บทที่ 1 นวัตกรรมและการวางแผน

นวตั กรรมและการวางแผน ผศ.ดร.ธีทัต ตรศี ิรโิ ชติ

เม่อื นกั ศกึ ษาได้ศึกษาบทน้ีแล้วสามารถ 1.1 บอกความสาคัญของนวตั กรรม 1.2 อธิบายทอ่ ลาเลียงแหง่ นวัตกรรม 1.3 เขา้ ใจนวัตกรรมทางธุรกิจ ผศ.ดร.ธที ตั ตรีศริ โิ ชติ 2

หมายถงึ การทางานสิ่งต่าง ๆ ด้วยวิธใี หม่ ๆ และยงั อาจหมายถึงการเปลย่ี นแปลง ทางความคิด การผลติ กระบวนการ หรือองค์การ ไม่ว่าการเปลย่ี นน้นั จะเกดิ ข้ึนจากการ ปฏิวัติ การเปลยี่ นอย่างถอนรากถอนโคน หรือการพัฒนาต่อยอด ทงั้ น้ี มักมีการแยกแยะ ความแตกต่างอยา่ งชัดเจน ระหว่างการประดิษฐค์ ิดค้น ความคดิ ริเรม่ิ และนวัตกรรม อนั หมายถงึ ความคดิ รเิ ริ่มที่นามาประยกุ ตใ์ ชอ้ ยา่ งสมั ฤทธผ์ิ ล (Mckeown, 2008) และใน หลายสาขา เชือ่ กันว่าการทสี่ ง่ิ ใดสิง่ หน่งึ จะเปน็ นวัตกรรมได้น้นั จะตอ้ งมคี วามแปลกใหม่ อยา่ งเหน็ ไดช้ ัด และไม่เป็นแคเ่ พียงการเปลย่ี นแปลงคร้ังสาคัญ เป็นตน้ ว่า ในดา้ นศลิ ปะ เศรษฐศาสตร์ เศรษฐกจิ และนโยบายของรฐั ในเชิงเศรษฐศาสตรน์ ้นั การเปล่ียนแปลงน้ัน จะต้องเพ่ิมมูลคา่ มลู คา่ ของลกู คา้ หรือมูลค่าของผ้ผู ลติ เป้าหมายของนวตั กรรมคอื การ เปลยี่ นแปลงในเชงิ บวก เพอ่ื ทาใหส้ ่ิงต่าง ๆ เกิดเปลย่ี นแปลงในทางทดี่ ีขึ้น นวตั กรรมกอ่ ให้ ได้ผลติ ผลเพม่ิ ขน้ึ และเป็นท่ีมาสาคญั ของความม่งั ค่งั ทางเศรษฐกจิ ผศ.ดร.ธีทตั ตรีศิรโิ ชติ 3

แนวความคดิ เรอ่ื งนวัตกรรมมีวิวฒั นาการมาต้งั แตใ่ นช่วงทศวรรษท่ี 1950 นักวิชาการมองวา่ นวตั กรรมเป็นการพัฒนาอย่างหนึ่งท่แี ยกออกมาจากการคน้ คว้าวิจยั แต่ ในปจั จบุ นั นวตั กรรมไมไ่ ดถ้ กู มองวา่ เป็นเพียงผลลัพธข์ องการดาเนนิ งานสว่ นบคุ คล หากแต่ เปน็ ผลของกระบวนการไมว่ า่ จะเป็น กระบวนการแก้ไขปญั หาที่เกดิ ในองคก์ ารหรอื กระบวนการปฏสิ มั พันธ์ ซ่งึ เกิดจากความสัมพันธ์ระหวา่ งองค์การกับผมู้ บี ทบาทสาคญั อนื่ ๆ มไี ด้ทั้งแบบท่ีเป็นทางการและไมเ่ ปน็ ทางการ ผ่านเครือขา่ ยและความร่วมมือในเชิงพาณชิ ย์ หรือกระบวนการเรียนร้แู บบผนั แปรซ่งึ เป็นการเรยี นรู้ท่เี กิดจากปจั จยั ท่แี ตกตา่ งกนั เชน่ การเรียนรูโ้ ดยการนาไปใช้ เรยี นรูโ้ ดยการลงมือทา เรยี นร้โู ดยการแลกเปลีย่ น จากความรู้ ภายในองคก์ ารและจากภายนอกองค์การ ซ่ึงข้ึนอยกู่ บั การรับความรู้ขององคก์ ารนน้ั (Alam et al., 2007) ผศ.ดร.ธีทัต ตรศี ิริโชติ 4

Roger (2003) ไดส้ รา้ งแบบจาลองกระบวนการตัดสินใจเกีย่ วกบั นวตั กรรม ซึง่ ประกอบด้วย 5 ระดบั ดังต่อไปนี้ 1. ระดบั ความรู้ 2. ระดับเปล่ียนเจตคติ 3. ระดบั การตดั สินใจ 4. ระดับการนาไปใช้ 5. ระดบั การยนื ยนั ผศ.ดร.ธที ตั ตรศี ิรโิ ชติ 5

เป็นระดบั แรกของกระบวนการตดั สนิ ใจในการท่จี ะประยุกตใ์ ช้นวตั กรรม บคุ คลไดร้ ู้ นวตั กรรมและไดแ้ สวงหาความรู้ความเขา้ ใจเกยี่ วกับนวัตกรรมน้นั โดยสามารถแบ่งความรใู้ น ข้ันตอนน้ีไดเ้ ป็น 3 ประเภท คอื 1.1 ความรูว้ ่ามนี วัตกรรม เป็นการรับรวู้ ่ามีนวตั กรรมและรับรู้ถงึ ความจาเป็นที่จะต้องมี การเปลย่ี นแปลง 1.2 ความร้เู กี่ยวกับวิธีการใชน้ วตั กรรม ซ่ึงเปน็ ความรวู้ ่าจะใชน้ วัตกรรมอยา่ งไรจึงจะ เหมาะสมถูกตอ้ ง ต้องรู้วธิ กี ารปฏบิ ัตแิ ตล่ ะขัน้ ตอนอยา่ งละเอียดพอทจ่ี ะดาเนนิ การได้ ยงิ่ นวตั กรรมมีความซับซอ้ นมากเท่าใด ก็ต้องมีความรู้เกี่ยวกบั นวัตกรรมมากขน้ึ เทา่ นั้น 1.3 ความร้เู กีย่ วกบั หลกั การของนวัตกรรม ที่เปน็ ความรูเ้ กี่ยวกบั ขอ้ เทจ็ จริงหลกั การ หรือทฤษฎที อ่ี ยูเ่ บ้ืองหลงั การปฏิบตั ิ เชน่ ความร้เู กีย่ วกับจลุ ินทรีย์ซ่ึงอยเู่ บือ้ งหลงั การใชว้ ัคซนี ทฤษฎกี ารเพิ่มพลเมืองซง่ึ อยูเ่ บ้ืองหลังการวางแผนครอบครวั ความรู้ในลักษณะน้จี ะช่วยใหบ้ ุคคล เข้าใจนวัตกรรมและวิธกี ารใช้มากขน้ึ ซงึ่ จะทาใหเ้ กดิ การประยุกต์ใช้นวัตกรรมอย่างมีเหตุผลมาก ขน้ึ ผศ.ดร.ธที ัต ตรศี ิรโิ ชติ 6

เปน็ ระดบั ทบี่ ุคคลจะเรมิ่ สร้างความรสู้ กึ ชอบ หรือไม่ชอบนวตั กรรม ซึ่งเปน็ ผล หลังจากที่เขามีความรู้ในเรอื่ งนวัตกรรมพอสมควรแลว้ จากระดับแรก ต้องการมคี วามรู้ เก่ียวกบั นวัตกรรมนน้ั เพ่ิมขน้ึ ต้องการรูร้ ายละเอียดเก่ียวกบั นวตั กรรมในแง่ของ ผลประโยชนท์ ี่ไดร้ ับเพม่ิ ขน้ึ ความเปน็ ไปได้ในการนาไปปฏิบตั ิ ความยากง่ายของการนาไป ทดลองใช้ ตลอดจนความผสมผสานกลมกลนื ของนวตั กรรมในสังคม กลา่ วคอื มีผลต่อการ เกิดเจตคตทิ จี่ ะชอบหรือไมช่ อบนวัตกรรมน้ัน ซงึ่ จะมผี ลไปถึงการตดั สินใจทีจ่ ะยอมรบั นวตั กรรมในระดบั ตอ่ ไป ผศ.ดร.ธที ตั ตรศี ริ ิโชติ 7

