืนื P.06 Interview สสส. 20 Years of Changes: 20 ปีี สู่�่การสร้้างความเปลี่ย�่ นแปลงสุุขภาพ ของสัังคมไทย P.10 Vox Pop Belief / Hope / Change: ความเชื่�่อ ความหวััง และการเปลี่่�ยนแปลง P.14 Feature 20 Big Changes: 20 การเปลี่่�ยนแปลงสำำ�คััญด้า้ นสุุขภาพ ของสัังคมไทย P.22 Scoop What’s Next in 10 Years: ความท้้าทายในทศวรรษถััดไปของงาน สร้้างเสริิมสุุขภาพ ผู้�้ผลิติ บริษิ ััท เดย์์ โพเอทส์์ จำำ�กัดั เลขที่่� 33 ซอยศูนู ย์ว์ ิจิ ัยั 4 แขวงบางกะปิิ เขตห้้วยขวาง กรุงุ เทพฯ 10310 โทร. 0-2716-6900 อีีเมล [email protected] เว็บ็ ไซต์์ www.adaybulletin.com

3

4 TIMELINE จั ดต้ั งกองทุ น เริ่�่มโครงการ Happy Workplace สสส. 2544 ตลอดการเดิินทาง 20 ปีี ของ สำำ �นัักงานกองทุุน เริ่�่มแคมเปญ ผลัักดัันการแข่ง่ กีีฬา สนัับสนุุนการสร้้างเสริิมสุุ ขภาพ หรืือ ‘สสส.’ ปลอดเหล้้าและบุุหรี่่� มีี หลากหลายภารกิิ จและแคมเปญรณรงค์์ ‘งดเหล้้า ที่่�สร้้างความเปลี่่�ยนแปลงด้้านสุุ ขภาวะให้้กัับ เข้้าพรรษา’ ผลัักดัันจััดตั้้�งศููนย์ว์ ิจิ ััย สัังคมไทยอย่่างมากมาย เราจะพาคุุณย้้อนไปดูู ปัญั หาสุรุ า (ศวส.) เส้้ นทางการทำำ�งานตลอด 20 ปีี ที่่�ผ่่านมา 2546 ของ สสส. ว่่ามีีภารกิิจสำำ �คััญอะไรบ้้าง 2547 ผลักดันศูนยเ์ รยี นรูส้ ุขภาวะ เรม่ิ ต้นพฒั นาสขุ ภาวะ สนัั บสนุุ นโครงการ เปดิ ศูนยเ์ รยี นรูส้ ขุ ภาวะ 4 ภาค ผตู้ ้องขังหญิง โภชนาการสมวััย / ผลัักดัันขึ้�้นค่่าอาหาร เริ่มต้นแคมเปญ ผลักดัน พ.ร.บ. ผลักดันพัฒนา กลางวัันสำำ �หรัับ รร. กองทุนพัฒนา นโยบายระดับชาติ ‘ว่ิงสู่ ชีวิตใหม่’ ส่ื อปลอดภัย เพ่ือป้ องกันความ ร่ว่ มเป็น็ เจ้้าภาพ และสร้างสรรค์ พิ การแต่ กำ �เนิ ด จััดประชุุมนานาชาติิ 2555 พ.ศ. 2558 ด้้านการสร้า้ งเสริมิ สุขุ ภาพ 2557 (IUHPE) ครั้้ง� ที่่� 21 2558 2556 ผลัักดัันให้้เกิิด พ.ร.บ. ครบรอบ 15 ปี ผลัักดัันข้อ้ เสนอเพิ่่ม� ภาษีี การป้้ องกัันและแก้้ ไข สสส. การ ในเครื่่อ� งดื่่�มที่ม�่ ีสี ่ว่ นผสมของน้ำำ�ตาล ปัั ญหาการตั้้�งครรภ์์ เดินทางของ ในวััยรุ่�น 2559 ความสขุ WHO ยก สสส. เป็็ นต้้นแบบ กลไกสร้้างเสริิมสุุ ขภาพเพื่่�อ ร่ว่ มเป็น็ เจ้้าภาพประชุมุ รว่ มพฒั นา ป้้ องกัันโรค NCDs นานาชาติิว่า่ ด้้วยการ สญั ลักษณ์ ‘ทางเลือกสุขภาพ’ ส่ง่ เสริมิ กิิจกรรมทางกาย ประกวดนวัตั กรรม และสุขุ ภาพ (ISPAH) 2016 ผลักดันใหเ้ กิด พ.ร.บ.ควบคุม สร้า้ งเสริมิ สุขุ ภาพ ผลิตภัณฑ์ยาสบู พ.ศ. 2560 (ThaiHealth Inno จััดโครงการ 3 ล้้าน 3 ปีี Awards) เลิิกบุุหรี่่ท� ั่่ว� ไทย ผลั กดั นให้ เกิ ดธรรมนู ญ สุ ขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ 2561 2559 2560 2560

ก่่อตั้้�งศููนย์์วิิจััยและจััดการ รณรงค์์วัฒั นธรรม 5 ความรู้้�เพื่่อ� การควบคุมุ ยาสูบู ปลอดเหล้้า เช่น่ สงกรานต์์ (ศจย.) ลอยกระทง สนับสนุนมติ ครม. เรอื่ ง การจัดเรตต้ิงวิทยุโทรทศั น์ เริ่่ม� แคมเปญ สนัั บสนุุ นเครืื อข่่ าย ‘กระเช้า้ ปลอดเหล้้า’ หมออนามััยรณรงค์์ เริ่มรณรงค์ ลดอุุ บัั ติิ เหตุุ ก่่อตั้้�งศููนย์อ์ ำำ�นวยการความ ทั่่�วประเทศ ‘แค่ขยับ = ปลอดภััยทางถนน (ศปถ.) ออกกำ�ลังกาย’ รณรงค์์ยุุติิตลาดนมหวาน เริ่�่มแคมเปญ สำ�ำ หรับั ทารก 2550 ‘จน เครีียด 2549 กิินเหล้้า’ 2548 ริเริ่มโครงการ พัฒนากลไก สร้า้ งความร่ว่ มมือื กัับ ผลัักดััน พ.ร.บ. สวดมนต์ข้ามปี องค์ก์ รปกครองส่ว่ นท้อ้ งถิ่่น� ควบคุุ มการบริิ โภค ‘สภาผู้นำ�ชุมชน’ (อปท.) กว่า่ 400 แห่ง่ เครื่่�องดื่่�ม ใหก้ ารสนับสนุนจัด แอลกอฮอล์์ 2551 ต้ังศูนย์ศึกษาปญั หา พฒั นาระบบฐานขอ้ มลู ต�ำ บล เปิิ ดสายด่่วน ฉบัับแรกของไทย การพนัน (CGS) สขุ ภาวะ TCNAP และ เลิิกบุุหรี่่� Quitline กระบวนการวจิ ยั ชมุ ชน RECAP 1600 เริ่่ม� รณรงค์์ 2554 ‘ให้เ้ หล้้า = แช่ง่ ’ ทศวรรษความปลอดภัย 2552 ทางถนน 2551 2553 พัฒั นารููปแบบ ร่่วมสนัั บสนุุ นและพัั ฒนาระบบ ได้้รัับรางวััล ThaiHealth Academy สื่่� อสารข้้อมููลสุุ ขภาพระดัับชาติิ Nelson ผ่่านทาง ‘ไทยรูู้�สู้้� โควิิด’ Mandela for ขัับเคลื่่�อนธนาคารเวลา Health ผลัักดัันสวัสั ดิิการเงินิ อุุดหนุุนเพื่่อ� Promotion (Time Bank) การเลี้้�ยงดูเู ด็็กเล็็กถ้้วนหน้้า 2021 ผลัักดัันให้เ้ กิิด พ.ร.บ.การจััดตั้้�ง 2563 สสส. ครบรอบ 20 ปีี ภาคีีสร้า้ งสุขุ สภาองค์์กรของผู้้�บริโิ ภค พ.ศ. 2562 นวัตั กรรมความสุขุ ที่ย�่ ั่่ง� ยืนื 2562 2564

6 INTERVIEW 20 ดร.ประกาศิติ กายะสิทิ ธิ์�์ หากเปรีียบเทีียบเป็็นชีีวิิตมนุุษย์์สัักคนหนึ่่�ง YEARS OF การเดินิ ทางมาอย่า่ งยาวนานกว่า่ 20 ปีี ของ CHANGES รองผู้้�จััดการกองทุนุ สสส., รก.ผู้อ้� ำ�ำ นวยการสำ�ำ นักั สนัับสนุุนสุขุ ภาวะชุมุ ชน สสส. สำ�ำ นัักงานกองทุุนสนัับสนุุนการสร้้างเสริิม สุุขภาพ (สสส.) ก็็เหมืือนกัับคนคนหนึ่่�ง 20 ปีี สู่�่การสร้้าง ที่่�ผ่่านบททดสอบมาอย่่างมากมาย ผ่่าน เส้้นทาง การทำำ�งานอย่่างหนััก และในช่่วง ความเปลี่่�ยนแปลงสุขุ ภาพ เวลาที่่�เดิินทางมาอย่่างยาวนาน การนั่่�งลง ของสังั คมไทย ทบทวนบทเรีียนต่่าง ๆ ที่่�ผ่่านมาถืือเป็็น สิ่่�งสำ�ำ คััญที่่�จะทำำ�ให้้องค์์กรแห่่งนี้้�ก้้าวเดิิน คปอทสเไวกสไทรคอแแเี่ัริ็ัำำดัม่ว่นดัวาาิม็ปำ�ังมนว�ำ่�ิัเ่ญต้ม้ิรนด่กเหคจเ้แาเ้งัิหน“้ร้ดสลหิ็ึหจมยับด็พ้อจรีสา็ลม้จ็่ัน็อ้งีะ�่าััทางไงข็ก้สึนียั้เงมรป่ยากยตสูยว�เ�เ่นสิ้ังส่�้จเคร์คหเสงักงืเ้�าล่มแราันร์ไจ.�ชืือทมนางื่ัรกล่่ีมวีตอ�รา่่ช�นคะี่เ่�ง่อะไอ�ูดอใัราี่ไไย่เุ้มัยมย้สดาก้ดินปุด้�สก่มุ่้้ัยิท้ึส่้�ใุงบัดิขสวอไๆึ�ำลคแหกปยากป�ใำรภจลสยลวกููนนห้รป่ม้่ัเากร่ๆต�้้ะ�พาน่ัาัทญไร่กทีหาคบัะ่ปออ่มเ�่พน่ะทรัรๆิรใ่ึาจเสัไุยาส่ด่ิมชม่ราถจปั้ีงุก่�้ะางบงัีัา้เเสแเ้จทยัากฉแพม”เีุอพแคีศนิๆ่ืุนพีดภพ�่ตดิส่ะตาตว็ิร้ี่ร่่นส่�้ก็จ่นมกาคี่คขาอัง�าถ่ัึตา้้ยืต้้ัพบมนทน�น�นอืๆะะา้งงรี์า์่�์่์ ไปสู่่�ทศวรรษที่่� 3 ได้้อย่่างแข็็งแรง a day BULLETIN จึึงอยากชวนคุุณไปพููดคุุยกัับ ดร.สุุปรีีดา อดุุลยานนท์์ ผู้้�จััดการกองทุุน สสส. ถึึงเรื่่�องราวตลอดเส้้นทางที่่�ผ่่านมา รวมถึึงทบทวนการทำ�ำ งานที่่�ผ่่านมา และ ทิิศทางที่่� สสส. จะยึึดถืือเดิินทางไปในวััน พรุ่่�งนี้้� พร้้อมรัับความท้้าทายในโจทย์์สุุขภาพ ใหญ่่ ๆ ที่่�กำ�ำ ลัังเกิิดขึ้้�น เพื่่�อสร้้างสัังคม สุขุ ภาวะให้้กับั ประเทศไทยให้้ได้้ คุณุ มองการเดินิ ทางบนถนนสุขุ ภาพของ สสส. ตลอด 20 ปีีที่่ผ� ่า่ นมาอย่่างไร เส้้นทางอัันยืืดยาวในการทำ�ำ งานเกี่่�ยวกัับประเด็็น สุขุ ภาพของ สสส. การเริ่ม� ต้้นตั้้ง� องค์ก์ รแห่ง่ นี้้เ� มื่่อ� 20 ปีกี ่อ่ น อาจจะเรีียกว่า่ เรามาดักั อนาคตไว้้ได้้ดีี เรามองทะลุปุ ัญั หา ในปััจจุุบััน เรามองเห็็นความหมายของคำำ�ว่่าสุุขภาพ ในนิิยามใหม่่ที่่�ไม่่ใช่่เรื่�องของมดหมอหยููกยา ไม่่ใช่่เรื่�อง ของการที่่จ� ะต้้องสัมั พัันธ์ก์ ับั การรักั ษา กินิ ยา หรือื แม้้แต่่ การเข้้าโรงพยาบาล แต่่เราทำำ�ให้้เห็็นว่า่ สุขุ ภาพที่ด�่ ีีเริ่�มได้้ จากการเปลี่�่ยนแปลงพฤติิกรรมของเราเอง หััวใจสำำ�คััญ อยู่่�ที่พ�่ ฤติกิ รรมชีีวิติ ของผู้ค�้ นในสังั คม เกี่ย�่ วกับั สิ่่ง� แวดล้้อม รอบตััวเขา ที่่�ไปทำำ�หน้้าที่�่กำำ�หนดพฤติิกรรมอีีกทีีหนึ่่�ง ถ้้าจะแก้้ก็็ต้้องแก้้ที่�่ต้้นเหตุุ ใช้้ยารัักษาหรืือใช้้เครื่่�องมืือ ทางการแพทย์ก์ ็ไ็ ม่ช่ ่ว่ ย นั่่น� คือื การแก้้ปัญั หาจากปลายเหตุุ การจะแก้้ต้้นน้ำ�ำ� ของปััญหาสุุขภาพของสัังคมในช่่วงเวลา นั้้น� ต้้องการการทำ�ำ งานแบบใหม่่ ซึ่ง�่ สสส. ก็เ็ กิดิ มาพร้้อม กับั สิ่่ง� ที่เ่� รีียกว่า่ ‘นวัตั กรรมทางการเงินิ การคลังั ’ ที่น่� ำ�ำ ภาษีี จากสิินค้้าทำ�ำ ลายสุุขภาพมาจััดตั้้�งกองทุุน และทำำ�งาน รณรงค์เ์ กี่ย�่ วกับั สุขุ ภาพมาจนถึึงวัันนี้้� สสส. วางบทบาทการทำ�ำ งานตั้้�งแต่่วัันแรก อย่า่ งไร เข็ม็ ทิศิ ในการทำ�ำ งานตั้ง� แต่ว่ ันั แรก เรามีีความตั้ง� ใจที่จ�่ ะ สานภาคีีเครือื ข่า่ ยภาคส่ว่ นอื่น� ๆ ที่ไ�่ ม่ใ่ ช่เ่ ฉพาะภาคสุขุ ภาพ ภาคส่ว่ นที่ไ�่ ม่ไ่ ด้้ทำ�ำ งานเกี่ย�่ วกับั สุขุ ภาพโดยตรงก็ม็ ีีความสำ�ำ คัญั มากกับั การทำ�ำ งานของเรา 20 ปีที ี่ผ�่ ่า่ นมา พิสิ ููจน์แ์ ล้้วว่า่ เรา รวบรวมภาคีีทุกุ ภาคส่ว่ นเข้้ามาทำ�ำ งานด้้วยกันั ได้้เป็น็ อย่า่ งดีี ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ ภาครัฐั ภาคประชาสังั คม ภาคเอกชน ภาควิชิ าการ ถ้้าจะพููดถึึง 20 ปีที ี่แ�่ ล้้ว เรีียกว่า่ เรามาถููกทาง แต่จ่ ากนี้้ไ� ป อีีก 10-20 ปีขี ้้างหน้้า แน่น่ อนว่า่ เราก็ไ็ ม่ส่ ามารถอยู่�ที่เ� ดิมิ แต่ก่ ารวางจุดุ ยืนื ตัวั เองเป็น็ สิ่ง� ที่ส�่ ำ�ำ คัญั มาก ตลอดเวลา ในการทำ�ำ งาน เราจะบอกตัวั เองอยู่�เสมอว่า่ แม้้จะมีีทุนุ อยู่� ก้้อนหนึ่ง�่ แต่ท่ ุนุ ก้้อนนี้้ก� ็ไ็ ม่ไ่ ด้้ใหญ่โ่ ต เป็น็ เพีียง 0.7% ของ ค่่าใช้้จ่า่ ยภาครัฐั ที่ใ�่ ช้้กัับด้้านสุุขภาพเท่า่ นั้้น� เราไม่่ได้้วาง ตััวเองเป็็นพระเอก แต่่เราวางบทบาทของตััวเองในการ สานพลััง ร่่วมสร้้างนวััตกรรมสุุขภาวะ ผลัักดัันให้้เกิิด การเปลี่ย�่ นแปลงอย่า่ งยั่ง� ยืนื เราเรีียนรู้จ� ากบทเรีียนที่ส�่ ะสมมา และชำ�ำ นาญมากขึ้้น� ในการที่จ�่ ะใช้้กองทุนุ ซึ่ง�่ เป็น็ เครื่่อ� งมือื เดีียวที่เ�่ รามีี เพราะ สสส. ไม่ไ่ ด้้มีีอำำ�นาจอื่่น� ใดเลย ไม่ส่ ามารถจะไปเปลี่ย่� นกฎกติกิ า ของสัังคม หรืือไปทำำ�สิ่่�งนู้�้นสิ่่�งนี้้� แต่่เราใช้้ทุุนตั้้�งต้้นที่�่มีี ในการชักั ชวนภาคีีเครือื ข่า่ ยมาทำำ�งานร่ว่ มกันั โดยใช้้พลังั ความรู้ใ� นการขับั เคลื่่อ� นสังั คม แล้้วก็ไ็ ปผลักั นโยบายให้เ้ กิดิ ขึ้น� ที่่�เรีียกว่่า ‘ไตรพลััง’ เมื่่�อมองย้้อนหลัังกลัับไปตอนครบ 20 ปีนี ี้้� อย่า่ งน้้อยก็ส็ ามารถเห็น็ 20 การเปลี่ย่� นแปลงใหญ่่ ที่่� สสส. ได้้สร้้างขึ้น� ในสัังคมไทยให้้กัับวงการสุุขภาพไทย

