วิชากระบวนการจัดทำบัญชี(บทที่1-3)

วชิ ากระบวนการจดั ทาบญั ชี 2201 - 2108 ครูพทั ธมน ขนั เพช็ ร

บทท่ี 1รปู แบบธุรกิจ

องคก์ รธุรกิจแบง่ ได้ 2 ประเภท1. แบง่ ตามลกั ษณะการประกอบการ2. แบง่ ตามการจัดต้ังตามกฎหมาย

1. การแบง่ ตามลักษณะการประกอบการ 1. กจิ การบริการ 2. กจิ การซื้อขายสนิ ค้า 3. กจิ การอตุ สาหกรรม

2. แบง่ ตามลักษณะการจดั ต้งั ตามกฎหมาย1. กิจการเจา้ ของคนเดยี ว2. ห้างหุ้นส่วน (หา้ งหุ้นสว่ นสามญั ,ห้างหุ้นส่วนจากัด)3. บริษทั จากดั (บรษิ ทั จากัด , บรษิ ทั มหาชน จากดั )

3. การบัญชเี กย่ี วกบั สว่ นของเจ้าของ ส่วนของเจา้ ของ = สนิ ทรัพย์ – หนส้ี ิน ในกรณที ีไ่ มม่ ีหน้ีสิน สว่ นของเจ้าของ = สินทรพั ย์

กจิ การเจ้าของคนเดยี วบัญชที นุ Capital Accountบัญชถี อนใชส้ ว่ นตวั Drawing Account

กิจการบริษัทจากดับัญชีทนุ เรือนห้นุ (ห้นุ สามัญ, หนุ้ บรุ ิมสิทธ)ิสว่ นเกนิ ทนุ (สว่ นเกนิ มลู ค่าหุ้น, สว่ นเกนิ ทุนอน่ืกาไรสะสม (กาไรสะสมจดั สรรแล้ว ,กาไรสะสมยังไม่ไดจ้ ดั สรร

บทที่ 2การจดทะเบียนธุรกิจ

กจิ การทตี่ อ้ งจดทะเบียนพาณิชย์ ผูม้ หี นา้ ทตี่ อ้ งจดทะเบยี นพาณิชย์ คือ บคุ คลธรรมดาคนเดียว หรอื หา้ งหุ้นส่วน นติ ิบุคคลรวมท้งันิติบคุ คลทีต่ ้ังข้ึนตามกฎหมายตา่ งประเทศท่มี าต้ังสานักงานสาขาในประเทศไทย

เอกสารประกอบคาขอจดทะเบยี น 1 คาขอจดทะเบียน แบบ ทพ. 2. หลกั ฐานประกอบคาขอ เชน่ สาเนาบตั รประจาตวั ของผู้ประกอบพาณชิ ย์ หนังสือมอบอานาจ

3.ค่าธรรมเนียมการจดทะเบยี น จดทะเบียนพาณิชยต์ ้ังใหม่ 50 บาท จดทะเบยี นเปลี่ยนแปลงรายการจดทะเบียนคร้ังละ 20 บาท

4. สถานท่จี ดทะเบยี น ผปู้ ระกอบการท่ีมีสานักงานตงั้ อย่ใู นเขต กทม. ยืน่คาขอจดทะเบยี นที่สานกั งานเขต ผู้ประกอบการที่มสี านักงานต้ังอยูใ่ นตา่ งจังหวดั ยน่ืคาขอจดทะเบียนไดท้ ี่ สานกั งานพัฒนาธรุ กิจการคา้จังหวัด

การจดทะเบียนจัดต้งั ธรุ กจิ บรกิ าร 1. ประเภทบคุ คลธรรมดา กจิ การที่มเี จา้ ของเป็นบคุ คลธรรมดาคนเดยี ว หรือห้างหุ้นส่วนสามัญไม่จดทะเบียน ผู้ประกอบการไม่ต้องจดทะเบียน เว้นแต่มีการขายสนิ ค้าวันละ 20 บาทขึ้นไป หรือมีการผลติ สนิ ค้ามูลค่ารวมตั้งแต่ 500 บาทข้ึนไป

การจดทะเบยี นจดั ตั้งธรุ กิจบรกิ าร 2.ประเภทนติ บิ ุคคล ได้แก่ บริษทั จากัด หา้ งหนุ้ ส่วนจากดั และหา้ งหนุ้ สว่ นสามญั นติ ิบคุ คล ผปู้ ระกอบธรุ กจิ ตอ้ งจดทะเบียนตามประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชย์

