แนวปฏิบัติที่ดี กศน.ตำบลสันป่าเปา Best Practice1

รายงานผลการปฏิบตั งิ านทีด่ ี ( Best Practice ) “การปลกู พชื สมุนไพรแบบเกษตรอินทรยี เ์ พอื่ สขุ ภาพ” นายณฐั เชษฐ์ โพธ์ทิ อง ครู กศน.ตาบลสันป่าเปา ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอสันทราย สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั จงั หวดั เชียงใหม่ สานักงานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร

แบบรายงาน Best Practice กศน.ตาบลสันป่าเปา อาเภอสันทราย จงั หวัดเชยี งใหม่ 1.ช่อื โครงการ/กิจกรรม “การปลูกพชื สมนุ ไพรแบบเกษตรอินทรยี เ์ พ่อื สุขภาพ” ช่อื เจ้าของผลงาน นายณฐั เชษฐ์ โพธิท์ อง กศน.ตาบลสันป่าเปา อาเภอสันทราย จังหวดั เชยี งใหม่ 2. จุดเด่น/ ความสาเร็จที่ปรากฎ ผลงานแนวทางปฏิบัติที่ดี เรื่องการปลกู พืชสมุนไพรแบบเกษตรอินทรีย์เพื่อสุขภาพ สอดคล้องกับนโยบาย และจุดเน้น ของกระทรวงศึกษาธิการ ประจาปีงบประมาณ 2564 ข้อท่ี 5 การจัดการศึกษาเพื่อเสริมสร้างคุณภาพ ชีวิตท่ีเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เสริมสร้างการรับรู้ ความเข้าใจ ความตระหนัก และส่งเสริมคุณลักษณะ และ พฤติกรรมท่ีพึงประสงค์ด้านส่ิงแวดล้อม ส่งเสริมการพัฒนาสิ่งประดิษฐ์และนวัตกรรมที่เป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม ให้ สามารถเป็นอาชีพ และสร้างรายได้ และสอดคล้องกบั นโยบายและจุดเนน้ การดาเนนิ งาน สานักงาน กศน. ประจาปี งบประมาณ 2564 ภารกิจต่อเนอ่ื ง ด้านการจัดการศึกษาและการเรยี นรู้ ข้อ 1.3 การศึกษาต่อเน่อื ง การจัดกิจกรรม การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงผ่านกระบวนการเรียนรู้ตลอดชีวิตในรูปแบบต่างๆ ให้กับประชาชน เพือ่ เสรมิ สรา้ งภูมิคุม้ กัน สามารถยินหยัดอย่ไู ดอ้ ย่างมน่ั คง และมีการบริหารจัดการความเส่ียงอย่างเหมาะสม ตามทิศ ทางการพฒั นาประเทศสคู่ วามสมดลุ และยง่ั ยืน โครงการจัดกระบวนการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเกษตรพอเพียง “การปลูกพืชสมุนไพรแบบเกษตร อินทรีย์เพ่ือสุขภาพ” เป็นกิจกรรมที่จัดข้ึนเพ่ืออบรมให้ความรู้ มีความรู้ความเข้าใจในแนวคิดตามหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง สามารถสร้างความมง่ั คงทางอาหาร พ่ึงพาตนเองได้ เป็นการเตรียมความพร้อมระดับครวั เรือน ในการสร้างความยั่งยืนของเศรษฐกิจพอเพียง ช่วยให้ประชาชนมีพืชสมุนไพรรักษาโรค พืชผัก อาหารปลอดภัย ในช่วงวิกฤตโควดิ - 19 และอยู่ในสังคมได้อยา่ งมคี วามสุข สานกั งานการปฏิรปู ทเ่ี ดินจังหวัดเชียงใหม่ ไดน้ าเกษตรกรตาบลบา้ นเป้า อาเภอแม่แตง จังหวดั เชียงใหม่ เขา้ ศึกษาดูงานเพ่ือพัฒนาต่อยอดธุรกิจในชุมชน ภายใต้โครงการพัฒนาธุรกิจชุมชนในเขตปฏิรูปท่ีดิน ปีงบประมาณ 2564 ณ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มเพียงดินสันป่าเปา ตาบลสันป่าเปา อาเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ โดยการศึกษาดู งานทแี่ ปลงพืชผกั สมนุ ไพรแบบเกษตรเกษตรอินทรยี ์ของสมาชิกกลมุ่ รายการโทรทัศน์หลายช่องรายการได้นาเสนอเร่อื งราวเกษตรอนิ ทรียข์ องตาบลสันปา่ เปา โดยมนี างสาวลาวัล เบ้ียไธสง ประธานกลุ่มวสิ าหกิจชุมชนกล่มุ เพยี งดนิ สันปา่ เปาเปน็ ผ้ใู ห้ข้อมลู เกษตรอนิ ทรยี ์ดอี ย่างไร ศนู ย์เรียนรเู้ กษตรอินทรยี ์สันปา่ เปา วิสาหกจิ ชมุ ชนสนั ป่าเปา

3. วิธีดาเนนิ การ 3.1 ขัน้ เตรียมการ ( Plan ) 1.ศกึ ษาสภาพปัญหาและวเิ คราะหข์ อ้ มูลอย่างมสี ่วนรว่ มของครู กศน.ตาบล และชุมชนโดยการสารวจ ความตอ้ งการของชมุ ชน แลว้ นามาวางแผนการจัดกจิ กรรมทีส่ อดคล้องกบั ความต้องทแี่ ทจ้ ริงของชุมชน 2. วิเคราะห์งานบทบาทหน้าท่ี และความสอดคลอ้ งกับสภาพบรบิ ทของชมุ ชนท่เี กย่ี วข้อง 3. ค้นคว้า Best-Practice โดยพจิ ารณา ดงั นี้ - เป็นเรอ่ื งท่ีเกย่ี วขอ้ งกับภารกิจตามบทบาทหนา้ ท่ี - สนองนโยบายและจุดเน้นของสานกั งานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ประจาปงี บประมาณ พ.ศ.2564 - ผลผลิต/ความสาเรจ็ เพมิ่ ขน้ึ - สามารถนาไปใชเ้ ป็นมาตรฐานการทางานต่อไปได้ - มกี ารพฒั นาและปรับปรุงตอ่ ไป จากการพจิ ารณาประเด็นดงั กลา่ ว เพ่ือการคน้ คว้า Best-Practice ในการจดั กจิ กรรมทสี่ อดคลอ้ งกบั สภาพ ปัญหาและความต้องการของชุมชน พบว่าเปน็ เรอ่ื งท่เี กย่ี วกบั บทบาทหน้าทโ่ี ดยตรงของครู กศน.ตาบล ตามนโยบาย และจดุ เน้นของสานักงานส่งเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ในด้านการจัดการศกึ ษาต่อเน่อื ง จึงมีการวางแผนตามบทบาทและภารกจิ ดงั น้ี 1. ครู และชมุ ชนร่วมกันศกึ ษาสภาพปญั หา ความตอ้ งการ โดยการจดั เวทีประชาคม จากนนั้ นาขอ้ มลู มา วิเคราะห์ ทาให้ทราบว่าชมุ ชนมภี มู ิปัญญาทีม่ คี วามชานาญด้านการทาเกษตรอนิ ทรีย์ 2 ครู และชุมชน ประชมุ รว่ มกันเพ่อื วางแผนการดาเนนิ งาน ช้แี จงวตั ถุประสงค์ ผลท่ผี ู้ร่วมโครงการจะได้รบั ทาใหม้ ีผ้สู นใจเข้าร่วมโครงการเป็นกลมุ่ เพยี งดินสันปา่ เปา/ประชาชนทว่ั ไป จานวน 25 คน 3 ศกึ ษาเอกสารขอ้ มลู เก่ียวกับการส่งเสรมิ อาชีพในชุมชน และการดาเนินงานเพือ่ ให้ครูและวิทยากร จดั เตรยี มสอ่ื อปุ กรณ์ และวางแผนจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ร่วมกับผ้เู รียน 4. นาข้อมลู จากการวเิ คราะหแ์ ละพิจารณาในข้อ 1 - 3 มากาหนดกรอบการดาเนนิ งานท่พี จิ ารณาแล้ววา่ เป็น แนวปฏบิ ัตทิ ่ดี ี (Best Practice) โดยดาเนินการ ดังน้ี 1) กาหนดวัตถุประสงค์ของโครงการ 2) กาหนดตัวชว้ี ตั ความสาเร็จ 3) กาหนดวิธดี าเนินการ 4) กาหนดวิธีการประเมนิ ผลและเครอ่ื งมือการประเมนิ ผล 3.2 ขัน้ ดาเนนิ การ ( Do ) จดั กิจกรรมกระบวนการเรยี นรูต้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง โดยการใหค้ วามร้แู ละการฝึกปฏบิ ัติจรงิ ดงั น้ี 1. บรรยายใหค้ วามรู้ เรอ่ื งการน้อมนาแนวพระราชดารสั “เศรษฐกจิ พอเพยี ง” ของพระบาทสมเดจ็ พระ เจ้าอยหู่ ัว ไปใชใ้ นการดาเนนิ ชีวิตให้เปน็ ปกติสุขและพ่งึ พาตนเองได้ 2. บรรยายให้ความรู้เร่ืองอบรมการปลกู ผกั สวนครวั และฝกึ ปฏิบตั ิ - ชนดิ ของผกั สวนครวั ท่ีปลกู งา่ ย โตเร็ว (70-90 วนั ) - สภาพแวดล้อมท่เี หมาะสมกบั การปลูกพืชผักสวนครวั และการปลกู พืชผักสมุนไพร - สรปุ ผลการเรียนร้แู ละสรปุ ผลการจดั กจิ กรรม

3.3 ข้ันนิเทศติดตามผล ( Check ) 1. กศน.ตาบลสนั ปา่ เปา ได้ติดตามการดาเนนิ งานโดยประชุมคณะกรรมการกลุม่ และสมาชิกทุกเดอื น เพือ่ ให้ ทราบผลความก้าวหนา้ ในการดาเนนิ งาน ปญั หา อปุ สรรค และรว่ มกนั หาแนวทางแกไ้ ข 2. กศน.ตาบลสันป่าเปา โดยครอู าสาสมัคร กศน. ไดม้ ีการนเิ ทศตดิ ตามการจัดกจิ กรรม และครู กศน.ตาบล ไดม้ ีการตดิ ตามผลการดาเนนิ งาน โดยการใชแ้ บบตดิ ตามผู้เรียนหลังจบหลกั สตู ร 3. สรุปผลการดาเนนิ โครงการทไี่ ดจ้ ากการติดตามผู้เรียนหลงั สิ้นสดุ โครงการ นาเสนอผลการจัดกจิ กรรม และจดุ ที่ควรพัฒนา รวมทั้งข้อเสนอแนะ และการจดั ทารายงานเพือ่ เสนอแนวปฏบิ ัติท่ดี ี (Best-Practice) 4. เผยแพรผ่ ลงานแนวปฏบิ ตั ิท่ดี ี (Best Practice) โดยการนาเสนอผลงาน ปญั หา อุปสรรค ข้อเสนอแนะตอ่ ที่ประชมุ กศน.อาเภอ เพื่อใชเ้ ป็นขอ้ มูลในการวางแผนจัดกกิ รรมคร้ังตอ่ ไป รวมท้งั นาเสนอผลงานในรูปแบบตา่ ง เชน่ นาเสนอข้อมลู ในกลมุ่ เพียงดินสันปา่ เปา จัดกจิ กรรมแลกเปล่ียนเรยี นรู้ การนาเสนอผา่ นเว็บเพจของ กศน.ตาบลสนั ป่าเปา อาเภอสนั ทราย จังหวดั เชยี งใหม่ 3.4 ขน้ั ประเมนิ และรายงานผล ( Action ) การนาเสนอแนะของกล่มุ ผู้เรียน ชมุ ชน มาปรบั ปรงุ รปู แบบและวิธกี าร สง่ เสริมการปลูกพชื สมนุ ไพรแบบ เกษตรอนิ ทรีย์เพื่อสขุ ภาพ เพ่อื เผยแพร่ใหช้ ุมชนอืน่ ท่มี ีสภาพหรือบรบิ ทท่ีเหมือน/ใกลเ้ คียงกนั ไดน้ าไปใชใ้ นการจดั กิจกรรมส่งเสริมใหม้ ีความร้ใู นการดาเนินชีวติ ดว้ ยแนวคิดเศรษฐกจิ พอเพยี ง ชว่ ยใหป้ ระชาชน มีพชื สมนุ รกั ษาโรค พืชผกั อาหารปลอดภยั ในชว่ งวิกฤต โควดิ - 19 และอยูใ่ นสงั คมได้อยา่ งมีความสขุ และสนบั สนุนให้ประชาชนสร้าง ความมง่ั คงทางอาหาร พึ่งพาตนเองได้ และเป็นการเตรยี มความพรอ้ มระดับครวั เรือน ในการสรา้ งความยงั่ ยนื ของ เศรษฐกิจพอเพยี ง 4. ปัจจัยป้อน สอดคล้องกับนโยบานและจุดเน้นการดาเนินงาน สานกั งาน กศน.