เครื่องมือและอุปกรณ์เก็บตัวอย่างอากาศ

รายงาน เครื่องมือและอุปกรณ์เกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ เสนอ อาจารยน์ ุชจรีย์ แซ่จิว จดั ทาโดย นางสาวโสมธิดา แดงหยง้ 6240311361 สาขาอาชีวอนามยั และความปลอดภยั รายงานการศึกษาคน้ ควา้ น้ีเป็นส่วนหน่ึงของรายวิชาสุขอนามยั อุตสาหกรรม924-209 มหาวิทยาลยั สงขลานครินทร์วิทยาเขตสุราษฎร์ธานี ปี การศึกษา 2/2563

ข คานา รายงานเล่มจดั ทาข้ึนเพอ่ื เป็นส่วนหน่ึงของรายวชิ าของรายวชิ าสุขอนามยั อตุ สาหกรรม924-209ของ สาขาอาชีวอนามยั และความปลอดภยั ช้นั ปี ที่2 โดยมีวตั ถุประสงคใ์ นการจดั ทาข้ึนเพ่อื ใหค้ วามรู้ในเร่ืองเครื่องมือและอุปกรณ์การเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ ใหแ้ ก่ผทู้ ี่สนใจและเป็นการพฒั นาทกั ษะในการสืบคน้ และดา้ นความรู้ของผจู้ ดั ทา โดยรายฉบบั น้ีท่านจะได้ ความรู้อยา่ งเตม็ เปี่ ยมในเร่ืองเครื่องมือและอุปกรณ์การเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ ผจู้ ดั ทาหวงั วา่ รายงานเล่มน้ีจะเป็นประโยชนแ์ ก่ผอู้ ่าน นกั เรียน นกั ศึกษา ที่กาลงั หาขอ้ มูลเรื่องน้ีอยู่ หากมีขอ้ ผดิ พลาดประการใด ผจู้ ดั ทาขอนอ้ มรับและขออภยั มา ณ ท่ีน้ีดว้ ย ผู้จัดทา โสมธิดา แดงหยง้ 19มีนาคม2564

ค สารบญั เร่ือง หน้า คานา สารบญั ข เรื่อง ค อ้างองิ การประเมินและการเกบ็ ตวั อยา่ งมลพิษทางอากาศ 1 -เคร่ืองมือชนิดที่อ่านค่าโดยตรง 2 -เคร่ืองมือท่ีอ่านผลการตรวจวดั ทางหนา้ ปัด 3 -เครื่องมือท่ีอ่านค่าโดยตรงที่แสดงผลตวั กลาง 5 เคร่ืองมือเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศผา่ นอุปกรณ์ที่เป็นตวั กลางในการเกบ็ และ 6 วิเคราะห์ทางหอ้ งปฏิบตั ิการ -เคร่ืองมือเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ 6 -อุปกรณ์สะสม 7 การเกบ็ ตวั อยา่ งมลพษิ ทางอากาศท่ีเป็นอนุภาค -เครื่องมือสาหรับการเกบ็ ตวั อยา่ งมลพษิ ทางอากาศท่ีเป็นอนุภาคโดยการกรอง 9 เครื่องมือสาหรับการเกบ็ ตวั อยา่ งมลพิษทางอากาศที่อาศยั แรงโนม้ ถ่วงของ 11 โลกใน การแยกขนาดของอนุภาค -เคร่ืองมือที่ใชใ้ นการประเมินฝ่นุ ฝ้ าย 11 - Elutriators 12 - Vertical Elutriator 12 - Horizontal Elutriator 12

