mrmz (1)

วารสารสำนักงานทีป่ รกึ ษาการเกษตรตา่ งประเทศ ประจำสหภาพยุโรป ฉบบั ที่ 2 ประจำเดอื นกมุ ภาพนั ธ์ 2564 Credit: Picture from www.nicelabel.com สำนกั งานทป่ี รกึ ษาการเกษตรต่างประเทศ ประจำสหภาพยโุ รป www.agrithai.be https://www.facebook.com/AgriThaiEU Email: [email protected] ส

สวสั ดีท่านผู้อ่านทกุ ทา่ นครบั บรรณาธกิ ารทป่ี รกึ ษา: สหภาพยุโรปกำหนดให้ฉลากอาหารเป็นหน่งึ ในแนวทางการคมุ้ ครอง ดร. พรเทพ ศรีธนาธร ความปลอดภัยของผู้บริโภค โดยกำหนดใหแ้ สดงขอ้ มลู สำคัญ อาทิ ข้อมลู ทาง อัครราชทตู (ฝ่ายเกษตร) โภชนาการ สว่ นประกอบ สารทก่ี ่อใหเ้ กดิ การแพ้ เพ่ือใหผ้ ู้บริโภคได้รับรูข้ อ้ มลู สำคัญทจ่ี ำเป็นต่อการตัดสินใจ โดยฉลากที่จะมีการนำมาใช้กบั สินค้าเกษตรและ นายภรู ิพันธ์ โสภาเสถยี รพงศ์ อาหารแบ่งออกเปน็ 3 ดา้ นหลัก คือ (1) สุขภาพและความปลอดภยั (2) สังคม ท่ปี รกึ ษา (ฝ่ายเกษตร) และ (3) สิ่งแวดล้อม บรรณาธกิ าร: คณะกรรมาธกิ ารยโุ รปอยรู่ ะหวา่ งการพจิ ารณากฎระเบียบที่เก่ียวข้อง กบั ฉลากอาหารจำนวน 6 เรอื่ ง เพอ่ื ให้มคี วามสอดคล้องกบั ยุทธศาสตร์ Farm นางสาวมนัสนันท์ โชตจิ ริ าภริ มย์ to Fork อาทิ การบงั คบั ติดฉลากโภชนาการด้านหน้าบรรจุภัณฑ์ (ขอ้ มูลสารอาหาร เลขานุการโท (ฝา่ ยเกษตร) เฉพาะเจาะจง ฉลากสรุปผลตัวชี้วัด) ฉลากแหล่งกำเนิดของอาหารในอาหาร บางประเภท ฉลากสวัสดิภาพสัตว์ (ปัจจุบันมีการบังคับใช้ในผลิตภัณฑ์ไข่ไก่ เรียบเรียงข้อมูล: เทา่ นน้ั ) นางวัชรี ลมิ ตราจติ ต์ ทีป่ รึกษา อย่างไรก็ตาม ยงั มีฉลากบางประเภททยี่ ังคงเป็นมาตรการโดยสมัครใจ แต่มีแนวโน้มที่จะนำไปเป็นมาตรการบังคับใช้ในอนาคต เช่น ฉลาก Eco-Score รวบรวมข้อมลู : ที่จะมีการกำหนดตัวชี้วัดและประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม โดยปรากฎ คะแนนประเมินตามผลกระทบ (คะแนนสงู /สีสม้ คือ ผลกระทบตอ่ สงิ่ แวดล้อมสูง) สำนกั งานที่ปรกึ ษาการเกษตรต่างประเทศ ประจำสหภาพยโุ รป วารสารสำนักงานที่ปรึกษาการเกษตรต่างประเทศ ประจำสหภาพยุโรป ณ กรุงบรสั เซลส์ ฉบับที่ 2 ประจำเดือนกุมภาพันธ์ 2564 นี้ จึงขอนำเสนอข้อมลู เกี่ยวกับฉลาก ต่างๆ ที่มีอยู่ในสหภาพยุโรปในปัจจุบัน เพื่อเป็นแนวทางให้ผู้ที่สนใจศึกษา และรับทราบแนวโน้มของการบังคับใช้มาตรการเกี่ยวกับฉลากอาหา รของ สหภาพยโุ รปตอ่ ไป พรเทพ ศรธี นาธร ฉบบั ที่ 2 ประจำเดอื นกมุ ภาพันธ์ 2564 สำนกั งานที่ปรึกษาการเกษตรต่างประเทศ ประจำสหภาพยุโรป

แนวโนม้ ฉลากอาหารในสหภาพยโุ รป เพื่อสนับสนุนด้านสุขภาพ สวัสดิภาพสัตว์ และความยั่งยืน สหภาพยโุ รปกำหนดใหฉ้ ลากอาหารเปน็ หนง่ึ ในแนวทางการคุ้มครอง - ฉลากแสดงข้อมูลสารอาหารเฉพาะเจาะจง (nutrient- ความปลอดภยั ของผบู้ ริโภค โดยการแสดงขอ้ มลู ทส่ี ำคญั ต่าง ๆ อาทิ specific) เป็นการให้ข้อมูลสารอาหารที่สำคัญบางรายการ โดยใช้ ชื่ออาหาร ส่วนประกอบ ข้อมลู ทางโภชนาการ สารท่ีก่อให้เกดิ การแพ้ ตัวเลขหรือรหัสสี อาทิ ฉลากแสดงปริมาณสารอาหารอ้างอิงที่ควรได้รับ วนั หมดอายุ/วนั ท่ีควรบรโิ ภคกอ่ น (best before) วธิ กี ารเก็บรกั ษา (Reference Intakes) ฉลากแสดงปริมาณสารอาหารแบบแบตเตอรี่ วธิ ีปรงุ อาหาร ฯลฯ เพ่อื ใหผ้ ู้บรโิ ภครบั ทราบขอ้ มลู ก่อนการตัดสนิ ใจ (NutrInform Battery) ที่ใช้ในอิตาลี และฉลากสีไฟจราจร (traffic เลอื กซอ้ื light FOP) ทใ่ี ช้ในสหราชอาณาจักร เม่ือเดือนพฤษภาคม 2563 คณะกรรมาธกิ ารยโุ รปไดป้ ระกาศ - ฉลากสรุปผลชี้วัด (summary indicators) เป็นการประเมิน ใชย้ ทุ ธศาสตร์ Farm to Fork เพอื่ พฒั นาระบบอาหารที่มีความเปน็ ธรรม คณุ ภาพหรอื ประโยชนต์ อ่ ร่างกายโดยรวม โดยจดั ประเภทหรอื ลำดับ ดีต่อสุขภาพ และเป็นมิตรต่อส่ิงแวดล้อม โดยฉลากอาหารได้รับ ผลิตภัณฑ์อาหารตามคุณค่าทางโภชนาการ ซึ่งอาหารที่ดีต่อสุขภาพ การพิจารณาให้เป็นหน่ึงในมาตรการที่จะผลักดันให้ผู้บริโภค จะได้รับเครื่องหมายรับรอง (endorsement logos) หรือชี้วัดด้วย เปล่ียนรูปแบบการบริโภคไปสู่การเลือกซ้ืออาหารท่ีมีประโยชน์ เกรด (graded indicators) อาทิ สัญลักษณ์ keyhole ที่ใช้ในสวีเดน ตอ่ สุขภาพ และเปน็ มิตรตอ่ ส่ิงแวดล้อม นอกจากนี้ คณะกรรมาธิการ เดนมาร์ก และลิธัวเนีย สัญลักษณ์รูปหัวใจที่ใช้ในฟินแลนด์ ตรา ยุโรปได้กำหนดให้มีการพิจารณากฎระเบียบท่ีเก่ียวข้องกับฉลาก Healthy Choice ที่ใช้ในโปแลนด์และสาธารณรัฐเช็ก และฉลาก อาหาร จำนวน 6 เรื่อง ในช่วงปี 2564 - 2568 เพ่ือให้สอดคล้อง Nutri-Score ที่ใช้ใน ฝรั่งเศส เบลเยียม สเปน เนเธอร์แลนด์ และ กับยทุ ธศาสตร์ Farm to Fork และความตอ้ งการของผู้บรโิ ภค ดังน้ี เยอรมนี ฉลากโภชนาการด้านหน้าบรรจุภัณฑ์มีแนวโน้มได้รับ 1.