113-DEFINITIEVE VERSIE

PB-PP B-00031 BELGIE(N) - BELGIQUE Gratis naar alle (ir)architecten 113NR. ingeschreven bij de maart - april 2019 P2A9507 | 5x per jaar | tweemaandelijks (niet in juli - augustus) | afgiftekantoor Gent X | afzender: Adorka bvba - Meensesteenweg 219 - 8800 Roeselare

SAta+ndsatardbl&e Poor’s Professional indemnity for architects Customised solutions High level expertise Large cover capacity Learn more https://www.hdi.global/be/nl/insurance/indemnity HDI Global Specialty SE – vertegenwoordigd door HDI Global SE – Bijkantoor voor België Avenue de Tervurenlaan 273 / 1 | B-1150 Brussels

INHOUD EN BASISINFORMATIE Inhoud Documentatie blz. 4........................................................................... 1.000 Prijzen - lonen - verrekeningen. Zie  Technisch aandachtspunt.................................. blz. 5 - 6 1.003 Muurovernameprijzen Brussels Gewest . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 105) Uitnodiging : [email protected]. 7 - 9 1.013 Muurovernameprijzen Vlaanderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 105) Agenda blz. 11 - 13............................................................................. 1.110 Ereloonbarema architecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 112) Ons meegedeeld blz. 23................................................................ 1.120 Minimahonoraria opdrachten/expertises . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 112) Leverancier blz. 25................................................................................ 1.121 Erelonen bouwkundige studiebureaus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 112) Wetgeving blz. 26 - 29.................................................................... 1.125 Erelonen veiligheidscoördinatoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 109) Ruimtelijk blz. 31 - 34....................................................................... 1.126 Richtinggevend ereloonbarema EPB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 112) Contact : aanbod + vraag blz.......................... 36 - 43 1.130 Ereloon landmeter-experten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 74) Flashes blz. 44 - 45............................................................................... 1.150 Rentevoet verwijlintresten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zie www.arch-index.be Covers blz. 46............................................................................................. 1.200 Waarden S . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zie www.arch-index.be 1.210 Waarden I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zie www.arch-index.be ARCHITECT@WORK › BLZ. 7 1.220 ABEX-index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 111) 1.221 Valorem-index. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 110) AGENDA › BLZ. 11 1.230 Index consumptieprijzen : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zie www.arch-index.be 1.300 Lonen in regie van bouwbedrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 110) WETGEVING › BLZ. 26 1.400 Syntheseprijzen ruwbouwwerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . (nrs. 103 tot 111) Syntheseprijzen schrijn- en timmerwerken. . . . . . . . . . . . (A-I nr. 112 RUIMTELIJK › BLZ. 31 + blz. 17 - 21) Syntheseprijzen elektriciteitswerken . . . . . . . . . . . . . . . . (A-I nr. 100 + 101) Syntheseprijzen decoratiewerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 102) 2.000 Bestekken : typebestek 104  document 904 . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 101) 2.080 Prijsherziening elektriciteitswerken in gebouwen . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 101) 2.100 Nieuwe normen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .blz. 15 2.210 Aansprakelijkheid sociale en fiscale schulden aannemer . . . . . .(A-I nr. 104) 3.020 Overzicht energiepremies in 2019 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (A-I nr. 111) Overkoepelende renovatiepremie : welke werken ? . . . . blz. 26 – 28 De vernieuwde aanpassingspremie : welke werken ? . . . . . . .blz. 29 3.030 Sloop- en heropbouwpremie vanaf 1 maart 2019 . . . . . . . . . . .(A-I nr. 112) 3.500 Bouwfysische normen voorzieningen gehandicapten . . . . . . . .(A-I nr. 111) © Filip Dujardin 4.200 Vrijstelling brandveiligheidsattest Brussels Gewest . . . . . . . . . .(A-I nr. 111) 4.201 Bouwvrije stroken langs autosnelwegen . . . . . . . . . . . . . . . . .blz. 34 Foto : Architects for Future 4.214 Afgeschafte omzendbrieven ruimtelijke ordening. . . . . . . . . . . .(A-I nr. 106) 4.215 Sloopopvolgingsplan bij omgevingsvergunning . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 109) Medeondertekening architect minnelijke schikking . . . . . . . . . .(A-I nr. 109) De codextrein ruimtelijke ordening, milieu en omgeving . . . . . .(A-I nr. 108) Vergunningsplichtige functiewijzigingen . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 110) Formulieren aanvragen omgevingsvergunning . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 111) Herziening stedenbouwkundige voorschriften . . . . . . . . . . . . .blz. 31 Beroep tegen omgevingsvergunning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .blz. 33 4.216 Onroerend erfgoeddecreet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 106) 4.261 Bodemonderzoek voor alle risicogronden. . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 109) Nieuwe regels grondverzet en bodemsanering. . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 111) 4.263 Nieuw waterwetboek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 111) 4.280 Stedenbouwkundige verordening breedband . . . . . . . . . . . . .blz. 29 4.320 Afwijking brandpreventienormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . (A-I nr. 110 + 111) 4.324 Inrichtingseisen arbeidsplaatsen . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 84+ 100 + 105) 4.325 Inrichtingseisen woonzorgcentra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 102) Brandveiigheidsnormen ouderenvoorzieningen . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 110) 4.328 Infrastructuur en uitrusting kinderopvang . . . . . . . . . . (A-I nr. 91, 97+ 110) 4.365 Het ventilatieprestatieverslag : wanneer en wat ? . . . . . . . . . . .(A-I nr. 104) De snelle invoering van een strenge S-peileis . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 107) Nieuw inspectieprotocol voor nieuw EPC . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 112) 4.375 Nieuw logiesdecreet vanaf 1 april 2017 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 104) 4.630 De omgevingsvergunning voor kleinhandel . . . . . . . . . . (A-I nr. 101 + 109) 4.850 Leegstaande bedrijfs- of handelsgebouwen . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 110) 5.002 Vorstperiodes winter 2018-2019 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .blz. 35 5.003 Verlofregelingen 2019 in bouwsector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 110) 6.400 Hervorming registratiebelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 109) Foto : Luc Roymans 9.061 Nieuwe opzegtermijnen bedienden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 109) 9.096 Verplaatsingsvergoeding bedienden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(A-I nr. 108) 9.100 Minimumlonen bedienden . . . . . . . www.adorka.be/metaalinfo/lonen.asp# 9.101 Algemene index salarissen bedienden . . . . . . . . . . . zie www.arch-index.be 9.102 Index architect- & ingenieur-bedienden . . . . . . . . . . zie www.arch-index.be Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 3

Meest gevraagde documentatie door (ir-)architecten en studiebureaus Ref. 2063 = 169,60 € Metaal- en staalconstructies (ontwerp, berekening, technische voorschriften en eisen), aangepast aan Eurocodes. (Toepassing en realisering in de praktijk van norm EN 1090-1 en -2.) update februari 2019 Ref. 133d = 75,26 € Branddetectiesystemen - brandmelders (plaatsen en plaatsing) Ref. 140 = 79,50 € Syntheseprijzen 2013-2017 : nieuw- & vervangbouw woningen (Excel-file via e-mail of gewone post) Gratis binnenjaarlijkse update (onder de vorm van jaarabonnement). update december 2018 Ref. 440 = 9,68 € Wet Breyne + uitvoerings-KB + toelichting (Woningbouwwet) Ref. Inrichtingseisen specifieke locaties. Prijs afhankelijk van soort locatie : telefoneer 051/25.21.00. Voorbeelden : 149-28 23,32 € Kinderopvanggebouwen update 07/2018 149-19: 19,08 € Schrijnwerkerijen 149-1b: 56,18 € Horeca (hotels, restaurants). 149-8: 24,27 € Beenhouwerijen/slagerijen. 4327 : 53,00 € Schoolgebouwen. 149-1c: 31,80 € HACCP in Horeca + grootkeukens 432 : 37,10 € Rust- & verzorgingstehuizen. 149-21: 21,20 € Garages- & autoherstelbedrijven. 4324 : 14,84 € Arbeidsplaatsen in het algemeen 149-15: 25,40 € Schouwspel- & feestzalen 4325 : 13,78 € Assistentiewoningen update 08/ 2018 149-13: 24,10 € Sportaccommodaties (+ zwembaden) Ref. 466-3 gratis Na-isolatie van spouwmuren – uitvoeringsvoorschriften. (Gratis = via e-mail) Ref. 141 = 50,88 € OVERHEIDSOPDRACHTEN – Volledige reglementering in gecoördineerde versie. update februari 2019 Ref. 2061 = 114,26 € Buitenschrijnwerk : ontwerpvoorschriften – vereisten. update juni 2018 Ref. 133 = 47,70 € Brandpreventie : K.B. van 1997 : basisnormen waaraan de gebouwen en industriegebouwen moeten voldoen., inclusief wijzigingen – gecoördineerde versie + toelichting.. Ref. 5001 = 10,60 € Weerverletdagen en werkdagenkalender per afgelopen maand. update tot maart 2019 Ref. 4316 = 277,72 € Betonconstructies : ontwerpen en specificeren op basis van vereiste eigenschappen. Ref. 438 = 23,32 € Liften : volledige reglementering + toelichting + eisen inzake inbouw in gebouwen. Ref. 152 = 26,50 € Code goede praktijk voor ontwerp en aanleg rioleringswerken + grachtenstelsels. + Bestekvoorwaarden bij aanstelling ontwerper + ontwerp DWA-systemen + hemelwaterputten. Ref. 213-5 44,52 € Balustrades (borstweringen) : reglementering, normering en kwaliteitsvereisten. Ref. 4369 = 24,28 € Glas voor gebouwen : eigenschappen, plaatsing, glazen deuren, transparante beglazingen. Ref 133c = 40,28 € Rook- & warmteafvoer: ontwerp, berekening, opstelling verwarmingsketels - Luchttoevoer. Ref. 437 = 29,50 € Geluidsisolatie tussen bouwdelen in woongebouwen: eisen en reglementering Ref. 2062= 105,00 € Aluminiumconstructie voor gebouwen en aluminiumschrijnwerk (ontwerpprincipes). Ref. 4312 = 61,50 € Berekening condensatie in gebouwen. Ref. 4345 = 20,14 € Verlichtingsarmaturen : algemene eisen. Ref. 4346 = 25,44 € Veiligheids- of noodverlichting, incl. armaturen : eisen, installatievoorschriften. Ref. 4285 = 27,50 € Verlichting : fundamentele begrippen – terminologie, dimensionering en energieverbruik. Ref. 4311 = 77,44 € Vervormingsberekeningen van en belastingen op draagsystemen van gebouwen. Ref. 4310 = 9,54 € Vervormingsgrenswaarden van draagsystemen in gebouwen. Ref 134 = 142,00 € Voorschrijven plaatsing verwarmingsapparaten en aardgasleidingen binnen gebouw. Ref. AR150 = 163,35€ Top 150 Belgische architectenbureaus met contactgegevens, omzet- en tewerkstellingscijfers Ref. 470 = 19,08 € Reglementering toegankelijkheid gebouwen en openbare ruimte. Ref. 467 = 35,00 € Ventilatievoorziening in woongebouwen (normering + uitleg) in Vlaanderen, Brussel & Wallonië. Ref. 467 b= 25,35 € Ventilatie in niet-woongebouwen + tabellen met ventilatie-eisen voor de diverse gebouwen + oplevering geïnstalleerde ventilatie. Ref. 550 = 15,90 € Coördinatie veiligheid op bouwwerven. (reglementering + bestekteksten + modelcontract en -brieven.) Ref. 131= 37,10 € VLAREM II + III (volledig met wijzigingen verwerkt in de basisteksten). Ref. 4378 = 23,32 € Trappen en uitgangswegen : afmetingen, dimensionering. Ref. 433-9 = 27,52 € Stookafdeling, schoorstenen en -kanalen (in aluminium en inox) : reglementering incl. nazicht stookinstallaties. Bovenstaande tabel is slechts een rangschikking van de BESTELWIJZE meest bestelde documentatiebundels in de afgelopen maanden en dus een beperkte selectie. De tekst van onder meer bovenvermelde documentatiepakketten is U kan ons kantoor steeds contacteren voor andere dan enkel te verkrijgen door overschrijving van het passend bedrag op bovenvermelde documentatie tijdens de kantooruren via rekeningnummer BE57.4614.1491.9135 BIC : KRED.BE.BB van de bvba tel. 051/25.21.00 - fax. 051/25.21.01 Adorka, 8800 ROESELARE, met vermelding van de refertenummer(s). E-mail : [email protected] U ontvangt dan de documentatie binnen de 2 werkdagen (via e-mail) of 5 werkdagen (op papier via gewone post) na ontvangst van de De lijst van ééngemaakte technische specificaties overschrijving. (STS), typebestekken en bouwtechnische richtlijnen Indien uw bestelling minder bedraagt dan 40,00 € wordt geen factuur (omzendbrieven) vindt u op onze website : opgemaakt. Het eenvoudig bewijs van overschrijving op bankrekening http://www.archindex.be/ wordt dan immers aanvaard door de fiscus als boekhoudkundig bewijs. 4 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

DE RUBRIEK VAN HET TC ARCHITECTEN VAN HET WTCB Technisch aandachtspunt De regels van goed vakmanschap en de kwaliteitskeurmerken in de bouwsector Groot aantal referenties en labels op technisch en juridisch vlak, heeft deze gids tot doel de belangrijkste richtlijnen en hiërarchieën van referenties Terwijl in het verleden ontwerpers konden verwijzen voor het ontwerp, het voorschrijven en de controle in de naar een relatief kleine reeks “regels van goed bouwsector te beschrijven. vakmanschap”, heeft dit referentiewerk (het “referentiecorpus”) zich op grote schaal ontwikkeld, Dit overzicht (van meer dan 360 pagina’s) van de regels is het gediversifieerd, complexer geworden en van de kunst of goed vakmanschap en de kwaliteitsricht- geformaliseerd. lijnen is een nuttig naslagwerk voor bouwprofessionelen en Dit alles heeft nu geresulteerd in een complexe en advocaten. Het is tot stand gekomen in samenwerking met veelzijdige reeks “bouwvoorschriften” die meerdere Mr. Olivier HAENECOUR en Mr. Thierry LOTH (advocaten aan teksten van uiteenlopende aard, oorsprong en de balie van Bergen) en, voor de Nederlandse versie, door belang behandelen: wetten en voorschriften, Mr. Marco SCHOUPS (advocaat aan de balie van Antwerpen). contractueel vastgelegde technische verplichtingen, Het naslagwerk wordt uitgegeven door Larcier Publishing (in normen, regels van goed vakmanschap, …. het Frans en Nederlands). Deze bouwvoorschriften zijn ook vervolledigd met  diverse certificerings- of kwaliteitssystemen die worden gebruikt om de conformiteit of het kwali- Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 teitsniveau van een product (en de aanpassing ervan aan een specifiek gebruik), een gebouw of systemen, professionals en diensten te certificeren. Dit geheel van voorschrijvings- en kwalificatie- instrumenten is vooral in een land als België bijzonder complex. Er bestaan een groot aantal bevoegdheidsniveaus naast elkaar: federaal, gemeenschappen, regionaal, lokaal, om nog maar te zwijgen van het steeds meer aanwezige Europese niveau. Bovendien bevinden de bouwvoorschriften zich op het snijpunt van drie soorten benaderingen: die van de autoriteiten die ze ontwikkelen, forma- liseren en organiseren, die van de ontwerpers en aannemers die ze moeten uitvoeren en die van de advocaten die ze moeten interpreteren. Het is belangrijk dat de bouwprofessioneel deze instrumenten, waarnaar in officiële documenten of in aanbestedingen wordt verwezen, begrijpt en correct gebruikt. Dit vereist een minimum aan kennis van hun aard, status of hiërarchie. Hoewel er een veelvoud aan informatiebronnen beschikbaar zijn, zijn ze veelal onvol- ledig en bieden ze onvoldoende overzicht. Overzichtelijke gids Om dit domein beter te begrijpen heeft architect Michel PROCES (voormalig voorzitter van het Technisch Comité «Architecten» van het WTCB en emeritus hoogleraar aan de Faculteit Architectuur LOCI in Brussel en UCL) het initi- atief genomen om een gids te schrijven die deze uiteenlo- pende informatie verzamelt en ervan een gestructureerde synthese weergeeft. Via een tweeledige benadering, namelijk 5

 Technisch aandachtspunt Dit initiatief werd gesteund door het TC « Architecten » van • 4. De kwaliteitskeurmerken van managementsystemen het WTCB, met name door de architectendeskundigen Robert • 5. De kwaliteitslabels van bouwwerken DE LATHOUWER, Eric GERMIJNS en Joost BEKE (Voorzitter • 6. De kwaliteitslabels voor diensten van het TC), alsook door Dominique LANGENDRIES en Peter • 7. Prijzen en onderscheidingen WOUTERS (ingenieurs-animatoren van het TC). Deze technische referenties worden ook vaak gebruikt tijdens Deel V. AANSPRAKELIJKHEID EN PROCEDUREASPECTEN de besprekingen binnen dit technisch comité. Deel VI. BIJLAGEN • Lijst van letterwoorden, afkortingen en acroniemen Korte inhoud • Glossarium • Trefwoordenregister Deel I. ALGEMEEN KADER • Lijst van de Normen-Antennes Deel II. OPGELEGDE TECHNISCHE VOORSCHRIFTEN • Lijst van categorieën van de labels BENOR en ATG. • 1. Wettelijk opgelegde technische voorschriften • 2. Contractueel opgelegde technische voorschriften ISBN-nummer: 9782807902237 Verschijningsdatum: 08/11/2018 Deel III. REGELS VAN DE KUNST Aantal bladzijden: 365. • 1. Algemeen Uitgeverij: ELS Belgium (Larcier Group). • 2. Normen en normatieve documenten Meer info : www.larciergroup.com/nl • 3. Algemene referentiedocumenten Herman Verleyen - Tel. 09/269.97.96 • 4. Referentiebestekken [email protected] • 5. Andere referenties Prijs : 90-EUR (inclusief btw). NAV-leden krijgen 10 % en BVA-leden 15 % korting bij Deel IV. KWALITEITS- EN CONFORMITEITSKEURMERKEN aankoop. • 1. Algemeenheden Voor bijzondere voorwaarden bij groepsaankopen door • 2. Kwaliteits- en conformiteitskeurmerken van producten uw organisatie en/of voor uw leden: contacteer • 3. De kwalificatie van de actoren [email protected] 6 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

9E EDITIE TE KORTRIJK OP 9 EN 10 MEI 2019 VAN Uitnodiging Architect@Work 2019 bouwt verder op de internationale succes- Wel wordt de seminar room – voorheen in een aparte ruimte – formule: een focus op nieuwe en vernieuwende materialen, geïntegreerd in Hall 4. De cirkelvormige constructie met een toepassingen en services garanderen de voorschrijver een kwali- diameter van 15 meter komt er centraal op het zebrapad. Ook tatief hoogstaande evenement. Er worden enkel productinno- de lounge zal zich achteraan bevinden, in het verlengde van de vaties getoond. Om het exclusieve karakter van deze innovaties seminar room. De succesvolle materialententoonstelling vindt te garanderen wordt elke aanvraag tot deelname voorgelegd zijn plek in Hall 5. Group Exhibition Manager Nathalie SANDRA : aan een selectiecomité van architecten en interieurarchitecten “Zo is er in elke hal veel diversiteit en wordt de opstelling van die het innovatieve karakter van elk product of voorgestelde ARCHITECT@WORK nog evenwichtiger”, techniek beoordeelt. Exhibition Manager Nathalie SANDRA en Herman KONINGS na de In 2017 brachten 5.674 voorschrijvers een bezoek aan de vorige persconferentie te Rekkem-Menen bij KASECO, de gezinswoning in editie in Kortrijk Xpo. houtskeletbouw, omgeven door een serrestructuur. Internationale expansie Terwijl in Kortrijk XPO al voor de negende keer Architect@Work op de agenda staat, breidt het concept internationaal verder uit. Ook in eigen land komt er een extra editie. Architect@Work zal vanaf 2020 tweejaarlijks Tour & Taxis in Brussel aandoen, afwis- selend met de editie in Kortrijk. Dat de eerstvolgende Architect@ Work de honderdste is op internationaal vlak en precies daar plaatsvindt waar het allemaal begon, is een fijn toeval. Nog evenwichtiger indeling Het standenconcept van Creative Fo(u)r bewees de afgelopen Die dubbele huid vormt een microklimaat rond de woon- en kantoorruimte. jaren zijn sterkte. Daarom blijft het ook in 2019 nagenoeg De kaswoning voorziet in eigen water, gas en elektriciteit en werkt dus ongewijzigd. Tijdens je bezoek loop je doorheen de standen, waardoor je van dichtbij de innovaties kan ontdekken. In wat op volledig autonoom. Ze is opgetrokken uit bio-ecologische en recycleerbare een traditionele beurs als de wandelgang wordt beschouwd, kan materialen. Pionierswerk van architect Koen VANDEWALLE. je in een loungesfeer bij een gratis hapje en drankje overleggen Zie https://www.kaseco.plus/. en meer gedetailleerde technische informatie ontvangen over de producten die je interesseren. De organisatoren pakken uit met bijzondere constructies. Belgisch kunstenaar, architect en wetenschapper Francesco FRANSERA (pseudoniem voor Frans De Medts) stelt een instal- 7 latie voor die de biologie en architectuur verbindt. Op basis van de natuur creëerde hij een nieuwe houtstructuur. Het vormt de basis voor een Europees monument, dat in juni wordt onthuld. De maquette zie je al in Kortrijk XPO. Bij Ocean Sole ontdek je dan weer Keniaanse kunst, gemaakt van aangespoelde teenslippers.  Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

AR@CWHOITRE1KC0T0 ARCHITECT MEETS INNOVATIONS Kortrijk Xpo 9 -10. 05. 2019 Focus on Future-Proof WWW.ARCHITECTATWORK.BE IIIIIIIIIIIIIII BELGIUM THE NETHERLANDS LUXEMBOURG FRANCE UNITED KINGDOM GERMANY AUSTRIA SWITZERLAND ITALY SPAIN DENMARK SWEDEN NORWAY TURKEY CANADA

 Daarnaast programmeren de organisatoren volgende Vrijdag 10 mei 2019 Uitnodiging gratis seminars 10:30 u : “Circulair en Veranderingsgericht Bouwen voor Ontwerpers” - NAV/AiNB Donderdag 9 mei 2019 Duurzaam bouwen wordt vaak herleid tot energiezuinig 11:00 u. “Forward to Basics” – Herman KONINGS bouwen. Een doordacht (her)gebruik van materialen is echter - heeft het over de consument die in digitale tijden steeds vaker op lange termijn - minstens even belangrijk om onze voetafdruk teruggrijpt naar het fysieke, het analoge. Over de uitwijking van verder te verminderen. Daarom is circulair bouwen, in al zijn stadsmensen naar de landelijke en voorstedelijke gebieden en facetten, de toekomst van de bouwindustrie. Maar hoe ver staat de impact daarvan op die omgeving. Over de collaboratieve de Vlaamse bouwsector in het circulair en veranderingsgericht mindset van de millenials in vergelijking met het competitieve bouwen ? Welke basisconcepten bestaan er ? Welke rol speelt van de babyboomers. Over hoe al die trends ook van toepassing de architect in dit verhaal ? zijn op de architectuurwereld. Herman Konings : “Het is een verhaal van urbi et urbis, van de stad en voor de stad. De stad wordt het innovatielab van de wereld. Met de natuur als inspiratie voor innovatie. Ook in de bouwsector is er steeds meer sprake van biofilie: we passen de intelligentie van eeuwenlange natuurlijke evolutie toe op bestaande technieken en producten.” 14:00 u. “Fantastic Future” - MaterialDistrict Els ZIJLSTRA presenteert de recentste materialen die zowel bio-economisch zijn, van gerecycleerd materiaal zijn gemaakt of van restmaterialen, maar die ook mooi zijn, fascinerend en al onze zintuigen prikkelen : mooi gerecycled kunststof met een geheel eigen identiteit uit Nederland, eigenwijze tegels van restmateriaal uit Spanje, akoestische panelen van 100% bio based pulp uit Zweden of lichtgewicht aluminium panelen gemaakt met zout uit België. 16:00 u. “Guided by the future” – Thomas RAU ©CFOnl NAV-coördinator Pieter DE GROOTE : “Het gaat niet enkel over de materialen, maar ook over het polyvalente karakter van De populaire Nederlandse architect maakt duidelijk hoe hij zich gebouwen. Kunnen ze eenvoudig een alternatieve invulling in al zijn handelen laat leiden door wat in de toekomst nodig is krijgen? Er is duidelijk interesse vanuit de sector zelf. De open en niet door wat op dit moment haalbaar is. Duurzaamheid, het call Vlaanderen Circulair leverde een dertigtal ambitieuze gebruik van hernieuwbare energiebronnen in de architectuur en projecten op. Laten we een afgeschreven gebouw bekijken de vraag hoe te handelen in het licht van de huidige schaarste als een databank van bruikbare materialen en technieken in aan grondstoffen zijn bij hem sleutelbegrippen. Met zijn archi- plaats van iets waar we vanaf moeten.” tectenbureau RAU zette hij diverse innovaties op en creëerde hij nieuwe standaarden op het gebied van CO2-neutraal, energie- 14:00 u. : GORDUNA neutraal en energiepositief bouwen en recent ook voor de circu- Deze vzw zet zich in voor de erkenning en bevordering van laire architectuur. het beroep van restauratie- en conservatiearchitect. Gorduna verduidelijkt hoe het op termijn een forum wil worden. 18:00 u. “Eren en citeren” – Filip CANFYN De columnist van architectura.be, heeft een nieuw boek klaar 18:00 u. : “Needs VS. Greed”- JDS Architects -BVA/KBKW dat in avant-première wordt voorgesteld. In “Eren & Citeren” Architect Julien DE SMEDT vraagt zich af wat er ons toe neemt Filip Canfyn ons mee doorheen 150 jaar Belgische archi- gebracht heeft dat we de connectie met onze noden totaal zijn tectuur. Hij ging op zoek naar de meest relevante architecten die kwijtgeraakt. Hij bespreekt de ontwikkeling van onze steden in niet alleen een mooi oeuvre nagelaten hebben, maar die vooral functie van onze noden in plaats van onze buitensporige drang ook iets te zeggen hadden. naar exponentiële groei. Plaats : Kortrijk XPO, Doorniksesteenweg 216 te8500 KORTRIJK. Gratis toegang : na voorregistratie via de website www.architectatwork.be, met de code vermeld op uw uitnodiging, ontvangen van exposant of organisatie. Mail ons op [email protected] als je geen code hebt. Tel. 056/24.11.11 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 9

