19.-ภาพพจน์โวหาร

โวหารภาพพจน์ คำถำมในข้อสอบ - ข้อใดใช้วธิ กี ำรเปรยี บเทยี บแบบอุปลักษณ์ - ข้อใดไม่ใช่ภำพพจนช์ นิดบคุ คลวัด - ขอ้ ใดไม่แสดงภำพควำมขดั แย้ง - ขอ้ ใดไมใ่ ช้ภำพพจน์ - ข้อใดกวใี ช้กลวิธพี รรณนำตำ่ งกับขอ้ อ่ืน โวหารภาพพจน์ คือ กำรใช้ถอ้ ยคำเพอ่ื ก่อใหเ้ กิดภำพดว้ ยกำรใชก้ ลวธิ ตี ำ่ ง ๆ ที่แปลกออกไปดังน้ี

๑. อุปมา เชน่ สูงระหงทรงเพรยี วเรยี วรูด งำมละม้ำยคลา้ ยอูฐกะหลำปำ๋ - กำรเปรยี บเทยี บว่ำสง่ิ หนง่ึ เหมอื นกับอกี สิ่งหนึง่ พิศแต่หัวตลอดเทำ้ ขำวแตต่ ำ - คำสงั เกต ทงั้ สองแก้มกลั ยำดง่ั ลกู ยอ เหมอื น เสมือน ประดุจ ดุจดั่ง ดั่ง เฉก เชน่ รำวกบั ค้วิ เก่งเหมอื นกงเขำดีดฝ้ำย เพียง เพีย้ ง ปำน ประหนึ่ง อยำ่ ง ปนู พ่ำง เลห่ ์ ฯลฯ จมกู ละมำ้ ยคลา้ ยพรำ้ ขอ หกู ลวงดวงพกั ตร์หกั งอ เช่น ลำคอโตตันสน้ั กลม - สวยเหมอื นนำงฟำ้ สองเต้ำห้อยตงุ ดงั ถงุ ตะเครยี ว - เงียบรำวกบั ป่ำช้ำ โคนเหีย่ วแหง้ รวบเหมือนบวบต้ม - ร้องไห้ปำนใจจะขำด เสวยสลำยำจกุ พระโอษฐอ์ ม - ชนเหมือนลิง มันนำ่ เชยน่ำชมนำงเทวี - ดีใจเหมือนปลำกระดไ่ี ดน้ ำ้ (ระเด่นลนั ได แต่งโดย พระมหำมนตรี (ทรัพย)์ )

๒. อปุ ลักษณ์ - อุปลกั ษณ์มีกำรละคำเช่อื ม “คอื เป็น” ไวร้ ะหวำ่ งคำ - กำรเปรยี บเทยี บวำ่ ส่ิงหนง่ึ เป็นอีกส่งิ หนึง่ เช่น - พรมหญ้ำ - คำสงั เกต - ทะเลหมอก คอื เป็น (ที่ใชเ้ ปรียบเทยี บ) - เพชรนำ้ คำ้ ง - พลอยน้ำฝน เชน่ - พลอยน้ำค้ำง - เงินคอื พระเจำ้ - ชวี ติ คอื กำรต่อสู้ ศตั รูคือยำกำลัง - ครคู อื แม่พิมพข์ องชำติ - ชำวนำเป็นกระดูกสนั หลังของชำติ

๓. อตพิ จน์ / อธพิ จน์ เช่น องค์ อรเอย เลขแตม้ - กำรกลำ่ วเกนิ จรงิ (Over แบบมำกกวำ่ จริง) เอียงอกเทออกอำ้ ง จำรึก พอฤำ เมรุชุบสมทุ รดนิ ลง อยูร่ อ้ นฤำเห็น เช่น - ร้อนตับจะแตก อำกำศจกั จำรผจง - คิดถึงใจจะขำด โฉมแม่หยำดฟ้ำแยม้ - ฉนั หวิ ไส้จะขำดแล้วนะ - เหน่อื ยสำยตวั แทบขำด ถอดควำม : - แม้จะเอำชำ้ งมำฉดุ ฉนั กไ็ ม่ไป กวีจะเอียงอกเทควำมรู้สึกในอกออกมำแมจ้ ะใชเ้ ขำ พระสุเมรเุ ปน็ ปำกกำจุ่มน้ำในมหำสมุทรแลว้ ละลำย ดนิ เปน็ หมกึ และใช้อำกำศเป็นแผน่ กระดำษเพื่อเขยี น ข้อควำม ก็ยงั ไมอ่ ำจพรรณนำควำมรกั ควำมอำลัยท่มี ี ต่อนำงได้ครบถ้วนนำงจะทกุ ข์โศกเพียงใดก็ไมร่ ไู้ ด้

