ครูเรฟบทที่ 8

เดก็ ๆ สนกุ กบั การทดลองวัดความจขุ องปอด... การลงมือปฏิบัตทิ ำ�ใหว้ ชิ ายากๆ อยา่ งวิทยาศาสตร์ เป็นเรื่องสนกุ สนานได้

8ลองผดิ ลองถูก การสอนอาจเป็นประสบการณท์ ่ีทำ�ใหเ้ ราตอ้ งเจยี มเน้อื เจียม ตัวและหงดุ หงดิ ได้ แม้เมื่อหลายส่งิ ดูจะกำ�ลงั ไปไดส้ วย ก็อาจมีใคร บางคนหรอื อะไรบางอยา่ งมาย�้ำ เตอื นคณุ ถงึ ขอ้ บกพรอ่ งของคณุ โชค ไมด่ สี �ำ หรบั ผม หนงึ่ ในบทเรยี นทเ่ี จบ็ ปวดทส่ี ดุ (และส�ำ คญั ทส่ี ดุ ) ทผ่ี ม เคยไดร้ ับมาจากลกู เลี้ยงผมเอง คารีนเป็นเดก็ นา่ รกั และฉลาด เธอเขา้ เรียนที่โรงเรยี นของรัฐ และเรยี นตอ่ จนกระทงั่ จบปรญิ ญาโทและปรญิ ญาเอกจากมหาวทิ ยาลยั จอนส์ฮอปกินส์ ปจั จบุ ันเธอเปน็ แพทยผ์ เู้ ชีย่ วชาญโรคมะเร็ง วันหน่งึ เมอ่ื หลายปกี ่อน คารีนมาเย่ยี มหอ้ ง 56 ของเรา เป็นธรรมดาอยเู่ องท่ี 159 ลองผดิ ลองถูก

ผมจะรู้สึกต่ืนเต้นที่มีเธอมาดูผมสอนวิทยาศาสตร์ ครูโรงเรียนประถม จำ�นวนมากพยายามจะไม่สอนวิชานี้ ผมเลยภูมิใจมากท่ีจะได้แสดงให้ ลกู สาวนักวิทยาศาสตร์ของผมเหน็ วา่ ผมท�ำ อะไรไดบ้ า้ ง เดก็ ๆ เปดิ หนงั สอื และอา่ นเรอื่ งเซลล์ แมข้ ณะทหี่ วั เราะกบั มขุ ตลกฝดื ๆ ของผม พวกเขาก็ตั้งอกต้งั ใจเรยี นและตอบค�ำ ถามได้ถูกต้อง เด็กๆ เรียนเร่ืองส่วนต่างๆ ของเซลล์จบแล้วก็ปิดหนังสือและเตรียม พร้อมสำ�หรับวิชาต่อไป ผมภูมิใจที่นักเรียนท้ังห้องมีระเบียบเรียบร้อย สภุ าพและกระตอื รอื รน้ จนกระทงั่ ... คารนี เอย่ ปากประเมนิ ผลการสอน ของผมวา่ “เปน็ บทเรยี นวชิ าวทิ ยาศาสตรท์ แี่ ยท่ ส่ี ดุ เทา่ ทห่ี นเู คยเหน็ มา!” โอ้ย! พอต้ังสติได้ ผมก็พยายามปกป้องผลงานของตัวเอง อย่างตะกุกตะกกั ผมบอกคารีนว่าผมสอนวชิ าวิทยาศาสตรใ์ ห้นักเรยี น ของผมทกุ วัน ครูคนอน่ื ไมไ่ ดท้ ำ�อยา่ งน้ี เดก็ หอ้ งผมเรียนหนังสือทงั้ เลม่ จบภายในหนง่ึ ปี ขณะทห่ี อ้ งอน่ื ทง้ิ ไวบ้ นหง้ิ เพราะหวั ปน่ั อยกู่ บั การเตรยี ม ตวั สอบคณติ ศาสตรแ์ ละการอา่ นตลอดเวลา ทส่ี �ำ คญั ทส่ี ดุ ผมมลี กู ศษิ ยท์ ่ี ประกาศอยา่ งเปดิ เผยวา่ สกั วนั พวกเขาจะเปน็ หมอและนกั วทิ ยาศาสตร์ เหมือนคารีน พอถึงตรงน้ี คารนี ก็เพม่ิ เตมิ การประเมนิ ของเธอวา่ “ไม่ หรอก ไม่มที าง ไม่มเี ดก็ คนไหนในหอ้ งนจ้ี ะได้เป็นหมอ” คำ�พูดของเธอท�ำ ใหผ้ มรอ้ นใจ นไ่ี ม่ใช่ขา้ ราชการบางคนท่ีไม่รู้ เรื่องอะไรเลยเกี่ยวกับการสอน นี่เป็นนักวิทยาศาสตร์หัวกะทิที่บอก ผมอยา่ งขวานผา่ ซากเลยว่าผมเปน็ ครูที่ไม่ได้เรื่อง (เธอพดู ถกู ทุกอย่าง