สถานทยี่ น่ื ขอจดทะเบียนสถานประกอบการตัง้ อยใู่ นเขตกรุงเทพ บุคคลธรรมดา ย่นื ขอจดทะเบียน ณ สานกั งานทะเบยี นพาณิชย์กรุงเทพ นิติบคุ คล ย่ืนขอจดทะเบียน ณ สานกั งานบริการจดทะเบียนธรุ กจิ 1-7 และสานักทะเบียนธุรกจิกรมพัฒนาธุรกิจการค้า

สถานท่ีย่ืนขอจดทะเบยี นสถานประกอบการตั้งอยูเ่ ขตภูมิภาค บคุ คลธรรมดา ยืน่ ขอจดทะเบยี น ณ อบจ. นติ บิ คุ คล ยื่นขอจดทะเบยี น ณ สานักงานพัฒนาธรุ กิจการค้าจงั หวดั ท่หี า้ งหุ้นสว่ นหรือบรษิ ทัท่มี สี านักงานใหญ่ตง้ั อยู่

ค่าธรรมเนียมการจดทะเบียนการจดั ตงั้ หา้ งหนุ้ ส่วน ค่าธรรมเนียมการจดทะเบียน 1,000 – 5,000 บาทการจัดตง้ั บริษัท จากัด จดทะเบียนหนังสอื บรคิ ณห์สนธิ คา่ ธรรมเนียม 500 - 25.000 บาท จดทะเบียนจดั ตั้งบริษทั จากัด คา่ ธรรมเนียม 5,000 - 250,000 บาท

การจดทะเบยี นภาษีมลู คา่ เพ่มิ 1. ผู้ประกอบการท่ีขายสินคา้ หรอื บรกิ าร หากมีรายรบัเกินกว่า 1.8 ล้านต่อปี มีหนา้ ทีต่ อ้ งย่นื คาขอจดทะเบียนภาษีมลู ค่าเพมิ่ ตามกฎหมาย 2. ใชแ้ บบคาขอจดทะเบยี นภาษีมูลคา่ เพ่มิ ภ.พ. 01 3. สถานท่ีจดทะเบียน สานักงานสรรพากรพนื้ ที่

การจดทะเบยี นภาษธี ุรกจิ เฉพาะ ภาษีธรุ กิจเฉพาะ เปน็ ภาษที างออ้ มที่จัดเก็บจากการประกอบธุรกจิ แทนภาษีการค้าที่ถูกยกเลกิ เมือ่ เสียภาษีธรุ กิจเฉพาะแลว้ ไมต่ ้องเสยี ภาษมี ลู คา่ เพ่มิ แต่ตอ้ งเสียภาษบี ารุงทอ้ งถน่ิ ควบคกู่ นั อกี ร้อยละ 10 ของภาษีธุรกิจเฉพาะ

การจดทะเบยี นภาษีธรุ กจิ เฉพาะ ใชแ้ บบ ภ.ธ. 01 จานวน 3 ฉบับยน่ื จดทะเบยี นภายใน 30 วัน นบั แต่วนั เรม่ิ ประกอบการสถานทจี่ ดทะเบยี นเชน่ เดยี วกับการจดทะเบียนภาษีมลู คา่ เพม่ิ

ฐานภาษีและอัตราภาษีของภาษธี รุ กิจเฉพาะ กิจการทเ่ี สียภาษีธรุ กจิ เฉพาะ คานวณภาษีจากฐานภาษี คณู อัตราภาษแี ละเสยี ภาษีทอ้ งถิ่นอตั ราร้อยละ 10 ของจานวนภาษีธรุ กจิ เฉพาะ

การบันทกึ บัญชีทนุ เมื่อจดทะเบียนจดั ตัง้ กจิ การกิจการเจ้าของคนเดียว - บัญชีทเี่ ก่ียวข้อง 1.สว่ นลงทนุ ของเจา้ ของกิจการ ได้แก่ ทุนที่นามาลงทุนครงั้ แรก การพ่ิมทุน การถอนทุน 2. กาไร(ขาดทนุ )สทุ ธิ เปน็ ผลการดาเนนิ งานกาไรทาใหส้ ว่ นของเจา้ ของเพมิ่ ข้ึน ขาดทุน ทาให้ลดลง 3. เงนิ ถอนหรอื ถอนใช้สว่ นตวั ทาใหส้ นิ ทรัพยข์ องกจิ การและส่วนของเจา้ ของลดลง

กิจการหา้ งหุ้นส่วน การบันทกึ บัญชมี ี 2 วธิ ี1. วธิ ที ุนคงที่ วิธนี ้ีผูเ้ ปน็ หนุ้ ส่วนแต่ละคนจะมบี ญั ชีทุนคนละ 2 บัญชี คือบัญชีทุนและบัญชกี ระแสทนุ2. วิธที นุ เปล่ยี นแปลง วธิ ีน้ีผเู้ ป็นหุน้ ส่วนแต่ละคนจะมบี ญั ชีทุนเพยี งบัญชีเดยี ว

