Meeting with Judicial Training Institute (Feb 10th)

การพฒั นาความรว่ มมอื ทางวชิ าการดา้ นจติ สงั คมในระบบศาล วนั ท่ี 10 กมุ ภาพนั ธ์ 2565 คณะทำงำนโครงกำรฯ เขำ้ พบทำ่ นภมี ธงสนั ติ เลขำธกิ ำร และทำ่ นศรณั ยร์ ฐั ศรณั ยสนุ ทร ผพู้ พิ ำกษำ ศำลชนั้ ตน้ ประจำสำนกั ประธำนศำลฎกี ำ ในวนั ท่ี 10 กุมภำพนั ธ์ 2565 เพอ่ื หำรอื ถงึ กรอบกำรพฒั นำควำม รว่ มมอื ทำงวชิ ำกำร โดยเฉพำะกำรพฒั นำเน้อื หำและส่อื ใหค้ วำมรเู้ กย่ี วกบั จติ สงั คม (และเมำไมข่ บั เน่อื งจำกสรุ ำ เป็นสำรเสพตดิ ชนิดหน่งึ และมกั เป็นดำ่ นแรกก่อนทผ่ี ใู้ ชย้ ำเสพตดิ จะผำ่ นไปใชย้ ำเสพตดิ ชนดิ อ่นื – Alcohol as gateway drug) แก่ผพู้ พิ ำกษำและผบู้ รหิ ำรศำลผ่ำนหลกั สตู รอบรมและกจิ กรรมวชิ ำกำรของสถำบนั พฒั นำ ขำ้ รำชกำรตุลำคมฝ่ำยศำลยตุ ธิ รรม ดงั กรอบควำมรว่ มมอื 4 ดำ้ น ต่อไปน้ี 1/4

อำ้ งองิ ตำมพระรำชบญั ญตั ยิ ำเสพตดิ พ.ศ. 2564 ภำค 2 วำ่ ดว้ ยกำรบำบดั รกั ษำและกำรฟ้ืนฟูสภำพทำง สงั คมแก่ผตู้ ดิ ยำเสพตดิ โดยวธิ กี ำรทำงสำธำรณสุขแทนกำรใชก้ ระบวนกำรทำงอำญำ ยดึ หลกั ผเู้ สพคอื ผปู้ ่วยท่ี ควรไดร้ บั กำรชว่ ยเหลอื ใหเ้ ขำ้ รบั กำรบำบดั รกั ษำและตดิ ตำมช่วยเหลอื ใหก้ ลบั มำดำรงชวี ติ ในสงั คมอยำ่ งยงั่ ยนื กำรบำบดั รกั ษำทจ่ี ะเกย่ี วขอ้ งกบั ศำลและกระบวนกำรยุตธิ รรมเมอ่ื ผเู้ สพ/ผตู้ ดิ ทถ่ี ูกจบั กุมและไมส่ มคั รใจเขำ้ บำบดั จะถูกสง่ มำดำเนินคดโี ดยโทษแห่งคดไี มเ่ กนิ 3 ปี จะส่งตวั มำทศ่ี ำลแขวงเป็นหลกั ชอ่ งทำงตำมกฎหมำย ยำเสพตดิ ฉบบั ใหมท่ จ่ี ะใชค้ ลนิ กิ จติ สงั คม/กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำลเป็นทำงเลอื กหน่งึ ของกำร บำบดั รกั ษำและตดิ ตำมช่วยเหลอื ผกู้ ระทำควำมผดิ ในระบบยตุ ธิ รรม มดี งั ต่อไปน้ี  มำตรำ165 ศำลตอ้ งคำนึงถงึ กำรสงเครำะหใ์ หผ้ กู้ ระทำผดิ เขำ้ บำบดั รกั ษำยงิ่ กว่ำกำรลงโทษตำม ขอ้ เทจ็ จรงิ ของผกู้ ระทำผดิ  มำตรำ 166 ศำลมดี ลุ พนิ ิจในกำรใชม้ ำตรกำรอ่นื แทนกำรลงโทษ เปลย่ี นโทษจำคุกเป็นกำรใชว้ ธิ กี ำร เพ่อื ควำมปลอดภยั  มำตรำ 167 หำกศำลเหน็ สมควรลงโทษ ใหเ้ ปลย่ี นโทษจำคุกเป็นวธิ กี ำรเพ่อื ควำมปลอดภยั หรอื วธิ ี คมุ ประพฤตติ ำม ม.56 ป.