ไม่มีเด็กในห้องคนไหนเลยที่โตขึ้นมาเป็นนักวิทยาศาสตร์ไม่ว่าสาขาใด) แม้ว่าอัตตาของผมจะบอบชำ้� แต่ผมก็น่ังฟังเธอ คารีนบอกผมว่าการ เรียนวิทยาศาสตร์นั้น เด็กๆ ต้องวางหนังสือเรียนไว้แล้วหยิบเคร่ือง มอื ทดลองข้นึ มาแทน พวกเขาตอ้ งฝกึ สังเกต ทดลอง จดบันทึก และ วิเคราะห์ เหนอื อ่นื ใด เด็กๆ จะตอ้ งลม้ เหลวและเรียนรจู้ ากความลม้ เหลวนนั้ หลายปีให้หลัง ผมมีศิษย์เก่าที่เป็นหมอ หลายคนเป็นนัก วิทยาศาสตร์ส่ิงแวดล้อม วันนี้มีชายหญิงหลายคนท่ีทำ�งานด้าน วิทยาศาสตร์เขียนจดหมายมาบอกผมว่าอาชีพของพวกเขาเริ่มต้นที่ ห้อง 56 ขอบคุณการประเมินผลแบบขวานผ่าซากของคารีน ผมได้ 160 ครนู อกกรอบ กบั ห้องเรียนนอกแบบ

เปลย่ี นแปลงบางสงิ่ บางอยา่ งทชี่ ว่ ยใหผ้ มชว่ ยคนอนื่ ๆ ใหม้ ชี วี ติ ทตี่ นื่ เตน้ และมีความหมายด้วยการอุทศิ ตัวให้แก่การแสวงหาทางวทิ ยาศาสตร์ ลงมอื ท�ำ แนวคดิ ทเี่ ชอื่ วา่ วธิ กี ารสอนเชงิ ปฏบิ ตั ิ (hands-on approach) มีความสำ�คัญยิ่งต่อการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์นั้นไม่ใช่เร่ืองใหม่ แต่เราจะไปถึงตรงนั้นได้อย่างไร โรงเรียนประถมหลายแห่งสั่งชุดการ ทดลองทางวิทยาศาสตร์มาใช้ แต่บ่อยคร้ังท่ีชุดทดลองเหล่าน้ีต้องใช้ รว่ มกนั หลายหอ้ ง เครอ่ื งมอื ตา่ งๆ อาจใชไ้ ดด้ อี ยสู่ กั พกั แตเ่ มอื่ ถกู ใชง้ าน อยา่ งหนกั กม็ กั จะช�ำ รดุ เสยี หายจนใชไ้ มไ่ ดภ้ ายในปเี ดยี ว ครมู กั มหี นงั สอื คมู่ อื ทแี่ นะน�ำ ใหท้ �ำ การทดลองตา่ งๆ แตค่ �ำ แนะน�ำ จะมปี ระโยชนอ์ ะไรถา้ ส่งิ ของท่จี ำ�เปน็ ตอ้ งใช้ลอ่ งหนไปเสียเฉยๆ ปฏิบตั ิการทางวทิ ยาศาสตร์ ส่วนใหญต่ ้องอาศัยกลุม่ ควบคมุ (control group) แตค่ ุณครทู ัง้ หลาย กลบั ควบคมุ ทรพั ยากรทหี่ ายไปหรอื ถกู น�ำ ไปใชผ้ ดิ วตั ถปุ ระสงคไ์ มไ่ ดเ้ ลย แล้วเดลตาเอดูเคชันซ่ึงเป็นบริษัทท่ีต้ังอยู่ในนิวแฮมเชียร์ก็ เข้ามาช่วยผมไว้ ผมใช้ผลิตภัณฑ์ทางวิทยาศาสตร์ของที่น่ีมาหลายปี แลว้ ที่พูดน่ไี ม่ไดห้ มายความว่าบริษัทอืน่ จะสู้เดลตาไม่ได้ บรษิ ทั อย่าง เอสเคไซเอินส์คิต (SK Science Kit) เอดูเคชนั แนลไซเอนิ ส์คอมพานี (Educational Science Company) และฟอสส์ (FOSS) ซ่งึ เป็น หนุ้ ส่วนของเดลตา ล้วนมีสินค้าที่ดที ั้งสนิ้ ผมเพยี งแตช่ อบเดลตาและ ประสบความส�ำ เรจ็ ในการใชว้ สั ดอุ ปุ กรณ์ของเดลตาเท่านน้ั เอง เดลตาจัดพิมพ์รายการวัสดุอุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์สำ�หรับ โรงเรียนประถมและมัธยมต้นเป็นแคตตาล็อกอย่างดี