กิจการบรษิ ัทจากดั การบนั ทึกบญั ชเี ก่ียวกบั การจาหน่ายหุ้นทนุ1. วันได้รับอนมุ ตั ใิ หจ้ ดทะเบยี นหุ้น ใหบ้ นั ทกึความจา MEMORANDUM2. วนั จาหน่ายห้นุ สามัญ หนุ้ บุริมสิทธิ ใหบ้ ันทกึรายการจานวนเงนิ ท่ีได้รับชาระ มูลค่าห้นุ และส่วนเกินมลู คา่ หุ้น

บทที่ 3วงจรการปฎบิ ัติงานบญั ชี

วงจรการปฏบิ ัติงานบญั ชี Accounting Cycle หมายถึง ลาดบั ขน้ั ตอนการทาบญั ชีทธ่ี ุรกจิ ตอ้ งจัดทาเหมอื นกนั ในทกุ รอบระยะเวลาบญั ชี ซึ่งอาจจะกาหนดเป็นงวด ๆ เชน่ 3 เดอื น 6 เดือน หรือ 1 ปีตามความต้องการของผู้ใช้ขอ้ มูล

ลาดบั ขนั้ ตอนวงจรการปฏิบัติงานบญั ชี1.การวิเคราะห์รายการค้า2. การบนั ทึกรายการในสมุดรายการขน้ั ต้น3. การผ่านรายการจากสมุดรายการขน้ั ต้นไปสมดุรายการขั้นปลาย4. การจัดทางบทดลอง5. การปรับปรงุ รายการ

ลาดับขนั้ ตอนวงจรการปฏิบตั ิงานบญั ชี6. การจัดทากระดาษทาการ7. การปดิ บัญชี8. การจัดทางบทดลองหลงั ปิดบัญชี9. การจดั ทางบการเงนิ

สมการบัญชีสนิ ทรพั ย์ = หน้สี ิน+ส่วนของเจ้าของ+รายได้-คา่ ใชจ้ า่ ย

การบนั ทึกบัญชตี ามหลักการบญั ชคี ู่รายการที่บันทึกด้านเดบิต 1. สินทรพั ย์ เพ่มิ (+) 2. หนส้ี นิ ลด (-) 3. ส่วนของเจา้ ของลด (-) 3.1 ถอนใช้สว่ นตวั 3.2 คา่ ใชจ้ ่าย

การบนั ทึกบญั ชีตามหลกั การบัญชคี ู่รายการทบี่ นั ทกึ ดา้ นเครดติ 1. สินทรัพย์ ลด (-) 2. หนี้สนิ เพิ่ม (+) 3. สว่ นของเจา้ ของเพ่ิม (+) 3.1 ทุน 3.2 รายได้

การบันทกึ รายการในสมดุ รายการขั้นตน้สมดุ รายวันเฉพาะ 1.สมดุ รายวนั ซื้อ 2. สมดุ รายวันขาย 3. สมุดรายวนั สง่ คืน 4. สมุดรายวนั รับคนื 5. สมุดรายวนั รับเงิน 6. สมดุ รายวันจา่ ยเงิน

การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายการขน้ั ตน้สมุดรายวันทวั่ ไป ใช้บันทึกรายการ 1. เปิดบญั ชี 2. รายการปรบั ปรุงแก้ไขขอ้ ผิดพลาด 3. ปดิ บญั ชี 4. รายการค้าที่ไม่สามารถบันทึกในสมุดรายวันเฉพาะ

ผงั บญั ชี (Chart of Account) เป็นการกาหนดช่อื บัญชีและเลขท่บี ัญชีทงั้ หมดท่ีใช้ในระบบบัญชขี องกิจการ โดยการจดั หมวดหมู่ ยดึ หลักรายการท่ีปรากฎในงบดุลและงบกาไรขาดทุน

ผงั บญั ชี (Chart of Account)หมวด 1 หมวดบัญชแี ยกประเภทสนิ ทรพั ย์หมวด 2 หมวดบัญชแี ยกประเภทหนี้สนิหมวด 3 หมวดบัญชีแยกประเภทส่วนของเจ้าของหมวด 4 หมวดบญั ชแี ยกประเภทรายได้หมวด 5 หมวดบัญชแี ยกประเภทค่าใช้จา่ ย