1 การประเมินและการเกบ็ ตวั อย่างมลพษิ ทางอากาศ มลพษิ ทางอากาศอาจแบ่งได้ 2 ประเภท คือ 1.อนุภาค(Particulates)หมายถึงสารทุกชนิดไม่วา่ จะอยใู่ นรูปของแขง็ หรือของเหลวท่ีสามารถแขวนลอย อยใู่ นบรรยากาศไดใ้ นระยะเวลาใดเวลาหน่ึงและอาจเขา้ สู่ระบบทางเดินหายใจคนไดอ้ นุภาคของแขง็ เช่น ฝ่ นุ ฟมู ควนั ข้ีเถา้ เสน้ ใย อนุภาคของเหลวไดแ้ ก่ละออง(mist) และ หมอก(fog) -ฝ่ นุ (Dust) หมายถึง อนุภาคของสารอินทรียห์ รืออนินทรีย์ ที่เกิดจากการขดั ตดั กระแทก เจาะ ทุบวตั ถุ ฯลฯ ทา ใหว้ ตั ถุแตกออกและชิ้นส่วนที่มีขนาดเลก็ ฟ้ งุ กระจายข้ึนสู่อากาศ ฝ่ นุ มีต้งั แต่สามารถมองเห็นดว้ ยตาเปล่าจนถึงขนาดเลก็ ที่ไม่สามารถมองเห็นไดด้ ว้ ยตาเปล่า ฝ่ นุ ท่ีสามารถถูกหายใจเขา้ สู่ทางเดินหายใจได้ หรือท่ีเรียกวา่ Inhalable dust -ฟมู (Fume) เกิดจากการระเหย (evaporation) การควบแน่น (condensation) และเกิดปฏิกิริยาทางเคมีใน ขณะท่ีของแขง็ หลอมเหลวเช่นโลหะหลอมเหลวน้นั วตั ถุสามารถอยไู่ ดท้ ้งั 3สถานะส่วนที่อยใู่ นสถานะก๊าซ (gasphase)คือส่วนที่วตั ถุกลายเป็นไอระเหยส่วนน้ีจะทาปฏิกิริยากบั ออกซิเจนกลายเป็นโลหะออกไซดแ์ ละ ควบแน่นกลายเป็นของแขง็ เม่ือกระทบกบั ความเยน็ รอบๆแวก๊ ซ(์ wax)หรือพลาสติกกส็ ามารถหลอมเหลว กลายเป็นฟมู ไดด้ ว้ ยลกั ษณะการเกิดเช่นน้ีทาใหฟ้ มู เป็นอนุภาคท่ีขนาดเลก็ มากกล่าวคือมีขนาดระหวา่ ง 1-0.0001 ไมโครเมตร -ควนั (Smoke) เกิดจากการเผาไหมท้ ี่ไม่สมบูรณ์ของสารอินทรีย์ โดยทว่ั ไปขนาด ของควนั มกั เลก็ วา่ 0.5 ไมโครเมตรอนุภาคท่ีอยใู่ นสถานะของเหลวไดแ้ ก่ -ละออง(Mist) เกิดจากการท่ีของเหลวถกู อดั ใหแ้ ตกกระจายออก (Atomization) กลายเป็นอนุภาคท่ีมี ขนาดเลก็ แขวนลอยในอากาศ โดยทว่ั ไปมีขนาดใหญ่กวา่ 5 ไมโครเมตร -หมอก(Fog)เกิดจากการกลนั่ ตวั กลายเป็นของเหลวของสารท่ีอยใู่ นสถานะก๊าซเม่ือก๊าซน้นั มีความ เขม้ ขน้ สูงมากๆ เช่น ของเหลวอินทรียท์ ี่ถกู ตม้ จนเดือดกลายเป็นไอลอยตวั ข้ึนไปกระทบกบั ความเยน็ จึงกลน่ั ตวั เป็นของเหลว โดยทวั่ ไปมีขนาดเลก็ กวา่ หรือเท่ากบั 0.25 ไมโครเมตร แขวนลอยในอากาศ

