การใช้พจนานุกรม

รายวิชาภาษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 6 รหัสวิชา ท 6๑๑๐๑ เรอ่ื ง การใชพ้ จนานุกรม โดย นางสาวสุชาดา เพ็งเทยี่ ง ครผู สู้ อน โรงเรียนบา้ นเชียงคาน “วจิ ิตรวทิ ยา” สานกั งานเขตพ้ืนทกี่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษาเลยเขต ๑

การใช้พจนานุกรม พจนานุกรม เป็นหนังสือรวบรวมคาท่ีมีใช้อยู่ในภาษาไทย โดยเรียงลาดับ ตามตัวอักษร และกาหนดวิธีอ่าน ความหมาย ชนิดและท่ีมาของคา เพ่ือใช้เป็น มาตรฐานในการใชภ้ าษาไทยให้เป็นแนวทางเดยี วกัน การใช้พจนานุกรมช่วยให้เข้าใจความหมายของคา สามารถอ่านและเขียน คาไดถ้ ูกตอ้ ง นอกจากน้นั ยังรจู้ กั ชนิดและทีม่ าของคาอีกดว้ ย พจนานุกรมท่ีใช้เป็นมาตรฐานในการอ้างอิง คือ พจนานกุ รม ฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน

หลกั การใชพ้ จนานุกรม 1. หาคาตามลาดับพยัญชนะ ก-ฮ โดย ฤ ฤๅ อย่หู ลงั ร และ ฦ ฦๅ อยหู่ ลงั ล 2. หาคาตามลาดับรูปสระ คาที่ไม่มีรูปสระจะมาก่อนคาท่ีมีรูปสระ เช่น กรม กระจอก กานดา เกสร 3. คาท่ีไม่มีรูปวรรณยุกต์และคาท่ีไม่มีไม้ไต่คู้จะลาดับไว้ก่อนคาท่ีมีรูปวรรณยุกต์ เชน่ เลน เล็น เล่น 4. คาที่มีตัวสะกดการันต์เหมือนกันจะเรียงลาดับตามรูปวรรณยุกต์ เช่น กลอง กล่อง กล้อง 5. คาท่ีมีคาตั้งคาเดียวกัน และมีความหมายเกี่ยวเนื่องกับคาต้ังจะถกู เก็บไว้เป็นลูก คาของคาตง้ั นัน้ เช่น แม่ซอ้ื แมท่ พั แม่พิมพ์

การบอกคาอา่ น คาอ่านจะอยู่ในวงเลบ็ ท้ายคาศัพทน์ ้นั เช่น เจตนา [เจดตะนา] การบอกความหมายของคา ความหมายของคาจะอยู่หลังคาศัพท์ คาอ่าน และอักษรย่อท่ี บอกชนดิ ของคาตามหลักไวยากรณ์ เรียงตามลาดบั กนั เช่น ทหาร [ทะหาน] น. ผมู้ ีหน้าทใี่ นเรื่องรบ,นักรบ ศีรษะ [สีสะ] น. หัว (เปน็ คาสุภาพทใี่ ช้แก่คน)

ขอ้ ควรรใู้ นการใช้พจนานุกรม อกั ษรย่อทบ่ี อกชนดิ ของคา น. = นาม บ. = บพุ บท ก. = กริยา ส. = สรรพนาม สนั . = สันธาน ว. = วิเศษณ์ อ. = อุทาน จ. = จนี ส. = สนั สกฤต ป. = ปาลิ (บาลี) อ. = องั กฤษ อกั ษรยอ่ บอกทมี่ าของคา ข. = เขมร ช. = ชวา ญ.ฺ = ญ่ปี ุ่น

กจิ กรรมชวนกันคิด ชว่ ยกนั ตอบ คาชแ้ี จง นักเรียนเรียงคาตอ่ ไปนี้ใหม่ตามพจนานกุ รม ปราศจาก สังเกต อารมณ์ กจิ วตั ร ทัพพี = กิจวัตร ทัพพี ปราศจาก สังเกต อารมณ์ กระดาษ กตัญญู กาเนดิ กฎหมาย เกสร = กฎหมาย กตัญญู กระดาษ กาเนิด เกสร