มองเส้้นทางอนาคตในทศวรรษถััดไป เบญจมาภรณ์์ ลิมิ ปิษิ เฐียี ร 7 อย่่างไรบ้า้ ง ผู้้�ช่ว่ ยผู้�้จััดการกองทุุน สสส., รก.ผู้อ�้ ำำ�นวยการศููนย์เ์ รียี นรู้�้สุขุ ภาวะ สสส. “ถ้า้ นับั ระยะเวลา 20 ปีี สสส. ทบทวนตัวั เองมาตลอด ในวันั ที่ค�่ รบรอบ ในระหว่่างทางมีีสิ่�ง่ ต่่าง ๆ 20 ปีี เรายัังเห็็นจุุดแข็็งเดิิมที่่�อยากจะยึึดเอาไว้้ มากมายที่่�ตััวเราเองได้้ เช่น่ การวางบทบาทขององค์ก์ รที่ช�่ ่ว่ ยหล่อ่ ลื่่น� การ พบเจอ ได้เ้ รียี นรู้�้ได้ม้ องเห็น็ สานพลัังทำำ�งานให้้กับั ภาคีีต่่างๆ และใช้้การเชื่�อม การเติิบโตทั้้�งความคิิดทาง ประสานพลัังของทุุกภาคส่่วน เข้้ามาร่่วมกััน ด้้านสุุขภาวะที่่�ต่่างจาก สร้้างเสริิมสุุขภาพ ซึ่�่งเราก็็เรีียนรู้้�มากขึ้้�นว่่า ปีีแรก ๆ ที่่�มีีประเด็็นไม่่กี่่� นอกจากบทบาทของการไปจุุดประกาย สาน ประเด็็น ไม่่มีีตััวอย่่าง เสริิมพลััง เรายัังมีีฐานของทุุนที่่�สะสมมาอย่่าง ให้เ้ ห็น็ และไม่ใ่ ช่ว่ ่า่ สสส. ยาวนาน เช่่น ทุุนของความรู้� ข้้อมููล Big Data รวม จะทำ�ำ แล้ว้ ถููกต้อ้ ง 100% ใน ไปถึึงทุนุ ของความสัมั พันั ธ์ท์ ี่เ�่ รามีีต่อ่ ภาคีีเครือื ข่า่ ย มุุมมองของตััวสำ�ำ นัักงาน เพื่�่อนร่่วมทาง รวมถึึง เรื่�องของทุุนที่�่เป็็นเงิินก็็เป็็นปััจจััยสำ�ำ คััญอยู่� ผู้�้ท ร ง คุุ ณ วุุ ฒิิ ก็็ มีี ก า ร แต่่ลำ�ำ พัังแค่่นี้้�ไม่่พอ สิ่่�งที่่�เราได้้กลัับมามากกว่่า เรีียนรู้�้ ปรัับเปลี่่�ยน และ จากการทำำ�งานคือื ทุนุ ความสัมั พันั ธ์์ การได้้ชุดุ วิจิ ัยั เติิบโตไปด้้วยกััน วัันนี้้�เรา ชุุดความรู้�้ และประสบการณ์์ กลายเป็็นทุุนทาง ไม่่ได้้เดิินคนเดีียวเหมืือน ปัญั ญา เป็น็ ทุนุ ที่่ส� ะสมได้้แถมมีีดอกเบี้้ย� ด้้วย วัันแรก ต่่อไปในอนาคต ก็็ ยัั ง อ ย า ก เห็็ น สสส . แต่่แน่่นอนว่่าปััญหาสุุขภาพก็็ไม่่ได้้อยู่่�ที่�่เดิิม เป็็นองค์์กรชั้้�นนำ�ำ ในการ ตัวั อย่า่ งเช่น่ เมื่่อ� พููดถึึงปัญั หาของเด็ก็ และเยาวชน สร้า้ งเสริิมสุขุ ภาพ ทั้้ง� ด้า้ น ยุุคนี้้�ก็็แตกต่่างจากไปจากยุุคก่่อน อย่่างปััญหา ร่า่ งกาย จิิตใจ และสังั คมที่่� การกลั่่น� แกล้้งทางกายภาพในยุคุ ก่อ่ น ก็เ็ ปลี่ย่� นไป อยากให้เ้ ติิบโตไปด้ว้ ยกันั ” เป็็นการ Digital Bullying ทุุกคนต่่างต้้องปรัับตััว อย่า่ งมาก ยิ่ง� ในยุคุ นี้้ท� ุกุ คนต่า่ งมีีสื่่อ� ในมือื ของตัวั เอง แล้้ว ความเป็็นตััวกลางหายไป การจะเข้้าถึึงคน หมู่่�มากเหมืือนเมื่่อ� ก่อ่ นก็็ไม่ง่ ่่าย เราต้้องใช้้ต้้นทุุน เดิมิ ที่เ่� รามีี นำำ�มาต่อ่ ยอดด้้วยการเรีียนรู้ก� ับั ปัญั หา ใหม่่ แล้้วก็ส็ ร้้างวิธิ ีีการแก้้ไขปััญหาใหม่่ ๆ ขึ้�นมา เข็ม็ เพชร เลนะพันั ธ์์ “สุุขภาพไม่่ใช่่เพีียงแค่่ “20 ปีีที่่�ผ่่านมา สสส. เ รื่�่ อ ง เ จ็็ บ ไ ข้้ ไ ด้้ ป่่ ว ย ห รืื อ ‘จุดุ ประกาย’ และ ‘เปิดิ พื้้น� ที่่’� รก.ผู้้�ช่ว่ ยผู้้�จััดการกองทุุน สสส., ผู้อ้� ำ�ำ นวยการสำำ�นัักสร้้างสรรค์โ์ อกาส สสส.การรักั ษาโรคเท่่านั้้น� แต่ย่ ังั ให้้ชุุมชนได้้คิิดแก้้ไขปััญหา หมายรวมถึงึ ปัจั จัยั เเวดล้อ้ ม สร้า้ งสุขุ ภาวะได้ด้ ้ว้ ยตนเอง ดร.นพ.ไพโรจน์์ เสาน่ว่ ม ที่่ส� ่ง่ ผลต่อ่ สุขุ ภาพทั้้ง� สภาพ จ นส า ม า ร ถสร้้ า ง ค ว า ม สังั คม สิ่�ง่ แวดล้้อม และวิิถีี เปลี่่�ยนแปลงในการจััดการ ผู้ช้� ่่วยผู้้�จััดการกองทุนุ สสส., รก.ผู้อ�้ ำำ�นวยการสำำ�นัักสร้้างเสริมิ วิิถีีชีวี ิติ สุุขภาวะ สสส. ชีีวิิตที่่�ส่่งผลต่่อสุุขภาพด้้วย หรืือควบคุมุ พฤติิกรรมเสี่่ย� ง ใ นยุุ ค ที่่� โ ล ก ห มุุ น เ ร็็ ว ขึ้้� น หรืือมีีพฤติิกรรมที่่�เอื้้�อต่่อ โจทย์์ใหม่่ ๆ ย่่อมเข้้ามา สุุขภาพ ตลอดจนสร้้าง ท้้าทายและก่่อการเปลี่่�ยน- สภาพแวดล้อ้ มที่่เ� อื้้อ� ต่อ่ การ แปลงอย่่างรวดเร็็ว เมื่�่อ สร้า้ งเสริิมสุขุ ภาพ เกิิดการ พููดถึึงการมีีสุุขภาวะที่่�ดีี สานต่่อและขยายผลการ ในยุุคนี้้� เราจึึงกำ�ำ ลัังพููดถึึง ทำ�ำ งานให้ก้ ลายเป็น็ ส่ว่ นหนึ่่ง� การพััฒนา โลกไปอย่่าง ข อ ง วิิถีี ชีี วิิต แ ล ะ ชุุ มชน สมดุุล ทั้้�งการดููแลสุุขภาพ ยกระดัับการทำ�ำ งาน เพื่�่อ ในระดัับบุุคคล และการ ‘ขยายโอกาสสร้้างความ สร้้างปััจจััยแวดล้้อมที่่�จะ ยั่่ง� ยืืน’ แสวงหาความร่ว่ มมืือ ส่ง่ เสริิมให้ค้ นมีคี ุณุ ภาพชีวี ิิต และผนึกึ ทรัพั ยากรในระดับั ที่่�ดีีภายใต้้การใช้ท้ รัพั ยากร พื้้น� ที่่� เพื่อ�่ นำ�ำ มาขยายโอกาส อย่่างมีีประสิิทธิภิ าพ” การสร้า้ งเสริิม สุขุ ภาพให้เ้ กิิด การกระจายอย่า่ งกว้า้ งขวาง และครอบคลุมุ โจทย์ป์ ัญั หา สุุขภาวะของพื้้�นที่่� โดยมีี กลไกการสนับั สนุนุ ที่่ม� ีปี ระ- สิิทธิิภาพ และการบริิหาร จัดั การที่่ม�ุ่�งผลลัพั ธ์”์

8 THE INTERVIEW “เราไม่่ได้้วางตััวเองเป็น็ พระเอก แต่เ่ ราวาง บทบาทของตัวั เองในการ สานพลัังร่่วมสร้า้ ง นวััตกรรมสุุขภาวะ ผลักั ดัันให้เ้ กิดิ การ เปลี่่ย� นแปลงอย่า่ งยั่่�งยืนื ” แล้ว้ สสส. เตรียี มพร้อ้ มรับั มือื กับั ความเปลี่่ย� นแปลงที่่ร� วดเร็ว็ อย่า่ งไร ข้้อดีีของ สสส. คืือการถููกออกแบบให้้เป็็นองค์์กรเปิิด ที่�พ่ ร้อมปรัับตััวรัับ ความเปลี่ย�่ นแปลง ซึ่ง�่ คนที่อ�่ ยู่�เบื้้อ� งหลังั การทำ�ำ งานของ สสส. ไม่ไ่ ด้้เป็น็ แค่ค่ น กลุ่่�มเล็ก็ ๆ กลุ่่�มเดีียวที่เ�่ ห็น็ ในออฟฟิศิ ของ สสส. ประมาณ 200 คน แต่เ่ รามีี ผู้ท�้ รงคุณุ วุฒุ ิิ มีีกรรมการ มีีภาคีีนับั หมื่่น� นับั แสนที่ร�่ ่ว่ มทำ�ำ งานด้้วยกันั มาตลอด และเราก็ม็ ีีการเรีียนรู้ก� ันั และกันั การเป็น็ องค์ก์ รเปิดิ แบบนี้้ท� ำ�ำ ให้เ้ กิดิ ความยืดื หยุ่่�น ต่อ่ การเปลี่ย�่ นแปลงได้้ง่า่ ยกว่า่ ฉะนั้้น� การตัดั สินิ ใจเลือื กเส้้นทางต่า่ ง ๆ ของเราก็จ็ ะผ่า่ นการมีีปฏิสิ ัมั พันั ธ์์ ระหว่า่ งผู้ค�้ นอย่า่ งกว้้างขวาง เปิดิ รับั ไอเดีียใหม่่ ๆ แต่อ่ ย่า่ งไรก็ต็ ามเราก็เ็ ข้้าใจว่า่ แม้้ 20 ปีีที่�ผ่ ่่านมา เรามีีความสำ�ำ เร็็จในระดัับหนึ่�ง่ แต่่ก็็ต้้องการเปลี่�ย่ นแปลง มีีการคุยุ กันั มากขึ้้น� ถึึงปัญั หา Generation Gap เราเองก็ว็ างแผนจะมองหาคนรุ่�นใหม่่ เข้้ามาทำ�ำ งาน เพื่่�อเปิิดรัับไอเดีียใหม่่ๆ มีีการพููดถึึงแพลตฟอร์์มใหม่่ที่�เ่ ข้้าถึึง เด็ก็ ส่ว่ นใหญ่่ และผู้ป�้ กครองได้้โดยตรง เรามีีการทบทวนโจทย์ป์ ัญั หาใหม่ท่ ุกุ ปีี และเชื่อ� ว่า่ จะรับั มือื ต่อ่ การเปลี่ย�่ นแปลงเหล่า่ นี้้ไ� ด้้ มีีโจทย์์อะไรบ้้างในอนาคตที่่� สสส. ตั้้�งเป้า้ หมายเอาไว้้ ประเด็็นของปััญหาสุุขภาพต่่าง ๆ อาจจะไม่่ได้้เปลี่่�ยนแปลงมาก แต่่ว่่า สถานการณ์์ภายในแต่่ละเรื่�องต่่างหากที่�เ่ ปลี่�ย่ นไป เราจะก้้าวสู่่�ทศวรรษที่�่ 3 ก็ม็ ีีการทบทวนโจทย์ส์ ุขุ ภาพตรง ๆ เราจะไปเปลี่ย�่ นวิถิ ีีชีีวิติ ผู้ค�้ นในเรื่อ� งพฤติกิ รรม สุขุ ภาพอะไรบ้้าง เปลี่ย�่ นสังั คมสิ่ง� แวดล้้อมของปัจั จัยั อะไรบ้้าง ที่จ�่ ะส่ง่ ผลอย่า่ งมีี นัยั สำ�ำ คัญั สููงสุดุ ต่อ่ เรื่อ� งของสุขุ ภาพทุกุ คน ประเด็น็ หลาย ๆ เรื่อ� งก็เ็ ป็น็ การทำ�ำ ต่อ่ เนื่่อ� งจากวันั แรก อย่า่ งเรื่อ� งของบุหุ รี่เ�่ ราก็ย็ ังั ทำ�ำ อยู่� แม้้ว่า่ จะมีีแนวโน้้มลดลงเรื่อ� ย ๆ ข้้อมููลล่า่ สุดุ อััตราการสููบบุุหรี่�ข่ องคนไทยอยู่่�ที่�ประมาณ 17.4% เท่่านั้้�น แต่่ก็็ยัังมีีปััญหา ใหม่่ ๆ อย่า่ งเรื่อ� งของบุหุ รี่ไ�่ ฟฟ้า้ และที่ส�่ ำ�ำ คัญั เกณฑ์ข์ องการสููบบุหุ รี่ใ�่ นระดับั โลก เขาตั้้ง� เป้า้ ว่า่ จะลดให้้ต่ำ�� กว่า่ 5% ยังั มีีสิ่่ง� ที่ร�่ อให้เ้ ราทำ�ำ อีีกเยอะมากในประเด็น็ นี้้� ส่่วนปััญหาเรื่�องสุุราก็็ยัังอยู่� ซึ่่�งโจทย์์ของการดื่่�มเครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์ ยัังไปพัวั พันั กัับปััญหาอุบุ ััติิเหตุุ ปััญหาอาชญากรรม และความรุุนแรงต่า่ ง ๆ ซึ่�ง่ กระทบสุขุ ภาพโดยตรง ในเรื่อ� งกิจิ กรรมทางกายก็ย็ ังั เป็น็ โจทย์ใ์ หญ่่ ตามนิยิ ามขององค์ก์ ารอนามัยั โลก การมีีกิิจกรรมทางกายที่�เ่ พีียงพอ คืือเราควรจะมีีกิิจกรรมทางกายอย่่างน้้อย 150 นาทีีต่่อสััปดาห์์ ซึ่�่งปััจจุุบัันก็็มีีสิ่่�งเร้้าที่�่จะทำ�ำ ให้้คนสมััยนี้้�ออกกำ�ำ ลัังกาย น้้อยลงไปเรื่อ� ย ๆ มีีการใช้้เวลาบนหน้้าจอกันั วันั ละ 13 ชั่ว� โมง รวมไปถึึงมิติ ิคิ วามปลอดภัยั ในเรื่อ� งอาหาร เรายังั ต้้องฟันั ฝ่า่ กับั เคมีีเกษตร และสิ่ง� ปนเปื้อ�้ นต่า่ ง ๆ อยู่�มาก เรื่อ� งของโภชนาการในอาหารหวาน มันั เค็ม็ ที่ก�่ ระตุ้้น� ให้เ้ ด็ก็ น้ำ��ำ หนักั เกินิ สููงมากขึ้้น� เรามีีเด็ก็ ที่ม�่ ีีน้ำ��ำ หนักั เกินิ กว่า่ 10% ซึ่ง�่ สููงกว่า่ มาตรฐาน แล้้วก็เ็ ป็น็ ต้้นตอของโรคไม่ต่ ิดิ ต่อ่ เรื้อ� รังั ต่า่ ง ๆ มากมาย ในประเด็น็ เรื่อ� งของสุขุ ภาพจิติ ก็ห็ นักั หนามากขึ้้น� เรื่อ� ย ๆ ทั้้ง� ความเครีียด ความกดดันั จากการทำ�ำ งาน เศรษฐกิจิ ปากท้้อง ครอบครัวั โดยเฉพาะปัญั หา ช่อ่ งว่า่ งระหว่า่ งวัยั ก็แ็ รงขึ้น� มีีความขัดั แย้้งหลาย ๆ อย่า่ ง แม้้แต่ใ่ นครอบครัวั