โดยแบ่งหมวด หมู่เครื่องไม้เคร่ืองมือออกเป็นหมวดวิทยาศาสตร์ชีวภาพ หมวด วทิ ยาศาสตรโ์ ลก และหมวดวทิ ยาศาสตรก์ ายภาพ ทางบรษิ ทั ยงั จ�ำ หนา่ ย ผลติ ภณั ฑเ์ ปน็ ชน้ิ เดย่ี วๆ เชน่ กลอ้ งจลุ ทรรศน์ หรอื ปรซิ มึ ดว้ ย แตท่ ถ่ี กู ใจ ผมทส่ี ดุ เหน็ จะเปน็ “โมดลู ” แบบเบด็ เสรจ็ ซงึ่ ประกอบดว้ ยวสั ดอุ ปุ กรณ์ ทางวิทยาศาสตร์บรรจุกล่องครบชุด ในชั้นเรียนแต่ละระดับชั้นจะมี 161ลองผดิ ลองถูก

โมดลู ตา่ งกนั ไป วสั ดทุ ใ่ี ชก้ ม็ คี วามทนทาน ถงึ คณุ จะไมใ่ ชพ่ อ่ มด คณุ ก็ สามารถสอนบทเรยี นวทิ ยาศาสตรแ์ สนสนกุ ไดโ้ ดยใชช้ ดุ เครอ่ื งมอื พวกนี้ ชุดเครื่องมือแต่ละชุดบรรจุวัสดุอุปกรณ์ที่นักเรียนหน่ึงห้อง จำ�เป็นตอ้ งใช้ส�ำ หรบั ท�ำ การทดลอง 12 -15 การทดลอง นอกจากนี้ยงั มีคู่มือท่ีอธิบายวิธีทำ�การทดลองในแต่ละบทแก่ผู้สอนอย่างเป็นข้ันเป็น ตอน ถ้าคุณอ่านและเต็มใจจะเตรียมเคร่ืองไม้เคร่ืองมือท่ีจำ�เป็น คุณ จะพบว่าตัวเองเป็นครูวิทยาศาสตร์ท่ีดีกว่าที่คุณเคยคิดไว้เสียอีก คู่มือ ครอู ธิบายกจิ กรรมที่จะทำ�อย่างง่ายๆ และชัดเจน พรอ้ มคำ�ถามส�ำ หรับ ถามนกั เรยี น ทงั้ ยงั บอกวธิ ดี �ำ เนนิ การทดลองอยา่ งละเอยี ด ชดุ เครอื่ งมอื นยี้ งั มสี มุดบันทกึ ใหน้ ักวทิ ยาศาสตร์ตวั นอ้ ยได้จดขอ้ มูลการทดลองดว้ ย นกั เรียนท�ำ การทดลองเปน็ กลุ่มเล็กๆ กลมุ่ ละ 4-6 คน วธิ ีน้ี ทำ�ให้เด็กๆ จะได้เรียนรู้ทักษะอื่นๆ นอกเหนือจากการทดลองในห้อง ปฏบิ ตั ิการ พวกเขาแบง่ งานกันทำ� วางแผน และสรปุ ผลการทดลอง ด้วยกนั เพราะการท�ำ งานเป็นทีมนั้นมีความสำ�คัญ กิจกรรมเหลา่ น้จี ึง ไมเ่ พยี งแตส่ อนวทิ ยาศาสตรเ์ ทา่ นนั้ แตย่ งั สง่ เสรมิ วฒั นธรรมหอ้ งเรยี น ทผี่ มพยายามสร้างขึน้ มาดว้ ย โมดลู ตา่ งๆ ของเดลตาครอบคลมุ เนอื้ หาวชิ ามากมาย นกั เรยี น เกรด 5 ของผมชอบชุดทดลองเกี่ยวกับเคมี ดีเอ็นเอ การกัดกร่อน การท�ำ จรวด และพชื เปน็ พเิ ศษ แต่ละชดุ ใชเ้ วลาเรียนประมาณหนงึ่ เดือนจึงจะจบ ห้อง 56 จะกลายเป็นห้องแล็บทางวิทยาศาสตร์วัน ละประมาณ 30-45 นาที ซ่ึงเด็กๆ ก็ชอบมาก หลายคนบอกเลยวา่ วทิ ยาศาสตรเ์ ปน็ วชิ าโปรดทโ่ี รงเรยี น หลายคนโอดครวญวา่ ทห่ี อ้ งเรยี น เดมิ ครจู ะ “บอกใหเ้ ปดิ หนงั สือ เปิดเทป แลว้ ให้เราทำ�ตามไปเรื่อยๆ สว่ นครกู ช็ อ้ ปปงิ ออนไลน”์ ขอบคณุ พระเจา้ ทลี่ กู สาวผมวจิ ารณผ์ มแรงๆ อยา่ งทผี่ มสมควรไดร้ บั ในขณะทผ่ี มก�ำ ลงั จมดงิ่ อยใู่ นทอ้ งทะเลแหง่ ความ “ธรรมดาสามัญ” 162 ครนู อกกรอบ กบั ห้องเรียนนอกแบบ

หาเงิน วชิ าวทิ ยาศาสตรห์ ายไปจากโรงเรียนประถมดว้ ยเหตผุ ลหลาย ประการ แตห่ นงึ่ ในนน้ั ไมใ่ ชเ่ รอ่ื งลกึ ลบั อะไร กเ็ รอ่ื งขาดเงนิ สนบั สนนุ นน่ั แหละ มนั เปน็ เรอ่ื งนา่ สมเพชทคี่ รทู กุ คนตอ้ งเจยี ดเงนิ จากเงนิ เดอื นนอ้ ย นิดของตนเพ่ือซ้ือวัสดุอุปกรณ์ในห้องเรียน แถมอุปกรณ์วิทยาศาสตร์ ก็แพงเสียด้วย ชุดทดลองดีๆ ของเดลตาชุดหนึ่งอาจมีราคาแพงถึง 300-400 ดอลลาร์ จึงไม่มีเหตุผลอันใดที่จะไปคาดหวังให้ครูจ่ายเงิน หลายพันดอลลาร์เพ่ือซ้ือวัสดุอุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์ที่ใช้ตลอดทั้งปี แม้แตค่ รทู ่ีทมุ่ เททส่ี ดุ กเ็ ถอะ ผมขอเสนอทางออกจากสภาพกลืนไม่เขา้ คายไม่ออกนแ้ี ลว้ กัน ทกุ ครสิ ตม์ าส ครจู ะไดร้ บั ของขวญั มากมายจากครอบครวั ของ เดก็ นักเรยี น แมแ้ ต่ที่โรงเรียนจนๆ อยา่ งโรงเรยี นของผม ผมยงั เหน็ ครู หอบหว้ิ กลอ่ งของขวญั สารพดั อยา่ งไปใสร่ ถในวนั กอ่ นปดิ เทอมฤดหู นาว ในฐานะที่เป็นครูผู้ชาย ผมสามารถเปิดร้านขายกระเป๋าธนบัตร เนก ไท เขม็ ขดั ถงุ เทา้ และถว้ ยกาแฟทีเ่ ขยี นวา่ “ฉันรักคุณคร”ู ไดเ้ ลย ปรากฏการณด์ งั กลา่ วนท้ี �ำ ใหผ้ มเกดิ ความคดิ ทจ่ี ะชว่ ยผมหาเงนิ ทจ่ี �ำ เปน็ ส�ำ หรับซื้อวัสดอุ ปุ กรณ์ในห้องเรียน ตอนเร่ิมต้นปีการศึกษา ห้องเรียนทุกห้องจะเปิดโอกาสให้ผู้ ปกครองเขา้ ประชมุ หรือมีส่วนร่วมในงานอย่างงาน “คนื วนั เปดิ เทอม” พ่อแม่ท่ีพร้อมจะสนับสนุนจะพูดประโยคเดิมๆ ว่า “ถ้ามีอะไรให้ช่วย กบ็ อกไดเ้ ลยนะคะ/ครับ” ผมจึงตอบสนองต่อน้ำ�ใจที่เสนอมา ผมบอก พอ่ แมผ่ ปู้ กครองวา่ ผมตอ้ งการอปุ กรณว์ ทิ ยาศาสตรแ์ ลว้ เอารายการให้ ดู ถ้าพวกเขาวางแผนจะซอ้ื ของขวัญในเทศกาลส�ำ คัญให้ผม ผมขอให้ พวกเขาบรจิ าคเงนิ จำ�นวนนัน้ เขา้ กองทุนของหอ้ งแทน พ่อแม่ท้ังหลาย แม้แต่คนที่มีรายได้จำ�กัดจำ�เขี่ยจะใจดีอย่างเหลือเช่ือเม่ือรู้ว่าลูกตัวเอง จะไดร้ ับประโยชน์ รายการข้าวของที่เราอยากได้อาจมีสัก 10 อย่างซึ่งมีมูลค่า รวมหลายพนั ดอลลาร์ ผมไมค่ าดหวงั วา่ จะซอ้ื สง่ิ ของทง้ั หมดนไ้ี ดค้ รบใน ปเี ดยี ว อยา่ งไรกด็ ี ผมสามารถเพม่ิ เตมิ รายการพสั ดสุ �ำ หรบั หอ้ งทดลอง 163ลองผดิ ลองถกู