ในการตัดสนิ ใจวา่ จะยอมรับนวัตกรรมหรอื ไม่น้ัน ซ่ึงในความเป็นจริงมอี ยู่ตัง้ แตใ่ น ระดบั แรกเป็นตน้ มา เชน่ ในสว่ นท่ีเก่ียวกบั ความรู้ บคุ คลตอ้ ง ตัดสินใจเลือกรบั รู้นวัตกรรม เพียงบางอยา่ ง ไม่สามารถรับรู้นวัตกรรมท้งั หมดทีผ่ า่ นมาได้ หรอื ในสว่ นของความรสู้ กึ ใน ระดับเปลย่ี นเจตคติ บคุ คลจะต้องรับร้บู างอยา่ งท่จี าเป็นสาหรบั การประเมนิ จะตดั ท้งิ หรอื ไมส่ นใจความรอู้ ยา่ งอ่ืน การตัดสินใจนีเ้ ปน็ การตัดสินใจวา่ จะลองใชันวัตกรรม หรอื ไม่ ด้วย ถ้านวตั กรรมนน้ั สามารถทดลองได้ บคุ คลส่วนมากมักไมย่ อมรับนวัตกรรมก่อนทีจ่ ะทา การทดลองดูเสยี ก่อน ผศ.ดร.ธที ตั ตรศี ริ โิ ชติ 8

เมื่อบคุ คลตัดสินใจทีย่ อมรบั นวัตกรรมนน้ั แลว้ บุคคลก็จะนานวตั กรรมไปใช้ ซ่ึงใน บางคร้ังการนานวตั กรรมไปใช้จะกนิ เวลานานมาก ขนึ้ อยกู่ ับลกั ษณะการใช้ การ ประยุกต์ใชท้ ่ีจะใชแ้ ละการใชนั วัตกรรมอยา่ งสม่าเสมอด้วย ในขนั้ นีจ้ งึ มกั มี การจดั หาขอ้ มูล จานวนมากเพอ่ื ใหบ้ ุคคลสามารถปฏิบตั ิการใชันวัตกรรมน้นั ได้ ผศ.ดร.ธที ัต ตรศี ริ โิ ชติ 9

ซึง่ บคุ คลจะต้องได้รบั การเสรมิ แรง แรงกระตุ้น เพื่อสรา้ งความมัน่ ใจในการ ตัดสินใจ กลา่ วคือ เม่ือบคุ คลได้รบั ข้อมูลเพ่มิ เติมอาจเป็นการเนน้ ให้เขาตัดสินใจ ความไม่ สอดคลอ้ งกันระหว่างข้อมลู เดมิ กับสิ่งทไี่ ดร้ ับรใู้ หม่อาจช่วยกระต้นุ ให้มกี ารประยุกต์ใชนั วัต กรรมอย่างตอ่ เนอ่ื งถาวร หรืออาจทาให้ลดลงกเ็ ปน็ ไดเ้ ชน่ กนั ผศ.ดร.ธีทตั ตรีศริ ิโชติ 10

บุคคลจะยอมรับนวตั กรรมหรือไมข่ ึ้นอยู่กบั ความรู้สกึ ชอบและการมองเห็น ประโยชน์ของนวัตกรรมน้นั โดย Roger ไดก้ ลา่ วถงึ คณุ ลกั ษณะของนวัตกรรม ท่มี ผี ลต่อ การประยกุ ตใ์ ช้ไว้ 5 ประการ ดังนี้ 1) ประโยชน์ท่ไี ดร้ ับเพมิ่ ขน้ึ 2) ซึ่งความเข้ากนั ได้นั้นกบั สง่ิ ที่มีอยเู่ ดมิ หรอื ความสอดคล้อง 3) ความสะดวกในการใช้ หรอื ความสลับซับช้อน 4) ความสามารถนาไปทดลองใชไ้ ด้ 5) ความสามารถทจ่ี ะสงั เกตเหน็ ผลได้ ผศ.ดร.ธที ตั ตรศี ริ ิโชติ 11

หมายถงึ การทผ่ี ูร้ บั นวตั กรรมได้คิดว่า นวตั กรรมทร่ี ับเขา้ มาน้ันดกี วา่ มีประโยชน์ มากกว่าความคิดเดิม อาจดีกว่าในดา้ นเศรษฐกจิ ความเชอ่ื ถอื ในสังคม ความสะดวกสบาย หรือความพงึ พอใจ ท้งั น้ี ประโยชนท์ ่ีจับต้องไดไ้ มใ่ ชส่ ิ่งทส่ี าคัญที่สุด แต่สิ่งท่สี าคัญคือ การท่ี บุคคลเหน็ ว่านวตั กรรมน้นั มปี ระโยชนต์ ่อตนเอง และย่ิงมีผ้เู หน็ คณุ ค่าของนวัตกรรมน้นั มากขึ้นเท่าใด การประยุกตใ์ ชก้ จ็ ะเพิ่มเรว็ ขนึ้ เทา่ น้นั ผศ.ดร.ธที ัต ตรศี ิริโชติ 12

หมายถงึ เป็นการทน่ี วตั กรรมนนั้ มลี กั ษณะทเ่ี ขา้ กนั ได้กับองคก์ าร และในด้าน ค่านิยม ทางดา้ นการปฏิบัตงิ าน และความตอ้ งการของผยู้ อมรับนวตั กรรมนน้ั ความคิด ใหมห่ รอื นวตั กรรมท่ีไมส่ ามารถเขา้ กันได้ กับค่านิยมหรอื บรรทัดฐานของสังคมนัน้ ยอ่ ม ไดร้ บั การประยกุ ตใ์ ช้ชา้ กวา่ นวัตกรรมทเ่ี ขา้ กันไดก้ ับ ค่านิยมหรือบรรทดั ฐานของสงั คมน้นั ผศ.ดร.ธที ตั ตรศี ริ ิโชติ 13

หมายถึง การท่ผี ไู้ ดร้ ับนวตั กรรมซ่ึงเห็นได้วา่ นวตั กรรมนน้ั จะมคี วามสะดวกและ งา่ ยในการนาไปใช้ หรอื นวตั กรรมนั้นจะมีความสลับซับชอ้ นยากแกก่ ารเขา้ ใจ และลา้ หาก สมาชกิ ในสงั คมสามารถเข้าใจได้ และนานวตั กรรมน้ันไปใช้ได้สะดวก นวตั กรรมนน้ั จะตอ้ ง ได้รับการประยุกต์ใชอ้ ยา่ งรวดเรว็ ผศ.ดร.ธที ตั ตรีศริ โิ ชติ 14

หมายถงึ เป็นการที่จะนานวัตกรรม ท่ีมลี กั ษณะที่สามารถนาไปทดลองใชไ้ ด้ ทั้งนี้ เพราะผู้นาไปใช้ จะร้สู ึกเส่ยี งภัยน้อยลง ซึ่งอันจะมีผลทาใหน้ วัตกรรมน้ัน ๆ มกี าร ประยกุ ตใ์ ช้ไดอ้ ยา่ งรวดเร็วมากขน้ึ เพราะมโี อกาสและความเปน็ ไปไดใ้ นการเรียนรูน้ ั่นเอง ผศ.ดร.ธที ัต ตรีศริ โิ ชติ 15

หมายถงึ การที่ผลของนวตั กรรมนั้น ๆ จะสามารถมองเหน็ ไดอ้ ย่างชดั เจนมากขึ้น นั้น ผลของนวัตกรรมบางชนดิ จะสามารถเห็นได้ง่าย แต่บางชนดิ กส็ งั เกตเห็นไดย้ าก เพราะ ด้วยเหตุน้ี นวตั กรรมทจี่ ะมีส่วนของรูปรา่ ง จึงถกู ยอมรับไดง้ ่ายมากกว่าและเรว็ กวา่ นวตั กรรมท่มี แี ตส่ ว่ นทเ่ี ป็นความคดิ เพยี งอย่างเดียว ซง่ึ การมองเหน็ ผลได้ง่ายกจ็ ะส่งผลให้ นวัตกรรมถกู ยอมรบั ไดง้ า่ ยข้ึน ผศ.ดร.ธที ตั ตรศี ริ โิ ชติ 16