In 2018 bundelden Meyvaert en Eribel hun krachten, portfolio en expertise. ONTMOET ONS TIJDENS HET Vandaag kan u kan bij ons terecht voor advies omtrent brandwerende ZORG.TECH CONGRES oplossingen en bouwkundige beveiliging. Wij leveren en plaatsen gecertifieerde oplossingen die beschermen tegen brand, in- en uitbraak, 24 MEI 2019 kogels, stralingen en explosies. BRUSSELS KART EXPO Meer weten? Neem contact op en onze experts komen met plezier bij u langs! Mail naar [email protected] of bel 09 225 54 27. UZ LEUVEN, LEUVEN COMPLEMENTAIRE OPLOSSINGEN VOOR DE ZORGSECTOR • Deuren, ramen en wanden, in hout, glas of metaal • Brandwerende oplossingen volgens STS 53.1, EN13501 & EN1364 • Stralingswerend, in- en uitbraakwerend, vochtwerend, verbeterde akoestiek • Prikkelarme ‘Time-out’ deuren & Toezichtsdeuren • Plaatsbesparende vouwdeuren & gebogen schuifdeuren • Automatische schuif- & zwaaideuren CHU SAINT PIERRE, BRUSSEL AZ MARIA MIDDELARES, GENT +32 9 225 54 27 T: +32 3 314 70 23 [email protected] [email protected] WWW.MEYVAERTFIRE.COM WWW.ERIBEL.BE

MAS verwelkomt Le Corbusier Raamwerk Agenda tot 18 augustus 2019 is een collectief voor architectuur, stedenbouw en sceno- grafie. In 2014 is het bureau opgericht door Gijs DE COCK, Freek DENDOOVEN en Jon D’HAENENS. Zij werken aan diverse projecten die zich kenmerken door een vorm van puurheid. Feit dat het niet enkel draait om het gebouwde portfolio, maar ook om visie, bracht hen diverse grotere opdrachten. Architect Le Corbusier (1887-1965) maakte plannen voor © Stijn Bollaert Antwerpen-Linkeroever, die nooit werden uitgevoerd en bouwde een hele nieuwe stad in India: Chandigarh. De eerste opdracht op die wijze verworven was het Jeugdontmoetingscentrum in Lichtervelde. Het project druiste De expo neemt de bezoeker mee in de ideeën van Le Corbusier tegen de oorspronkelijke vraag in, maar de opdrachtgevers en laat zien hoe bewoners vandaag leven in een bedachte stad, werden al snel overtuigd door het alternatieve antwoord op de lang nadat de architect vertrokken is. Bezoekers ontdekken vraag naar een grote polyvalente ruimte. Het project is eerder een stuk geschiedenis van de steden en duiken tegelijk in het opgedeeld in compacte kamers, als een overmaatse woning, dagelijkse leven van de bewoners. waarbij de aaneenschakeling van de verschillende plekken een interessante interactie tussen al de programmaonderdelen Het MAS legt steeds de nadruk op de verbondenheid van de oplevert. Centraal een buitenruimte die fungeert als een kamer havenstad Antwerpen met de wereld. De expo ‘Le Corbusier. zonder dak die de diverse programmaonderdelen ontsluit. Dit Linkeroever & Chandigarh’ presenteert de verbondenheid tussen plein vormt een geleidelijke overgang tussen publiek en privaat. twee plekken. Ze toont het ontstaan ervan, maar laat ook Het stimuleren van deze wisselwerking, tussen publiek en zien hoe bewoners er vandaag leven in modernistische archi- privaat en tussen open en gesloten, vormt een belangrijk thema tectuur. Bezoekers worden meegenomen in de ideeën van Le in de portfolio van Raamwerk. Corbusier. Ze ontdekken de geschiedenis en het actuele leven van de Antwerpse stadswijk en de Indiase grootstad aan de murmuur hand van plannen, maquettes, film en foto’s. Ze kunnen door de gaat graag om met complexere ontwerpopdrachten en wil actuele straten van Chandigarh flaneren en achter de gevels van doordachte gebouwen maken. Linkeroever kijken. © Filip Dujardin Het MAS herwerkte het concept rondom de documentaire over Chandigarh van Christian Barani en voegde in de expo een Gebouwen met een uitgekiend, op maat gemaakt ontwerp, tweede deel toe over Le Corbusier en de Antwerpse Linkeroever. gevoelig ingepast in hun omgeving en met oog voor het ecolo- gische aspect. Gebouwen die ver van schreeuwerig willen MAS | Museum aan de Stroom zijn, maar eerder fluisterend (murmurer) een zekere poëtische Hanzestedenplaats 1 te Antwerpen weerstand trachten te bieden aan de werkelijkheid. Het bureau Open op dinsdag tot en met vrijdag: van 10 tot 17 u. werd in 2012 opgericht door Pieter VANDERHOYDONCK en Op zaterdag en zondag tot 18 u. Tinne VERWERFT. Bezoekers kunnen genieten van diverse rondleidingen doorheen de tentoonstelling, een aanbod voor families,  vakantieateliers, lezingen en nog veel meer. Meer info is te vinden op www.mas.be/nl/le-corbusier Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 Lezing Raamwerk / murmuur donderdag 23 mei 2019 Archipel is er fier op om doorheen zijn bestaansgeschiedenis steeds aandacht te hebben gehad voor jong talent. Archipel wil dit blijven doen door aan de jonge generatie talentvolle archi- tecten een podium te bieden om hun architectuur ten toon te spreiden. We bouwen verder aan de reeks Jonge architecten aan het woord. Twee boeiende jonge architectenbureaus hebben elk op een verschillende manier een fijngevoelige affiniteit met bouwen, met programma, met de maat van de mens en zijn dagelijkse handelingen. Hun werk geeft vandaag het architectuurland- schap mee vorm. Gezien Archipel ervan houdt om lezingen op locatie te organiseren, vindt deze lezing “Jonge Architecten #05” plaats in Lichtervelde, in een project van 11

sloop en hernieuwbouw aan 6% btw. De btw-verlaging naar 6% voor sloop en hernieuwbouw werkt. In steden waar de maatregel al in voege is, steeg het aantal aanvragen voor een sloopvergunning met maar liefst 50%. Daarom stellen wij voor deze verlaging in heel Vlaanderen toe te passen. Zo stimuleren we duurzame woningbouw. Goed voor het klimaat én een duw in de rug voor de bouwsector! lydia peeters bart tommelein Uw ministers van financiën, begroting en energie.

 Het ontwerpproces begint met goed luisteren naar de opdracht- het museum zijn verspreid over vier niveaus van verschillende Agenda gever en het maken van een nauwkeurige analyse van plek, hoogte, wat veel verschillen aan configuraties toelaat. programma, typologie, noden en wensen… Het wordt ook vanaf de start een intense samenwerking met degelijke advise- Vooraleer de bouwwerkzaamheden in de herfst van 2019 rende bureaus. Omdat het bureau volop inzet op het maken van aanvatten, kunnen we de site bezoeken en zal Philippe VIÉRIN duurzame en ecologische gebouwen, werd Koen VAN DELSEN, een lezing geven over de plannen van dit gebouw, eveneens als bio-ingenieur met werfervaring, als vennoot aangetrokken. Hij over het werk van noA architecten. bouwt binnen het bureau het duurzame luik en de energie- beheersing verder uit en ondersteunt met deze kennis het Aanvang : 19:00 u. ontwerpproces. Plaats : KANAL – Centre Pompidou, Quai des Péniches, Aanvang : donderdag 23 mei 2019 om 20:00 u. 1000 BRUSSEL. Plaats : Jeugdontmoetingscentrum, Marktplaats 2, Meer info : tel. 050/32.24.20 - [email protected] 8810 LICHTERVELDE Seminarie Reservatie : http://archipelvzw.be/nl/agenda/reservatie/635/ Prijs : leden : gratis - Niet-leden : 7,00 euro - Hoe lawaai van technische installaties beperken ? Studenten : 5,00 euro. Te betalen de ingang. Meer info : tel. 050/32.24.20 - [email protected] vrijdagvoormiddag 24 mei 2019 Lezing Gecontroleerde mechanische ventilatie (GMV), warmtepompen (WP), verwarmingsketels,... al deze inrichtingen in gebouwen Kanal: een podium voor Brussel met een hoge energieprestatie kunnen geluidshinder veroor- zaken. Nochtans kan dit vermeden worden. donderdag 6 juni 2019 · Wat kan men doen opdat het akoestisch comfort niet wordt Het wedstrijdontwerp van architectenbureau’s noA archi- beïnvloed door de plaatsing van een GMV of een luidruchtige tecten (Brussel), EM2N (Zürich) en Sergison Bates architects verwarmingsinstallatie ? (Londen) is unaniem gekozen voor de verbouwing van de · Welke fouten worden regelmatig gemaakt tijdens de instal- voormalige Citroëngarage IJzer tot een nieuwe cultuurpool, latie en de werking van de technische uitrusting ? die onder de naam KANAL – Centre Pompidou een museum · Welke voorzorgsmaatregelen moeten worden genomen voor moderne en hedendaagse kunst, een architectuurcentrum opdat de geluidshinder en trillingen zo weinig mogelijk (CIVA) en openbare ruimte voor cultuur, onderwijs en recreatie worden waargenomen ? zal huisvesten. Volgens de jury van de internationale architec- · Wat is de ideale plaats voor een warmtepomp om de impact tuurwedstrijd is het project ‘uitzonderlijk goed geïntegreerd ervan op de omgeving te beperken ? in zijn omgeving.’ Het winnende project, ‘Een podium voor Brussel’, behoudt alle iconische elementen van de bestaande Tijdens dit seminarie worden aanbevelingen gegeven om architectuur. de verspreiding van geluid en trillingen in een gebouw te vermijden, maar ook wordt via een aantal voorbeelden de De opengewerkte en geherstructureerde showroom wordt akoestische aandachtspunten bij projecten met hoge energie- het visitekaartje van KANAL – Centre Pompidou: beneden is prestaties behandeld. er ruimte voor installaties, performances en concerten, op de bovenverdieping komt een restaurant. Toelichtingen door o.m. ir-arch. Debby WUYTS (WTCB)en Dr. ir. Filip J.R. VERBANDT (EVA-International). Het kenmerkende witte fries bovenin de gevel wordt rondom het hele gebouw verlengd in de vorm van een lichtkrant, die infor- Duur : vrijdag 24 mei 2019 van 09:00 u. tot 12:30 u. matie kan verspreiden of onderdeel kan zijn van een kunst- Plaats : Thurn & Taxis site, Havenlaan 86c/3000, 1000 Brussel project. Binnenin geeft een straat dwars door het gebouw Prijs : 25-EUR van 35.000 m2 o.a. toegang tot drie grote dozen in een doos. Dit seminarie kan worden gevaloriseerd in het kader van de Die nieuwe volumes worden in de voormalige werkplaatsen permanente opleiding voor wie ingeschreven is bij de Orde opgetrokken en zullen plaats bieden aan het museum voor van Architecten. moderne en hedendaagse kunst, het CIVA en een auditorium Meer info : [email protected] met 400 zitplaatsen. Niet alleen lost het internationale architec- Tel. 02/ 775.75.75 tenteam zo de klimaatbeheersing in de verschillende ruimtes op; hun keuze weerspiegelt ook de intentie om alle gevels van het WinVorm 2019 gebouw een functie te geven. De tentoonstellingsruimtes van Scan en plan 13 dinsdag 14 mei 2019 De resultaten van de Bouwmeesterscan: plannen voor verdichting, ontharding, vergroening, groenblauwe netwerken, duurzaam ruimtegebruik, … Hoe ga je hiermee aan de slag? WinVorm laat enkele geslaagde, concrete realisaties zien. Tijdstip : van 09:30 u. tot 12:30 u. Plaats : A uditorium VLM West-Vlaanderen Velodroomstraat 28, 8200 Sint-Michiels-Brugge Info en inschrijvingen : Mevr. Heidi Vanelslande [email protected] – tel. 051/51.93.40 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

NOODSTROOM GENERATOREN & UPS SYSTEMEN UW PRIJSWAARDIG ALTERNATIEF VAN 5 TOT 2500 KW ⎯ 100% betrouwbare technologie met vele referenties ⎯ Met of zonder ATS (netstroomovername) ⎯ Diesel & gas motoren (diverse keuzes motoren) ⎯ Open & gesloten uitvoeringen ⎯ 24/ 24/7 service verzekerd in de Benelux ⎯ Eigen plaatsingsdienst ook voor parkeergarages en dak plaatsingen ⎯ Hybride uitvoeringen met lithium batterij ⎯ Met & zonder onderhoudscontract opvolging via internet (GPRS) ⎯ 5 jaar garantie op noodstroomsets MAAR OOK PM NANOTECHNOLOGIE F +32 (0)3 666 23 81 | [email protected] | www.javac.be GENERATOREN VOOR SERVERROOMS TOEPASSING VOOR GEVOELIGE APPARATUUR & UPS SYSTEMEN MET LITHIUM BATTERIJ Kwade Weide 1, 2920 Kalmthout | T +32 (0)3 666 44 17 Gille Bedrijfszeker milieu- en veiligheidsadvies Van Burm Vangeenberghe • Remy-Toren, Vaartdijk 3 bus 202, 3018 Wijgmaal (Leuven). Tel (016) 31 70 80 & Partners • Deinsesteenweg 114, 9031 Drongen (Gent). Tel (09) 321 77 80 • Avenue Alexander Fleming 12, 1348 Louvain-la-Neuve, Tel (010) 23 79 30 www.sertius.be • [email protected] Juridisch advies – Bodemonderzoek en -sanering – OVR- SWA-VR – Managementsystemen (ISO 14001, ISO 45001,…) – Interne audit – MER – Milieucoördinator – Due Diligence – Ruimtelijke ordening – Omgevingsadvies – Technische en haalbaarheidsstudies (water, lucht)

NIEUWE NORMEN (VERMELDING IN BOUWBESTEKKEN) Normen Uit de normen en normontwerpen die tussen 1 september 2018 en 31 maart 2019 werden gepubliceerd of binnenkort worden gepubliceerd maar reeds in ontwerpversie beschikbaar zijn, selecteerden wij enkele belangrijke normen die valabel kunnen zijn voor ontwerpers van bouwconstructies. Architecten en bouwkundige studiebureaus moeten in de eerste plaats weten dat deze normen bestaan (om er bijv. naar te verwijzen in hun bestekken) en slechts uitzonderlijk de inhoud van de normen daadwerkelijk kennen of bezitten. De nummers van deze normen dienen voorafgegaan te worden door het letterwoord “NBN”. Onderstaande lijst is een aanvulling op de eerder verschenen lijsten in Arch-Index. Indien er 2e (of 3e,…) uitgave bij vermeld staat, betekent dit dat de vorige uitgaven onder hetzelfde normnummer geannuleerd werden. BETON Geprefabriceerde gewapende elementen van BRANDPREVENTIE en –BESTRIJDING B 21-004 geautoclaveerd cellenbeton - Nationale toepas- S 21-204-2 Brandbeveiliging van de gebouwen - B 21-605 singsnorm bij de EN 12602 van 2016. (2e uitgave - (Publicatie ter kritiek tot 31/05/2019.) Schoolgebouwen - Deel 2: brandbeveiliging van Geprefabriceerde betonproducten - Holle vloerele- nieuwe schoolgebouwen. Deze ontwerpnorm uit menten - Nationale toepassingsnorm bij de EN maart 2018, is momenteel nog altijd niet in zijn 1168+A3 van 2011. (Publicatie ter kritiek tot definitieve versie gepubliceerd. (Zal de eerste 15/07/2019.) uitgave van 1982 vervangen.) S 21-100-1/A1 Branddetectie- en brandmeldsystemen - Deel 1: SCHRIJNWERK Regels voor de risicoanalyse en de evaluatie van de B 25-002-1 Buitenschrijnwerk - Deel 1: Voorschrift van behoeftes, de studie en het ontwerp, de plaatsing, de indienststelling, de controle, het gebruik, het algemene prestaties – Vensters en vliesgevels. (2e nazicht en het onderhoud. uitgave, vervangt de versie van 2009.) In dit addendum worden nu ook de regels voor draadloze Deze norm specificeert de eisen die van toepassing zijn in branddetectie beschreven. Er kan voortaan in bestekken voor functie van de projectvoorwaarden. In de norm worden onder draadloze branddetectie naar verwezen worden. meer prestatievereisten, de classificatie op basis van deze De verplichte brandlastberekening in verlaagde plafonds en prestaties en de te gebruiken klassen in functie van de ontwerp- verhoogde vloeren vervalt. Deze worden nu beschouwd als vereisten beschreven. gewone ruimten (een behoeften-evaluatie of risicoanalyse kan aangeven of er al dan niet detectie moet zijn indien geen Interessant is bijlage 1 waarin vermeld staat welke punten algemene detectie voorgeschreven is). moeten toegelicht worden in het bestek. Let wel : bepaalde regelgevingen leggen het gebruik van deze Deze norm is van toepassing op buitenschrijnwerken norm verplicht op. Bijv. het Besluit van de Vlaamse Regering van vensters en vliesgevels. De norm beperkt zich tot de van 13 juli 2018 voor ouderenvoorzieningen en centra voor ontwerptoestand. herstelverblijf of het besluit van 24 maart 2016 voor logies in Deze voorschriften worden aangevuld met voorschriften volgens het Brussels Gewest en in het algemeen de regelgeving inzake het gebruikte materiaal, opgenomen in de STS 52.1 “Houten uitgangswegen. In het bestek van de VMSW voor sociale buitenschrijnwerk”. Deze STS uit 2010 vervangt de specifi- woningbouw wordt er ook verwezen naar deze norm. caties opgenomen in STS 52 (1973) en STS 52.04.8 (1994). De Het niet doen toepassen of voorschrijven van de S-21-100- voorschriften worden ook aangevuld met de STS 52.2 voor wat normen kan bij juridische geschillen beschouwd worden als betreft aluminium schrijnwerk. Wat betreft PCV-schrijnwerk zware nalatigheid. Het in 2013 gewijzigd artikel 104 van het wordt de norm aangevuld met de globale prestatievereisten AREI over de voorzorgsmaatregelen tegen brand en meer beschreven in de STS 52.3. bepaald het voorschrijven van de juiste elektrische leidingen qua brandgedrag zijn in dat kader ook belangrijk. De B 25-002-1 vervangt op zijn beurt de specificaties (Zie Arch-Index nr. 87 - A-I Klasseercode 4.340-5.) opgenomen in STS 52.0 van 2005. Voor de vliesgevels of vensters die zijn opgevat volgens de AFVOER & RIOLERING techniek van structureel gelijmd glaswerk (SGG) gelden de T 42-606 Kunststofleidingsystemen – Polypropyleen (PP) voorschriften voor de gevels of vensters voor alle functi- kratten voor infiltratie en buffering van water – onele prestaties, behalve wat de hechting van de lijmkit op Eisen en beproevingsmethoden. (Ontwerpversie.) het metalen frame en de glasproducten aangaat; deze moeten worden getoetst aan de ETAG 002. VERLICHTING & ELEKTRICITEIT HVAC, ISOLATIE + ENERGIEPRESTATIE C30-005 Energiekabels – Verkorte aanduiding van kabels EN 12831-1 ANB Energieprestatie van gebouwen - Methode voor (vervangt de C33-001 uit 1975). Publicatie ter kritiek tot 15/07/2019. de berekening van de ontwerpwarmtebelasting - Deel 1: Warmtebelasting voor ruimteverwarming - Deze norm slaat op energie-, telecom- en signalisatiekabels voor Nationale bijlage. (2e uitgave - Publicatie ter kritiek ondergrondse aanleg. tot 15/07/2019.) P 12-001 Koper en koperlegeringen - Fittings voor sanitaire, verwarmings- en gasinstallaties - Fittings met persaansluiting voor metalen buizen (2e uitgave, Wens je een lijst van de huidige normen die van toepassing zal de versie van 2013 vervangen.) zijn op bepaalde bouwelementen ? Deze norm specificeert persverbindingen in de maten van 6 mm Contacteer ons secretariaat: tot 108 mm voor het verbinden van metalen buizen bestemd tel. 051/25.21.00 – [email protected] voor het gebruik met warm en koud of gecombineerd warm en koud water, verwarmings- en koelsystemen en gasvormige brandstoffen. A-I Klasseercode 2.100 (-65) Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 15



SYNTHESEPRIJZEN NIEUW- & VERVANGBOUW WONINGEN 2018 Syntheseprijzen De hieronder vermelde prijzen zijn gemiddelden van gegevens De prijsstijging van de materialen die bij deze werken gebruikt van gewone werken in en aan woningen over het ganse worden blijken gemiddeld met 11,5 % gestegen te zijn. De Nederlandstalig landsgedeelte, aangerekend in de loop van aangerekende lonen verhoogden met ongeveer 4,5 %. Vandaar 2018. Het betreft totaalprijzen, exclusief BTW, als dusdanig dat sommige arbeidsintensieve werken minder in prijs zijn vermeld in vorderingsstaten of facturen, tenzij anders verhoogd dan de werken waarbij het gebruikte materiaal een gespecificeerd in de rubriek. Het zijn dus in de praktijk groter aandeel heeft in de prijsbepaling. toegepaste prijzen (die soms enige logica ontbreken). Gelet op sommige reacties benadrukken wij dat de vermelde Wegens de prijsschommelingen in de materialen moeten prijzen inclusief de WERKUREN van de werknemers worden de prijzen relatief worden beoordeeld. Door de merkbare aangegeven op nagenoeg alle vorderingsstaten en facturen prijsverschillen tussen de verschillende Vlaamse regio’s, maar én dus in deze syntheseprijzen zijn inbegrepen, tenzij anders vooral omdat de gefactureerde prijs sterk afhankelijk is van de vermeld. hoeveelheden, wordt een prijsvork aangegeven Deze prijzen hebben ook géén betrekking op utiliteitsprojecten De prijzen van de meeste van de onderstaande rubrieken en sociale woningbouw, waar de aangerekende prijzen gevoelig verschenen eerder in Arch-Index nr. 92. Zij hadden toen lager liggen door de grotere hoeveelheden. Zie daarvoor betrekking op het jaar 2013. In die tussenperiode zijn onder meer de tabel eenheidsprijzen aanbestedingen sociale de prijzen voor onderstaande werken gemiddeld met woningbouw van de VMSW. Die tabellen zijn opgemaakt ongeveer 9,3 % gestegen. Dit is hoger dan de evolutie van de op basis van aanbestedingsresultaten nieuwbouw en ABEX-index (8 %). vervangingsbouw in de huur- en koopsector. Volgnr Rubriek Specificatie Gemiddelde Gemiddelde Een- min.prijs max. prijs heid 2.2. 2.2.1. Binnenschrijnwerk (alle prijzen incl. plaatsing en dus werkloon) 2.2.1.1. Binnendeuren volledig glazen deuren : zie rubriek 6.9. : glazen deuren      Vlakke binnendeur éénrichtingsdraaideuren : (standaardmaten 201,5 tot 211,5 cm hoogte) +38,80 € +45,20 € ex.   surplus voor 231,5 cm   ex.   stomp, met honingraatvulling (“celrooster”) - 83 cm - verfdeur, zonder kader 181,22 € 189,78 € ex.   ex.   idem vorige met kader (kassement) (“deurgeheel”) 256,78 € 274,52 € ex.   ex.   stomp, met honingraatvulling (“celrooster”) - 93 cm - verfdeur, zonder kader 186,13 € 194,37 € ex.   ex.   opdek-uitvoering, met honingraatvulling - 93 cm - verfdeur, zonder kader 172,31 € 180,59 € ex.   ex.   opdek-uitvoering, tubespaan, met kunststoflaag - 93 cm 209,28 € 217,04 € ex.   ex.   in beuk met design, honingraat : standaardformaat ((83/93 x 201,5) 402,77 € 422,53 € ex.   ex.   in beuk met design, tubespaan : standaardformaat (83/93 x 201,5) 471,04 € 493,96 € ex.   ex.   volle HPL-deur (= toplaag van hardkunststof), exclusief deurkader + beslag 221,63 € 237,17 € ex.   ex.   volle HPL-deur (= toplaag van hardkunststof), inclusief deurkader + beslag 648,70 € 672,00 € ex.   ex.   beglaasde HPL-deur (multiplex intern) 691,37 € 716,73 € ex. 2.2.1.2. ex. 2.2.1.3. met nog uit te voeren verfwerk, beslag incl. (omlijsting in multiplex) 364,30 € 392,50 € ex. ex. 2.2.1.4. ongelakte fineerdeur, beslag incl., met deurblad in mahonie 373,66 € 398,04 € ex. 2.2.1.5. ongebeitste fineerdeur, beslag incl., met designdeurblad in fineereik 506,60 € 535,30 € ex.   houten binnendeurvleugel met HPL-bekleding (70-75 x 200 à 210 cm) 345,55 € 365,85 € ex. 2.2.1.6. ex. idem + stalen binnendeuromlijsting 673,58 € 691,72 €   ex. houten binnendeurvleugel met Volkern kunstharsplaten 560,65 € 609,45 € ex. houten kaderwerk in eik, deurblad in fineereik 483,80 € 527,90 € voorbehandelde binnendeur met spaanplaatvulling 228,58 € 245,42 € in kleur afgelakt, spaanplaatvulling, glasopening (90 à 100 cm) + beslag 302,70 € 332,10 € deklaag in kunststof met spaanplaatvulling, incl. beslag 317,25 € 335,75 € voorgelakte stijldeur, honingraat, (omlijsting in multiplex) + beslag 312,30 € 324,70 € smeedijzeren deur (zie ook rubriek 1.15.7.) 2.493,82 € 2.663,08 € Vlakke binnendeur tweerichtingsdraaideur meestal met HPL-afwerking 859,45 € 881,15 € Binnendeur met gestratifieerde platen deurblad + beslag incl., deurlijst 10 cm 651,24 € 676,46 € Massieve binnendeur (eik) in (205 x 93 cm, muurdikte 10 - 20 cm); beslag 949,26 € 974,74 € standaarddeuropening incl., eiken deurlijst Plafondhoge volle deur met alukader - meestal met HPL-afwerking 1.131,18 € 1.272,92 €   massief blokkader 894,40 € 958,60 € Schuifdeuren meerprijs vgl. met gewone deur van dezelfde +154,55 € +176,15 € aard   HPL-laminaatafwerking (zonder lijst) 1.125,00 € 1.350,00 €  17 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

TEGELS – NATUURSTEEN – PARKET EXCLUSIEVE VERDELER VAN TOUCHSTONES, ECCENTRICO, PORCELAINGRES, VILLEROY & BOCH... ANTWERPEN - BRUGGE - GENT - GROOT-BIJGAARDEN - SINT-STEVENS-WOLUWE - WAVRE WWW.INTERCARRO.BE