วทิ ยาศาสตร์ของหอ้ งเราไดท้ ุกปี เมื่อซือ้ เครอ่ื งมือมาได้อย่างหนง่ึ ผมก็ จะเพมิ่ รายชือ่ เครื่องมอื ใหมเ่ ขา้ ไปในรายการ ด้วยวิธีนี้ทำ�ให้ผมสามารถซ้ือชุดทดลองวิทยาศาสตร์ของเดล ตาได้หนึ่งชุด พอผา่ นไปหลายๆ ปี ผมก็สามารถซอื้ เพม่ิ ไดอ้ กี หลายชุด (ข้อดีของโมดูลพวกน้ี คือเม่ือเราใช้วัสดุหมดแล้ว เราสามารถส่ังซ้ือ จากเดลตามาเติมใหม่ได้ในราคาเพียงประมาณ 50 ดอลลาร์เท่านั้น) เนอื่ งจากโมดลู เหลา่ นใี้ ชก้ นั แตเ่ ฉพาะนกั เรยี นในหอ้ งของผม เราจงึ ชว่ ย กันดูแลรกั ษาให้อยู่ในสภาพดเี ย่ยี มและสามารถใชไ้ ดค้ รั้งแลว้ คร้ังเล่า ผมขอเตือนครูหนุ่มๆ สาวๆ สักหน่อย จงหาเงินด้วยวิธีน้ี เงยี บๆ แม้ว่าพ่อแม่ทัง้ หลายจะอยากช่วยคุณ ผบู้ รหิ ารบางคนอาจจะ หาเหตุลงดาบการทำ�เช่นน้ีได้ เขาอาจจะคิดต้ังกฎเกณฑ์ไร้สาระบาง อย่างข้ึนมา คุณต้องแน่ใจว่าพ่อแม่ผู้ปกครองจะไม่กะโตกกะตากเรื่อง การบริจาค ทส่ี ำ�คัญท่ีสุด อยา่ ลมื บอกพวกเขาให้ชดั เจนวา่ การบริจาค ใดๆ ใหแ้ กห่ อ้ งเรียนขนึ้ อยกู่ ับความ สมัครใจ เทา่ นัน้ ผมเคยเหน็ ครู สองสามคนเดอื ดรอ้ นมาแลว้ กบั การไม่พูดให้ชัดเจนในเร่อื งน้ี ฉันไมม่ เี วลาสอนวทิ ยาศาสตร์ ถา้ คณุ เป็นครสู อนโรงเรยี นประถมเปน็ ปแี รกหรอื ปีที่สอง คุณ อาจพบวา่ มนั เปน็ ไปไมไ่ ดเ้ ลยทจี่ ะสอนวทิ ยาศาสตรข์ ณะทค่ี ณุ ยงั ตอ้ งใช้ เวลาไปทำ�อะไรต่อมอิ ะไรอกี มากมาย ทัง้ ยงั ต้องรบกับผู้เชยี่ วชาญการรู้ หนงั สอื ผบู้ รหิ าร และแผนการเรยี นการสอน จงึ ไมใ่ ชเ่ รอื่ งแปลกถา้ คณุ รู้สกึ อยากโยนผ้าขาวยอมแพ้ อยา่ รสู้ กึ ผดิ ทค่ี ณุ ไมส่ ามารถสอนวทิ ยาศาสตรต์ อนเรมิ่ ตน้ อาชพี ครู เป็นธรรมดาอยู่เองท่ีคุณจะต้องใช้เวลามากมายไปกับการสร้าง วฒั นธรรมในหอ้ งเรยี นและเรยี นรทู้ จ่ี ะสอนการอา่ นและคณติ ศาสตรใ์ ห้ ไดผ้ ล การสอนวิชาวิทยาศาสตร์ตอ้ งมีการวางแผนมาก ถึงโครงงานจะ ระบเุ พยี งวา่ ตอ้ งใชเ้ กลอื หนงึ่ กระปอ๋ ง แตก่ ารหยดุ ซอื้ เกลอื ทต่ี ลาดสกั สบิ นาทีกอ็ าจเปน็ เหตใุ หค้ วามอดทนของคุณหมดลงได้ 164 ครนู อกกรอบ กับ ห้องเรียนนอกแบบ

ทำ�ใจให้สบายเถอะ เพราะถึงที่สุดแล้ววิทยาศาสตร์ก็จะเป็น สว่ นส�ำ คญั ในแตล่ ะวนั ของคณุ ในฐานะทเ่ี ปน็ ครใู หม่ คณุ อาจพบวา่ เวลา ส่วนใหญ่ในช่วงเช้าของคุณหมดไปกับการสอนภาษาและคณิตศาสตร์ เม่อื คุณจับจังหวะได้ คุณจะหาเวลาส�ำ หรับสอนวิทยาศาสตร์ไดใ้ นชว่ ง บ่าย ผมเคยเห็นครูเด็กๆ เกง่ ๆ สลบั ชวั่ โมงสอนวิทยาศาสตร์กับโครง งานสงั คม ความทา้ ทายส�ำ หรบั ครทู เี่ พง่ิ เรมิ่ ตน้ คอื จะตอ้ ง ไมล่ มื คณุ คา่ และความตน่ื เตน้ ของบทเรยี นวทิ ยาศาสตรแ์ มว้ า่ โรงเรยี นของคณุ จะไม่ ไดส้ นใจเลยว่าเดก็ ไดเ้ รียนวชิ านห้ี รือเปล่า และจะต้องเดินหนา้ ทำ�งาน ต่อไปจนกว่าจะถึงเวลาที่คุณจะสามารถสอนวิทยาศาสตร์ให้แก่เด็ก นกั