2 2.ก๊าซ และไอ ก๊าซ หมายถึง สภาวะของของไหลท่ีไร้รูปทรงของสารเคมีที่อาจเปล่ียนแปลงไปสู่สภาวะของเหลว หรือ ของแขง็ โดยผลร่วมกนั ระหวา่ งการเพิ่มความดนั และการลดอุณหภูมิ ไอ หมายถึง สภาวะการเป็นก๊าซของสารซ่ึงโดยปกติแลว้ ภายในอุณหภูมิหอ้ งและความดนั ปกติจะอยู่ ในสภาวะของแขง็ หรือของเหลว ไอน้นั จะทาใหเ้ ปลี่ยนแปลงกบั ไปเป็นสภาวะของแขง็ หรือของเหลวได้ โดยการเพมิ่ ความดนั หรือลดอุณหภูมิ เคร่ืองมือท่ีใช้ในการเกบ็ ตวั อย่างมลพษิ ทางอากาศ การเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศตอ้ งพิจารณาถึงประเภทของมลพิษทางอากาศชนิดของสารปนเป้ื อนท่ีแขวนลอย ในอากาศ ดงั น้นั ในท่ีน้ีจึงแบ่งการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศออกเป็น 2 ประเภท คือ การเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศสาหรับ สารปนเป้ื อนที่เป็นอนุภาคและการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศสาหรับสารปนเป้ื อนท่ีเป็นไอระเหยและก๊าซท้งั น้ีเพื่อ ประโยชนใ์ นการเลือกเครื่องมือและอุปกรณ์ที่เหมาะสมกบั การเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศเพ่ือการวิเคราะห์หา ปริมาณของมลพษิ น้นั ๆปัจจุบนั เครื่องมือที่ใชใ้ นการเกบ็ ตวั อยา่ งมีมากมายหลายประเภทแต่ละประเภทก็ ไดร้ ับการพฒั นาใหม้ ีประสิทธิภาพในการใชง้ าน สามารถแบ่งออกไดด้ งั น้ี 1.เครื่องมือชนิดที่อ่านคา่ โดยตรง (Direct reading instruments) เครื่องมือท่ีรวมเอาการเกบ็ ตวั อยา่ งและวเิ คราะห์ไวใ้ นเคร่ืองมือน้นั ๆสามารถแสดงผลการตรวจวดั ใน เชิงปริมาณไดท้ นั ทีท่ีทาการตรวจวดั โดยแสดงท่ีหนา้ ปัด เคร่ืองบนั ทึก หรือแสดงผลท่ีตวั กลางที่เก่ียวขอ้ งกบั การเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ เช่น หลอดตรวจวดั ฯลฯ เครื่องมือประเภทน้ีมีขอ้ ดีและขอ้ จากดั ดงั น้ี ขอ้ ดี -สามารถประมาณคา่ ความเขม้ ขน้ ของมลพษิ ทางอากาศไดท้ นั ที -บางชนิดสามารถบนั ทึกความเขม็ ขน้ มลพิษทางอากาศไดอ้ ยา่ งต่อเนื่องตลอดเวลา -ลดปัญหาข้นั ตอนและเวลาในการทางาน -ลดปัญหาขอ้ ผดิ พลาดที่เกิดจากการเกบ็ ตวั อยา่ งและวเิ คราะห์ตวั อยา่ ง -ลดปัญหาการใชเ้ คร่ืองมือไม่ถกู ตอ้ งจากบคุ คลท่ีไม่ไดร้ ับการฝึก