นวัตกรรมทีอ่ งคก์ ารได้นามาประยกุ ตใ์ ช้ คือ Product innovation และ Paradigm innovation เทศบาลไดน้ าการทาบตั รประชาชนเปน็ แบบ Smartcard และ สามารถทา online ไดท้ ่วั ประเทศมาใช้ในการปฏบิ ตั งิ าน ซ่งึ ถือว่าเปน็ การพัฒนา ดัดแปลงจากของเดมิ ที่มีอยูแ่ ลว้ ใหท้ นั สมยั และไดผ้ ลดีมปี ระสิทธภิ าพและประสิทธิผลสงู กว่าเดมิ ท้งั ยงั ช่วยประหยดั เวลาและแรงงานและสะดวกรวดเร็วในการทา สามารถทาได้ ทุกอาเภอ ในประเทศไทย บตั รประชาชนแบบ Smartcard ใบเดยี วสะดวกในการใช้ บริการดา้ นตา่ ง ๆ จะบันทึกขอ้ มลู ของแตล่ ะคนไว้ ผศ.ดร.ธีทัต ตรศี ริ โิ ชติ 17

นวตั กรรมมคี วามสาคัญต่อการพฒั นาองค์การ ท้องถิน่ และประเทศ คอื ความสาเรจ็ ขององค์การ ท้องถน่ิ และประเทศนน้ั จะตอ้ งเกิดขนึ้ จาก นวัตกรรมไม่ทางใด ก็ทางหนงึ่ ไม่ว่าจะเป็นนวตั กรรมทางดา้ นสินคา้ ดา้ นกระบวนการทางาน ด้านการ ใหบ้ ริการ ดา้ นการจดั การ หรือดา้ นการตลาด และการท่อี งค์การจะสามารถประสบ ความสาเร็จได้อยา่ งตอ่ เนอื่ งจะต้องเกิดขนึ้ จากนวตั กรรม องค์การสามารถนานวัตกรรม ทางดา้ นการจดั การใหม่ ๆ มาประยกุ ต์ใช้ในองคก์ ารได้ ย่อมทาใหอ้ งค์การมีความพรอ้ ม และสามารถทจี่ ะแขง่ ขนั กับองคก์ ารอนื่ ๆ ได้ ไดแ้ ก่ การนาหลักการแนวคดิ และวธิ ีการใหม่ ทางดา้ นการจัดการเข้ามาใชใ้ นการบรหิ ารองคก์ าร ถา้ องคก์ ารท่ีไมส่ ามารถก่อใหเ้ กิดการ เปลีย่ นแปลง และพัฒนาตวั เองจากสิ่งใหม่ ๆ ได้แลว้ ยากท่อี งคก์ ารนั้น จะครองความเปน็ หนึง่ ได้ ผศ.ดร.ธที ตั ตรีศิริโชติ 18

\"นวัตกรรม\" มคี วามสาคญั อย่างยิง่ ต่อประเทศไทย ในการจะยนื อยบู่ นเวทโี ลก อยา่ งเข้มแข็ง ทั้งในมิติ ดา้ นเศรษฐกจิ พอเพียงและการพฒั นาท่ีย่ังยืน การปรับเทคโนโลยี ในกระบวนการผลติ ของอตุ สาหกรรมสู่การทา นวตั กรรม เปน็ เร่อื งทจี่ าเป็น โดยเมอื่ เปรยี บเทยี บกบั ประเทศเพ่ือนบ้าน หรือประเทศทพ่ี ัฒนาแลว้ พบวา่ ขณะนี้ การใช้ เทคโนโลยที คี่ ดิ คน้ เองในประเทศเพิง่ เรมิ่ ตน้ จึงตอ้ งมกี ารเร่งกระบวนการถา่ ยทอด เทคโนโลยแี ละการสรา้ งนวตั กรรมให้เกดิ ข้ึนอยา่ งรวดเร็ว โดยเฉพาะในด้านการจดั การ ทรพั ย์สนิ ทางปัญญา และการบริหารจัดการภายใตแ้ นวคิดและรปู แบบใหม่ ท้งั ใน ภาคอุตสาหกรรมและระดบั ท้องถน่ิ โดยสรา้ งให้เกิดกระบวนการมีสว่ นรว่ มระหว่าง ประชาชนกบั หนว่ ยงานภาครฐั เพื่อขับเคลือ่ นให้เกิดนวตั กรรมจานวนมากพอทจี่ ะสรา้ ง มูลค่าเพ่มิ ให้กับเศรษฐกจิ และสงั คมของประเทศได้อยา่ งรวดเร็ว ผศ.ดร.ธที ัต ตรีศิริโชติ 19

วงจรการปฏิบัติงาน (Operation) การปรบั ปรุงแกไ้ ขงาน (Improvement) และนวตั กรรม มคี วามเกี่ยวขอ้ งกนั คอื นวตั กรรมเกิดจากการปฏบิ ตั งิ านที่มีการวาง แผนการดาเนินงานอย่างรอบคอบรวมถึงการกาหนดส่ิงท่ีต้องการปรับปรงุ เปลยี่ นแปลงการ พฒั นาส่งิ ใหม่ ๆ และนาสงิ่ ทด่ี าเนินการมาวเิ คราะห์ ทบทวนและปรับปรุงผลงานหรือ ส่ิงประดิษฐ์จนกลายมาเป็นนวตั กรรมในทสี่ ดุ ผศ.ดร.ธที ัต ตรีศิรโิ ชติ 20

สุมติ า บญุ วาส (2546) ได้เปรียบเทยี บความแตกต่างระหว่างนวัตกรรมและ เทคโนโลยีไวด้ งั น้ี นวตั กรรม เปน็ การวจิ ยั หาวัสดุ อปุ กรณ์และวธิ ีการใหม่ๆหรอื ปรบั ปรุง ของเก่าใหไ้ ด้ส่ิงท่ีมีประสิทธิภาพมากกวา่ เดิม เทคโนโลยี เปน็ การนาเอาวทิ ยาศาสตรม์ าใช้ ใหเ้ กดิ ประโยชนใ์ นการดาเนนิ งานต่าง ๆ อยา่ งมรี ะบบ อานวย เดชชัยศรี (2544) ไดเ้ ปรียบเทยี บความแตกต่างระหวา่ งนวตั กรรมและ เทคโนโลยไี วด้ ังน้ี นวัตกรรม เกดิ จากแนวคดิ และความรใู้ หม่ๆที่เกดิ จากการคดิ สร้างสรรค์ เทคโนโลยี เกิดจากการนานวัตกรรมมาพิสจู น์ตามขนั้ ตอนทางวิทยาศาสตร์ ผลผลติ จาก การพสิ จู นไ์ ด้ถกู นามาใชอ้ ยา่ งมรี ะบบเพื่อแกป้ ัญหาต่าง ๆ ใหเ้ กิดประสิทธิภาพ ผศ.ดร.ธีทัต ตรีศริ โิ ชติ 21

นวตั กรรม เปน็ การทาสิ่งใหม่ ๆ ขึ้นมา โดยใช้ความรู้ ทกั ษะ ประสบการณ์ รวมถงึ ความคิดสร้างสรรค์มาใช้พฒั นา เริม่ จากการคิดค้น การพัฒนา การทดลองปฏิบัติ และการ นาไปปฏิบตั จิ รงิ โดยได้สงิ่ ท่มี ีคณุ คา่ ทนั สมยั ช่วยให้การทางานนนั้ ไดผ้ ลดมี ปี ระสทิ ธิภาพ และประสิทธิผลมากกวา่ เดิม เทคโนโลยี การใชค้ วามรู้ เคร่อื งมอื ความคิด หลกั การ เทคนิค ความรู้ ระเบยี บ วิธี กระบวนการตลอดจน ผลงานทางวิทยาศาสตรท์ ั้งสง่ิ ประดิษฐแ์ ละวิธกี าร มาประยกุ ต์ใช้ ในระบบงานเพอ่ื ชว่ ยใหเ้ กดิ การเปลี่ยนแปลงในการทางานใหด้ ยี ิ่ง ข้นึ และเพือ่ เพิ่ม ประสิทธิภาพและประสทิ ธผิ ลของงานใหม้ มี ากยิ่งขึ้น ผศ.ดร.ธีทตั ตรีศริ โิ ชติ 22