เรียนของคุณไดท้ ุกวัน เน่ืองจากการสอนวิทยาศาสตร์เป็นวิชาที่มีค่าใช้จ่ายมาก ครู หนมุ่ สาวบางคนจงึ พยายามเพมิ่ เตมิ แผนการสอนปลี ะเลก็ ละนอ้ ย พวก เขาใช้หนงั สือเรียนของทางโรงเรียนให้มากเท่าที่ท�ำ ไดแ้ ลว้ เสรมิ ดว้ ยชดุ ทดลองวิทยาศาสตร์ของเดลตาที่ใช้ทำ�การทดลองต่างๆ ได้นานหนึ่ง เดอื น ปตี อ่ มาครอู าจมเี งนิ ซอ้ื ชดุ ทดลองชดุ ทส่ี อง ซง่ึ จะสามารถท�ำ การ ทดลองต่างๆ ไดน้ านสองเดือน หากรูจ้ กั อดทนและวางแผน ครูหนมุ่ สาวคนไหนกส็ ามารถเป็นหลยุ ส์ ปาสเตอรข์ องโรงเรียนได้ไม่ยาก ความล้มเหลวเป็นเรื่องดี เมอ่ื 2-3 ปกี อ่ น กล่มุ ครูหนุ่มสาวจากโรงเรียนในกำ�กบั ของ รัฐ (charter school) ซง่ึ เป็นโรงเรยี นทีม่ ีความคลอ่ งตวั ในการบริหาร จัดการแห่งหน่ึงมาใช้เวลาทั้งวันท่ีห้อง 56 ครูเหล่าน้ียอดเย่ียมมาก พวกเขาทงั้ กระตอื รอื ร้น ฉลาด และเอาใจใส่ อยา่ งไรก็ดี ผมสังเกต เหน็ วา่ แนวทางการสอนของพวกเขามขี อ้ ผดิ พลาดทสี่ �ำ คญั อยอู่ ยา่ งหนง่ึ พวกเขามีความปรารถนาอย่างแรงกล้าท่ีจะช่วยให้เด็กรู้สึกดีกับตัวเอง เสียจนไม่ยอมให้นักเรียนตอบผดิ หรอื รับผดิ ชอบอะไรเลย สัปดาห์นั้นเราทำ�จรวดกัน นักเรียนของผมทำ�งานเป็นกลุ่มๆ ละ 4 คน แตล่ ะกล่มุ จะไดจ้ รวดโมเดลแบบไวกิง คู่มอื และวสั ดทุ ี่ใช้ 165ลองผิดลองถูก

ในการประกอบจรวด ส่ิงท่ีท้าทายสำ�หรับแต่ละทีมคือ การวัดขนาด วางแผน และประกอบจรวดอยา่ งถกู ตอ้ งแมน่ ย�ำ มกี ลมุ่ หนงึ่ ทพี่ ยายาม มากแตผ่ ดิ พลาดในการจัดวางหวั จรวด ครู 2-3 คนคอยเข้าไปชว่ ยเดก็ เพอ่ื แสดงให้ดวู า่ จะประกอบจรวดอยา่ งไรใหถ้ ูกต้อง มีหลายคร้ังทเี ดยี ว ท่ีผมต้องขอร้องอย่างสุภาพแต่หนักแน่นให้อาคันตุกะเหล่าน้ันปล่อยให้ เดก็ ทำ�เอง คร:ู (กระซบิ ) คณุ ไม่เขา้ ใจ เรฟ เดก็ ท�ำ ไม่ถกู นะ เรฟ: ผมเข้าใจ ครู: ปกี มนั บดิ นะ เรฟ: ใช่ ครู: ปมุ่ ปล่อยจรวด กต็ ดิ กาวใกลส้ ่วนหวั เกนิ ไป เรฟ: ใช่ ครู: จรวดมนั จะยิงไม่ขน้ึ น่ะสิ เรฟ: ทแี รกก็งี้แหละ... คร:ู แต่... เรฟ: แล้วในกลมุ่ เขากจ็ ะคดิ กนั เองแหละว่าทำ�ไม จรวดมันถงึ ไมข่ ึน้ เด็กๆ จะกลับมาทห่ี อ้ ง แลว้ ชว่ ยกนั ขบคิด นเี่ ปน็ สิ่งทีน่ ักวทิ ยาศาสตร์ ทำ�ตลอดเวลา เปน็ เรื่องสำ�คัญท่ีต้องจำ�ไว้ว่า ครูอย่างเราให้ค�ำ จ�ำ กดั ความคำ� ว่า ลม้ เหลว ต่างกนั ไป ในห้อง 56 จรวดที่บนิ ไมข่ น้ึ ไมใ่ ช่ความลม้ เหลว ความล้มเหลวจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อเด็กนักเรียนละความพยายามที่จะแก้ ปญั หา มันอาจแก้ได้ใน 5 นาที