3 -เคร่ืองมือบางชนิดถกู ออกแบบมาใหม้ ีระบบเตือนภยั โดยสามารถแสดงออกในรูปของแสงหรือเสียงท้งั น้ี เพอื่ เตือนผปู้ ฏิบตั ิงานใหท้ ราบถึงสภาวะท่ีเป็นอนั ตราย ขอ้ จากดั -ราคาแพง - อาจตอ้ งทาการตรวจปรับความถกู ตอ้ งบ่อย ดงั น้นั การขาดเครื่องมือตรวจปรับความถกู ตอ้ งจึงเป็นปัญหาต่อ การใชเ้ ครื่องมือประเภทน้ีมาก เคร่ืองมือท่อี ่านผลการตรวจวดั ทางหน้าปัด ที่นิยมใชไ้ ดแ้ ก่ 1.เครื่องมือที่อาศยั หลกั การกระจายของแสง (Light scattering) สาหรับการเกบ็ และ วเิ คราะห์อนุภาคในอากาศ เช่น เครื่องมือท่ีตรวจวดั ปริมาณฝ่ นุ ท่ีเขา้ ถึงถุงลมปอดชนิดท่ีอ่านคา่ ไดท้ นั ที 2.เคร่ืองมือท่ีอาศยั หลกั การแตกตวั เป็นไอออน (Ionization) สาหรับการตรวจวดั กา๊ ซและไอ เช่น เคร่ืองวดั VOC

4 3.เคร่ืองมือที่อาศยั หลกั การวดั ความเขม้ ขน้ ของแสง (Photometry) สาหรับการตรวจวดั กา๊ ซและไอ เช่น เคร่ือง Miran vapor analyzer 4.เครื่องมือที่อาศยั หลกั การแยกช้นั ของกา๊ ซโดยการซึมผา่ นวตั ถุดูดซบั (Gaschromatography) เช่น Portable GC เครื่องมือที่อ่านค่าโดยตรงท่แี สดงผลตัวกลาง เคร่ืองมือที่อ่านค่าโดยตรงท่ีแสดงผลตวั กลาง ท่ีนิยมใชไ้ ดแ้ ก่หลอดตรวจวดั (Detector tube) จะตอ้ งใชก้ บั เคร่ืองเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศร่วมดว้ ย เป็นชนิด Squeeze bulb หรือ Hand piston pump หรือ Peristallic pump เป็นตน้

5 ภายในหลอดตรวจวดั บรรจุสารSilicagel,Activated alumina ,Silica sand,Silica glass อยา่ งใดอยา่ งหน่ึง เคร่ืองมอื ที่อ่านค่าโดยตรงทแ่ี สดงผลตัวกลาง เคร่ืองมือท่ีอ่านค่าโดยตรงที่แสดงผลตวั กลางที่นิยมใชไ้ ดแ้ ก่ หลอดตรวจวดั (Detector tube) จะตอ้ ง ใชก้ บั เครื่องเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศร่วมดว้ ย เป็นชนิด Squeeze bulb หรือ Hand piston pump หรือ Peristallic pump เป็นตน้ ภายในหลอดตรวจวดั บรรจุสารSilicagel,Activatedalumina ,Silica sand,Silica glass อยา่ งใดอยา่ งหน่ึง สารเหล่าน้ีถกู ดูดซบั ดว้ ยสารเคมีที่จะทาปฏิกิริยาเฉพาะเจาะจงกบั มลพษิ ที่ตอ้ งการเกบ็ ตวั อยา่ ง อากาศทาใหเ้ กิดการเปล่ียนสีอยา่ งรวดเร็วและชดั เจนทาใหท้ ราบปริมาณความเขม็ ขน้ ของมลพิษไดเ้ ม่ือ ตอ้ งการใชห้ ลอดตรวจวดั ใหต้ ดั ปลายท้งั สองออกปลายดา้ นหน่ึงของหลอดต่อกบั ช่องอากาศขา้ วของเครื่อง เกบ็ ตวั อยา่ งอากาศชนิดที่กล่าวมาแลว้ ส่วนปลายอีกดา้ นหน่ึงของหลอดตรวจวดั เป็นช่องใหอ้ ากาศเขา้ ขอ้ ควรระวงั ในการใชห้ ลอดตรวจวดั ซ่ึงสามารถทาใหเ้ กิดคา่ ท่ีผดิ พลาดไดค้ ือ -Pump stroke -การสวมหลอดตรวจวดั เขา้ กบั เคร่ืองมือไม่ถกู ตอ้ ง -การใชใ้ นที่ที่มีอุณหภูมิและความช้ืนสูง -การสวมหลอดตรวจวดั เขา้ กบั เครื่อง ถา้ ไม่แน่นจะทาใหอ้ ากาศรั่วไหลออกภายนอก -สารเคมีในหลอดตรวจวนั หมดอายุ