นวตั กรรม สามารถแบ่งได้ 5 ยคุ สรปุ ได้ คือ (Ferrman & Soete, 1997 อา้ งถงึ ใน กรี ติ ยศยง่ิ ยง, 2552, หนา้ 2-3) 1. ยคุ เร่ิมแรก (ระหว่างปี พ.ศ. 2313-2383) ประเทศองั กฤษเปน็ ประเทศแรกและเปน็ ผนู้ าของโลกทางนวตั กรรม และเทคโนโลยี ในยุคนี้ เน่ืองจากได้พัฒนาระบบกลไกทางกลศาสตร์ ในอุตสาหกรรมทอ ผา้ ทาใหท้ กุ งานเกดิ ประสทิ ธภิ าพและประสทิ ธิผลสงู ขน้ึ ส่งผลใหป้ ระเทศองั กฤษสามารถ สร้างความไดเ้ ปรียบเชิงการแขง่ ขนั 2. ยคุ ท่ีสอง (ระหวา่ งปี พ.ศ. 2383-2433) ประเทศอังกฤษยังคงครองความเป็นผู้นาทางดา้ นนวตั กรรมในการ คดิ ค้นเทคโนโลยี ใหม่ ๆ เชน่ พลงั ไอนา้ ฯลฯ จนกระทั้งในปี พ.ศ. 2511 องั กฤษก็ได้ พัฒนารถจักรพลังไอนา้ี ขึน้ และ ถือว่าเป็นจุดเริม่ ต้นของการปฏิวตั ิอตุ สาหกรรม ผศ.ดร.ธีทัต ตรีศิริโชติ 23

3. ยคุ ท่สี าม (ระหว่างปี พ.ศ. 2433-2473) สหรัฐอเมรกิ าและเยอรมนั ได้เรง่ สง่ เสรมิ มกี ารสรา้ งนวตั กรรมใหม่ ๆ จนสามารถกา้ วขึ้น เปน็ ผู้นาทางเทคโนโลยดี า้ นวิศวกรรมไฟฟ้า เคมี การถลงุ เหลก็ การตอ่ เรอื และอุตสาหกรรมหนัก อ่นื ๆ ได้ในระยะเวลาต่อมา 4. ยุคทส่ี ่ี (ระหว่างปี พ.ศ. 2473-2513) ประเทศญี่ปุ่น เรง่ ส่งเสรมิ ให้มีการสรา้ งนวัตกรรมกระบวนการผลิต ขนาดใหญ่ เช่น เทคโนโลยีการผลติ รถยนต์ ฯลฯ จนสามารถกา้ วข้นึ มาเทียบเคียงอังกฤษ สหรฐั อเมริกาและเยอรมนั ได้ 5. ยคุ ทห่ี า้ (ระหวา่ งปี พ.ศ. 2513 จนถงึ ปัจจบุ ัน) สหรัฐอเมรกิ า จัดให้มกี ารสง่ เสริมสรา้ งนวัตกรรม รวมไปถงึ การออก กฎหมาย เพ่ือส่งเสริมให้เกดิ การสร้างสรรคน์ วตั กรรมทางดา้ นการส่อื สาร คอมพิวเตอร์ เทคโนโลยดี จิ ิตอล จนสามารถกลับมาเป็นผนู้ าทางด้านนวตั กรรมในสาขานี้ไดอ้ ีกคร้ังหน่ึง ผศ.ดร.ธที ัต ตรศี ิรโิ ชติ 24

ระยะที่ 1 เป็นช่วงทมี่ กี ารประดิษฐ์คิดค้น (Innovation) หรอื เปน็ การปรงุ แต่ง ของเก่าใหเ้ หมาะสมกบั กาลสมัย ระยะที่ 2 ชว่ งแห่งการพฒั นาการ (Development) มีการทดลองในแหล่งทดลอง หรือห้องปฏบิ ัตกิ ารจัดทาให้อยู่ในลกั ษณะของโครงการทดลองปฏิบตั ิกอ่ น (Pilot Project) ระยะที่ 3 การนาเอาไปทดสอบหรือปฏบิ ตั ิในสถานการณท์ ่วั ไป ซึง่ จัดวา่ เป็น นวัตกรรมขั้นสมบรู ณ์ ผศ.ดร.ธีทตั ตรีศิริโชติ 25

1. เปน็ สิ่งประดิษฐ์หรือวธิ กี ารใหม่  คดิ หรอื ทาขนึ้ ใหม่  เกา่ จากที่อื่นพง่ึ นาเข้า  ดดั แปลงปรับปรุงของเดมิ  เดิมไมเ่ หมาะสมแต่ปจั จุบันใชไ้ ด้ดี  สถานการณ์เอือ้ อานวยทาใหเ้ กิดสิ่งใหม่ 2. เป็นสิง่ ไดร้ บั การตรวจสอบหรอื ทดลองและพฒั นา 3. นามาใช้หรอื ปฏิบตั ิได้ดี 4. มกี ารแพรก่ ระจายออกสชู่ มุ ชน ผศ.ดร.ธีทตั ตรีศริ โิ ชติ 26

เกณฑ์การพิจารณาวา่ ส่งิ ใดเปน็ นวัตกรรมมี 4 ประการ คือ 1. นวตั กรรมจะต้องเปน็ ส่งิ ใหม่ท้ังหมด หรือบางสว่ นอาจเป็นของเกา่ ใชไ้ มไ่ ด้ผลใน อดีต แตน่ ามาปรบั ปรงุ ใหม่ หรอื เป็นของปัจจบุ นั ท่ีเรานามาปรบั ปรงุ ให้ดีขึ้น 2. มีการนาวธิ ีการจัดระบบมาใช้ โดยพิจารณาองคป์ ระกอบทัง้ สว่ นขอ้ มูลทน่ี าเข้า ไปในกระบวนการและผลลพั ธ์ โดยกาหนดข้ันตอนการดาเนินการใหเ้ หมาะสมก่อนท่จี ะทา การเปลย่ี นแปลง 3. มีการพิสูจน์ดว้ ยการวจิ ัยหรอื อยรู่ ะหว่างการวจิ ัยวา่ “สิง่ ใหม”่ นนั้ จะชว่ ย แก้ปญั หาและการดาเนนิ งานบางอยา่ งได้อย่างมีประสทิ ธภิ าพสูงข้ึนกวา่ เดิม 4. ยังไม่เปน็ ส่วนหนงึ่ ของระบบงานในปจั จุบนั หาก “สิง่ ใหม”่ น้นั ไดร้ บั การ เผยแพร่และยอมรบั จนกลายเป็นสว่ นหน่งึ ของระบบงานทด่ี าเนินอยู่ในขณะนน้ั ไมถ่ อื ว่าสิง่ ใหมน่ ัน้ เปน็ นวัตกรรมแตจ่ ะเปลยี่ นสภาพเป็นเทคโนโลยอี ยา่ งเต็มท่ี ผศ.ดร.ธที ตั ตรศี ิริโชติ 27

1. Product Innovation: การเปลีย่ นแปลงใน “ผลิตภณั ฑ์หรอื บริการ” ของ องค์การ เช่น การใหบ้ รกิ ารโทรศัพท์เคลื่อนทร่ี นุ่ ใหมด่ ทู ีวีได้ หรือ Chat กับเพอ่ื นได้ ตลอดเวลา 2. Process Innovation: การเปลีย่ นแปลงกระบวนการผลติ หรอื กระบวนการ นาเสนอผลติ ภัณฑ์ หรือกระบวนการนานวัตกรรมสู่ตลาด เชน่ Nokia ยา้ ยฐานการผลิตไป ท่จี ีน หรือการเพ่ิมนวัตกรรม PDAสามารถโทรศพั ทไ์ ด้ 3. Position Innovation: การเปล่ียนแปลงรูปแบบของสินค้าหรือบรกิ าร หรือ เปลีย่ นตาแหนง่ นวัตกรรมสินค้าหรอื บรกิ ารท่เี คยออกสู่ตลาดมาแล้วให้รบั รใู้ หม่ เช่น Orange เคยถูกมองในตาแหน่ง Global Brand เป็นPremium Service แตถ่ กู เปลีย่ นมา เป็น ทรมู ฟู ซง่ึ ถูก Repositioning ใหไ้ ปอยู่ตาแหนง่ Lifestyles ครองใจคนเมอื งรนุ่ ใหม่ อย่างประสบความสาเร็จ ผศ.ดร.ธีทตั ตรีศิริโชติ 28