การบงั คับตดิ ฉลากโภชนาการด้านหน้าบรรจภุ ัณฑ์ การยอมรับเพิ่มขึ้นในสหภาพยุโรป อย่างไรก็ตาม รูปแบบฉลากที่ใช้ กฎระเบยี บด้านการใหข้ อ้ มูลอาหารแก่ผบู้ ริโภค (Food ในปัจจบุ ันยังมีความหลากหลายและแตกต่างกันไปในแตล่ ะประเทศ Information to Consumer Regulation) กำหนดใหอ้ าหารที่อยใู่ น สมาชิกฯ โดยคาดว่าฉลาก Nutri-Score ที่พัฒนาโดยฝรั่งเศสน่าจะ บรรจุภัณฑ์ต้องแสดงขอ้ มลู ทางโภชนาการ (nutrition declaration) ได้รับการยอมรบั มากที่สุด ให้ผ้บู ริโภคทราบ ได้แก่ คา่ พลังงาน ปรมิ าณไขมัน ไขมนั อมิ่ ตวั คาร์โบไฮเดรต นำ้ ตาล และเกลอื ซง่ึ จะปรากฎอยู่บนฉลากดา้ นหลงั บรรจภุ ัณฑ์ อยา่ งไรกต็ าม กฎระเบยี บดังกล่าวยงั อนญุ าตให้มีการแสดง ขอ้ มูลทางโภชนาการในลกั ษณะเดยี วกันกับฉลากดา้ นหลงั หรอื ใน รูปแบบอ่นื ๆ เชน่ การปรากฏเคร่อื งหมายตราสญั ลักษณต์ า่ ง ๆ ด้านหนา้ บรรจุภณั ฑ์ หรือ front-of-pack (FOP) เพอื่ ใหผ้ บู้ ริโภค มองเหน็ ข้อมูลสำคญั ไดง้ า่ ยขึน้ ปัจจุบันการติดฉลากโภชนาการด้านหน้าบรรจุภัณฑ์ยังเป็น มาตรการสมัครใจ (voluntary basis) อย่างไรก็ตาม คณะกรรมาธกิ าร ยุโรปจะมีการเสนอให้การแสดงฉลากโภชนาการด้านหน้าบรรจุภัณฑ์ เป็นมาตรการบังคับ (mandatory front-of-pack nutrition labelling) ในรูปแบบที่สอดคล้องกันทั่วทั้งสหภาพยุโรป ภายใน ปลายปี 2565 เพื่อส่งเสริมการบริโภคอาหารที่ดีต่อสุขภาพ ป้องกัน ความสับสนของผู้บริโภค และลดอุปสรรคในการเคลื่อนย้ายผลิตภัณฑ์ อาหารในตลาดร่วมโดยรูปแบบฉลากโภชนาการด้านหน้าบรรจุภัณฑ์ ทพี่ บไดใ้ นสหภาพยโุ รป ไดแ้ ก่ ฉบบั ท่ี 2 ประจำเดือนกมุ ภาพนั ธ์ 2564 สำนักงานทปี่ รกึ ษาการเกษตรตา่ งประเทศ ประจำสหภาพยโุ รป

2 ตวั อยา่ งฉลากโภชนาการดา้ นหน้าบรรจภุ ัณฑ์ 3. ฉลากอาหารยง่ั ยนื คณะกรรมาธิการยุโรปจะออกกรอบฉลากอาหารยั่งยืน ฉลากแสดงขอ้ มูลอาหารเฉพาะเจาะจง ฉลากสรปุ ผลชวี้ ดั (sustainable food labelling framework) ภายในปี 2567 2. ขยายการบงั คับติดฉลากแหลง่ กำเนดิ ของอาหาร โดยจะครอบคลุมทั้งด้านโภชนาการ สภาพภูมิอากาศ สิ่งแวดล้อม กฎระเบียบด้านการให้ข้อมูลอาหารแก่ผู้บริโภค กำหนดให้ และสงั คม ตลอดท้ังห่วงโซอ่ ุปทานอาหาร ผลิตภัณฑ์อาหารหลายรายการต้องติดฉลากแสดงประเทศแหล่งกำเนิด 4. เกณฑม์ าตรฐานอาหาร (nutrient profiles) (country of origin labelling: COOL) ไดแ้ ก่ น้ำผ้ึง ผัก ผลไม้ นำ้ มนั สหภาพยุโรปจะปรับปรุงกฎระเบียบว่าด้วยการกล่าวอ้าง มะกอก สินค้าประมงและสัตว์นำ้ เนือ้ วัว เน้อื สกุ ร เน้ือแกะ เน้ือแพะ และเนือ้ สัตวป์ กี (สด/แชเ่ ยน็ /แช่แข็ง) ในขณะที่ผลติ ภัณฑ์อาหารกล่มุ สรรพคุณด้านโภชนาการและสุขภาพ (Regulation (EU) 1924/2006) อื่น ๆ อาทิ นม นมที่ใช้เป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์นม อาหารที่ยังไม่ ภายในปี 2565 โดยจะกำหนดค่าสูงสุดของสารอาหารบางชนิด ที่มีอยู่ ผ่านกระบวนการแปรรูป และอาหารที่มีส่วนประกอบชนิดเดียว ยัง ในอาหาร ซึ่งจะช่วยให้ประเทศสมาชิกฯ สามารถจำแนกอาหารที่มี กำหนดให้การตดิ ฉลาก COOL เปน็ ไปมาตรการสมคั รใจ น้ำตาล ไขมัน และเกลือสูง เพื่อป้องกันการทำการตลาดหรือกล่าว อ้างสรรพคุณด้านโภชนาการของอาหารท่ีไม่ดีต่อสุขภาพ อาทิ อาหาร ตั้งแต่ปี 2560 เป็นต้นมา พบว่าประเทศสมาชิกฯ หลาย ที่มีไขมันอิ่มตัว ไขมันทรานส์ น้ำตาล หรือเกลือในปริมาณสูง จะไม่ ประเทศมีการนำฉลาก COOL มาใช้กับอาหารหลากหลายมากย่งิ ข้นึ สามารถโฆษณาว่ามีประโยชน์ต่อร่างกายได้ นอกจากนี้ การออก (นอกเหนือจากอาหารกลุ่มที่กฎระเบียบบังคับไว้) อาทิ ฝรั่งเศส อิตาลี nutrient profiles เป็นหน่งึ ในมาตรการเพือ่ ต่อสู้กบั โรคติดตอ่ ไม่เร้อื รงั สเปน โปรตุเกส และลิธัวเนียใช้ฉลาก COOL กับนมและผลิตภัณฑ์ (Non-Communicable Diseases: NCDs) อาทิ ภาวะน้ำหนักเกิน นม อิตาลีใช้ฉลาก COOL กับข้าว และพาสต้า ฝรั่งเศสทดลองใช้ โรคอว้ น โรคหัวใจ ซึ่งมสี าเหตสุ ่วนหน่ึงจากการบริโภคอาหารหวานจัด ฉลาก COOL กบั อาหารแปรรปู ทมี่ ีสว่ นประกอบของเน้ือสัตว์หรือนม เคม็ จดั