6 2.เคร่ืองมอื เกบ็ ตัวอย่างอากาศผ่านอุปกรณ์ทเ่ี ป็ นตวั กลางในการเกบ็ และวเิ คราะห์ทางห้องปฏบิ ตั ิการ โดยทว่ั ไปจะอาศยั หลกั การแทนท่ีอากาศ เช่น Personalair samplerpumpหรือ High volume pump ซ่ึงชุดเครื่องมือดงั กล่าวประกอบดว้ ย 1.เครื่องมือเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ ไดแ้ ก่ -ทางเขา้ ของอากาศ (air inlet) -อุปกรณ์ควบคุมการไหลอากาศ (air flow controller) เป็นส่วนที่ควบคุมอตั ราการไหลของอากาศ ผา่ นเครื่อง -มาตรวดั อตั ราการไหลของอากาศ (air flow meter) เป็นส่วนท่ีวดั อตั ราการไหลอากาศทาใหท้ ราบ วา่ ขณะท่ีเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศน้นั มีอตั ราการไหลของอากาศเท่าใด เพือ่ ใชใ้ นการคานวณหาปริมาตรอากาศท่ี ผา่ นเครื่องเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ มาตรวดั น้ีจะตอ้ งคงที่ตลอดเวลาท่ีเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ -เครื่องดูดอากาศ (air mover) เป็นอุปกรณ์ที่ดูดอากาศใหไ้ หลผา่ นอุปกรณ์เกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ -ทางอากาศออก (air outlet) -สวทิ ซค์ วบคุมการเปิ ด-ปิ ดเครื่องมือ

7 2.อุปกรณ์สะสม (Collection devices) 1.อุปกรณ์สะสมอนุภาค ไดแ้ ก่ กระดาษกรอง ซ่ึงมีโครงสร้างที่เป็นรูพรุน มีรูปร่างภายนอกท่ีสามารถวดั ได้ คือความหนาและพ้นื ที่หนา้ ตดั ที่อากาศไหลผา่ น กระดาษกรองมีหลายชนิดและสิ่งท่ีแตกต่างกนั ของ กระดาษกรอง คือโครงสร้างภายในโดยกระดาษกรองจะถกู บรรจุไวภ้ ายในตลบั ยดึ กระดาษกรอง (Casette filter holder) โดยมีแผน่ รองกระดาษกรอง (Support pad หรือ back up filter) รองรับอยอู่ าจใชร้ ่วมกบั cyclone กไ็ ด้ หลกั การทางานของอุปกรณ์สะสมอนุภาคอาศยั หลกั การ กรอง หลกั แรงดึงดูดของโลก และหลกั แรงสู่ศูนยก์ ลาง ตลบั ยดึ กระดาษกรองอาจเป็นชนิด 2 ช้นั หรือ 3 ช้นั ประกอบดว้ ยส่วนท่ีใหอ้ ากาศเขา้ และออก อากาศจะถกู ดูดโดยเคร่ืองดูดอากาศผา่ นตลบั ยดึ กระดาษกรองส่วนท่ีใหอ้ ากาศเขา้ อากาศที่มีมลพิษกจ็ ะติดอยู่ บนแผน่ กระดาษกรองที่อยภู่ ายในซ่ึงเมื่อนาไปวิเคราะห์ทางหอ้ งปฏิบตั ิการจะทาใหท้ ราบปริมาณสารพษิ ใน อากาศได้ กระดาษกรองที่ใชก้ นั อยา่ งแพร่หลายมีหลายชนิด คือ 1.1 กระดาษกรองชนิดเซลลูโลส (Cellulose filter paper) ทาจากเยอ่ื เซลลโู ลส คุณสมบตั ิของ กระดาษกรองชนิดน้ีมีส่วนประกอบของข้ีเถา้ ข้นั ต่า ไม่ฉีกขาดง่าย ดูดซบั ความช้ืน มีความตา้ นทานต่อการ ไหลของอากาศสูงและมีราคาแพง 1.2 กระดาษกรองชนิดใยแกว้ (Glass fiber filter) ทาจากใยแกว้ ละเอียด คุณสมบตั ิของกระดาษ กรองชนิดน้ีคือ ไม่ดูดความช้ืน ทนต่อความร้อน ไม่ทาปฏิกิริยากบั มลพษิ ที่เกบ็ มีความตา้ นทานต่อการไหล ของอากาศต่า กระดาษกรองชนิดน้ีมีส่วนประกอบของซิลิกา้ อยดู่ ว้ ย ดงั น้นั ในการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ ถา้ ตอ้ งการวิเคราะห์หาซิลิกา้ กไ็ ม่ควรใชก้ ระดาษกรองชนิดน้ีเพราะจะทาใหผ้ ลการวเิ คราะห์ผดิ พลาดได้