วอิ ำญำ  มำตรำ 168 หำกศำลเหน็ ว่ำยงั ไมส่ มควรลงโทษ ใหส้ ง่ ตวั ผกู้ ระทำควำมผดิ เขำ้ รบั กำรบำบดั รกั ษำ  มำตรำ 169 หำกผกู้ ระทำควำมผดิ ใหค้ วำมรว่ มมอื สถำนพยำบำลมหี นงั สอื รบั รอง ศำลยตุ คิ ดี ผกู้ ระทำผดิ พน้ จำกควำมผดิ  ขอ้ บงั คบั ของประธำนศำลฎกี ำ ว่ำดว้ ยกำรเปลย่ี นโทษจำคุกเป็นกำรใชว้ ธิ กี ำรเพอ่ื ควำมปลอดภยั ภำยใตห้ ลกั กำรว่ำผกู้ ระทำผดิ คดเี สพยำเสพตดิ ไดร้ บั กำรแกไ้ ข-ไดโ้ อกำสชวี ติ ใหมป่ ัญหำคนลน้ คุกของ ไทยตอ้ งกำรหลำกหลำยแนวทำงแกไ้ ข คลินิกจิตสงั คมในระบบศาล (บริการให้คาปรึกษาด้านจิตสงั คม) เป็น แนวทำงกำรใหค้ วำมช่วยเหลอื ผกู้ ระทำควำมผดิ ในคดเี สพยำเสพตดิ และคดที ม่ี โี ทษไมร่ ำ้ ยแรง รวมถงึ ครอบครวั 2/4

และบคุ คลใกลช้ ดิ ใหไ้ ดร้ บั คำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมโดยจติ อำสำทำหน้ำทผ่ี ใู้ หค้ ำปรกึ ษำซง่ึ มคี ณุ สมบตั แิ ละผ่ำนกำร ฝึกอบรมตำมทอ่ี ธบิ ดหี รอื ผพู้ พิ ำกษำหวั หน้ำศำลกำหนด ผรู้ บั คำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมซง่ึ เป็นผกู้ ระทำควำมผดิ ตำมกฎหมำยอำจถกู ส่งเขำ้ รบั กำรบำบดั ฟ้ืนฟูสภำพจติ ใจภำยใตก้ ำรกำกบั ของศำลโดยไมถ่ กู ส่งตวั เขำ้ ส่เู รอื นจำ ซง่ึ ถอื เป็นกำรใหโ้ อกำสกบั จำเลยไดด้ ำเนินชวี ติ อยกู่ บั ครอบครวั และประกอบอำชพี ไดอ้ ยำ่ งปกติ นอกจำกน้ี ศำล อำจขยำยควำมช่วยเหลอื ไปยงั ครอบครวั ส่งเสรมิ ใหไ้ มก่ ลบั ไปกระทำควำมผดิ ซ้ำ และอำจส่งผลต่อกำรแก้ปัญหำ นกั โทษลน้ คุกไดอ้ ยำ่ งยงั่ ยนื ตวั อยำ่ งสำระทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั “จติ สงั คม” และ “สำรเสพตดิ ” ทค่ี วรถ่ำยทอดแก่ศำล ไดแ้ ก่ หมำยเหตุ ขณะน้อี ย่รู ะหว่ำงเกบ็ ขอ้ มลู หวั ขอ้ ทผ่ี พู้ พิ ำกษำ/ผบู้ รหิ ำรศำลสนใจเรยี