ก็ม็ ีีปัญั หาเรื่อ� งการเมือื ง สังั คมไทยต้้องการการดููแลทางจิติ ปัญั ญา ณัฐั ยา บุญุ ภักั ดีี “ รู้�สึึ ก ภููมิิ ใจ ที่่� ส า ม า ร ถ ภรณีี ภู่ป�่ ระเสริฐิ 9 อีีกเยอะมาก ร่่วมสร้้างสิ่�่งดีี ๆ ให้้สัังคม ผู้อ้� ำ�ำ นวยการสำำ�นัักสนัับสนุุนสุุขภาวะเด็็ก เยาวชน และครอบครัวั สสส. ในหลายเรื่�อง ตลอดช่่วงเวลา ผู้้�อำ�ำ นวยการสำำ�นักั สนัับสนุุนสุุขภาวะประชากรกลุ่ม�่ เฉพาะ สสส. “การทำ�ำ งานของ สสส. ที่่� ประเด็็นสุุดท้้ายคืือเรื่ �องของมลพิิษทางอากาศที่่�เป็็นโจทย์์ 20 ปีทีี่่ผ� ่า่ นมา คืือช่ว่ งเวลาแห่ง่ ผ่่านมา คืือการเริ่�มต้้นของ ซึ่�่งพุ่�งขึ้�นมาในระยะหลััง ประเทศไทยติิด 1 ใน 10 อัันดัับแรก ดร.ณัฐั พันั ธุ์์� ศุภุ กา การเรีียนรู้�้และพััฒนาตััวตน สุพุ ัฒั นุชุ สอนดำ�ำ ริหิ ์์ การแสวงหา บุกุ เบิิก ผจญภัยั ของโลกเรื่อ� งมลพิษิ ทางอากาศ ซึ่ง่� เป็น็ ภัยั ที่ค�่ รอบคลุมุ ชีีวิติ ของเรา บุกุ เบิิกเส้น้ ทาง ลองผิิดลองถููก ในเส้น้ ทางสร้า้ งเสริิมสุขุ ภาพ ให้้ และแก้้ไขยาก เพราะว่่าต้้องแก้้ในระดัับภาพใหญ่่ ทศวรรษหน้้า ผู้้อ� ำำ�นวยการสำำ�นัักพััฒนาภาคีีสัมั พัันธ์์และวิิเทศสััมพัันธ์,์ เก็็บเกี่่�ยวบทเรีียน บ่่มเพาะ ผู้�อ้ ำ�ำ นวยการสำำ�นักั สื่่อ� สารการตลาดเพื่�่อสัังคม สสส. เกิิดรููปแบบทางเลืือกใหม่่ ๆ ต่อ่ สสส. ก็ต็ั้้ง� ใจจะเข้้าไปผลักั ดันั ปัญั หานี้้ใ� ห้้ชัดั เจนยิ่่ง� ขึ้น� ส่ว่ นประเด็น็ ประสบการณ์์ ความเชี่่ย� วชาญ สังั คมไทย การสร้า้ งนวัตั กรรม สุุขภาพอื่�น ๆ เรายัังเว้้นเป็็นปลายเปิิดไว้้ เพราะว่่าด้้วยการที่่� รก.ผู้�้อำ�ำ นวยการสำำ�นักั วิิชาการและนวัตั กรรม สสส. และเครืือข่า่ ย พร้อ้ มกับั ทำ�ำ ความ ทางสุุขภาพที่่�ไม่่เคยมีีมาก่่อน เราเห็็นโรคอุุบัตั ิใิ หม่่เกิิดขึ้�นอย่า่ งโควิิด-19 ดังั นั้้น� ใน 10 ปีีข้้างหน้้า เข้า้ ใจบริิบทแวดล้อ้ มในสังั คม ในหลากหลายรููปแบบ ให้้ เราเชื่�อว่า่ มีีเรื่�องใหม่่ ๆ ที่จ่� ะเกิิดขึ้น� อีีก สสส. จะทำ�ำ หน้้าที่เ่� ฝ้า้ ระวััง ญาณีี รัชั ต์บ์ ริริ ักั ษ์์ ที่่เ� ปลี่่ย� นแปลงตลอดเวลา ความ สอดคล้อ้ งกับั วิิถีชี ีวี ิิตที่่เ� ปลี่่ย� นไป แล้้วจะรีีบกระโจนเข้้าไปดููแลปัญั หาต่า่ ง ๆ ตั้้�งแต่ต่ ้้น ๆ ท้า้ ทายใหม่่ ๆ ต่อ่ จากนี้้ก� ็จ็ ะช่ว่ ย ตามยุุคสมััยและบริิบทของ รก.ผู้้�อำำ�นวยการสำำ�นักั สร้้างเสริมิ ระบบสื่อ�่ และสุขุ ภาวะทางปััญญา สสส. ให้้มีีโอกาสพััฒนาตััวเองอย่่าง สัังคม ซึ่�่งเรารู้�้ สึึกภููมิิใจที่่�ได้้ มองทิิศทางการรัักษาสุุขภาพในอนาคตที่่�กำำ�ลััง ต่่อเนื่�่องทั้้�งในมุุมขององค์์กร เป็็นส่่วนหนึ่่�งของขบวนการ จะมาถึึงอย่า่ งไรบ้้าง คนทำ�ำ งาน และภาคีเี ครืือข่า่ ย” สร้า้ งเสริิมสุขุ ภาพ ได้ม้ ีโี อกาส เรีียนรู้�แ้ ละเติิบโตไปพร้้อมกัับ จะมีีการเปลี่�่ยนแปลงอีีกมหาศาล อย่า่ งระบบทางการแพทย์์ “สสส. เป็็น ‘องค์์กร การเปลี่่ย� นแปลงของ สสส. ไม่ม่ ีี ก็็จะมีีการเปลี่่�ยนครั้้�งใหญ่่จากเทคโนโลยีีดิิจิิทััลที่�่เข้้ามาในช่่วง นวััตกรรมสร้้างเสริิมสุุขภาพ’ สููตรสำ�ำ เร็็จของการสร้้างเสริิม วิิกฤตโควิิด-19 ที่�่ผ่่านมา เราได้้เห็็นระบบการนััดหมายกัับแพทย์์ ดังั นั้้น� นิิยามเส้น้ ทาง 20 ปีี ของ สุุขภาพที่่�กำ�ำ หนดไว้้แล้้ว ไม่่มีี ผ่่านการใช้้ Video Call การส่่งยาทางไปรษณีีย์์ ถ้้าวิิกฤตจบลง สสส. จึึงเปรีียบเสมืือนการ สิ่ง�่ ที่่เ� ป็น็ ไปไม่ไ่ ด้้ นวัตั กรรมและ เราก็ค็ วรพัฒั นาปรับั ปรุงุ รููปแบบการทำ�ำ งานแบบนี้้ต� ่อ่ ไป หรือื แม้้แต่่ เดิินทางบุกุ เบิิกไปสู่่�สถานที่่แ� ห่ง่ โอกาสเกิิดขึ้้�นอยู่�เสมอ การ การเรีียนการสอนออนไลน์์ การทำ�ำ งานแบบ Work from Home ใหม่่ที่่�ไม่่เคยมีีใครไปมาก่่อน ทำ�ำ งานที่่� สสส. ทำ�ำ ให้้ได้้รัับ เราอาจจะไม่่จำำ�เป็็นต้้องอยู่�ออฟฟิิศ เพราะเทคโนโลยีีดิิจิิทััลช่่วย นับั ตั้้ง� แต่ป่ ีี 2544 เป็น็ ต้น้ มา สสส. ประสบการณ์์ใหม่่ทุุกวััน ตื่�่น เชื่ �อมต่่อเราเข้้าด้้วยกันั และภาคีเี ครืือข่า่ ยกว่า่ 20,000 ขึ้้�นมาพร้้อมความสุุขที่่�จะได้้ ราย ได้ร้ ่ว่ มกันั เดิินบนเส้น้ ทางนี้้� ไปทำ�ำ งาน ได้้มีีโอกาสพบเจอ ผมคิิดว่่าในภาพใหญ่่ตอนนี้้� โลกเรีียนรู้�ว่่าเรากำำ�ลัังร่่วม เพื่�อ่ ขัับเคลื่�อ่ นยุุทธศาสตร์์การ ผู้ค�้ นที่่ม� ีคี วามสามารถมากมาย ชะตากรรมเดีียวกััน คำ�ำ นี้้�ชััดเจนขึ้�นเรื่�อย ๆ เรากำ�ำ ลัังพููดถึึงการ สร้า้ งเสริิมสุขุ ภาพของสังั คมไทย ทั้้ง� นักั วิิชาการ ภาคประชาสังั คม เปลี่ย�่ นแปลงสภาพภููมิอิ ากาศของโลก ไม่ใ่ ช่เ่ รื่อ� งของจุดุ ใดจุดุ หนึ่ง�่ มาอย่า่ งต่อ่ เนื่อ�่ ง ซึ่ง�่ บนเส้น้ ทาง ภาคเอกชน การแลกเปลี่่�ยน ประเทศใดประเทศหนึ่่�ง วิกิ ฤตโควิิด-19 สอนเราได้้ชัดั เจนมากว่า่ ดังั กล่า่ วมีทีั้้ง� ความท้า้ ทาย ความ ต่่อยอดมุุมมองต่่อการพััฒนา ไม่่มีีใครปลอดภััยถ้้าทุุกคนไม่่ปลอดภััย ฉะนั้้�นการคิิดเรื่�องโจทย์์ แปลกใหม่่ ความตื่น�่ เต้น้ สสส. ด้า้ นต่า่ ง ๆ ทำ�ำ ให้เ้ กิิดโมเดลที่่� ที่�่เรามีีร่่วมกัันของโลกก็็เริ่�มมีีมากขึ้้�น เพราะพวกเราทุุกคนมีี และภาคีที ุกุ คนล้ว้ นไม่ห่ ยุดุ ที่่จ� ะ เติิบโต งอกงาม หลากหลาย” One World, One Residence. เราต้้องเริ่ม� เรื่อ� งของการพััฒนาอย่า่ ง เดิินทางเพราะเชื่อ�่ ว่า่ ทุกุ คนบน ยั่่ง� ยืืน การตั้้ง� เป้า้ หมายให้้ชัดั เจนในเรื่�อง SDGs ทั้้�ง 17 เป้้าหมาย แผ่น่ ดิินไทยมีคี วามสามารถใน “เมื่อ�่ สังั คมเปลี่่ย� น ภููมิิทัศั น์์ จุุดสำำ�คััญคืือการเปลี่่�ยนวิิธีีคิิดของศตวรรษที่�่ 20 เดิิมที่่�โลกเน้้น การดููแลตนเองและครอบครัวั สื่อ�่ เปลี่่ย� น สิ่ง�่ แวดล้อ้ มเปลี่่ย� น พััฒนาเศรษฐกิิจ แล้้วก็็ผลาญทรััพยากรอย่่างเต็็มที่�่ ในตอนนี้้� สามารถสร้้างสรรค์์สัังคมและ ความคิิดคนเปลี่่ย� น แม้ก้ ระทั่่ง� ทั่่ว� โลกได้้สติมิ ากขึ้้น� ว่า่ เราจะต้้องพัฒั นาไปภายใต้้ความสมดุลุ ของ สิ่ง�่ แวดล้อ้ มที่่เ� อื้้อ� ให้เ้ กิิดสุขุ ภาวะ เชื้้�อโรคเองก็็เปลี่่�ยนไปมาก เศรษฐกิจิ สังั คม สิ่่ง� แวดล้้อม รวมถึึงเรื่อ� งสุขุ ภาพด้้วย ซึ่ง�่ เป็น็ ปัจั จัยั ที่่ด� ีไี ด้้ คำ�ำ ว่่า ‘สร้้างเสริิมสุุขภาพ’ จะ ที่�่ต้้องคิิดควบคู่�ไปตลอดของการพััฒนา ให้้ทุุกคนคิิดถึึงสุุขภาวะ ปรัับตััวอย่่างไร ให้้เข้้ากัับ ทางกาย จิิต สัังคม แล้้วก็ป็ ััญญาควบคู่�กััน “การได้้เป็็นส่่วนหนึ่่�งของ ยุคุ สมัยั เป็น็ โจทย์ท์ี่่ท� ้า้ ทายของ เส้น้ ทาง 20 ปีี สสส. นี่่ค� ืือการงาน สสส. ในฐานะคนทำ�ำ งานด้้าน การเดินิ ทางของทศวรรษที่่� 3 ในมุมุ มองของคุณุ หมอ ของชีวี ิิตที่่ห� ยั่ง� รากในตัวั ตนและ สื่�่อสารการตลาดเพื่�่อสัังคม เจตจำ�ำ นง เพราะความเชื่อ�่ มั่่น� ใน มีี เ รื่�่ อ ง ใ ห้้ เ รีี ย นรู้�้ เ ย อ ะ ม า ก อย่า่ งที่บ่� อกตั้้ง� แต่ต่ ้้น ว่า่ เราออกแบบ สสส. ให้เ้ ป็น็ องค์ก์ รเปิดิ จิิตวิิญญาณขององค์ก์ ร ในการ การเปลี่่�ยนแปลงทำ�ำ ให้้เห็็น เราไม่่ได้้เริ่�มต้้นด้้วยการบอกทีีมงานว่่าเขาควรทำ�ำ อะไร อย่่างไร มุ่�งสร้า้ งประโยชน์แ์ ละความผาสุกุ โอกาสใหม่่ ๆ เสมอ มีโี อกาส แต่เ่ ราชวนทุกุ คนคิดิ ไปด้้วยกันั ในตอนที่่ท� บทวนเส้้นทางใน 10 ปีี ให้ก้ ับั สังั คม ได้ห้ ล่อ่ เลี้้ย� งจิิตใจ ในการเข้้าใจปััญหาได้้ชััดขึ้้�น ข้้างหน้้า ก็็เกิิดการระดมความคิิดอย่่างกว้้างขวาง เราได้้มีีการ และหลอมรวมงานและชีวี ิิตเป็น็ มีโี อกาสเข้า้ ใจความหลากหลาย ตั้้ง� เป้า้ หมายใหญ่ด่ ้้วย สิ่่ง� ที่ค่� ิดิ ว่า่ ยังั เป็น็ คุณุ ค่า่ ที่ด่� ีีก็ย็ ังั คงต้้องยึึดถือื หนึ่่ง� เดียี วกันั เพราะเรารู้�ว่างาน ของคนมากขึ้้�น การเชื่�อ่ มโยง รัักษาไว้้ แล้้วก็็ต่่อยอดใหม่่ให้้เกิิดขึ้�น เราเห็็นจุุดที่่�จะต้้องปรัับ สร้า้ งเสริิมสุขุ ภาพของ สสส. นั้้น� ความรู้�้ เชื่�่อมโยงเครืือข่่าย ยุุทธศาสตร์์ในการปรัับตััว ซึ่่�งผมก็็ได้้กล่่าวถึึงในข้้างต้้นแล้้ว สร้า้ งผลลัพั ธ์ส์ู่่�ตัวเอง ครอบครัวั เชื่�อ่ มโยงพลัังเล็็ก ๆ ของคน เราร่่วมคิิดร่่วมทำ�ำ กัันมา ทุุกคนเองในองค์์กรก็็เห็็นแนวทางใหม่่ ชุมุ ชน และสังั คม ทุกุ ๆ วันั ที่่เ� รา เพื่อ�่ สร้า้ งสรรค์ท์ างออกในการ แต่่ว่่าพอเดิินทางไปจริิง ๆ แล้้ว ภายใต้้แผนที่่�ใหม่่ เข็็มทิิศใหม่่ ทำ�ำ งาน จึึงเปรีียบเหมืือนผีีเสื้้�อ แก้ป้ ัญั หาให้ด้ ีขีึ้้น� เกิิดขึ้้น� ตลอด ก็็ต้้องเรีียนรู้�แต่่ละก้้าวเดิินกัันไป ที่่�ขยัับปีีกและสร้้างผลกระทบ เวลา ในขณะเดีียวกััน สิ่�่งที่่� ไปสู่่�สิ่ง�่ อื่น�่ ๆ อย่า่ งต่อ่ เนื่อ�่ ง” ต้้ อ ง เ ตรีี ย มรัั บ มืื อ คืื อ ค ว า ม ในโอกาสที่่ค� รบรอบ 2 ทศวรรษ ของการก่่อตั้้�ง สสส. ขึ้�นมา ยืืดหยุ่่�นที่่�ต้้องปรัับวิิธีีคิิดอย่่าง เราใช้้เป็น็ หมุดุ หมายหนึ่ง�่ ในการทบทวนตัวั เองและการวางทิศิ ทาง รวดเร็็วให้้ทัันกัับสถานการณ์์ ของทศวรรษที่่� 3 อย่่างที่�่เล่่าสู่่�กัันฟัังไปก่่อนหน้้า และก็็อยากให้้ และการเปิดิ กว้า้ งยอมรับั ความ สังั คมได้้รู้�้จัักองค์ก์ รเรามากขึ้้น� อีีกนิดิ หนึ่ง�่ เราคิดิ ว่า่ นี่ค�่ ือื องค์ก์ รของ แตกต่า่ งอย่า่ งเข้า้ ใจ” สัังคมไทย อยากให้้ทุุกคนได้้มาเรีียนรู้�ร่่วมกััน รัับรู้�สิ่่�งที่�่เราทำ�ำ มา ใน 2 ทศวรรษแรก ทั้้�ง 20 การเปลี่ย่� นแปลงใหญ่่ที่เ�่ กิิดขึ้น� จากที่�่ สสส. ชวนเครือื ข่า่ ยภาคีีในภาคส่่วนต่า่ ง ๆ มาร่ว่ มมือื กันั ทำ�ำ และ ทุุกคนเห็็นรููปธรรมที่่�เกิิดขึ้ �นเพราะว่่าการเปลี่่�ยนแปลงนั้้�นไม่่ได้้ เป็น็ การเปลี่ย�่ นแปลงในจุดุ เล็็กจุุดน้้อย แต่เ่ ป็น็ การเปลี่่�ยนแปลงที่่� เข้้าไปอยู่�ในสัังคมไทยจริิงๆ อย่า่ งน้้อยก็อ็ ยากให้้ทุุกคนได้้มาสรุุป บทเรีียนด้้วยกััน ก่่อนจะชวนกัันเดิินต่อ่ ไปในทิิศทางข้้างหน้้า

10 VOX POP BELIEF / HOPE / CHANGE“ความเชื่�่อของ สสส. คือื เรื่�อ่ งของการเชื่�่อว่่า ‘การป้้องกััน’ ดีีกว่า่ ‘การรักั ษา’ คอนเซปต์์ตั้้ง� แต่่ เราเริ่่ม� รณรงค์ก์ ่อ่ ตั้้ง� สสส. ก็ค็ ืือเรื่�อ่ งของการ ‘สร้า้ ง’ นำ�ำ ‘ซ่่อม’ เราป้้องกันั ด้้วยการสร้า้ งสุุขภาพดีีกว่า่ 01การไปซ่่อมสุุขภาพในภายหลังั ” 01 ศ.เกียี รติคิ ุณุ นพ.ประกิติ วาทีสี าธกกิจิ “สสส. เป็น็ องค์ก์ รนวัตั กรรมที่�่พยายามตอบโจทย์์ ประธานมููลนิิธิริ ณรงค์์เพื่อ�่ การไม่ส่ ููบบุุหรี่�่ การสร้า้ งสุุขภาพ และมีีหลักั การทำำ�งานที่่ร� วมพลััง ทุุกภาคส่่วน ร่ว่ มกันั ผลักั ดันั เชิิงระบบ เพื่�่อให้้มีีพลัังในการ 02 เปลี่�่ยนแปลงสููงและต่่อเนื่�่อง ซึ่�ง่ สิ่่�งสำำ�คััญมาก ๆ คือื แรงผลักั ดันั พลังั ของเครืือข่า่ ยจากทุกุ ภาคส่่วนที่ห�่ ลากหลาย และกระจายไปทั่่ว� ประเทศ” 02 ภก.สงกรานต์์ ภาคโชคดีี ผู้อ้� ำำ�นวยการสำ�ำ นัักงานเครือื ข่า่ ยองค์์กรงดเหล้้า (สคล.) “สถานการณ์์ที่ก่� ำ�ำ ลังั เสื่�่อมทรุุดลงอย่า่ งรวดเร็็วนี้้� หากพวกเรา 03 ที่�่มองเห็น็ ปััญหาสาหััสที่ก่� ำำ�ลังั คืบื คลานใกล้ต้ ัวั เข้า้ มา แล้ว้ ไม่ร่ วมตััวช่ว่ ยกัันแก้้ไข ไม่่ปรับั พฤติิกรรมและวิถิ ีีชีีวิิต ของเราใหม่่โดยเร็ว็ มนุุษยชาติิจะต้้องสููญสิ้้�นชาติพิ ัันธุ์�์ ไปจากโลกใบนี้้�แน่่ ๆ ในอีีกไม่่กี่�่ชั่่ว� อายุุคน” 03 นพ.วิทิ ยา ชาติบิ ัญั ชาชัยั ประธานแผนงานสนัับสนุุนการดำำ�เนิินงานป้อ้ งกัันอุุบัตั ิิเหตุจุ ราจรระดัับจัังหวัดั (สอจร.), ผู้เ้� ชี่ย�่ วชาญในคณะที่ป�่ รึกึ ษาขององค์์การอนามัยั โลกด้้านการป้อ้ งกััน การบาดเจ็็บ

11 ความเชื่�่อ ความหวังั และการเปลี่�่ยนแปลง ที่�่ผ่่านมา สสส. ได้้ร่ว่ มงานกับั ภาคีเี ครืือข่่ายจำ�ำ นวนมากจากทั่่�วประเทศไทย หลาย ๆ ความเปลี่่ย� นแปลงทางสุุขภาพ ได้เ้ กิิดขึ้�น้ จากการผสานไอเดีีย ร่ว่ มกันั ผลัักดันั จนเกิิดขึ้้�นจริงิ ในวาระครบรอบ 20 ปีี ของสำำ�นักั งานกองทุนุ สนับั สนุนุ การสร้้างเสริิมสุุขภาพ (สสส.) เราจึึงอยากชวนเหล่า่ ภาคีที ี่่ร� ่ว่ มเดิินทางกันั มา มาพููดถึึงเรื่่�อง ‘ความเชื่่�อ ความหวังั และการเปลี่�ย่ นแปลง’ ที่�เ่ ขาอยากให้้เกิดิ ขึ้้น� กับั สสส. ในทศวรรษถัดั ไปกันั “ความเชื่�่อหนึ่�ง่ ที่ส�่ ภาองค์ก์ รของผู้้�บริิโภคมีีความ 04 สอดคล้อ้ งกัับ สสส. คือื เรื่�่องของการใช้ข้ ้อ้ มููล เพื่�่อสร้า้ งความเปลี่ย่� นแปลง ซึ่�่งเป็น็ ความเชื่�่อว่่า ความจริิงสามารถเปลี่�ย่ นแปลงสัังคมได้้” 04 สารีี อ๋อ๋ งสมหวังั เลขาธิกิ ารสภาองค์์กรของผู้บ้� ริโิ ภค, อดีีตเลขาธิกิ ารมููลนิิธิเิ พื่อ�่ ผู้บ�้ ริโิ ภค 05 “ความคาดหวังั ในอนาคต อยากให้เ้ กิิดการขยัับวิธิ ีีคิดิ ไปสู่่�การสร้า้ งสุุขภาพสมรรถนะ ‘Functional Health’ ที่�่ทำำ�ให้ค้ นทุุกกลุ่่�มมีีความสามารถในการพึ่�่งพาตนเอง ในการดำ�ำ รงชีีวิติ ได้้ ให้้คนที่ม�่ ีีร่า่ งกายไม่่เหมืือนกันั บุุคลิกิ ภาพไม่่เหมืือนกันั สามารถใช้้ชีีวิิตได้้ไม่่แตกต่า่ งกันั อันั นี้้เ� ป็น็ สิ่่�งที่ค่� าดหวััง” 05 พญ.วัชั รา ริ้้ว� ไพบููลย์์ ผู้อ�้ ำำ�นวยการสถาบันั สร้้างเสริมิ สุขุ ภาพคนพิกิ าร “สสส. มีีความเชื่�่อในการทำ�ำ งานกัับภาคีี 06 ไม่่ทำ�ำ งานอย่่างโดดเดี่�ย่ ว ที่ผ�่ ่า่ นมาได้ม้ ีีการดึึงพลััง ของคนทุุกคนในแผ่น่ ดิินไทยให้้เข้้ามาช่ว่ ยแก้้ปััญหาได้้ และการทำ�ำ งานแบบบูรู ณาการกับั ทั้้ง� เรื่�่องของบุุคคล ครอบครััว ชุมุ ชน องค์ก์ รภาครััฐ จะสามารถสร้้าง ความเปลี่ย่� นแปลงให้้เกิดิ ขึ้้�นได้้” 06 ธวัชั ชัยั ฟักั อังั กููร ประธานกรรมการบริหิ ารแผน คณะที่�่ 3 สสส.

12 07 “ในทััศนะของอาตมา สสส. ทำ�ำ ให้้ผู้้�คนตระหนักั ว่่า เรื่�่องของสุุขภาพไม่ใ่ ช่่แค่เ่ รื่�่องของร่่างกายอย่่างเดีียว แต่่รวมไปถึึงมิติ ิิของจิติ ใจ สัังคม สิ่่�งแวดล้อ้ ม และจิติ วิิญญาณ ซึ่�่งหมายความว่่า สุุขภาพจะดีีได้้ ไม่่ได้้หมายความว่า่ มีีแค่่อาหาร มีีโรงพยาบาล แต่ต่ ้อ้ งมีีมาตรการหรืือกลไกทางสัังคม จนไปถึึงเศรษฐกิิจการเมืือง ที่่�จะช่่วยให้้สัังคมมีีมิติ ิิ ทั้้ง� ทางด้้านสุุขภาพกายและจิติ ใจดีี” 07 พระไพศาล วิสิ าโล “ผมคิดิ ว่่า สสส. มีีศัักยภาพที่่ย� ังั ไม่ไ่ ด้ร้ ับั การปลดปล่อ่ ย ผมว่่า สสส. ต้อ้ งมา ‘Reinvent’ องค์ก์ รใหม่่ เพราะว่า่ เจ้้าอาวาสวัดั ป่า่ สุคุ ะโต เป้้าหมายเรามีี แต่ว่ ่า่ ไปไม่่ถึึงเป้้าหมายเท่่าที่่�ควร เราต้้องมองการปลดปล่อ่ ยศัักยภาพ และเปลี่ย�่ นผลลัพั ธ์์ 08 ให้อ้ อกมาให้ไ้ ด้้ และเป็น็ ผลลัพั ธ์ท์ ี่�เ่ อาไปใช้้ประโยชน์์ ได้อ้ ย่า่ งยั่่ง� ยืืน” 08 ดร.สัมั พันั ธ์์ ศิลิ ปนาฎ ประธานคณะกรรมการบริหิ ารแผนคณะที่่� 4 สสส., รองประธานและ ผู้จ�้ ััดการทั่่ว� ไปฝ่า่ ยปฏิิบัตั ิิการฮาร์ด์ ดิิสก์์ไดรฟ์์ บริษิ ััท เวสเทิริ ์น์ ดิิจิิตอล คอร์ป์ อเรชั่่น� (ประเทศไทย) จำำ�กััด “ผมอยากเห็น็ ความเปลี่�่ยนแปลงของ สสส. คือื อยากจะเห็็นการยกระดัับองค์์กรเพื่�่อก้า้ วไปสู่่� การทำ�ำ งานในระดัับที่่�มีีบทบาทและหน้า้ ที่่� ในการทำ�ำ กิิจกรรมทางสุุขภาวะ ที่�่เป็น็ ไปอย่่าง 09บููรณาการ สามารถยกระดับั ให้้ทางภาครััฐเห็็นว่่า การทำ�ำ งานด้า้ นสุุขภาวะมีีความสำำ�คัญั มากขึ้้�น” 09 ผศ.ดร.ปิยิ วัฒั น์์ เกตุวุ งศา หััวหน้้าศููนย์พ์ ัฒั นาองค์์ความรู้้ด� ้้านกิิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK) สถาบันั วิจิ ััยประชากรและสังั คม มหาวิทิ ยาลััยมหิิดล 10 “เราอยากให้้มีีคนอื่�่นมาสร้า้ ง ability to live, ability to learn. ให้้เด็ก็ ได้้ วิธิ ีีการทำ�ำ งานของ สสส. จึึงเป็น็ การ empowerment ให้เ้ รากล้า้ ทำำ�สิ่่�งใหม่่ ๆ ที่่�ออกไปจาก กรอบวิธิ ีีคิดิ เป็น็ พื้้�นที่่ใ� นการค้น้ หา ทดลอง และทำำ�ให้เ้ รา สร้้าง innovation ออกมาได้้มากยิ่่ง� ขึ้้�น” 10 มิริ า เวฬุภุ าค ผู้ก�้ ่่อตั้้�งเว็บ็ ไซต์์ Flock Learning