8 1.3กระดาษกรองชนิดพลาสติก(Plasticfiberfilter)ทาจากใยUltrafineหรือ perchlorvinylมีคุณสมบตั ิเหมือนGlassfiber filterมีประสิทธิภาพในการเกบ็ สูงและตา้ นทาน ต่อการไหลของอากาศคอ่ นขา้ งต่าละลายน้าไดด้ ีในตวั ทาละลายบางชนิดดงั น้นั จึงง่ายต่อการวเิ คราะห์ขอ้ เสีย คือ มีความยดื หยนุ่ ต่า ฉีกขาดง่าย ประสิทธิภาพการเกบ็ จะลดลงเม่ืออากาศมีละอองของเหลว(Liquid droplets)ปนอยู่ 1.4 กระดาษกรองชนิดเมมเบรน (Membrane filter) ทาจากเรซิน (resin) ไดแ้ ก่ เซลลูโลสเอ สเตอร์ (Cellulose ester) โพลีไวนิลคลอไรด์ (Polyvinyl chloride) อะคีโลไนไตรล์ (Acrylonitrile) กระดาษกรองชนิดน้ีมีขนาด Pore size นอ้ ยมาก ดงั น้นั สามารถเกบ็ อนุภาคทีมี ขนาดเลก็ มากถึง 0.001 ไมครอน มีความตา้ นทานตอ่ ด่างและกรดท่ีเจือจาง สารละลายอินทรียบ์ างชนิด ละลายไดด้ ีใน อะซีโตนคลอโรฟอร์ม มีคุณสมบตั ิในการเกบ็ มลพิษไดด้ ี ไม่ดูดซบั ความช้ืน มีขอ้ เสียคือ เปราะ ฉีกง่าย ความตา้ นทานต่อการไหลอากาศสูง 1.5 กระดาษกรองชนิดซิลเวอร์เมมเบรน (Silver membrane filter) เป็นกระดาษท่ีทามาจากเร ซิน แต่มีส่วนผสมของแร่เงิน เหมาะสาหรับการเกบ็ ตวั อยา่ งควอทซ์ 1.6 กระดาษกรองชนิด นิวคลีพอร์ (Nuclepore filter) มีลกั ษณะเหมือน กระดาษกรองชนิดเมม เบรน แต่โครงสร้างแตกต่างกนั คือ ใส มีรู Pore size สม่าเสมอ ความตา้ นทานต่อการไหลอากาศสูงไม่ เปราะฉีกง่าย การเกบ็ ตัวอย่างมลพษิ ทางอากาศทเ่ี ป็ นอนุภาค แบ่งออกได้ดังนี้ 1.การเกบ็ ตวั อยา่ งมลพิษทางอากาศที่เป็นอนุภาคท้งั หมด (Total particulate) หรือ ฝ่นุ รวม (Total dust) 2.การเกบ็ ตวั อยา่ งมลพษิ ทางอากาศท่ีเป็นอนุภาคขนาดเลก็ กวา่ 10 ไมครอน (Respirable particulate) หรือ ฝ่นุ ขนาดท่ีสามารถเขา้ ถึงและสะสมในถุงลมของปอดได้ (Respirable dust)