หรืออาจใช้เวลา 2 เดือน อยา่ งใน กรณที น่ี กั เรยี นของผมพยายามสรา้ งรถไฟเหาะขนาดยกั ษ์ แตไ่ มส่ ามารถ สร้างทางโค้งท่ีมีแรงสู่ศูนย์กลางมากพอจะทำ�ให้รถเคล่ือนไปตามราง อยา่ งปลอดภยั ได้ แต่สองเดอื นของการทดลองที่ลม้ เหลวกลับเป็นเวลา ที่เดก็ ๆ ได้อัศจรรย์ใจและสนกุ ตืน่ เตน้ กบั วิทยาศาสตรม์ ากทส่ี ุดในปีน้นั และเมอ่ื รถไฟเหาะใช้การได้ในท่ีสุด เด็กๆ ก็พูดไดเ้ ตม็ ปากวา่ พวกเขา 166 ครนู อกกรอบ กับ หอ้ งเรยี นนอกแบบ

ทำ�ดว้ ยตวั เอง พวกเขาเขา้ ใจฟิสิกส์ของรถไฟเหาะ ผมสอนได้ดีทีส่ ุดใน ชว่ งสองเดอื นนน้ั ดว้ ยการเยบ็ ปากตวั เองสนทิ และปลอ่ ยใหเ้ ดก็ ๆ ท�ำ เอง หนทู ดลอง บ่อยครั้งที่เรื่องที่ท้าทายที่สุดสำ�หรับครูสอนวิทยาศาสตร์ ช้ันมัธยมปลายมักเกิดจากค่านิยมของชาติเราที่ต้ืนเขินอย่างน่าอาย ในสงั คมทแี่ ซซ่ อ้ งคนทเ่ี ดน่ ดงั เพราะเปลอื กนอกหรอื มพี ฤตกิ รรมออื้ ฉาว เราตอ้ งตอ่ สอู้ ยตู่ ลอดเวลาเพอ่ื แสดงใหเ้ ดก็ ๆ ของเราเหน็ ถงึ ความงดงาม ความมเี กยี รติ และความอม่ิ อกอมิ่ ใจท่ีได้จากการทำ�งานในห้องทดลอง ทกุ วนั น้ี นกั เรยี นมธั ยมปลายสว่ นใหญม่ วั แตส่ นใจวา่ รงิ โทนของโทรศพั ท์ มอื ถอื ของตวั เปน็ เพลงอะไรมากกวา่ จะสนใจการทดลองวคั ซนี โรคเอดส์ หรอื ยารักษาโรคมะเรง็ สเปนเซอร์ รีมส์ ครูวทิ ยาศาสตร์มธั ยมปลายที่สมควรแก่การ ยกยอ่ งจากเมอื งเบลลฟ์ งแตน (Bellefontaine) รฐั โอไฮโอคน้ พบค�ำ ตอบ ต่อคำ�ถามเหล่านี้ เช่นเดียวกับครูท่ีดีจำ�นวนมาก เขามีความรู้ในส่ิงท่ี สอนและสอนดว้ ยความหลงใหลในวทิ ยาศาสตร์ โชคไมด่ ที โี่ รงเรยี นของ เขายากจน อปุ กรณใ์ นการทำ�การทดลองกห็ ายาก แต่แทนทเ่ี ขาจะยอม แพ้ รมี สท์ ำ�งานตัวเปน็ เกลยี วนานกว่า 30 ปี เขาเขียนจดหมายขอทุน สรา้ งสายสมั พนั ธ์ และสรา้ งหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารทส่ี มบรู ณแ์ บบขน้ึ ทโ่ี รงเรยี น ในห้องทดลองของสเปนเซอร์ นักวิทยาศาสตร์น้อยทุ่มเทเวลาทำ�การ ทดลองที่น่าท่ึงชนิดที่ไม่มีครูคนใดกล้าคิดว่าพวกเขาจะทำ�ได้ นักเรียน ของรมี สห์ มกม่นุ อยู่กบั ดีเอ็นเอมากกว่าเอม็ ทีวี แนน่ อน เช่นเดียวกับครทู ีไ่ มธ่ รรมดาทกุ คน สเปนเซอร์ทุม่ สุด ตวั เขาเปดิ หอ้ งทดลองถงึ เทยี่ งคนื โดยไมส่ นใจเสยี งคดั คา้ นของผบู้ รหิ าร และเพื่อนๆ ครู นกั เรยี นท่ัวท้ังโอไฮโอมาท�ำ งานท่นี ่นั สเปนเซอร์จะอยู่ ในหอ้ งทดลองคอยจัดเคร่อื งไม้เคร่ืองมือให้ และนำ�พาเด็กๆ ไปบนเสน้ ทางของการค้นพบ แต่เขาปล่อยให้เด็กเลือกเส้นทางของตัวเองเสมอ เขาปลอ่ ยให้เด็กๆ ท�ำ งานเอง ปลอ่ ยใหเ้ ดก็ ๆ ล้มเหลว เขาท�ำ ทุกอย่าง 167ลองผดิ ลองถูก