11 13 “ผมคาดหวังั ว่า่ หากเราพอจะรู้้�ว่่าอะไรคืือ ความสุุข ความทุุกข์์ เราจะหาทางช่่วยเขาได้้ และพยายามสร้้างสิ่่�งแวดล้อ้ มให้้ผู้้�คนยิินยอมพร้อ้ มทำ�ำ ในการปรัับเปลี่ย�่ นพฤติกิ รรม เพื่�่อเปลี่�่ยนแปลง ให้ด้ ีีขึ้้�น เมื่�่อรู้�แล้้วสิ่่�งที่่� สสส. พยายามผลัักดััน คืือการสร้้างความรู้� สร้้างความเข้้าใจ และความยิินยอมทำำ�เพื่�่อเปลี่ย�่ นแปลง” 11 พีรี วัศั คิดิ กล้า้ ผู้ใ�้ หญ่บ่ ้้านสำ�ำ โรง ตำำ�บลท่า่ สว่า่ ง อำำ�เภอเมือื ง จัังหวัดั สุรุ ินิ ทร์์ 12 “การได้ร้ ่ว่ มทำำ�งานกับั สสส. ทำ�ำ ให้เ้ ห็็นการทำำ�งานที่่�สร้า้ ง นวัตั กรรมเพื่�่อเติมิ เต็็มระบบ เพื่�่อมุ่่�งให้้เกิดิ การ สร้า้ งเสริิมสุุขภาพโดยประชาชนและชุมุ ชนอย่่างยั่่ง� ยืืน ทำ�ำ ให้ป้ ระชาชนสามารถจััดการตนเองด้้านสุุขภาพได้้ ชุุมชนมีีความเข้ม้ แข็็ง สามารถแก้้ปััญหาของชุมุ ชนทั้้ง� ใน สถานการณ์ป์ กติิ และแม้้แต่ภ่ าวะวิิกฤตของโควิดิ -19” 12 รศ.วิลิ าวัณั ย์์ เสนารัตั น์์ อดีีตคณบดีีคณะพยาบาลศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลััยเชีียงใหม่่ ผู้ม้� ีีผลงานโดดเด่่นด้้านการพัฒั นาระบบปฐมภููมิิ และระบบสุขุ ภาพชุมุ ชน “การลงทุุนกับั การรักั ษาพยาบาลจะมากมายมหาศาล 13 ไม่่สิ้้�นสุุด หากประชาชนไม่่มีีความรอบรู้้�ด้า้ นสุุขภาพ (Health Literacy) โจทย์ส์ ำำ�คัญั คือื ทำ�ำ อย่า่ งไรให้ค้ น มีีความตระหนักั รู้้�ด้้านสุุขภาพ (Health Conscious) ซึ่�ง่ การสร้้างสุุขภาพเป็น็ เรื่�อ่ งของทุกุ คน สิ่่�งที่�่ สสส. ทำำ�มาตลอด 20 ปีี คือื การลดปััจจัยั เสี่�่ยง เพิ่่�มปััจจัยั สร้า้ งเสริมิ สุุขภาพ” 13 นพ.วิโิ รจน์์ ตั้้ง� เจริญิ เสถียี ร ที่ป�่ รึกึ ษาสำ�ำ นัักงานปลััดกระทรวงสาธารณสุขุ ด้้านต่่างประเทศ และสำ�ำ นัักงานพัฒั นานโยบายสุขุ ภาพระหว่า่ งประเทศ (IHPP) 14 “สิ่่�งที่�่ สสส. ให้้มาตลอดคืือโอกาส เราสามารถทำำ�ประเด็็น ที่ค่� ิดิ ว่่ามีีความสำำ�คััญในสัังคม ที่่�จะทำ�ำ ให้เ้ กิิดสุุขภาวะ กับั ประชาชนได้้ เรามีีเจตนาในการทำำ�งานเพื่�่อสร้้างสุุข หมายถึึงสุุขภาพในทุุกมิติ ิิ เมื่�อ่ สสส. เปิดิ โอกาส จึึงเป็น็ เสมืือนลมใต้้ปีกี ที่่�ดีีสำำ�หรับั ทุุกคนที่่�จะเข้า้ มา และทำำ�งานที่�จ่ ะสร้า้ งสุุขให้ก้ ัับประชาชน” 14 ทพญ.ปิยิ ะดา ประเสริฐิ สม ทันั ตแพทย์ท์ รงคุณุ วุฒุ ิิ กรมอนามัยั กระทรวงสาธารณสุขุ

14 FEATURE 20 BIG CHANGES 20 การเปลี่่�ยนเเปลงสำ�ำ คัญั ด้้านสุุขภาพของสัังคมไทย ตลอดการเดินิ ทางเพื่่�อสร้า้ งเสริมิ สุขุ ภาพให้ก้ ับั ประเทศไทย การทำ�ำ งาน ของสำ�ำ นักั งานกองทุนุ สนับั สนุนุ การสร้า้ งเสริมิ สุขุ ภาพ (สสส.) ได้ส้ ร้า้ ง ความเปลี่ย่� นแปลงต่อ่ สังั คมไทยในหลากหลายมิติ ิิ หลายคนสามารถจดจำ�ำ ประเด็็นใหญ่่อย่่างการรณรงค์์งดดื่่ม� เหล้้า งดสููบบุุหรี่่� หรืือแม้้กระทั่่�ง เรื่อ่� งอุบุ ัตั ิเิ หตุุ ฯลฯ ดังั นั้้น� ในช่ว่ งเวลาของการครบรอบ 20 ปีีแบบนี้้� เราอยากชวนคุุณไปทบทวนความเปลี่่�ยนแปลงใหญ่่ ๆ 20 ประเด็็น ที่่� สสส. สร้า้ งให้ก้ ับั สังั คมไทยตลอดช่ว่ งเวลาที่ผ่� ่า่ นมา BIG CHANGE FUTURE FORWARD: เชื่�อมโยง สานพลัังภาคีีเครืือข่่าย จนทำ�ำ ให้้เกิิดการขัับเคลื่่�อนสุุขภาวะมาอย่่าง ยั่่ง� ยืืนกว่่า 20 ปีี โดยที่ผ�่ ่า่ นมา สสส. ทำ�ำ หน้้าที่�เ่ ป็น็ ดั่่ง� Innovative Enabler เหมืือน 01 ความยั่่�งยืืนคืือหััวใจสำ�ำ คััญในการดำ�ำ เนิินงานของ กับั น้ำ�ำ�มัันหล่อ่ ลื่่น� ที่ช�่ ่่วยให้้ฟัันเฟืืองต่่าง ๆ ทำ�ำ งานได้้อย่า่ งลื่่น� ไหล รวมทั้้�งยัังวาง สสส. ในอนาคต การจััดเก็็บภาษีีบาปจาก บทบาทในการเป็็น Incubator ที่�่ทำำ�หน้้าที่่�บ่่มเพาะและสนัับสนุุนภาคีีเครืือข่่าย จุดุ เริ่่ม� ต้้น สสส. เส้น้ ทาง ผลิติ ภััณฑ์์ที่่�เป็็นอันั ตรายต่อ่ สุขุ ภาพ ซึ่ง่� ถือื ว่่าเป็็น จากภาคส่่วนต่่าง ๆ อย่่างเข้้มแข็็ง ขยายผลขัับเคลื่่�อนการทำ�ำ งานด้้านสุุขภาพ การเปลี่่�ยนภาษีีบาปสู่�่การ เชื้�อเพลิิงในการทำำ�งานหลัักมาตลอด 20 ปีี ได้้ไกลมากยิ่่�งขึ้�น นอกจากนี้้� สสส. ยัังทำำ�หน้้าที่่�สานพลัังร่่วมสร้้างนวััตกรรม สร้า้ งเสริมิ สุุขภาพของไทย ในทิิศทางข้้างหน้้า สสส. ยัังคงมุ่�งมั่่�นสร้้าง สุุขภาวะ ผลัักดัันให้้เกิิดการเปลี่�่ยนแปลงอย่่างยั่่�งยืืน ซึ่�่งต้้องถืือว่่า สสส. เป็็น ความเปลี่่�ยนแปลงพฤติิกรรมที่่�ส่่งผลเสีียต่่อ องค์์กรต้้นแบบที่่�ทำำ�งานร่่วมกัับภาคีีเครือื ข่า่ ยได้้อย่า่ งดีีเยี่่ย� ม IMPACT: สุุขภาพของคนไทย เพื่่�อเป็็นการเติิมช่่องว่่างใน การจัดั การกลุ่่�มโรคไม่่ติดิ ต่อ่ เรื้�อรังั ช่่วยลดปัญั หา FUTURE FORWARD: จุุดเริ่�มต้้นการเกิดิ ขึ้น� ของ สสส. เมื่่�อย้้อนไป 20 ปีี การขาดแคลนงบประมาณด้้านสร้้างเสริมิ สุขุ ภาพ ที่�่แล้้ว ประเทศไทยได้้มีีการระดมพลัังความคิิด ให้้ลดลง เพื่่�อสร้้างสัังคมสุุขภาวะในประเทศไทย การทำำ�งานสนัับสนุุนร่่วมกัับภาคีีเครืือข่่ายยัังคงเป็็นหััวใจสำ�ำ คััญที่�่ สสส. ยึึดถืือ จากทุุกภาคส่่วน เพื่่�อเป้้าหมายในการทำ�ำ ให้้ อย่่างยั่ง� ยืืน เอาไว้้เป็็นสำ�ำ คัญั การสนับั สนุนุ บ่่มเพาะ เชื่อ� มโยง ยัังคงเป็น็ รููปแบบการทำ�ำ งาน คนไทยมีีสุขุ ภาพที่ด�่ีีขึ้้น� โดยเริ่ม� จากความพยายาม ร่่วมกัันอย่่างต่่อเนื่่�อง และถืือเป็็นต้้นทุุนสำำ�คััญในการรัับมืือกัับการเปลี่�่ยนแปลง เปลี่ย�่ นค่า่ นิยิ มเรื่อ� งการสููบบุหุ รี่�่ ซึ่ง่� มีี ศ.เกีียรติคิ ุณุ BIG CHANGE ที่จ่� ะเกิิดขึ้�นในวันั ข้้างหน้้า นพ.ประกิติ วาทีีสาธกกิจิ เลขาธิกิ ารมููลนิธิ ิริ ณรงค์์ เพื่่�อการไม่่สููบบุุหรี่่�ในสมััยนั้้�น เป็็นผู้�้อยู่�เบื้้�องหลััง 02 การผลัักดัันความสำำ�เร็็จในจุุดนั้้�น ทำำ�ให้้บุุคลากร ในแวดวงสุุขภาพได้้เริ่ �มศึึกษาตััวอย่่างองค์์กร สร้า้ งสัังคมไทยสู่ก�่ ารรวมพลััง สุุขภาพในประเทศออสเตรเลีียและสหรััฐอเมริิกา สร้้างสรรค์ส์ ุขุ ภาวะ ที่ม�่ ีีการเก็บ็ ภาษีียาสููบ หรือื ที่เ�่ รีียกกันั ว่า่ ‘ภาษีีบาป’ IMPACT: (Sin Tax) และใช้้มาเป็น็ แหล่ง่ งบประมาณนวัตั กรรม (Innovative Financing) ในการสนัับสนุุนและ หััวใจสำำ�คััญของความสำ�ำ เร็็จในการทำ�ำ งานของ ควบคุมุ โรค เมื่่อ� ได้้ไอเดีียดังั กล่า่ วจึึงมีีการเสนอให้้ สสส. คืือการขับั เคลื่่อ� นประเด็็นสุุขภาพ ผ่่านการ รััฐบาลไทยเรีียกเก็็บเงิินภาษีีบาป และต่่อยอด ทำำ�งานร่่วมกัันทุุกภาคส่่วนแบบ Multi-sectoral กลายมาเป็น็ สสส. ตามพระราชบัญั ญััติกิ องทุุน ทั้้�งภาคประชาชน ภาควิิชาการ ไปจนถึึงภาครััฐ สนับั สนุนุ การสร้้างเสริมิ สุขุ ภาพ พ.ศ. 2544 ในที่ส�่ ุดุ เอกชน และท้้องถิ่ �น ซึ่�่งเป็็นกลไกสำ�ำ คััญที่่�สร้้าง ให้้เกิิดความเข้้มแข็็งในการทำำ�งานขึ้�น เกิิดการ เชื่�อมโยงสานพลังั ภาคีีเครืือข่า่ ย จนทำำ�ให้้เกิดิ การ

15 BIG CHANGE กับั ภาคีีเครือื ข่า่ ยที่แ่� ข็ง็ แรงจะทำ�ำ ให้้ สสส. สามารถ รางวัลั เนลสันั แมนเดลาด้้านการสร้้างเสริมิ สุขุ ภาพ เดิินทางต่่อไปในเส้้นทางสร้้างเสริิมสุุขภาวะใน (WHO - Nelson Mandela Award for Health Promotion) 03 อนาคตได้้อย่า่ งมั่่น� คง จากการสนัับสนุุนโครงการส่่งเสริิมสุุขภาพกว่่า 3,000 โครงการต่่อปีี ซึ่่�งนี่�่เป็็นเพีียงส่่วนหนึ่่�งที่�่ สร้้างองค์ก์ รให้ย้ ืืดหยุ่่�น คล่อ่ งตัวั BIG CHANGE ยืืนยัันการเป็็นองค์์กรสร้้างเสริิมสุุขภาพชั้ �นนำำ� สามารถขัับเคลื่่�อนสุุขภาวะในทุกุ วิกิ ฤต ระดัับโลกของ สสส. 04 IMPACT: FUTURE FORWARD: พิิสููจน์์ความสำ�ำ เร็จ็ สู่่ก� ารเป็็น สสส. เป็็นองค์ก์ รที่ผ�่ ่า่ นอุปุ สรรคและวิกิ ฤตใหญ่่ ๆ องค์ก์ รสร้้างเสริมิ สุุขภาพชั้้น� นำ�ำ สสส. คาดหวัังว่่าโมเดลการดำำ�เนิินงานตลอด มาพร้้อมกัับประเทศไทยหลายครั้้�งหลายครา ระดัับโลก 20 ปีีที่่�ผ่่านมา จะเป็็นส่่วนหนึ่�่งในการสร้้างแรง ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ ภัยั พิบิ ัตั ิคิ ลื่่น� ยักั ษ์ส์ ึึนามิปิ ลายปีี 2547 บันั ดาลใจ และส่ง่ ต่อ่ ไอเดีียการทำำ�งานให้ก้ ับั นานา การแพร่ร่ ะบาดของโรคไข้้หวัดั นกระหว่า่ งปีี 2546- IMPACT: ประเทศ ที่�่สนใจอยากสร้้างองค์์กรนวััตกรรมเพื่่�อ 2549 วิกิ ฤตการณ์ท์ างการเมือื งไทยในช่ว่ งปีี 2548- สุุขภาพขึ้�นมาเช่่นเดีียวกััน เพราะในโลกอนาคต 2553 มหาอุุทกภััยในปีี 2554 รวมถึึงช่่วงเวลา ตลอด 20 ปีีที่�่ผ่่านมา ความสำ�ำ เร็็จในการ เส้้นแบ่่งของภาษาและดิินแดนจะพร่่าเลืือน ปััจจุุบัันที่�่เรากำำ�ลัังเผชิิญวิิกฤตโควิิด-19 ตลอด สร้้างเสริิมสุุขภาพของ สสส. ได้้รัับการยอมรัับ ไปเรื่�อย ๆ การส่่งต่่อความรู้้�และแรงบัันดาลใจ เวลาที่�่ผ่่านมา สสส. มีีความเชื่�อว่่าวิิกฤตที่่�อุุบััติิ ในระดัับโลก ผ่่านการร่่วมมืือทำ�ำ งานร่่วมกัับภาคีี ให้้กัันไปมาเช่่นนี้้� จะสร้้างโลกที่่�ผู้้�คนมีีสุุขภาพดีี ขึ้�นใหม่ท่ ุุกครั้้�ง ไม่ส่ ามารถแก้้ไขปััญหาด้้วยวิธิ ีีคิิด ยุทุ ธศาสตร์ร์ ะดัับนานาชาติมิ าโดยตลอด ทั้้ง� การ ยิ่่ง� ขึ้�นในอนาคตอย่า่ งแน่่นอน และรููปแบบการทำำ�งานแบบเดิิม ๆ ที่่�ผ่่านมา แลกเปลี่่�ยนองค์์ความรู้� ระดมความคิิดต่่อยอด องค์์กรแห่่งนี้้�จึึงได้้มีีการออกแบบการทำำ�งานให้้มีี การพััฒนางานให้ก้ ับั นานาชาติิพัันธมิติ ร ซึ่่�งสร้้าง BIG CHANGE ความยืืดหยุ่่�น คล่่องตััว สามารถปรัับเปลี่�่ยน ผลดีีกัับทั้้�งคนไทยและผู้้�คนทั่่�วโลก ซึ่�่งโมเดล การทำำ�งานได้้อย่า่ งรวดเร็ว็ พร้้อมรับั มือื กับั ความ การทำ�ำ งานที่�่ สสส. ได้้รับั การยอมรับั ตัวั อย่า่ งเช่น่ 05 เปลี่�่ยนแปลงที่�่เกิิดขึ้�น ผลัักดัันการสร้้างเสริิม สสส. คืือองค์์กรแรกในเอเชีีย ที่�่เปลี่�่ยนภาษีีบาป สุุขภาวะในเมืืองไทยให้้สามารถเดิินต่่อไปได้้โดย นำำ�มาสร้้างนวััตกรรมทางการเงิินการคลัังที่�่ยั่่�งยืืน เปลี่่�ยนแปลงสัังคมไทย ไม่ส่ ะดุดุ เพื่่�อการสร้้างเสริิมสุุขภาพ (Innovative and สร้้างวััฒนธรรมต่อ่ ต้า้ นภััยบุุหรี่่� Sustainable Financing Mechanism for Health IMPACT: FUTURE FORWARD: Promotion) และได้้ร่่วมมืือกับั องค์ก์ ารอนามััยโลก เป็็นองค์ก์ รพี่�เ่ ลี้้�ยงแก่่ประเทศอื่่�น ๆ ที่ส่� นใจโมเดล สสส. เป็็นส่่วนหนึ่�่งในการสนัับสนุุนยุุทธศาสตร์์ การเรีียนรู้้�ในวิิกฤตเพื่่�อปรัับตััวเป็็นคุุณสมบััติิ ดัังกล่่าวอีีกด้้วย รวมถึึงในปีี 2564 สสส. ได้้รัับ MPOWER ขององค์์การอนามััยโลก ที่�่เป็น็ เหมือื น สำ�ำ คััญที่�่องค์์กรอย่่าง สสส. ยัังคงรัักษาไว้้ การสร้้างนวััตกรรมใหม่่ ๆ จากการร่่วมมืือทำ�ำ งาน