4. Paradigm Innovation : การมุ่งใหเ้ กิดนวัตกรรมทเี่ ปล่ยี นแปลงกรอบ ความคดิ (Change in Mental Model) เช่น เดิมเชอ่ื ว่าการผลิตรถยนตด์ ้วยมือจะมีความ ประณีต ทั้งยังมรี าคาแพง ผ้มู ีฐานะรา่ รวยเทา่ น้นั ทสี่ ามารถมไี วค้ รอบครองได้ แตต่ ่อมาการ ผลิตจานวนมากแบบ mass production ทม่ี รี าคาที่เหมาะสม สามารถควบคุมคุณภาพ รถยนต์ให้มสี มรรถนะคงทเี่ ทา่ กันได้ดกี ว่า หรอื แมก้ ระทั่งเราเชือ่ วา่ การเก็บเงนิ คา่ AC กับ ประชาชนแบบกินเปลา่ เป็นเรอ่ื งที่ดกี ับองคก์ ารแต่เม่อื มกี ารใหเ้ กบ็ แบบ IC ตามการใชง้ าน จริง ทั้งยุตธิ รรมกับประชาชนแล้วยงั ทาให้มรี ายไดเ้ พิม่ มากข้นึ ด้วยอีก เปน็ ต้น ผศ.ดร.ธที ัต ตรศี ริ โิ ชติ 29

กระบวนการเปลี่ยนแปลงของนวตั กรรมมหี ลายระดับ แบ่งตามระดับความยาก- งา่ ยในการคดิ คน้ นวัตกรรมนน้ั ๆ โดยจะมีตง้ั แตก่ ารเปลยี่ นแปลงเล็กนอ้ ยเรยี กว่า Incremental innovation ทีม่ กี ารพัฒนาหรือปรับปรุงสินคา้ หรือบรกิ ารท่ีมีอยูแ่ ล้วใหด้ ขี ึ้น หรือการเปล่ียนแปลงนวตั กรรมอย่างสน้ิ เชิงจะเรยี กว่าเปน็ Radical innovation Incremental Technology คอื นวตั กรรมสว่ นเพิ่ม คือ ไมไ่ ดพ้ ฒั นาเทคโนโลยีน้นั ๆ มากมาย เชน่ จาก วินโดว์ 98 ไปเป็น วินโดว์ 2000 หรือ เทคโนโลยี GPRS 144 kbps ไป เป็น EDGE 384 kbps เปน็ ต้น ผศ.ดร.ธที ตั ตรศี ิรโิ ชติ 30

คุณค่าทั้งหมดของนวตั กรรมถกู วัดโดยผลกระทบดา้ นบวก และด้านลบของส่ิงท่ี ได้รบั ออกมาหรอื ผลลพั ธท์ ใี่ ห้เชงิ พาณิชย์ และสงั คมสาหรับผูบ้ รโิ ภค ดังน้ัน ผลกระทบที่ได้ ออกมามชี ว่ งตงั้ แต่เชงิ บวก ถึงเชิงลบซ่ึงผลกระทบเชิงบวกจะชว่ ยประชาชนและปรบั ปรงุ สังคม ในทางตรงกนั ข้างผลกระทบเชงิ ลบหรอื นวตั กรรมที่ใหโ้ ทษจะสร้างปัญหาและค่าใช่ จา่ ยต่อประชาชนและองค์การ การพิจารณาผลกระทบขึ้นอยูก่ บั สถานการณ์และผซู้ ึ่งทา การพจิ ารณา โดยปกตแิ ตล่ ะเฉพาะบุคคลในแต่ละพนื้ ทจ่ี ะทาการตดั สินใจบนคุณค่าของ พวกเขาเอง แต่คณุ คา่ โดยรวมคอื ผลรวมของคุณค่าสาหรบั ทุกคนทีก่ ระถกู กระทบทกุ ๆ สถานท่ี ดังนนั้ คุณค่านวตั กรรมสามารถวดั ในดา้ นการเงิน (กาไร/ขาดทนุ ) จานวนเปา้ หมาย (สร้าง/ทาลาย) ความสขุ หรอื ความทุกข์ของบคุ คลทไ่ี ดร้ ับผลกระทบ ผศ.ดร.ธีทตั ตรศี ริ ิโชติ 31

นวตั กรรมทางธุรกจิ คอื อะไร“นวัตกรรมทางธุรกิจ” หมายถงึ การทาสิง่ ตา่ ง ๆ ด้วยวธิ ีใหม่ ๆ การสร้างสรรค์ การพัฒนา ต่อยอด การเปลย่ี นแปลงทางความคิด การ จัดการ การผลติ กระบวนการ ระบบ โครงสรา้ งองค์การ รูปแบบธรุ กจิ เพ่ือที่จะสรา้ งมลู คา่ ใหม่ ๆ สาหรับลกู ค้า และผลตอบแทนทางการเงินใหก้ ับธรุ กจิ โดยเป็นท่ยี อมรบั ต่อสังคม และส่งิ แวดล้อม ไมข่ ดั ตอ่ หลกั ศลี ธรรม จรรยาบรรณ ขนบธรรมเนียม ประเพณีตา่ ง ๆ ทงั้ นี้ มักมกี ารแยกแยะความแตกต่างอย่างชัดเจน ระหวา่ งการประดษิ ฐค์ ิดค้น ความคิดรเิ รม่ิ และนวัตกรรม อันหมายถงึ ความคิดรเิ ร่มิ ที่นามาประยุกต์ใชอ้ ย่างสมั ฤทธ์ผิ ลและในหลาย สาขา ซ่งึ การทีส่ ่งิ ใดสง่ิ หนงึ่ จะเปน็ นวัตกรรมได้นนั้ จะต้องมีความแปลกใหมอ่ ยา่ งเหน็ ได้ ชัดและไม่เปน็ แค่เพยี งการเปล่ียนแปลงครง้ั สาคญั เป็นตน้ วา่ ในด้านศิลปะเศรษฐศาสตร์ เศรษฐกิจ และนโยบายของรฐั ในเชิงเศรษฐศาสตร์ การเปลี่ยนแปลงนนั้ จะต้องเพิม่ มูลค่า มูลค่าของลูกค้า หรอื มลู คา่ ของผผู้ ลิต ผศ.ดร.ธที ัต ตรีศริ ิโชติ 32

1. ศิลป์ (Artistic) เช่น การวาดภาพ การเตน้ รา การแสดง 2. ธรุ กิจ (Business) เช่น เงนิ ห้นุ สินคา้ แลกเปล่ยี นสนิ ค้า การเจรจา องคก์ าร 3. สังคม (Social) เช่น รฐั บาลแบบระบอบประชาธิปไตย ทรพั ย์สนิ ส่วนตัว ศาสนา การศึกษาขนบธรรมเนียมประเพณี และวัฒนธรรม ผศ.ดร.ธที ตั ตรีศิริโชติ 33

Joseph Schumpeter หรือชอื่ เตม็ วา่ Joseph Alois Schumpeter นกั เศรษฐศาสตรท์ ีม่ ีอิทธพิ ลตอ่ นกั เศรษฐศาสตร์และนักบริหารสมัยใหม่ มบี ทความมากมายที่ โด่งดังในโลกวิชาการดา้ นบริหารธุรกจิ นวัตกรรมเชน่ The history of economic analysis, Schumpeter and Keynesianism, Schumpeter and capitalism's demise, Schumpeter and democratic theory, Schumpeter and entrepreneurship นอกจากนั้นยังเคยดารงตาแหน่งรัฐมนตรวี า่ การกระทรวงการคลงั ของประเทศ ออสเตรยี และเปน็ นกั เศรษฐศาสตรก์ ารเมืองทส่ี าคัญของยโุ รป ก่อนหนีภัยสงครามไปใช้ ชีวิตเปน็ อาจารย์ที่มหาวิทยาลัย ฮาร์วาร์ดสหรฐั อเมรกิ า ตลอดชวี ติ มีทฤษฎดี า้ น เศรษฐศาสตร์ คณติ ศาสตร์ บรหิ ารธรุ กจิ นวตั กรรมมากมายมหาศาลให้คนรุน่ หลงั นามา พฒั นาต่อยอด การนาเทคโนโลยีมาดาเนินธุรกิจและนาความเจริญมาสู่มนษุ ยชาตมิ ากมาย https://www.youtube.com/watch?v=UCpIWdarLwA 34 ผศ.ดร.ธที ตั ตรศี ิริโชติ