๔. อวพจน์ - กำรกล่ำวนอ้ ยกว่ำควำมจรงิ (Over แบบนอ้ ยกว่ำจรงิ ) เช่น - มีทองเท่าหนวดกุ้ง นอนสะดงุ้ จนเรือนไหว - จะเป็นควำมถำมไถในบรุ ิน เงนิ เทา่ ปกี ร้นิ กไ็ ม่มี

๕. นามนยั - กำรนำจุดเดน่ ของส่ิงนนั้ มำเรียกแทนควำมหมำยท้งั หมด เช่น - เกา้ อี้ แทนควำมหมำย ตำแหนง่ “เกำ้ อหี้ วั หนำ้ พรรคกำลงั สั่นคลอน” - ฉตั ร แทนควำมหมำย พระมหำกษัตรยิ ์ “ว่ำนครรำมินทร์ ผลัดแผน่ ดินเปลย่ี นรำชย์ เยยี วววิ ำทชิงฉัตร เพ่ือกษัตริยส์ องสู้ บร่ ่ำงรู้เหตุผล ควรยำตรพลไปเยอื น” (ลิลิตเลงพ่ำย)

๖. สัญลกั ษณ์ - กำรนำส่ิงหน่งึ มำแทนอกี ส่ิงหน่ึง ซึง่ เปน็ กำรแทนอยำ่ งเปน็ สำกล ทุกคนมกั เขำ้ ใจตรงกนั เช่น - สขี ำว แทน ควำมบรสิ ทุ ธ์ิ - สีดำ แทน ควำมชั่วรำ้ ย - นกพริ ำบ แทน สันตภิ ำพ - ดอกกหุ ลำบ แทน ควำมรกั

๗. บคุ คลวตั /ิ บุคคลสมมตุ ิ - กำรกลำ่ วถึงสิง่ ที่ไมใ่ ชม่ นษุ ยใ์ ห้ทำกริยำอำกำรหรือแสดงควำมรูส้ กึ ได้เหมือนกบั มนุษย์ เช่น เห็นลมคล่นื เหจ่ บู หนิ มองชมิ องทะเล กระแทกหนิ ดงั ครืนครืน ใครตอบไดไ้ หมไฉนจึงตนื่ บำงครง้ั มันบา้ บิ่น ทะเลมันตื่นอยรู่ ่ำไป ทะเลไม่เคยหลบั ใหล บำงครั้งยังสะอื้น

๘. สัทพจน์ ไผซ่ อออ้ เอยี ดเบียดออด ลมลอดไลเ่ ล้ยี วเรียวไผ่ - กำรใชค้ ำเลยี นเสยี ง ออดแอดแอดออดยอดไกว แพใบไล้นำ้ ลำคลอง เชน่ บัดเดี๋ยวดงั หงา่ งเหงง่ วงั เวงแวว่ สะดงุ้ แลว้ เหลียวแลชะแง้หำ เห็นโยคีขีร่ งุ้ พุ่งออกมำ ประคองพำขึ้นไปยังบรรพต

๙. ปฏิพากย์ - กำรกลำ่ วใหภ้ ำพทข่ี ัดแยง้ กัน เช่น - น้ำรอ้ นปลำเปน็ นำ้ เยน็ ปลำตำย - รกั ยำวให้บ่ัน รกั สัน้ ให้ต่อ - ถงึ มเี พ่อื นกเ็ หมอื นพี่ไมม่ ีเพอื่ น - ยิง่ รีบ ยง่ิ ชำ้ เพรำะไมเ่ หมือนนุชนำฏท่มี ำดหมำย มีเพอ่ื นเลน่ กไ็ ม่เหมอื นกบั เพอ่ื นตาย มีเพือ่ นชายกไ็ ม่เหมอื นกบั เพ่ือนชม

๑๐. ปฏิปจุ ฉา คำถำมทไ่ี มต่ ้องกำรคำตอบ อำจเรยี กไดว้ ่ำ - คำถำมเชิงวำทศิลป์ - คำถำมเชงิ วรรณศิลป์ เช่น พระเชษฐาให้สารไปกีค่ รั้ง เขำยงั ไมจ่ ำกหมนั หยำ จนสลัดตดั กำรวิวำห์ ศึกตดิ พาราก็เพราะใคร เหน็ จะรักเมียจรงิ ยิ่งกวำ่ ญำติ ไหนจะคลาดจากเมืองหมนั หยาได้

๑๑. อุปมานิทัศน์ กำรใชเ้ ปรียบเทียบดว้ ยเร่อื งรำว เช่น นิทำนเรื่อง คนตำบอดคลำชำ้ ง เป็นอปุ มำนิทศั น์ชี้ให้เห็นว่ำ คนที่มีประสบกำรณ์หรอื ภมู หิ ลงั ตำ่ งกนั ย่อม มคี วำมสำมำรถในกำรรบั รู้ควำมเชอื่ และทศั นคติตำ่ งกัน