 Volgnr Rubriek Specificatie Gemiddelde Gemiddelde Een- Syntheseprijzen min.prijs max. prijs heid 2.2.1.7. Pivoterende deur maatwerk (taatsdeur) (2 deurbladen) in 2.209,49 € 2.341,19 € ex. 2.2.1.8. fineereik   Brandwerende deur EI1 30, verfdeur (incl. deurlijst en afwerking) 454,80 € 498,60 € ex.     EI1 30, in beuk of eik (incl. deurlijst en 608,70 € 642,50 € ex. afwerking)       EI1 30, in stalen deurkader (incl. deurlijst en 921,50 € 954,50 € ex.   afwerking)       EI1 45 in blokkader (meranti kader en slaglat) 686,45 € 728,95 € ex.       met HPL-bekleding en stalen omlijsting 1.068,45 € 1.078,75 € ex.     dubbel (2 m) EI1 45 2.056,95 € 2.340,05 € ex.     dubbel beglaasd 3.805,30 € 3.985,70 € ex. 2.2.2.     Vuren/naaldhouten kozijnhout, excl. verfwerk 152,13 € 159,07 € ex. 2.2.3.     Meranti blokkader 195,83 € 211,57 € ex.       Vochtwerend MDF 156,60 € 171,40 € ex. 2.2.4.   Staal (EI1 30). muur 20 - 21 cm ; 710-910 mm 425,55 € 451,45 € ex. 2.2.4.1. (zie ook rubriek 1.15.7)     Deurdranger (indien separaat vermeld) 133,42 € 148,58 € ex. 2.2.4.2.   Deurkozijnen (indien afzonderlijk vermeld) 93 x 231,5 cm / 11 cm muurdikte, Meranti 238,96 € 262,84 € ex.       103 x 211,5 cm / 14 cm muurdikte, MDF 152,59 € 167,31 € ex.   Balkenlaag (voor dakvloer/verdiepingsvloer) Oregon Pine - Lariks, geschaafd 1.494,29 € 1.548,21 € m³ 2.2.4.3.   Oregon, ongeschaafd 1.259,72 € 1.342,58 € m³     75x150 (ca. 6 meter onderlinge afstand) 55,41 € 60,09 € m² 2.2.4.4.     Vuren of OSB met rotswolplaat 52,98 € 61,32 € m²   2.2.5. Geïntegreerde kasten        2.2.5.1. 2.2.5.1.1. Gordijnkast MDF 18 of 20 mm (diepte 12 - 15 cm) 110,70 € 121,30 € m   zonder verfwerk     kunststof 34,23 € 41,07 € m   Rolluikkast (voor voorzetrolluik) in MDF (18 - 22 mm), zonder verfwerk 94,17 € 106,23 € m   35 mm 141,18 € 152,56 € m     in witte melamine 99,71 € 109,29 € m 2.2.5.1.2. 2.2.5.1.3.   in vochtbestendige multiplex 103,33 € 115,27 € m   2.2.5.1.4.  rolluiken : zie rubriek 2.1.5. in kunststof : prijs altijd inbegrepen in totale rolluikinstallatie  2.2.5.2.   Tellerkast prefab meterkast met licht (incl. hang- 244,50 € 255,90 € ex.   & sluitwerk) 120-150 x 250 cm       prefab, in multiplex (meestal 18 mm dik) - 220,22 € 232,14 € ex. zonder afmetingen vermeld Niskast (ingebouwde maatkast) in MDF met draaideuren 506,90 € 547,86 € m   in beuk met schuifdeuren 676,98 € 764,00 € m   inloopdressing met schuifdeur 498,60 € 561,90 € m² Trappen zie rubriek 1.13.5 voor betontrappen      Rechte trap (steektrap) dikte : meestal 33 of 38 mm voor gesloten - 43 of 44 mm (8/4”) voor open trappen  In beuk (1e keuze) (indien totaalprijzen vermeld werd er gedeeld door 16 treden)    open 90 cm - trede 6/4” 101,45 € 111,91 € trede   open 90 cm - trede 8/4” 113,65 € 120,65 € trede   gesloten (= met tegentrede/stootbord): 90 cm - 142,96 € 151,54 € trede trede 6/4”   gesloten : 90 cm - trede 8/4” 169,63 € 183,19 € trede   indien breedte 80 cm : vorige prijzen      min ca. 8 %. In eik gesloten : 90 cm” trede 8/4” 293,12 € 312,04 € trede Rechte open steektrap in mahonie   123,68 € 128,12 € trede Rechte gesloten steektrap in mahonie gesloten = met stootbord 140,44 € 144,45 € trede Rechte open steektrap in gelamineerd vuren op slechts 5 vorderingsstaten berekend 57,51 € 64,13 € trede Kwartdraaitrap        Trap met kwartdraai 90 cm - trede 6/4” beuk 159,33 € 170,48 € trede Trap met kwartdraai 90 cm - trede 8/4” beuk 167,85 € 178,60 € trede In mahonie open 138,25 € 147,51 € trede In mahonie gesloten 160,05 € 168,15 € trede  Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 19

FOAM-fire-ad-210x148-N.indd 1 What if… FIRE AND HYDROCON® – SMOKE HAD De natuurlijke NO CHANCE. bescherming tegen algen en mossen Iedere brand is een ramp, zeker als er slachtoffers vallen. Het grootste deel van die getroffenen (ongeveer 70%) is dupe van de geproduceerde rook en gassen. Deze verminderen het zicht, zijn vaak giftig, en verspreiden vooral de hitte. Dit alles kan worden voorkomen door het toepassen van de juiste bouwmaterialen. Zorg ervoor dat u de juiste keuze maakt! FOAMGLAS®-isolatie bestaat volledig uit glas en brandt dus niet. Het materiaal is absoluut vuurvast, produceert geen rook of giftige dampen en veroorzaakt geen vallende branddruppels. FOAMGLAS® draagt ook niet bij tot de uitbreiding van een brand. Bezoek www.foamglas.be en kom meer te weten over de brandwerende en andere eigenschappen van FOAMGLAS®. [email protected] - 02 352 31 82 21/09/17 16:50 HYDROCON®-pleister, toegepast in combinatie met de HYDROCON®-gevelverf, beschermt onze gevels op een natuurlijke wijze, zonder chemie of giftige toeslagstoffen, enkel door z‘n fysieke eigenschappen. HYDROCON® beschermt vandaag onze omgeving op een duurzame manier, en die van de toekomstige generaties. Informatie: Peter Dobbelaere (+32 499 81 81 58, [email protected]) www.quick-mix.com Een onderneming uit de bouwmaterialen groep 07.05.18 14:40 NL_qm_ANZ_Hydrocon_A5q.indd 1

 Volgnr Rubriek Specificatie Gemiddelde Gemiddelde Een- Syntheseprijzen min.prijs max. prijs heid 2.2.5.3.   Tweekwart draaitrap (spilsteektrap)          2.2.5.4. In mahonie open 164,00 € 175,23 € trede 2.2.5.5.   In mahonie gesloten 188,85 € 202,05 € trede   Draaitrap (wenteltrap) in staal : zie rubriek 1.15.8        Spiltrap indien houtdikte > 40 mm : + 6,35 €/trede (treden op stalen geraamte)      Beuk (doorsnee : 1,6 m) 94,14 € 100,54 € trede 2.2.5.6.   Meranti of mahonie tussen beide soorten nagenoeg geen 91,15 € 97,78 € trede   prijsverschil     Meranti (gebeitst) 260 cm à 300 cm h. ; (meestal 12 tot 18 1.282,00 € 1.357,64 € ex. 2.2.5.7. treden), incl. trapleuning in beuk     Stalen spiltrap en andere stalen trappen zie rubriek 1.15.8          Zoldertrap vlieringtrap (incl. luik en bak) - plaatsing inbegrepen ; meestal 3-delig      Uitschuifbare trap in hout (grenen) vouwtrap met handgreep 584,75 € 661,25 € ex.   2.2.6.   zonder handgreep 358,86 € 383,94 € ex. 2.2.6.1.     zonder plaatsing 179,05 € 221,79 € ex. 2.2.7. Schaartrap in aluminium : zie rubriek 1.15.8.8.      Trapleuning hieronder dient begrepen : balusters (spijlen) + handgreep  Beuk met spijlen Ø 0,40 (pijlers om de 1,5 m) rechte trap 66,50 € 70,81 € m   (pijlers om de 1,5 m) kwartdraai trap 82,88 € 88,26 € m   (pijlers om de 1,5 m) spilsteektrap 118,50 € 124,40 € m In stijlvorm met gedraaide balusters 2 kwartdraaitrap 255,65 € 276,13 € m in beuk op geanodiseerde alu-beugels doorsnede 45-50 cm, rechte trap 52,43 € 56,62 € m Stalen binnenleuning, geplastificeerd voor rechte steektrap 98,75 € 107,19 € m Stalen binnenleuning, geplastificeerd voor trap in kwartvorm 111,85 € 119,65 € m Borstweringen op overlopen interieur (binnenbalustrades)      Houten borstweringen (in beuk) op overloop (horizontaal) 123,97 € 132,03 € m   idem vorige met gedraaide balusters 227,88 € 242,30 € m VERVOLG binnenschrijnwerken : zie volgende Arch-Index of volledig borderel verkrijgbaar in Excel A-I Klasseercode 1.400 (-11) Volledig borderel (2300 rubrieken) verkrijgbaar als Excel-file : zie onze rubriek documentatie in deze Arch-Index op blz. 4 met ref.nr 140 Heel wat werken ontbreken in ons borderel ERELOONVERGOEDING van de syntheseprijzen omdat wij over te weinig vergelijkbare gegevens beschikken De ingezonden kopies worden je vergoed aan 2,10 € per kopie of 10,00 € per om een realistische gemiddelde prijs te Excelfile of 5,00 € per PDF-pagina (min. 10 prijzen per bladzijde). berekenen. Wij berekenen immers pas een syntheseprijs als we beschikken over Voorwaarden : minimum 5 vorderingsstaten of facturen waarop een eenheidsprijs voor een bepaald  Deze vergoeding wordt slechts toegekend voor vorderingsstaten of facturen die werk vermeld staat. betrekking hebben op nieuwbouw of vervangingsbouw van woningen die in de laatste 12 maanden werden uitgevoerd. Géén sociale woningbouw ! Omdat deze syntheseprijzen dus gebaseerd zijn op vorderingsstaten en facturen voor  Op de facturen of vorderingsstaten moet de eenheidsprijs bij elke rubriek of post werkelijk uitgevoerde werken, vergt het heel vermeld staan of kunnen berekend worden per eenheid (m², m, m³, stuk, trede, wat moeite om een representatief staal aan kg, …) M.a.w. met forfaitaire prijzen kunnen wij weinig of niets aanvangen cijfergegevens te verkrijgen en dit over een tenzij het een stukprijs met detaillering betreft ! in tijd beperkte periode.  Indien meetstaten worden bezorgd, wordt slechts één meetstaat in aanmerking Daarom verzoeken wij u kopies van genomen, nl. deze van de aannemer die de werken heeft uitgevoerd. max. 1 jaar oude (eventueel naamloos gemaakte) facturen en/of vorderingsstaten U kan meteen bij de kopies of Excel-files (géén offertes) te bezorgen aan ons uw ereloonnota voegen. Deze nota of redactiesecretariaat: factuur moet gericht zijn aan Arch-Index, Meensesteenweg 219, [email protected] 8800 Roeselare. BTW-nr. BE 0452.980.991. Meer info ? tel. 051/25.21.00 - [email protected] Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 21

WICLINE 75 MAX Ontdek dit revolutionaire raam op Architect@Work: WICONA stand 313 Verborgen raamkruk – verrassend design WICLINE 75 MAX is het eerste raamsysteem op de markt uit post-consumed aluminium. Thermische stegen By uit gerecycled polyamide. Ontwikkeld voor toepassing van drievoudige beglazing: Uw-waarde tot 0,81 W/m²K (met standaard raamgrootte van 1230 mm x 1480 mm; glas met een Ug-waarde van 0,50 W/m²K). Uniek in de sector en een duurzame oplossing voor toekomstige generaties. Hydro Building Systems Belgium nv | Industriezone Roosveld 11, 3400 Landen Tel.: +32(0)11 69 03 11 | [email protected] wIHnydwdurwsotr.iBwezuiocilndoeinnRago.Sobsyevseteldm1s1,B3e4l0g0iuLmanndven | [email protected] | T: +32(0)11 69 03 11 | www.wicona.be SAPA-adv Wicona 210x148_HR.indd 1 Luchtdicht inbouwen met screens 3/04/19 16:03 Moderne woningen krijgen steeds vaker te kampen met oververhitting. Met deze problematiek in gedachten bracht Wilms luchtdichte screens, ZipX®Zero, op de markt. Er is geen perforatie meer van de binnenmuur én de screen is onzichtbaar vanaf de buitenzijde. Omdat we spouwmuurisolatie wegnemen daar waar de kast zit, plaatsen we een composiet profiel ter compensatie. Dit is echter niet de enige innovatie. Ontdek meer hieronder. Screen sustainable building solutions Onzichtbaar weggewerkt Composiet profiel Vervanging isolatie spuurmouw Luchtdicht Contacteer ons. Voorzien van luchtdichte folie Molsebaan 20 2450 Meerhout Isolerende constructieplaten +32 14 36 99 70 Voorkom condensvorming [email protected] Composiet profiel www.wilms.be Vermijd koude vensterbanken

Glasspecialist verhuist naar De éénduidige leidraad bevat renovatiedetails en ondersteu- Ons meegedeeld nieuw gebouw nende voorbeelden van goede praktijk in de vorm van beeld­ materiaal vind je op: Specialist in interieurglas, balustradeglas en keramische tafel- bladen Meyvaert Glas bouwt een nieuw complex op het nieuwe www.kmoreno.be industrieterrein in Evergem. De huidige locatie aan Dok Noord in Gent werd te klein voor de groeiplannen. Gerecycleerd polyamide “De nieuwe start in het nieuwe complex was voor ons ook een aluminiumsysteem voor strenge ideale gelegenheid om een rebranding van het bedrijf door te voeren”, vertellen de broers en zaakvoerders Alex en Bernard klimaatomstandigheden Meyvaert. “Wij kozen voor een nieuwe bedrijfsnaam : GMC, wat beter onze identiteit en activiteiten weerspiegelt. G staat Het Alpenroyal hotel te Selva di Val Gardena, ligt in het voor glas, M voor Meyvaert en C voor Ceramics.” Dolomieten­gebergte, regio door de Unesco erkend als Werelderfgoed. Het nieuwe gebouw is een ontwerp van Gentse architecten- bureau Arch & Teco en werd gerealiseerd door De Voordenkers Vanwege de grote hoogte (1500 m.) waarop het hotel zich van Mathieu Gijbels. Het hele gebouw wordt in het najaar 2019 bevindt, moesten de technische managers en de architecten van opgeleverd en zal 50 % van zijn energieverbruik zelf produce- het bureau Perathoner die instonden voor de recent uitgevoer- ren, dankzij de meer dan 660 zonnepanelen. Dit kadert in het de renovatie goed nadenken over welke bouwsystemen bestand streven van het bedrijf om zijn ecologische voetafdruk tot een zijn tegen de zeer lage temperaturen in de winter en de regel- minimum te beperken. Zo zijn de geleverde glas- en keramiek­ matige sterke windstoten van meer dan 100 km/u. producten ook 100% recycleerbaar. Bovendien had de hoteldirectie in de bouwspecificaties aange- geven dat zij de klanten van hun wellnesscenter zoveel mogelijk Gratis gids duurzame transparantie wilden bieden zodat zij een unieke ervaring kre- renovatie KMO-gebouwen gen in een omgeving die zowel modern als natuurlijk aanvoelt. De ontwerpers kozen voor het gebruik van WITEC 50 op de De onderzoeksgroep DUBiT gelinkt aan de opleidingen bouw, voorgevel en het WICSTYLE 75 EVO-systeem op de toegangs- elektromechanica en vastgoed van hogeschool Odisee in Aalst deuren van het wellnesscenter. leidde het onderzoek naar een jonge tak binnen de renovatie- sector: het renoveren van KMO gebouwen. Samen met WTCB, Het WITEC 50-systeem heeft een AE-classificatie met betrekking VDAB, UA, KULeuven en UGent namen ze de verschillende facet- tot de luchtdoorlatendheid en is geclassificeerd als RE 1200 met ten onder de loep en stellen ze de resultaten gratis online ter betrekking tot afdichtingen (op basis van de EN 13830 “vlies­ beschikking. gevels”) én bestand tegen windstoten van 2000/-3000 Pa. Dit WICONA-model voor gevels biedt ook een akoestische Het project KMO-Reno, gefinancierd door het Vlaams isolatie van Rw (C ; Ctr) = 47 (–1; –4) dB. Bovendien heeft de Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO), onderzocht op WICTEC 50-vliesgevel de zilveren status behaald volgens de welke manier oudere bedrijfsgebouwen duurzaam gerenoveerd C2C-productnorm. kunnen worden. In samenwerking met een 40-tal bedrijven Voor de toegangsdeuren naar het wellnesscenter van het hotel, werden de renovatiedetails uitgewerkt. werd het WICSTYLE 75 evo-systeem geïnstalleerd. Met dit aluminium profiel wordt een thermische isolatie behaald van De onderzoekers spitsten zich toe op de renovatie van de Uf = 1,6 - 1,8 W/(m²K) Uw onder 0,8 W/(m²K). gebouwschil van KMO gebouwen die dateren van voor 2000. Dit type gebouwen werd toen niet of amper geïsoleerd. Door Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 de verschillende types na te bouwen in een testbox, konden ze de meest cruciale luchtlekken in kaart brengen. Stap voor stap pasten ze renovatiemethodes toe om de impact ervan te meten. Op die manier werd een renovatiegids samengesteld, zodat dit type gebouwen op een structurele manier kan worden aangepakt. Het eerste wat je wil weten als je een renovatie overweegt, is of het de moeite loont om je gebouw te renoveren. Of is het misschien beter het af te breken en een nieuwbouw te plaatsen? Samen met de Universiteit Antwerpen werd een screenings- protocol ontwikkeld om de conditie van de gebouwstructuur te bepalen. Het is een leidraad die je helpt in het nemen van de correcte beslissingen voor de start van de werken. 23

RENOLIT ALKORTEC SK Ontdek het comfort van onze zelfklevende dakafdichting. SNEL EENVOUDIG KWALITATIEF De ideale oplossing voor een kwalitatieve dakafdichting. Gemakkelijk lasbaar met warme lucht Dakafdichting op basis van EVA Geen verkleuring/vervuiling regenwater Lange levensduur Toepasbaar op elk plat dak Recycleerbaar Alles waterdicht met 1 rol Compatibel met dakelementen in PVC (zonder toebehoren) (afvoeren, aansluitingen,…) WWW.RENOLIT.COM/ROOFING RENOLIT Belgium N.V. - Verkoop - Industriepark De Bruwaan 43 - 9700 OUDENAARDE België Tel. B +32 (0)55 33 98 24 - Tel. Ndl +32 (0)55 33 98 31 - Fax +32 (0)55 31 86 58 - [email protected]

