พลเมืองดิจิทัลและความฉลาดทางดิจิทัล

พลเมอื งดจิ ทิ ลั และ ความฉลาดทางดิจทิ ลั นายรชากรณ์ กล่ันเขตรการณ์ เลขท1่ี 4 ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ่ี6/7

พลเมืองดิจติ อล พลเมืองดจิ ิทลั หรือ Digital Citizens เป็ นกระแสที่ แพร่หลายไป ทว่ั โลกนับต้งั แต่อนิ เตอร์เน็ตและเทคโนโลยสี ารสนเทศได้ เข้ามามี บทบาทในการดาเนินกจิ กรรมด้านต่างๆ ในชีวติ ประจาวนั ประเทศไทย ให้ความสาคญั กบั เรื่องดงั กล่าวอย่างจริงจงั หลงั จากทรี่ ัฐบาล ผลกั ดนั นโยบายเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลั (Digital Economy) เพ่ือ เสริมสร้างความ เข้มแขง็ ให้กบั ระบบเศรษฐกจิ และเตรียมความพร้อมเข้า สู่ประชาคม อาเซียนในอนาคตอนั ใกล้นีใ้ นยุคปัจจุบนั เทคโนโลยี สารสนเทศมคี วาม เกย่ี วข้องกบั การใช้ชีวติ ประจาวนั อย่างหลกี เลย่ี งไม่ได้ จงึ มคี วามจาเป็ น อย่างยงิ่ ทที่ ุกคนควร เสริมสร้างศักยภาพการใช้ เทคโนโลยดี งั กล่าวอย่าง ชาญฉลาดและก้าวเข้าสู่คู วามเปน็ พลเมอื งใน ยุคดจิ ทิ อลไดอ้ย่าง ภาคภูมิ

ความหมายและคุณลกั ษณะ เบ้อื งตน้ ของพลเมืองดจิ ทิ ัล การใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศอย่างสมา่ เสมอและมปี ระสิทธิภาพ เป็ นคุณลกั ษณะเบือ้ งต้นของการเป็ นพลเมืองในยุคดจิ ิทลั นอกจากนี้ บุคคลผู้น้ันจะต้องมที กั ษะและความรู้ ทห่ี ลากหลายในการใช้อนิ เทอร์เน็ตผ่านอุปกรณ์และช่องทางการ สื่อสารประเภทต่างๆ เช่น โซเชียลเนตเวริ ์ก (Facebook, Twitter, Instagram, Line) และอุปกรณ์อเิ ลก็ - ทรอนิกส์รูปแบบใหม่ (แท็บเลต็ และมือถือสมาร์ทโฟน) เป็ นต้น อย่างไรกต็ ามมผี ู้ต้ังข้อสังเกตว่าทกั ษะการใช้อนิ เทอร์เนตและ เทคโนโลยสี ารสนเทศเพื่อประโยชน์ในการดารง ชีวติ ประจาวนั ไม่เพยี งพอต่อคุณลกั ษณะของการเป็ นพลเมืองดจิ ติ อล ทสี่ มบูรณ์ หากแต่บุคคลผู้น้ันจะต้องใช้เทคโนโลยดี งั กล่าว ในทางทจี่ ะ ก่อให้เกดิ ประโยชน์ต่อบุคคลอื่นและ สังคม เช่น การเคารพสิทธิและหน้าทขี่ องผู้อื่นตลอดจนการใช้ เทคโนโลยเี พื่อส่ือสารกบั ภาครัฐและภาคเอกชนเพื่อก่อให้เกิดการ เปลย่ี นแปลงในทางทดี่ แี ละถูกต้อง