9 เคร่ืองมอื สาหรับการเกบ็ ตัวอย่างมลพษิ ทางอากาศทเี่ ป็ นอนุภาคโดยการกรอง 1.ช่องเปิ ดใหอ้ ากาศเขา้ (Air inlet) ปกติจะต่อท่อนาอากาศเขา้ ลกั ษณะจะเป็นช่องปิ ดแบบรูกลมเพือ่ ให้ ฝ่ นุ สามารถกระจายตวั ไปตามพ้ืนท่ีหนา้ ตดั ของตวั กรองไดอ้ ยา่ งสมมาตร 2.อุปกรณ์สะสมอนุภาค (Collector) ประกอบดว้ ยตวั กรองอนุภาค (Filter) หรือกระดาษกรองและ ตลบั ใส่ตวั กรอง (Casette filter holder) เป็นอุปกรณ์ท่ีใชใ้ นการเกบ็ สะสมอนุภาคสาหรับนามาวเิ คราะห์ต่อไป โดยตลบั ใส่ตวั กรองจะทาหนา้ ท่ี รองรับไม่ใหต้ วั กรองร่วงหล่น ฉีกขาด หรือเสียหายขนาดใชง้ าน 3.ส่วนเชื่อมต่อ (Connector) ไดแ้ ก่ขอ้ ต่อ และสายยาง/พลาสติกเช่ือมต่อระหวา่ งดา้ นหลงั ของตลบั ใส่ ตวั กรอง (Air outlet) กบั ปั๊มดูดอากาศ สายพลาสติกน้ีจะตอ้ งไมม่ ีรูรั่ว และไม่ทาปฏิกิริยาเคมีกบั อนุภาค ท่ีตอ้ งการเกบ็ เช่น ตวั อยา่ งสายยางนาอากาศชนิด Tigon tube

10 4.อุปกรณ์วดั อตั ราการไหลของอากาศและป๊ัมดูดอากาศ (Air flow meter & Pump) ประกอบดว้ ยมิเตอร์วดั อตั ราการไหลของอากาศ (Air flow meter) ส่วนควบคุมการไหลของอากาศ (Flow control value) และป๊ัมดูดอากาศ (Personal pump) ปัจจุบนั มีมิเตอร์วดั อตั รา การ ไหลของอากาศท้ั งแบบที่เป็นโรตามิเตอร์ หรือแบบลกู ลอย และแบบตวั เลขดิจิตอลติดต้งั รวมอยใู่ นส่วน ของป๊ัมดูดอากาศ 5.อุปกรณ์สาหรับคดั แยกขนาดฝ่ นุ Cyclone สาหรับคดั แยกขนาดฝ่ นุ ท่ีมีขนาดเลก็ กวา่ 10 ไมครอน มี หลายชนิด แตล่ ะชนิดตอ้ งใชอ้ ตั ราการไหลของอากาศที่แตกต่างกนั เช่น Nylon cyclone อตั ราการ ไหลของอากาศ 1.7 ลิตร ต่อนาที, HD cyclone อตั ราการไหลของอากาศ 2.2 ลิตร ต่อนาที, Aluminum Cyclone อตั ราการไหลของอากาศ 2.5 -2.8 ลิตร ต่อนาที Aluminum Cyclone Nylon cyclone