การพัฒนาตอ่ ยอดนวตั กรรมทางธุรกิจ จะมุ่งเน้นการพฒั นารูปแบบธุรกิจ การ สร้างภาพลกั ษณ์และตราสนิ ค้า เปน็ การสรา้ งสรรค์ธรุ กิจนาพาชมุ ชนไทยสู่สากล โดยเรม่ิ จากพัฒนาผูป้ ระกอบการใหม้ คี วามคิดสรา้ งสรรคม์ ีทกั ษะในการบรหิ ารจดั การและดาเนนิ กจิ กรรมทางการตลาด การพฒั นารปู แบบธรุ กจิ (Business Model) ด้านการบริหาร จดั การ และการตลาด รวมถึงสร้างโอกาสทางการตลาดสาหรบั สนิ คา้ ของธรุ กจิ และการ บริหารจัดการภายในองค์การใหม้ ีต้นทนุ ที่เหมาะสม ด้านการจัดวางระบบควบคุมคณุ ภาพ ผลติ ภัณฑ์ ด้านแนวคิดการสร้างตราสินค้า เคร่ืองหมายการค้า และการพฒั นาผลติ ภัณฑ์ มลู คา่ สงู ดา้ นแนวทางการสรา้ งจุดเด่นผลติ ภัณฑ์ทแี่ ตกตา่ งจากเดิม และการรวมกลุ่มธรุ กจิ เพ่อื เสรมิ ศกั ยภาพในการแขง่ ขนั ผศ.ดร.ธีทัต ตรศี ริ โิ ชติ 35

การคดิ คน้ นวัตกรรม/เทคโนโลยใี หม่ ๆ หากต้องการให้อุปทานเป็นตวั ขับเคล่ือน อุปสงค์ จึงมคี วามจาเป็นทจ่ี ะตอ้ งเนน้ ไปท่ีการยกระดบั คุณภาพมาตรฐานผลติ ภณั ฑ์ โดยเฉพาะปัจจุบนั ประเทศไทย มคี วามกา้ วหนา้ ในการพฒั นาเทคโนโลยี ดา้ นนาโน เทคโนโลยี เทคโนโลยชี ีวภาพ เทคโนโลยวี สั ดศุ าสตร์ และเทคโนโลยสี ารสนเทศ โดย เทคโนโลยีดงั กล่าวมลี กั ษณะหลอมรวม (Convergence) กนั อยใู่ นผลติ ภณั ฑ์ เพ่ือสนอง ความต้องการของมนษุ ยใ์ ห้มคี วามสะดวกสบาย ปลอดภัย สุขภาพดีมีอายุยืนยาว ผา่ นการ ปฏิสัมพนั ธ์ระหว่าง อายตนะภายใน กับ อายตนะภายนอก ผศ.ดร.ธที ตั ตรีศริ โิ ชติ 36

ความคิด (Thinking) หมายถงึ การใชค้ วามร้สู กึ ในใจถงึ การรบั ร้ใู นรูปแบบท่ีถกู บนั ทกึ ใน สมองเพอ่ื การเรยี กใช้ เช่น การยนื บนหน้าผาเป็นสิง่ อนั ตราย ขน้ั ตอนหรือกระบวนการ (Procedural) หมายถงึ การติดตามกระบวนการหรือสตู ร เชน่ ถ้ายนื อย่ทู ่หี นา้ ผา เมื่อนั้นถอยหลงั โดยอตั โนมัติ สรา้ งสรรค์(Creative) หมายถงึ การสรา้ งสรรคบ์ างอย่างทไ่ี มเ่ คยปรากฏมาก่อน การสืบคน้ สารวจ (Discovery) หมายถึง การคน้ พบแหล่งธรรมชาติ ปรากฏการณ์ ธรรมชาติ หรอื นวตั กรรมอ่นื ๆ ท่ีค้นพบในครั้งแรก สง่ิ เดยี วกนั อาจถกู ค้นพบโดยหลายคนหรอื มากกวา่ หนึง่ คร้ัง เชน่ ดาวเสารท์ องคา กาแฟสตาร์บคั ฟันหลดุ เปน็ ตน้ สิ่งเกิดขน้ึ ใหม่ (Novelty) หมายถงึ การสรา้ งส่งิ ใหม่ ๆ หรือวิธใี นการทาบางสง่ิ เชน่ การ สรา้ งสรรคเ์ ครือ่ งมอื ใหม่ การกระทา (Action) หมายถงึ การกระทาท่นี าใหเ้ กิดสงิ่ ใหม่ ๆ จากส่ิงทม่ี ีอยู่เดิม เชน่ การสรา้ งเสียงดนตรโี ดยการขับรอ้ งเพลง เม่ือน้นั คือกระบวนการกระทา ไมใ่ ชก่ ารสรา้ งขนึ้ มาใหม่ หรือการกระทาด้วยวิธเี ดมิ แล้วพบสง่ิ ใหม่ ๆ จากการกระทา ผศ.ดร.ธีทตั ตรศี ิรโิ ชติ 37

ท่ามกลางสภาวะการแข่งขนั ทรี่ ุนแรงและเข้มข้นของโลกไร้พรมแดนกดดันให้ องคก์ ารต้องคน้ คิดเพิ่มขดี ความสามารถในการแข่งขนั นัน่ คือสรรหานวัตกรรมใหม่ ๆ ในทางธุรกจิ เพ่อื สร้างใหล้ กู ค้าเกิดพฤติกรรมหันมาใช้สินค้า/บริการ นวตั กรรมกลายเปน็ เครอื่ งมอื ใหมท่ างยทุ ธศาสตรข์ องการแข่งขันทางธรุ กจิ ในยุคดิจิตลั หลังจากยทุ ธศาสตรเ์ ดมิ เรม่ิ เสอ่ื ม ไมว่ ่าจะเปน็ เรอื่ งหลักการตลาด การสร้างความแตกตา่ ง กฎระเบียบ ข้อกดี กัน ทางการคา้ เชน่ ISO นวตั กรรมไดเ้ ปล่ียนแปลงมาในรูปแบบตา่ ง ๆ เชน่ องค์การแห่งการ เรยี นรู้ การบรหิ ารองค์ความรู้ การพฒั นาวจิ ยั ทางเทคโนโลยี การออกแบบ ผศ.ดร.ธที ัต ตรศี ิรโิ ชติ 38

นวตั กรรมไม่ใชข่ องใหม่เอย่ี มเสมอไป เช่น การนาเอาคณุ สมบัติของหญ้าเจ้าชมู้ า ทาเปน็ ท่เี ปิด-ปดิ กระเปา๋ (Velcro) นวตั กรรมแบ่งเป็น 2 ด้านใหญ่ ๆ คอื นวัตกรรมดา้ น เทคโนโลยี เช่น ยาไวอะกรา้ โทรศพั ทเ์ คลื่อนที่ เปน็ ตน้ กบั นวตั กรรมทางธรุ กิจ เชน่ hotmail amazon dell เป็นตน้ ทุกคนมศี ักยภาพในการทานวตั กรรมทางธุรกจิ และนวตั กรรมทางธุรกิจสร้าง ผลตอบแทนเรว็ กวา่ จึงแบง่ หัวขอ้ ออกไดด้ งั นี้ ผศ.ดร.ธีทัต ตรศี ริ โิ ชติ 39