ความเปน็ พลเมอื งดิจิทัล แนวคดิ ความเป็ นพลเมืองดจิ ิทลั พูดถงึ ความสามารถในการใช้ อนิ เทอร์เน็ตเพ่ือมสี ่วนร่วมในสังคมเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลั อย่างมี ประสิทธิภาพ มคี วามรับผดิ ชอบ และปลอดภยั การปฏวิ ตั เิ ทคโนโลยี การส่ือสารได้เปิ ดโอกาสและหยบิ ยื่นความท้าทายใหม่ๆ ให้กบั พลเมืองดจิ ทิ ลั เราสามารถเข้าถงึ ข้อมูลโดยไร้ข้อจากดั เชิงภูมศิ าสตร์ เข้าร่วมชุมชนทมี่ คี วามสนใจร่วมกนั สร้างสรรค์แนวคดิ ใหม่ๆ ใน การแก้ไขปัญหา และทาให้เสียงของพลเมืองดงั ขนึ้ ในสังคม แต่เราก็ ต้องเผชิญกบั ความเส่ียงใหม่ๆ เช่น การสอดแนมความเป็ นส่วนตวั อาชญากรรมคอมพวิ เตอร์ ดงั น้ันเราในฐานะพลเมืองดจิ ทิ ลั จึงต้อง ตระหนักถึงโอกาสและความเสี่ยงในโลกดจิ ทิ ลั พฒั นาทกั ษะและ ความรู้ทจ่ี าเป็ นในโลกใหม่ และเข้าใจถงึ สิทธิและความรับผดิ ชอบใน โลกออนไลน์

มิตกิ ารรกั ษาอตั ลกั ษณ์และ ขอ้ มูลส่วนบคุ คล การสร้างอตั ลกั ษณ์ออนไลนถ์ ือเป็นปรากฏการณ์ใหม่ ที่ ทาใหบ้ ุคคลสามารถแสดงออกถึงความเป็นตวั ตนของตนเอง ต่อสงั คมภายนอก ดว้ ยการอาศยั ช่องทางการสื่อสารผา่ น เวบ็ ไซตเ์ ครือข่ายสงั คมเพอ่ื อธิบายรูปแบบใหม่ของการสื่อสาร แบบมีปฏิสมั พนั ธ์ทางอินเทอร์เน็ตที่ทาใหเ้ กิดการแสดงออก เก่ียวกบั ตวั ตนผา่ นเวบ็ ไซตเ์ ครือข่ายสงั คมต่าง ๆ เพื่อการ ส่ือสารและเช่ือมต่อความสมั พนั ธก์ บั บุคคลอ่ืน การท่ีผใู้ ช้ ปรับตวั ใหเ้ ขา้ กบั เทคโนโลยสี ื่อใหม่และการใชก้ ลยทุ ธ์ต่าง ๆ เพอื่ นาเสนอตวั ตนบนโลกออนไลน์ พลเมืองดิจิทลั จะตอ้ งมี ความตระหนกั ในความเท่าเทียมกนั ทางดิจิทลั การรักษาความ ปลอดภยั ของขอ้ มูลตนเองในสงั คมดิจิทลั ที่มีความจาเป็น จะตอ้ งบริหารจดั การขอ้ มูลของตนเอง รู้วา่ ขอ้ มูลใดควร เผยแพร่และขอ้ มูลใดไม่ควรเผยแพร่ การปกป้องขอ้ มูลส่วน บุคคล การจดั การกบั ความเส่ียงของขอ้ มูลของตนในส่ือสงั คม ดิจิทลั