11 6.คลิปยดึ อุปกรณ์ Cassettes Holder clip สาหรับบรรจุตลบั ใส่ตวั กรอง (Casette filter holder) และมีคลิปหนีบเพือ่ ติดต้งั ในขณะทาการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ 7. - ขาต้งั Tri-pot เครื่องมอื สาหรับการเกบ็ ตวั อย่างมลพษิ ทางอากาศที่อาศัยแรงโน้มถ่วงของโลกในการ แยกขนาดของอนุภาค เครื่องมอื ทใ่ี ช้ในการประเมนิ ฝ่ ุนฝ้ าย เครื่องมือที่ใชใ้ นการเกบ็ ตวั อยา่ งฝ่ นุ ฝ้ ายในอากาศตาม มาตรฐานท่ีทาง OSHA กาหนด คือ Vertical Elutriator(Lumsden-Lynch Vertical Elutriator)

12 Elutriators เป็นอุปกรณ์เกบ็ ตวั อยา่ งอากาศชนิดอนุภาคท่ีอาศยั แรงโนม้ ถ่วงของโลกในการแยกขนาดของอนุภาค โดยทว่ั ไปอนุภาคท่ีมีขนาดใหญ่กวา่ 3 ไมโครเมตร จะถูกแยกออก ดงั น้นั โดยทวั่ ไปจึงใชอ้ ุปกรณ์น้ีในการ วิเคราะห์ Respirable dust และ Thoracic dust อุปกรณ์ประเภทน้ีมี 2 ชนิด คือ Vertical และ Horizontal Vertical Elutriator เป็นอุปกรณ์ที่ OSHA ไดก้ าหนดใหใ้ ชใ้ นการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศเพื่อวเิ คราะห์หาปริมาณฝ่ นุ ฝ้ ายในอากาศ ทางเขา้ ของอากาศมีเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลาง 2.7 ซม และทางออกสู่กระดาษกรองมีขนาดเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลาง 3.7 ซม ความสูงของ Elutriator เท่ากบั 70 ซม และเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางเท่ากบั 15 ซม ทางานดา้ ยอตั ราการไหลของ เท่ากบั 7.4 ลิตร/นาที ความเร็วลมภายในElutriator เท่ากบั ความเร็วปลายของอนุภาคท่ีมี Aerodynamic diameter 15 ไมโครเมตร กล่าวคือ อนุภาคที่ไปถึงกระดาษกรองควรมีขนาดไม่เกิน 15 ไมโครเมตร อยา่ งไรก็ ตามเน่ืองจากทางเขา้ ของอากาศซ่ึงมีขนาดเพยี ง 2.7 ซม.ทาใหอ้ ากาศไหลเขา้ สู่ Elutriator ในลกั ษณะเป็นลา อากาศ(jet) Horizontal Elutriator อากาศไหลเขา้ สู่ Elutriator ในทิศทางท่ีขนานกบั พ้นื ผา่ นช่องวา่ งแคบระหวา่ งช่องของแผน่ สะสมอนุภาคท่ี วางเรียงกนั อยหู่ ลายแผน่ อยา่ งชา้ ๆ อนุภาคที่มีความเร็วปลายมากกวา่ อตั ราส่วนของช่องวา่ งระหวา่ งแนวและ เวลาท่ีใชใ้ นการเคลื่อนที่ จะตกลงสู่แผน่ สะสมอนุภาค อนุภาคขนาดเลก็ ท่ีสามารถเคล่ือนท่ีผา่ นแผน่ สะสม อนุภาคไดจ้ ะถกู ดกั จบั ดว้ ยกระดาษกรอง สาหรับการเตรียมเคร่ืองมือและอุปกรณ์ในการประเมินฝ่ นุ ฝ้ ายใชห้ ลกั การเดียวกนั การตรวจวดั อนุภาคอ่ืนๆ การเกบ็ ตวั อยา่ งแบบติดตวั บคุ คล(Personal Sampling)

อา้ งอิง มุมวชิ าการดา้ นอาชีวอนามยั และความปลอดภยั ,เขา้ ถึงขอ้ มลู วนั ที่ 19 มีนาคม 2564. จาก https://www.stou.ac.th/schools/shs/booklet/book543/sanitation.html