ท่ีคนเป็นครูทำ� แต่ถึงเขาจะยินดีและภูมิใจกับความมุ่งม่ันสู่ความเป็น เลิศของนกั วทิ ยาศาสตร์น้อยของเขา นกั เรียนบางคนไมไ่ ดค้ ิดอย่างน้ัน จะว่าไป เราเป็นประเทศท่คี ดิ ศัพท์อย่างค�ำ วา่ เนริ ด์ (nerd) และ กีก๊ (geek) แตด่ เู หมอื นเรามกั ไม่ยอมปลอ่ ยเดก็ ทคี่ ดิ ว่าฟิสกิ สน์ า่ สนใจกว่าปารสี ฮิลตนั (Paris Hilton) ไปตามทางของเขา ท่โี รงเรียน ของสเปนเซอร์ นักเรียนที่ทำ�โครงงานวิทยาศาสตร์ของตัวเองอย่าง อุตสาหะจะถกู เพือ่ นฝูงหัวเราะเยาะ ทั้งโรงเรยี นเรียกพวกเขาวา่ “ไอ้ หนทู ดลอง” เฮ้ ดพู วกหนทู ดลองนนั่ สิ หนทู ดลองก�ำ ลงั จะเขา้ กรงนอ้ ยๆ ของมันแล้ว ถึงตอนน้ีก็เถอะ ผมไม่แนใ่ จเหมือนกนั วา่ จะรบั มือกับการ ยัว่ ยทุ ีโ่ หดร้ายและไมร่ จู้ กั หยุดหย่อนอย่างนน้ั ได้อย่างไร แต่ผมแน่ใจว่า ถ้าเป็นตอนที่ผมอายุ 16 ผมจะตอ้ งเจ็บชำ้�นำ้�ใจอย่างแน่นอน โชคดีที่สเปนเซอร์เป็นหน่ึงในครูช้ันยอด เขาฉลาดเกินกว่า จะฮบุ เหยอ่ื เขาไม่ส้รู บปรบมอื กับถ้อยค�ำ กระแนะกระแหนและดูหม่นิ แตจ่ ะย้มิ รบั โดยดี และเม่ือเขาทำ�อยา่ งนี้ เหล่าบัณฑิตน้อยของเขาก็จะ มีกำ�ลงั ใจ พวกเขายอมรบั ฉายาท่ีคนอ่ืนตงั้ ให้ แถมเอามาพมิ พบ์ นเสอ้ื ยืดใส่กันเอง ดว้ ยวธิ คี ิดทำ�นองที่วา่ “ใช่ ฉนั เป็นหนูทดลองและก็ภูมิใจ ดว้ ย” นกั วทิ ยาศาสตรเ์ หลา่ นจ้ี ะเดนิ ผา่ นพวกนกั กฬี าและแมส่ าวสงั คม ไปทำ�งานทดลองของตัวเองอย่างสบายใจได้ทุกวนั (และทุกคนื ) มักจะมีเด็กใจร้ายที่ชอบแกล้งยุ่งกับเครื่องคิดเลขหรือจาน เพาะเชื้อของพวกนักวิทยาศาสตร์น้อย แต่ครูวิทยาศาสตร์ที่ดีจะ สอนนักเรียนของตนว่าจะตอบโต้อย่างไร ศิษย์เก่าคนหน่ึงของผมซ่ึง ตอนนี้เป็นวิศวกรอยู่ท่ีเบิร์กลีย์ก็เคยเจอปัญหาแบบนี้ตอนที่เขาอยู่ช้ัน มัธยมปลาย เขาเพียงแต่ย้ิมและเดินต่อไปยังห้องทดลองกับเพื่อนคู่หู เขาไดย้ นิ เสยี งเยาะเยย้ ถากถางในโถงทางเดนิ ดงั ไลห่ ลงั มา แตเ่ ขายงั คง เดินต่อไปที่ห้องแล็บพร้อมกับเพื่อนๆ เขามกั ยม้ิ เยาะและบอกตวั เองว่า ไอเ้ บอื๊ กเอ๊ย มันจะอะไรกันนักกนั หนาวะ อกี สกั 2-3 ปพี วกนายกต็ ้อง มาเปน็ ลูกนอ้ งพวกเรา! 168 ครูนอกกรอบ กบั หอ้ งเรยี นนอกแบบ

เด็กๆ ลองถูกลองผดิ กับการประกอบจรวด ความผิดพลาดไม่ใช่เร่ืองเลวร้ายเสมอไป 169มนุษยจ์ รวด

การระบายสภี าพแบบมอนดรีอนั ... โครงงานศิลปะชว่ ยพัฒนาความสมั พนั ธ์ ระหว่างครูกบั นักเรียนให้แนน่ แฟน้