หรือมไี ขมนั สงู ในชว่ งระหว่างปี 2560-2561 5. ฉลากสวสั ดภิ าพสัตว์ ฉลาก COOL มีส่วนเชื่อมโยงกับคุณภาพ ความปลอดภัย ยุทธศาสตร์ Farm to Fork ตั้งเป้าหมายด้านการส่งเสริม ชื่อเสียง และลักษณะเฉพาะของอาหาร อีกทั้งมีส่วนช่วยจูงใจให้ ผ้บู ริโภคสนบั สนุนอาหารจากผู้ผลติ ในทอ้ งถ่นิ เพ่มิ ขึ้น แตก่ ารใช้ฉลาก สวัสดิภาพสัตว์ พัฒนาสุขภาพสัตว์ให้ดีขึ้น และลดการใช้ยาในสัตว์ COOL ท่ีมากเกินความจำเป็นจะส่งผลเสีย เนื่องจากจะทำให้ ซ่ึงคณะกรรมาธิการยุโรปเล็งเห็นว่าฉลากสวัสดิภาพสัตว์จะช่วยยก ผู้ประกอบการมี ต้นทุนมากยิ่งขึ้น การผลิตอาหารขาดความยืดหยุ่น ระดับการดูแลและสง่ เสริมสวสั ดภิ าพสัตวใ์ ห้ดขี นึ้ ตลอดทัง้ หว่ งโซอ่ ปุ ทาน และนำไปสู่ปัญหาการกีดกันทางการค้า คณะกรรมาธิการยุโรปจึง วางแผนจะพิจารณาเรื่องการขยายการบังคับการติดฉลาก COOL ฉลากสวัสดิภาพสัตว์ไม่ใช่เรื่องใหม่ในสหภาพยุโรป เนื่องจาก กับอาหารบางประเภทภายในปลายปี 2565 เพื่อส่งเสริมการให้ มีหลายประเทศสมาชิกฯ ที่ใช้ฉลากภาคเอกชน (private label) ข้อมูลอาหารที่ชัดเจน ซึ่งจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อการตัดสินใจ เพื่อบ่งบอกข้อมูลสวัสดิภาพสัตว์บนผลิตภัณฑ์เนื้อสัตว์ อาทิ เลือกซื้ออาหารของผู้บริโภค โดยจะต้องไม่ส่งผลกระทบต่อการ เนเธอร์แลนด์ เบลเยียม เดนมาร์ก ฝรั่งเศส และสหราชอาณาจักร ดำเนนิ งานของตลาดรว่ มหรอื สรา้ งภาระทางด้านตน้ ทนุ แก่ผู้ผลิตมาก ในขณะที่ในปี 2562 เยอรมนีมีการปรับใช้ฉลากสวัสดิภาพสัตว์ เกินไป กับผลิตภัณฑ์เนื้อสุกร และอยู่ระหว่างการผลักดันให้การติดฉลาก สวัสดภิ าพสตั วเ์ ป็นทยี่ อมรบั ระดับ สหภาพยุโรป ซึง่ จะสง่ ผลตอ่ คุณภาพ สุขภาพ และสวัสดิภาพสัตว์ ช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ รวมทั้งสนับสนุนการให้ข้อมูลแก่ ผูบ้ ริโภค เพอ่ื นาํ ไปสทู่ างเลือกอาหารท่ียัง่ ยืน ล่าสุดเม่อื วันท่ี 15 ธนั วาคม 2563 คณะมนตรยี โุ รปได้มีมติ เห็นชอบต่อการจัดทำฉลากรับรองสวัสดิภาพสัตว์ของสหภาพยุโรป (EU-wide animal welfare label) โดยจะครอบคลุมสตั วท์ ุกประเภทท่ี เลี้ยงในฟาร์มตลอดทั้งวงจรชีวิตสัตว์ รวมถึงขั้นตอนการขนส่งและ การเชือด ฉบับท่ี 2 ประจำเดือนกุมภาพนั ธ์ 2564 สำนกั งานทป่ี รึกษาการเกษตรตา่ งประเทศ ประจำสหภาพยุโรป

3 ทั้งน้ี คณะมนตรียุโรปได้มอบหมายให้คณะกรรมาธิการยุโรป ในอนาคตแนวโน้มการติดฉลากอาหารในสหภาพยุโรปจะไม่เป็น จดั ทำหลกั เกณฑ์สำหรบั ฉลากรบั รองสวัสดิภาพสัตว์ต่อไป โดยคาดว่า เพียงแคก่ ารให้ข้อมูลความปลอดภยั ความคุ้มค่า หรอื เพ่ือเสริมสร้าง การติดฉลากสวัสดิภาพสัตว์ของสหภาพยุโรปจะอยู่บนพื้นฐานของ ความเชื่อมั่นแก่ผู้บริโภคเท่านั้น แต่จะถูกพัฒนาให้สะท้อนถึง ความสมัครใจ และเพื่อแสดงว่าผู้ผลิตให้การคุ้มครองสวัสดิภาพสัตว์ ความต้องการของผู้บริโภคและสังคม อาทิ อาหารที่ดีต่อสุขภาพ ในมาตรฐานท่ีสูงกว่าที่กฎหมายสหภาพยุโรปกำหนดไว้ การใช้ฉลาก ระบบการผลิตที่ดีต่อสิ่งแวดล้อมและสภาพภูมิอากาศ การส่งเสริม รับรองสวัสดิภาพสัตว์ของสหภาพยุโรปจะช่วยเสริมสร้างความเชื่อมั่น สวัสดิภาพสัตว์ และความยั่งยืนตลอดทั้งห่วงโซ่อุปทาน ซึ่งสอดคล้อง สร้างความโปร่งในตลาด และสนับสนุนการให้ข้อมูลแก่ผู้บริโภค กับนโยบาย European Green Deal ที่ต้องการเปลี่ยนระบบเศรษฐกิจ อีกท้ังเป็นการให้รางวัลกับผูผ้ ลติ ท่ปี ฏบิ ตั ิไดส้ งู กว่าทม่ี าตรฐานกำหนดไว้ ยโุ รปไปส่ทู ิศทางท่ีเปน็ มิตรต่อสิ่งแวดล้อม ยง่ั ยืนและเป็นธรรม 6. การแสดงวนั ที่บนฉลากอาหาร สำหรับประเทศไทยควรตดิ ตามแนวโน้มการตดิ ฉลากอาหาร กฎระเบียบด้านการให้ข้อมูลอาหารแก่ผู้บริโภคกำหนด ในสหภาพยโุ รปอยา่ งใกลช้ ิด โดยในอนาคตมคี วามเปน็ ไปได้อย่างมาก ให้อาหารต้องแสดงระยะเวลาที่สินค้าคงคุณภาพ โดยแบ่งเป็น ที่สหภาพยโุ รปจะหยบิ ยกประเดน็ ดา้ นสุขภาพผบู้ รโิ ภค สวสั ดิภาพสัตว์ “วันหมดอายุ (use-by date)” ของอาหารที่มีการเสื่อมคุณภาพเร็ว และความยั่งยืนมาเป็นมาตรการ/เงือ่ นไขในการนำเข้าสินค้าเกษตร ซึ่งจะเชื่อมโยงกับความปลอดภัยของอาหาร และ “ควรบริโภคก่อน และอาหารจากประเทศที่สาม ซึ่งอาจส่งผลให้ผูป้ ระกอบการต้อง วันที่ (best before date)” ของอาหารท่ีมีการเสื่อมคุณภาพ ได้รับการรับรองมาตรฐานด้านความยั่งยืนต่าง ๆ ทำให้มีต้นทุน ค่อนข้างช้า อาทิ อาหารแช่แข็ง อาหารแปรรูป และอาหารแห้ง การผลิตเพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตาม ฉลากอาหารจะทำให้ผู้บริโภคได้ โดยวันที่ระบุไว้หมายถึงระยะเวลาที่อาหารนั้นรักษาคุณภาพได้ เลือกซื้อสินค้าที่ตรงกับความต้องการมากขึ้น ซึ่งแนวโน้มในอนาคต อย่างครบถ้วน ผู้บริโภคจะเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคโดยพิจารณาปัจจัย จากผลการสำรวจพฤติกรรมผู้บริโภคในปี 2558 พบว่า ด้านสิ่งแวดล้อม สวัสดิภาพสัตว์ และความยั่งยืน และเลือกซื้อ ผู้บริโภคยุโรปไม่ถึงร้อยละ 50 มีความเข้าใจความหมายที่ถูกต้อง อาหารจากผู้ผลิตระดับท้องถิ่นแทน เพราะมองว่ากระบวนการ ของคำว่า use-by date และ best before date ส่งผลให้เกิด ผลิตของรายย่อย มีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกน้อยกว่าในระดับ ปัญหาการทิ้งขยะอาหารโดยไม่จำเป็น (food waste) ดังนั้น อุตสาหกรรม และลดการขนส่งสินค้าซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของ คณะกรรมาธิการยุโรปจึงได้กำหนดให้มีการทบทวนกฎเกณฑ์ การปล่อยก๊าซเรือนกระจก การแสดงวันที่บนฉลากอาหาร (date marking) ภายในปี 2565 เพื่อปรับปรุงการแสดงวันบนฉลากให้เข้าใจได้ง่ายยิ่งขึ้น และ เสรมิ สรา้ งความเขา้ ใจท่ีดีให้แกผ่ บู้ ริโภคเกยี่ วกบั ความหมายของคำว่า use-by และ best before dates โดยคาดว่าจะช่วยบรรเทา ปัญหาการทิ้งขยะอาหารลดลงในอัตราร้อยละ 10 ของขยะอาหารที่มี แหล่งข้อมูล : ในสหภาพยุโรปเฉลี่ยปลี ะ 88 ล้านตัน - https://ec.europa.eu/food/safety/labelling_nutrition/labelling_ legislation_en - https://ec.europa.eu/food/safety/labelling_nutrition/labelling_ legislation/nutrition-labelling_en - https://www.euractiv.com/topics/food-labeling/ ฉบบั ท่ี 2 ประจำเดือนกมุ ภาพันธ์ 2564 สำนักงานทีป่ รกึ ษาการเกษตรต่างประเทศ ประจำสหภาพยโุ รป

ฉลากอาหารยง่ั ยนื ในตลาดสหภาพยโุ รป ระบบอาหารเป็นส่วนหนึ่งที่ก่อให้เกิดปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม - The Rainforest Alliance Certified เครื่องหมายรับรอง (อาทิ การปล่อยก๊าซเรือนกระจก การชะล้างดิน รวมทั้งคุณภาพนำ้ มาตรฐานชา กาแฟ โกโก้ หรือผลไม้ที่มาจากการทำเกษตรตาม และดินเสื่อมโทรม) ปัญหาสังคม (อาทิ พื้นที่ชนบทลดลง การกระจาย มาตรฐานการอนรุ ักษ์สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ รายได้ไม่สมดุล และการใช้แรงงานที่ไม่เป็นธรรม) และปัญหาสุขภาพ (อาทิ ประชากรมีภาวะโรคร้อน โรคหัวใจ และไขมันในเลือดสูงมี - เครื่องหมาย MSC (Marine Stewardship Council) รับรอง จำนวนเพิ่มขึ้น อันเป็นผลมาจากการบริโภคอาหารไม่เหมาะสม) การทำประมงอย่างยั่งยืน และ ASC (Aquaculture Stewardship อย่างไรก็ตาม ระบบอาหารยังมีบทบาทช่วยบรรเทาปัญหาต่าง ๆ Council) รบั รองการเพาะเล้ยี งสัตวน์ ำ้ อย่างย่ังยนื เหล่านี้ได้ ผ่านการปฏิรูป ระบบการผลิต การบริโภค การจำหน่าย และการจัดการของเสีย ไปสู่ทิศทางที่ยัง่ ยืน เป็นมิตรตอ่ สิ่งแวดลอ้ ม - ฉลากคาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กร Carbon Trust วัด และมปี ระโยชนต์ ่อสขุ ภาพ การปล่อยก๊าซเรือนกระจกตลอดทั้งวัฏจักรชีวิตของผลิตภัณฑ์ โดยแสดงผลในรูปก๊าซคารบ์ อนไดออกไซดเ์ ทียบเทา่ (CO2 equivalent) ปัจจุบันผู้บริโภคเข้าใจถึงผลกระทบจากการเลือกซื้ออาหาร มากขึ้น และพยายามปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคใหม่ (อาทิ - ฉลาก Eco-score ของฝรั่งเศสแสดงผลกระทบต่อส่ิงแวดลอ้ ม ทานเนื้อสัตว์สีแดงลดลง เปลี่ยนมารับประทานโปรตีนจากพืช ตลอดทั้งวัฎจักรชีวิตผลิตภัณฑ์ โดยใช้สัญลักษณ์รูปใบไม้ ร่วมกับ เพิ่มขึ้น ลดปริมาณขยะ อาหารในครัวเรือน และเลือกซื้อผักผลไม้ รหัสสี (สีเขียวจนถึงสีแดง) และตัวอกั ษร (A จนถึง E) ซึ่งสีเขียวและ ตามฤดูกาลหรืออาหารในทอ้ งถนิ่ ) เพ่ือประโยชนต์ ่อสุขภาพ สง่ิ แวดล้อม ตวั อกั ษร A หมายถึง ผลิตภณั ฑ์อาหารที่มีความเป็นมิตรต่อส่ิงแวดล้อม และสังคม ส่งผลให้ความต้องการอาหารท่ีย่งั ยนื ในตลาดเพม่ิ ขนึ้ ไล่ลงไปจนถึง สีแดงและตัวอักษร E หมายถึง ส่งผลกระทบต่อ สิง่ แวดลอ้ มสูงสุด สหภาพยุโรปมีสินคา้ เกษตรและอาหารทผี่ ่านการรับรองมาตรฐาน ความยั่งยืนประเภทต่าง ๆ วางจำหน่ายเป็นจำนวนมาก ส่วนใหญ่ - ต ร า Roundtable on Sustainable Palm oil (RSPO) เปน็ ฉลากแบบสมคั รใจ (voluntary) ทรี่ ับรองโดยเอกชน