16 เครื่่อ� งมือื ชี้ว� ัดั การควบคุมุ ยาสููบในประเทศต่า่ ง ๆ การบังั คับั ใช้้มาตรการทางกฎหมายและทางสังั คม ซึ่ง่� สสส. ร่ว่ มกับั คณะกรรมการควบคุมุ การบริโิ ภค ต่่าง ๆ เพื่่�อลดการเข้้าถึึงเครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์ ยาสููบแห่ง่ ชาติิ (คบยช.) และกระทรวงสาธารณสุขุ การรณรงค์์สร้้างกระแสสัังคมโดยเฉพาะบทบาท เพื่่�อออกยุุทธศาสตร์์การควบคุุมยาสููบแห่่งชาติิ ของภาคประชาสัังคม เช่่น สำำ�นัักงานเครืือข่่าย มาถึึง 3 ฉบัับ ตลอด 20 ปีี ซึ่่ง� มีีมาตรการควบคุมุ องค์ก์ รงดเหล้้า มููลนิธิ ิหิ ญิงิ ชายก้้าวไกล เครือื ข่า่ ย ยาสููบที่่�ครอบคลุุมปััจจััยเสี่่�ยงต่่าง ๆ ที่�่เกิิดขึ้�น เยาวชน มููลนิิธิิเมาไม่่ขัับ เครืือข่่ายลดอุุบััติิเหตุุ เพื่่�อสร้้างสภาพแวดล้้อมปลอดควัันบุุหรี่่� รวมทั้้�ง เครือื ข่า่ ยด้้านศาสนา เครือื ข่า่ ยด้้านสุขุ ภาพต่า่ ง ๆ ส่่งเสริิมการเลิิกใช้้ ปรัับปรุุงกฎหมายกำ�ำ หนดให้้ รวมไปถึึงการสร้้างค่่านิยิ มใหม่่ งานบุญุ ประเพณีี ที่่�สาธารณะและที่่�ทำ�ำ งานทุุกแห่่งปลอดควัันบุุหรี่่� และเทศกาลปลอดเหล้้า จากการร่ว่ มผลักั ดันั ของ 100% จากการผลัักดัันอย่่างต่่อเนื่่�องในที่่�สุุด สสส. และภาคีีเครืือข่่าย ส่่งผลให้้ตลอดเวลา ก็เ็ กิดิ ‘พ.ร.บ.ควบคุมุ ผลิติ ภัณั ฑ์ย์ าสููบ พ.ศ. 2560’ 10 ปีีที่�่ผ่่านมา สถานการณ์์การบริิโภคเครื่่�องดื่่�ม ที่่�ปรัับปรุุงกฎหมายฉบัับเดิิมให้้ตอบโจทย์์ปััญหา แอลกอฮอล์์ของคนไทยมีีแนวโน้้มลดลง ในปััจจุุบันั มากยิ่่�งขึ้�น เป็็น พ.ร.บ. ใหม่่ที่ม�่ ีีความ เข้้มข้้นในการสร้้างสภาพแวดล้้อมที่�่ปลอดบุุหรี่�่ FUTURE FORWARD: มากยิ่่�งขึ้�น และครอบคลุุมถึึงการรัับมืือกลยุุทธ์์ ทางการตลาดของอุตุ สาหกรรมยาสููบอีีกด้้วย การผลัั กดัั น ใ น ปร ะ เ ด็็ น ปัั ญ หาสุุ ข ภ า พ จาก เครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์ ยัังคงเป็็นงานระยะยาว FUTURE FORWARD: ที่่� สสส. ยัังต้้องทำำ�งานอย่่างต่่อเนื่่�อง เพื่่�อให้้ ค่่ านิิ ย ม การดื่่� ม เ ครื่่� อ ง ดื่่� ม แ อ ลก อ ฮ อ ล์์ ข อ ง เป้้าหมายในอนาคตของ สสส. คืือการลดจำำ�นวน ประเทศไทยลดลงมากยิ่่�งขึ้�น มีีสภาพแวดล้้อม ผู้�้สููบบุุหรี่่�ไม่่เกิิน 15% ภายในปีี 2568 เพื่่�อให้้ ที่�่เอื้ �อต่่อการไม่่ดื่่�มเครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์อย่่าง สอดรัับกัับเป้้าหมายแผนยุุทธศาสตร์์การควบคุุม ยั่ง� ยืนื เดินิ หน้้าประเทศไทยสู่่�การมีีพื้้น� ที่ป�่ ลอดเหล้้า ยาสููบแห่ง่ ชาติิ ฉบัับที่่� 3 พ.ศ. 2565-2570 ซึ่่�งต้้อง และเป็น็ สัังคมไร้้แอลกอฮอล์์ที่เ่� ข้้มแข็ง็ มากยิ่่ง� ขึ้�น ผ่่านการทำำ�งานบนความท้้าทายในหลากหลาย ด้้านไปพร้้อม ๆ กันั ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ การบริหิ ารจัดั การ BIG CHANGE นโยบาย การสร้้างกระบวนการที่่�เข้้มแข็็งในการ ควบคุุมยาสููบทั้้�งในระดัับท้้องถิ่ �นไปจนระดัับชาติิ 07 ผ่่านการสร้้างเครื่่�องมืือและเครืือข่่ายภาคีีรุ่่�นใหม่่ เพื่่� อ สร้้า ง สุุ ข ภ า พ ค น ไท ย ให้้ แข็็ ง แร ง ยิ่่� ง ขึ้ � น ใน อนาคต BIG CHANGE รณรงค์ส์ ร้้างความปลอดภัยั บนท้้องถนน 06 IMPACT: สร้้างค่่านิยิ มใหม่่ในสัังคมไทย ลด ละ เลิกิ การดื่่�มเครื่่อ� งดื่่ม� สสส. รณรงค์์สร้้างความปลอดภััยทางถนน แอลกอฮอล์์ มาอย่า่ งยาวนาน ซึ่ง�่ จากข้้อมููลองค์ก์ ารอนามัยั โลก ในปีี 2561 คนไทยเสีียชีีวิติ จากอุุบัตั ิิเหตุทุ างถนน IMPACT: ปีีละกว่่า 22,491 คน และสถาบัันวิิจััยเพื่่�อ การพััฒนาประเทศไทย (TDRI) รายงานว่่าในปีี นัับตั้้�งแต่่จััดตั้้�ง สสส. ทำ�ำ ให้้เกิิดการขัับเคลื่่�อน 2554-2556 มููลค่่าเสีียหายทางเศรษฐกิิจจาก ด้้านการศึึกษาวิิจััยสภาพปััญหา และผลัักดััน อุุบััติิเหตุุสููงถึึง 545,435 ล้้านบาทต่่อปีี ทำำ�ให้้ นโยบายสำ�ำ คัญั ที่เ่� กี่ย่� วข้้อง อย่า่ งการห้้ามโฆษณา ประเทศไทยมีีอััตราเสีียชีีวิิตทางถนนสููงติิด แอลกอฮอล์์ การผลัักดัันให้้เกิิด พ.ร.บ.ควบคุุม อัันดัับโลก จึึงเป็็นโจทย์์ใหญ่่ของ สสส. ที่่�ให้้ เครื่่�องดื่่�มแอลกอฮอล์์ พ.ศ. 2551 สนัับสนุุน ความสำ�ำ คัญั กับั การสร้้างความปลอดภัยั ทางถนน และมุ่ �งลดการบาดเจ็็บและเสีียชีีวิิตจากอุุบััติิเหตุุ ผ่่านยุุทธศาสตร์์ 5E คืือการบัังคัับใช้้กฎหมาย (Enforcement) การให้้ข้ อมููลความรู้�้ การสื่่�อสาร

17 ประชาสััมพัันธ์์ (Education) วิิศวกรรมจราจร การรณรงค์์สื่่�อสารให้้เข้้าใจได้้ง่่ายและชััดเจน (Engineering) การจััดระบบบริิการฉุุกเฉิิน (EMS) ในเรื่�องความรอบรู้�ด้้านสุขุ ภาพ (Health Literacy) และการประเมิินผล (Evaluation) โดย สสส. และทัักษะในการบริิโภคอาหารสุุขภาวะ (Life ร่ว่ มสร้้างความร่ว่ มมือื ในการลดอุบุ ัตั ิเิ หตุทุ างถนน Skills) และการใช้้วิิถีีชีีวิิตที่่�มีีสุขุ ภาวะ (Well-being) ตั้้�งแต่่ระดัับชาติิถึึงท้้องถิ่�น อีีกทั้้�งยัังสนัับสนุุน รวมทั้้ง� การร่ว่ มมือื ทำำ�งานกับั ภาคีีเครือื ข่า่ ยจำ�ำ นวน ให้้เกิิดการพััฒนาฐานข้้อมููลที่่�สำำ�คััญด้้านสถิิติิ มากเพื่่อ� พัฒั นาระบบอาหารที่ย่�ั่่�งยืนื และป้อ้ งกันั อุบุ ััติิเหตุุทางถนน FUTURE FORWARD: FUTURE FORWARD: การเปลี่่�ยนแปลงระบบอาหารเพื่่�อสุุขภาวะให้้เป็็น ผลสำ�ำ เร็็จ ย่่อมมีีความท้้าทายในหลากหลาย ความท้้าทายในอนาคตของ สสส. คืือการแก้้ ประเด็็นที่่�ต้้องจััดการ สสส. มีีความเข้้าใจ ปัญั หาอุบุ ัตั ิเิ หตุทุ างถนนอย่า่ งยั่่ง� ยืนื และสามารถ ความท้้าทายและข้้อจำำ�กััดในแต่่ละบริิบทพื้้�นที่่� ลดอุุบััติิเหตุุทางถนนของประเทศได้้มากยิ่่�งขึ้ �น มีีการวางแผนดำ�ำ เนิินงานขัับเคลื่่�อนทั้้�งระยะสั้้�น โดยการทำำ�งานซึ่่�งอาศััยงานวิิจััยมาปรัับใช้้เพื่่�อ และระยะยาว โดยคาดหวัังให้้เกิิดระบบอาหาร สร้้างนวััตกรรม นำ�ำ เทคโนโลยีีมาผสมเข้้ากัับการ เพื่่�อสุขุ ภาวะให้เ้ กิิดขึ้�นได้้จริงิ บัังคัับใช้้กฎหมาย รวมไปถึึงการรณรงค์์ผ่่าน โครงการ ‘ตำำ�บลรวมพลังั ’ ที่ห�่ ากทุกุ ตำำ�บลสามารถ BIG CHANGE ลดการเสีียชีีวิิตได้้แค่่หนึ่่�งราย จะสามารถช่ว่ ยลด ตัวั เลขผู้้เ� สีียชีีวิิตได้้ถึึง 7,000 รายต่่อปีี และทำ�ำ ให้้ 09 ภาพรวมของปัญั หาทางถนนของประเทศไทยดีีขึ้้น� ในอนาคต จุดุ กระแสกิิจกรรมทางกาย เพื่่�อวิิถีชี ีีวิติ สุุขภาวะคนไทย BIG CHANGE IMPACT: 08 ประเทศไทยเริ่ �มมีีการเสริิมสร้้างกิิจกรรมทางกาย มาตั้้ง� แต่ป่ ีี 2542 และมีีการจัดั ตั้้ง� กองออกกำ�ำ ลังั กาย พััฒนาระบบอาหารเพื่่�อสุุขภาวะ เพื่่�อสุุขภาพ กระทรวงสาธารณสุขุ ตั้้�งแต่เ่ วลานั้้น� เพื่่�อสุขุ ภาพดีที ี่่�ยั่่ง� ยืนื แต่่ว่่าความหมายของการดููแลสุุขภาพทางกาย ได้้เปลี่ย�่ นไป หลังั จากที่่�องค์ก์ ารอนามัยั โลกได้้ให้้ IMPACT: นิิยามกิิจกรรมต่่าง ๆ ในชีีวิิตประจำ�ำ วัันของเรา รวมเข้้าไปอยู่�กัับการออกกำ�ำ ลัังกาย ซึ่�่งเรีียกว่่า ปััญหาด้้านระบบอาหารและเกษตรกรรมของ ‘กิจิ กรรมทางกาย (Physical Activity)’ สสส. จึึงได้้ ประเทศไทยมีีความซับั ซ้้อนอย่า่ งมากในช่่วงเวลา มีีการผลัักดัันการสื่่�อสารให้้ประชาชนได้้เข้้าใจ ที่ผ่� ่่านมา ทั้้�งปััญหาความเหลื่่�อมล้ำ��ำ ปัญั หาความ คำำ�นี้้�มากยิ่่�งขึ้�น โดยรณรงค์์ผ่่านวิิธีีคิิดแบบ ยากจนและหนี้้ส� ินิ ของเกษตรกร ปัญั หาทรัพั ยากร การตลาดเพื่่�อให้้ข้้อมููลต่่าง ๆ ไปได้้ไกลมาก ธรรมชาติิที่เ�่ สื่่�อมโทรมลง ไปจนถึึงการใช้้สารเคมีี ยิ่่�งขึ้�น ซึ่่�งผลดีีที่�่เกิิดขึ้�นคืือคนไทยหัันมาดููแล ปริิมาณมากที่่�เรีียกว่่าติิดอัันดัับ 5-6 ของโลก สุุขภาพผ่่านการขยัับร่่างกายมากยิ่่�งขึ้�น ไม่่ว่่าจะ ส่่งผลต่อ่ ความมั่่น� คงทางอาหาร และสุขุ ภาพของ เป็น็ การเดิิน วิ่�ง หรืือปั่่�นจักั รยาน ทำำ�ให้้ประหยััด คนไทยที่บ่� ริโิ ภคอาหารทุกุ ๆ วันั ซึ่ง่� ปัญั หาสารเคมีี งบประมาณค่่าใช้้จ่่ายในการรัักษาพยาบาล ตกค้้างในอาหารเป็น็ สาเหตุขุ องโรคมะเร็ง็ เนื้้อ� งอก สามารถช่่วยลดมลภาวะจากการใช้้ระบบขนส่่ง โรคหััวใจ ซึ่่�งทำ�ำ ให้้คนไทยเสีียชีีวิิตจากโรคกลุ่่�ม สาธารณะ รวมถึึงการตื่่�นตััวเรื่�องพื้้�นที่ส่� ีีเขีียวและ ดังั กล่า่ วซึ่ง�่ มีีสาเหตุจุ ากสารเคมีีมากขึ้้น� เป็น็ 2 เท่า่ พื้้�นที่่�สาธารณะมากยิ่่�งขึ้ น� ในช่่วงปีี 2537-2559 ยัังไม่่รวมถึึงพฤติิกรรมของ ผู้�้คนในปััจจุุบัันที่่�นิิยมการบริิโภคอาหารสำ�ำ เร็จ็ รููป และอาหารจานด่่วนมากขึ้้�นเรื่�อย ๆ สสส. จึึงได้้ สนัับสนุุนการศึึกษาวิิจััย พััฒนาองค์์ความรู้�

18

FUTURE FORWARD: แข็ง็ แรงก็จ็ ะสามารถต่อ่ เติมิ ให้้สูงขึ้น� ไปเรื่อ� ย ๆ อย่า่ งแข็ง็ แรง 19 ได้้ เช่น่ การสร้้างกลไกการพัฒั นาพื้้น� ที่�่ สนับั สนุนุ การพัฒั นา ความสำ�ำ เร็็จในการผลัักดัันการเข้้าใจความหมายของ ระบบฐานข้้อมููลตำ�ำ บลสุุขภาวะ หรืือแม้้แต่่พััฒนารููปแบบ สุขุ ภาพ ถ้้าดููแลแต่เ่ นิ่่น� ๆ ก็ส็ ามารถลดภาระค่า่ รักั ษาพยาบาล ‘กิิจกรรมทางกาย’ ที่่�มีีนิิยามกว้้างกว่่าแค่่เรื่�องการ การทำ�ำ งานในลัักษณะเครืือข่่ายร่่วมกัับองค์์กรปกครอง ได้้มหาศาล ซึ่�่งหััวใจสำ�ำ คััญในการพััฒนาเด็็ก คืือเรื่�องของ ออกกำ�ำ ลังั กายของ สสส. และเครืือข่่าย ยัังอยู่�ในระหว่่าง ส่่วนท้้องถิ่่น� ท้้องที่�่ องค์ก์ รชุุมชน และหน่ว่ ยงานรัฐั ในท้้องที่�่ การสร้้างเสริิมศัักยภาพของครอบครััวและชุุมชน สสส. ให้้ เส้้นทางเท่่านั้้�น เพราะปลายทางที่่� สสส. คาดหวัังไว้้ ความสำำ�คััญกัับประเด็็นดัังกล่่าวผ่่านการสนัับสนุุนโครงการ คืือการคนไทยทุุกคนมีีกิิจกรรมทางกายที่่�เพีียงพอ FUTURE FORWARD: ต่า่ ง ๆ มากมาย ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ การพัฒั นาองค์ค์ วามรู้� การสร้้าง เพื่่อ� ทำำ�ให้้ทั้ง� สุขุ ภาวะทางกาย ใจ สังั คม และปัญั ญาของ นวัตั กรรมที่เ�่ กี่�ย่ วข้้อง การผลักั ดันั นโยบาย ไปจนถึึงการสร้้าง คนไทยยั่่�งยืืน จุดุ แข็็งสำ�ำ คัญั ของ ‘ตำ�ำ บลสายพันั ธุ์�ใหม่่’ คืือความสามารถ ความรู้้�ความเข้้าใจ เพื่่�อต้้องการสร้้างให้้เด็็กไทยแข็็งแรง ในการปรัับตััวเตรีียมพร้้อม เพื่่�อรัับมืือกัับวิิกฤตและความ ทั้้ง� ร่่างกาย จิติ ใจ และสามารถดำ�ำ เนินิ ชีีวิิตได้้อย่า่ งมีีคุุณภาพ BIG CHANGE เปลี่�่ยนแปลงด้้านสุขุ ภาพที่เ่� กิดิ ขึ้น� ได้้ตลอดเวลา ในอนาคต เป็็นแรงสำ�ำ คััญในการขัับเคลื่่�อนประเทศต่่อไปในอนาคต สสส. ยัังคงมุ่�งเป้้าในการพััฒนาชุุมชนให้้พร้้อมกัับ 10 การเปลี่่�ยนแปลงที่่�เรีียกว่่า ‘วิิถีีใหม่่ของชุุมชนท้้องถิ่�น’ FUTURE FORWARD: (Transformative Community) ซึ่่�งสอดคล้้องกัับแผน เปิิดใจ รัับรู้้� ป้อ้ งกััน แก้้ไข ยุทุ ธศาสตร์ช์ าติิ 20 ปีี แผนการปฏิริ ููปประเทศและเป้า้ หมาย สสส. และภาคีีเครือื ข่า่ ยยังั คงเดินิ หน้้าผลักั ดันั การเสริมิ สร้้าง ปััญหาสุุขภาวะทางเพศ การพััฒนาที่่�ยั่่ง� ยืนื (SDGs) ของประเทศไทยในอนาคต สุุขภาวะเด็็กและเยาวชนอย่่างต่่อเนื่่�อง ซึ่�่งหััวใจสำำ�คััญ ในการทำำ�งานตรงหน้้าให้้เข้้มแข็็งมากขึ้้�น คืือต้้องสร้้างความ IMPACT: BIG CHANGE ร่่วมมืือกัับเครืือข่่ายจากทั่่�วประเทศ เพื่่�อส่่งต่่อองค์์ความรู้� และนวััตกรรมเพื่่�อสุุขภาพยุุคใหม่่ ให้้เข้้าถึึงเด็็กและเยาวชน แม้้ในอดีีตเรื่�องเพศจะเป็น็ เรื่อ� งที่�ค่ นไทยไม่่กล้้าพููด และให้้ 12 ไปจนถึึงครอบครัวั และหน่ว่ ยงานภาครัฐั ที่เ�่ กี่ย�่ วข้้องได้้มากขึ้้น� ความรู้�้กัันอย่่างตรง ๆ มากสัักเท่่าไร แต่่ปััญหาทางเพศ เป็็นปััญหาใหญ่่ในสัังคมไทยอยู่�เสมอ ไม่่ว่่าจะเป็็นเรื่�อง องค์์กรแห่ง่ ความสุุข ยกระดัับ BIG CHANGE การตั้้�งครรภ์์ไม่่พร้้อม การติิดโรคติิดต่่อทางเพศสััมพัันธ์์ คุณุ ภาพชีีวิติ คนไทยในที่่ท� ำำ�งาน การใช้้ความรุนุ แรง การล่ว่ งละเมิดิ ทางเพศ ไปจนถึึงการยุตุ ิิ 14 การตั้้ง� ครรภ์์ ที่ผ�่ ่า่ นมา สสส. ทำ�ำ งานร่ว่ มกับั ภาคีีเครือื ข่า่ ย IMPACT: ที่�่เชี่่�ยวชาญด้้านสุุขภาวะทางเพศ สนัับสนุุนการพััฒนา ยกระดัับคุุณภาพชีีวิิต เผยแพร่่ความรู้� รวมไปถึึงการพััฒนาระบบช่่วยเหลืือ คนไทยส่่วนใหญ่ใ่ ช้้เวลากัับการทำำ�งานกว่า่ 8 ชั่ว� โมงต่อ่ วััน กลุ่่�มเปราะบางในสัังคมไทย เบื้้�องต้้นแก่่ผู้�้ประสบปััญหาทางเพศ ซึ่่�งมีีการดำำ�เนิินงาน สถานที่�่ทำำ�งานหรืือออฟฟิิศ เปรีียบเสมืือนบ้้านหลัังที่่�สอง อย่่างต่่อเนื่่อ� งสม่ำ�ำ�เสมอตั้้�งแต่่ปีี 2555 จนถึึงปัจั จุุบันั และ ของผู้�้คน คุุณภาพชีีวิิตในช่่วงเวลาที่�่เราอยู่�ในที่�่ทำ�ำ งาน IMPACT: ร่่วมผลัักดัันให้้เกิิด พ.ร.บ.การป้้องกัันและแก้้ไขปััญหา เรีียกว่า่ เป็น็ ครึ่ง่� หนึ่ง่� ของชีีวิติ ที่ก�่ ำ�ำ หนดความสุขุ ของผู้ค้� นเลย การตั้้ง� ครรภ์ใ์ นวัยั รุ่่�น พ.ศ. 2559 เพื่่อ� ให้้วัยั รุ่่�นมีีความรู้ด� ้้าน ก็็ว่่าได้้ สสส. เล็็งเห็็นความสำ�ำ คััญตรงจุุดนี้้� และให้้ความ ปััญหาความเหลื่่�อมล้ำำ�� เป็็นปััญหาหลัักของประเทศไทย เพศวิถิ ีีศึึกษา มีีทักั ษะชีีวิติ ที่ด่� ีี สามารถเข้้าถึึงบริกิ ารอนามัยั สำำ�คัญั ในการรณรงค์ส์ ร้้างให้้ที่ท่� ำ�ำ งานเป็น็ ‘องค์ก์ รสุขุ ภาวะ’ ที่ม่� ีีโจทย์ม์ ากมายให้้ต้้องจัดั การในหลายมิติ ิิ ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ ด้้าน เจริญิ พันั ธุ์�ที่เ� ป็น็ มิติ ร เป็น็ ส่ว่ นตัวั รักั ษาความลับั และได้้รับั (Happy Workplace) ที่�่มีีผลดีีต่่อสุุขภาพของคนวััยทำำ�งาน เศรษฐกิจิ สัังคม วัฒั นธรรม ชาติิพันั ธุ์� ศาสนา ภาษา วิิถีีชีีวิิต สวัสั ดิิการสัังคมอย่า่ งเสมอภาค ผ่า่ นแนวทาง Healthy Workplace Framework ขององค์์การ ทางเพศ สสส. ทำำ�งานอย่่างต่่อเนื่่�องเพื่่�อสร้้างเสริิมสุุขภาวะ อนามััยโลก ใน 8 มิิติิ (Happy 8) อย่า่ ง Happy Body สร้้าง ให้้กลุ่่�มเปราะบางของสัังคมเหล่่านี้้� ผ่่านการทำ�ำ งานร่่วมกัับ FUTURE FORWARD: สุขุ ภาพแข็ง็ แรงทั้้ง� กายและใจ Happy Heart สร้้างสัมั พันั ธ์ท์ ี่ด�่ ีี ภาคีีเครือื ข่า่ ยและภาครัฐั เช่น่ การลงทะเบีียนเพื่่อ� พิสิ ููจน์แ์ ละ ในการทำำ�งาน Happy Brain พัฒั นาความรู้ใ�้ นการใช้้ชีีวิติ และ พััฒนาสถานะบุุคคล การสร้้างกระบวนการเสริิมสุุขภาวะ สสส. ยัังคงมุ่�งมั่่�นสร้้างเสริิมสุุขภาวะทางเพศในอนาคต ทำ�ำ งาน Happy Relaxation ลดความเครีียดในการทำำ�งานและ คนไร้้บ้้าน การจัดั ตั้้ง� และพัฒั นาล่า่ มชุมุ ชน การสร้้างทัศั นคติิ ให้้ครอบคลุมุ ไปถึึงกลุ่่�มผู้เ�้ ปราะบางในสังั คม เช่น่ กลุ่่�มผู้ท�้ ี่ม�่ ีี การดำ�ำ เนิินชีีวิิต Happy Soul ใช้้หลัักคุุณธรรม จริิยธรรม เชิิงบวกต่่อคนไร้้บ้้านผ่่านการสื่่�อสารหลายช่่องทางเพื่่�อสร้้าง ความหลากหลายทางเพศ (LGBTIQN+) รวมทั้้�งมีีการ ในการทำ�ำ งานและการใช้้ชีีวิิต Happy Money บริหิ ารจัดั การ ความรู้�ความเข้้าใจ รวมไปถึึงการพััฒนาศัักยภาพเครืือข่่าย ทำ�ำ งานพััฒนาระบบ e-Learning เพื่่�อสร้้างผู้้�เชี่�่ยวชาญ การเงินิ ของตนเองและครอบครัวั Happy Family มีีครอบครัวั คนไร้้บ้้านและการสร้้างอาชีีพ ซึ่ง�่ อาศัยั ความร่ว่ มมือื ทุกุ ภาคส่ว่ น เรื่�องเพศวิิถีีศึึกษาและทัักษะชีีวิิตให้้มากขึ้้�น ปััจจุุบััน ที่่�อบอุ่�นและมั่่�นคง Happy Society ร่่วมกัันสร้้างสัังคมที่่�ดีี ในการพยายามแก้้ไขปัญั หาดังั กล่่าวอย่่างต่อ่ เนื่่อ� ง มีีคุุณครููที่่�เข้้ามาลงทะเบีียนเรีียนแบบออนไลน์์แล้้วเกืือบ ในและนอกที่่�ทำำ�งาน ซึ่่�งสร้้างความตื่่�นตััวให้้สัังคมหัันมา 40,000 คน และในอนาคตจะมีีการนำำ�หลัักสููตรไปเผยแพร่่ ให้้ความใส่่ใจสุุขภาวะในที่่�ทำ�ำ งานอย่่างมาก ให้้บุคุ ลากรครููในสังั กัดั อื่น� ๆ ของกระทรวงศึึกษาธิกิ ารด้้วย FUTURE FORWARD: BIG CHANGE FUTURE FORWARD: ตลอดการทำ�ำ งานของ สสส. ที่ผ�่ ่า่ นมา ประชากรกลุ่่�มเปราะบาง 11 การผลักั ดันั สร้้างองค์ก์ รสุขุ ภาวะยังั คงเป็น็ เป้า้ หมายสำ�ำ คัญั ในพื้้น� ที่ต�่ ้้นแบบ ได้้รับั การช่ว่ ยเหลือื และได้้โอกาสจำ�ำ นวนมาก ต่่อไปในการทำ�ำ งานของ สสส. เพื่่�อขัับเคลื่่�อนประเทศ จากการร่่วมผลัักดัันของภาคีีเครืือข่่ายที่�่ทำ�ำ งาน จนสามารถ ตำ�ำ บลสายพัันธุ์์�ใหม่่ ชุุมชนท้้องถิ่่น� เข้้มแข็็ง ให้พ้ ร้้อมรับั ความท้้าทายทางเศรษฐกิจิ ในอนาคต ความสุขุ ได้้รัับการพิิสููจน์์สิิทธิิ ทำำ�ให้้สามารถเข้้าถึึงบริิการสาธารณะ ทั่่�วไทย สู่่�เป้า้ หมายการพััฒนาที่่�ยั่่ง� ยืืน และสุุขภาพที่�่ดีีของคนทำำ�งานเป็็นสิ่่�งสำำ�คััญที่่�ต้้องให้้ ต่า่ ง ๆ ได้้มากขึ้้น� แต่ย่ ังั คงมีีช่อ่ งว่า่ งในการทำ�ำ งานที่ต�่ ้้องเติมิ เต็ม็ IMPACT: ความใส่ใ่ จ จากการทำำ�งานหนักั อย่า่ งต่อ่ เนื่่อ� งสืบื ไป เพื่่อ� ให้้ทุกุ คนมีีโอกาส และมีีชีีวิิตอย่่างสมศักั ดิ์์�ศรีีเท่า่ เทีียมกันั ภารกิิจหลักั อย่า่ งหนึ่�ง่ ของ สสส. ที่�ผ่ ่่านมา และเป็น็ หัวั ใจ BIG CHANGE สำ�ำ คััญของความสำ�ำ เร็็จที่่�เกิิดขึ้�นในการทำ�ำ งานด้้านสุุขภาพ BIG CHANGE คืือการสานพลัังเครืือข่่ายภาคีีจากทั่่�วประเทศ โดย 13 เจตนารมณ์ท์ ี่�่ สสส. ยึึดถือื มาตลอดคือื ‘การมีีส่ว่ นร่ว่ มของ 15 ภาคส่่วนที่�่ไม่่ใช่่สุุขภาพโดยตรงเข้้ามาจััดการกัับสุุขภาพ’ ใส่่ใจสุุขภาวะเด็ก็ และเยาวชน (Engage non health sectors to address health) เพื่่อ� พััฒนา สร้้างการเรียี นรู้้�และพััฒนาการที่่ส� มวััย รองรับั สัังคมสููงอายุุ ความสามารถของชุุมชนในการสร้้างเสริิมสุุขภาพ โดยมีี และยกระดับั คุณุ ภาพชีวี ิิตคนพิิการ เป้้าหมายในการสร้้าง ‘ตำ�ำ บลสายพัันธุ์�ใหม่่’ ซึ่่�งมีี IMPACT: องค์์ประกอบคืือชุุมชนท้้องถิ่น� น่่าอยู่� ชุุมชนท้้องถิ่่�นจัดั การ IMPACT: ตนเอง และชุุมชนท้้องถิ่�นเข้้มแข็ง็ ซึ่่ง� เป็น็ เหมือื นการสร้้าง เด็็กคืือทรััพยากรที่�่มีีคุุณค่่ามากที่่�สุุด ไม่่ว่่าจะเป็็นเรื่�องของ ฐานพีีระมิิดของประเทศไทยให้้แข็็งแรง ซึ่่�งเมื่่�อฐานล่่าง การพััฒนาและการดููแลสุขุ ภาพ งานวิจิ ััยระบุุว่่า การลงทุนุ ผู้้�สููงอายุุและคนพิิการมัักเป็็นกลุ่่�มประชากรที่่�ถููกละเลย ในเด็ก็ เล็ก็ จะได้้ผลกลัับคืนื มาถึึง 7 เท่่า รวมถึึงในเรื่อ� งของ จากสังั คมอยู่�เสมอ นอกจากนี้้� สภาพแวดล้้อมในประเทศไทย ยัังไม่่เอื้�อต่่อการดำ�ำ รงชีีวิิตของผู้�้สููงวััยและคนพิิการ ไม่่ว่่า จะเป็็นผัังเมืือง ที่�่อยู่�อาศััย หรืือระบบคมนาคม สสส. ได้้มีี การผลัักดัันทั้้�งในเชิิงสร้้างความตระหนัักรู้้�ถึึงศัักยภาพของ

20 ผู้�้สููงอายุุและคนพิิการ รวมทั้้�งผลัักดัันนโยบายที่่� BIG CHANGE ช่่วยให้้กลุ่่�มประชากรกลุ่่�มนี้้�สามารถใช้้ชีีวิิตได้้ อย่่างมีีคุณุ ภาพมากขึ้้น� เช่น่ ผลัักดัันการพัฒั นา 17 รููปแบบการจ้้างงานคนพิิการร่่วมกัับมููลนิิธิิ นวััตกรรมทางสัังคม ให้้เกิิดการ ‘จ้้างงานเชิิง ระบบสุุขภาพอำ�ำ เภอ สร้้างสุุขภาวะ สัังคม’ หรืือการพััฒนาระบบรองรัับสัังคมสููงวััย ระดับั พื้้�นที่่ท� ั่่�วประเทศไทย โดยร่่วมกัับเครืือข่่ายแรงงานนอกระบบขับั เคลื่่อ� น พ.ร.บ.กองทุุนการออมแห่่งชาติิ เพื่่�อสร้้าง IMPACT: หลัักประกัันทางรายได้้ยามสููงวััย ซึ่�่งเป็็นการ ทำำ�งานที่่�มองสุุขภาวะองค์์รวมของสัังคมที่่�คน การผลักั ดััน ‘สุุขภาพดีีถ้้วนหน้้า’ (Health for All) ทุกุ วัยั และทุกุ กลุ่่�มควรจะได้้รับั การดููแลอย่า่ งทั่่ว� ถึึง ให้้เกิิดขึ้�นจริิง เป็็นภารกิิจใหญ่่ที่่� สสส. มุ่�งเป้้า พาประเทศไทยเดิินทางไปให้้ถึึง หนึ่�่งในความ FUTURE FORWARD: พยายามสำำ�คััญคืือการริิเริ่ �มระบบสุุขภาพระดัับ อำำ�เภอ โดยในปีี 2555 สสส. ได้้เริ่�มต้้นการสร้้าง การขัับเคลื่่�อนผลัักดัันพััฒนาการสร้้างเสริิม ‘ระบบสุุขภาพอำ�ำ เภอ’ ร่่วมมืือกัับภาคีีเครืือข่่าย สุขุ ภาพของกลุ่่�มผู้้�สููงวัยั และผู้้พ� ิิการ เป็็นบทเรีียน ในอำำ�เภอสารภีี จัังหวััดเชีียงใหม่่ ริิเริ่�มโครงการ สำ�ำ คััญที่่�ยืืนยัันว่่าเราสามารถดููแลประชากร ‘สารภีีโมเดล’ (Saraphi Health Model) ซึ่ง่� เป็น็ การ ทุุกกลุ่่�มได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ หากมีีการ พััฒนาระบบบริิการปฐมภููมิิและระบบสุุขภาพ ออกแบบและวางแผนให้้ดีี สสส. คาดหวัังว่่า ชุุมชน อ.สารภีี จ.เชีียงใหม่่ จนได้้ข้้อมููลสุุขภาวะ ในอนาคต ความสำ�ำ เร็็จจากการทำ�ำ งานที่่�เกิิดขึ้�น กว่า่ 26,000 ครัวั เรืือน ใน 12 ตำำ�บล และทำำ�ให้้ จะขยายผลไปสู่่�การทำำ�งานเพื่่�อยกระดัับคุุณภาพ โรงพยาบาลสารภีีและ รพ.สต. สามารถวางแผน ชีีวิติ ของประชากรกลุ่่�มเปราะบางหลาย ๆ กลุ่่�มได้้ จััดการการรัักษา การทำ�ำ งานเชิิงรุุกต่่าง ๆ ที่�่ เหมาะกัับบริิบทชุุมชนได้้ ซึ่่�งเป็็นตััวอย่่างโมเดล BIG CHANGE สำำ�คัญั แผนสนับั สนุนุ การสร้้างเสริมิ สุขุ ภาพผ่า่ น ระบบบริกิ ารสุขุ ภาพ สสส. จึึงเป็็นการขับั เคลื่่อ� น 16 ระบบบริกิ ารสุขุ ภาพที่่เ� ปลี่ย�่ นจาก ‘เชิงิ รัับ’ เป็น็ ‘เชิิงรุุก’ สร้้างโอกาสและความเป็็นไปได้้ใหม่่ ๆ สร้า้ งความเข้ม้ แข็ง็ ให้้การรัักษาสุขุ ภาพของคนไทย ในการคุ้้�มครองผู้้�บริโิ ภค IMPACT: FUTURE FORWARD: พฤติิกรรมการบริิโภคของผู้้�คนในยุุคปััจจุุบััน สสส. ยัังคงมองเป้้าหมายในการสร้้างระบบ มีีควา ม ซัั บ ซ้้ อ น ม ากยิ่่� ง ขึ้ � น จากอิิ ท ธิิ พ ล ข อ ง สุุขภาวะถ้้วนหน้้าเป็็นเป้้าหมายใหญ่่ที่่�ต้้องพา ยุคุ ดิจิ ิทิ ัลั มีีสินิ ค้้าและบริกิ ารจำ�ำ นวนมากในตลาด ประเทศไทยไปให้้ถึึง การสร้้างสภาพแวดล้้อม แ ล ะ ต ลา ด อ อ น ไ ลน์์ ที่�่ ส่่ ง ผล เ สีียต่่ อ สุุ ข ภ า พ ที่�่ดีีในการใช้้ชีีวิิตอย่่างมีีคุุณภาพจะยัังคงทำ�ำ งาน เป็็นอย่่างมาก มีีผู้้�บริิโภคร้้องเรีียนเรื่�องถููก ผ่่านการสนัับสนุุนระบบบริิการสุุขภาพระดัับ เอารััดเอาเปรีียบจากการค้้าที่่�ไม่่เป็็นธรรม อำ�ำ เภอให้้มีีประสิิทธิิภาพมากขึ้้�น ทั้้�งการสร้้าง สสส. เห็็นความสำ�ำ คััญของปััญหาดัังกล่่าว ระบบข้้อมููลสุุขภาพ เพิ่่�มองค์์ความรู้� การสร้้าง และร่่วมมืือกัับภาคีีจััดทำ�ำ แผนคุ้้�มครองผู้้�บริิโภค นวััตกรรมสุุขภาพใหม่่ ๆ ให้้เกิิดขึ้�น รวมไปถึึง ใน 3 ด้้านด้้วยกััน คืือการสร้้างความเข้้มแข็็งด้้าน นวััตกรรมสร้้างเสริิมสุุขภาพที่่�มีีประสิิทธิิภาพ วิชิ าการ การเพิ่่ม� ศักั ยภาพกลไกคุ้้ม� ครองผู้้�บริิโภค ซึ่่�งประชาชนจะได้้ประโยชน์ม์ ากที่่ส� ุุด จากภาครััฐ และการเพิ่่�มความเข้้มแข็็งกลไก คุ้้�มครองผู้้�บริิโภคภาคประชาชน ซึ่่�งช่่วยให้้กลไก BIG CHANGE คุ้้�มครองผู้้�บริิโภคของประเทศเข้้มแข็็งมากยิ่่�งขึ้ �น สร้้างความตระหนัักรู้้�ในสิิทธิิ และเท่่าทัันความ 18 เสี่่�ยงในสังั คมปััจจุบุ ัันมากขึ้้�น ปลููกพลัังปััญญา FUTURE FORWARD: สร้า้ งจิติ สำ�ำ นึึกใหม่ส่ ู่ส�่ ังั คม สสส. มีีความมุ่�งมั่่�นในการอุุดช่่องว่่างของการ IMPACT: คุ้้�มครองผู้�้บริิโภคในอนาคตให้้มากยิ่่�งขึ้�น รวมทั้้�ง พร้้อมปรัับตััวเพื่่�อรองรัับรููปแบบพฤติิกรรมของ การทำ�ำ งานด้้านเพื่่�อสร้้างเสริิม ‘สุุขภาวะทาง ผู้้�บริิโภคในอนาคตที่�่จะเปลี่�่ยนแปลงไป โดยมุ่่�ง ปััญญา’ ในสัังคมไทย เป็็นงานสำำ�คััญที่่� สสส. ให้้มีีระบบคุ้้ม� ครอง และให้้ประชาชนได้้เข้้าใจสิทิ ธิิ และภาคีีเครืือข่่ายให้้น้ำำ�� หนัักในการทำ�ำ งานอย่่าง ผู้้�บริิโภคของตััวเอง เข้้มข้้นเสมอมา มีีการทำ�ำ งานร่่วมกัันเพื่่�อสร้้าง ระบบข้้อมููล ข่า่ วสาร เพื่่อ� เผยแพร่ท่ ััศนคติิ และ

