สำนวน คำพังเพย สุภาษิต ให้ข้อคิดสอนใจ

รายวชิ าภาษาไทย ชนั้ ประถมศกึ ษาปีที่ ๕ รหัสวชิ า ท๕๑๑๐๑ เร่อื ง สานวน คาพงั เพย สุภาษติ ...ให้ข้อคิดสอนใจ โดย นางสาวสุชาดา เพง็ เทย่ี ง ครูผู้สอน โรงเรยี นบ้านเชียงคาน “วจิ ิตรวิทยา” สานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศกึ ษาประถมศกึ ษาเลยเขต ๑

สานวน คือ ถ้อยคาหรือข้อความที่กล่าวสืบต่อกันมาช้านาน มี ความหมายไม่ตรงตามตัวอักษรหรือมีความหมายอื่นแฝงอยู่เป็นเชิง เปรียบเทียบ ไม่มีหลักฐานบ่งชัดแน่นอนว่าสานวนมีข้ึนสมัยใดและเป็น คากล่าวของผใู้ ด

ตัวอย่างสานวนไทย นกสองหัว หมายถึง คนท่ีทาตัวฝักใฝ่เข้าด้วยท้ัง ๒ ฝ่ายที่ไม่เป็นมิตรกัน โดยหวังประโยชนเ์ พ่อื ตน ดาวลอ้ มเดือน หมายถึง ผทู้ ี่แวดล้อมผู้ท่เี ดน่ กาคาบพรกิ หมายถึง ลกั ษณะท่คี นผิวดาแตง่ ตวั ด้วยเสื้อผา้ สแี ดง

คาพังเพย คือ ถ้อยคาหรือข้อความที่กล่าวสืบต่อกันมาช้านาน โดยกล่าวเป็นกลางๆ เพ่ือให้ตีความเข้ากับเร่ือง มีความหมายลึกซ้ึงกว่า สานวน แฝงขอ้ คิดคาสอนแต่ไม่ไดเ้ ปน็ การสอนโดยตรงเหมอื นสภุ าษติ

ตัวอยา่ งคาพังเพย เข็นครกข้ึนเขา หมายถึง ทางานท่ียากลาบากอย่างยิ่งโดยต้องใช้ความ เพียรพยายามและอดทนอย่างมาก หรือบางทีก็เกินกาลังความสามารถหรือ สตปิ ัญญาของตน ปลาหมอตายเพราะปาก หมายถงึ คนท่พี ดู พลอ่ ยจนได้รับอันตราย น้าลดตอผุด หมายถึง เมือ่ หมดอานาจ ความชว่ั ท่ีทาไวก้ ป็ รากฏ

สุภาษิต คือ ถ้อยคาหรือข้อความท่ีกล่าวเพ่ือให้คติสอนใจ ให้ ประพฤติดีงามถูกต้อง สุภาษิตจะเป็นข้อความส้ัน ๆ แต่มีความหมาย ลึกซึ้ง และเป็นหลักความจรงิ

ตวั อยา่ งสภุ าษติ ไทย นกน้อยทารังแต่พอตัว หมายถึง รู้จักประมาณตน ทาสิ่งใดสิ่งหนึ่งพอสม กบั ฐานะทางการเงนิ ของตน ธรรมย่อมรักษาผู้ประพฤติธรรม หมายถึงคนที่ทาแต่กรรมดี ย่อมจะ ไดป้ ระสบกับสง่ิ ดีๆ ซ่ือกินไม่หมด คดกินไม่นาน หมายถึงการมีความซื่อสัตย์จะทาให้คนเชื่อ ใจ มีแต่คนนับถอื ไมม่ ีวันอดตาย เมื่อได้รับความเดือดร้อนก็ยังคงมีคนช่วยเหลือ เสมอ แตห่ ากมีนิสัยคดโกงเอาแต่ผลประโยชน์เข้าตัวเม่ือถูกจับได้ ก็จะไม่มีคนให้ ความช่วยเหลอื หรือคบค้าสมาคมดว้ ย

ชวนกันคดิ ชว่ ยกนั ตอบ 1. นักเรียนจะใชส้ านวน สภุ าษิต และคาพงั เพยให้ถกู ต้องได้อย่างไร ศึกษาความหมายของสานวน สุภาษิต และคาพังเพยให้เข้าใจ และนามาใช้ใน ชีวติ ประจาวันอยู่เสมอ 2. การใชส้ านวน สุภาษิต และคาพังเพยอย่างถกู ต้องมีประโยชนอ์ ย่างไร ทาให้ข้อความทีส่ ื่อสารชดั เจนยงิ่ ขนึ้ และเป็นการอนุรักษภ์ าษาไทย