หนว่ ยงาน certification รับรองความยั่งยืนของน้ำมันปาล์ม และสามารถ หรอื องค์กรตา่ ง ๆ อาทิ กลุม่ ผผู้ ลติ รา้ นคา้ ปลีก NGOs และหน่วยงาน ตรวจสอบย้อนกลบั ได้ตลอดทั้งหว่ งโซ่อุปทาน ภาครัฐ โดยฉลากอาหารยง่ั ยืน (sustainable food labelling) แบ่งเป็น 1. ฉลากรบั รองความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม อาทิ - ตรารบั รองมาตรฐานสนิ คา้ เกษตรอนิ ทรยี ข์ องสหภาพ ยุโรป ตรา AB ในฝรั่งเศส ตรา Bio-Siegel ในเยอรมนี ตรา AIAB ใน อติ าลี และตรารับรองขององคก์ ร Soil Association ทใี่ ชใ้ นสหราช อาณาจักร ฉบบั ท่ี 2 ประจำเดอื นกมุ ภาพนั ธ์ 2564 สำนกั งานทีป่ รกึ ษาการเกษตรต่างประเทศ ประจำสหภาพยโุ รป

5 2. ฉลากรับรองความยั่งยืนด้านสังคม เกี่ยวข้องกับสุขภาพ - ฉลากแสดงข้อมูลโภชนาการแบบสรุปผลชี้วัด ประเมินคุณภาพ และความปลอดภัยแรงงาน การมีส่วนร่วมของสังคม (social inclusion) หรือประโยชน์ของอาหารต่อร่างกายโดยรวม โดยจัดประเภทหรือ และการขจัดปัญหาความยากจน อาทิ ลำดับตามข้อมูลคุณค่าทางโภชนาการ ซึ่งอาหารที่ดีต่อสุขภาพจะ ได้รับเครื่องหมาย รับรองหรือชี้วัดด้วยเกรดระดับต่าง ๆ อาทิ ตรา - ตรา Fairtrade ขององค์กรแฟร์เทรดสากล (FLO) keyhold ที่ใช้ในสวีเดน เดนมาร์ก และลิธัวเนีย ตรารูปหัวใจที่ใช้ รับรองมาตรฐานการค้าที่เป็นธรรม สร้างโอกาสให้ผู้ผลิตด้อยโอกาส ในฟินแลนด์ ตรา Healthy Choice ที่ใช้ในโปแลนด์และสาธารณรัฐ มุ่งสร้างความสัมพันธ์ทางการค้าที่ดี การจ้างงานที่เป็นธรรม ไม่ใช้ เช็ก และฉลาก Nutri-Score ที่ใช้ในฝรั่งเศส เบลเยียม สเปน แรงงานเด็ก และให้ความสำคัญกับการดูแลสิ่งแวดล้อม โดยสหภาพยุโรป เนเธอรแ์ ลนด์ และเยอรมนี เป็นตลาดสินค้า fairtrade ใหญ่ที่สุด หรือราว 2 ใน 3 ของมูลค่า การจำหน่ายทั่วโลก สินค้าที่ได้ตรารับรอง fairtrade อาทิ กาแฟ กล้วย - สญั ลกั ษณ์ทแี่ สดงว่าปราศจากสารหรือส่วนประกอบอนั ตราย โกโก้ ดอกไม/้ พชื และเมล็ดฝา้ ย อาทิ อาหารที่ปลอดกลเู ตน็ ถ่ัว หรอื GMO รวมทัง้ ฉลากท่บี ่งบอกวา่ เป็นอาหาร มังสวิรตั ิ ปราศจากเน้ือสตั ว์หรือใชโ้ ปรตีนจากพืช (plant- - ตรา Fair for life รับรองมาตรฐานความรับผิดชอบ based food) ตอ่ สังคม เคารพในสิทธิแรงงาน การจา้ งงาน และการค้าทีเ่ ป็นธรรม 3. ฉลากรับรองความยั่งยืนดา้ นสุขภาพและความปลอดภัย - ฉลากสวัสดิภาพสัตว์ บ่งบอกว่าสัตว์ได้รับการดูแลและปฏิบัติ เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยอาหาร การแสดงข้อมูลโภชนาการ หรือ อย่างมี มนุษยธรรม อาทิ ฉลาก Étiquette Bien-Être ในฝรั่งเศส บ่งบอกว่าเป็นอาหารที่ปลอดจากสารหรือส่วนผสมบางอย่างที่อาจ ที่ใช้ประเมิน มาตรฐานสวัสดิภาพสัตว์ (ไก่) ตั้งแต่เกิด การเลี้ยงดู ก่อใหเ้ กิดอาการแพ้หรอื เปน็ อันตรายตอ่ สุขภาพผ้บู ริโภค อาทิ การขนส่ง ไปจนถึงขั้นตอนการเชือด โดยแบ่งเป็น 5 ระดับ ตั้งแต่ A ถึง E ฉลากของสมาคมต่อต้านการทารุณกรรมสัตว์ RSPCA ในสหราช - ฉลากแสดงขอ้ มลู สารอาหารแบบเฉพาะเจาะจง โดยให้ อาณาจักร ฉลาก Beter Leven (better life label) ของสมาคม ขอ้ มูลเกย่ี วกับสารอาหารทส่ี ำคญั บางรายการด้วยการใช้ตวั เลขและ/ คุ้มครองสัตว์ในเนเธอร์แลนด์ โดยอาหารที่ได้รับดาวมาก (1 ถึง 3 ดาว) หรือรหสั สี อาทิ ฉลากแสดงปรมิ าณสารอาหารอา้ งอิงทคี่ วรได้รบั ยงิ่ แสดงถงึ คุณภาพชีวิตท่ีดีของสตั ว์ และฉลากสวัสดิภาพสัตว์ Tierwohl ฉลากแสดงปรมิ าณสารอาหารแบบแบตเตอร่ี NutrInform ของอติ าลี (Animal Welfare) Initiative ของเยอรมนที ใ่ี ชร้ บั รองเน้อื ไกแ่ ละเน้อื สกุ ร และฉลากสไี ฟจราจรท่ใี ช้ในสหราชอาณาจักร Reference Intakes NutrInform Traffic light label ฉบับที่ 2 ประจำเดอื นกุมภาพนั ธ์ 2564 สำนักงานท่ปี รกึ ษาการเกษตรตา่ งประเทศ ประจำสหภาพยโุ รป