ประจาปีงบประมาณ พ.ศ.2564 ความสอดคล้องกับ 12 ภารกจิ “เร่งด่วน”ที่จะต้อง “จบั ตอ้ งได้” ภายใน 6 เดือน ของเลขาธิการ กศน. 1. นอ้ มนาพระบรมราโชบายดา้ นการศกึ ษาส่กู ารปฏิบัติ “หนึง่ ชมุ ชน หนง่ี นวัตกรรมการพัฒนาชุมชน ถ่นิ ไทยงาม” เพอื่ คววามกนิ ดีอยดู่ ี มีงานทา 8. สง่ เสริม สนับสนนุ การฝกึ อาชีพเพื่อการมงี านทา “Re-Skill Up-Skill และออกใบรบั รองความรู้ ความสามารถ” 9. ส่งเสรมิ การมีสว่ นรว่ มกบั ทกุ ภาคีเครือข่ายและภาคเอกชนในการฝกึ อาชีพและสง่ เสริมการตลาด เพอื่ ยกระดบั ผลิตภัณฑ์/สินค้า กศน. ขยายชอ่ งทางการจาหนา่ ย มาตรฐานการศึกษาตอ่ เนื่อง มาตรฐานท่ี 1 คุณภาพของผ้เู รยี นการศกึ ษาต่อเนือ่ ง 1.1 ผู้เรยี นการศึกษาต่อเนื่องมคี วามรู้ ความสามารถ และทักษะและหรอื คณุ ธรรมเปน็ ไปตามเกณฑ์ การจบหลกั สูตร 1.2 ผจู้ บหลักสูตรการศึกษาตอ่ เน่ืองทนี่ าความรู้ท่ีได้ไปใช้ หรอื ประยุกต์ใช้ บนฐานคา่ นยิ มร่วมของสงั คม 1.3 ผู้จบหลักสตู รการศกึ ษาตอ่ เนอื่ งสามารถนาความรู้ทไ่ี ด้ไปใช้ หรอื ประยุกตใ์ ช้จนเห็นเปน็ ประจกั ษ์ หรือตัวอย่างทดี่ ี

มาตรฐานที่ 2 คุณภาพการจัดการเรยี นร้กู ารศึกษาต่อเนอ่ื ง 2.1 หลกั สตู รการศกึ ษาต่อเนอื่ งมีคณุ ภาพ 2.2 วิทยากรการศกึ ษาตอ่ เน่อื งที่ มคี วามรู้ ความสามารถ หรือประสบการณ์ตามหลักสูตรการศกึ ษาตอ่ เนือ่ ง 2.3 ส่อื ทเ่ี ออ้ื ตอ่ การเรียนรู้ 2.4 การวดั และประเมินผลผเู้ รียนการศกึ ษาตอ่ เนือ่ ง 2.5 การจดั กระบวนการเรยี นรกู้ ารศกึ ษาตอ่ เนอื่ งท่ีมคี ณุ ภาพ การจัดกระบวนการเรยี นรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ตามนโยบายของสานกั งาน กศน. จดั ขึน้ เพ่ือมงุ่ เน้นแกไ้ ขปญั หาความยากจนของประชาชนของประชาชนคนสว่ นใหญ่ ตอ้ งพฒั นา ท้งั ทางร่างกาย จิตใจ สตปิ ัญญา ความรูร้ อบด้านในการดาเนินชีวติ สามารถอยูร่ ่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสขุ จากสถานการณก์ ารแพร่ ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควดิ -2019) ซึ่งมผี ลกระทบต่อเศรษฐกจิ ของประเทศต่างๆ รวมทัง้ ประเทศไทย ทาให้ประชาชน ขาดรายได้ ดงั น้ัน กศน.