มติ ิทมกั ิตษิขะแอลงะกคิจวกามรรสมามารถใน สบภนาสพือ่ แสวังดคลม้อดมิจดจิทิทัลลั ใกกจเตเอรพมน้ อเขดซคผใทก้ดัาฎนิอปชือรม่ิอ้ง้่าอาอากกงึ่ังหเ็ ้ นงทเรนนอนิกรมจมสาษมมพร้ผอูรอจเาเเาเรพูลืะอศ้ทคูทาดรธเ้นลรูสพัก้ าขใปยงรวิรมค์จิอุรเนเงใรไ็ล่นมาื่ษเนอชเิทรนสกกสี้ลตากศวเื้อ็์ตงฐศเต่มงรานรลัวิคอสานรมงรเกใ่ัรกรอืนรอโ์ในรษาน็ตดลืออดมจนิคยรก์งรรื้อฐสกจิงกี้ดูย์คภดก่ากบวแปหกมคาิททมรมจิ าดิจิาามลตั รจิะรคีาเรรลพ้ัทิ่างัุงทิขละทรรทแะรเวเพใทกลั้งขสืนัอัลขับเ์หานเตาาคมานิคีลักง้ตองาสงฟมด้ เโนรรถกนเวิคปท้งดอฟู งมงัรจมัดงเ็าาองึมนจงิสา้นูแคดันือสมตสิีเรแงนิมชทิียลผ้วันง่ปัเองอวลจอ่มแเคนีงะล้ัดาูใเนิทนพรเิาะนิ คทชอืมอลทวทจิเะใอเทร้ปลเรทเิงากบ็็ทชเกัทิทดี่เล่ หรว็ มากัเภใน้ทด่ีเเษอม์ก็ีลันอะเมคล็นษใรทนตีรรืะทอจหรนตเ็้รรวูคะข์ปอ้เ็ต์อใเะงื่์วระอนฒัสนวกน็ อแนไงนยใตอบเิงภา็ตนาดคล็ตงมนสุคิก้ อมผนมบร้เปาอระกภคีธสใปง้เูเืคอพิสกหาขสยชรา็์เวกรานดดิะสชากร่่ื่้าแะาอนพมราาม่์หจิองไมนใาวชมรสม่หจจแดเริทาก์ยดสีราชสางตึพวบรรร้คท่าาช่ัลักรลว่ีตยาืัดฐถอีคงร้ราล้งันข้อษนม้วอมเแบกลซใิวบเเช้มอนกชมคาารงบ้วาาอีาื้อท่ นร่่มอสมาวรมืรอกลจิมบขทถญ่ืลนยมัอูงคีงาใาดดแาชใดี่่ืรคนขรดงทอวยนจลิรจิ้ เมณ่ีมาิาจคอขาสแิทวะิทกวมืองิทดกา้ญลาิเนมาลัสลักขรถจิลัะรถคา้าูา้างึิทณรร้งึาใจัล ความสัมพนั ธ์ทด่ี กี บั คนในสังคมดจิ ทิ ลั มนี า้ ใจการแสดง ความเห็นอกเห็นใจ เสียใจ เห็นด้วย ไม่เห็นด้วย ยนิ ดี สนุกสนาน เพ่ือสานสัมพนั ธ์กบั ผู้คนในโลกออนไลน์ การสร้าง ความสัมพนั ธ์ระหว่างตนเองกบั สังคมและส่ิงแวดล้อมเพื่อให้ สามารถอยู่ในสังคมได้อย่างมคี วามสุข

มติ ิจรยิ ธรรมทางดิจทิ ัล พลเมืองดจิ ิทลั จะต้องเป็ นผู้รู้กฎหมายทเ่ี กย่ี วกบั คอมพวิ เตอร์ การกระทา ความผดิ ทางคอมพวิ เตอร์ การใช้เทคโนโลยอี ย่างรู้จริยธรรม รู้จักคุณค่า และจริยธรรมจากการใช้เทคโนโลยี มคี วามรู้ในงานลขิ สิทธ์ิและเคารพ ทรัพย์สินทางปัญญาของผู้อื่น และการปกป้องตนเองและชุมชน มคี วาม รับผดิ ชอบทางดจิ ทิ ลั รู้จกั สิทธิเสรีภาพให้เกยี รตใิ นการพูดการกระทาใน สังคมดจิ ทิ ลั มารยาททางดจิ ิทลั เข้าใจถึงการรับความในการบริหารจัดการ ความเสี่ยงในโลกออนไลน์ เช่น การไม่ไปรังแกและสามารถจดั การกบั การ ถูกรังแกบนโลกไซเบอร์ (Cyberbullying) รวมไปถึงการเกยี้ วพาราสี การเหยยี ดผวิ -เหยยี ดชนช้ัน รวมไปถึงเนื้อหาต่าง ๆ ทสี่ ุ่มเส่ียงเช่น เนื้อหาที่ มคี วามรุนแรง โป๊ เปลือย ลามกหยาบคายด้วย กล่าวโดยสรุป พลเมืองดจิ ิทลั ทดี่ จี ะต้องมที กั ษะทางดจิ ทิ ลั มชี ุดทกั ษะและ ความรู้ท้งั ในเชิงเทคโนโลยแี ละการคดิ ข้นั สูง ในการรักษาอตั ลกั ษณ์และ ข้อมูลส่วนบุคคลของตนเอง เคารพสิทธิเสรีภาพการใช้ข้อมูลท้งั ของตนเอง และผู้อ่ืน สามารถบริหารจัดการกจิ กรรมบนสื่อสังคมดจิ ิทลั รวมถงึ การ สร้างความสัมพนั ธ์ระหว่างตนเองกบั สังคมและส่ิงแวดล้อม มคี วามรู้ด้าน เทคนิคในการเข้าถึงและใช้เคร่ืองมือดจิ ทิ ลั มที กั ษะการคดิ อย่างมี วจิ ารณญาณ รู้จกั คุณค่าและจริยธรรมจากการใช้เทคโนโลยี มคี วามรู้ในงาน ลขิ สิทธ์ิและเคารพทรัพย์สินทางปัญญาของผู้อื่น การปกป้องตนเองและ ชุมชน และเกดิ ความรับผดิ ชอบทางดจิ ิทลั