6 สหภาพยโุ รปภายใต้การนำของนาง Ursula von der Leyen ในอนาคตผู้ประกอบการห้างสรรพสินค้าในสหภาพยุโรป (ประธานกรรมาธิการยุโรป) ได้กำหนดแผนพัฒนายุโรปไปสู่สังคมที่ปล่อย มีแนวโน้มที่จะพัฒนา/บังคับใช้มาตรฐานเอกชนต่าง ๆ ที่สอดคล้อง คาร์บอนเป็นศูนย์ กระตุ้นการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ พัฒนาสุขภาพ กับทิศทางการดำเนินงานและนโยบายของสหภาพยุโรป อาทิ และคุณภาพชีวิตของประชากร รวมทั้งสร้างระบบอาหารที่ยั่งยืน European Green Deal ยุทธศาสตร์ความหลากหลายทาง โดยหนึ่งในยุทธศาสตร์ที่จะทำให้บรรลุเป้าหมายดังกล่าวได้ คือ ชีวภาพยุทธศาสตร์ Farm to Fork และมาตรการด้านสิ่งแวดล้อม การให้ข้อมูลที่ชัดเจนและโปร่งใสแก่ผู้บริโภค เพื่อประโยชน์ต่อ ซึ่งอาจเป็นการกีดกันทางด้านการค้า/อุปสรรคทางการค้าต่อ การตัดสินใจบริโภคอาหารที่ดีต่อเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม และ ประเทศที่สาม (ซึ่งรวมถึงไทย) ผู้ประกอบการจึงควรติดตาม/ สุขภาพ รวมทั้งสนับสนุนการเพิ่มขึ้นของอุปทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ ศึกษาความต้องการของตลาดและการปรับปรุงกฎระเบียบ และยัง่ ยนื ด้านฉลากอาหารของสหภาพยุโรปอย่างใกล้ชิด รวมทั้งพิจารณา ความเหมาะสมในการขอรับการรับรองมาตรฐานต่าง ๆ อาทิ ในอนาคตคาดว่าความต้องการและอุปทานอาหารท่ียั่งยืน ความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม สังคม สุขภาพและความปลอดภัย ในตลาดสหภาพยุโรปมีแน้วโน้มที่จะเติบโตมากยิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็น รวมทั้งสวัสดิภาพสัตว์ เพื่อเป็นการรักษา/ขยายส่วนแบ่ง สินค้าเกษตรอินทรีย์ สินค้าสัตว์น้ำจากการทำประมงหรือการเพาะเลี้ยง การตลาดของสนิ ค้าเกษตรและอาหารไทยในสหภาพยุโรป ที่ยง่ั ยนื สนิ คา้ เกษตรจากการคา้ ท่ีเปน็ ธรรม สนิ ค้าท่ีผา่ นกระบวนการผลิตท่ี คำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม แรงงาน และสวัสดิภาพสัตว์ โดย แหล่งข้อมูล : ผู้บริโภคยุโรปนอกจากจะให้ความสำคัญกับราคา รสชาติ ยี่ห้อและ - บทความเรือ่ ง Impact of Food Sustainability on the Perceived Product ความคุ้นเคยกับอาหารแล้ว ยังพิจารณาถึงประโยชนต์ อ่ สขุ ภาพ และ Value and Price Expectaion of Urban Consumers ความย่ังยนื ทเ่ี ปน็ ผลมาจากการเลอื กซ้อื อาหาร - บทความเรือ่ ง The future of envirnomental sustainablity labelling on food products ฉลากอาหารยั่งยืนจึงเป็นมาตรการที่สำคัญในการสื่อสาร - บทความเรือ่ ง EU consumers are open to eating more sustainably, but ข้อมูล จากผูผ้ ลติ ถึงผู้บริโภค เพื่อลดความไมส่ มมาตรของข้อมูล โดย lack information to do so นำไปสู่การบริโภคทีด่ ีต่อสุขภาพและเป็นมติ รต่อส่ิงแวดลอ้ ม อย่างไร ก็ตาม การแสดงฉลากที่มากจนเกินไปอาจทำให้ผู้บริโภคสับสน ไม่ เข้าใจความหมายหรอื ความแตกต่างของเครือ่ งหมาย รวมทง้ั อาจมขี ้อ กงั วลต่อความน่าเชอ่ื ถือของฉลาก ฉบบั ที่ 2 ประจำเดือนกมุ ภาพันธ์ 2564 สำนกั งานทีป่ รึกษาการเกษตรต่างประเทศ ประจำสหภาพยุโรป

ฝร่งั เศสพฒั นาฉลาก Eco-score แสดงผลกระทบตอ่ ส่ิงแวดล้อมของผลิตภัณฑ์อาหาร ภาคเกษตรและอุตสาหกรรมอาหารเป็นหนึ่งในสาเหตุหลัก อย่างไรก็ตาม ในระดับสหภาพยุโรปยังไม่มีการกำหนดฉลาก ท่ีทำให้สภาพภูมิอากาศเปลี่ยนแปลงและส่ิงแวดล้อมเสื่อมโทรม โดยระบบ รับรองมาตรฐานความยั่งยืน หรือฉลากแสดงผลกระทบตอ่ ส่ิงแวดล้อม อาหารในปัจจุบันมีส่วนร่วมในการปล่อยก๊าซเรือนกระจกร้อยละ 30 ของผลิตภัณฑ์อาหารโดยเฉพาะ มีเพียงแต่ตรารับรองสินค้าเกษตร ของปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกท้ังหมด เป็นภาคท่ีใช้น้ำร้อยละ อินทรีย์ (EU organic logo) เพื่อบ่งบอกว่า เป็นสินค้าที่ส่งผลกระทบ 70 ของปริมาณการใช้น้ำชลประทานทั่วโลก และเป็นตัวการที่ก่อให้เกิด ต่อสิ่งแวดล้อมต่ำ และมีความย่ังยืนมากกว่าสินค้าท่ีมาจากระบบการ ขยะพลาสติกมากท่สี ดุ โดยเฉพาะขยะจากบรรจภุ ัณฑ์อาหาร ผลติ ท่ัวไป การปรับเปลยี่ นพฤติกรรมการบรโิ ภคจะมีบทบาทสำคญั ในการแก้ไข ปญั หาด้านส่งิ แวดลอ้ มและสภาพภูมิอากาศเป็นอย่างมาก อาทิ ลดการบรโิ ภค ฉลาก Eco-Score เนือ้ สตั วส์ แี ดง เน่ืองจากกระบวนการเลี้ยงสัตว์เชิงอุตสาหกรรมเป็นส่วน เมอ่ื เดือนมกราคม 2564 ผู้ประกอบการธุรกิจอาหารในฝร่ังเศส หน่ึงของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เป็นสาเหตุของการเปลี่ยนแปลง จำนวน 10 ราย อาทิ Yuka, Open Food Facts, Etiquettable, La สภาพภูมิอากาศ และเพ่ิมการบริโภคผักผลไม้ รวมถึงเลือกซื้ออาหาร Fourche, และ FoodChéri ไดป้ ระกาศใช้ “ฉลาก Eco-Score” จากระบบการผลติ ทีย่ งั่ ยืน (สินค้าเกษตรอินทรีย์ อาหารทีใ่ ช้โปรตีนจาก เพื่อแสดงข้อมูลด้านผลกระทบตอ่ สิ่งแวดล้อมของผลิตภณั ฑอ์ าหาร พืช อาหารจากท้องถิ่น และผักผลไม้ตามฤดูกาล) นอกจากน้ี การเลือกซ้ือ ฉลาก Eco-Score เปน็ ฉลากที่พัฒนาโดยองค์กร ECO2 