นรผู้ ่ำน Google Form โดยในควำมเหน็ ของเลขำธกิ ำรคอื สำระประโยชน์ทจ่ี ำเป็นแก่ผพู้ พิ ำกษำในกำรทำงำน พจิ ำรณำคดี กำหนด โทษ จำ่ ยสำนวน เรยี กสำนวนคนื สำหรบั ผพู้ พิ ำกษำทท่ี ำหน้ำทบ่ี รหิ ำรศำลดว้ ยจำเป็นตอ้ งเรยี นรรู้ ะเบยี บพสั ดุ กำรเงนิ กำรจดั ซอ้ื จดั จำ้ ง ซง่ึ อำจทำใหล้ ดควำมสนใจในเน้อื หำเกย่ี วกบั จติ สงั คมในระบบศำลลงไป 3/4

ก่อนกำรออกแบบเน้อื หำและจดั ทำสอ่ื กำรใหค้ วำมรแู้ ก่ผพู้ พิ ำกษำและผบู้ รหิ ำรศำลไดส้ อดคลอ้ งกบั สถำนกำรณ์จรงิ ของกำรพจิ ำรณำพพิ ำกษำคดเี สพยำเสพตดิ และ minor crimes ต่ำงๆ คณะทำงำนของ โครงกำรฯ ตอ้ งกำรทรำบถงึ กระแสควำมสนใจของผพู้ พิ ำกษำและผบู้ รหิ ำรศำล รวมถงึ ผกู้ ระทำผดิ ว่ำประสงคจ์ ะ แกไ้ ขฟ้ืนฟูตนเองตำมแนวทำงจติ สงั คมซง่ึ ใชเ้ วลำทจ่ี ะปรบั เปลย่ี นควำมคดิ และพฤตกิ รรม หรอื ยนิ ดรี บั โทษให้ จบสน้ิ ไปโดยเรว็ มำกกว่ำ เลขำธกิ ำร สถำบนั พฒั นำขำ้ รำชกำรตุลำกำรฝ่ำยศำลยตุ ธิ รรม ชวนทบทวนปัญหำวำ่ คลนิ กิ จติ สงั คมใน ระบบศำลเป็นโครงกำรทน่ี ำรอ่ งทดลองดำเนินกำรมำนำนนบั 10 ปีแต่ผพู้ พิ ำกษำสว่ นใหญ่กย็ งั ไมเ่ ขำ้ ใจและไม่ นำไปใชอ้ ยำ่ งกวำ้ งขวำง หรอื นำไปใชแ้ ต่ไมถ่ กู ตอ้ ง ปัญหำมำจำกอะไร หรอื ในศำลทน่ี ำไปใชแ้ ลว้ แต่มกี ลไก รองรบั ไมเ่ พยี งพอหรอื ไม่ หรอื โดยแนวทำงเพ่อื แกไ้ ขฟ้ืนฟูผกู้ ระทำผดิ แต่ผกู้ ระทำผดิ ไมต่ อ้ งกำร เน่อื งจำกเหน็ วำ่ เป็นภำระ ยงุ่ ยำก ซบั ซอ้ น เสยี เวลำ และตอ้ งกำรใหศ้ ำลตดั สนิ คดโี ดยยอมรบั โทษและยอมมปี ระวตั อิ ำญำแทน หรอื ไม่ อยำ่ งไรกต็ ำม คลนิ ิกจติ สงั คมเป็นเครอ่ื งมอื /กลไกใหม่ กำรสรำ้ งกำรยอมรบั ในกลุ่มผพู้ พิ ำกษำซง่ึ มี ระดบั ชนั้ โครงสรำ้ ง และธรรมเนียมปฏบิ ตั ยิ ต่ี ๊อกนนั้ ตอ้ งใชเ้ วลำ ยกตวั อยำ่ งมำตรกำรคุมประพฤตเิ พ่อื ลดทอน หรอื แทนทก่ี ำรลงโทษทำงอำญำทใ่ี ชเ้ วลำนำนกว่ำ 30 ปีกวำ่ จะไดร้ บั กำรยอมรบั วำ่ มปี ระสทิ ธภิ ำพและปรำศจำก ช่องทำงทุจรติ เพ่อื ประโยชน์ส่วนบคุ คล มที งั้ กำรสรำ้ งค่มู อื ทร่ี ะบุถงึ หลกั กำร กระบวนกำร แนวปฏบิ ตั อิ ย่ำงเป็น ลำดบั ขนั้ ตอนเพ่อื แนะนำ/แนะแนวผพู้ พิ ำกษำ ทงั้ น้ี อกี หน่งึ แนวทำงในกำรลดแรงตำ้ นหรอื ลดควำมกลวั ของผู้ พพิ ำกษำคอื กำรสง่ เสรมิ สนบั สนุนจำกอธบิ ดศี ำลทงั้ 4 แห่ง คลนิ กิ จติ สงั คมในระบบศำลคงตอ้ งใชเ้ วลำมำก เชน่ เดยี วกนั ทจ่ี ะทดลองทำใหผ้ พู้ พิ ำกษำเหน็ ถงึ ประโยชน์-ผลลพั ธ-์ ผลกระทบต่อจำเลยและสงั คมตำมแนวทำง บำบดั แกไ้ ขฟ้ืนฟูผกู้ ระทำควำมผดิ คณะทำงำนโครงกำรฯ ใหข้ อ้ มลู วำ่ คมู่ อื คลนิ ิกจติ สงั คมหรอื กำรใหค้ ำปรกึ ษำดำ้ นจติ สงั คมในระบบศำล ถูกจดั ทำขน้ึ แลว้ หลำยครงั้ หลำย version จำกหลำยหน่วยงำนทเ่ี กย่ี วขอ้ ง แมเ้ คยมกี ำรอบรมผพู้ พิ ำกษำรว่ ม ดว้ ยกต็ ำม จำกขอ้ มลู ป้อนกลบั ทไ่ี ดร้ บั พบวำ่ กำรทผ่ี พู้ พิ ำกษำยงั ไมย่ อมรบั และใชป้ ระโยชน์จำกคลนิ กิ จติ สงั คม เป็นเพรำะมมุ มองทว่ี ่ำ “คลนิ ิกจติ สงั คมไมใ่ ช่ภำระงำนของศำล” เวน้ แต่จะถกู กำหนดในเชงิ นโยบำยจำกผบู้ รหิ ำร ระดบั สงู อนุญำตใหด้ ำเนินกำร ในขอ้ แนะนำของประธำนศำลฎกี ำ หรอื ในกฎหมำยเกย่ี วกบั กำรบรหิ ำรรำชกำร ศำลยตุ ธิ รรม แลว้ จงึ พฒั นำเป็นสอ่ื เพ่อื ทำควำมเขำ้ ใจแก่ผพู้ พิ ำกษำและผบู้ รหิ ำรศำลตำมลำดบั โดยเฉพำะอยำ่ ง ยงิ่ ทำควำมเขำ้ ใจกบั ศำลตงั้ แต่ตน้ ทำงคอื หลกั สตู รของสถำบนั พฒั นำขำ้ รำชกำรตุลำกำรฝ่ำยศำลยตุ ธิ รรม รว่ มกบั กำรฝึกปฏบิ ตั แิ บบสนั้ 1-Day Workshop หรอื 1-Day Short Course และอำนวยใหผ้ พู้ พิ ำกษำไดใ้ ช้ ดลุ พนิ จิ รว่ มดว้ ยตำมโอกำสแกไ้ ขฟ้ืนฟูผกู้ ระทำผดิ และป้องกนั กำรกระทำผดิ ซำ้ นดั หมำยครงั้ ต่อไปรว่ มกบั คณะทำงำนโครงกำรเมำไมข่ บั และผจู้ ดั กำรกองทุน สสส. วนั ท่ี 23 กุมภำพนั ธ์ 2565 จะนำเสนอ “รำ่ ง” หวั ขอ้ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งในรปู แบบ Course Catalog + ปฏทิ นิ กจิ กรรมวชิ ำกำรตลอดปี และหรอื จดั นทิ รรศกำรยอ่ ยในมมุ วชิ ำกำรในพน้ื ทข่ี องสถำบนั ฯ 4/4