21 ค่่านิิยมในสัังคมเกี่่�ยวกัับงานด้้านสุุขภาวะทาง FUTURE FORWARD: ปััญญา ผ่่านกระบวนการ RCN คืือการวิิจััย (Research) การสื่่�อสาร (Communication) และ กลไกสำำ�คััญที่�่จะช่่วยให้้คนไทยก้้าวสู่่�การเป็็น การเชื่�อมประสาน (Networking) ส่่งต่่อเนื้้�อหา ‘พลเมืืองดิิจิิทััล’ ได้้ คืือการปลููกฝัังสร้้างเสริิม ที่�่สามารถสร้้างแรงบัันดาลใจ รวมทั้้�งสร้้าง ทัักษะ ‘รอบรู้ด� ้้านสุุขภาพ’ เพื่่อ� ที่�ป่ ระชาชนจะได้้ สิ่่�งแวดล้้อมและกิิจกรรมต่่าง ๆ ที่่�เหมาะสม เท่า่ ทันั การเปลี่ย่� นแปลงของสื่่อ� ในปัจั จุบุ ันั บทบาท ไม่่ว่่าจะเป็็นการสร้้างพื้้�นที่่�เรีียนรู้�สุุขภาวะทาง ของ สสส. จะยังั คงร่ว่ มมือื ทำำ�งานกับั ภาคีีเครือื ข่า่ ย ปัญั ญา สร้้างสรรค์ก์ ิจิ กรรมพัฒั นาจิิตใจ ทั้้ง� การ เพื่่อ� สร้้างความรู้� และพัฒั นานโยบายที่�จ่ ะช่่วยให้้ สวดมนต์์ทำ�ำ สมาธิิ งานศิิลปะ ศึึกษาธรรมชาติิ คนไทยเท่่าทันั สื่่อ� มากยิ่่�งขึ้�น สุุขภาพองค์์รวม รวมไปถึึงกระบวนการจิิตอาสา ซึ่่�ง สสส. ได้้เสนอวาทกรรมใหม่่ในเรื่�องงาน BIG CHANGE อาสาสมัคั รให้เ้ ป็น็ เรื่�อง ‘จิิตอาสา’ อีีกด้้วย 20 งานสื่่อ� สารสุขุ ภาพยุคุ ใหม่่ FUTURE FORWARD: เปลี่่ย� นพฤติิกรรมผู้้�คนในวงกว้้าง ความท้้าทายในอนาคตของงานสร้้างสุุขภาวะ IMPACT: ทางปัญั ญาของ สสส. คือื การขยายการตระหนักั รู้�้ และความเข้้าใจให้้เข้้าถึึงประชาชนทุุกกลุ่่�มมาก กลไกการตลาดเพื่่�อสัังคม’ (Social Marketing) ยิ่่�งขึ้�น เพื่่�อให้้ทุุกส่่วนในสังั คมเข้้ามามีีส่ว่ นร่ว่ มใน คืือเครื่่�องมืือสำำ�คััญที่่� สสส. ใช้้เพื่่�อสร้้างความ การขับั เคลื่่อ� น อีีกทั้้ง� เรื่อ� งของสุขุ ภาวะทางปัญั ญา เปลี่่�ยนแปลงพฤติิกรรมสุุขภาพให้้กัับผู้้�คนใน ยังั เป็น็ สิ่่ง� สำำ�คัญั อย่า่ งมากในโลกยุคุ ใหม่่ ที่จ�่ ะช่ว่ ย สัังคมไทยมาตลอด 20 ปีี ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ การสร้้าง สร้้างจิิตสำำ�นึึกให้้คนในสัังคม ในโลกที่�่มีีความ ควา ม ต ร ะ หนัั กถึึ ง ภัั ยปัั ญ หา ข อ ง เ ครื่่� อ ง ดื่่� ม เปลี่ย�่ นแปลงอย่า่ งรวดเร็ว็ และซัับซ้้อนเช่่นวันั นี้้� แอลกอฮอล์์ การสููบบุุหรี่�่ การบริิโภคอาหารที่�่ ไม่ส่ มดุลุ ความปลอดภัยั บนท้้องถนน ไปจนถึึงการ BIG CHANGE จุุดกระแสการออกกำ�ำ ลัังกาย ทั้้�งหมดเหล่่านี้้� ล้้วนทำ�ำ งานผ่่านแนวคิิด ‘การสื่่�อสารงาน 19 สร้้างเสริิมสุุขภาพ’ ที่�่มุ่�งสร้้างความรอบรู้�ด้้าน สุุขภาพ ให้้ผู้�้คนตระหนัักและเริ่�มปรัับพฤติิกรรม สร้า้ งสำ�ำ นึึกที่่เ� ท่า่ ทัันโลก ของตััวเอง ซึ่�่งจากบทเรีียนการทำำ�งานที่�่ผ่่านมา ด้ว้ ยระบบนิิเวศสื่่อ� สุุขภาวะ หััวใจการสื่่�อสารของ สสส. คืือการกำ�ำ หนด เป้้าหมายและวััตถุุประสงค์์การสื่่�อสารเพื่่�อการ IMPACT: เปลี่่ย� นแปลงที่่ช� ััดเจน พร้้อมกัับการทำ�ำ งานควบคู่� ไปกัับภาคีีเครืือข่่ายที่่�ช่่วยผลัักดัันนโยบายและ บทบาทของสื่่�อยัังมีีผลกระทบต่่อสัังคมในทุุกยุุค ความเปลี่ย่� นแปลงต่า่ ง ๆ ให้เ้ กิดิ อย่า่ งเป็น็ รููปธรรม ทุุกสมััย ทั้้�งในโลกของสื่่�อเก่่าหรืือสื่่�อยุุคใหม่่ของ โลกดิิจิิทััล ซึ่�่งบางมิิติิที่่�ส่่งผลกระทบอาจจะ FUTURE FORWARD: เปลี่ย�่ นแปลงไป แต่ใ่ นปัจั จุบุ ันั ถือื เป็น็ ปรากฏการณ์์ ‘เทคโนโลยีีเปลี่ย�่ นวิถิ ีีชีีวิติ ’ (Disruptive Technology) ความท้้าทายเรื่อ� ง ‘การสื่่อ� สาร’ เป็น็ โจทย์ใ์ หญ่ท่ ี่�่ ที่�่ทุุกคนเป็็นทั้้�งผู้�้เสพและผู้�้ผลิิตสื่่�อส่่งต่่อไปใน สสส. ต้้องเตรีียมพร้อมรับั มือื กับั ความเปลี่ย�่ นแปลง เวลาเดีียวกันั ด้้วย ทำ�ำ ให้้ ทุกุ ๆ คนในโลกออนไลน์์ ที่�่เกิิดขึ้�น จากเทคโนโลยีีดิิจิิทััลที่่�ทำำ�ให้้เกิิดการ มีีโอกาสพบเจอเนื้้�อหาที่�่ทำำ�ลายสุุขภาพจิิตตลอด สื่่�อสารและแพร่่กระจายได้้อย่่างรวดเร็็ว ทั้้�งในแง่่ เวลา ทั้้�งข่่าวปลอม/ข่า่ วลวง (Fake News) เนื้้�อหา ดีีและไม่่ดีี การพััฒนาตััวเองในทุุก ๆ วัันคืือ ที่�่สร้้างความเกลีียดชััง (Hate Speech) เนื้้�อหา ทััศนคติิสำ�ำ คััญที่่�จะทำ�ำ ให้้ สสส. สามารถเพิ่่�ม ด้้านเพศ ลามก อนาจาร สสส. และภาคีีเครือื ข่า่ ย องค์์ความรู้้�และพััฒนานวััตกรรมเพื่่�อสุุขภาพ จึึงมีีความพยายามสร้้าง ‘ระบบนิเิ วศสื่่อ� สุขุ ภาวะ’ ใหม่่ ๆ เพื่่อ� ผลักั ดันั ประเด็น็ สุขุ ภาพของประเทศไทย (Healthy Media Ecosystem) ทั้้�งการให้้ความ ต่่อไปในอนาคตได้้ ตระหนักั รู้เ้� พื่่อ� เปลี่ย�่ นแปลงพฤติกิ รรมของผู้เ�้ สพสื่อ� ไปจนถึึงการผลักั ดันั นโยบายให้้ประชาชนไทยก้้าว สู่่�การเป็็น ‘พลเมืืองดิิจิิทััล’ ที่่�มีีความเท่่าทัันสื่่�อ และมีีความรับั ผิดิ ชอบต่่อสัังคมในเวลาเดีียวกััน

22 SCOOP ค ว า ม ท้้ า ท า ย ใ น ท ศ ว ร ร ษ ถัั ด ไ ป ข อ ง ง า น สร้้างเสริิมสุุขภาพ What’s Next in ในทศวรรษถััดไปความเปลี่�่ยนแปลงในด้้านต่่าง ๆ ล้้วนทวีี ความรุุนแรงและเกิิดขึ้้�นอย่่างรวดเร็็วมากยิ่่�งขึ้้�น ความท้้าทาย Y1ea0rs ในการสร้้างเสริิมสุุขภาพของคนไทยย่่อมมีีโจทย์์ต่่าง ๆ มากมาย ที่�่รอให้้จััดการ สำำ�นัักงานกองทุุนสนัับสนุุนการสร้้างเสริิมสุุขภาพ (สสส.) ได้้มีีการทบทวนบทเรีียนบนเส้้นทางสุุขภาพที่่�เดิินมาอย่่าง ยาวนาน และกำำ�หนดเป้้าหมายเชิิงยุุทธศาสตร์์ภายใต้้ทิิศทาง ในช่่วงเวลา 10 ปีขี ้้างหน้้า (พ.ศ. 2565-2574) ในขณะเดีียวกัันก็็ได้้คำำ�นึึงถึึงความสอดคล้้องของบริิบททาง สุุขภาวะที่�่กำ�ำ ลัังเปลี่่�ยนแปลงไป และส่่งผลต่่อสถานการณ์์ทาง สุุขภาพในปััจจุุบััน ทั้้ง� แนวโน้้มของพฤติิกรรมและสภาพแวดล้้อม สำำ�คััญที่�่อาจส่่งผลต่่อสุุขภาพ ทั้้�งในมิิติิทางเศรษฐกิิจ สัังคม และเทคโนโลยีีอย่่างรอบด้้าน พร้้อมกัับรัับฟัังความคิิดเห็็นจาก ผู้้�ทรงคุณุ วุฒุ ิิ ผู้้�เชี่่ย� วชาญ และภาคีเี ครือื ข่่าย จนออกมาเป็น็ ทิศิ ทาง การขัับเคลื่่�อนงานสร้้างเสริิมสุุขภาพในภาพรวม ที่่�ได้้กำ�ำ หนด เป้า้ หมายไว้อ้ ย่่างชัดั เจน และเราต้้องก้้าวไปให้ถ้ ึึง ซึ่่ง� จะมีปี ระเด็น็ ใด ที่น�่ ่่าสนใจบ้้าง จะพาไปสำำ�รวจความท้า้ ทายในทศวรรษถัดั ไปกันั ปััญหาการบริโิ ภคยาสููบ บุุหรี่�่ทุุกรููปแบบยัังคงเป็็นพฤติิกรรมเสี่�่ยงทางสุุขภาพที่่�ยัังคงต้้องให้้ความสำำ�คััญใน ทศวรรษถัดั ไป เพราะปัญั หาที่เ่� กิดิ ขึ้น� นั้้น� ส่ง่ ผลทั้้ง� ทางตรงและทางอ้้อมกับั ทั้้ง� ตัวั คนสููบและ คนรอบข้้าง ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ ควันั บุหุ รี่ม�่ ือื หนึ่ง่� ที่ก่� ่อ่ ให้เ้ กิดิ ปัญั หาระบบทางเดินิ หายใจ และทำำ�ให้้ เกิดิ โรคไม่่ติดิ ต่่อเรื้�อรังั (NCDs) เช่น่ โรคระบบหัวั ใจและหลอดเลืือด โรคมะเร็ง็ โรคถุุงลม ปอดโป่่งพอง ซึ่�่งโรค NCDs เป็็นสาเหตุุหลัักของการเสีียชีีวิิตของคนทั่่�วโลกกว่่า 30% และในประเทศไทยมีีแนวโน้้มเพิ่่�มสููงขึ้�นทุุกปีี โดยในช่่วงเวลา 10 ปีีที่่�ผ่่านมา มีีคนไทย เสีียชีีวิติ เพิ่่ม� ขึ้น� จาก 66% เป็็น 76% เฉลี่ย�่ 9,800 คนต่อ่ ปีี ความท้้าทายที่จ�่ ะเกิดิ ขึ้น� คือื การป้อ้ งกันั ผู้บ้� ริโิ ภคยาสููบหน้้าใหม่่ ลดผลกระทบของผู้ค�้ น จากการได้้รัับควัันบุุหรี่�่มืือสอง ลดอััตราของผู้้�บริิโภคยาสููบรายเดิิมให้้น้้อยลง รวมไปถึึง การพััฒนาศัักยภาพของกลไกการควบคุุมยาสููบ ซึ่�่งจะเป็็นวิิธีีการแก้้ปััญหาที่่�ยั่่�งยืืนมาก ที่ส�่ ุดุ การบริโิ ภคสุุราและสิ่่ง� เสพติดิ เหล้้าและสิ่่ง� เสพติดิ ยังั คงเป็น็ สาเหตุสุ ำ�ำ คัญั ของการเกิดิ อุบุ ัตั ิเิ หตุุ หรือื แม้้แต่โ่ รค NCDs และปััญหาสุุขภาพจิิต ส่่งผลต่่อเนื่่�องไปถึึงปััญหาความรุุนแรงในครอบครััว หากมอง ในภาพรวม การปล่่อยปััญหานี้้�ให้้เรื้�อรัังเป็็นการทำำ�ลายทรััพยากรที่�่สำำ�คััญที่�่สุุดในการ พััฒนาประเทศ นั่่น� คือื ‘ทรัพั ยากรมนุุษย์’์ ไม่่ว่่าจะเป็็นเรื่�องศัักยภาพของแรงงานในระบบ ที่แ�่ ย่ล่ ง ต้้นทุนุ ในการรักั ษาบำ�ำ บััดที่ส่� ููงขึ้น� ความท้้าทายในการลดอััตราการดื่่�มจึึงเป็็นประเด็็นสำำ�คััญ ซึ่�่งหััวใจหลัักในการ ขัับเคลื่่�อนงานอยู่่�ที่�่การป้้องกัันนัักดื่่�มหน้้าใหม่่ ร่่วมสร้้างวััฒนธรรมและสิ่่�งแวดล้้อม ปลอดเหล้้า ส่่งเสริมิ ศัักยภาพกลไกการควบคุุมเครื่่�องดื่่ม� แอลกอฮอล์์ รวมทั้้ง� ป้้องกัันและ ควบคุุมสิ่่�งเสพติิดอื่น� ๆ

23 01 03 “ตลอดมา สสส. มีีต้้นทุุนการทำ�ำ งานอยู่�่ “ระบบบริิการสุุขภาพทั้้�งในปััจจุุบัันและ ระดัับหนึ่�ง่ แล้้ว ต่่อจากนี้้�จำำ�เป็น็ อย่่างยิ่�่งที่่ต� ้อ้ ง อนาคตต้้องเผชิิญความท้้าทายกัับสัังคมโลก เร่่งทำ�ำ งานใน 3 ส่่วนสำำ�คััญ ส่่วนที่่� 1 การ ที่เ�่ ปลี่ย�่ นแปลงอย่า่ งรวดเร็ว็ ประชาชนรับั ข้้อมููล ทบทวนเชิิงประเมิินยุุทธศาสตร์์การทำำ�งาน ข่่าวสารที่�่ถาโถมทั้้�งจริิงเท็็จ เทคโนโลยีีดิิจิิทััล ที่่�ผ่่านมาเพื่�่อกำ�ำ หนดยุุทธศาสตร์์ที่่�เหมาะสม มีีอิิทธิิพลต่่อชีีวิิตประจำำ�วัันและบริิการสุุขภาพ บนสภาวะปััจจุุบััน ส่่วนที่่� 2 การพััฒนา อย่่างหลีีกเลี่ย�่ งไม่ไ่ ด้้ โครงสร้้างประชากรที่่เ� ป็็น ศักั ยภาพบุคุ ลากรทั้้ง� ภายในและภาคีเี ครืือข่า่ ย สัังคมผู้้�สููงอายุุอย่่างสมบููรณ์์ สภาวะโลกร้้อน โดยเฉพาะการสรรหา Young Generation ที่่�จะ และปััญหาสิ่่�งแวดล้้อม ส่่งผลต่่อทิิศทางความ เป็น็ เลืือดใหม่่มาร่วมสานต่่อ ต่่อยอดการทำ�ำ งาน ต้้องการบริิการและอััตรากำ�ำ ลัังของบุุคลากร อย่่างต่่อเนื่อ�่ ง และส่่วนที่่� 3 คืือการมองหาสาเหตุุ สุุขภาพที่�่ไม่่สมดุุลกััน ดัังนั้้�น ระบบบริิการ สำ�ำ คัญั ใหม่่ ๆ ที่่ม� ีผี ลต่่อการลดทอนสุขุ ภาวะของ สุุ ข ภ า พ ต้้ อ ง ปรัั บ เปลี่่� ย น บ ท บ า ท ให้้มุ่ � ง เน้้ น คนในแต่่ละช่่วงวัยั เพื่่�อมุ่่�งสู่่�การป้้องกัันแก้้ไข การสร้้างเสริิมสุุขภาพทั้้�งระดัับบุุคคล ระดัับ ที่่เ� หมาะสมตามบริิบทปัจั จุุบันั ” ครอบครัวั ตลอดจนชุมุ ชนจริงิ และชุมุ ชนเสมือื น จึึงจำ�ำ เป็น็ ต้้องพัฒั นานวัตั กรรมใหม่่ ๆ ที่ต�่ อบสนอง รุ่ง�่ อรุุณ ลิ้ม�้ ฬหะภัณั ความต้้องการด้้านสุขุ ภาพที่ห่� ลากหลาย” ผู้อ�้ ำ�ำ นวยการสำ�ำ นักั สนับั สนุนุ การควบคุมุ พญ.ขจีรี ัตั น์์ ปรักั เอโก ปััจจัยั เสี่ย�่ งทางสังั คม, รก.ผู้อ�้ ำ�ำ นวยการ สำ�ำ นักั สนับั สนุนุ การควบคุมุ ปััจจัยั เสี่ย่� งหลักั ผู้�้อำ�ำ นวยการสำำ�นักั สนัับสนุุน การพััฒนาระบบสุุขภาพ สสส. สสส. 04 02 “การทำ�ำ งานเพื่�่อควบคุุมปััจจััยเสี่่�ยงทาง “หลายปีที ี่ผ�่ ่า่ นมาทีีมส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาวะองค์ก์ ร สุุขภาพถืือเป็็นพัันธกิิจที่่�สำ�ำ คััญของ สสส. ได้้ทุ่่�มเทกัับการสร้้างเครืือข่่ายเป็็นจำ�ำ นวนมาก โดยเฉพาะในประเด็็นที่่�กำ�ำ ลัังถาโถมต่่อชีีวิิต ซึ่ง�่ เราจะสานต่อ่ จากสิ่่ง� ที่ท�่ ำ�ำ และจะปรับั แนวทาง อย่่างรุุนแรง เช่่น ปััญหาสุุขภาพจิิต ที่่�การ ให้ต้ อบโจทย์ใ์ หม่่ ตามบริบิ ทสังั คมที่เ�่ ปลี่ย�่ นแปลง แพร่่ระบาดของโควิิด-19 และโรคอุบุ ัตั ิิใหม่่อื่น�่ ๆ ในอััตราเร่่งอยู่�ตลอด เส้้นทางจากนี้้�ก็็จะปรัับ ได้ส้ ่่งผลกระทบที่่�สำ�ำ คััญ เช่่น อาการเจ็บ็ ป่ว่ ย การวางแผนทำ�ำ งานเพื่่อ� ให้ต้ อบโจทย์ย์ ุทุ ธศาสตร์์ การถดถอยทางเศรษฐกิิจ วิิถีชี ีีวิิตรููปแบบใหม่่ 10 ปีี ได้้แก่่ Effectiveness ปรัับการวางแผน ไม่่ว่่าจะเป็็นการใช้้ชีีวิิตในครอบครััว การเรีียน การงาน ทำำ�ให้้สร้้างผลกระทบที่่�ตอบโจทย์์ การทำำ�งาน ฯลฯ ที่่�สร้้างความเครีียด ความ ตรงขึ้�น มากขึ้้น� ไวขึ้้น� ด้้วยทรััพยากรที่น่� ้้อยลง กัังวล ความรู้�สึก ‘ไม่่โอเค’ กลายเป็็นมลพิิษ Partnership Model Development ขยายเครือื ข่า่ ย ทางใจและบั่่น� ทอนพวกเราทุุกคน ยุทุ ธศาสตร์์ ไปในทุุกภาคส่่วนที่�่เป็็นองค์์กรหลััก ทั้้�งเชิิง สำำ�คััญในการควบคุุมปััจจััยเสี่่�ยงเหล่่านี้้�คืือ ปริมิ าณ คุณุ ภาพ และความยั่่ง� ยืนื และสุดุ ท้้าย การสนัับสนุนุ ให้้เกิิดทุนุ พลังั ใจทางบวก ที่่เ� น้น้ Leveraging การวััดผล ขยายผล การต่่อยอด ให้เ้ กิิดการใช้ช้ ีวีิิตอย่่างมีคี วามหวังั มีกี ารมองโลก และการนำำ�แนวทางทางใหม่่ ๆ มาใช้้ เพื่่�อ ในแง่่ดีี มีีพลัังอึึด ฮึึดสู้� รวมทั้้�งต้้องมีีความ ผลัักดัันผลลััพธ์์ที่�่จัับต้้องได้้ในด้้านความสุุข เชื่�่อมั่่�นในความสามารถของตนเองที่่�จะสั่่�งสม ส่ว่ นบุคุ คล องค์ก์ ร และสังั คมไทย ในทุกุ มิติ ิขิ อง พลังั เพื่อ�่ สร้า้ งให้เ้ กิิดปัญั ญา อารมณ์ด์ ีี มีคี วามสุขุ Happy 8” ในการแก้ป้ ััญหาชีีวิิตในวันั ที่่� ‘ไม่่โอเค’ รวมทั้้ง� ส่่งเสริิมการเข้้าถึึงบริิการสุุขภาพจิิตต่่าง ๆ พงษ์ศ์ ักั ดิ์์� ธงรัตั นะ ที่่ส� อดคล้้องกัับความต้อ้ งการและวิิถีชี ีีวิิต” ผู้้อ� ำำ�นวยการสำำ�นักั สนัับสนุนุ ชาติวิ ุฒุ ิิ วังั วล สุขุ ภาวะองค์์กร สสส. ผู้อ้� ำ�ำ นวยการสำ�ำ นักั สนับั สนุนุ การควบคุุมปััจจัยั เสี่�ย่ งทางสุขุ ภาพ สสส.