Initiative อาหารควรพิจารณาถึงแหล่งท่ีมาของวัตถุดิบ วิธีการแปรรูป บรรจุภัณฑ์ โดยใช้วธิ ีใหค้ ะแนนจากผลกระทบตอ่ ส่งิ แวดลอ้ มของผลติ ภัณฑต์ ง้ั แต่ การขนส่ง และการบริโภค ที่ส่งผลให้เกิดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก 0 ถึง 100 ควบคไู่ ปกบั การใชร้ หัสสี (ตง้ั แต่สีเขยี วถึงสีแดง) และตัวอักษร น้อยทส่ี ดุ ไม่ทำลายระบบนเิ วศ และความหลากหลายทางชีวภาพ (A ถงึ E) นน่ั คือ อาหารทไี่ ด้รบั 80 - 100 คะแนน (สีเขยี วเข้มและ ตวั อกั ษร A) หมายถึง การสง่ ผลกระทบตอ่ สิ่งแวดลอ้ มตำ่ ไลล่ งมาเป็น ปัจจุบันมีฉลากหรือตราสัญลักษณ์จำนวนมากท่ีเป็นเคร่ืองหมาย 60 - 80 คะแนน (สีเขยี วอ่อนและตวั อักษร B) 40 - 60 คะแนน (สสี ม้ รับรองสินค้าเกษตรยั่งยืน เป็นมิตรต่อส่ิงแวดล้อม หรือดีต่อสังคม และตัวอักษร C) 20 - 40 คะแนน (สีสม้ และตัวอักษร D) จนถึง 0 - 20 ซึ่งสว่ นใหญ่เป็นฉลากหรอื ตรารบั รองมาตรฐานภาคเอกชน อาทิ คะแนน (สแี ดงและตัวอักษร E) ซง่ึ หมายถงึ การสง่ ผลกระทบตอ่ สิ่งแวดล้อมสูง 1. มาตรฐาน Filière Qualité ของคาร์ฟูร์ ท่ีรับรองความเป็น หนุ้ ส่วนทีย่ ่งั ยนื ในหว่ งโซอ่ ปุ ทานและความย่ังยนื ต่อส่ิงแวดลอ้ ม 2. มาตรฐาน Filière Responsables ของ Auchan ที่รับรอง คุณภาพ รสชาติ การปกป้องส่ิงแวดล้อม การตรวจสอบย้อนกลบั และ การมีสว่ นร่วมทางสงั คม 3. มาตรฐานการทำประมงอย่างยั่งยืน MSC (Marine Stewardship Council) 4. มาตรฐานการเพาะเล้ียงสัตว์น้ำอย่างยั่งยืน ASC (Aquaculture Stewardship Council) 5. มาตรฐานการปล่อยคารบ์ อนของผลติ ภณั ฑ์ PCFs (Product Carbon Footprints) ของ Carbon Trust ฉบบั ที่ 2 ประจำเดือนกมุ ภาพนั ธ์ 2564 สำนักงานที่ปรกึ ษาการเกษตรต่างประเทศ ประจำสหภาพยุโรป

8 การคำนวณ Eco-score จะใช้ข้อมูลผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ตลอดท้งั วัฎจกั รชวี ติ ของผลิตภัณฑ์ (Life Cycle Assesments : LCA) ทหี่ น่วยงานดา้ นสงิ่ แวดล้อมและพลังงานของฝร่งั เศส (ADEME) จดั ทำ การใช้ฉลาก Eco-Score เริ่มพบเห็นได้ตามส่ือดิจิทัลต่าง ๆ ภายใต้โครงการ AGRIBALYSE โดยจะคำนวณปริมาณก๊าซเรือน ของฝร่ังเศส (อาทิ แอปพลิเคชันให้ข้อมูลอาหาร Yuka, Open Food กระจกที่ปลอ่ ย ผลกระทบจากการใช้พลังงาน การใช้น้ำ ปริมาณของเสีย Facts และ Etiquettable, เวปสั่งอาหารดิลิเวอรี่ FoodChéri และ ที่เกิดข้ึน ความเป็นพิษต่อน้ำ และความหลากหลายทางชีวภาพ เวบ็ ไซต์รวมสตู รทำอาหาร Marmiton) หรือบนฉลากผลิตภณั ฑ์อาหาร ครอบคลุมต้ังแต่วัตถดุ ิบท่ใี ช้ กระบวนการผลิต การขนสง่ การใช้ และ (อาทิ สินค้าอินทรีย์ ภายใต้แบรนด์ La Fourche ไม่ว่าจะเป็น การกำจดั ของเสยี นอกจากน้ีผลกระทบตอ่ สงิ่ แวดล้อมตลอดทงั้ วัฎจักร ช็อกโกแลต บิสกิต แป้ง พาสต้า และถ่ัว) ส่วนใหญ่ฉลาก Eco-Score ชีวิตของผลิตภัณฑ์ (LCA) จะต้องถูกนำมาบวกหรือหักลบกับคะแนน จะใช้ควบคู่กับฉลาก Nutri-Score ท่ีบ่งบอกข้อมูลคุณค่าทางโภชนาการ จากระบบ Bonus/Minus ท่ีขึ้นอยกู่ บั ตัวชว้ี ัดต่าง ๆ ดังนี้ อาหาร การแสดงข้อมูลฉลาก Eco-Score และฉลาก Nutri-Score LCA bonus - minus system ใช้หลักการเดียวกัน น่ันคือ สีเขียวและตัวอักษร A หมายถึง ดีต่อ 0 ถึง 100 -15 ถึง +20 คะแนน สุขภาพและ ส่ิงแวดล้อม ไล่ลงไปจนถึงสีแดงและตัวอักษร E หมายถึง 1.ระบบการผลติ คะแนน ไม่ดีต่อสุขภาพ และสิ่งแวดล้อม ฉลากท้ังสองมีประโยชน์ต่อการให้ อาหารท่ีมีฉลาก/ตรารับรองมาตรฐานต่าง ๆ อาทิ Bio, ขอ้ มูลทช่ี ัดเจนและเขา้ ใจงา่ ยแก่ผบู้ รโิ ภค เพ่อื นำไปสกู่ ารตัดสินใจเลือก label Rouge, commerce équitable, Rain Forest Alliance, ซ้ืออาหารที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และมีประโยชน์ต่อสุขภาพ MSC/ ASC, และ Fairtrade จะได้รับโบนัสเพ่ิม +5 ถึง +20 คะแนน ไปพร้อมกนั เนื่องจากเป็นสินค้าที่ส่งผลดีต่อความหลากหลายทางชีวภาพและ ระบบนิเวศ 2.แหลง่ ทม่ี าวัตถุดิบ ตัวชี้วัดน้ีจะเก่ียวข้องกับการขนส่งและนโยบายสิ่งแวดล้อม ของประเทศผ้ผู ลติ โดยอาหารที่ใชว้ ัตถุดบิ จากทอ้ งถิ่น หรือท่ีไมต่ อ้ งทำ การขนสง่ ในระยะทางไกลจะไดร้ ับโบนัสเพิ่ม 0 ถึง +15 คะแนน 3.ผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพและระบบนิเวศ ส่วนประกอบ/วัตถุดิบท่ีใช้ในอาหารที่ส่งผลกระทบต่อความ หลากหลายทางชีวภาพหรือระบบนิเวศ อาทิ การจับปลามากเกินไป การบุกรุกพื้นท่ีป่า หรือการทำให้สัตว์ในธรรมชาติเส่ียงสูญพันธุ์จะถูก หกั -10 คะแนน 4.บรรจุภัณฑ์ อาหารที่ใช้บรรจุภัณฑ์รีไซเคิลไม่ได้หรือนำกลับมาใช้ใหม่ ไมไ่ ด้จะถกู หกั 0 ถงึ - 15 คะแนน ฉลาก Eco-Score จะประกอบไปด้วย 4 ส่วน คือ สัญลักษณ์ รูปใบไม้ (สีเขียวเข้มไปจนถึงสีแดง) + ตัวอักษร (A จนถึง E) + คำว่า ECO-SCORE + กรอบ (ซึ่งจะใส่หรือไม่ก็ได้ขึ้นอยู่กับการส่อื /ข้อความ แวดล้อม) 2 ฉบับที่ 2 ประจำเดอื นกมุ ภาพนั ธ์ 2564 สำนักงานท่ีปรกึ ษาการเกษตรตา่ งประเทศ ประจำสหภาพยโุ รป