พลเมืองดิจิตอล ทมี่ ีคณุ ลกั ษณะท่ีดี 1. การตระหนักถึงความสามารถในการเข้าถึง เทคโนโลยสี ารสนเทศของผู้อ่ืน ผู้ใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศทุกคนควรตระหนัก ว่าบุคคลมโี อกาสในการเข้าถึงและมศี ักยภาพใช้ เทคโนโลยสี ารสนเทศทแ่ี ตกต่างกนั พลเมืองดจิ ิตอล ทด่ี จี ึงไม่ควรเลือก ปฏิบตั ิและดูหมนิ่ บุคคลผู้ขาดทกั ษะการใช้เทคโนโลยี ฯ หากแต่จะต้องช่วยกนั แสวงหามาตรการต่างๆเพ่ือ เสริมสร้างความเสมอภาคในการเข้าถึงเทคโนโลยฯี อนั จะทาให้สังคม และประเทศน้ันๆ ก้าวเข้าสู่ยุคดจิ ิตอลได้อย่าง ภาคภูมิ

2. การเป็ นผู้ประกอบการและผู้บริโภคทม่ี จี ริยธรรม เป็ นทท่ี ราบกนั โดยทวั่ ไปว่าเทคโนโลยสี ารสนเทศได้เปล่ียนแปลง ระบบตลาดแบบด้งั เดมิ (Traditional Marketplace) ไปสู่ ตลาดในระบบอเิ ลคทรอนิกส์ (Electronic- Marketplace) และได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายดงั จะเห็นได้ จากความหลายหลายของประเภทสินค้าทส่ี ามารถซื้อหาได้ในระบบ ออนไลน์ ตลอดจนบริการประเภทต่างๆ ทผี่ ู้ บริโภคสามารถทาธุรกรรมได้อย่างสะดวก พลเมืองยุคดจิ ติ อลจะต้องมี ความซ่ือสัตย์และมศี ีลธรรมในการทานิติกรรมและธุรกรรมทุกประเภท บนโลกออนไลน์ เช่น ไม่ซื้อขายและ ทาธุรกรรมทผ่ี ดิ กฎหมาย เช่น การดาวน์โหลดส่ิงทขี่ ดั ต่อกฎหมาย ตลอดจนการใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยเี พ่ือหลอกลวงผู้อื่นให้ซื้อสินค้า และบริการทไี่ ม่มคี ุณภาพ เป็ นต้น

3. การเป็นผสู้ ่งสารและรับสารท่ีมีมรรยาท รูปแบบการสื่อสารไดม้ ีการพฒั นาและเปลี่ยนแปลงไปอยา่ งมากในช่วง ศตวรรษท่ี 21 ดงั จะเห็นไดจ้ ากรูปแบบการสื่อสารผา่ นอินเตอร์เน็ตที่สะดวก รวดเร็วและมีความ เชื่อมโยงทวั่ โลก เช่น อีเมลลแ์ ละโซเชียลมีเดียหลากหลายประเภท ปัจจุบนั มี ผใู้ ชข้ อ้ ไดเ้ ปรียบของช่องทางการสื่อสารดงั กล่าวอยา่ งไม่เหมาะสม เช่น การ ส่งสารที่ มีเจตนา หมิ่นประมาทผอู้ ื่นและการส่งสารท่ีมีเจตนาใหส้ งั คมเกิดความแตกแยก ท้งั ท่ี กระทาไปโดยเจตนาหรือรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ดงั น้นั พลเมืองดิจิตอลท่ีดีจะตอ้ งมี มรรยาทและความรับ ผดิ ชอบต่อการกระทาของตนในโลกออนไลน์ หรือ ที่เรารู้จกั กนั ดีในนามของ (Digital Etiquette) ที่จะเป็นเคร่ืองมือในการย้าเตือนสติตลอดจน การกระทาท่ีเหมาะสมในการ ส่ือสารทุกประเภทในยคุ ดิจิตอล

THANK YOU !!