ตาบลสันป่าเปา จงึ ได้จดั ทาโครงการจดั กระบวนการเรยี นร้ตู ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง นอ้ มนาหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมาใช้ในการดาเนินชวี ิต เปน็ การช่วยเหลอื สังคม การสง่ เสรมิ และสนับสนนุ ให้ประชาชนสร้างความมัง่ คงทางอาหารพ่ึงพาตนเองได้ และเปน็ การเตรยี มความ พรอ้ มระดบั ครวั เรือน ในการสร้างความย่งั ยนื ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง โดยน้อมนาหลกั การทรงงานของในหลวง รชั กาลที่ 9 \"กษตั ริยน์ ักพฒั นา\" มาเปน็ แนวทางในการดาเนนิ งานเพ่อื ใหเ้ กดิ การพัฒนาทส่ี มดุล เป็นธรรมชาติ และ มภี ูมคิ ุม้ กันสู้กับวิกฤตภายนอก มาประยุกต์ใหเ้ ขา้ กบั สถานการณ์ปัจจุบนั ด้วยเหตนุ ี้ กศน.ตาบลสันป่าเปา จงึ ไดจ้ ัดโครงการเรียนร้ตู ามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง “การปลกู พืชสมนุ ไพร แบบเกษตรอินทรีย์เพอ่ื สุขภาพ” เพื่อส่งเสริมให้ผูเ้ ขา้ รบั การอบรมไดม้ ีความรู้ในการดาเนินชวี ิตด้วยแนวคดิ เศรษฐกิจ พอเพยี งชว่ ยให้ประชาชน มีพชื สมนุ ไพรรกั ษาโรค พืชผกั อาหารปลอดภยั ในช่วงวกิ ฤต โควิด- 19 และอยูใ่ นสงั คม ไดอ้ ย่างมีความสุข 5. เงื่อนไข/ปจั จยั ทส่ี ่งผลต่อความสาเร็จ ผ้นู าชุมชน ผนู้ าทองถิ่น ประชาชนและหนวยงานต่างๆ ภาคเี ครอื ขายของการทางานรวมกันทีเ่ กิดจาก ความสมั พันธ์ระหวางบุคคล องคก์ รทีเ่ กี่ยวของกันในทุกระดับ มีเป้าหมายในการทางานร่วมกนั คือ การส่งเสริม การเรยี นรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง การสรา้ งอาชีพ สรา้ งรายได้ท่มี นั่ คง พฒั นาคณุ ภาพชีวิตให้กับ ประชาชน ช่วยกันเตมิ เต็มให้ กศน.ตาบลเกิดการพฒั นาในทุกดา้ น และใช้ประโยชน์เปนแหลงเรียนรูใ้ นชมุ ชน 6. ปญั หา อุปสรรค หรอื ข้อจากดั ท่ีเกดิ ขน้ึ ในการปฏบิ ัตงิ าน และแนวทางแก้ไขใหป้ ระสบความสาเร็จ ช่วงเวลาดาเนินกิจกรรมอยูใ่ นชว่ งสถานการณ์ฝ้าระวัง เช้อื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) จึงปรบั วธิ กี าร ดาเนินกิจกรรมโดยให้ผเู้ ข้าร่วมกจิ กรรมวัดอุณหภูมิ ลา้ งมอื สวมหน้ากากอนามยั เวน้ ระยะห่างเพื่อความปลอดภัย 7. ข้อเสนอแนะวิธปี ฏบิ ตั งิ านท่ีจะทาใหด้ ยี ิ่งขน้ึ จัดกิจกรรมใหม้ ีรูปแบบท่หี ลากหลาย และประสานหนว่ ยงานเครอื ขา่ ยร่วมจดั กิจกรรมเพ่ือ บูรณาการงบประมาณ และกิจกรรมรว่ มกัน

ภาพกิจกรรมการจัดกระบวนการเรียนรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง “การปลกู พืชสมนุ ไพรแบบเกษตรอนิ ทรีย์เพอ่ื สุขภาพ” ณ ศนู ย์เรียนรเู้ ศรษฐกิจพอเพียงสนั ป่าเปา ตาบลสันป่าเปา อาเภอสนั ทราย จงั หวัดเชียงใหม่ ภาพกิจกรรมการศกึ ษาดูงานเพ่ือต่อยอดธุรกิจในชมุ ชน ภายใต้โครงการพัฒนาธรุ กิจชมุ ชนในเขตปฏริ ูปท่ีดนิ ปงี บประมาณ 2564 สานักงานการปฏิรปู ทีด่ ินจังหวัดเชียงใหม่ ณ วิสาหกจิ ชุมชนกล่มุ เพียงดนิ สนั ป่าเปา ตาบลสนั ปา่ เปา อาเภอสนั ทราย จงั หวดั เชียงใหม่