9 ปัจจุบันการใช้ฉลาก Eco-Score ยังอยู่ในช่วงเริ่มต้น และจำกัดอยู่แค่ในฝรั่งเศส เท่านั้น อย่างไรก็ตาม ในอนาคตมีความเป็นไปได้ที่ฉลาก Eco-Score จะได้รับการยอมรับ อย่างแพร่หลาย หรือมีการกำหนดเป็นมาตรฐานท่ีใช้ทั่วสหภาพยุโรป ซึ่งสอดคล้องกับ นโยบาย European Green Deal และยุทธศาสตร์ Farm to Fork รวมท้ังความต้องการ ของผู้บริโภคที่ให้ความสำคัญกับส่ิงแวดล้อมและความย่ังยืน นอกจากนี้ ฉลาก Eco-Score จะเป็นการขบั เคล่อื นใหส้ หภาพยโุ รปไปสูท่ ิศทางท่ีเป็นมิตรต่อส่งิ แวดลอ้ ม สรา้ งระบบอาหาร ท่ียั่งยืน ปกป้องและฟ้ืนฟูความหลากหลายทางชีวภาพ ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และ พัฒนาไปสู่สังคมไรม้ ลพิษ ฉลาก Eco-Score จะเป็นแรงผลักดันให้ให้บริษัท/อุตสาหกรรมอาหารจะต้องปรับตัว และมีความโปร่งในกระบวนการผลิต อาหารมากขึ้น (อาทิ ใช้วัตถุดิบเกษตร/ประมง/สัตว์น้ำเพาะเลี้ยงท่ีย่ังยืน ใช้บรรจุภัณฑ์ท่ีมาจากการรีไซเคลิ หรือหมุนเวียนกลับมาใช้ใหม่ได้ ใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธภิ าพ ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก รวมทงั้ ผลกระทบต่อดิน น้ำ อากาศ และความหลากหลายทางชวี ภาพ) การนำฉลาก Eco-Score มาใช้ยงั ชว่ ยเสริมสรา้ งภาพลกั ษณ์ทดี่ ขี องธรุ กจิ สร้างความไดเ้ ปรยี บในการแข่งขนั และจดุ เด่นของสินค้า ประเทศทสี่ ามอาจเห็นวา่ ฉลาก Eco-Score จะเป็นอุปสรรคและมคี วามเสยี เปรยี บดา้ นการตลาด เน่ืองจากสนิ คา้ ทสี่ ง่ ออกมาจาก อกี ฟากหนึง่ ของโลก จะมกี ารปลอ่ ยคารบ์ อนฟุตปริน้ ทส์ งู จากการขนส่ง อยา่ งไรก็ตาม ในอนาคตประเทศไทยควรมีการเตรยี มความพร้อมและ พัฒนาปัจจยั ท่เี ป็นตวั ชว้ี ดั สำหรบั การคำนวณคะแนน Eco-Score ซึง่ อาจทำให้สินค้าจากไทยไดร้ บั คะแนนสงู กวา่ สินค้าทำนองเดียวกนั ท่ี ผลิตในท้องถ่ินหรอื จากประเทศคู่แข่ง อาทิ ข้าวอินทรีย์ของไทยอาจได้รับคะแนนสูงกว่าข้าวท่ีปลูกในยุโรปหรือข้าวจากเอเชยี ทใ่ี ช้ปัจจัย การผลิตมาก ผักผลไม้ตามฤดูกาลจากไทยอาจได้รับคะแนนสูงกว่าพืชผักของยุโรปที่ปลูกในเรือนกระจก หรือเนื้อไก่จากไทยอาจส่งผล กระทบตอ่ สง่ิ แวดล้อมนอ้ ยกว่าเนือ้ ไกจ่ ากบราซิล เป็นต้น ในภาพรวมผู้ประกอบการไทยอาจพิจารณาความเหมาะสมในการติดตามความคืบหน้าเก่ียวกับกฎระเบยี บและมาตรฐานความ ย่ังยืนอาหารทั้งในระดับสหภาพยุโรปและประเทศสมาชิกฯ รวมทั้งศึกษาพฤติกรรมผู้บริโภคยุโรปที่มีแนวโน้มเปลี่ยนไป เพ่ือนำมา ปรบั ปรุงกลยุทธ์การส่งออกสินค้าเกษตรและอาหารจากไทย ให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดสหภาพยุโรปที่ให้ความสำคัญต่อ สง่ิ แวดล้อม สภาพภมู ิอากาศ และสุขภาพ รวมทัง้ ยังเปน็ แนวทางทส่ี ่งผลดตี อ่ ทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลอ้ มในของไทย แหลง่ ขอ้ มลู : • บทความเรือ่ ง “Eco-Score for the environment : New FOP in France” จากเว็บไซต์ https://www.foodnavigator.com/Article/2021/01/12/Eco-Score-New-FOP-label-measures-the-environmental-impact-of-food • รายงานเร่อื ง “A combine Nutri-Score and Eco-Score approach for more nutritious and more environmentally friendly food choices? Evidence from Belgium consumer experiment” จากเวบ็ ไซต์ https://ees.kuleuven.be/bioecon/working-paper-series/BioeconWP_2021_01_submitted.pdf • บทความเร่อื ง “Eco-score : le nouveau logo pour mesurer l’impact environnemental des produits” จากเว็บไซต์ https://www.marketing-pgc.com/2021/01/11/eco-score-le-nouveau-logo-pour-mesurer-limpact-environnemental-des-produits/ ฉบบั ท่ี 2 ประจำเดอื นกุมภาพันธ์ 2564 สำนักงานที่ปรกึ ษาการเกษตรต่างประเทศ ประจำสหภาพยโุ รป