EEN DUURZAME KEUZE VOOR REGENWATERRECUPERATIE. Leverancier RREREEEEEEEENNNNNNDDDUUUOOOUUURRRLLLZZZIIIAAATTTMMMAAAEEE KKKLLLEEEKKKUUUOOOZZZEEERRRVVVTTTOOOOOOEEERRRCCCRRREEEGGGEEENNNWWWAAATTTEEERRRRRREEECCCUUUPPPEEERRRAAATTTIIIEEE... Duurzaam waterdichtEEN DUURZAME KEUZE VOOR REGENWATERRECUPERATIE. DéDnuuuuwrrazzaateaarmmbewwspaaattreeerrndddiicc!hhtRENOLIT ALKORTEC ééDnnuuwwraazatteearrmbbeewssppaaatrreeernnddd! tDe impact van bouwmaterialen op het milieu wordt steeds hellend dak. Het e ect of de uitloogbaarheid van de ic!htmeer onder de loep genomen. Zo moet een dakbedekking RENOLIT ALKORTEC dakbedekking op regenwater werd duurzaam zijn en liefst ook recycleerbaar, maar vooral ook DDeneeeiirmmgippeaazccuttinvviaagnnebbnooeuucwwommloaagttieescrriihaa.lleeTnnerooeppchhht,eettwmmaniilltiieeouunwwzeoorrnddatttussttueereeliddjkss én waterbesparend!Dgmmreeeoeenimrrdspootannocddteeerrvnaddngeeebrllooaueekeppwnmggseeatnnitleooarmmaianeelennun..itZZgoooeppmmhuetoo.teemtt eeileeiennuddwaaokkbbrdeetddeeskktekkeiinndggs door een onafhankelijk labo getest en positief bevonden. hDheellllreeennsuddltaddtaaekkn.. vHHaneettdeeezeeetccettsteoonff kaddnee uuuoiipttllooooonggzbbeaawaaerrhhbeesiitdde nvvaaalnnezeddnee. RhReEElNNleOOnLLdIITTdaAAkLL. KKHOOeRRtTTEEeCC eddcaatkkbboeefddeedkkekkiinnuggitlooppogbrreeaggaeerhnnewwidaatteevrranwweedrrdde dmduueuuerrrzzaaoaanmmdezzriijjdnneeelnnoelliipeeffgssett nooooomkk errnee.ccyyZccolleemeerrobbeaataarre,, emmnaadaarrakvvbooeoodrreaakllkooinoogkk ddRooEooNrrOeeLeeITnnRENooOAnnLLIaaTKAffOLhhKRaaORnnTTEEkkCeeClliijjkkdallkaabbbeoodeggkeekttieenAssltgettrnaeeotinnepveppdraookebssgeiidtteeiikneekiwnffgabbteeevvroonnwddeeernnd.. edMennueeeutrrrggzdiiaeeazzmuuRiiEnnzNiiiggjnOeeLennInTeelcciAeooLfllKsootOggoiiRssoTcckEhhC..reTTckeeyurreecncclsehhtesttr,,tbowwafaardnn, attmkoobannaazzareenvnnosaaocttrouuaoluurrrotlloiijjukk dDDoeeorrreesseuuellttnaattoeennnavvfaahnnanddkeeezzleeijktteesslatteebnno kkgaaennteuusootppeoonnnzzpeeoswwiteeibbessfiittbeeennvaaollneedzzeenn.. Dgeagnlrrevooeannirmsgddtisspettazoocu“tigneevrinnoagneggeneebn”rroaaeukkceewoonnmlpossagttiitillesaaacraaihlann.leuuTniiedttrggeoezeepcepphhuut,ett..twpmuannilttieeounn.wzeorDndeattustueErelVidjAks Dheellreensudltadtaekn. vHanetdeezeetcetsteonf kadne uuoiptlooongzbeawaerhbesiitde nvaalnezedne. mmdegdaMhVgMadimdMadmmnlllaraauraevvveiiieeeookkkkenmpulllaaaetttiiinnbbbbrareeesssrgeddaaaazctttuuudddtliaaaaassotweopppeeettannnnnzerrrooamtuooodnRRRo“““tiedddgggeeEEEneeezruuumrrrrbbbblNNNinniiooogcccjeeeecddneOOOeeetttgghsssseanevvvnnncccceeLLLtetneeedhhhh”””.rrIIIlnoTTTrrroaaiiiikkk(kkkeekkoElblllttttceeipAAAkaaaPeeooonnLLLrrrfDldlpppgiiiaKKKsossnnnoetddddnOOOgttgggovniiaaaagoiRRRllorsonnnnaaoTTTaaaclmaadgkEEEhhdddlllnneeCCCe.iiiireeeennuukooooeTrsl.ckkkiieoooobdddittyuuumrkkkkZiggeeegggIejcnnnSozzzeeeeeaclssseeeeppOdddahitttmesuuteeesssooootrs,ttttttt1vvvvobv..oooaaahweeee4eapppefffiiierrrrlll0taruuuallltaeee2rdddnnne,neee5aaatttemrrrdheeeeeekkkndddoeennneeebbbeanrrnnnnaaa...ndigznaaaradddeennngEkeeevbbNDDDnoEEEEressseueeeaoPPPPecccdmmmit1nrDDDDoookeua5oookiiielulll8rrrkiiixEEErvoeeettt0iltVVVnauuuoioooor4jAAAnuuugakk---ffff) iMdmimmimieppltieaaenccudttspeirettoRoodEeekullrNiiicccjOgthhvtLtte...ITrkP((EEluAaPPuLrDDirKnOgvveRoocTlloggEdloeeCienngssiksucgIInhSSesOOdtmestt11aoa44afil00rle22de55oarkodbeekannaednEEceNNosncmo11om55oil88riiest00cu44hu-)) RENOLITRREENNOOALLLIITTKAAOLLKKROORRTTTEEECCC dakbedekkinAAllttgeerrnnaaottiieepvvee ddraakkebbgeeddeeekknkkiiwnnggater werd door eenRENoOnLIaT AfLhKaORnTEkCelijk labo geteAsltetrnaetinevepdaokbseidteikekinfg bevonden. De resultaten van deze testen kan u op onze website nalezen. RENOLIT ALKORTEC Alternatieve dakbedekking deehVhdradmiEehiVhdVmmePeeleiiaiaaaeeevmmmignnnDkrnnmmmpplaeigbeeeaaMsneeeeannncctutttlllbwpppattssswwwoooprnllliiiaeeeruuueeeaaaottotnnnioosss“tttefkdpppgeeeeeeekkkrunmmmrrruuurkbllrriioiiicwiknnneccdddjjjeeeeegggtlhhstttaaaannnvncttt!!!tttttlsmeddd...h”i..stroooiieoIIIkPPP((keooonnnEEibbbgltuuuktkkkaPPeeeeoeuuurDDllllwdddpirrraaaeeeinjooodnnneeeekgbooovvnnneeelagggiioorrrscccntea.lloooudddggeRhhhdltttlllmeeenoooeerrriiiiEaaaeeeenngggsikkkoNndddrrrssiiilllobbbdsssiiieiiipOmmmtttccckiiiegurIIiiijjjLhhhSSooozoeaaazIeOOnnnbedaaaTiiissseeelmmmttteoeAssslllt11veeemvvvaaaLdhhhe44peeeaaaKiaeeeerl00rrrurrOlknwwwtttaaae22nbRnnne55oooootagTrdddhhheeooonnnndEeeeeeenekkkiiieCvnnnrrrrrn.nnniiieggggggnnndeeendeeebbbgggaEEcccebbboooaNNDooodwErrreeeuuurnnnuuuuePeeeeawwwmoooiiir11nnnnDakkkfmmm55ttrieeeeld88iiixxxmmEmgvvvessso00tttVaaaccceduoorrreee44Ahhhnnnnaaae-tttfr)) Naast de milieuaspecten en de toch wel eenvoudige, één-laagse installatie is ook de grote dampopenheid van deze dakbaan een niet te verwaarlozen voordeel. Ingesloten vocht dNNraaoaaossgttt hddeeeel mmsniielliileeuuaaitssppeeenccttveeonnorkeeonnmtddlaeeterttoocccohhndewwneesllatieeeeepnnrovvbooluueddmiiggenee,,. EhVEePPeaenDDenfMMt thpoeleutoonsffgpermuokkntelletaan!vssdssoiiIoeenbrkkedeeleaeenelbbngdiittauuthtmmrdiaeiienndrbdeeitiauuijokzznbeeisaealeddnhaaeukkwtibbtosaahntneeieenrknngegenbbdoddruuguwierrkffsttchmviaddkeneett TéNéoééatnna--sslltlaaoaatdggnesseeogiimnndssilttiitaae,llulldaaettsiipeeReiiEcsstNeooOnookkLIddeTeen AggrrLdooKettOeeRtddToaaEcmmChppdoowappkeeblnnahhneeeeiiddnnvvwoaannuodrdddieegezzenee, rGhhiGvipovhoderhhipvpGEirhiGvhpoEhrssssseeeeooooePPllplplipeeeeeeeeeeeaaaamggggnooooDDererrreevvvvvmvveeeetttteeeeggggffffooooorrararaennnnMMnnnntttteeeeennnooooonddddlbbwbwbwwsssshhhhpvvvvrrrrrgggswaaaaaaaarrrreeeeeeeelicccaaaakkkkuuuuurrrrrennnnattttoorrrraaatttteeeeeiiiivvvvsiiiteeeeffggggmmmmkkkkpppgggggttttpeuuuukrrrraaaarrrraaaeeeeennnnrukkkkiiiireeeeooooiiiillllcccnnnnniwwwwiiikkrrrrnttttiiidtttjeeeeiiinnnn,,,,wwwwwglleeeettttaaaattttaaggggeeeeeet!wwwwtaaaaallllvvvvssmmmm.iiieeee,,,,iiiitttssoooottttttttonnnnaaaannnniieeeeooooeeeeIPooooeeossssnooooiiiirrrrrgggguhhhrrrrkkmmmmttttkkkkkrrrrrccccddddeeeeeeueeeeeeuuuuhhhhaaaallllwwwwdeeeelllcccccreiiiinnnneeecccceeeejjjjouuuuueeeeekkkkvvvvssssmmmhhhhllllbbopppppnelllltttteeeeiiiiddddiiiiiissssrsssscaaaeeeeerrrrnnnntteeeeaaaatttt....kkkkouuaaarrrrrdooooeeeeeeeettttRRRRllllaaaaatllllmmeeeeeffffnnnnorddddtttttEEEEuuuuaoooogiiiiissssikeeeeNNNNddddnnneeeeenndrrrrffffiliiiiaaaasiiddddieeippppOOOOnnnneeemvvvvvtckkkkssssaaaauurrrritttggggoooooLLLLhbbbbccccoooookkkkazz!!!!IIIIooooohhhhaaaanbbbbbbbbeeaTTTTooorrrrrEEEEaaaaooooaaaellllmteeeeAAAAnnnnnnnnnsooooaaaalhhhhhemmmmvaLLLLdddddnnnnnnnuuuuueddddaKKKKmmmmeeeaammmmeeeeiiiiiuuuurruuuuOOOOsssssrrrkknnnnwaooooiiiihhhhhaaaassssbbRRRRttttneeeeooaaaaooooossssaadddggggTTTTppppdttttonttttkkkkuuuuunnEEEEoooeeeeeeeeeee....kidddddeeCCCCttttvvvveeenrrrrrkkkkrrrrnneeeeeffffieeennnEEEEeeeegoooonddddeeeeelllllnnnneeeennnnbiiiiiuuuugaaaacccccjjjjjnnnnddddottttkkkkkaaaawwwwvvvoddwwwweurrrrooongggggggguueeeemmmmegggggeeeeaaaawooooeeeeeeeerrnnnnnnnnneeeeeaaaaffoooorrrssssssssmsssbbbbbttttttrrrrcccccccceddddeeeeddddrrrrrihhhhhhhhxmeeeeqqqqgggguuuuueeesooootiiiiiiiirrrruuuuceeeeeeeddiiiiiooookkkkrkkkkennnnkkkkkhnnnnnnnaaaaaeettttttttrrrr.....,,,, ddmééaaenkktbb-aalwaaaannagrsmeeeeenninlnnsutiiceeahttlltatteetaieavveeinsrrwwoeoaalkkaaarrdllaooerzzgeegrnnoetlvvaeoosoodtrra,ddmeereepllo..kpoIInnemggneehssnellooiddtteeuvnnasnvvgdooeeccezhhnett ddsoarroolkvoobegganttatnhheeeneeeeallnassnnneeitelletuupiittteaseev.nnervvwooaooarrkkrlooommzettnllaavttoeerrorccdooenneddl.eennInssgaaettiiseelopptrreoonbblleevmmoceehnnt.. TTdTdsEmmmsNéooooloéariaieeeogtttllnkmavvtttobe-ssseemganltlllwwwnnaoootaleattintttaaahjeedgkrrreennnnnesmmmeneeoooeaalieeegggnsivmaasnonnnllldddnsiuuuReoltiiiiittccctttealEeree,,,hhhtaluuNldddtttpplaaittOeeeeaatsmaaaipsseLeRRRaaav..einIleinnnTEEEcisrtevNNNweooueeeAOOOnoaolllvkkkLLLLarraaakKrIIIideTTTloeaaaoOennmrrrzRAAAgdetgggTrnLLLedoleeeEKKKlaetilllvOOOCtjaaaeoekRRRsssrotdetttTTToora,,,cEEEdckpmoCCCeeeheenrrrepuadldddo.zkkklewaaapleooonIekkknee!mmmsbbblgnaaaaveeeehtnnnilsnnneeealeeeoipkdnnndddtrkeovuuuvenwwwboasssnlnuoooevgggdmrrrdoeeedddiecgeeeeeezhnennnnnet,. TdsmEEEssolloriiiiieogggtlmmvtoeeesemmgnnnlwnotllleetiiitahjjjekkkreeennmnneoaliiiegsssvvasoonnlduRRReooitctlEEErre,haauNNNdtpllitOOOeammaseLLLRa.iinIIIllnTTTEiieevNouueAAAOolvvkLLLrrrakKKKIiiToeeaOOOnnmrRRRAddtgTTTLeeleEEEKllaiilOCCCtjjaekkRsreetTooo,cEkkpppoCeeenruuaaaddzzkllleallleeoneeek!!msbaavvvetnilllneaaaepkkkndrkkkoueeewbsnnnloegmreeeedeeeeeennnnnn. Gopeveannvgecravpuailciintgei,tnohcehlevmearkalleunriinetg! oEnnddeur s dpoeerfnectvogoerscheieknt ssolilmvemneteennavaonotreapl ams.ilieuvriendelijke keuze! voor sanitair, wasmachine of schoonmaak. Een modern, plat dak met een kunststof dakbaan moet trouwens qua Eigenlijk is RENOLIT ALKORTEC op alle vlakken een opvangcapaciteit helemaal niet onder doen voor een slimme en vooral milieuvriendelijke keuze! WWW.RENOLIT.COM/ROOFING RENOLIT Belgium N.V. Verkoop - Industriepark De Bruwaan 43 - 9700 OUDENAARDE België T B +32 (0)55 33 98 24 - T Ndl +32 (0)55 33 98 31 - F +32 (0)55 31 86 58 WWWWWW..RREENNOOLLIITT..CCOOMM//[email protected] WWW.RENOLIT.COM/ROOFINGrTRVTRRTVVreeeeeEEEBBBnnrrrNNNkkkooOOO+++ooolliiLLL333ooottIII222..pppTTTbbeeBBB(((---000lleeeggIII)))lllnnn555iiggguuddd555iiimmuuuuuu333mmmsss@@ttt333rrrrrNNNiii999eeeee...nn888pppVVVooaaa...222llrrrii444kkktt..ccDDD---ooeeeTTTmmBBBNNNrrrddduuulllwww+++aaa333aaa222nnn ((44400333)) 55---55 9993377733000 00099 88OOO UUU3311DDD EEE--NNNFFAAA++AAA 33RRR22DDD EEE(( 00BBB)) 55eee lll55ggg iii33ëëë11 8866 5588 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 25 (0)55 33 98 31 - F +32 (0)55 31 86 58 WWW.RENOLIT.COM/[email protected]

Wetgeving OVERKOEPELENDE RENOVATIEPREMIE : DE IN AANMERKING KOMENDE WERKEN Zoals al gemeld in Arch-Index 111 trad de nieuwe g) de behandeling van de muren tegen huiszwam ; overkoepelende renovatiepremie in werking vanaf h) de afbraak van bestaande draagvloeren en trappen ; 1 februari 2019. In het ministerieel besluit, dat op i) de opbouw van draagkrachtige vloerelementen, funderings- 7 maart 2019 werd gepubliceerd in het Staatsblad, staat gedetailleerd welke werken al dan niet in platen en dekvloer (“chape”) ; aanmerking komen. De jaarlijks geïndexeerde j) de behandeling van houten draagvloeren tegen zwammen en voorwaarden inzake inkomen zijn niet gewijzigd. insecten ; De hieronder in geel gearceerde teksten zijn wijzigingen ten k) de natte of droge kalkbepleistering (bvb. gipsplaten) op de opzicht van de vroegere renovatiepremie. binnenmuren, de binnenkant van de buitenmuren en de Foto : bouwbedrijf Van der Helden - Joost Buijs architecten onderkant van de draagvloeren ; l) het aanbrengen of vervangen van een of meer vaste trappen Belangrijk is dat voor nieuwe woningen gerealiseerd in een in de woning zodat de verbinding tussen de verdiepingen bestaand gebouw of door opsplitsing van een bestaande veilig beloopbaar is ; woning er onder de vroegere renovatiepremie geen volume- m) het aanbrengen van gevelisolatie voor zover dit wordt vergroting van het minstens 30 jaar bestaande gebouw of aangevraagd samen met de structurele gevelwerkzaamheden de bestaande woning werd toegestaan. Van deze beperking is “afbraak van bestaande muren en de bouw van nieuwe geen sprake meer in het nieuwe ministerieel besluit en is ze dus binnen- en buitenmuren “ of “de afwerking van buitenmuren opgeheven. met gevelsteen, gevelbekleding of -bepleistering in speciaal daartoe bestemde materialen ; De werken moeten steeds voldoen aan de voorwaarden van het n) het aanbrengen van zoldervloerisolatie, voor zover dit Energiedecreet. wordt aangevraagd samen met de “opbouw van draag- krachtige vloerelementen. Categorie 1: De structurele elementen van de woning Komen niet in aanmerking: plafonds, wandtegels aan de binnen- Deze categorie omvat het geheel van vast binnentrappen, funde- muren, vloertegels- of bekleding. ringen, dragende en niet-dragende muren, draagvloeren (Onder “draagvloeren” dient begrepen : welfsels, gewapende beton- Categorie 2: het dak van de woning platen, breedvloerplaten, houten balklagen of gelijkwaardig, alsook elementen van de draagvloer zoals balken en raveel- De volledige of gedeeltelijke vernieuwing van het dak van de constructies. Bij de beoordeling van een draagvloer speelt ook woning: mee of deze draagkrachtig genoeg is.) : a) de funderingen van de muren ; a) het afbreken en vervangen van bestaande dakstructuren; b) de afbraak van bestaande en de bouw van nieuwe binnen- b) het herstellen of het vernieuwen van het onderdak en de en buitenmuren, inclusief de dragende of steunende waterdichte bedekking; het plaatsen van een overzetdak elementen in die muren, zoals kolommen, balken en lateien ; komt alleen in aanmerking over een asbestvrije c) de afwerking van buitenmuren met gevelsteen, gevelbe- dakbedekking; kleding of -bepleistering in speciaal daartoe bestemde c) de behandeling van de dakstructuren tegen huiszwam en materialen ; insecten ; d) de behandeling van muren tegen optrekkend vocht door d) het aanbrengen of vervangen van dakgoten en regenafvoer ; ofwel een waterkerende laag te plaatsen, ofwel de muren te e) het aanbrengen of vernieuwen van dakopeningen als injecteren met producten die de muur waterdicht maken ; dak(vlak)ramen, dakkapellen, lichtkoepels, lichtkokers en e) de behandeling van ondergrondse muren tegen insijpelend schouwen ; vocht ; f) het aanbrengen van dak- of zoldervloerisolatie, voor f) het voegwerk van de gevel vernieuwen; gevelreiniging zover dit wordt aangevraagd samen met het afbreken en komt alleen in aanmerking als ook het voegwerk wordt vervangen van bestaande dakstructuren. vernieuwd ; Komen niet in aanmerking: verandadaken, afdaken. Het plaatsen van een groendak komt wel in aanmerking maar dan enkel de draagstructuur en de waterdichte bedekking. Categorie 3: Het buitenschrijnwerk van de woning Onder buitenschrijnwerk wordt verstaan het geheel van buiten- deuren en ramen in de gevels van de woning, met uitsluiting van de dak(vlak)ramen en dakkapellen. Deze dakdoorbrekingen zijn opgenomen onder Categorie 2 (het dak van de woning). De volgende werkzaamheden komen in aanmerking : a) de afbraak van de bestaande elementen en de plaatsing van ramen en buitendeuren, voorzien van glas met een 26 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

warmtegeleidingscoëfficiënt (Ug) van maximaal 1,1 W/m²K Deze buitenschrijnwerken komen niet in aanmerking: Wetgeving als de plaatsing gebeurt op uiterlijk 31 augustus 2019, · werken aan garagepoorten. en maximaal 1,0 W/m²K als de plaatsing gebeurt vanaf · werken aan veranda’s of onderdelen ervan. Onder veranda 1 september 2019. De aannemer of constructeur moet op de factuur attesteren dat aan die voorwaarde voldaan is. wordt verstaan een afzonderlijke constructie die tegen de woning wordt aangebouwd, waarvan de dakbedekking b) de rolluiken en de afwerking, zowel aan de binnen- als overwegend transparant is en de toegevoegde wanden aan de buitenkant, als daarbij nieuwe elementen geplaatst overwegend beglaasd zijn. worden als vermeld in punt a). · het schilderen van buitenschrijnwerk. · enkel de beglazing vernieuwen. Let op: Categorie 4: de technische installaties · Voeg bij de aanvraag ook steeds kopies van de offertes voor het geplaatste buitenschrijnwerk 4.1.: centrale verwarming · Als de vervanging van het buitenschrijnwerk niet vergun- a) de plaatsing van een verwarmingsketel met hoog rendement ningsplichtig is of niet onderworpen is aan de met het label HR+ of HR Top (aardgas) of Optimaz of meldingsplicht, vermeld in de Vlaamse Codex RO, moet Optimaz-elite (stookolie) of van een houtpelletketel om de voor buitenschrijnwerk toch voldaan worden aan de venti- hele woning te verwarmen. De verwarmingsketels op gas of latievoorzieningen in woongebouwen volgens bijlage IX van stookolie die geproduceerd zijn vanaf 26 september 2015, het Energiebesluit. Dit betekent dat de toevoer van verse voldoen qua energie-efficiëntie aan de Europese verordening lucht in de droge lokalen moet worden gegarandeerd ofwel 813/2013 van 2 augustus 2013. door ventilatieroosters in de ramen ofwel door een venti- latiesysteem in de woning, zoals toegelicht in een nota b) samen met de plaatsing of de vervanging van de centrale opgesteld in samenwerking met het VEA “Renovatiepremie verwarmingsketel komen zowel alle installatieonderdelen – ventilatie-eisen”. om de hele woning te voorzien van centrale verwarming, als alle werkzaamheden die bijdragen tot de sanering van de Deze nota vermeldt de ventilatie-eisen die gelden voor niet- oorspronkelijke toestand, in aanmerking. vergunningsplichtige renovatiewerken : c) de plaatsing van CO- of rookmelders.  in alle droge ruimten (woonkamer, slaapkamer, studeer- kamer, speelkamer, hobbyruimte …) waar vensters Het investeringsbedrag is beperkt tot 7.500 euro, excl. btw. worden vervangen of toegevoegd, zijn minimale toevoer- openingen verplicht; Komen niet in aanmerking: - werken aan de installatie zonder dat de centraleverwar-  er zijn geen eisen voor de ramen die worden vervangen in mingsketel vernieuwd werd. natte ruimten (badkamer, toilet, keuken, wasplaats) of in - autonome en individueel werkende verwarmingstoe- gangen, zolder, bergruimte, kelder of garage, voor zover in stellen of kachels. de droge ruimten waar ramen werden vervangen, voldaan - hoogperformante installaties en systemen om de woning is aan de ventilatieverplichting. te verwarmen, te verluchten, te koelen of te voorzien van elektriciteit en sanitair warm water, zoals warmte- Als er voor een ruimte een verplichting geldt, moet minstens het pompen, warmte-krachtkoppelingsinstallaties, fotovolta- debiet uit de onderstaande tabel worden gerealiseerd. In een ïsche zonnepanelen, thermische zonnnepanelen, windtur- ruimte waar vensters worden vervangen, mag het debiet wel bines, mechanische verluchtingen. beperkt worden tot 45 m ³ /h per lopende meter venster, dat - elektrische verwarming (accumulatoren). wordt vervangen of toegevoegd. Die beperking geldt enkel in de ruimten waar er te weinig vensters worden vervangen en dus te Komen wel in aanmerking: weinig vensterbreedte beschikbaar is om het minimum debiet + centrale verwarming met warmwaterdistributie voor uit onderstaande tabel te behalen. vloerverwarming. + werken voor het uitbreken, weghalen en neutraliseren Toevoer van verse Algemene minimaal debiet mag van een mazouttank als ze door een aannemer gebeuren lucht in regel debiet per beperkt en enkel als ze samengaan met het vernieuwen van de woonkamer ruimte worden tot centrale verwarmingsketel. slaapkamer 150 m³/h 75 m³/h 4.2.: elektrische installatie studeerkamer 72 m³/h minimale 25 m³/h De gehele of gedeeltelijke vernieuwing van de elektrische speelkamer toevoer van huisinstallatie. Dit omvat alle elementen om stroom en telecom- lucht per m²: municatie te verdelen in de woning, inclusief de kosten van de hobbyruimte aansluiting op het openbare net en de plaatsing van de meetin- 3,6 m³ per uur stallatie voor elektriciteit. De conformiteit van de installatie met het AREI moet blijken uit een attest van een erkend keurings- De ventilatie hoeft niet noodzakelijk via raamroosters te orgaan dat dateert van na de voltooiing van de werken en van gebeuren. Indien je een ander systeem van ventilatie voorziet voor de aanvraagdatum van de renovatiepremie. (bijv. een ventilatiesysteem type D met centrale aanvoer en afvoer van lucht) en waarvan je kan aantonen dat dit voldoet N.B. De aanvraagdatum is de datum waarop de aanvraag- aan de eisen, volstaat dit eveneens in het kader van de venti- documenten verstuurd worden naar Wonen-Vlaanderen latie-eisen voor de renovatiepremie. (de postdatum geldt als bewijs), of de datum waarop deze persoonlijk wordt ingediend bij een dienst van Wonen-Vlaanderen. 27  Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

 Wetgeving Het investeringsbedrag is beperkt tot 3.750 euro, excl. btw. zonnepanelen, thermische zonnepanelen, zonneboilers, windturbines en mechanische verluchtingen; Komen niet in aanmerking: installaties voor de productie van elektriciteit (b.v. fotovoltaïsche cellen), verlichtingsarma- 7° bubbelbaden en stoomdouches, badkamermeubelen en turen, elektrische verbruikstoestellen, domotica en automa- -accessoires; tisaties tenzij ze bedoeld zijn voor de sturing van de centrale verwarming. 8° werkzaamheden die niet gestaafd kunnen worden aan de hand van een factuur of waarvan de factuur onvoldoende 4.3.: sanitair informatie verschaft over de juiste aard en omvang van de werkzaamheden; De hele of gedeeltelijke vernieuwing van de sanitaire installaties: 9° de plaatsing van een overzetdak over een asbesthou- dende dakbekleding. 1) de vernieuwing van de bestaande sanitaire toestellen of de plaatsing van maximaal één douche, één ligbad, twee De aanvraag wastafels en één wc als die nog niet aanwezig zijn in de Bij vergunningsplichtige werken moet steeds een kopie van de woning. omgevingsvergunning bij het aanvraagdossier gevoegd worden. Voeg geen originele bewijsstukken bij de aanvraag (zoals 2) indien sanitaire toestellen vernieuwd of geplaatst worden facturen voor de voltooide werken), maar duidelijke kopies. komen volgende installatieonderdelen mee in aanmerking: Gebruik geen nietjes om de documenten te bundelen maar van a) alle kraanwerk, leidingen en toebehoren voor (regen) paperclips of documenthouders. watertoevoer Voor de meeste aanvragen is het niet nodig een kopie van het b) alle leidingen en toebehoren voor de afvoer van het aanslagbiljet toe te voegen, tenzij de aanvrager een buitenlands gebruikte water in het openbare rioleringsnet; inkomen heeft. c) de leidingen en toestellen voor de productie van sanitair Een volledig digitale aanvraagprocedure, inclusief elektronische warm water; ondertekening, is in voorbereiding maar is momenteel nog niet d) de natte of droge kalkbepleistering van de muren en het beschikbaar. plafond in de sanitaire ruimten. Een premie aanvragen kan bijgevolg alleen door het correct samengestelde en ondertekende aanvraagdossier te bezorgen Het investeringsbedrag is beperkt tot 3.750 euro, excl. btw. aan een decentrale dienst van Wonen-Vlaanderen. De adressen vind je op het aanvraagformulier. Deze formulieren zijn Komen niet in aanmerking: beschikbaar via www.wonenvlaanderen.be · bubbelbaden, stoomdouches, badkameraccessoires en de Renovatie in het kader van “Zorgwonen” badkamermeubels. Zorgwonen is het creëren van een kleinere woongele- genheid binnen een bestaande woning zodat maximaal twee · een tweede badkamer of toilet. oudere of hulpbehoevende personen kunnen inwonen. Om · de betegeling en decoratie van badkamer of toilet. een zorgwoning te creëren moet de eigendom, of ten minste · hoogperformante installaties en systemen om de woning de blote eigendom van de hoofd- en de ondergeschikte wooneenheid aan dezelfde eigenaar toebehoren. te verwarmen, te verluchten, te koelen of te voorzien van elektriciteit en sanitair warm water, zoals warmte- Voor deze renovatiewerken blijven de voorwaarden pompen, warmte-krachtkoppelingsinstallaties, fotovolta- ongewijzigd : de renovatiepremie wordt berekend op de ïsche zonnepanelen, thermische zonnepanelen, windtur- gezamenlijke kostprijs per categorie van werkzaamheden, bines, mechanische verluchtingen. ongeacht of deze werken betrekking hebben op de bestaande hoofdwoning, op de ondergeschikte wooneenheid voor de Niet-subsidiabele werkzaamheden = wat komt niet in inwonende oudere(n) of hulpbehoevende(n), of op beide aanmerking voor de renovatiepremie ? woongedeelten samen. 1° werkzaamheden die ingrijpende wijzigingen in de wezen- Foto : Architects for Future lijke structuur of aard van de woning tot gevolg hebben waardoor de woning de kenmerken van een nieuwe Het departement Omgeving geeft op woning krijgt en de werkzaamheden aan dergelijke https://www.omgevingsloketvlaanderen.be/opsplitsen nieuwe woning; een duidelijke toelichting bij de specifieke stedenbouwkundige 2° thermische isolatiewerkzaamheden, met uitzondering van regels rond zorgwonen. dak-, gevel- of zoldervloerisolatie als onderdeel van struc- turele werken (zie hoger onder Categorie 1 en 2) ; 3° alle werkzaamheden die betrekking hebben op de afwerking van de vloeren, de muren en de plafonds, met uitzondering van afwerklagen in kalkbepleistering en gips(karton)platen; 4° de vervanging of de plaatsing van een veranda of onder- delen ervan. Onder veranda wordt verstaan een afzonder- lijke constructie die tegen de woning wordt aangebouwd, waarvan de dakbedekking overwegend transparant is en de toegevoegde wanden overwegend beglaasd zijn; 5° verlichtingsarmaturen, elektrische verbruikstoestellen, domotica en automatisaties, behalve die welke bestemd zijn voor de sturing van de centrale verwarming; 6° hoogperformante installaties en systemen om de woning te verwarmen, te verluchten, te koelen of te voorzien van elektriciteit en sanitair warm water, zoals warmtepompen, warmte-krachtkoppelingsinstallaties, fotovoltaïsche 28 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