กลยทุ ธโ์ ลกอนาคต ซ่งึ กลา่ วสรปุ ววิ ฒั นาการอันนามาสู่การแข่งขนั ทางธุรกิจ 5 ยคุ คอื ยคุ ท่ี 1 ยคุ ของการทางานหนัก ยคุ ที่ 2 การใช้ความไดเ้ ปรยี บดว้ ยทุนท่ีมากกวา่ ยุคที่ 3 การไดม้ าซึ่งสัมปทานทาให้ได้เปรียบกว่าคนอืน่ ยคุ ท่ี 4 การใชก้ ลยุทธท์ างธุรกจิ ท่ีเหนอื กว่า ยคุ ท่ี 5 ยคุ ปัจจบุ นั เปน็ การรวมมิตรทั้งหมด ทงั้ การทางานหนัก ทุน สัมปทาน กล ยุทธ์ทางธุรกจิ แตด่ ว้ ยสว่ นผสมทแ่ี ตกตา่ งกันตามแต่ละชนดิ ของธุรกจิ และการสร้างสรรค์ นวตั กรรมทางธุรกจิ แถมท้ายดว้ ยการสรา้ งสรรค์นวตั กรรมทางธรุ กิจ การสรา้ งองค์การ แบบที่เรียกวา่ self inc. และสดุ ท้ายคอื การสร้างธรุ กจิ ท่เี รยี กว่า Creative Industry ผศ.ดร.ธีทตั ตรศี ริ ิโชติ 40

นวัตกรรมเปน็ เรอ่ื งของการรบั รูข้ องกลมุ่ เป้าหมาย นวตั กรรมท่สี มั ฤทธิผ์ ลจงึ เป็นเรือ่ ง ของกระบวนการสอื่ สารกบั ตลาด เปา้ หมาย และหากกลุ่มเป้าหมายมีขนาดใหญ่พอทีจ่ ะเป็นตลาด ทางธุรกจิ ค้นพบโอกาสทางธรุ กจิ ใหม่ ๆ นอกจากนี้นวัตกรรมเปน็ การหาวิธใี หม่ ๆ ในการตีความ แก้ปัญหาเดมิ แล้วสอื่ สารกับลมุ่ เปา้ หมาย นวัตกรรมเป็นคนละเร่ืองกบั การคน้ พบเพราะการ คน้ พบอะไรใหม่ ๆ เป็นการค้นพบความจรงิ ท่มี ีอยูแ่ ลว้ แตน่ วตั กรรมคอื การตอบสนองความ ต้องการของตลาดที่เปลี่ยนไป หรือนวัตกรรมเปน็ กระบวนการปรบั ปรุงปรบั แต่งสิง่ ทีม่ ีอยูใ่ ห้ เหมาะสมสอดคล้องกบั สภาพแวดล้อมในขณะนน้ั ทาใหเ้ ขา้ ใจไดม้ ากขน้ึ ว่าทาไมญี่ป่นุ จงึ เปน็ มหาอานาจทางเศรษฐกจิ ทัง้ ทม่ี ีการค้นพบทางวิทยาศาสตรน์ อ้ ยกว่าประเทศอื่น ในขณะท่จี ีนเป็น ตน้ คดิ ของสง่ิ ประดิษฐห์ ลายอยา่ ง เชน่ เขม็ ทิศ ดนิ ระเบิด การพิมพธ์ นบัตร แต่กลบั ขาดการสาน ตอ่ ให้กลายเป็นนวตั กรรม ปล่อยให้ประเทศทางตะวันตกนาไปประยุกตใ์ ช้ได้อย่างเหมาะสมจน สร้างความมัง่ คง่ั ทางเศรษฐกิจ ผศ.ดร.ธีทตั ตรศี ริ โิ ชติ 41

บริษทั ทม่ี ีนวตั กรรมทางธรุ กิจ ซง่ึ ถกู ขนานนามว่า Company Factor เชน่ MTV Factor ซง่ึ ประยุกตใ์ ห้สินค้า/บริการตอบสนองต่อวัฒนธรรมเฉพาะกลุม่ เฉพาะบุคคลอย่างวัยรุ่นที่ ชอบทาอะไรเซอร์ ๆ ดไู ม่คอ่ ยรเู้ ร่อื ง Wall Mart Factor นวัตกรรมค้าปลกี : การเพ่ิม ประสทิ ธภิ าพอยา่ งไม่หยดุ ยั้งอันนาไปสู่ราคาทตี่ า่ กวา่ Walt Disney นวตั กรรมบันเทงิ : การทาให้ ของเล่นและความบนั เทงิ กลายเป็นการใหร้ างวัลกับชวี ติ ไมจ่ ากดั เฉพาะกบั เดก็ ๆ Dell นวัตกรรม แห่งช่องทางจาหน่ายสินค้า ทีท่ าใหค้ นเชอื่ ว่าไมม่ สี ินค้าอะไรทจ่ี ะซอ้ื ขายทางอินเตอร์เนต็ ไม่ได้ และเปน็ ตน้ แบบของการทาธุรกิจท่ีไม่ต้องมสี นิ คา้ หมนุ เวยี น Microsoft นวตั กรรมแห่งการเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพใหล้ ูกคา้ และการตลาดระดบั โลก Starbucks นวตั กรรมแห่งชอ่ งทางนัดพบของคน เดนิ ถนน-ร้านกาแฟ Hotmail นวตั กรรมการส่ือสารเสรี McDonald นวัตกรรมเอกลกั ษณ์และ การสรา้ งตราสินค้าMP3/Napster นวัตกรรมชอ่ งทางการกระจายสินคา้ เสยี งดนตรี Air Asia นวตั กรรมการเดินทางยุคใหม่ (สายการบนิ ต้นทุนตา่ ) ผศ.ดร.ธที ัต ตรีศริ ิโชติ 42

นวตั กรรมในแงข่ องธรุ กจิ คอื สินคา้ ตวั ใหมท่ ท่ี กุ องค์การแสวงหา เพราะเป็น หลักประกันความอยูร่ อดในโลกธรุ กจิ ท่ีมีการแขง่ ขันกนั อย่างรุนแรงไม่เร่อื งใดเร่อื งหนึ่งใน สามอย่างคอื ต้นทนุ การผลิต ความเหนือกวา่ ทางเทคโนโลยี และกลยุทธ์ทางการตลาดท่ี ผา่ นท้ังกระบวนการสร้างและความภักดีตอ่ ตราสนิ คา้ แตเ่ มื่อผ้ซู ื้อฉลาดข้ึนจะเปน็ เหยือ่ ของ การสร้างภาพนอ้ ยลง (ประเทศท่ีมีการพฒั นาจะยดึ ตดิ กบั ตราสินค้าน้อยกว่า) นวัตกรรมมอี ยู่สองชนิดหลกั ๆ คือ นวัตกรรมดา้ นเทคนิค (สนิ ค้าทมี่ ีความแปลก ใหม่) ซ่งึ ตอ้ งใช้ทง้ั ทนุ และเวลาในการยอมรบั ของตลาด และนวตั กรรมในการทาธุรกจิ ซึ่ง มักทาเงนิ ไดม้ ากกว่าในระยะเวลาทส่ี ั้นกว่า ผศ.ดร.ธที ตั ตรศี ริ โิ ชติ 43

สจั ธรรมของมนุษยค์ ือ ตอ้ งการมอี านาจเพราะเอื้อใหไ้ ดม้ าในส่ิงที่ต้องการ นวัตกรรมจึงเปน็ เรอ่ื งของการใหผ้ ลประโยชนแ์ กผ่ ู้รับ ให้เขาไดม้ ากกวา่ ประโยชนใ์ น ปัจจบุ ัน ดงั นัน้ คนชอบไปเทสโก้เพราะได้ของถกู ทจี่ อดรถและแอรเ์ ย็น หรอื ไปโออิชเิ พราะ ตกั ไม่อ้ัน (ซ่ึงในความเปน็ จรงิ เราไมไ่ ด้กนิ มากกวา่ เมอ่ื ก่อน) สตารบ์ ัคส์เพราะแตง่ ร้านสวย มรี สนยิ ม เดลล์คอมพิวเตอร์เพราะเลือกสเปค็ ได้เอง โลกของนวัตกรรมเป็นเรื่องของการ ขายความเชอื่ ถอื การสร้างมลู ค่าเพ่ิม ซ่งึ คุณค่านเ้ี ม่อื เกิดขึ้นแล้วจะคงอยไู่ ด้นานเพราะเกิด จากความสามารถภายในของเราเอง และดว้ ยเหตุนี้สินคา้ อย่างหลยุ ส์วติ องจงึ แพงกว่า กระเปา๋ ธรรมดาท้งั ๆ ท่ีบรรจุได้นอ้ ยกวา่ และไมไ่ ดท้ นทานกวา่ ผศ.ดร.ธีทตั ตรศี ิรโิ ชติ 44