การจดั ทางบทดลอง (Trial Balance) งบทดลองเป็นงบท่สี รุปยอดคงเหลือของบญั ชีตา่ ง ๆ ที่เกบ็ ตวั เลขมาจากบญั ชีแยกประเภทที่บันทึกตามหลักการบญั ชคี ู่มาไวใ้ นงบทดลอง

สาเหตุที่ทาให้งบทดลองไม่ลงตวั1. บนั ทกึ รายการด้านเดบติ เครดิตไม่เท่ากนั2. หายอดคงเหลอื บญั ชีผิด3. บนั ทกึ ยอดคงเหลอื ของบัญชใี นงบทดลองผิดด้าน4. รวมตวั เลขในงบทดลองผดิ พลาด5. เขยี นตัวเลขผิด สลับกัน6. บนั ทกึ บัญชีในสมุดรายวนั และผา่ นรายการไมถ่ กู ต้อง

รายการปรบั ปรุง (Adjusting Entry) รายการปรับปรงุ หมายถงึ การทาใหย้ อดคงเหลอื ในบัญชแี ยกประเภททั่วไป ถกู ต้อง เพือ่ นาไปจัดทางบการเงินแสดงผลการดาเนนิ งานและฐานะการเงินตามหลักการบญั ชที ี่รบั รองทั่วไป รายการปรับปรุง จดั ทาเม่ือส้ินงวดบัญชใี นสมดุ รายวนัทวั่ ไปและผา่ นรายการไปยังบญั ชแี ยกประเภท

ประเภทของรายการปรับปรงุ1. ค่าใช้จา่ ยคา้ งจา่ ย2. คา่ ใช้จา่ ยจา่ ยลว่ งหนา้3. รายไดค้ า้ งรับ4. รายได้รับลว่ งหนา้5. คา่ เส่อื มราคา6. หนส้ี งสยั จะสูญ7. วสั ดุส้ินเปลอื งใชไ้ ป

งบทดลองหลงั รายการปรบั ปรุง (Adjusted Trial Balance เปน็ งบทดลองท่ีจดั ทาขึน้ หลังจากบันทึกรายการปรบั ปรุงตา่ ง ๆ แล้ว งบทดลองหลงั รายการปรับปรงุ จะนาไปใช้เพ่อื ประโยชนใ์ นการจัดทารายการปดิ บญั ชีและงบการเงนิ ของกิจการตอ่ ไป

กระดาษทาการ (Working Paper) จดั ทาขึ้น เพอ่ื ชว่ ยให้กจิ การสามารถจดั ทางบกาไรขาดทุนและงบดลุ ไดส้ ะดวกรวดเร็ว เปน็ การตรวจสอบความถูกต้องของตัวเลขและความครบถ้วนของบัญชีต่าง ๆ

รายการปิดบญั ชี (Closing Entry)ข้ันตอนการปดิ บญั ชใี นสมดุ รายวันทว่ั ไป1. ปดิ บญั ชรี ายไดท้ กุ บญั ชี เขา้ บัญชีกาไรขาดทนุเดบติ บญั ชีรายได้ (ระบุช่อื ) XXเครดิต บญั ชกี าไรขาดทนุ XX2. ปิดบัญชคี ่าใชจ้ ่ายทุกบญั ชี เขา้ บัญชีกาไรขาดทนุเดบติ บัญชกี าไรขาดทุน XXเครดติ บญั ชคี ่าใชจ้ า่ ย XX

รายการปดิ บัญชี (Closing Entry)3. คานวณผลตา่ งระหวา่ งด้านเดบิต และเครดิตของบัญชีกาไรขาดทุนเพื่อบนั ทกึ กาไร หรือขาดทนุ ดงั น้ี ผลตา่ งเครดติ (รายได้) มากกวา่ เดบติ (คา่ ใช้จ่าย) หมายถงึ กาไร ผลต่างคา่ ใชจ้ า่ ย (เดบติ )มากกวา่ เครดติ (รายได้) หมายถงึ ขาดทุน4. กรณที ่กี จิ การ มกี าไร ปดิ บญั ชกี าไรขาดทนุ เขา้ บญั ชที ุนเดบิต บัญชีกาไรขาดทนุ XXเครดติ บัญชีทุน-ระบชุ ือ่ XX

รายการปดิ บัญชี (Closing Entry)5. กรณที ีก่ จิ การ ขาดทุน ปดิ บัญชีกาไรขาดทุน เข้าบัญชที ุนเดบิต บัญชที นุ -ระบชุ อ่ื XXเครดติ บัญชีกาไรขาดทนุ XX6. ปิดบญั ชีถอนใช้สว่ นตัว เขา้ บญั ชีทุน XX เดบติ บญั ชีทนุ -ระบุชอ่ื XX เครดิต ถอนใชส้ ว่ นตวั