De vernieuwde aanpassingspremie De aanvraag Wetgeving Vanaf 1 juni 2019 treedt de vernieuwde aanpassingspremie Het aanvraagformulier is beschikbaar op de website www. in werking. Net zoals voor de renovatiepremie werden de in wonenvlaanderen.be. aanmerking komende aanpassingswerken voor deze volledig De aanvraag wordt ingediend nadat de aanpassingswerken zijn aparte verbouwingspremie opgelijst in een Ministerieel Besluit uitgevoerd. De ingediende facturen mogen op de aanvraag- (Staatsblad 7 maart 2019.) datum maximaal een jaar oud zijn. Nieuw is de voorwaarde dat een aanvraag aanpassings- Premiebedrag premie voor een inwonende 65-plusser alleen mogelijk is als de bewoner-aanvrager een bloed- of aanverwant is tot de Per categorie van werken moet minstens 1.200 euro (inclusief tweede graad. BTW) aan geldige onkosten worden ingebracht. De aanpas- 65-plussers die aanpassingswerken uitvoeren aan de eigen singspremie bedraagt 50% van de aanvaarde kostprijs, met een woning kunnen uiteraard ook deze premie bekomen. De maximale premie van 1.250 euro. 65-plusser mag op de aanvraagdatum geen andere woning N.B. De aanpassingspremie is combineerbaar met de Vlaamse volledig in volle eigendom of volledig in vruchtgebruik hebben, renovatiepremie. Dezelfde facturen kunnen evenwel maar voor tenzij het een ongeschikte woning was die door hem bewoond één premie in aanmerking worden genomen. werd. De energiepremies van de netbeheerders mogen gecombineerd worden met de renovatie- of aanpassingspremie. Als de aanvraag voor een aanpassingspremie betrekking heeft op een bestaande of een nieuwe zorgwoning (zie vorige blz.) A-I Klasseercode 3.020 (-12) wordt de tegemoetkoming voor de zorgwoning berekend op de kostprijs van de werkzaamheden, ongeacht of de werken Stedenbouwkundige verordening betrekking hebben op de hoofdwooneenheid of op de onderge- inzake breedbandtoegang schikte wooneenheid, of op beide samen. In het Staatsblad van 11 april 2019 werd eindelijk het Besluit Volgende werken komen in aanmerking. van de Brusselse Regering gepubliceerd dat breedbandinternet verplicht maakt voor alle nieuwe woningen en gebouwen. 1° technische installaties en hulpmiddelen We schrijven “eindelijk” omdat de Europese Commissie een verzoekschrift bij het Hof van Justitie van de Europese Unie a) het maken van een badkamer (met minstens een douche heeft ingediend wegens niet-nakoming en niet meedelen van de en een wastafel) die aangepast is aan de noden van de omzettingsmaatregelen voor de Richtlijn 2014/61. 65-plusser. Een tweede badkamer kan alleen gesubsidieerd worden als ze zich bevindt op een andere woonverdieping De Commissie liet wel verstaan dat enkel het Brussels Gewest dan de eerste badkamer; in gebreke blijft de Richtlijn volledig om te zetten. Het Hof zal Vlaanderen wellicht ontzien in een eventueel arrest. Want het b) het plaatsen van een toilet en zo nodig een tweede toilet op Vlaams Gewest had al op 9 juni 2017 een besluit genomen tot een andere woonverdieping dan het eerste toilet; vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige veror- dening inzake breedband. Sinds 21 juli 2017 moeten alle nieuwe c) het installeren van een traplift of rolstoelplateaulift; woningen en gebouwen in het Vlaamse gewest ‘breedband- klaar’ gebouwd worden (30 Mgb per seconde.) d) het aanbrengen van elektro-mechanische hulpmiddelen om zich te verplaatsen in de woning voor zover het elementen Deze verplichting geldt ook als een omgevingsaanvraag wordt zijn die vast verankerd zijn aan het gebouw; ingediend of een melding verricht voor belangrijke renovatie- werken. Dit zijn de bouwwerken op de locatie van de eindge- e) het aanbrengen van handgrepen en steunmiddelen in de bruiker die de gehele fysieke binnenhuisinfrastructuur, of een sanitaire lokalen; aanzienlijk deel daarvan, structureel wijzigen f) het automatiseren van de bestaande toegangsdeur, garage- In de praktijk betekent dit dat er een telecommunicatie- poort of rolluiken. kabel moet voorzien worden van in de (kruip)kelder tot in de woonruimten. Bij appartementsgebouwen moet je een 2° verbouwingswerken voor betere toegankelijkheid toegangspunt voorzien waar de internetleveranciers eenvoudig hun aansluitingen naar de verschillende appartementen kunnen a) het toegankelijk maken van de woning door het aanbrengen beheren. De verordening houdt geen verplichting in om een van hellende vlakken, het verbreden van de toegangsdeur (al internetabonnement te nemen. dan niet met automatische bediening) en het wegwerken van hinderlijke toegangsdrempels; Het is ook niet nodig dat informatie over breedband aange- geven wordt op de bouwplannen. De richtlijn (en de steden- b) het creëren van voldoende ruimte in de woning door het bouwkundige verordening) legt dit niet op. De eis dat gebouwen aanpassen van de gangbreedte en de deuropeningen of het breedbandklaar moeten worden gebouwd, geldt uit kracht vergroten of functioneel herschikken van woonvertrekken of van de verordening, ongeacht of de vergunningverlenende sanitaire lokalen; overheid hier enig nazicht aan koppelt of zonder dat ze het als voorwaarde aan de vergunning koppelt. c) het overbruggen van niveauverschillen in de woning door het verhogen of verlagen van vloeren zodat er geen niveauver- A-I Klasseercode 4.280 (-5) schillen meer zijn op de woonverdieping; Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 d) het overbruggen van de verdiepingshoogte door het plaatsen van veilig beloopbare trappen; e) verbouwings- en inrichtingswerkzaamheden om in de woning een entiteit in te richten waarin de 65-plusser zelfstandig en afzonderlijk kan wonen. 29

Afsluitingen kunnen tegemoet komen aan uiteenlopende behoeften. Aan de hand van de specifieke situatie, het vereiste veiligheidsniveau en de risicoanalyse stelt BETAFENCE de meest geschikte oplossing voor. Zo onderscheiden we 5 functionaliteiten. AFBAKENING ONTDRADING VERTRAGING DETECTIE, DESIGN TOEGANGSCONTROLE EN AFSCHRIKKING - Grensafbakening - Voorkomt grensoverschrijding - Verhinderen van de toegang - Gecontroleerde toegang van de site - Architecturaal verlengstuk van het - Geen ontdradend of vertragend - Robuust voorkomen - Veiligheidsafsluiting - Actieve beveiliging gebouw - Fysisch obstakel - De tijd om indringers te - Detectie, camerabewaking - Belang van het imago effect - Ontdradingseffect - Afschrikkend effect weerstaan aanzienlijk vergroten Voor meer informatie: Betafence Belgium NV - Blokkestraat 34B - 8550 Zwevegem - [email protected] - www.betafence.be - Tel. 056 73 46 46 € 600,- CheapCAD.be 636 NEW Bedienunit voor temperatuurregeling, sturen van screens + verlichting, met modbus RTU interface ROOM CONTROL UNIT RYMASKON® 200-Modbus RYMASKON® 400-Modbus Velek bvba www.velek.be Grote Herreweg 48 [email protected] 9690 Kluisbergen Tel. +(32) 476 48 50 73

NOG BETER RUIMTELIJK RENDEMENT MOGELIJK SINDS 7 MAART 2019 Ruimtelijk Verouderde of te gedetailleerde voorschriften van De nieuwe procedure is een uitzonderingsprocedure en heeft BPA’s of APA’s en inrichtingsvoorschriften van sommige daarom een duidelijk afgebakend en voldoende beperkt toepas- gemeentelijke RUP’s verhinderen vaak een beter singsgebied. Deze soepele procedure kan niet worden toegepast ruimtelijk rendement op het terrein. Dat komt door om bestemmingswijzigingen door te voeren (enkel de inrich- de sterk opgedeelde zonering (gebouwen, tuinen,…) tingsvoorschriften zoals omschreven in artikel 7.4.4/1, §1, en de gedetailleerde voorschriften over bouwdieptes, binnen de marges van de gewestplanbestemming). Bijkomend is volumes en omschreven bouwtypologieën. in paragraaf 2 van dit artikel, voor gemeentelijke RUP’s, toege- voegd dat geen wijzigingen kunnen worden aangebracht aan Door inrichtingsvoorschriften aan te passen of op te heffen voorschriften over de toegelaten functies. worden vormen van ruimtelijke rendementsverhoging bevorderd: intensivering van het ruimtegebruik, verweving van Artikel 7.4.4/1 verschillende functies, het hergebruik van constructies en het § 1. Op initiatief van het college van burgemeester en tijdelijk toelaten van ruimtegebruik. schepenen en na advies van de gemeentelijke stedenbouw- kundige ambtenaar of de gemeentelijke omgevingsamb- Komaf maken met verouderde voorschriften kan ook de tenaar kunnen de stedenbouwkundige voorschriften van mogelijkheden voor energieprestatieverhogende handelingen algemene en bijzondere plannen van aanleg worden herzien vergroten, die soms verhinderd worden door bepalingen over of opgeheven wat betreft: bouwvolumes, afmetingen, …. 1° de perceelsafmetingen; 2° de afmetingen en de inplanting van constructies; Door de Codextrein van 8 december 2017 werd de regelgeving 3° de dakvorm en de gebruikte materialen; inzake ruimtelijke ordening in Vlaanderen gevoelig gewijzigd. 4° de maximaal mogelijke vloerterreinindex; Projecten met een hogere bouwdensiteit kunnen sinds de inwer- 5° het aantal bouwlagen; kingtreding vergund worden, ook als er ruimtelijke regelgeving 6° de voortuinstroken, de tuinzones met inbegrip van is die dat eigenlijk belet. In de Codextrein staat immers gesti- puleerd dat kan worden afgeweken van voorschriften in BPA’s tuinconstructies, de binnenplaatsen, de afsluitingen, de of verkavelingsvoorschriften voor aanvragen tot omgevings- buitenaanleg rond gebouwen met inbegrip van verhar- vergunning voor stedenbouwkundige handelingen, als die dingen, de bouwvrije stroken en de bufferstroken; voorschriften ouder zijn dan vijftien jaar. (Zie Arch-Index 108 – 7° het aantal toegelaten woongelegenheden of bedrijfseen- art. 4.4.9/1 van de VCRO.) heden per kavel; 8° de toegelaten functies in bebouwbare zones of van Deze codexaanpassing bood dus wel nog geen oplossing indien bebouwde onroerende goederen; het gaat om een BPA dat minder dan vijftien jaar geleden voor 9° de parkeergelegenheden. het laatst is gewijzigd, om voorschriften in een APA (algemeen plan van aanleg) of om voorschriften in een ruimtelijk uitvoe- De herziening of opheffing kan, voor het gebied waarop ringsplan. De lange, omslachtige procedure door een ruimtelijk ze betrekking heeft, niet tot gevolg hebben dat de opper- uitvoeringsplan aan te passen of op te maken bleek de enige vlakte aan openbare groen- of recreatievoorzieningen kleiner uitweg. wordt. [….] Dankzij onder meer het permanent pleidooi van de Vlaamse Volgende ingrepen zijn bijvoorbeeld mogelijk met de soepelere Bouwmeester Leo VAN BROECK en onder druk van het planwijziging: toenemend aantal Vlamingen dat bezorgd is over het klimaat, · voorschriften over bouwdieptes of bouwhoogtes wijzigen of de verkeersoverlast en het leefmilieu in het algemeen heeft de Vlaamse Regering beslist de mogelijkheden tot verbetering van opheffen; ruimtelijk rendement verder te versoepelen. · bouwen in tweede orde toelaten (begeleid door Het wijzigingsdecreet maakt een soepelere wijziging van verou- voorwaarden zodat het slechts gebeurt waar dit ruimtelijk derde voorschriften van BPA’s, APA’s en inrichtingsvoorschriften verantwoord is) – dit heeft immers betrekking op de in de in van sommige gemeentelijke RUP’s mogelijk. het artikel vermelde thema’s “inplanting van constructies”, “tuinzones” of “binnenplaatsen”; De herziening of opheffing kan alleen betrekking hebben op · voorschriften over dakvorm en dakbedekking opheffen; inrichtingsvoorschriften en kan geen wijziging van de (hoofd) · aan het wonen verwante functies (winkels voor dagelijkse bestemming van het gebied tot gevolg hebben. aankopen, horeca,…) toelaten in een tot dan toe louter residentiële woonwijk; Het besluit van de Vlaamse Regering van 11 januari 2019 · volumebeperkingen en bepalingen over gevelmaterialen inzake de herziening of de opheffing van stedenbouwkundige aanpassen of opheffen om isolatiemaatregelen mogelijk te voorschriften inzake bijzondere en algemene plannen van aanleg maken; en gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen, met toepassing · zonevreemdheid van bestaande vergunde of vergund van artikel 7.4.4/1 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, geachte gebouwen of functies in gebouwen opheffen. werd gepubliceerd in het Staatsblad op 25 februari 2019.  De decretale bepalingen en het uitvoeringsbesluit treden samen in werking. Van de soepele herzienings- of opheffingsprocedure Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 kan gebruik gemaakt worden vanaf 7 maart 2019. 31

OPRECHTE DANK AAN ONZE STEUNENDE BEDRIJVEN • DIRK BENOIT ELEKTRONIKA nv www.benoit.be Lindestraat 59, 8790 WAREGEM Tel. 056/60.41.19 – Fax 056/61.05.03 • BOCKAERT & THIENPONT nv Bouwpunt Botha www.botha.be Brug Zuid 21, 9880 AALTER Tel. 09/325.90.90 – Fax 09/374.20.51 • DEGREE-n - NANO HEATING Company www.nano-heating-company.be Boogschutterslaan 18, 8310 SINT-KRUIS-BRUGGE Tel. 0472/83.92.31 • DEJOND nv www.dejond.com Terbekehofdreef 55-59, 2610 WILRIJK Tel. 03/820.34.11 – Fax 03/820.35.11 • DUPONT DE NEMOURS bvba www.corian.be Antoon Spinoystraat 6, 2800 MECHELEN Tel. 0800 /96.666 • ECOBETON WATER TECHNOLOGIES nv www.eco-beton.be Hasseltsesteenweg 119, 3800 SINT-TRUIDEN Tel. 011/68.00.92 – Fax 011/68.39.32 • ISOMO nv www.isomo.be Wittestraat 1, 8501 KORTRIJK-HEULE Tel. 056/35.19.64 – Fax 056/35.92.11 • OBO BETTERMANN nv http://obo.be/nl-be Bist 14, 2630 AARTSELAAR Tel. 03/870.74.00 – Fax 03/887.40.00 • VELEK bvba www.velek.be Grote Herreweg 48, 9690 KLUISBERGEN Tel. 0476/48.50.73 – Fax 055/38.96.75 Door de financiële steun van deze bedrijven én van de adverteerders, kunnen wij u gratis info sturen!

 Volgende ingrepen behoren niet tot het toepassingsgebied van Beroep tegen omgevingsvergunning Ruimtelijk de soepelere planwijzigingsprocedure: toch niet ingeperkt - een voormalige industriële site, in het gewestplan bestemd Het Grondwettelijk Hof heeft de regeling dat tegen een als industriegebied en meer gedetailleerd geordend door een omgevingsvergunning enkel een administratief beroep of een BPA, herbestemmen tot woonomgeving (afwijking van de beroep bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen kan worden gewestplanvoorschriften is niet toegelaten); ingesteld indien tijdens het openbaar onderzoek over de vergun- - gronden in een BPA of (gemeentelijk) RUP aangeduid als ningsaanvraag een gemotiveerd bezwaar werd ingediend, buurtparkje of sportveld, bebouwbaar maken (inkrimping vernietigd. van de oppervlakte aan openbare groen- of recreatievoorzie- ningen is niet toegelaten). Het komt soms voor dat een omwonende tijdens het openbaar onderzoek bewust geen bezwaar indient. Na de afgifte van Klasseercode 4.215(-12) een vergunning onderneemt hij of zij alsnog actie door in beroep te gaan omdat bijv. hun privacy wordt bedreigd, hun Te weinig ambitie en visie in uitzicht belemmerd, lichtinval van de zon wordt afgenomen, het lokaal ruimtelijk ordeningsbeleid enz. … . Een onwenselijke situatie die tot ergernis leidde bij de vergunningsaanvragers. Het NAV hekelde begin maart de terughoudendheid die een aantal lokale besturen hebben ten aanzien van bepaalde Daarom werd in het decreet van 8 december 2017 (de zgn. stedenbouwkundige instrumenten, hedendaagse woonvormen Codextrein) vastgelegd dat diegenen die geen bezwaar indienen e.d. Zo nam het NAV met verbazing kennis van de “met onmid- tijdens het openbaar onderzoek, uitgesloten worden van de dellijke ingang afgekondigde appartementsstop” in de mogelijkheid om beroep in te dienen, zijnde : Aalsterse landelijke deelgemeenten. · een administratief beroep (bij deputatie resp. Vlaamse Maar het is niet de enige gemeente waar we zo’n conserva- Regering als de beslissing in eerste aanleg uitgaat van het tieve reflex ondervinden, aldus NAV-voorzitter Kati LAMENS. College van Burgemeester of Schepenen resp. de deputatie) Daarnaast is de wildgroei aan soms zeer verschillende en moeilijk terug te vinden gemeentelijke verordeningen een · een jurisdictioneel beroep (bij de Raad voor oud zeer. Met de recente ontvoogding is dit alleen nog maar Vergunningsbetwistingen als de beslissing uitgaat van de verslechterd. Vlaamse Regering of de deputatie in laatste aanleg). Door de Vlaamse Regering werden de voorbije jaren nochtans Deze regeling werd dus via de Codextrein (artikel 133, 2°, en stappen gezet om het ruimtelijk rendement te verhogen. De 151, 3°) ingevoerd in het Omgevingsvergunningsdecreet (artikel Vlaamse doelstellingen moeten echter vertaald en geïmple- 53 en 105) om een vertragende procedure te voorkomen. menteerd worden op gemeentelijk niveau. Voor de implemen- tatie van die ruimtelijke visie beschikken de lokale besturen over een ruime keuze aan strategieën en stedenbouwkundige instrumenten, die afhankelijk van de context, de gemeente- lijke organisatie en de beschikbare middelen, kunnen worden ingezet. Kati LAMENS geeft als voorbeeld : “In plaats van een terrein volledig in te palmen hoger bouwen dan voorzien, de auto’s onder de grond parkeren en een grote groene zone maken. Maar daarvoor zou in de kern van elke gemeente een minimum van drie bouwlagen altijd mogelijk moeten zijn.” Een voorbeeld van hoe het wel kan : de oude fabriekssite van de Witte Lietaer Het Grondwettelijk Hof oordeelt in haar Arrest van 14 maart maakt deel uit van de dorpsvernieuwingsprojecten in het centrum van Lauwe 2019 (nr. 46/2019) dat de beperking van het recht op toegang tot de rechter van diegenen die in het kader van het openbaar (Menen). Het masterplan werd ontwikkeld door Architecten Groep III i.s.m. onderzoek een gemotiveerd bezwaar, standpunt of opmerking B2Ai. Het architectuurontwerp van de meergezinswoningen is van de hand hebben ingediend, niet evenredig is met de door de decreet- gever nagestreefde doelstelling die in essentie erin bestaat van Architecten Groep III. de bestuurlijke geschillenbeslechting te stroomlijnen en te versnellen. Kort samengevat : de eis dat een eerder bezwaar (Foto Luc Roymans) werd ingediend bij een later beroep is in strijd met het principe van de vrije toegang tot de rechter. 33 De vernietiging heeft tot gevolg dat deze regeling automa- tisch verdwijnt uit de regelgeving en dus niet meer kan worden toegepast.  Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

 Ruimtelijk Vergunningsbeslissingen genomen op basis van aanvragen worden én constructies of beplantingen die onwettig worden ingediend vanaf 30 december 2017, waarvoor de beroepstermijn wanneer het nieuwe besluit in werking treedt, kúnnen geregula- nog niet is verstreken, en beslissingen waarbij de bevoegde riseerd worden. De eigenaar moet daarvoor binnen het jaar een overheid het administratief beroep onontvankelijk verklaarde aanvraag indienen bij de wegbeheerder. en waartegen de beroepstermijn nog niet is verstreken, komen nog in aanmerking voor een beroep op grond van de vastge- Voorbij de tiende meter van de vrije stroken langs autosnel- stelde ongrondwettigheid. Definitief geworden vergunningsbe- wegen kan de wegbeheerder afwijkingen van het verbod slissingen waartegen geen beroep meer kan worden ingesteld, toestaan. worden niet aangetast door dit vernietigingsarrest. Klasseercode 4.201(-4) De modeldocumenten in het omgevingsloket werden reeds aangepast aan de gevolgen van dit Arrest. Aanpassingen in omgevingsloket AI-Klasseercode 4.215(-11) Sinds de release v2.46 van 27 maart 2019 kan je na het indienen van de aanvraag : Vrije stroken langs autosnelwegen · personen aan een aanvraag toevoegen Door een op 8 februari 2019 gepubliceerd besluit heeft de · persoonsgegevens aanpassen Vlaamse regering het bouwverbod langs de autosnelwegen · de betrokkenheid van een persoon stopzetten zodat deze verstrengd in het Vlaams Gewest. Het bouwverbod geldt vanaf 18 februari 2019 voor alle geen toegang meer heeft tot het project. “constructies” én over de volledige breedte van dertig meter Bijv.: als een personeelslid van een architectenbureau ontslag vanaf de grens van het domein van de autosnelweg, op- en neemt, wordt de toegang tot de ingediende projecten stopgezet. afrittencomplexen en dienstwegen inbegrepen. De vrije strook langs een autosnelweg heeft een breedte van De rechten om de projectinhoud te wijzigen, zijn daarentegen 30 meter en wordt gerekend vanaf de grens van het snelweg- niet veranderd. Na het indienen kan de projectinhoud niet meer domein, loodrecht op de as van de weg. Het snelwegdomein gewijzigd worden, ook niet door personen die tijdens de samen- bestaat uit de rijbanen, de pechstroken en vluchtstroken, stelling schrijfrechten hadden. de taluds, de afwateringsgrachten, de vangrails, de geluids- schermen en de lussen van de op- en afritten. De vrije stroken Enkel wie tijdens het samenstellen schrijfrechten had op de van 30 meter omvatten dus ook privéterreinen. projectinhoud, kan na het indienen personen toevoegen of Het is onder meer verboden om in die vrije stroken: verwijderen. Uitzonderingen hierop zijn: · te bouwen, te herbouwen of bestaande constructies · de aanvrager overeenkomstig artikel 4.1.1, 3°, VCRO te verbouwen. · de exploitant Dat verbod geldt niet voor instandhoudings- en · de opsteller onderhoudswerken; · de architect-ontwerper. · afsluitingen van materialen, die een gesloten wand vormen, Zij kunnen altijd personen toevoegen of verwijderen. aan te brengen; · een groene haag op minder dan vijftig centimeter achter de Bijv. : de architect-assistent stelt een project op en heeft grens van de autosnelweg te plaatsen of een groene haag te dus schrijfrechten. Hij voegt een aanvrager toe, die hij enkel houden die meer dan een meter breed is; leesrechten geeft. Na het indienen kunnen de architect- · een ophoging van meer dan een meter hoogte of een assistent en de aanvrager allebei persoonsgegevens wijzigen. uitgraving van meer dan een meter diepte te maken. De aanvrager kan dat omdat een aanvrager hoe dan ook dat Het is ook verboden om de onwettige situaties te handhaven. recht heeft. De architect-assistent kan dat, omdat hij tijdens het Onwettige constructies en beplantingen die al jaren gedoogd samenstellen schrijfrechten had. Voor oude dossiers (projecten die voor de release van v2.46 ingediend zijn) krijgen enkel de aanvrager, de exploitant, de opsteller, de architect-ontwerper en de vergunningverlenende overheid de mogelijkheid om personen toe te voegen en te verwijderen. Bij duplicatie van een dossier krijgen dezelfde personen die schrijfrechten hadden op het originele dossier deze rechten ook op het duplicaat-dossier. Bij duplicatie van oude dossiers krijgen enkel de aanvrager, de exploitant, de architect-ontwerper en de opsteller schrijfrechten. Zij kunnen vervolgens wel schrijfrechten geven aan de andere personen. Tegen de zomer wordt de lay-out van het Omgevingsloket ingrijpend aangepast om de gebruiksvriendelijkheid ervan te verhogen. Daarnaast werken ze aan de mogelijkheid om een aangepaste projectinhoud in te dienen bij het volledigheids- en ontvankelijkheidsonderzoek of als wijzigingsverzoek, zodat de inhoud van een project altijd correct beschikbaar is in het loket. Ook de communicatie rond beroepschriften zal verbeteren. 34 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

Voor uw werfdagenkalender : Vorstperiodes De definitief erkende vorstperiodes tijdens winter 2018 - 2019 ZONE (Afgebakende regio) PERIODE van – tot en met Totaal werkdagen Arrondiss. Aalst – Dendermonde – Eeklo - Gent - Oudenaarde Kortrijk – Moeskroen – Tielt - Roeselare – Ieper Brugge – Diksmuide – Veurne –Oostende 19/01 – 27/01/2019 5 Het administratief arrondissement Brussel-hoofdstad, de randgemeenten en het adm. Arr. Halle-Vilvoorde (behalve de gemeente Bever) – de kantons Genappe en Nijvel De arrondissementen Antwerpen – Mechelen - Sint-Niklaas 12/12/2018 – 17/12/2018 15 19/01/2019 – 27/01/2019 12/02/2019 – 19/02/2019 De arrondissementen Hasselt - Maaseik - Turnhout 12/12/2018 – 17/12/2018 17 19/01/2019 – 27/01/2019 31/01/2019 – 03/02/2019 + 14/02/2019 – 20/02/2019 Het adm. arr. Leuven (behalve de gemeente Landen) - 19/01/2019 – 27/01/2019 10 de kantons Jodoigne – Perwez – Wavre 31/01/2019 – 03/02/2019 De arr. Ath – Bergen – Charleroi – Doornik - Soignies. Het arr. Thuin 13/12/2018 – 17/12/2018 17 (naar het Zuiden begrensd door de gemeenten Erquelinnes - 25/12/2018 – 31/12/2018 Merbes-Le Château en Thuin) – de gemeente Bever 19/01/2019 – 27/01/2019 + 31/01/2019 – 06/02/2019 De arrondissementen Borgworm – Hoei – Luik - Tongeren 25/12/2018 – 30/12/2018 13 (behalve de gemeente Voeren) – de gemeente Landen. 19/01/2019 – 27/01/2019 31/01/2019 – 06/02/2018 De arrondissementen Dinant (behalve het kanton Gedinne) Namen – 12/12/2018 – 18/12/2018 21 Philippeville - het zuiden van het arr. Thuin, naar noorden begrensd 25/12/2018 – 31/12/2018 door de gemeente Beaumont 19/01/2019 – 27/01/2019 + 29/01/2019 – 06/02/2019 Het administratief arrondissement Verviers 12/12/2018 – 18/12/2018 22 + de gemeente Voeren 25/12/2018 – 30/12/2018 19/01/2019 – 09/02/2019 De provincie Luxemburg en het kanton Gedinne 12/12/2018 – 18/12/2018 31 25/12/2018 – 31/12/2018 19/01/2019 – 09/02/2019 12/02/2019 – 18/02/2019 + 12/04/2019 De zaterdag wordt niet meegerekend in het aantal opgegeven werkdagen, wel de inhaalrustdagen en collectieve verlofdagen. Deze vorstperiodes worden erkend door het Fonds voor Bij betwisting kan eventueel de regionale meteodienst worden geraadpleegd of het KMI (tel. 02/373.05.20 of 21- dienst Bestaanszekerheid van de Bouwnijverheid, Koningsstraat klimatologie, Ringlaan 3, 1180 UKKEL - [email protected]). 132 B 1, 1000 BRUSSEL - tel. 02/209.65.65. Dit Fonds staat in Er bestaan ook per dag gerangschikte tabellen van : voor de vorstvergoeding aan de bouwvakarbeiders. Over deze · de totale duur van de regenperiodes tussen 7 en 17 uur ; dagen bestaat er weinig betwisting. · de snelheid van de maximale windstoten van min. 10m/s. Deze tabel kan nuttig zijn om bij nacalculatie de werkdagen- Deze regen- en windperiodes gelden evenwel niet als kalender te bepalen. Voor de berekening van de uitvoerings- onomstotelijk aan te nemen weerverletdagen ! Meer info termijnen hebben deze vastgestelde vorstperiodes enkel een bij ons secretariaat : 051/25.21.00 – [email protected] indicatieve waarde. Slechte weersomstandigheden kunnen Tip : wie de uitvoeringstermijn in de aannemingscontracten immers van plaats tot plaats zodanig verschillen. Daarom moet uitdrukt in kalenderdagen in plaats van in werkdagen, heeft op het bouwwerk zelf nagegaan worden of er al dan niet kan minder last van werkschorsingen. gewerkt worden. De eenvoudigste manier om een werkdagenkalender te bepalen Bij overheidsopdrachten is er wel een omschrijving van een is uiteraard het bijhouden van een werfdagboek. Naast de werkverletdag : vorstperiodes moet immers rekening gehouden worden met de “ de dagen waarop, zoals aanvaard door de aanbestedende verlofregelingen in de bouwsector (zie daarvoor klasseercode overheid, het werken wegens ongunstige weersomstandig- 5.003) en mét de weerverletdagen. heden of de gevolgen ervan gedurende ten minste vier uren onmogelijk was of zou zijn geweest “ (K.B. van 14/01/2013.) Of er al dan niet weerverlet (regen of aanhoudende hitte) wordt ingeschreven, wordt in praktijk bepaald door de werkgever- De aanduiding “wegens ongunstige weersomstandigheden” is bouwaannemer (dit hoort in overleg met de toezichthou- niet enkel toepasselijk op de onderbrekingen veroorzaakt door dende architect, zodat deze zijn werkkalender van de werf kan het slechte weer in enge zin, doch ook op elke arbeidsonder- bijhouden). breking voor zover ze er het rechtstreeks gevolg van is (bijv. Bij betwisting is het aan de aannemer om, op basis van objec- onder water staan van de bouwplaats, wassen van het water, tieve fysische of technische situaties, aan te tonen dat de dooi, onbruikbaarheid van de grond na regen, … waardoor het uitvoering van het werk onmogelijk is. Weersomstandigheden werk onmogelijk wordt gemaakt). (lage of te hoge temperaturen, neerslag) kunnen oorzaak zijn dat het niet aangewezen is grondstoffen, materialen of bedrijfs- A-I Klasseercode 5.002 (-24) middelen te gebruiken, beletten dat de werken worden uitge- voerd volgens de regels van de kunst, … Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 35