0524 10 “ด้้วยบทบาทของ ThaiHealth Academy ภาวะขาดและเกินิ ของโภชนาการ สุขุ ภาพจิิต (Mental Health) เราถือื เป็น็ น้้องใหม่ข่ อง สสส. ที่ม่� ิไิ ด้้ขับั เคลื่่อ� น งานสร้้างเสริิมสุุขภาวะเชิิงรุุกเหมืือนกัับ ประเด็็นเรื่�่องอาหารนั้้�นสะท้้อนปััญหาใหญ่่ในสัังคม เป็น็ ปัญั หาสุขุ ภาพสำ�ำ คัญั ของผู้ค�้ นในยุคุ นี้้� เนื่อ�่ งจาก ส่่วนงานอื่�น ๆ ใน สสส. แต่่เราทำ�ำ หน้้าที่�่ ได้้อย่่างชััดเจน ไม่่ว่่าจะเป็็นปััญหาความเหลื่่�อมล้ำำ�� สภาพสัังคมมีีความซัับซ้้อนและมีีความเปลี่่�ยนแปลง ส่ง่ เสริมิ และสนับั สนุนุ การพัฒั นาศักั ยภาพของ พััฒนาการของแต่่ละช่่วงวััย และปััญหาสุุขภาพอื่่�น อย่่างรวดเร็็วรุุนแรง ที่่�สำำ�คััญคืือสุุขภาพจิิตและสุุขภาพ บุุคคลด้้านการสร้้างเสริิมสุุขภาพให้้เป็็นไป ซึ่่ง� อาจนำ�ำ ไปสู่่�ปััญหาสุขุ ภาพที่่�เรื้�อรังั ร่า่ งกายมีคี วามเชื่อ่� มโยงกันั อย่า่ งมีนี ัยั สำำ�คัญั การผลักั ดันั อย่่างมีีประสิิทธิิภาพยิ่�งขึ้�น ในทศวรรษหน้้า นโยบายสุุขภาพจิิตควบคู่่�กัับการสร้้างเสริิมสุุขภาพใน ThaiHealth Academy จึึงมุ่�งมั่่�นที่่�จะทำ�ำ หน้้าที่่� การแก้้ไขปััญหาดัังกล่่าวในระยะยาวคืือการเพิ่่�ม ด้้านอื่่�น ๆ จึึงเป็็นความท้้าทายในอนาคตที่่�ต้้องให้้ หนุุนเสริิมภาคีีเครืือข่่ายองค์์กรภาคสัังคม สััดส่่วนการบริิโภคอาหารเพื่�่อสุุขภาพอย่่างสมดุุล โดย น้ำ��ำ หนัักในการจัดั การเป็็นอย่า่ งมาก ภาครััฐ และภาคเอกชน พัฒั นาศัักยภาพของ สร้้างการรัับรู้�้และวััฒนธรรมบริิโภคที่่�ดีีให้้กัับประชาชน บุุคคลด้้านการสร้้างเสริิมสุุขภาพ ส่่งเสริิม รวมทั้้�งการเสริิมสร้้างคุุณภาพและความปลอดภััย เป้้าหมายสำ�ำ คััญในการขัับเคลื่�่อนงานสุุขภาพจิิตใน และสนัับสนุุนให้ผ้ ู้ป้� ฏิิบัตั ิิงานของ สสส. หรือื ทางอาหาร ซึ่่�งเป้้าหมายสููงสุุดคืือการทำ�ำ ให้้เกิิด ‘ความ อนาคตคืือการทำำ�งานเพื่�่อเพิ่่�มสััดส่่วนผู้�้มีีสุุขภาพจิิต บุุคคลที่่�มีีความรู้�้หรืือประสบการณ์์ด้้านการ มั่่�นคงทางอาหาร’ ให้ก้ ับั คนไทย สมบููรณ์ใ์ นประชาชนกลุ่่�มเสี่่ย� งต่า่ ง ๆ รวมทั้้ง� การพัฒั นา สร้้างเสริิมสุุขภาพ เปิิดพื้้�นที่่�เรีียนรู้� สร้้าง สุุขภาพจิิตในกลุ่่�มพื้้�นที่่�เสี่่�ยงผ่่านกลไกและเครื่่�องมืือ กระบวนการเรีียนรู้�ในรููปแบบต่า่ ง ๆ ที่่�เอื้�อให้้ สนับั สนุนุ กิจิ กรรมทางกาย (Physical Activity) ที่่เ� หมาะสม เกิิดการเรีียนรู้�้อย่่างกว้้างขวาง ขยายฐาน ที่่เ� พีียงพอ ผู้ร้� ับั ประโยชน์์ สอดรับั กับั เทคโนโลยีีในอนาคต ปััญหามลพิิษทางอากาศ และพร้้อมที่�่จะก้้าวไปพร้้อมกััน เพราะเรา กลไกสำ�ำ คััญที่่�ช่่วยลดความเสี่่�ยงจากการเจ็็บป่่วย คืือคำ�ำ ตอบของการเรีียนรู้�ด้้านสุุขภาวะเพื่่�อ และเสีียชีีวิิตก่่อนวััยอัันควรได้้ดีีที่่�สุุด อีีกทั้้�งวิิธีีนี้้�ยัังใช้้ ส่ง่ ผลสำำ�คัญั ต่อ่ สุขุ ภาพของมนุษุ ย์์ แม้แ้ ต่ก่ ารหายใจ ทุกุ คน” ต้้นทุุนต่ำำ�� ที่่�สุุดวิิธีหี นึ่่ง� ซึ่ง�่ เป้า้ หมายสำำ�คัญั ในการผลักั ดััน เพื่อ่� สููดอากาศเข้า้ ไป ก็ล็ ้ว้ นมีผี ลต่อ่ สุขุ ภาพในร่า่ งกายเรา กิิจกรรมทางกายให้ม้ ีกี ารเคลื่อ่� นไหวของร่า่ งกายและเกิิด ทั้้ง� สิ้้น� ในปััจจุุบันั ประเด็น็ มลพิิษทางอากาศเป็็นปััจจัยั รศ.ดร.นพ.นันั ทวัชั สิทิ ธิริ ักั ษ์์ การเผาผลาญพลังั งานที่่�ส่่งผลดีตี ่่อสุขุ ภาพ ไม่่ว่่าจะเป็็น เสี่่�ยง 1 ใน 5 ร่่วมกัับพฤติิกรรมการกิิน การสููบบุุหรี่� กิิจกรรมที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับการทำ�ำ งาน กิิจกรรมที่่�เกี่่�ยวข้้อง การดื่่�มแอลกอฮอล์์ และการไม่่ออกกำำ�ลัังกาย ที่่�ส่่งผล ผู้้�อำำ�นวยการสถาบันั การเรียี นรู้้� กัับการเดิินทาง และกิิจกรรมที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับการ ต่่อสุุขภาพของผู้้�คนมากที่่�สุุด เป็็นโจทย์์ใหญ่่ในอนาคต การสร้้างเสริมิ สุขุ ภาพ สสส. นัันทนาการและกีีฬา (Work-Transport-Recreation) ที่่� สสส. ต้อ้ งมีีการรัับมืือกัับการเปลี่่�ยนแปลงของสภาพ ยัังคงเป็็นประเด็็นสำำ�คััญที่่�ต้้องสนัับสนุุนและส่่งเสริิม ภููมิิอากาศที่่�รวดเร็็ว ฝุ่่�นควัันจากการคมนาคม การเผา 06 ในทศวรรษหน้า้ ของภาคการเกษตรในที่่�โล่่ง และไฟไหม้ป้ ่่า “ความท้้าทายต่่อสัังคมไทยในเวลานี้้�คืือ ความท้้าทายสำำ�คััญคืือการออกแบบกลไกและ การลดผลกระทบสุุขภาพและความเสี่่�ยงจากมลพิิษ ทำ�ำ อย่่างไรให้้เกิิดการปรัับเปลี่�่ยนพฤติิกรรม เครื่่�องมืือในการสนัับสนุุนและกระตุ้้�นให้้คนมีีกิิจกรรม ทางอากาศ จึงึ ต้อ้ งมีกี ารทำ�ำ งานอย่า่ งบููรณาการกับั หลาย เราสร้้างทางเลืือก กระตุ้้น� ให้้เข้้าใจและตื่่�นตััว ทางกายอย่า่ งเพียี งพอ เสริิมสภาพแวดล้อ้ มที่่เ� อื้้อ� ต่อ่ การ ภาคส่่วน ในหลายมิิติิ ทั้้�งการลดปััญหามลพิิษใน แต่่ปััญหาคืือในกลุ่่�มวััยรุ่่�นหรืือกลุ่่�มคนอายุุ มีกี ิิจกรรมทางกาย (Active Environment) รวมทั้้ง� พัฒั นา พื้้�นที่่�เสี่่�ยง รวมทั้้�งการสร้้างพฤติิกรรมเพื่่�อลดมลพิิษ ยัังน้้อยจะไม่่ตระหนัักถึึงสุุขภาพมากนััก ระบบและนวััตกรรมเพื่่�อสนัับสนุุนให้้คนมีีกิิจกรรม จากสิ่�ง่ แวดล้้อม เพราะเป็็นวััยที่่�มีีพลััง แข็็งแรง ชอบความ ทางกาย (Active System) อย่า่ งมีีประสิิทธิภิ าพอีกี ด้้วย ท้้าทาย หรืือแม้้แต่่ในกลุ่่�มคนวััยทำำ�งานก็ต็ าม ประเด็็นปััญหาทางสุุขภาพทั้้ง� 7 ประเด็็นข้า้ งต้น้ ทุกุ คนไม่ช่ อบให้ใ้ ครมาสั่่ง� หรือื บังั คับั การดููแล ปััญหาจากอุบุ ััติิเหตุุทางถนน ไม่่ว่่าจะเป็็นเรื่่อ� งบุุหรี่่� สุุราและสิ่่ง� เสพติิด กิิจกรรม สุุขภาพที่่�ยั่่�งยืืนจะเกิิดขึ้ �นจากความยิินดีีของ ทางกาย อุุบััติิเหตุุทางถนน การขาดและเกิินทาง บุคุ คลที่ต่� ้้องการปรับั เปลี่ย่� นด้้วยตัวั เอง ดังั นั้้น� อุุบััติิเหตุุเป็็นหนึ่่�งในสาเหตุุการตายสำำ�คััญที่่�สุุด โภชนาการ ไปจนถึงึ เรื่อ่� งสุขุ ภาพจิติ และสิ่่ง� แวดล้อ้ ม เราจึึงต้้องค่่อย ๆ โน้้มน้้าวให้้เขาปรัับเปลี่�่ยน ปััญหาหนึ่่�งในประเทศไทย และมัักเกิิดขึ้้�นกัับประชากร สิ่่�งเหล่่านี้้�ยัังคงเป็็ นประเด็็นท้้าทายต่่อการทำำ�งาน ใช้้เหตุผุ ล ข้้อมููลวิชิ าการ พฤติกิ รรมเชิงิ สังั คม ในช่่วงอายุุระหว่่าง 15-49 ปีี ซึ่�่งเป็็นกลุ่่�มที่่�มีีอิิทธิิพล สร้้างเสริิมสุุขภาพในทศวรรษถััดไปของ สสส. สภาพแวดล้้อมรอบตัวั ค่อ่ ย ๆ ปรับั ค่อ่ ยสร้้าง ๆ ต่่อเศรษฐกิิจสููงที่่�สุุด กลายเป็็นปััญหาการเสีียชีีวิิตก่่อน ซึ่ง่� อาศัยั การร่ว่ มมืือกับั เหล่า่ ภาคีีเครืือข่า่ ย เพื่อ่� ร่ว่ มกันั ‘ไม่่มีีทางที่�่วัันเดีียวจะเปลี่่�ยนโลกได้้’ ฉัันใด วััยอัันควรได้้ส่่งผลต่่อไปในวงกว้้าง ซึ่�่งปััญหานี้้�มีีความ พััฒนาวิิธีีการทำำ�งาน ขยายผลการทำ�ำ งาน และ ก็็ฉัันนั้้�น แต่่หากทุุกคนเข้้าใจ มีีเป้้าหมาย สัมั พันั ธ์ใ์ นหลากหลายมิิติิ ต่่อยอดการทำ�ำ งานโดยการสร้้างสรรค์์นวััตกรรม เดีียวกััน ก็็ต้้องช่่วยกัันผลัักดััน สนัับสนุุนให้้ เพื่่�อยกระดัับการสร้้างเสริิมสุุขภาพในอนาคต สุขุ ภาวะที่�ด่ ีีเกิดิ ขึ้น� ” เป้า้ หมายการลดพฤติิกรรมเสี่่ย� งต่อ่ อุบุ ัตั ิิเหตุทุ างถนน มีวี ัตั ถุปุ ระสงค์ส์ ำ�ำ คัญั เพื่อ�่ ลดจำ�ำ นวนผู้เ�้ สียี ชีวี ิิตจากอุบุ ัตั ิิเหตุุ แ ต่่ แ น่่ น อ น ว่่ า ป ร ะ เ ด็็ น ปัั ญห า สุุ ข ภ า พอุุ บัั ติิ ใ หม่่ ภาสวรรณ สังั ฆสุบุ รรณ์์ ของกลุ่่�มผู้�้ใช้้รถจัักรยานยนต์์ รวมทั้้�งการจััดการพื้้�นที่่� ก็็เป็็นสิ่่�งที่่�ไม่่อาจมองข้้ามไปได้้ สสส. จะยัังคงทำำ� เสี่่�ยง เพื่�่อลดอััตราการตายจากอุุบััติิเหตุุ เป็็นภารกิิจที่่� หน้้าที่่�ติิดตามปััจจััยเสี่่�ยง ไม่่ว่่าจะเป็็นพลวััตทาง ผู้�อ้ ำ�ำ นวยการศูนู ย์์กิิจการสร้้างสุขุ ต้อ้ งลงมืือแก้อ้ ย่า่ งจริิงจังั และอาศัยั การร่ว่ มมืือของภาคีี เศรษฐกิจิ สังั คม การเมืือง วัฒั นธรรม สิ่่ง� แวดล้อ้ ม (Sook Enterprise) สสส. เครืือข่า่ ยการทำำ�งานทุุกภาคส่ว่ น เทคโนโลยีี ฯลฯ อยู่่�ตลอดเวลา เพื่่�อเตรีียมพร้้อม รัับมืือต่่อสถานการณ์์ที่่�อาจเกิิดขึ้้�น เพื่่�อรองรัับ ต่่ อ ปัั ญห า สุุ ข ภ า พ ข อ ง ค น ไ ท ย ใ น อ น า ค ต ไ ด้้ อ ย่่ า ง ทันั ท่่วงทีี

What’s Next in 10 YEARS 25 07 09 11 “เรื่อ� งสุขุ ภาพไม่ใ่ ช่เ่ รื่อ� งส่ว่ นตัวั แต่เ่ ป็น็ “ในขณะที่่�ยุุคดิิจิิทััลครองเมืือง ซึ่�่ง “เราทำำ�งานที่่�ท้้าทายตลอดเวลา สิ่่�งที่�่ เรื่ �องที่่�เกี่่�ยวพัันกัับสภาพแวดล้้อมทั้้�งระบบ ควา ม พิิ เ ศษ ข อ ง เ ท ค โ น โ ลยีีดิิ จิิ ทัั ลคืื อ มีีผลโดยตรงต่่อสุุขภาพกาย สุุขภาพจิิต เราต้้องเผชิิญกัับความท้้าทายที่�่เกิิดจาก สามารถเปลี่�่ยนสิ่่�งเดิิม ๆ ‘ให้้ทัันสมััย ความเป็น็ อยู่� ฐานะทางเศรษฐกิิจครััวเรืือน สภาวะของสัังคมที่่�เปลี่่�ยนแปลงอยู่ �ตลอด และทรงพลังั ได้้มากขึ้้น� ’ ดังั นั้้น� ความท้้าทาย ไม่่ว่่าจะเป็็นเรื่�องภััยพิิบััติิ ฝุ่�นพิิษ PM2.5 เวลา เรื่อ� งสุขุ ภาพจึึงเป็น็ เรื่อ� งที่ย่� ากกว่า่ เดิมิ ของ สสส. คืือทำ�ำ อย่่างไรจึึงจะสามารถ โรคระบาดใหญ่่ ไปจนถึึงความรุุนแรง สิ่่�งที่่�เราต้้องทำ�ำ คืือเน้้นการพััฒนาระบบ นำำ�เอาเทคโนโลยีีดิิจิิทััลมาผสมผสานกัับ ในการแย่่งชิิงอำ�ำ นาจทางการเมืือง สสส. การสร้้างเสริิมสุุขภาพให้้เกิิดขึ้ �นในสัังคม งานสร้้างเสริิมสุุขภาพเพื่่�อก่่อให้้เกิิด ต้้องเป็็นผู้้�นำำ�การร่่วมมืือจากทุุกภาคส่่วน ไทย และทำ�ำ ให้้ทุกุ คนมีีส่ว่ นร่ว่ มในการสร้้าง นวััตกรรมใหม่่ กลายเป็็นงานสร้้างเสริิม ของสัังคม เพื่่�อรัับมืือกัับ ‘ผลกระทบจาก ระบบนั้้น� ขึ้น� มา” สุุขภาพที่่�ทัันสมััย ทรงพลััง และทุุกคน ภััยพิบิ ัตั ิติ ่่าง ๆ’ และแก้้ไขปัญั หาที่่�ตรงจุุด เข้้าถึึงได้้อย่า่ งเท่า่ เทีียม” อย่่างแท้้จริิง เพื่่อ� ความยั่่ง� ยืนื ” สุรุ างครัตั น์์ สร้อ้ ยสนธิ์�์ วิภิ าดา วงศ์เ์ จริญิ วิทิ ยา ธัญั ญธร ยงศรีพี ิพิ ัฒั น์์ ผู้้อ� ำำ�นวยการฝ่า่ ยอำ�ำ นวยการ สสส. ผู้อ�้ ำ�ำ นวยการฝ่า่ ยบัญั ชีแี ละการเงินิ สสส. ผู้อ�้ ำ�ำ นวยการฝ่า่ ยตรวจสอบภายใน สสส. 08 10 12 “ปัจั จัยั ที่ม่� ีีแนวโน้้มว่า่ จะเกิดิ ขึ้น� ในช่ว่ ง “ความท้้าทายของ สสส. คืือการสร้้าง “ทุุก ๆ วัันของการทำ�ำ งานสร้้างเสริิม เวลา 10 ปีีข้้างหน้้า ประเทศไทยจะต้้อง ความแตกต่่างและการวางบทบาทในการ สุุขภาพไม่่มีีอะไรตายตััว สิ่่�งที่�่ไม่่คาดคิิด เผชิิญกัับการเปลี่�่ยนแปลงมากมาย ใน ทำ�ำ งานร่ว่ มกันั เพื่่อ� ส่ง่ ต่อ่ คุณุ ค่า่ ต่อ่ ประชาชน เกิิดขึ้�นได้้เสมอ ทั้้�งจากธรรมชาติิอย่่าง หลายประเทศริเิ ริ่ม� โครงการ Smart Health ซึ่่�งที่ผ�่ ่า่ นมา 20 ปีี สสส. มีีองค์ค์ วามรู้ต� ่า่ ง ๆ โรคอุบุ ััติิใหม่่ พฤติกิ รรมมนุษุ ย์์ ปััจจััยทาง ที่�่นำ�ำ เทคโนโลยีีมาใช้้เพื่่�อการดููแลสุุขภาพที่่� มากมาย ที่่�ได้้มาจากการทำ�ำ งานร่่วมกัับ เศรษฐกิิจ สัังคม แต่ค่ น สสส. พร้้อมรับั มือื ชาญฉลาด สสส. ในฐานะองค์ก์ ารสร้้างเสริมิ ภาคีีเครืือข่่าย และเราสามารถจััดกลุ่่�ม กัับทุุกความท้้าทาย เพราะเราเชื่�อมั่่�นว่่า สุุขภาพของประเทศไทยก็็เช่่นเดีียวกััน องค์์ความรู้�้เหล่่านี้้�ให้้เหมาะสมต่่อผู้้�รัับ องค์์กรเล็ก็ ๆ อย่่าง สสส. ที่จ�่ ัับมืือกัับภาคีี เราจะส่ง่ เสริมิ ปรับั ใช้้นวัตั กรรม และเทคโนโลยีี บริกิ ารต่า่ ง ๆ ได้้ โดยเชื่อ� มโยงข้้อมููลกับั องค์ก์ ร เครืือข่่ายทั่่�วประเทศ จะสร้้างความ ต่า่ ง ๆ มาช่ว่ ยในการขับั เคลื่่อ� นงานสร้้างเสริมิ ในแวดวงสุุขภาพ เพื่่�อส่่งต่่อองค์์ความรู้�ที่�่ เปลี่่�ยนแปลงเชิิงบวกเหมืือนที่่�เคยทำำ�มา สุขุ ภาพในบริบิ ทที่เ่� ปลี่�ย่ นแปลงไป” สสส. มีี ให้ไ้ ปสู่่�กลุ่่�มผู้ร�้ ับั บริกิ ารต่า่ ง ๆ ได้้” ตลอด 20 ปีี และจะ ‘ทำ�ำ ’ ต่่อไปไม่ว่ ่่าจะ อีีกกี่ป�่ ีี” สุหุ ัทั ยา จิริ ะนันั ทิพิ ร รวิศิ ม์์ วงษ์ส์ มาน กาญจนา บงกชรัตั น ผู้อ้� ำ�ำ นวยการฝ่า่ ยติดิ ตามและประเมินิ ผล ผู้้อ� ำำ�นวยการฝ่า่ ยเทคโนโลยีีสารสนเทศ สสส. สสส. ผู้อ้� ำ�ำ นวยการฝ่า่ ยสื่�อ่ สารองค์ก์ ร สสส. 13 “ในมุมุ ของคนทำ�ำ งานด้้านสร้้างเสริิมสุุขภาพ เราต้้องการทำ�ำ งานเชิงิ รุุก มองไปข้้างหน้้า มีีความ พร้้อมรับั มืือกับั การเปลี่�ย่ นแปลงให้้ทัันต่อ่ สถานการณ์์ หมั่่�นพัฒั นาทัักษะความสามารถของตนเอง สม่ำ�ำ� เสมอ เติิมไฟ เติิมพลัังของการมีีจิิตสาธารณะ ไม่่เห็็นแก่่ประโยชน์์ส่่วนตน มีีใจเปิิดกว้้าง ช่่วยเหลืือสังั คม ที่่�สำำ�คััญต้้องกลับั มาดููแลกายและใจของตนเอง คนของ สสส. ต้้องเป็น็ ตัวั อย่า่ งที่ด�่ ีี ในการจัดั การปััญหาสุุขภาพได้้” ศิริ ินิ ภา สถาพรวจนา ผู้�้อำ�ำ นวยการฝ่า่ ยบริหิ ารงานบุคุ คล สสส.

26

27

28