นวัตกรรมต้องอาศยั ความหลากหลายและแตกตา่ งของแนวคิดหรอื สหศาสตร์ แหล่งของนวัตกรรมคอื การมองหาความแตกตา่ ง ซึ่งสามารถสรา้ งความมัง่ คง่ั ไดจ้ ากความ ไม่สมดุลทเ่ี กิดขึน้ จาก 3 แหล่ง คือ ความไมส่ มดุลทางสังคม เช่น คนยอมจ่ายเงนิ แพงเพ่ือ แลกเข้าไปศกึ ษาสถาบนั ดัง ๆ เพราะเป็นชอ่ งทางหนึง่ ในการแสวงหาสถานะทางสงั คม ความไม่สมดลุ ทางเทคโนโลยี เชน่ เพอ่ื แสดงใหเ้ ห็นวา่ ไม่ไดด้ ้อยกว่าคูแ่ ข่งจึงบีบบงั คับให้ ธรุ กจิ ตอ้ งแสวงหาเทคโนโลยีระดับเดียวกนั มาประดับ ตวั อย่าง ร้านโชว์ห่วย ตอ้ งซอื้ เครอ่ื ง คิดเงนิ มาตงั้ ไว้เหมอื นรา้ นสะดวกซอื้ ถงึ แม้จะใชเ้ ครอื่ งคดิ เลขก็พอแลว้ ความไม่สมดุลใน ด้านการพฒั นา ซึ่งทาให้บรษิ ัททีป่ รกึ ษาทาเงนิ ได้มากมายจาก ISO KPI นวตั กรรมตอ้ งมี คุณลักษณะอย่างนอ้ ย คือ ช่วยปรับปรุงประสิทธภิ าพ(Efficiency) เพมิ่ พนู ประสิทธผิ ล (Effectiveness) และตอ้ งถูกตาตอ้ งใจตลาด ผศ.ดร.ธีทตั ตรศี ิริโชติ 45

เราสามารถแสวงหานวัตกรรมในการดาเนินธุรกิจได้หลากหลาย ได้แก่ นวัตกรรมโครงสรา้ งทางธรุ กิจ ไดแ้ กก่ ารหาพันธมติ ร (ดา้ นทเี่ ราไม่ชานาญ) รปู แบบการระดมทนุ นวัตกรรมการจัดการ:ระบบการล่ืนไหลของขอ้ มูล (เพอ่ื ชว่ ยในการ คาดการณ์และการวางแผนการผลติ ) การติดต้งั ระบบอตั โนมตั ิ (เชน่ ตู้เอทีเอม็ บารโ์ คดส์ ท่ี ช่วยลดต้นทุนดา้ นคนและเพมิ่ ประสทิ ธิภาพ) การตดั สนิ ใจกระบวนการไหนควรเป็น Outsource / In source (เพอ่ื จะไดท้ ุม่ เททรัพยากรในกจิ กรรมหลกั มุ่งเน้นด้านการ พัฒนาผลติ ภัณฑแ์ ละการตลาด) ผศ.ดร.ธีทตั ตรศี ริ โิ ชติ 46

นวัตกรรมการจัดการองค์การ: ลักษณะการจดั การองค์การ (ใช้เทคโนโลยี เชือ่ มโยงให้มกี จิ กรรมรว่ มกนั :Tele Worker Virtual Office) การจดั การอปุ กรณส์ านักงาน การจัดการดา้ นไอที (ใหร้ ะบบไอทีทางานด้านธุรกรรมแทนพนักงานเพอื่ ใหพ้ นักงานทางาน ดา้ นการสร้างสัมพันธภาพกับลกู ค้ามากขึน้ ) การจัดการเกี่ยวกบั ประสบการณข์ องลูกจา้ ง การจดั การส่วนผสมระหวา่ งลูกจา้ งและผรู้ บั งานภายนอก ข้ันตอนการตดั สนิ ใจ การเพิ่ม ประสทิ ธิภาพของกระบวนการ ประสิทธภิ าพการใชอ้ ุปกรณ์สานกั งาน นวัตกรรมด้านประสบการณล์ กู คา้ :ขั้นตอนการสอ่ื สารกับลูกค้า ลูกค้าสมั พันธ์ ตราสินค้า/ภาพพจน์องค์การ การโฆษณา การวัดผลตอบกลับ นวัตกรรมการให้บริการแกล่ ูกคา้ : กระบวนการให้บริการ การส่ือสารนวตั กรรมท่ี เกย่ี วกบั สนิ ค้า : การนาเสนอสินค้า ความหลากหลายของสนิ ค้า เทคโนโลยีแฝงในสินค้า เทคโนโลยเี ปิดเผยในสินคา้ การผลิต การวจิ ัยพัฒนา การหบี หอ่ ส่วนเชอ่ื มโยงกับผูใ้ ช้ คณุ ประโยชน์หลักของสนิ คา้ โมเดลในการขาย ความต่อเน่อื งธรุ กิจ การบรกิ ารหลังการ ขาย การกระจายสินค้า ผศ.ดร.ธที ัต ตรีศิรโิ ชติ 47

นวตั กรรมดา้ นตลาด/ช่องทางการจัดจาหนา่ ย: เขา้ ตลาดใหม่ ชอ่ งทางใหม่ รูปแบบธุรกิจแบบใหม่ นวตั กรรมดา้ นการเรยี นร:ู้ การสร้างกับดกั ประสบการณ์ การสร้างมูลค่าเพ่ิม ประสบการณ์จะเหน็ วา่ การพฒั นานวตั กรรมต่าง ๆ จะอยใู่ นด้านของการตอบสนองต่อ ตลาดเป็นหลัก (Demand Chain Management) นอกจากนี้ ยงั มีหวั ข้ออน่ื ๆ อกี ได้แก่ โครงสรา้ งธรุ กิจรปู แบบใหม่ เคล็ดลับ จัดการข้อมลู เพื่อตดั สนิ ใจ โครงสรา้ งยุคใหม่ ความท้าทายขององคก์ าร กลยทุ ธเ์ ขา้ ถึงลูกค้า ชงิ ความเหนอื ชนั้ นวัตกรรมการบรกิ าร ความเปน็ เลศิ เหนอื คู่แขง่ ห่วงโซก่ ารจัดการ หัวใจ ของความสาเรจ็ กลเม็ดครองใจลกู ค้า นวัตกรรมสินค้าสร้างสรรค์ ยทุ ธวธิ ีการรกุ ตลาด ขยายธุรกิจแนวใหม่ นวัตกรรมองค์ความรู้ ขมุ ทรพั ย์ทรงคณุ ค่า ไอทีประยุกต์ เทคนคิ สร้าง เสรมิ ศักยภาพ ผศ.ดร.ธที ตั ตรีศริ โิ ชติ 48

1. จงอธบิ ายความสาคญั ของนวตั กรรม พร้อมยกตัวอยา่ ง 2. จงอธบิ ายกระบวนการตดั สนิ ใจเกยี่ วกับการประยุกตใ์ ช้นวัตกรรม 3. จงยกตัวอยา่ งการนานวัตกรรมมาประยกุ ตใ์ ชใ้ นองค์การ 4. จงอธิบายความแตกต่างระหวา่ งนวัตกรรมและเทคโนโลยี 5. นวัตกรรม แบ่งได้กร่ี ะยะ 6. จงอธบิ ายเกณฑก์ ารพจิ ารณาว่าส่ิงใดเปน็ นวตั กรรม 7. ประเภทของนวัตกรรม แบ่งออกได้ก่ีประเภท อะไรบ้าง 8. จงอธบิ ายการเปลยี่ นแปลงจาก Incremental innovation สู่ Radical innovation 9. คุณคา่ ของนวตั กรรมคืออะไร 10. จงอธิบายนวตั กรรมทางธุรกิจ พร้อมยกตัวอย่างประกอบ ผศ.ดร.ธที ตั ตรศี ิริโชติ 49