Contact - vraag Indien je reageert op één van de volgende BURO 2018 architecten, Antwerpen : Archiles bvba zkt gemotiveerde en creatieve aankondigingen en je dan gemeld wordt dat - stagiair-architect(e) stagiair (ir.-)architecten m/v om mee te werken - architect(e) met +/- 5 jaar ervaring bij voorkeur aan gevarieerde middelgrote - grote projecten. de vraag niet meer geldt, zouden wij het in woningbouw, nieuwbouw/verbouwingen. Schriftelijk solliciteren met uitgebreid portfolio: waarderen indien je ons daarvan verwittigt • ervaring in volledige projectopvolging • correct, creatief en communicatief Archiles architecten bvba tel. 051/25.21.00 of • kennis van Vectorworks. T a v. Dhr. Luk Segers [email protected] Contact via Stationsstraat 89 - 2440 Geel POUMA Ing- en Arch bvba -Temse [email protected] [email protected] Zoekt jonge (industrieel) ingenieurs (-archi- tecten) voor uitdaging in bouw, wegenwerken, DnA architecten-ingenieurs zoekt (ir)-architect(e), TALUD staal­constructies; interesse in BIM en in proces­ met enkele jaren ervaring. De projecten zijn zoekt nieuwe medewerkers beheersing. Info: uiteenlopend van schaal en fijn gedetailleerd. JIJ Ons kantoor is gelegen in de stationsbuurt van deelt onze passie voor ruimte Ilka Mans (ingenieur-architect/bouwkunde) Oudenaarde. bent een enthousiaste ontwerper http://www.pouma.be Softwarekennis: Autocad - Sketchup – Office hebt ervaring in uitvoering Contact : WIJ BIEDEN [email protected] GSM: 0485/80.45.65 boeiende projecten [email protected] een unieke werkplek vandearchitecten uit Brasschaat zoekt een correcte verloning ifv ervaringsniveau zelfstandig (ir) architect (stagiair) AP/ART Architecten is op zoek naar een (stagiair) doorgroeimogelijkheden - all-round architectuur taak architect. INTERESSE? - gemotiveerd, accuraat, communicatief Voor meer informatie: https://apartarchitectuur.be/ - kennis van Vectorworks vacature/gezocht-stagiair-architect www.talud.eu We kijken uit naar je sollicitatie Onze gevarieerde projecten leiden tot een [email protected] boeiende en afwisselende job. [email protected] Interesse? Stuur dan uw CV naar   Architectenbureau ARDESC te Balen zoekt gemoti- veerde zelfst. (ir)architect(e) met min. 5j. ervaring Architectenbureau Glenn Reynaert ABGR [email protected] om ons team te versterken bij creatieve en (Diksmuide) zoekt architect die wenst deel uit te technische uitwerking van onze dossiers. Goede maken van architecturale-, interieur-, landschaps- DAG zoekt architect of stagiair-architect kennis VectorWorks vereist, bij voorkeur op Apple. en designprojecten met oog voor detail en kwali- Wij zijn een ontwerpbureau voor hedendaagse CV/portfolio mailen naar tatieve materialen. architectuur, gevestigd in Geel en actief in Interesse ? Contacteer ons via Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg. [email protected] [email protected] Kandidaturen: [email protected] I’m with Alice | Architecture & Engineering is of 051/62.62.60 www.dearchitectengroep.be op zoek naar een ingenieur-architect voor wie architecturale kwaliteit en straf design evenveel Architektenburo Erik Martens & Partners Miss Miyagi zoekt een architect met 1-5 jaar voldoening geven als het bedenken van een (Maaseik) zoekt een enthousiaste architect die ervaring voor het uitwerken (ruimtelijk, juridisch, top-notch stabiliteitsconcept. geïnteresseerd is in restauratie-/herbestemmings- financieel en grafisch) van herbestemmings­ projecten. Bij ons krijg je de kans om alle facetten scenario’s voor bijzondere panden. Referenties op [email protected] van het beroep uit te oefenen: van voorontwerp www.missmiyagi.eu/vastgoedplatform tot oplevering. Motivatie/portfolio/CV (<10MB) naar Leuvens architectenbureau zoekt gemotiveerde architect: [email protected] [email protected] · minimum aan ervaring · Kennis van vectorworks, sketshup en Gezocht: architect / stagiair(e) - architect. G&G architecten te Grimbergen zoekt een Ben jij de architect / architect-stagiair(e) die ons Architect / Ingenieur Architect en een Architect photoshop team kan versterken, stuur dan uw CV naar Stagiair. · Grootschalige projecten & particuliere Kennis van Autodesk Building Design Suite 2018 [email protected] (Autocad 2018, Revit 2018, …), is een pluspunt woningen maar geen vereiste. · Zelfstandig kunnen werken GAB-ARCHITECTEN ZOEKT GEDREVEN Stuur je cv en motivatie naar MEDEWERKER MET ERVARING [email protected] Architectenbureau uit Geel zoekt gemotiveerde, [email protected] ervaren (min. 5j) architect om ons team te of bel 02/270.45.25 Architectenbureau Michel Janssen (Tongeren) verstreken. Wij zijn actief in scholenbouw, sociale zoekt architect(e) – master monumentenzorg huisvesting, kantoorprojecten en utiliteitsbouw. aNNo is hiring! Junior architect. Wij bieden een voor uitbreiding team bij ontwerp en opvolging Contact: inspirerende werkplek (co-working ontwerppoel), boeiende restauratieprojecten en innovatieve een afwisselend takenpakket, de tips & tricks voor herbestemmingen van erfgoed. [email protected] renovatieprojecten, doorgroei-optie tot project­ architect. CV naar e-mail: [email protected] vzw Ignatius Scholen Brussel werft een FT coördi- www.micheljanssen.be nator infrastructuur (M/V) aan. [email protected] Taak: organisatie & opvolging van bouw- en buro aRCHITEC, met kleine a, zoekt medewerker herstellingswerken in 10 scholen in Brussel & de Quirynen Jacobs architecten is op zoek naar die inhoudelijk mee wil denken, ontwerpen, noordrand. medewerkers (ir.-)architect. uitwerken en opvolgen binnen ons architec- Functieomschrijving, info & kandidaturen naar Wij specialiseren in groepswoningbouw, sociale tuurteam (www.architec.be) P. Yperman huisvesting, renovatie en restauratie. We bieden Ervaring is een troef, maatschappelijke betrok- flexibiliteit, groeikansen en een aangename kenheid en drive een must. Contact: [email protected] werkomgeving in een historisch gebouw. Koen Cappon - 0475/36.42.43 Architectenburo Johan KETELE (Kortrijk) zoekt [email protected] [email protected] gemotiveerde architect, stagiair- of assistent- architect, om mee te werken aan projecten voor ba-p zoekt gemotiveerde (ir.)architecten ARCHITECT / ARCHITECT ASSISTENT rusthuizen, assistentiewoningen, beschut wonen, Functie: ontwerpen, opmaak bestekken & ARCHITECTENBUREAU STIJN GOETHALS zoekt enz. meetstaten en werfopvolging. een gedreven architect / architect assistent met Kennis autocad en sketchup is pluspunt. Kennis software: Vectorworks, Excel en Word grote interesse voor hedendaagse architectuur. Ervaring: min. 2 jaar en stageplaats. Minimum 1 jaar ervaring. [email protected] Moedertaal: Nederlands. of 0475/69.16.02 Bezorg ons je cv, motivatie en portfolio via Tel: 0471/55.77.21 [email protected] [email protected] www.architectstijngoethals.be 36 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

PROJECTLEIDER NAZORG bij CHAPP, iets voor u ? Architectenburo Dirk Moerman (Izegem) zoekt BUREAU GODDEERIS ARCHITECTEN Contact - vraag Zelfstandig, communicatief, oplossingsgericht, gemotiveerde medewerk(st)ers om ons team zoekt een (ir)-architect(e)  met affiniteit diplomatisch, technisch onderlegd. Zie: te komen versterken. Profiel: stressbestendig & voor bouwtechniek en ontwerp om, op https://chapp.one/blog/ teamplayer - kennis ARCHICAD is pluspunt. Ook zelfstandige basis of in dienstverband, vacature-projectleider-nazorg zijn we op zoek naar een BIM-manager. CV aan bouwdossiers op te maken en desgewenst Freelancer of bediende, bij u thuis of op kantoor werven op te volgen. in Asse. [email protected] BUREAU GODDEERIS ARCHITECTEN  heeft [email protected] TRiAS architecten wil zijn team versterken met uiteenlopende projecten gaande van of bel 0474/458.258 twee architecten. Bent u een gedreven architect residentieel, multi-residentieel tot die graag wil meewerken aan hedendaagse archi- corporate. We waken over het ontwerp van Moonarchitects bvba is dringend op zoek tectuur en stadsontwikkeling? Wij kijken alvast de eerste schetsen tot het detail en het naar een (stagiair)-(ingenieur)-architect voor uit naar uw kandidatuur! Graag CV en beknopte opvolgen van de werf. versterking van het ontwerpteam (nieuwbouw & portfolio naar: renovatieprojecten). Contact via [email protected] Bij interesse graag uw cv en portfolio naar [email protected] RADAR architecten is dringend op zoek naar een [email protected] sculp[IT]architecten BVBA–Antwerpen-is op zoek medewerker met minimum 3 jaar werfervaring Meer informatie kan u vinden op: naar een uitvoeringsgerichte medewerker. Je bent met een gedegen technische kennis. nauwgezet, gemotiveerd en wenst te werken in CV’s en portfolio’s sturen naar www.moonarchitects.be een klein, maar dynamisch team. cv mailen naar [email protected] OSK-AR architecten is op zoek naar een (ir.) [email protected]. Meer info over ons vind je op architect en bouwkundige om het team te Meer info op onze website versterken. www.radar-architecten.be Ben je op zoek naar een kantoor waar een frisse www.sculp.it ontwerpdynamiek gecombineerd wordt met jaren- TRANS architectuur I stedenbouw is op zoek lange ervaring en vakbekwaamheid, stuur dan je STUDIO ROMA cvba is op zoek naar een naar gemotiveerde medewerkers om autonoom portfolio en CV naar restauratie-architect met minstens drie jaar een project op te volgen in ontwerp- en/of ervaring voor de opvolging van nieuwe uitvoeringsfase. [email protected] boeiende restauratieprojecten. Een master in de Profiel: ir. arch. met ca. 2 jaar ervaring. Goede monumenten­zorg wordt zeer op prijs gesteld. kennis van courante software. D’hondt-Parein Architecten zoekt een gedreven Stuur uw cv en portfolio in pdf formaat (max 5MB) stagiair -en projectarchitect, ambitieus en www.studioroma.be naar [email protected] zelfkritisch! Van concept tot uitvoering; kennis Sollicitatie met CV is te richten aan Revit/Autocad, Adobe suits en sketchup zijn een Architectenbureau Bofa gevestigd te pluspunt. Portfolio + CV (max10mb) naar [email protected] St-Genesius-Rode is op zoek nr zelfstandig architect(e) met min 3 jr ervaring vr de versterking [email protected] Architektenburo Jef van Oevelen uit Ekeren zoekt van ons team. Kennis vectorworks, ervaring alle www.dp-architecten.be voltijds zelfst. medewerker (ir.) architect met fases van een project, kennis NL/FR, eigen vervoer. 2 à 3 jaar ervaring in ontwerp, dossierbeheer en B-architecten zoekt een project architect voor de realisatie. [email protected] opvolging van projecten, van opstart ontwerp tot www.bofa-architects.be en met oplevering werken. e-mail : [email protected] Minstens 3 jaar ervaring en kennis van Autocad (IR) ARCHITECT(E) GEZOCHT 2016, Microsoft Office, Adobe Suite, en Sketchup Architectuurgroep Jo Peeters (Antwerpen) is op OH Architecten, gevestigd in Leuven, zoekt een vereist. Meer info: zoek naar een (stagiair-)architect . gedreven bijkomende (ir)architect(e). Je staat in CV, portfolio en motivatie : voor de volledige opvolging van dossiers. Kennis http://www.b-architecten.be/jobs van Archicad en enkele jaren ervaring zijn een [email protected] pluspunt. Interesse? Mail naar: Studiebureau Rimanque uit Tienen zoekt een www.jopeeters.be gedreven ingenieur(-architect) met ervaring en [email protected] interesse voor stabiliteit. Voor projecten in Vlaams- 3ie.5 Architekten zoekt voor uitbreiding van zijn Brabant, Limburg en Brussel samen met een dynamisch team ervaren freelance (interieur) Architects in Motion staat met 35 medewerkers enthousiast dynamisch team (ingenieur)archi- architect : een gemotiveerde medewerker voor het garant voor een professionele aanpak. Het tecten. Solliciteren : werken in teamverband voor 2 à 3 dagen/week kantoor levert hedendaagse all-in projecten in in het kantoor te Heist-op-den-Berg. Interesse? uiteenlopende sectoren. AIM zoekt architecten, [email protected] Reageer via e-mail: -assistenten, -stagiairs en stedenbouwkundigen. VERBA een dynamisch arch. bureau in Ardooie [email protected] AIM, Parklaan 146, 2300 Turnhout zoekt voor uitbreiding van haar bureau : [email protected] poly medewerk(st)er architect (-assistent) TENARCHITECTS zoekt een gedreven architect - diverse taken architectuurpraktijk en een interieurarchitect met 2 a 3 j ervaring op Licence to Build, hechte en dynamische ploeg - kennis CAD (voorkeur VECTORWORKS), Word & zelfstandige basis. Goede kennis van Vectorworks, van 33 teamspelers uit Lennik, is op zoek naar SketchUp,Word en Excel vereist. versterking door (ir-) architect met ervaring, Excel vereist eventueel in scholenbouw, goede kennis - enige ervaring e-mail: [email protected] Nederlands en Autocad is een must. Bezoek www.licencetobuild.be Tel. 051/740.851 JONCKX ARCHITECTEN zoekt gedreven freelance en stuur je cv naar E : [email protected] architect medewerker voor minimaal 3 dagen per week. Min. 3j ervaring, goede ontwerper, kennis [email protected] goedefroo+goedefroo architecten van Vectorworks, SketchUp,Word en Excel vereist. zoekt enthousiaste (IR) projectarchitect voor Expertisebureau zoekt begeleiding van projecten doorheen het volledige e-mail: [email protected] · assistent-architect voor administratieve bouwtraject, van ontwerp tot oplevering. Enige jaren ervaring is een pluspunt. a154 zoekt een stabiliteitsir. Ondersteuning tijdens opvolging en behandeling van dossiers Mail uw cv en portfolio naar: concept- en ontwerpfase, uitwerken en opvolgen · architect of ingenieur-architect voor van stabiliteitsstudies. Goede kennis van Autocad, [email protected] Photoshop, Sketchup, Office,... is vereist. expertiseopdrachten. Deeltijds, zelfstandig statuut, flexibele Janssens architecten bvba te Wetteren zoekt ww.a154.be uur­regeling. Zie gemotiveerde stagiair (ir.-)architect om op cv + portfolio naar : [email protected] zelfstandige basis mee te werken aan verschil- www.arcon-experts.be lende grotere en kleinere projecten. CV, portfolio BURO IIII Architectuur BVBA (Kapellen) zoekt en/of motivatie verzenden naar gemotiveerde stagiair (m/v) met kennis van AutoCad, SketchUp en Photoshop. [email protected] Kandidatuur sturen naar: www.janssensarchitecten.be [email protected] Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 37

Contact - vraag Ingenieursbureau Norbert Provoost zoekt een SCHELLEN ARCHITECTEN bvba (Bonheiden) zoekt Architectenbureau D & A bvba zoekt voor onmid- bouwkundig ingenieur en tekenaar. Een uitge- gemotiveerde zelfstandig (ir.)architect. Taak: mee dellijke indiensttreding een architect met ervaring breide functieomschrijving en het gewenste profiel ontwerpen, uitwerken en opvolgen van kwalita- in het uitwerken en opvolgen van projecten. CV zijn te vinden op onze website : tieve en gevarieerde projecten. zenden naar : www.norbertprovoost.be Zie www.schellen.be. Graag uw CV en portfolio opsturen naar Kapittelhof 22 – 3290 Lommel Alfons Braeckmanlaan 233, 9040 Gent e-mail : [email protected] e-mail: [email protected] [email protected] Architect Heyens Jo BVBA uit As is dringend op pi ARCHITECTen zoekt freelance architect(e) Paridaens ingenieurs, zoek naar een architect of architect-assistent op & bouwkundig tekenaar voor uitwerken diverse bureau voor stabiliteits- en constructie- zelfstandige basis. Kennis van VectorWorks is projecten; restauratie, verbouwing, nieuwbouw advies zoekt een tekenaar (ingenieur / architect noodzakelijk. Minimum 3 jaar ervaring. – exterieur en interieur. Kennis autocad (2D) en / bouwkundig tekenaar) vnl. voor de opmaak van Interesse? Contacteer ons via mail: visualisaties vereist. Contact: betonplannen: [email protected] www.piarchitecten.be Engelsplein 25-0401, 3000 Leuven of 0478/26.48.51 [email protected] ARTEX ingenieurs en architecten (Dendermonde) Ingenieur-architect met interesse voor beton- UAU collectiv zoekt gemotiveerde collega’s als 2 voor A architecten zoekt een gemotiveerde studies en/of technieken gezocht. Bezoek onmiddellijke versterking van ons enthousiast architect-assistent om zich aan te sluiten bij het www.artexbvba.be om onze veelzijdigheid aan team. Specifiek een architectenteam. Bediendencontract wordt aange- opdrachten en team te kennen. Contact: · Projectleider boden. Gelieve uw CV te sturen naar · Projectarchitect Lieven Verbruggen - GSM : 0486/18.20.80 · Interieur(stagiair)architect samenwerking [email protected]  of 0475/60.56.95 e-mail : [email protected] Voor info omtrent ons team zie Skilpod Wij zoeken een stagiair of een deeltijds · Bouwkundig tekenaar www.2voorA.be medewerker met 2 à 4 jaar ervaring, voor wie · 3D Artist. aandacht voor detail en liefde voor de job Stuur je CV en portfolio : ArchitectuurGroep Oosthoven zoekt een gemoti- belangrijk zijn. veerde (stagiair-)architect om ons team te Ben je gedreven en op zoek naar een toffe job, [email protected] versterken. Interesse in dossieropvolging van waar alle stappen van ontwerp tot uitvoering aan ontwerp tot oplevering ? Contacteer: bod komen? Contacteer ons dan op: Architecten Els Claessens en Tania Vandenbussche zoeken gemotiveerde medewerkers. ArchitectuurGroep Oosthoven bvba [email protected] Graag motivatie en curriculum sturen naar Stwg op Ravels 145, 2360 Oud-Turnhout tel 014/42.28.32 - [email protected] Atelier MA+P zoekt creatieve & gemotiveerde (ir.) [email protected] architect om mee te werken aan hedendaagse AST 77 architecten- en ingenieursbureau architectuurprojecten. BOB361 architecten, Brussel zoekt dringend zoekt een (ir-)architect(e) en/of een creatief 2j ervaring, kennis Franse taal is een +.   een (ir-)architect (m/v) voor de opvolging van een bouwkundige met enkele jaren ervaring in de Brief + portfolio sturen aan werf. Werfervaring is onontbeerlijk. Kennis van regio Vlaams-Brabant. Software: Vector Works Vectorworks en Autocad. CV en mini-portfolio in en/of AutoCAD, MS office, Sketch Up     Atelier M Architects + Planners, schermkwaliteit (max. 5MB) mailen naar Latinislaan 11, 1030 Brussel.  Goossensvest 45 | 3300 Tienen | 0478/45.35.82 | e-mail: [email protected]  [email protected] [email protected] | www.ast77.be www.a-map.be Egide Meertens Plus Architecten zoekt gemoti- BVDL architecten uit Waregem zoekt een CH-Architecten BVBA zoekt een creatieve en veerde medewerk(st)ers voor de realisatie ‘medewerker retail projecten’ om ondersteunend enthousiaste (ir)architect met zin voor detail- van boeiende projecten in woningbouw en en nauw samen te werken met de projectarchitect lering en precisie en interesse in energiezuinig interieurvormgeving. van de retaildossiers in binnen- en buitenland. bouwen. Kennis van vectorworks is gewenst. Meer Interesse? Contacteer ons via Goede kennis Frans en Engels is pluspunt. info: Meer info : mail cv en motivatie naar Janne www.ch-architecten.be [email protected] Verstraete op Kandidaturen sturen naar : Egide Meertens Plus Architecten Iers Kruisstraat 60, 3770 Riemst [email protected] e-mail : [email protected] 012/453.070 Architectenbureau Serck zoekt (ir.) architect met AVA&P zoekt 2 (ir-) architecten met voldoende minstens drie jaar ervaring met totaalprojecten en ervaring voor leidinggevende functie. Voor het A2D Architects is op zoek naar een enthousiaste, affiniteiten voor erfgoed. We bieden een duurzame realiseren van duurzame projecten, checken van creatieve (stagiair) architect om in teamverband samenwerking met doorgroeikansen op termijn in ontwerpen en bestekken van collega’s. Bent u te werken aan diverse projecten binnen een jonge, regio Gent. commercieel aangelegd en bent u een teamspeler, dynamische ploeg op zelfstandige basis. mail uw cv naar : Stuur een e-mail met je CV en portfolio naar www.thomasserck.be Tel. : 09/222.23.45 - e-mail : [email protected] [email protected] [email protected] Arch.& studiebureau Louis Cooreman met kantoor of bel 02/766.12.30. Tecon groep, raadgevende ingenieurs; speciale te Zele zoekt een ir-arch. als medewerker, met technieken, stabiliteit en energieprestatie zoekt zeer gevarieerde opdrachten in kleiner, dynamisch www.A2D.be een jonge zelfstandige ingenieur architect en bureau. Ook ruimte voor (ir-) arch. stagiair. een assistent-architect voor het uitwerken en Interesse ? Contacteer : Buro Architectuur – David Vancanneyt, zoekt opvolgen van stabiliteitsstudies. architect of architect stagiair (m/v). Wij bieden Ir.-arch. Louis Cooreman - GSM : 0477/27.84.84 een goede leerschool in hedendaagse stijlvolle E-mail : [email protected] e-mail : [email protected] architectuur. www.tecon-groep.be Gelegen te Opwijk. Vlot bereikbaar met trein. B.A.U. architectenbureau B. & C. Coussée zoekt Jamaer Architecten zoekt creatieve architect min. dringend een bachelor bouwkunde/assistent- [email protected] 5 j. ervaring en ruime werfervaring. architect(e) of gelijkwaardig door ervaring. Zie www.buroarchitectuur.be (Middel)grote projecten in private en utili- vacature op teitsbouw. Verplichte kennis : Autocad, Word, Architectenbureau Verlinde en Partners is op Excel. Kennis Adobe, Photoshop en 3-D = www.BAUcoussee.be zoek naar een creatieve en gedreven (stagiair-) pluspunt. architect om mee te werken aan gevarieerde Interes. vw. Mail uw cv naar architectuurprojecten tijdens de verschillende fases van het bouwproces: zowel ontwerp als [email protected] uitvoering. CV + portfolio mailen naar: [email protected] 38 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

OYO architects zoekt gemotiveerde medewerkers. HVC Architecten zoekt voor het bureau te MakeMe is seeking for new collaborators in the Contact - vraag Zelfstandig architect met 5-10 jaar ervaring voor Keerbergen een ervaren projectarchitect voor field of architectural visualization, who can grow opvolging van projecten tot uitvoering. Zowel voltijdse samenwerking of op zelfst. basis voor with us and who fit with our young team in our kleine als grote schaal. Conceptueel sterk en projectopvolging en aansturen teams. unique studio culture at Brussels. ruime kennis bouwtechniek. Min. enkele jaren ervaring in (middel)grote Email your portfolio+CV (max 5mb): Cv en portfolio naar projecten wenselijk. Goede vw. mogelijk. Mail uw CV : [email protected] [email protected] - www.oyo.eu [email protected] Expertisebureau BOUWEXPERTEN is op zoek naar Dringend gezocht: stagiair-architect(e) voor een medewerker voor expertise-opdrachten regio onmiddellijke indiensttreding. Kennis van Autocad, B:Ai (Mechelen) is dringend op zoek naar Antwerpen-Kempen. SketchUp, Word en Excel. (Alle aspecten van het een (startende) stagiair architect die ons Profiel : ervaring 10j+, uitstekende kennis van beroep worden doorlopen). kleine team kan versterken voor projecten van bouwtechniek, sterk in communicatie, vlotte ontwerpfase tot afwerking. We zijn vooral actief in verslaggeving. Voor meer info en contact surf naar Arch. Paul Verbanck de (groeps)woningbouw (nieuwbouw en verbou- Kuipersstraat 30 - 8800 Roeselare wingen). Kennis Vectorworks is handig maar niet bouwexperten.be/vacature Tel: 051/24.27.22 - e-mail: [email protected] noodzakelijk. Binst Architects nv zoekt : Architectenbureau Roland Decorte zoekt architect Arch. Herman Bogaerts zelfstandig ervaren architect of ir-architect, min en binnenhuisarchitect als medewerkers. Bureau 0475/25.04.83 - [email protected] 4/5, voor opvolging belangrijke werken in België te Harelbeke gevestigd. en Nederland, van voorontwerp tot oplevering Architectenbureau Vincent Holvoet zoekt + stagiairs + tekenaars. Werken in teamverband Tel. : 056/70.42.50 architect-medewerker en/of architect-assistent. vanuit kantoor in Antwerpen. e-mail : [email protected] Ervaring opmaak bouwaanvraag- en uitvoerings- Schriftelijk solliciteren met uitgebreid cv dossiers, werfopvolging. Architecten LMS Vermeersch zoekt voor Kennis Autocad, word, excel. Luikstraat 7, 2000 Antwerpen uitbreiding jong & dynamisch team een projec- Fax : 03/213.61.62 tarchitect (goede ontwerper – bij voorkeur Monseigneur Dehaernelaan 48,8500 Kortrijk enkele jaren ervaring). Boeiende en diverse Tel : 0478/47.20.81 e-mail : [email protected] opdrachten.  Doorgroei mogelijk. Kennis VW is +punt. Interesse ? Mail to: e-mail : [email protected] VACATURE : INTERIEURARCHITECT (m/v) U verricht alle tekenwerk voor onze projecten. [email protected] Laika architecten is op zoek naar een gemoti- U bent assistent architect of int.-architect, met veerde (stagiair) architect op zelfstandige basis masterdiploma of gelijkwaardig door ervaring. HASA architecten zoekt (ir)architecten. om ons team te versterken. U bent vertrouwd met Vectorworks, Renderworks Uiteenlopende opdrachten (stedenbouw, scholen-, Kennis van vectorworks vereist. of 3D tekenen ? utiliteits-,kantoor- & woningbouw, interieur) in CV sturen naar actuele architectuur. Opvolging van A tot Z en info : www.contrast-wooninrichters.be van zeer nabij. Kennis van Autocad & Sketch-Up [email protected] Graag cv & portfolio mailen naar : Porteman & partners is op zoek naar een BM Engineering te Kortrijk zoekt: een Ir-architect (stagiair) architect m/v. Wij zijn actief in e-mail : [email protected] en een ind. ing. bouwkunde met ervaring in de private, openbare en industriële sector. stabiliteit voor gevarieerde opdrachten binnen VectorWorks, Art Lantis, Photoshop, Office en File bureauPARTNERS uit Gent, multidisciplinair het volledige ontwerp en de opvolging van het Maker zijn onze software -applicaties. architecten- en ingenieursbureau zoekt fulltime bouwproces. (ir)-architect (met ervaring) voor coördineren, Kattestraat 68 - 8520 Kuurne uitwerken en opvolgen van complexe projecten in Tel. : 0477/77.37.93 Tel. : 056/70.76.70 een teamverband. CV naar: e-mail : [email protected] Dringend gezocht : zelfstandig architect/stagiair e-mail : [email protected] Bert Van Geet architecten bvba zoekt een met 1 jaar ervaring voor zeer diverse projecten. zelfstandige gedreven architect(e) en/ Zie website www.architectmarkbernaert.be Geldhof-Decoene, architecten (Koksijde) zoekt of assistent architect(e) om mee te werken Kennis Autocad, bestek en meetst. noodzakelijk. creatieve, gemotiveerde stagiair- of (ir)architect aan een verscheidenheid van hedendaagse voor gevarieerde opdrachten en voltijdse samen- architectuuropdrachten. Mark Bernaert, 9050 Gent werking. Kennis van autocad en/of revit, sketchup, GSM : 0475/28.80.01 - e-mail : [email protected] word en excel is een pluspunt. Kandidatuur + cv : Provinciesteenweg 537/4, 2530 Boechout Tel. : 0475/85.92.13 Architectenbureau Balcaen te Lokeren zoekt [email protected] medewerk(st)er Uitwerken gevar. projecten : e-mail : [email protected] ontwerp +uitwerken bouwaanvrgdossier + Architectenbureau Ca-Sa, gespecialiseerd in meetstaat. Zin voor organisatie / communicatie. nieuwbouw en verbouwingen met strakke 2.12 ARCHITECTEN uit Kortrijk is dringend op zoek Zelfst. en nauwkeurig werken. Kennis VectorWorks lijnen, zoekt een (stagiair)architect - assistent naar een (ir)-architect(e) en architect-assistent(e) vereist. Min. 3j ervaring. architect. Zelfstandig werken van voorontwerp met minimaal 3 jaar ervaring om het team te t.e.m. oplevering. Ervaring en eigen projecten zijn versterken. Kennis Autocad vereist. GSM : 0495/26.09.62 pluspunten. Ontdek onze projecten op ww.212architecten.be Interesse? Mail ons op CALLEBAUT-ARCHITECTEN (Gent) : Tel. : 052/41.37.00 - e-mail : [email protected] dynamisch restauratiebureau zoekt teamspeler: www.ca-sa.be [email protected] gemotiveerde Ir-Arch. of ass/arch (M/V), zelfstandige basis, voltijds en goede verloning. Jaspers-Eyers Architects Leuven zoekt gemoti- Trant is een jong architectenbureau uit Kortrijk dat Ervaring restauratie of bijkomende opleiding is veerde medewerkers voor uitwerken en opvolgen op zoek is naar een gemotiveerde (ir-)architect(e) grote surplus. van grootschalige projecten : projectarchitect, (ir) die interesse heeft om het gehele bouwproces van architect en bouwkundig tekenaar. diverse projecten te doorgronden? Ontdek waar 0486/35.20.63 Min. 5j erv. Goede kennis Autocad of Revit. we mee bezig zijn op e-mail : [email protected] e-mail : [email protected] www.trant-architecten.be VECTOR ARCHITECTEN is op zoek naar gemoti- www.jaspers-eyers.be en mail ons op veerde stagiair -(ir)architect(e) om mee te werken aan boeiende architectuurprojecten, van Achten Architectuur bvba, een jong en enthou- [email protected] ontwerp tot oplevering, binnen een klein team. siast architectenbureau is op zoek naar een CV, portfolio en/of motivatie kunnen verstuurd gemotiveerde stagiair (ir) architect (m/v) ter Arch.- en ir-bureau idEA (Jette) zoekt architect, worden naar versterking van ons team. Indien geïnteresseerd, architect-medewerker en tekenaar voor kleine en ontvangen wij graag jouw reactie voorzien van grote (ver)bouwprojecten in Brussel en Brabant. [email protected] CV, portfolio,… per e-mail : Min. 3 jaar ervaring, verantwoordelijkheidszin, www.vectorarchitecten.be vlot NL+FR. [email protected] www.idea-ingenieurarchitecten.be [email protected] Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 39

Contact - vraag Modulo architects bvba zoekt (ir) architect met Contour Architecten, architectenbureau te Atelier Carbon Architecten is een jong bureau min. 3 jaar ervaring en stagiair-architect, kennis Maasmechelen, zoekt een gemotiveerde project- te Brussel opzoek naar een zelfstandig projectar- van Microstation/ Autocad, NL/FR voor medew. architect/ontwerp-architect om het team te chitect, +- 2 j ervaring. Portfolio+cv (max 5mb):  gediversifieerde projecten. versterken. Interesse, gedreven en creatief ? Stuur je portfolio en CV naar [email protected] Tweehuizenweg 69/5, 1200 Brussel Tel. : 02/776.81.00 [email protected] Noord Architecten bv nv te Hoogstraten, zoekt www.contourarchitecten.be gemotiveerde zelfstandige bouwkundig e-mail : [email protected] tekenaars en architecten met ervaring Revit/ www.modulo-architects.be tel: 0494/87.07.37 Autocad, voor het uitwerken van gevarieerde dossiers. Architektenkoöperatief bvba zoekt : zelfst. Het architecten en ingenieursbureau D’hondt Graag CV aan: stagiair (ir) architect, een (ass.) (Ir.) architect, Beyens Goesaert is op zoek naar een gedreven een bouwk.tekenaar (2 à 3 j. erv.) (ingenieur) architect, al dan niet als stagiair. [email protected] Kennis AutoCad 2006–Revit Building 8–3D Studio Zie ook onze website VIZ 2006 – Word + Excel. Architectenbureau Cottreel & Debrabander zoekt www.bureaudbg.be een gemotiveerde en dynamische architect(e). Wij Dijle 13, 2800 Mechelen - Fax : 015/27.39.59 bieden reële doorgroeimogelijkheden die door e-mail : [email protected] Architectenbureau Van Steenkiste zoekt freelance middel van effectieve participatie de continuïteit medewerker : gemotiveerd (stagiair),(ir.-) van het kantoor verzekeren. Architectenbureau Bernard De Clerck zoekt architect met kennis van VectorWorks, Word, Stuur CV & motivatie naar meerdere architecten en architect-assis- Excel. tenten (m/v). Ervaring opm. uitvoeringsdossiers [email protected] en werfopv. Kennis Autocad, Word, Excel. Kennis Hans Van Steenkiste Frans en Engels is pluspunt. Waversebaan 59, 3050 Oud-Heverlee Groeiend bureau zkt enthousiaste medewerker voor architectuur en masterplanning. We bieden Aarselestraat 26, 8700 Aarsele www.hansvansteenkiste.be een afwisselende job in een sterk gemotiveerd Tel. : 051/63.61.39 team in prachtige nieuwe kantoren op 2 minuten GROUP O – ARCHITECTEN ZOEKT (STAGIAIR) (IR) van het station te Ronse, flexikantoor te Gent. e-mail : [email protected] – ARCHITECT Gevarieerde projecten, opvolging van voorontwerp [email protected] Het team van GDesign architecten is op zoek naar tot uitvoering. Kennis staalbouw niet noodzakelijk, http://www.pm-architecten.be · een creatieve STAGIAIR (ir)architect, graduaat/ interesse wel. Mail CV naar … XYZ architecten bvba uit Zutendaal (Limburg) bachelor bouwkunde zoekt een gedreven : · en ir-architect voor ontwerp, projectbege- [email protected] www.groupoarchitecten.be · architect-medewerker (kennis VectorWorks leiding en werfopvolging van industriële en vereist, zelfstandig kunnen werken) residentiële projecten. Architectenbureau Johan D’Haen (Wilrijk) zoekt Kennis van Autocad. zelfstandig architect of assistent architect voor het · tekenaar (kennis VectorWorks vereist). Aarschot. van A tot Z uitwerken van diverse bouwdossiers. Sollicitaties sturen naar : Enkele jaren ervaring en grondige kennis van [email protected] Vectorworks en Sketchup zijn pluspunten. Kris Olaerts - Tel. : 011/28.50.02 Interesse ? Contacteer ons via mail : e-mail : [email protected] Architectenbureau Claeys zoekt  (ir)-architect(e) met ervaring, als [email protected] Architect Kristof Cauchie bvba zoekt een gedreven rechterhand van de zaakvoerder en voor (stagiair)architect voor de versterking van het het opvolgen van grotere projecten, Regio Architektenburo Hansen-Hardy te Hoeselt zoekt bureau. De opdrachten zijn vooral residentieel, West-Vlaanderen.  Stuur CV naar: gemotiveerde architect met kennis VectorWorks. nieuwbouw en verbouwing, particulier en appar- tementsbouw. Graag contact via: [email protected]  Tel. : 089/51.53.35 - GSM : 0475/80.93.82 e-mail : [email protected] [email protected] Veelaert Architecten & Partners uit Antwerpen 0478/349.646 zoekt een gemotiveerde projectarchitect met min. Architectenbureau Daniel Werner -Antwerpen 7 jaar ervaring, Zoekt gemotiveerde zelfst. architect, deel- Creaplan nv uit Nazareth, gespecialiseerd in inter- Zie vacature op www.Veelaertarchitecten.be of voltijds, min. 2 jaar ervaring. Taak: mee nationale standenbouw, displays en interieur ontwerpen, uitwerken en opvolgen van uiteenlo- design zoekt een key accountmanager en 2 email : [email protected] pende projecten. CV sturen naar interieurarchitecten (ontwerp standen & interieurs van concept t/m realisatie). SheCi.be architecten zoekt voor uitbreiding [email protected] van het team een voltijdse ARCHITECT EN/ of bellen 0473/44.92.54 www.creaplan.be OF STAGIAIR (m/v)! Je werkt en ontwerpt in e-mail : [email protected] teamverband van kleine tot grote projecten Archi-Inventa zoekt (stagiair)(ir)architect om het in Revit met zin voor verantwoordelijkheid en team van 3 architecten te versterken. GSM: 0470/20.46.00 interesse in interieur! Wij zijn werkzaam in de private sector; nieuwbouw en renovatie. Regio :Vlaams-Brabant, Aluvision nv uit Deinze, gespecialiseerd in SheCi.be architecten – Aalter Antwerpen, Brussel. aluminium designsystemen voor standenbouw, www.sheci.be Kennis vector-works is pluspunt. showrooms en displays zoekt een 3D-tekenaar Graag uw portfolio en CV naar Inventor, een Product Ontwerper en een ADG architectenbureau uit Huldenberg (regio International Sales, met passie voor techniek & Leuven) zoekt een gemotiveerde stagiair [email protected] design. (ir)-architect om hun team te versterken. We bieden een gevarieerde stageplaats waar alle EX-IT Architectuur Is actief in totaalprojecten van www.aluvision.com aspecten van het bouwproces aan bod komen. villa’s, appartementen en sociale huisvesting met e-mail : [email protected] Mail of stuur uw portfolio en CV naar hoogstaande technische uitwerking. Ben je (stagiair-)architect, creatief, technisch GSM : 0479/37.52.03 [email protected] zeer onderlegd en wil je doorgroeien naar medevennoot dan ben jij de ideale persoon voor Als kleinschalig, dynamisch bureau zijn we op Multidisciplinair bureau met een uitgesproken ons kantoor. zoek naar een medewerker voor de uitwerking, visie op duurzaamheid zoekt collega die wil aanbesteding en opvolging van projecten. Ben meewerken aan de verdere uitbouw van ons [email protected] - tel.03/755.36.30 je een technisch talent ? Verantwoordelijk? Oog architectuur­bureau : voor detail en voeling met onze architectuur? Heb (ir.-) architect met bij voorkeur aantal jaar Multiprofessioneel Architectenbureau Guy Peeters je 3 j. ervaring? Stuur dan je cv naar ervaring. Maak afspraak voor verkennend gesprek. – Johan Rijckaert, gevestigd te 2000 ANTWERPEN, Vlaamsekaai 7, is op zoek naar architect en/of [email protected] [email protected] - www.abdm.be - 09/384.76.40 stagiair architect (m/v)op zelfstandige basis, om ons team te versterken. Software REVIT Heremans Manshoven Architecten zoekt freelance Contact : Johan Rijckaert architect medewerker voor min. 3 dagen per week. Goede kennis van Vectorworks, SketchUp, [email protected] - Tel. 03/248.47.10 Word Excel vereist. Reageren via mail naar : [email protected] 40 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

ba-p zoekt een gemotiveerde (ir.)architect(e). A33 architecten uit Leuven is op zoek naar een dmvA is op zoek naar een gemotiveerde (project-) Contact - vraag Functie: ontwerpen, opmaak bestekken & gedreven, creatieve stagiair architect om onze architect met oog voor esthetiek. Hij/zij kan meetstaten en werfopvolging. Kennis software: enthousiaste ploeg te versterken. CV en portfolio een groep leiden, aansturen en zijn collega’s Vectorworks, Excel en Word. Ervaring: min. 2 jr – door te mailen naar motiveren. Hij/zij heeft architecturale visie, gn stageplaats. Moedertaal: Nederlands. uitgebreide technische kennis en de nodige Bezorg ons je cv, motivatie en portfolio via [email protected] werfervaring. [email protected] Studio Thys Vermeulen zoekt dringend gemoti- Interesse: [email protected] veerde architecten. Vacature voor projectleider Poponcini & Lootens is op zoek naar een met ervaring en voor stagiair. Zowel technische als Architectenkantoor ARTER zoekt een jonge gemotiveerd zelfstandig projectarchitect (m/v) creatieve profielen. Zelfstandig werken aan fijne architect(e) of Ir-architect(e) voor medewerking met minimum 6 jaar ervaring en goede kennis projecten. Stuur CV en Portfolio naar aan diverse restauratieopdrachten in multidisci- van Autocad/ MS Office. Kennis van Photoshop, plinair teamverband. InDesign en SKM / MAX is een pluspunt. [email protected] Cv en motivatiebrief naar : Tavernierkaai 2, 2000 Antwerpen Marc Coppens d’Eeckenbrugge architectuur bvba Stoofstraat 30, 1000 Brussel Tel. 03/225.18.84 - E : [email protected] zoekt een enthousiaste medewerker, architect of T.+(00.32)2.513.77.95 stagiair, om te werken in een klein gedreven team [email protected] Erfgoed & visie is opzoek naar een (Ir.)architect, aan diverse opdrachten. opleiding Master in MLZ of erfgoedstudies is een Kennis Autocad en Sketchup Website : http://www.arter.be meerwaarde, ervaring een pluspunt. Wij kunnen je een leuke, afwisselende job Mail uw CV en portfolio naar M2 architecten zoekt fulltime (Ir.-) Architect(e) / aanbieden binnen een enthousiast team in een [email protected] Stagiair(e). historisch en groen kader. Wij bieden een afwisselende en uitdagende job, Meer weten? stUKWERK architecten uit Turnhout zoekt een waarin alle aspecten van het bouwproces aan bod zelfstandig medewerker (m/v) met 2 tot 5 jaar komen. www.erfgoed-en-visie.be ervaring. Zelfstandig kunnen werken is een must. Meer info over ons kantoor, in het hart van Kennis van AutoCAD, SketchUp Pro en MS Office Antwerpen Zuid, en onze vacatures vindt u op CAS architecten zoekt een enthousiaste en zijn een meerwaarde. Solliciteren met cv/portfolio onze website: creatieve assistent - architect(e) die zin heeft via om ons jong architectenbureau te vervoegen. www.m2architecten.be Ons opdrachtenpakket is zeer gevarieerd en we [email protected] kunnen alle facetten van de bouw aanleveren. driewerf architectuur (Zoutleeuw) zoekt Stuur gerust CV en portfolio naar Architectenbureau Dugardyn Brugge zoekt leergierige stagiairs ir.-architecten. (ir.-)architect voor restauratie projecten van A tot Jij bent creatief en enthousiast, je werkt [email protected] Z. Ervaring is een pluspunt. nauwkeurig en met inzet en je spreekt goed Je bent gepassioneerd door architectuur en Nederlands. Wij bieden je een inspirerende 51N4E zoekt Junior Architect restauratie, een teamplayer en hebt een goede werkplek in een gedreven team. Junior architect met sterke ervaring in conceptueel technische kennis. en uitvoeringsontwerp. Interesse? Graag cv naar www.driewerf.eu http://www.51n4e.com/vacancies [email protected] Doorgedreven kennis in Autocad en Adobe Suits. [email protected] tel. 011/58.03.50 Portfolio (max 5 mB) + cv : DESIGN & ENGINEERING n.v. (Aarschot) zoekt Jaspers-Eyers & Partners te Brussel zoekt dringend [email protected] creatieve ontwerper met ervaring, voor uitwerken aan te werven voor grootschalige projecten in van voorontwerpen met 3D voorstelling - diverse binnen- en buitenland: architecten/ontwerpers AVDK / Architecten Vande Kerckhove Heule bouwstijlen - nieuwbouw en renovatie - exclusieve – bouwkundig tekenaars – grafici (m/v). CV + zoekt een gedreven (ir)architect met min. 3 jaar villa- en appartementsbouw - kennis Vectorworks evt. portfolio: ervaring die ons team kan bijstaan in ontwerp en uitvoering / werf. Tel 016/56.67.81 Hoogstraat, 139, 1000 Brussel Kennis Autocad / Sketchup / Indesign. Kennis BIM e-mail: [email protected] Tel. : 02/514.04.96 is pluspunt. K2 architecten zoekt een part-time medewerker e-mail : [email protected] Cv naar : [email protected] voor tekenwerk in Revit en adminstratieve taken. Andie Decock 0479/81.93.01 Woon je in de omgeving van Tremelo, ben je Bubbe Architecten is op zoek naar (ir.) architecten nauwgezet en kan je een toegewezen taak met ervaring om in een klein team mee te werken Het team van Arch_ID Deinze zoekt enthou- zelfstandig tot een goed einde brengen, mail dan aan technische rapportages en hedendaagse siaste stagiair architect op zelfstandige basis. Alle je CV naar architectuurprojecten van ontwerp tot oplevering. aspecten van het beroep komen aan bod. Alle plannen worden in 3D uitgewerkt in archiCAD 21. [email protected] Zie www.bubbe.eu voor  meer info Op wandelafstand van het station van Deinze. of bel 0476/54.71.54 CV naar 3Architecten zoekt gemotiveerde architecten of ingenieur-architecten ter vervollediging van hun KPW architecten zoekt creatieve en gemotiveerde [email protected] team. Zie www.3architecten.be en mail graag uw medewerker: 09/380 47 68 sollicitatieaanvraag naar: we wensen ons team te versterken met een (ir) architect met enkele jaren ervaring. www.archid.be e-mail : [email protected] KPW architecten - 016/41.89.87 Areal Architecten  is op zoek naar een gedreven Medewerker(ster) gezocht voor architectenbureau [email protected] medewerker om het team te versterken. Portfolio Tyberghien& Partners (LIVING-CARE-INDUSTRY- digitaal bezorgen. LEISURE). Gent centrum. www.kpw-architecten.be Softwarekennis : Autocad, Adobe Creative Suite,… Werfervaring niet vereist, doch wel word, excel, Werkervaring : min 2 jaar autocad, sketchup. ARCHI 2 uit Brugge zoekt gemotiveerde en creatieve medewerkers om hun team te Lintsesteenweg 97, 2540 Hove 0475/71.11.88. of [email protected] versterken. Kennis van Vectorworks is een GSM : 0486/22.58.22 pluspunt. Contact: Comodo Architecten te centrum Leuven zoekt e-mail : [email protected] een enthousiaste stagiair- en projectarchitect die [email protected] www.arealarchitecten.be graag meewerkt aan boeiende projecten variërend van studentenresidenties, groepswoningbouw en Regio Oostende: arQ | Architectuurstudio zoekt een (ir.) Architect appartementen tot stadsontwikkeling: Architectenvennootschap Que Mas is dringend op met 5-tal jaar ervaring. Je leidt projecten vanaf zoek naar een architect & architect-assistent om de uitvoeringsfase en bent gemotiveerd om een www.comodoarchitecten.be ons team te versterken. project tot een geslaagd einde te brengen. Als je [email protected] Stuur uw CV naar: kwaliteit belangrijk vindt zal je binnen ons team zeker voldoening vinden. Contact: [email protected] of bel voor een afspraak 059/50.75.65 [email protected] Meer info over ons kantoor: www.quemas.be Hendrik Baelskaai 40 8400 Oostende Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 41

Contact - aanbod EPB-verslaggeving / veiligheidscoör- Bouwkundig tekenaar (zelfst. in Architect –assistente, afgest. in 1999. dinatie: ir-architect en bouwkundig ing. bijberoep) verzorgt uw bouwkundige teken- (Zelfstandige vanaf 2001). Grondige kennis verzorgen uw EPB-verslaggeving, zowel opdrachten (architectuur, interieur, opmaak van Microsoft Office, Photoshop 7.0, Autocad nieuwbouw als verbouwing: voorstudie, verkoopsplannen, detail- en uitvoerings- 2000 LT en latere versies. Soort werk: aangifte. Al dan niet gecombineerd met tekeningen, prefab beton,...) Specialisatie: - uittekenen voorontwerpplannen veiligheidscoördinatie. Sketchup, Solidworks, ACAD & Allplan. Regio: - bouwaanvraagdossiers Regio Vlaams-Brabant, zuid Antwerpen. Antwerpen & Waasland. - uitvoeringsplannen en details Vrijblijvend kennismakingsgesprek en gratis - opm. en uittekenen van best. gebouwen e-mail: [email protected] offerte. - digitaliseren van best. plannen - opstellen van bestekken en meetstaten Ingenieur speciale technieken biedt zijn [email protected] - +32.475/59.70.56 diensten aan voor studies dossiers HVAC, Architect - Projectmanager met 28 (zowel privé als openb.) sanitair, elektriciteit. jaar ervaring staat open voor bijkomende - aanvr. prijsoffertes Dertig jaar ervaring in woonprojecten, freelance opdrachten zoals projectopvolging, - maquettebouw. industrie-, retail-en kantoorbouw. Opmaken opstellen meetstaten, lastenboeken, werfop- CAD plannen, lastenboeken, meetstaten en volging, projectmanagement enzovoort. Regio GSM : 0495/21.34.98 werfopvolging. Oost-Vlaanderen en Antwerpen. Portfolio en e-mail : [email protected] cv zijn beschikbaar. Tel 0475/66.12.74 - e-mail: Is plantekenen ook bij u de flessehals in uw [email protected] GSM 0496/34.32.01 activiteit ? [email protected] Zelfstandig technisch tekenaar voor Een ingenieursbureau stabiliteit (met ruime Architect-assistent met 17 jaar ervaring opdrachten op Autocad. Nauwgezet ervaring) biedt wegens overcapiteit zijn als zelfstandig medewerker op een architec- tekenwerk voor architectuur en stabiliteit diensten aan : tenkantoor.. Bijkomende opleidingen tot vco (bekisting/wapening). Ruime ervaring plante- · aan ingenieursbureau’s : de opmaak van nivo B, epb-verslaggeving, plaatsbeschrijver, kenen metaalverwerking en constructie en calculator. Keurder privé-rioleringen vlario stabiliteitstekeningen (met borderellen en gecertificeerd. Ontwerp en 3d-visualisatie. Patrick Wytinck meetstaten) Regio 9300 | url www.vle-k.be | Azaleastraat 32 B, 9930 Zomergem · aan architectenbureau’s : opmeting en uittekenen van bestaande gebouwen ; e-mail: [email protected] | gsm mail: [email protected] tekenwerk allerhande. +(0)32.496/31.16.98 tel: 0486/59.06.67 gsm 0496/51.25.52 Architect-assistent Als EPB-verslaggever, ventilatieverslag- - Acad 2011 C3A – Sketchup – Office gever en PHPP-berekenaar begeleidt E-norm Bouwkundig Tekenaar, verenigd in een - Opmeting – digitaliseren u graag in het maken van verstandige groep, 10 j. erv. Archicad, Revit, Vectorworks, - Voorontwerp ontwerpkeuzes op vlak van energieprestatie Sketch-up, Renderworks. Wij maken 2D, - Bouwaanvraag en binnenklimaat. Aarzel niet ons te contac- 3D, BT, (voor)ontwerp, BA-, UV-, HVAC- & - Uitvoering teren voor meer info. Electriciteitsplannen, meetstaten, tuinar- - Presentatie en 3D chitectuur, interieur. Wij geven opleiding - Meetstaat C3A www.e-norm.be - 03/543 93 91 Vectorworks en hebben eigen plotservice. - Woningbouw: één- en meergezinswo- [email protected] Joep Gosen - T: 0497/705.572 ningen, sociale huisvesting Architecte zoekt professioneel erfgoed- en E: [email protected] - Facebook: VYD - Industriebouw - kantoorbouw restauratiebureau. Grondige kennis constructie – stabiliteit - Profiel: bouwhistorisch onderzoek, Hebt u teveel werk maar net niet brandveiligheid - toegankelijkheid. teamplayer, interesse duurzaam bouwen. genoeg om iemand aan te werven ? Kennis: Arkey, SketchUp, Photoshop en Doe dan een beroep op ons tekenbureau. Tel: 0475/725.902 Vectorworks. Wij zijn gespecialiseerd in Revit Architecture Mail: [email protected] Werken vanuit eigen bureau of op maar werken ook met Autocad. Dit van Architect gespecialiseerd en met 40 jaar verplaatsing. ontwerp tot opmaken van bestek en expertise in traditionele historische houten meetstaten. vakwerkbouw staat tot uw dienst voor e-mail: [email protected] Neem gerust een kijkje op onze website: grondige advies en bouwhistorisch onderzoek www.architectassistentie.be in dit speciale vakgebied. Een rendabel kantoor is altijd op zoek Tel. 0476/01.69.94 - [email protected] naar kwalitatieve medewerkers. Ze vormen Architect Assistentie bvba een heel belangrijk aandeel in uw zaak. Wortegemsesteenweg 1 bus 1 - 8570 [email protected] SquareArchitects ondersteunt uw opdracht http://vakwerkpuck.sentruin.com van ontwerp tot uitvoering. We laten archi- Anzegem - 056/710.109 Architect met 23 jaar ruime ervaring in tecten terug ervaren wat echt hun PASSIE is . de bouwsector :restauratie, verbouwen, Bouwkundig tekenaar – topograaf werkt nieuwbouw, tuinaanleg, duurzaam bouwen GSM : 0476/84 74 67 - e-mail : vanuit eigen bureau. Specialisatie: & advies, toepassing ecologische bouwma- [email protected] · opmeten van gebouwen en complexen terialen en technieken. Label energiebewust architect. Kennis Photoshop, Sketch-Up, Architectonische Visualizer”,(afgestudeerd met totaalstation Au-tocad, Word, Excel, Outlook. als architect aan UBA-universiteit Buenos · opmeten van hoogtes, gabarieten, controle Vlotte kennis Ned, Frans & Engels ; enige Aires-Argentinie/1984), noties Duits. Deeltijds beschikbaar als zoekt jobs als Tekenaar-Ontwerper-Renders & metingen, … free-lance. Postproductie. · uitzetten van gebouwen Kennis van :Sketchup Pro + Vray, · software:  AutoCAD – BricsCAD  – GeOpus Tel. : 09/362.14.50 Photoshop, Rhinoceros & Grasshopper, · plaatsbeschrijvingen bij werken. e-mail : [email protected] Autocad, 3DStudio, Revit. Grote ervaring in Tel. : 050/37.73.17 -  e-mail : [email protected] Zelfst. bouwk.tekenaar, afgestudeerd ’96, 2D/3D-presentaties, visualisaties, schetsen. werkt (Free  lanceP­ art of Full Time)  Zelfst. Architect-assistent werkt met met Vectorworks 17/ Renderworks/ Talen : FR/EN/SP/Portugees/NL. Vectorworks 2017 & Revit 2019, met kennis Archicad/Autocad/Sketchup/Revit; van Archicad 21, vanuit eigen bureau: Wij zijn tekenaarsgroep. [email protected] Voorontwerp/Bouwaanvraagdossiers/ 2D/3D/VO/BA/Opmetingen/As built/ Interieur/Tehn. -& Uitvoeringsplannen/ Tech- en UVplannen/Interieurs/Tuinarchitectuur Opmetingen/AS-Built/meetstaten.. Meetstaten/eigen plot- en scanservice groot- formaat. Opleidingen. Tekenbureau Tournicourt, VYD-Frank Lammens (Meldert-Lummen) - Roeselare - Rumbeke Tel: 0477/38.78.43 Tel: +32/479/39.59.55 - [email protected] - Facebook:VYD [email protected] 42 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

KD-Architectuur Architect, met ruim 34 jaar ervaring, biedt Architecte, 27 jaar ervaring in uitwerking Contact - aanbod Architectuur | Tuin-& Landschapsarchitectuur zijn diensten & expertise aan voor freelance en opvolging van grote en middelgrote | Tekenbureau. Bij ons kan u terecht voor: opdrachten zoals: projecten, van woningbouw tot utili- * Uittekenen van ontwerpen · opmeten en uittekenen bestaande teitsbouw tot publieke projecten, zoekt * 2D Autocad plannen nieuwe uitdaging (4/5). * 3D sfeerbeelden gebouwen; Ervaring in werken op meertalige bureaus. * Opmaak van bouwaanvragen. · 2D-tekenwerk in Autocad; IT-kennis : MS-office, Acad2015, notie · opmaak meetstaten en bestekken ; Sketchup |. [email protected] - 0478 49 69 79 · werfopvolging & begeleiding. Ndl, Fr, Engels en notie Duits. Beschikt over www.kd-architectuur.be Regio Oost-Vl. & Antwerpen. Portfolio & cv eigen IT-infrastructuur. zijn beschikbaar. Regio - Leuven - Brussel. Ing. bouwkunde met 15 jaar ervaring in Vrijblijvend kennismakingsgesprek is brandveiligheid biedt haar diensten aan: mogelijk. ref.nr. 30.423 - Toetsing van het ontwerp aan de GSM: 0496/52.94.22 TE KOOP brandwetgeving [email protected] - Brandwerende oplossingen en lastenboek- Verschillende toestellen te koop wegens Bouwkundig tekenaar zoekt werk in stopzetting activiteiten. teksten uitwerken Roeselare of onmiddellijke omgeving, liefst in Allemaal in perfecte staat en weinig gebruikt : - Ondersteuning in keuze van producten en/ dienstverband. · elektrische inbindmachine, Ik heb 25 jaar ervaring in diverse bureaus · roterende topographie laser, of systemen waar ik vooral met autocad heb gewerkt. · vochtigheids-en temperatuurmeters, - Begeleiding in besprekingen met Mijn voornaamste taken waren opmeten en · hechtingstest-kit en diktemeter voor uittekenen bestaande toestand, uittekenen brandweer en afwijkingsdossiers nieuw ontwerp, opmaken bestekken en verflagen, - Opleidingen. meetstaat, opstellen en indienen bouwaan- · waterpas digitale hoekmeter 517 vragen. Contact via FIRESA adviesbureau brandveiligheid 0474/438453 of [email protected] mm lengte, switch 24 poorten, [email protected] of tel: 0475/930.957 noodstroomvoeding. Info over en eventueel contactadres Ir. Architect verzorgt de EPB-verslaggeving van één of meerdere van de volgende [email protected] voor al uw woningbouwprojecten, zowel aankondigingen kunt u opvragen Tegen interessante prijs, te koop aange- nieuwbouw als verbouwing. Ervaring met  via telefoon 051/25.21.00 boden, wegens stopzetting praktijk passiefhuizen en lage-energiewoningen.  via e-mail: [email protected] plotter HP Designjet T790 Regio Oost-Vlaanderen. (De eerste 2 cijfers van het referte- nummer wijzen op het postnummer en - formaat A0 tel. 0496/72.90.90 - [email protected] dus de regio.) - alle printerkoppen na stopzetting vernieuwd. Gepens.  Architect  zkt  werk  vnl.  werftoe- Zelfstandig architect biedt haar diensten Foto`s op aanvraag door te sturen. zicht  indien  mogelijk  ca. 30  km  rond  aan voor: tekenwerk, opmetingen, Prijs overeen te komen : Leuven . VOLLEDIG  TWEETALIG . dossieropmaak, werfcoördinatie en –opvolging. 0475/47.10.51 Tel. 0497/64.18.71 Gespecialiseerd in EPB-, EPC-, EAP- en [email protected] PHPP-berekeningen. Ind. ingenieur bouwkunde met diploma Bij voorkeur vanuit eigen bureau maar kan preventieadviseur niveau 2 biedt zijn ook op verplaatsing in prov. Limburg en diensten aan voor: Antwerpen. · tekenwerk CAD · opmaak meetstaten en bestekken, ref.nr. 23.903 · stabiliteitsstudies · veiligheidscoördinatie en EPB · ontwerp technische installaties. Tel. : 0478/94.96.96 of [email protected] Meer dan ooit zoeken architecten- en studiebureaus, projectontwikkelaars, … ZELFSTANDIG MEDEWERKERS Door architecten- en studiebureaus, projectontwikkelaars, vooral voor  tekenwerk (CAD), planuitwerking, opmetingen  uitvoeringsontwerp en bestekopmaak  dossier- & werfopvolging  medewerking aan restauratiedossiers. Indien u uw diensten wilt aanbieden in zelfstandig onderaanneming, deeltijds of voltijds, op korte of op langere termijn : LAAT HET ONS WETEN ! Via telefoon : 051/25.21.00 of via e-mail : [email protected] U kan op 3 manieren GRATIS opgenomen worden in ons bestand van \"zelfstandige onderaannemende dienstleveranciers“ : 1. zonder publicatie in Arch-Index van uw aanbod. 2. met publicatie in Arch-Index onder een refertenummer. 3. met publicatie in Arch-Index met uw eigen telefoon- en/of GSM-nummer en/of e-mailadres. Tevens kunt u bepaalde restricties aanbrengen in uw aanbod, zoals :  enkel werken vanuit eigen bureau (wordt wel weinig gevraagd) of binnen een bepaalde regio ;  verbieden dat uw coördinaten worden doorgegeven aan bepaalde bureaus. Uiteraard verlangen wij een beknopt overzicht van uw kennis en kunde indien u kiest voor formule 2 of 3. U dient ons ook te verwittigen zodra u geen bijkomend werk meer kunt aanvaarden. In dat geval schrijven wij u al dan niet tijdelijk uit ons bestand. Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 43

Flashes Multifunctionele infrastructuur Nieuwe versie van de handleiding GRO van zorggebouwen De eerst versie van deze handleiding werd in 2017 ontwikkeld Het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden om in de bouwprojecten van Het Facilitair Bedrijf via een Aangelegenheden (VIPA) heeft eind 2015 een traject geïntegreerd ontwerpproces tot toekomstgerichte gebouwen Multifunctionele infrastructuur opgestart om knelpunten in de te komen. Het was toen de vervanger van de Handleiding Vlaamse infrastructuurregelgeving te detecteren en voorstellen Waardering van Kantoorgebouwen. te formuleren om de realisatie van multifunctionele infra- De ambitie van GRO is om via een geïntegreerd ontwerpproces structuur te faciliteren. tot toekomstgerichte gebouwen te komen. Het principe People Door bij het bouwen al rekening te houden met een toekom- Planet Profit vormt de kapstok van GRO. stige andere invulling van een gebouw, kunnen onnodige Criteria binnen de drie categorieën People, Planet, Profit kunnen extra verbouwingskosten vermeden worden. Op dit moment op maat van het project samengesteld worden. Er wordt met is het Vlaamse voorzieningenaanbod vooral sectorspecifiek drie prestatieniveaus gewerkt: goed, beter en uitstekend. ontwikkeld, waarbij elke sector eigen normen en regels hanteert Gezien de brede inzetbaarheid van GRO worden de criteria niet voor kamergroottes, gangbreedtes enz. onderling gewogen, maar grafisch in radardiagrammen weerge- geven. Binnen een vooropgesteld globaal prestatieniveau en Multifunctionele infrastructuur is : eventuele prioriteiten heeft de ontwerper de vrijheid om tot de · aanpasbaar: het gebouw dient achtereenvolgens voor meest economische oplossing te komen. Naast de kwalitatieve en kwantitatieve criteria is er aandacht verschillende types voorzieningen. voor climate responsive design en de principes van circulair · multi-inzetbaar: het gebouw kan voor andere activiteiten bouwen. De beoordeling van de site of het perceel is apart gehouden van het gebouw, gezien de ontwerper hierop vaak dienen buiten de momenten waarop het voor zorg gebruikt geen invloed heeft. wordt. De handleiding werd de afgelopen twee jaren bijgeschaafd · combineerbaar: het gebouw (of een deel ervan) wordt op en verfijnd zodat de nieuwe GRO, versie 2019, nog beter voor hetzelfde moment door verschillende types voorzieningen alle bouwprojecten toegepast kan worden: kantoorgebouwen, gebruikt. toeristische infrastructuur, residentiële gebouwen, gemengde functies,… onafhankelijk van de grootte van een bouwproject. Multifunctionele infrastructuur maakt dus een effectiever en efficiënter gebruik mogelijk. Daarom keurde de Vlaamse Regering op 5 april 2019 definitief het besluit goed over het faciliteren van een multifunctionele infrastructuur van voorzie- ningen van het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG). Het besluit omvat een juridisch kader voor WVG-voorzieningen met randvoorwaarden voor de realisatie van multifunctionele infrastructuur; de aanpassing van het VIPA-sectorbesluit voor algemeen welzijnswerk om gedeeld gebruik van ruimtes mogelijk te maken en een afstemming van minimale oppervlaktes en definities van ruimtes over de WVG-sectoren heen. EGM architecten (www.egm.nl) De minister van Welzijn kan voor zijn vergunnings- en subsi- diebeslissingen van de betrokken regelgeving afwijken om de combinatie van verschillende functies mogelijk te maken. Zo bepaalt de Vlaamse Regering nu duidelijk dat alle zorgge- bouwen, die een subsidie van de Vlaamse overheid kregen, hun deuren kunnen openstellen voor derden zolang de kwaliteits- volle werking van de betrokken voorziening niet in het gedrang gebracht wordt. Het gaat hier bijvoorbeeld over vergaderzalen, sportinfrastructuur of feestzalen. 44 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

De principes van circulaire bouwen (bijv. doorgedreven herge- Voor 2018-2019 wordt het bedrag van het normale loon dat de Flashes bruik van materiaal) wegen nu ook zwaarder door en zorgt voor werknemer ontvangt voor de uren educatief verlof begrensd op bonuspunten. Ook de toegankelijkheid werd nu als volwaardig 2.928 euro per maand. criterium opgenomen. Bijv. je bediende verdient 3.600 euro bruto per maand. Dan kan je het loon voor een dag educatief verlof beperken tot 135,14 Het is een instrument voor alle fasen van een bouwproject, van euro (2.928 × 3/13/5) waar je anders 166,15 euro per dag projectdefinitie tot in gebruikneming. Je kan de handleiding (3.600× 3/13/5) betaalt. downloaden op : Loonbonus : max. 3383 euro in 2018 https://do.vlaanderen.be/documenten-gro Niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen, ook wel bonus- gratis bekomen bij ons redactiesecretariaat (tel. 051/25.21.00 – plannen of loonbonus genoemd, zijn populair en daar zit het [email protected]). fiscale gunstregime voor veel tussen. Het is ook een middel om alle of een groep medewerkers op een voordelige manier te Nieuwe T.V. : “Betonvloeren belonen. Prestatiegerichte loonbonussen stimuleren hun betrok- voor binnentoepassingen” kenheid en motivatie. Bij het ontwerp en de uitvoering van betonvloeren voor binnen- De RSZ beschouwt de bonus tot 3.383 euro bruto (in 2019) per toepassingen heeft men een vrij ruime keuze wat betreft kalenderjaar en per werknemer niet als bezoldiging. Er is wel materialen en uitvoeringsmethoden. Het komt erop aan de een solidariteitsbijdrage van 13,07% verschuldigd, maar het gepaste keuzes te maken afhankelijk van de toepassing, de saldo (2.941 euro) is belastingvrij. De werkgever van zijn kant eisen van de opdrachtgever en de uitvoeringsomstandig- betaalt slechts een bijzondere sociale zekerheidsbijdrage van heden. Een nieuwe Technische Voorlichting (nr. 267) behandelt 33% en dat is nog altijd veel minder dan dat je een gewone ter plaatse gestorte betonvloeren voor binnentoepassingen en premie uitbetaald. vervangt de in 1997 verschenen Technische Voorlichting 204. Vooral hoofdstuk 4 “ontwerp van een betonvloer” is interessant Sinds dit jaar moeten er voor die plannen toetredingsakten voor wie belast is met het gedetailleerde concept van een worden opgesteld volgens nieuwe modellen, die sinds 25 maart betonvloer. online kunnen worden ingediend. De ontwerper bepaalt : · de opbouw van de betonvloer www.werk.belgie.be/bonusplannen/ · de te respecteren eisen · de dimensionering van het vloergeheel (met inbegrip van Alleen ondernemingen zonder vakbondsafvaardiging kunnen dat doen. Wanneer er wel een vakbondsafvaardiging is, moet de draagconstructie of fundering) het bonusplan immers via een collectieve arbeidsovereenkomst · de specificatie van het beton (cao) worden ingediend. · de uit te voeren hellingen en de richting van deze hellingen · de vereiste voegen, hun plaats en type. Terugbetaling kosten eigen De TV kan gedownload worden van www.wtcb.be – rubriek aan de werkgever “publicaties”. Uit het loonbegrip zijn uitgesloten de bedragen die een terug- Educatief verlof in 2019 betaling zijn van kosten die ten laste van de werkgever vallen. In geval van betwisting komt het aan de werkgever toe om de Als één van je bedienden educatief verlof neemt, moet je voor realiteit van de kosten en de juistheid van de uitgaven aan te die uren of dagen loon betalen. Verdient iemand meer dan een tonen. wettelijk vastgelegd bedrag, dan ben je echter niet verplicht om het ‘normale loon’ te betalen voor die uren of dagen. Je mag het Kleine kosten die moeilijk bewijsbaar zijn, mag men forfaitair loon beperken tot een bij KB vastgelegd grensbedrag, zonder ramen. De volgende forfaitaire kosten eigen aan de werkgever dat je er het akkoord van de bediende voor nodig hebt. werden gewijzigd met ingang op 1 januari 2019 : · Woon-werk- en beroepsverplaatsingen met de fiets van de bediende (al dan niet elektrisch of e-speed-pedelec) : 0,24 EUR per km. · Bureaukosten: werknemers die een deel van hun werk thuis doen : 126,94 EUR per maand. Dit slaat op de kosten voor verwarming, elektriciteit, klein bureaugereedschap, ... Dit forfait mag alleen toegekend worden aan werknemers die structureel en op regelmatige basis een gedeelte van hun arbeidstijd thuis presteren en die bijgevolg in hun woning een ruimte moeten inrichten waar zij dat werk kunnen doen. Bron : www.socialsecurity.be Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 45

Colofon COLOFON De frontcover van deze Arch-Index Beschermcomité De Copenhagen International School is unaniem door de jury Arch. Jean-Pol BORREMANS (Halle) van de Active House Awards 2018 gekozen als beste overall Arch. Guido COOLS (Sint-Niklaas) project. Dit 26.000 vierkante meter tellend gebouw bij het Arch. Edwin DE CEUKELAIRE (Lede) havendistrict biedt plaats aan ongeveer 1.200 leerlingen. Het Ir-Arch. Geert DELIE (Poelkapelle) hoofdgebouw is onderverdeeld in vier kleinere torens die vier Arch. Eric HOUBEN (Genk) schooltypen vertegenwoordigen. De torens variëren van vijf tot Arch. Patrick PAELSTERMANS (Merchtem) zeven verdiepingen hoog. Arch. Lucas PAUL (Affligem) Arch. Luc ROELS (Diegem) Het meest opmerkelijk is de gevel die bestaat uit 12.000 zonne- Arch. Bart ROSSEY (Brugge) panelen, zo georiënteerd dat het weerkaatsend zonlicht het Arch. Marleen SALOMEZ (Izegem) geheel omvat in diverse blauwtinten. De pv-panelen voorzien Arch. Johan SEGERS (Hoeselt) voor ongeveer de helft in de jaarlijkse stroombehoefte van de Arch. Thomas SERCK (Gent) school. Arch. Karl VAN CAMP (Antwerpen) Arch. Jo VAN DAELE (Gent) CF Møller Architects wilden hiermee ook bewijzen dat een Arch. Luc VAN DAMME (Turnhout) gebouw met geïntegreerde fotovoltaïsche cellen niet per se Correspondenten-redacteurs (freelance) : een sombere esthetiek se uitstraalt, hetgeen veel architecten Arch. Daniël MAES (Sint-Martens-Latem) nochtans daarmee associëren Arch. Steven PEETERS (Heverlee) Arch. Els PENNÉ (Sterrebeek) www.cfmoller.com Dra. Hilde SCHOEFS (Riemst) Arch. Mark STEVENS (Bilzen) De backcover van deze Arch-Index Arch. Jo WELTENS (Hasselt) Verantwoordelijk uitgever : Geert GEKIERE De stad Muttenz nabij Bazel in Zwitserland, gaf Oppenheim Architecture Europe opdracht om de nieuwe gemeentelijke Druk waterzuiveringsinstallatie te ontwerpen. ’t Hooft Drukprojecten Het gebouw ligt tussen een weelderig bos en de nabijgelegen Brugstraat 186, 9880 AALTER industrieparken langs de Rijn. Deze contrasterende context - de natuurlijke en de industriële - komt tot uitdrukking in het archi- Advertenties & redactiesecretariaat tecturale concept. Isolde HOOP - Guy D’HOLLANDER ADORKA bvba, Het gebouw bevat ook een expositie- en educatieve ruimte die Meensesteenweg 219, B-8800 ROESELARE uitleg geeft over het complexe zuiveringsproces. Tel. 051/25.21.00 - Fax 051/25.21.01 E-mail : [email protected] Bron : Jean-Francois Goyette - http://oppenoffice.com Tarieven beschikbaar op : www.archindex.be Oplage : 11.650 exemplaren controle : digitale mailinglist op aanvraag (gratis voor Ereleden). Abonnement & auteursrecht ARCH-INDEX wordt gratis en op naam verstuurd naar alle Nederlandstalige (ir)architecten in België en op aanvraag in Zeeuws-Vlaanderen (NL). Wie niet het diploma bezit van architect of ingenieur- architect kan een abonnement voor 10 opeenvolgende nummers nemen door overschrijving van 58,30 € op rek.nr. BE57.4614.1491.9135 Swift/BIC code KRED.BE.BB van de bvba ADORKA. Hoewel dit blad zorgvuldig en naar best vermogen wordt samengesteld, kan de uitgever niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de infor- matie. De uitgever aanvaardt geen enkele verantwoordelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen of beslis- singen die gebaseerd zijn op de in dit blad gegeven informatie. Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de verantwoordelijk uitgever. Verzoek gelieve bij onjuiste adressering of bij verhuizing het reageerblad – zie keerzijde van blad met uw adres - terug te mailen of te faxen. Volgend uitgave : nr. 114 publicatie : 27 juni 2019 deadline levering : 11 juni reservering : uiterlijk 7 juni 46 Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019

VERPLICHTE NAAMAANDUIDING OP DE BOUWPLAATS* Werfborden * Nationale Raad Orde van Architecten - 25.09.1987 SPECIALISATIE: PVC-SPANDOEKEN WERFBORDEN volgens uw of ons ontwerp en op uw adres geleverd Prijzen per exemplaar voor meest gevraagde formaten: geldig tot 30 juni 2019. 4 mm 70 x 30 cm, 70 x 30 cm 70 x 50 cm of 70 x 50 cm of full colour 100 x 30 cm 100 x 30 cm polypropyleen 1 kleur + wit 1 kleur + wit full colour 15,74 € 20 ex. 7,59 € 12,62 € 9,12 € 22,55 € 11,24 € 30 ex. 4,87 € 10,32 € 6,77 € 17,43 € 7,79 € 40 ex. 4,10 € 5,92 € 14,86 € 70 x 30 cm. 50 ex. 3,59 € 2 kleuren/wit 5,14 € 12,46 € 100 ex. 2,77 € 18,99 € 3,80 € 8,57 € 15,12 € 5 mm 13,72 € 70 x 50 cm, 70 x 50 cm, 12,66 € 100 x 30 cm. 100 x 30 cm. hardschuim-pvc 70 x 30 cm 10,33 € 1 kleur + wit 2 kleuren + wit (Forex) 1 kleur + wit 17,82 € 25,43 € 20 ex. 11,74 € 15,45 € 20,58 € 30 ex. 10,23 € 14,57 € 19,04 € 40 ex. 9,47 € 13,46 € 17,14 € 50 ex. 9,16 € 12,10 € 14,05 € 100 ex. 8,38 € Surplussen op totaalprijs voor:  eventuele opmaak: €50,00 per uur  levering of portkosten aan tarief bpost Andere formaat, materiaal of speciale uitvoering (bijv. borden in V-vorm) of full colour: offerteprijs: tel. 0495-78.94.74 - www.adorka.be Naamplaten in plexiglas: full colour bijv. afmeting 40 x 25 cm, 5 mm dik: 231,00 € | 10 mm dik: 270,00 € (inclusief bevestigingsmateriaal, excl. 21 % btw). Steeds proefdruk ter goedkeuring vooraleer overgegaan wordt tot druk. De bestellingen worden enkel uitgevoerd na goedkeuring proef en na vooruitbetaling als het totaalbedrag lager is dan 400 €. Bij levering ontvangt u dan een factuur voor voldaan. De levering kan door u geweigerd worden indien de vermeldingen op de borden niet overeenstemmen met de tekst op de door u goedgekeurde proef. Deze strook terugsturen of faxen naar: GITSDAL PRINTS, Meensesteenweg 217, 8800 ROESELARE of uw ontwerp mailen naar: [email protected] Titel: Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Volledig adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tel.nr.: BTW-nr.: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c Aantal borden: .............. soort: c 4 mm polypropyleen: afmetingen: ............................................. x ............................................. cm c 5 mm hardschuim-pvc: afmetingen: ............................................. x ............................................. cm c PVC-pandoek(en): afmetingen: ........................ x ........................ cm, gewenst aantal: ............................... ex. c Naamplaat in plexi-glas c 5 mm dikte - c 10 mm dikte, afmetingen: ........................ x ........................ cm Bijkomende vermeldingen c + logo Orde c + “ingeschreven in de Orde van de provincie ........................................................................................... In bijlage voeg ik de juiste tekst met eventueel eigen logo en schikking. Datum ................................................................. Handtekening of stempel: Arch-Index - nummer 113 | maart-april 2019 47